Temat: lesser Poland - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Aksjologiczny wymiar pracy w językowo-kulturowym obrazie świata mieszkańców tradycyjnej polskiej wsi (na materiale małopolskim)
The axiological dimension of work in the linguistic and cultural image of the world held by the inhabitants of the Polish countryside (based on material from Lesser Poland)
Autorzy:: Piechnik, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/45893833.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:: system aksjologiczny wsi
etnolingwistyka
praca jako wartość
gwarowe ekspresywizmy osobowe
Małopolska
rural axiological system
ethnolinguistics
work as a value
dialectal personal expressivisms
Lesser Poland
Opis:: Praca zajmuje jedną z naczelnych pozycji w ludowym systemie aksjologicznym. W tradycyjnej społeczności wiejskiej najwyżej była ceniona praca fizyczna, a zwłaszcza szczególnie bliska jej członkom praca na roli. Wykonywanie pracy podlegało bardzo drobiazgowemu oglądowi i krytycznej ocenie. Najstarsze pokolenie mieszkańców polskiej wsi nadal jest nosicielem wspomnianego systemu wartości, a o poczesnym miejscu pracy w wiejskiej aksjosferze świadczy m.in. duże bogactwo funkcjonującego współcześnie nacechowanego słownictwa odnoszącego się do pracy. Obraz pracy, zwłaszcza pracy na roli, jest zróżnicowany pokoleniowo i niejednorodny. Materiałem językowym wykorzystanym w tekście jest przede wszystkim leksyka ekspresywna określająca człowieka ze względu na jego stosunek do pracy lub na sposób jej wykonywania. Analizie zostały poddane zarówno apelatywne ekspresywizmy osobowe i nieoficjalne antroponimy wzbogacone o parafrazy motywacyjne, jak i fragmenty historii mówionych zgromadzonych podczas badań terenowych w Małopolsce.
Work occupies one of the main positions in the folk axiological system. In a traditional rural community, manual work – especially farm work, which was particularly dear to its members – was the highest-valued type. The performance of work was subject to very detailed inspection and critical assessment. The oldest generation of inhabitants of the Polish countryside is still the carrier of this system of values, and the prominent place of work in the rural axiosphere is evidenced by, among others, a great wealth of contemporary vocabulary relating to work. The image of work, especially farm work, is generationally diverse and heterogeneous. The linguistic material used in the text consists primarily of expressive vocabulary defining a person due to his attitude to work or the way of performing it. The analysis covered both appellative personal expressivisms and unofficial anthroponyms enriched with motivational paraphrases, as well as fragments of oral histories collected during field research in Lesser Poland.
Źródło:: Łódzkie Studia Etnograficzne; 2024, 63; 279-289
2450-5544
Pojawia się w:: Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: The Lesser Poland version of Silesian folk costume. Attitudes towards the Cieszyn folk costume displayed by regionalists east of the Biała River in the 21st century
Małopolska wersja stroju śląskiego. Postawy wobec stroju cieszyńskiego wśród regionalistów po prawej stronie rzeki Białej w XXI w.
Autorzy:: Król, Tymoteusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/46177973.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:: folk costume
heritage
Lesser Poland
Cieszyn Silesia
borderlands
Lutherans
strój ludowy
dziedzictwo kulturowe
Małopolska
Śląsk Cieszyński
pogranicze
luteranie
etnologia i antropologia kulturowa
Opis:: The Cieszyn folk costume, also referred to as the Silesian or the Valachian costume, is an important element of the cultural heritage of Cieszyn Silesia. It has been analysed in many academic and popular publications, both in terms of its material aspect and its role within the society. Thus far, however, authors focused on the region of Cieszyn Silesia in its historical borders, while in the early 20th century the Cieszyn folk costume could also be seen in what is now the Bestwina, Wilamowice and Brzeszcze communes, historically belonging to the region of Lesser Poland. Nowadays, it is worn for church ceremonies, as well as by members of folk dance and song ensembles and Rural Housewives Associations from the area. In some localities, there have been initiatives to replace the Cieszyn folk costume with others, e.g. the so-called lachowski (Lachy) attire, which used to be worn in the region and is associated with the cultural heritage of western Lesser Poland. The aim of this article is to analyse the various attitudes towards the Cieszyn folk costume as part of the heritage of western Lesser Poland. Some see it as a source of pride, others, as unwanted heritage. The analysis is based on interviews with local activists coupled with field observation and examination of photographic documentation available on the Internet.
Strój cieszyński, zwany też śląskim lub wałaskim, jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Śląska Cieszyńskiego. Poświęcono mu sporo miejsca w publikacjach naukowych i popularnonaukowych, zarówno jego sferze materialnej, jak i jego funkcjonowaniu w społeczności. Dotychczasowi autorzy opracowań skupiali się jednak na regionie Śląska Cieszyńskiego w jego historycznych granicach. Tymczasem strój cieszyński na początku XX w. przenikał na tereny obecnych gmin Bestwina, Wilamowice i Brzeszcze, które leżą na terenach historycznej Małopolski. Współcześnie jest noszony podczas uroczystości kościelnych oraz przez zespoły regionalne i koła gospodyń wiejskich na tym terenie. W niektórych miejscowościach pojawiają się inicjatywy jego wyrugowania na rzecz innych strojów, np. „lachowskiego”, który dawniej występował na tym obszarze i jest kojarzony z dziedzictwem kulturowym zachodniej Małopolski. Celem tego artykułu jest analiza różnych postaw wobec stroju cieszyńskiego jako dziedzictwa mieszkańców zachodniej Małopolski. Dla jednych jest on powodem do dumy, dla innych dziedzictwem niechcianym. Analiza opiera się na wywiadach z miejscowymi działaczami oraz na obserwacji terenowej i analizie dokumentacji fotograficznej dostępnej w Internecie.
Źródło:: Łódzkie Studia Etnograficzne; 2024, 63; 237-258
2450-5544
Pojawia się w:: Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: „Najprzód Rzeczypospolitej, po wtóre Kościołowi”. Rzecz o trzech karierach przedstawicieli szlachty małopolskiej w służbie państwu i Kościołowi w drugiej połowie XVII wieku
„First to the Republic, Second to the Church”: About Three Careers of Representatives of the Lesser Poland Nobility in the Service of the State and the Church in the Second Half of the 17th Century
Autorzy:: Pielas, Jacek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/46184886.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: szlachta
Kościół katolicki
Małopolska
kariera
urzędy
nobility
Catholic Church
Lesser Poland
career
offices
Opis:: Artykuł poświęcony jest analizie karier trzech postaci z różnych warstw stanu szlacheckiego z terenu Małopolski, które zaczynały swe kariery od działalności na rzecz Rzeczypospolitej, by po koniec życia poświęcić się służbie Kościołowi katolickiemu. Nakreślone zostały losy Aleksandra Skrzyszowskiego, drobnego szlachcica i żołnierza, który został proboszczem miejskiej parafii w Staszowie i kanonikiem poznańskim, następnie średniozamożnego szlachcica Hieronima Michała Komornickiego, żołnierza i aktywisty parlamentarnego, zmarłego w 1689 r. jako opat klasztoru benedyktynów świętokrzyskich, oraz syna kanclerza – Piotra Mikołaja Korycińskiego (1644–1680), działacza sejmikowego, sekretarza królewskiego, dyplomaty oraz prepozyta generalnego miechowskiego i biskupa nominata chełmińskiego. W artykule podkreślono fakt niezwykle silnego przenikania się w życiu codziennym szlachty spraw państwowych i kościelnych i praktykę uzyskiwania przez aktywnych publicznie szlachciców urzędów i godności kościelnych.
The article is devoted to the analysis of the careers of three personages from different strata of the nobility in Lesser Poland, who began their careers with activities for the Republic of Poland, and then devoted themselves to the service of the Catholic Church at the end of their lives. The fate of Aleksander Skrzyszowski, a minor nobleman and soldier, who became the parish priest of the municipal parish in Staszów and a canon in Poznań, is outlined first. He is followed by Hieronim Michał Komornicki, a middle-class nobleman, soldier and parliamentary activist, who died in 1689 as the abbot of the Benedictine monastery in Holy Cross. The last persondiscussed is Piotr Mikołaj Koryciński (1644–1680), the son of the chancellor, a regional assembly activist, royal secretary, diplomat, provost general of Miechów and bishop nominee of Chełmno. The article emphasizes the fact that the everyday life of the nobility was influenced by a strong engagement in State and Church affairs, while underlining the practice of publicly active nobleman obtaining church offices and dignities.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2023, 112; 117-133
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Pochówki wojskowe z pierwszej wojny światowej na terenie Lwowa i powiatu lwowskiego. Zarys problemu
Military burials from World War I in Lvov and the Lvov region. Outline of the issue
Vojenské pohřby z období první světové války ve Lvově a lvovském okrese. Nástin problematiky
Autorzy:: Tomczyk, Ryszard
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/6384119.pdf
Data publikacji:: 2023-06-30
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: Lwów
powiat lwowski
Galicja Wschodnia/Małopolska Wschodnia
cmentarze wojenne
pierwsza wojna światowa
Lviv
Lviv district
Eastern Galicia/Eastern Lesser Poland
war cemeteries
World War I
Opis:: The article is an attempt to introduce the little-known in Polish science issue of World War I war graves in Lviv and other localities of the Lviv district, i.e., Eastern Galicia/ Eastern Malopolska, in the lost lands. World War I war cemeteries and soldiers’ quarters were destroyed in Soviet Western Ukraine after World War II.
Źródło:: Historia Slavorum Occidentis; 2023, 2(37); 117-151
2084-1213
Pojawia się w:: Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Słowniki gwarowe z obszaru tzw. osadnictwa głuchoniemieckiego jako źródło do badań germanizmów leksykalnych
Dialectical dictionaries from the area of “Deaf German” settlement as a source for a study of lexical Germanisms.
Autorzy:: Karaś, Halina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/26850445.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:: “Deaf German” (germ. (niem. Taubdeutsche, Walddeutsche)
German borrowings
dialects of southern Lesser Poland
dialectal dictionaries
„Głuchoniemcy” (niem. Taubdeutsche, Walddeutsche)
zapożyczenia niemieckie
gwary południowomałopolskie
słowniki gwarowe
Opis:: Celem artykułu jest przedstawienie słowniczków gwarowych z obszaru tzw. osadnictwa głuchoniemieckiego jako źródeł do badań germanizmów leksykalnych. Termin „Głuchoniemcy” odnosi się do potomków osadników niemieckich, którzy głównie w średniowieczu osiedlili się wśród ludności polskiej na Pogórzu Karpackim. Obejmuje teren od Tarnowa po okolice Łańcuta, na którym wyróżnia się kilka wysp tego osadnictwa (okolice Tarnowa, Biecza i Gorlic, Krosna, Rzeszowa i Łańcuta). Analizą objęto 20 słowników i zbiorków wyrazowych dawnych (z końca XIX i pocz. XX w.) oraz współczesnych (koniec XX i pocz. XXI w.) zróżnicowanych także geograficznie, objętościowo i leksykograficznie (sposobem opracowania). Są one cennym źródłem do badań zapożyczeń leksykalnych używanych w gwarach na tym obszarze, poświadczają ich zróżnicowanie formalne (fonetyczne i morfologiczne) oraz semantyczne. Znaczną część zbioru germanizmów stanowią wyrazy rzadkie, ograniczone tylko do gwar Małopolski południowo-wschodniej.
The aim of the article is to present dialectal dictionaries from the area of the “Deaf German” settlement (Carpathian Foothills) as sources for a study of lexical Germanisms. The term “Deaf Germans” (German Taubdeutsche, Walddeutsche) refers to the descendants of German settlers from the period of medieval colonization in the Carpathian Foothills. It covers the area between Tarnów and the vicinity of Łańcut, with several islands of this settlement identified around Tarnów, Biecz and Gorlice, Krosno, Rzeszów and Łańcut. The analysis covers 20 dictionaries and word collections of the past (from the late 19th and early 20th centuries) and contemporary (the late 20th and early 21st centuries), also differentiated geographically, volume-wise and lexicographically (by the method of elaboration). They are a valuable source for a study of lexical borrowings used in dialects in this area, confirming their formal (phonetic and morphological) and semantic diversity. A significant part of the set of Germanisms are rare words, limited only to dialects of south-eastern Lesser Poland.
Źródło:: Gwary Dziś; 2023, 16; 83-97
1898-9276
Pojawia się w:: Gwary Dziś
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Węgrzy w Małopolsce w X-XII wieku w świetle źródeł toponomastycznych i archeologicznych
The Hungarians in Małopolska in the 10th-12th centuries in the light of topon ymic and archaeological sources
Autorzy:: Florek, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28407583.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Hungarians
Lesser Poland
Early Middle Ages
Opis:: This article deals with the interpretation of toponyms and archaeological materials from early medieval Lesser Poland that may be associated with the Hungarians or the Khazar Kabars. So far, they have most often been interpreted as traces of invasions by Hungarians – nomads (single monuments) or the operations of watchtowers they established to control the passes through the Carpathians and subjugated the local Slavic population (the so-called Old Magyar cemetery in Przemyśl) in the late 9th and1st half of the 10th century. It could have been related to their participation in the armed squads of the Piasts or the Rurikiviks, the activities of Hungarian merchants or prisoner-of-war settlements. The dating and interpreting the so-called Old Magyar cemetery in Przemyśl remains an open issue until it is fully developed and the results published.
Źródło:: Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2023, 64; 169-196
0080-9993
Pojawia się w:: Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Źródła rocznikarskie w biogramach najdawniejszych hierarchów (do końca XII w.) w "Katalogu biskupów krakowskich" Jana Długosza
The Annals in the Short Biographies of the Oldest Cracow Bishops in Jan Długosz’s "The Catalogue of the Cracow Bishops"
Autorzy:: Małajowicz, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/22676867.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:: Jan Długosz
The Catalogue of the Cracow Bishops
medieval historiography of Lesser Poland
Polish annals
Katalog biskupów krakowskich
średniowieczne dziejopisarstwo małopolskie
roczniki polskie
Opis:: The aim of the article was to analyse the use of annals as sources for the first seventeen short biographies of bishops in Jan Długosz’s The Catalogue of Cracow Bishops which was written in its first version short after 1451. The research showed that Długosz used annals from Lesser Poland: The Annals of the Cracow Chapter, The Cracovian Annals, three Małopolska Annals from Dąbrówka’s Lubin Codex, Kuropatnicki’s Codex, Piotr of Szamotuły’s Heilsberg Codex, or their lost archetypes, and The Holy Cross Annals. Most often Długosz used The Annals of the Cracow Chapter and three Małopolska Annals from which he gained the dates of ordinations and deaths of Cracow bishops. The analysis also revealed that Długosz did not make use of the archetype of Małopolska Annals from Konrad Gesselen’s Królewiec Codex. The Cracovian Annals and The Holy Cross Annals were used by Długosz occasionally, each twice in the examined part of Długosz’s catalogue.
Źródło:: Łódzkie Studia Teologiczne; 2023, 32, 1; 135-148
1231-1634
Pojawia się w:: Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: “Slavic” or “Germanic Spirit”? Examples of the Ideologisation of Arcades in Research on Architecture in the 19th and 20th centuries
Autorzy:: Gliński, Radosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/50670415.pdf
Data publikacji:: 2022-09-22
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:: medievalism
arcade architecture
arcades
art historiography
Polska
West Prussia
Silesia
Lesser Poland
Lublin Province
Opis:: Travelling across present-day Poland, it is only exceptionally possible to come across a specific type of historic urban and rural houses with a ground-level section open on three sides and supported on columns or posts. Yet still in the first half of the 20th century, in some areas of Europe this type of a house was commonly found, and already a century earlier it had intrigued researchers investigating among other things, its origins of development. Within the current borders of Poland, arcaded houses are found in greater concentration in territories that in the past belonged to different political organisms and thus their research was conducted with the adoption of different optics. It is noteworthy that arcades were easily subjected to various more or less conscious manipulations in order to justify their native character, sometimes understood as belonging to particular peoples, regions, nations or even races. The paper provides hypothesis that arcades are a construction element extremely liable to ideologisation. In order to illustrate this problem, the paper presents methods of interpreting the origin of arcades in former East and West Prussia, Silesia, Lesser Poland and Lublin Province in the period from almost the beginning of the 19th century, when researchers started to be interested in this element, until 1939 when Erich Kulke’s book was published, which was the clearest result of arcades’ ideologisation. These interpretations were divided into a few main groups, which made it possible to compare the narratives and to show how the same arguments could lead to different conclusions. Unique issues, characteristic only of particular regions, were also identified. Ultimately, an attempt was made to answer the question of what influenced the liablity of arcades to ideologisation. Since the authors of the research, often architects, promoted the preservation and use of arcades referring to old patterns in new developments, the question was also asked whether such developments actually occurred.
Źródło:: Ikonotheka; 2021, 31; 9-23
0860-5769
Pojawia się w:: Ikonotheka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Chrystus Ukrzyżowany w katedrze Narodzenia Najświętszej Panny Marii w Sandomierzu. Tropem italianizmów w małopolskiej sztuce XIV w.
The Crucified Christ in the Cathedral of the Birth of the Virgin Mary in Sandomierz. Tracing Italianisms in the Art of Lesser Poland in the 14th Century
Autorzy:: Horzela, Dobrosława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/15582262.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Małopolska rzeźba gotycka
krucyfiksy dolorystyczne
italianizm
Sandomierz
Maestro del Crocifisso di Camaiore
Gothic sculpture of Lesser Poland
dolorous crucifixes
Italianism
Opis:: Zagadnienia artystyczne związane z gotyckim krucyfiksem w katedrze w Sandomierzu, datowanym dotychczas najczęściej na połowę XV w., nie budziły większego zainteresowania badaczy. Wyniki studiów nad stylem dzieła, prowadzonych w związku z jego konserwacją w roku 2016, wskazują na rolę tradycji tzw. krucyfiksów dolorystycznych, przejawiającą się zarówno na poziomie typologicznym, jak też technologicznym. Relacje te nie są jednak kluczowe dla wyjaśnienia artystycznej genezy dzieła. Stawiam tezę, że krucyfiks jest dziełem artysty tworzącego w Małopolsce w 3. ćwierci XIV w., świadomego rozwiązań stosowanych w Toskanii w kręgu oddziaływania Andrea di Cione zwanego Orcagna (1308–1368) przez rzeźbiarzy takich jak Maestro del Crocifisso di Camaiore i jego następcy. Wyniki analizy stylu rzeźbiarskiego potwierdzają wnioski dotyczące nowoodkrytej, pierwotnej polichromii perizonium. Wykorzystany w niej ornament nawiązuje do tkanin włoskich, których odwzorowania znajdujemy w malarstwie takich Toskańczyków jak sam Andrea di Cione, a także m.in. Bernardo Daddi, czy Jacopo di Cione. Krucyfiks w Sandomierzu, obok tzw. krucyfiksu królowej Jadwigi w katedrze krakowskiej, uznać należy za jeszcze jeden małopolski przykład recepcji sztuki Italii w Europie Środkowej drugiej połowy XIV w.
The artistic questions related to the Gothic crucifix in Sandomierz Cathedral, up to now dated generally to the mid-15th century, have not aroused much academic interest so far. The studies of the work’s style, conducted on the occasion of its conservation in 2016, have pointed out to the importance of a type called crucifixi dolorosi both for the type and the way of execution of the sculpture in question.. These links, however, are not of key importance for the explanation of the work’s artistic genesis. The present paper suggests that the crucifix is a work of an artist active in Lesser Poland in the third quarter of the 14th century who was aware of the artistic devices used in Tuscany in the circle of Andrea di Cione, called Orcagna (1308–1368), by sculptors such as Maestro del Crocifisso di Camaiore and his followers. The results of a stylistic analysis confirm the conclusions reached on the grounds of the newly-discovered original polychromy of the loincloth. The ornament decorating it echoes Italian fabrics whose representations can be found in the painting by such Tuscan artists as Andrea di Cione himself, but also by e.g., Bernardo Daddi or Jacopo di Cione. The Sandomierz crucifix, next to the so-called Crucifix of Queen Hedwig in Cracow Cathedral, should be considered as another example in Lesser Poland of the reception of Italian art in Central Europe in the latter half of the 14th century.
Źródło:: Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 2; 215-251
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Edycja krytyczna dokumentu z 1465 roku Kazimierza Jagiellończyka zezwalającego na budowę wodociągu w Bieczu
Critical Edition of a Document from 1465 by Kazimierz Jagiellończyk Allowing for the Construction of a Water Main in Biecz
Autorzy:: Soczek, Kamil
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2143737.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Biblioteka Jagiellońska
Tematy:: Biecz
wodociągi
Kazimierz Jagiellończyk
miasta małopolskie
waterworks
Casimir IV Jagiellon
towns of Lesser Poland
Opis:: Wydawany dokument dotyczy zezwolenia Kazimierza Jagiellończyka na budowę wodociągu w mieście Biecz. Źródło to jest ważne dla historii wodociągów w Polsce, a także do dziejów gospodarczych Biecza. Edycja została dokonana według zaleceń projektu instrukcji wydawniczej Adama Wolffa z uwzględnieniem rozwiązań zastosowanych w najnowszych wydawnictwach źródłowych.
The document issued contains the permission of Casimir IV Jagiellon to build a water supply system in the town of Biecz. This source is important for the history of waterworks in Poland, as well as for the economic history of Biecz. The edition was prepared following the recommendations included in the draft of Adam Wolff’s publishing instruction, taking into account the solutions introduced in the most recent source publications.
Źródło:: Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej; 2019-2020, 69-70; 27-34
0006-3940
2450-0410
Pojawia się w:: Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Evaluation of municipal waste management conditions in selected municipalities in the Małopolskie Voivodeship
Ocena stanu gospodarki odpadami komunalnymi w wybranych gminach na terenie województwa małopolskiego
Autorzy:: Irla, Magdalena
Kowalska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29521116.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Akademia Tarnowska
Tematy:: odpady komunalne
zbiórka odpadów
segregacja odpadów
województwo małopolskie
recykling
municipal waste
waste collection
waste segregation
Lesser Poland Voivodeship
recycling
Opis:: Municipal waste management in Poland has been evolving since the 1990s. towards increasing recycling in accordance with the waste management hierarchy. Every community adjusts its waste management system to legal acts and control plans. The amount of collected waste per capita varies, depending on the character of the commune, environmental awareness, waste collection system, and organization of a selective waste collection point. Achieving the recycling levels of specific fractions indicated by the European Union requires a good organization of the waste collection system and the cooperation of the commune with its residents, who have a significant impact on the quality and quantity of secondary materials obtained in the source segregation process. In order to compare the amount of collected waste fractions and the achievement of recycling levels, documents on municipal waste management for 2013–2020 in selected seven communes of the Małopolskie Voivodeship, Poland were analyzed.
Gospodarka odpadami komunalnymi w Polsce ewoluuje od lat 90. XX wieku w kierunku zwiększenia recyklingu i minimalizacji składowania odpadów, zgodnie z hierarchią postpowania z odpadami. Każda gmina dostosowuje system gospodarki odpadami do ogólnych wytycznych, tj. aktów prawnych oraz planów, jednak ilość zebranych odpadów na jednego mieszkańca różni się w poszczególnych gminach w zależności od charakteru gminy, świadomości ekologicznej mieszkańców oraz systemu zbiórki odpadów, w tym lokalizacji i organizacji punktu selektywnej zbiórki odpadów. Osiągnięcie wskazanych przez Unię Europejską poziomów recyklingu danych frakcji wymaga dobrej organizacji systemu zbiórki odpadów oraz współpracy gminy z mieszkańcami, którzy mają istotny wpływ na jakość i ilość materiałów wtórnych uzyskanych w procesie segregacji u źródła. W celu porównania ilości zebranych frakcji odpadów oraz osiągnięcia poziomów recyklingu przeanalizowano dokumenty dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi za lata 2013–2020 w wybranych siedmiu gminach województwa małopolskiego.
Źródło:: Science, Technology and Innovation; 2022, 15, 1-2; 29-37
2544-9125
Pojawia się w:: Science, Technology and Innovation
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Józef Żurowski’s (1892-1936) activity as the conservator of archeological artefacts in the Lesser Poland Region
Autorzy:: Ryszewska, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/27316035.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: history of archaeology
protection of archaeological heritage
Second Polish Republic
Lesser Poland Region
historia archeologii
ochrona zabytków archeologicznych
II Rzeczpospolita Polska
Małopolska
Opis:: The article aims to present the multifaceted activity of Józef Żurowski (1892-1936), an archaeologist and conservator of prehistoric artefacts in Małopolska. The study relies on extensive archival material and Żurowski’s numerous publications. In the years 1920-1936, he was the conservator of the Krakow region and later the West Małopolska region, acting successively on behalf of the State Group of Prehistoric Monuments Conservators and the State Archaeological Museum in Warsaw. Żurowski’s most outstanding achievements include carrying out the first excavations in the banded fl int mine in Krzemionki, conducting research on multicultural sites in Złota, supervising the digging of the monumental Krakus Mound, discovering and interpreting the first burials of the Bell Beaker culture in Poland, as well as examining many early medieval cemeteries. As a conservator, he not only inventoried and excavated many archaeological sites - such as numerous strongholds, barrows, and the caves of the Ojców Jura - but also ensured their protection and preservation. Józef Żurowski died prematurely at 45, yet he is one of the most distinguished Polish archaeologists of the Second Polish Republic.
Źródło:: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2022, 67, 3; 91--118
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Mierzanowice culture site in Dobranowice Kraków district
Autorzy:: Oberc, Tomasz
Podsiadło, Michał
Szczepanek, Anita
Wilczyński, Jarosław
Włodarczak, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/52494983.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: Early Bronze Age
Mierzanowice culture
Lesser Poland
funeral rite
settlement patterns
Opis:: In 2019, two partially damaged features linked to the late phase of the Mierzanowice culture were examined during a short rescue survey in Dobranowice, Kraków district. A fragmentarily preserved human skeleton was discovered at the bottom of one of the pits. Aerial prospection established that the two examined features are part of an extensive Early Bronze Age settlement, perfectly legible in a highly eroded ploughed field. The site had not been previously recorded. It belongs to a settlement micro-region abundant in settlement and funerary finds of the Mierzanowice culture. The results of the research indicate that the archaeological resources of the Lesser Poland Upland are still insufficiently known and that systematic surveys using aerial photography should be undertaken.
Źródło:: Folia Quaternaria; 2022, 89-90; 39-54
0015-573X
2199-5915
Pojawia się w:: Folia Quaternaria
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Mobilization Activities in the Voivodeships of the Lesser Poland Province in the Summer of 1675
Działania mobilizacyjne województw prowincji małopolskiej w lecie 1675 r.
Autorzy:: Wierzbicki, Leszek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33756371.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: mobilization
call to arms
mass mobilization
general levy
Lesser Poland province
John III Sobieski
mobilizacja
wici
pospolite ruszenie
prowincja małopolska
Jan III Sobieski
Opis:: At the beginning of July 1675, John III Sobieski issued a proclamation regarding the second call to arms for a mass mobilization, which ordered the nobility in the Crown to start preparations for a military campaign. The voivodeships from the western and northern Crown were obliged to take measures only for a prospective military expedition of the commoners (pospolitacy), which was to take place after the announcement about the third call to arms (wici). In turn, men from the south-eastern voivodeships were to gather in the local camps and fight off the attacks of the marauding Tartars or strengthen the garrisons of the local cities. The noblemen from the areas most endangered by the invasion of the Turkish and Tartar forces took measures of mobilising nature. Initially, they were gathering at the expedition councils (sejmiki ekspedycyjne) and then they were making inspections during the enlistments. Toward the end of July, these activities were continued by the nobility from the Land of Przemyśl, Sanok, Drohiczyn, and from the Voivodeship of Lublin. At the beginning of August, mobilization was announced for the Land of Chełm, County of Biecz, and Voivodeship of Sandomierz. John III managed to stop the invaders near Lviv and gave up on sending the last call to arms. Due to this decision, the commoners from the voivodeships situated in the province of the Lesser Poland did not take part in the military operations.
Na początku lipca 1675 r. Jan III Sobieski wydał uniwersały zawierające drugie wici na pospolite ruszenie, które nakazywały szlachcie koronnej rozpoczęcie przygotowań do wyprawy. Województwa z zachodniej i północnej Korony zostały zobligowane do podjęcia jedynie przygotowań do ewentualnej ekspedycji pospolitaków, która miała nastąpić po ogłoszeniu trzecich wici. Natomiast województwa południowo-wschodnie miały zgromadzić się w lokalnych obozach i odpierać ataki grasujących Tatarów lub wzmocnić załogi tamtejszych miast. Szlachta z tych terenów, które były najbardziej zagrożone najazdem wojsk tureckich i tatarskich, podejmowała działania o charakterze mobilizacyjnym. Zbierała się najpierw na sejmikach ekspedycyjnych, a następnie dokonywała przeglądów podczas popisów. Pod koniec lipca takie czynności podjęła szlachta z ziem: przemyskiej, sanockiej i drohiczyńskiej oraz z województwa lubelskiego. Na początku sierpnia mobilizację ogłosiła ziemia chełmska, powiat biecki i województwo bełskie, a w połowie tego miesiąca ziemia bielska i województwo sandomierskie. Jan III zdołał jednak zatrzymać najeźdźców pod Lwowem i zrezygnował z wydania ostatnich wici. Dzięki temu pospolitacy z województw należących do prowincji małopolskiej nie brali udziału w działaniach wojennych.
Źródło:: Res Historica; 2022, 53; 79-93
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Nazwy Galicja i Małopolska w okresie ustalania granicy wschodniej Drugiej Rzeczypospolitej (na przykładzie „Gazety Lwowskiej” z lat 1918-1923)
The names Galicja and Małopolska in the period of establishing eastern borders of the Second Republic of Poland (on the example of “Gazeta Lwowska” from 1918 to 1923)
Autorzy:: Sagan-Bielawa, Mirosława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2167448.pdf
Data publikacji:: 2022-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: funkcje nazw własnych
choronimia
okres międzywojenny
Galicja
Małopolska
functions of proper names
choronymy
the interwar period
Galicia
Lesser Poland
Opis:: Artykuł porusza kwestię wykorzystania nazewnictwa w kreowaniu i opisywaniu rzeczywistości społecznej. Szczegółowym celem pracy jest omówienie funkcji nazw Galicja i Małopolska w okresie międzywojennym na przykładzie tekstów prasowych ukazujących się w „Gazecie Lwowskiej” w czasie, kiedy kształtowały się granice Drugiej Rzeczypospolitej i toczył spór o przynależność państwową wschodniej części Galicji. Podstawą badań jest materiał z numerów wydawanych pomiędzy listopadem 1918 r. a czerwcem 1923 r. Analiza materiału ma charakter ilościowy i jakościowy. Analiza ilościowa dotyczy zmieniającej się frekwencji każdej z obu nazw w „Gazecie Lwowskiej”, uwzględnia przy tym nazwy z członem określającym wschodni/zachodni oraz wyrazy pochodne, tj. przymiotniki małopolski/galicyjski oraz nazwy osobowe Galicjanin/Małopolanin. Analiza jakościowa ma na celu przedstawić kontekst użycia tego nazewnictwa, zakres obydwu nazw uwidoczniony w tekstach prasowych, a także strategię dyskursywną przyjmowaną przez autorów artykułów, w których nierzadko pojawiają się jednocześnie oba choronimy. Analiza pozwala pokazać funkcję ideologiczną, jaką pełniła nazwa Małopolska w okresie walki o granice państwa polskiego, oraz opisać zmieniające się w tamtym czasie znaczenie nazwy Galicja. Wnioski z pracy potwierdzają też ustalenia innych badaczy (Batowski, 1993; Hibel, 2014), iż w języku polskim Galicja Wschodnia istniała przede wszystkim jako element dyskursu międzynarodowego, natomiast w polityce wewnętrznej Polski zastąpiła ją nazwa Małopolska Wschodnia (lub Wschodnia Małopolska).
The study addresses the use of naming in creating and describing a given social reality. The specific purpose of this work is to discuss the function of the names Galicja and Małopolska in the interwar period on the example of press texts from “Gazeta Lwowska”. The object of study were publications issued between 1918 and 1923, when the borders of the Second Polish Republic were being formed and the Polish-Ukrainian dispute over the nationality of the eastern part of Galicia was taking place. The analysis of the material is both quantitative and qualitative. The quantitative analysis deals with the changing frequency of each of the two names in “Gazeta Lwowska”, taking into account names with a wschodnia/zachodnia (Eng. eastern/western) component and derivative words, i.e., the adjectives małopolski/galicyjski and the personal names Galicjanin/Małopolanin. The qualitative analysis shows the nomenclature in context, the range of both names, as well as the discursive strategy adopted by the authors of individual articles in which both choronyms frequently appear. The combination of these two methods makes it possible to show the ideological function played by the name Małopolska during the struggle for the borders of the Polish state, and to describe the changing meaning of the name Galicja at that time. The findings of the paper also support the findings of other researchers (Batowski, 1993; Hibel, 2014), namely that Eastern Galicia existed primarily in Polish as an element of international discourse, while in Polish domestic politics it was replaced by the name Wschodnia Małopolska.
Źródło:: Onomastica; 2022, 66; 109-124
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "lesser Poland" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język