Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "latin language" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-47 z 47
    Tytuł:
    Major principles of teaching Latin at the Departments of Veterinary Medicine in Ukrainian Agrarian Universities
    Autorzy:
    BALALAJEVA, Olena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/457208.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski
    Tematy:
    Professional education
    Latin language teaching
    Opis:
    The article deals with didactic aspects teaching Latin at the departments of Veterinary Medicine of Ukrainian agrarian universities. Author analyzes the ways of linguoprofessional principles implementation in the process of teaching Latin, such as: consideration of the requirements of social and professional environment, advanced professional development, integrativity, double determination of content training, functionality, selectivity etc.
    Źródło:
    Edukacja-Technika-Informatyka; 2013, 4, 1; 529-534
    2080-9069
    Pojawia się w:
    Edukacja-Technika-Informatyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy warto jeszcze badać polsko - łacińskie kontakty językowe? Historyczny przegląd i ocena badań polsko-łacińskich kontaktów językowych
    Autorzy:
    Lenartowicz-Zagrodna, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/683867.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Polish-Latin language contacts
    state of research on the influence of Latin to Polish language
    Opis:
    Is it worth more to explore Polish-Latin language contacts? Historical review and evaluation of the studies Polish-Latin language contacts The subject of observation was the state of research on Polish-Latin language contacts. The analysis was conducted from the chronological and thematic perspective. Primary objective was to identify thematic areas that require further investigation.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2014, 048
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Las denominaciones de la mujer anciana en la lengua latina: interpretación etnolingüística
    Autorzy:
    Pascual Lopez, Xavier
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046698.pdf
    Data publikacji:
    2015-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    old age
    old woman
    gender
    Latin language
    Ethnolinguistics
    Opis:
    Ethnolinguistic approach allows to track cultural information included in language, especially lexical and phraseological units. From this perspective, the language tells us about the particular way a linguistic-cultural community perceives reality. Society attributes to women a number of features, qualities, defects and social functions. These traits shape a cultural image of women, and this biased picture is functional in social relationships and it is reflected on the terms a language uses to refer to women. The purpose of this paper is to describe the perception of old women in Roman society by means of the associations and connotations carried by Latin terms anus, anicula and vetula.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2015, 25, 1; 15-31
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łacińsko-polskie wydania Donata a początki polskiej terminologii gramatycznej
    Autorzy:
    Pawlicki, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2151987.pdf
    Data publikacji:
    2022-04
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    grammatical terminology
    Polish language
    Latin language
    grammar books
    lexicography
    Opis:
    The bilingual Latin–Polish editions of the grammar book by Aelius Donatus, published in the 16th–18th c., are among the earliest studies comprising Polish grammatical terms. The terminology found in these editions forms an organised, hierarchical structure, which was transferred from the Latin original to the Polish translation. There are particular coincidences between Latin–Polish editions of Donatus and the dictionary of 1542 by Bartholomew of Bydgoszcz, which ascertains the thesis on a major infl uence of these editions on the dictionary and might serve as an argument for the existence of an earlier version of Donatus, one dating back to ca. 1530.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2022, 793, 4; 109-122
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O kształtowaniu się polskiej terminologii gramatycznej
    Autorzy:
    Decyk-Zięba, Wanda
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084096.pdf
    Data publikacji:
    2020-05
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    grammatical terminology
    Polish language
    Latin language
    grammar books
    lexicography
    Opis:
    The first Polish grammatical terms came into existence as early as in the Middle Ages. Due to the role played by Latin in the Polish culture and science, the relations between the Polish terminology under forma tion and the already formed Latin terminology are signifi cant. This is noticeable not only in bilingual (Latin–Polish) grammar book by E. Donat but also in the first Polish-language grammar books by W. Szylarski and O. Kopczyński. The latter rendered considerable services to the codifi cation of grammatical terminology. In the 19th century, it was impossible to popularise J. Przybylski’s and A. Morzycki’s innovative terminological propositions. The development of the Polish scientific linguistics gives rise to a revision of the earlier grammatical systematics, which results also in a change in the nomenclature. The distinctness of grammatical lexis is evidenced by the glossaries attached to the grammar books. Some of the terms have entered the vocabulary common to various varieties of Polish over time.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2020, 774, 5; 60-75
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Unbearable Lightness of Being a Copula in Latin: on a Textual Problem in Ciceros Oration<i>in Defence of Publius Sestius</i>
    Autorzy:
    Jakielaszek, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/620689.pdf
    Data publikacji:
    2007-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Latin language
    syntax
    minimalist
    natural language semantics
    textual criticism
    Cicero
    Marcus Tullius
    Opis:
    A textual problem from Cicero's oration In defence of Publius Sestius is discussed in order to determine syntactic and semantic consequences of editorial choices. The discussion involves semantic and syntactic properties of Latin past participles within a minimalist setting. A detailed investigation of the passage indicates that a textual variant not accepted by most editors is to be preferred.
    Źródło:
    Research in Language; 2007, 5; 81-107
    1731-7533
    Pojawia się w:
    Research in Language
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Untranslatability of Silence? A Voice in the Discussion on Translation of Catullus’ “Ad Inferias” by Anne Carson
    Autorzy:
    Zbądzki, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27322345.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-15
    Wydawca:
    Komisja Nauk Filologicznych Oddziału Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu
    Tematy:
    Catullus
    “Ad Inferias”
    Anne Carson
    Nox
    translation studies
    Latin language
    Latin literature
    Opis:
    Although Catullus’ relevance may appear diminished to modern audiences, his themes of intimacy and vulnerability still find echoes in newer works, notably Anne Carson’s translation of “Ad Inferias”, included in the book Nox. This analysis examines the debate about the perceived untranslatability of this poem. Catullus’ oeuvre is well known for its linguistic intricacies and explicit motifs, which often pose translation hurdles. “Ad Inferias”, a traditional elegy, seems to lack such complexities and has been frequently translated. As indicated, an existential interpretation of the verse “et mutam nequiquam alloquerer cinerem” (and that I would talk in vain to the silent ash), contextualized within Carson’s metaphysical silence concept, reframes the discussion. The article underscores the untranslatability as a primarily philosophical aspect, arising from the incommunicability of experiences centred around transcendence, death, mourning, and suffering, and presents examples of translations that maintain the emotional and thematic intensity of the piece.
    Źródło:
    Academic Journal of Modern Philology; 2023, 19; 435-444
    2299-7164
    2353-3218
    Pojawia się w:
    Academic Journal of Modern Philology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z polsko-łacińskiej leksykografii przekładowej. Cz. II. Bibliografia słowników z językiem łacińskim za lata 1990–2011 w układzie chronologicznym
    From Polish translation lexicography. Part II. Bibliography of dictionaries with Latin language, years 1990–2011, in chronological order
    Autorzy:
    Wojan, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046751.pdf
    Data publikacji:
    2014-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Latin language
    bilingual and multilingual lexicography
    philological
    terminological and encyclopedic dictionaries
    bibliography
    Opis:
    The article contains a list of 405 lexicographical items (each including Latin language), published in Poland during the years 1990–2011. The bibliography, composed in chronological order. The material in question has been excerpted and catalogued on the basis of bibliographical sources, scientific publications, publishing and library catalogues, available at the time. The fact that so much bibliographical material has been collected proves that for publishers, Latin is still a prestigious language, which enjoys a high scientific and academic status. The bibliography exemplifies editorial dynamics and welcoming attitude towards Latin language on the part of national publishers and scientific centers.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2014, 24, 1; 237-278
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La synonymie partielle entre deux signifiants : un moteur d’évolution et de création. Le cas de la genèse, en latin, du pronominal français
    Autorzy:
    Joffre, Marie-Dominique
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559862.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    Latin language
    romance languages
    verb
    voice
    diathesis
    passive voice
    deponent
    pronominal or reflexive verb
    Opis:
    The reflexive construction and some of the uses of passive voice in Latin: the mainspring of the creation of the Romanic pronominal. In Latin they are not strictly speaking pronominal verbs. Latin uses only verbal constructions with reflexive pronoun. The meaning is always reflexive: the subject acts on himself. This meaning is also expressed by passive voice which P. Flobert calls “intrinsèque”. On the other hand, in a few examples, the pronominal construction, as the passive voice does, signifies a process of which agent can’t be named. Such synonymy is the way to the development of pronominal verbs in romance languages.
    Źródło:
    Orbis Linguarum; 2018, 50; 103-114
    1426-7241
    Pojawia się w:
    Orbis Linguarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pole semantyczne choroby w De civitate Dei Augustyna z Hippony
    The semantic field of disease in De Civitate Dei of Augustine of Hippo
    Autorzy:
    Lipiński, Dawid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/568054.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    Augustyn from Hippo
    De civitate Dei
    semantic fields
    disease definitions
    definitions of treatment
    Latin language
    Opis:
    In this paper I try to analyze the lexemes belonging to the semantic field of disease in the apologetic treatise "De Civitiate Dei" of Augustine of Hippo. This treaty was written in order to deal with pagan religion and to present the concept of the two states: the divine and the earthly. To accomplish this aim, Augustine first builds the opposition "we - the Christians" and "they - the pagans", and employs vocabulary from six different semantic fields: epistemic (veritas, errores, imperiti, falsi), quantative (unus, multi, turba), moral (humiles, superbi, eversio probitatis, impii, impietas), verba dicendi (adversus Deum mururare), civitas (custos, rector, idonei cives, inimici), and disease (morbus, medicus, medicina). In this article I briefly present the first five fields, and in more detail the semantic fields of disease, which, like the field civitas, was applied by the Bishop of Hippo in a metaphorical presentation of the pagan religion.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2011, 2(6); 313-337
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język polski w statucie synodu łęczyckiego z 1285 roku – tłumaczenie kanonów
    Polish language in the statute of the synod of Łęczyca of 1285: the translation of the canons
    Autorzy:
    Stelmach, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1393920.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish language
    Latin language
    translation
    synod of Łęczyca
    statute
    canon
    język polski
    język łaciński
    przekład
    synod łęczycki
    statut
    kanon
    Opis:
    Przedmiotem badań w artykule jest stosunek polskiego episkopatu do języka polskiego w XIII wieku. Problem został przedstawiony w oparciu o statut synodu łęczyckiego z 1285 roku. Treść większości kanonów została przedstawiona w skrócie – tym samym przybliżono tematy, jakimi zajął się episkopat podczas synodu. Natomiast istotne dla historii języka polskiego kanony 3, 4 i 6 zostały poddane głębszej analizie. Podjęto próbę odtworzenia prawdopodobnej sytuacji panującej w Kościele na ziemiach polskich w XIII wieku oraz przedstawienia stosunku episkopatu do języka polskiego i jego wykorzystania w nauczaniu i liturgii. Ponadto na podstawie wydań źródłowych dokumentów kościelnych dokonano przekładu filologicznego wskazanych kanonów na język polski.
    The aim of this article is to present the attitude of the Polish Episcopate towards the Polish language in the 13th century. The issue has been presented swith reference to the statute of the synod of Łęczyca of 1285. The content of most of the canons is briefly outlined together with the topics discussed by the Episcopate during the synod. Canons 3, 4, 5 and 6 – the most essential to the history of the Polish language – have been subjected to a deeper analysis; this enables us to recreate the most likely situation that prevailed in the Church in the 13th century in Poland. They also present the Episcopate’s attitude towards the Polish language and use thereof in teaching and liturgy. Moreover, a philological Polish translation of the above mentioned canons is based on the source editions of ecclesiastical documents.
    Źródło:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2018, 35-36; 131-144
    2082-9825
    2450-0259
    Pojawia się w:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce łaciny w liturgii Kościoła po Soborze Watykańskim II – analiza problemu i próba syntezy
    Place of Latin in the Liturgy of the Church after the Second Vatican Council – Analysis of the Problem and Synthesis Attempt
    Autorzy:
    Szebla, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040495.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    łacina
    Sobór Watykański II
    Joseph Ratzinger
    reforma liturgii
    Latin language
    Second Vatican Council
    reform of liturgy
    Opis:
    Artykuł podejmuje problem obecności łaciny w liturgii Kościoła po Soborze Watykańskim II. Pomimo zaleceń zawartych w Konstytucji o liturgii łacina została wyłączona z życia Kościoła. Liczne świadectwa starożytnych autorów wyrażają przekonanie o wielkiej mocy i praktyczności łaciny w kulcie Bożym i wzajemnej komunikacji. Wypowiedzi papieży XX wieku zawierają pochwały tego starożytnego języka i zalecenie utrzymania go w obrzędach i edukacji (zwłaszcza w studium teologii). Po Soborze Watykańskim II doszło do „ofiarowania” (eliminacji) tego unitatis vinculum na rzecz specyficznie pojmowanej dostępność i zrozumiałości obrzędów. Niektórzy świeccy i duchowi pisarzy tamtych czasów nie pogodzili się z taką sytuacją. Szczególne miejsce zajmują tu wyjaśnienia J. Ratzingera, który miejscu łaciny w liturgii Kościoła poświęcił wiele uwagi w swoich licznych publikacjach.
    The article takes up the problem of the presence of Latin in the liturgy of the Church after the Second Vatican Council. Despite the recommendations contained in the Constitution on the Liturgy, Latin was excluded from the life of the Church. The numerous testimonies of ancient authors convince about the great virtue and practicality of Latin in the worship of God and in the mutual communication. The statements of the Popes of the twentieth century include praise this ancient language and recommendation to keep it in the rites and education (especially in the study of theology). After the Second Vatican Council, there was the “sacrifice” (elimination) of that unitatis vinculum in favor of specifically conceived accessibility and comprehensibility of rites. Some lay and spiritual writers of those times do not agree with this situation. A special place have here explanations of J. Ratzinger, who in his numerous publications devoted much attention to the place of Latin in the liturgy of the Church.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 8; 159-171
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Testowanie użyteczności oprogramowania do nauki języków klasycznych : case study aplikacji mobilnej Speak Latin : Learn Latin Language Offline
    Usability testing of software for learning classical languages : case study of the mobile application Speak Latin : Learn Latin Language Offline
    Autorzy:
    Zbądzki, Jakub
    Rogowska-Wandowicz, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2146698.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wrocławska Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej Horyzont
    Tematy:
    nauka
    język
    język obcy
    język łaciński
    test użyteczności
    user experience
    zapewnianie jakości
    learning
    language
    Latin language
    usability testing
    quality assurance
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia, jakie mają kategoria użyteczności i jej testowanie dla oprogramowania służącego do nauki języków klasycznych, a także wskazanie możliwych defektów, które mogą się pojawiać, i ich źródeł. Jako przykład posłużyła aplikacja mobilna Speak Latin: Learn Latin Language Offline. Testy użyteczności przeprowadzono na aplikacji w wersji 1.0.18, w brytyjskiej wersji językowej, na urządzeniu Huawei Mate 10 Lite z systemem Android w wersji 8.1.0. Oprogramowanie testowano pod kątem efektywności i satysfakcji z użytkowania. Zaobserwowano pojawianie się istotnych defektów w kluczowych obszarach aplikacji. Usterki dotyczą przede wszystkim: 1. nieprawidłowej wymowy wyrazów; 2. braku deklarowanego rozróżniania zapisu i wymowy; 3. schematu odtwarzania nagrań istotnie utrudniającego naukę; 4. niepoprawnych i niejednolitych tłumaczeń lub ich braku; 5. nieczytelnych kategorii, w których występują dane słowa. Zauważono, że istotna część defektów wynika z zastosowania syntezatora i translatora mimo słabego rozwinięcia tych technologii w kontekście języków klasycznych. Aplikacja prawdopodobnie nie przeszła też testów użyteczności. Kontrola ze strony człowieka i weryfikacja jakości tego rodzaju oprogramowania okazują się niezbędne. Bez nich nie może ono spełniać wymagań przeciętnych odbiorców, które dotyczą efektywności i satysfakcji z użytkowania, nie jest też w stanie przynosić istotnych korzyści edukacyjnych.
    The aim of this article is to present the importance of the usability category and its testing for software designed for learning classical languages, as well as to point out possible defects that may appear and their sources. The mobile application Speak Latin: Learn Latin Language Offline was used as an example. Usability testing was carried out on the app version 1.0.18, in the British English language version, on a Huawei Mate 10 Lite device with the Android system in version 8.1.0. The software was tested in terms of effectiveness and satisfaction of use. Significant defects have been observed in key areas of the application. The defects relate primarily to: 1. incorrect pronunciation of words; 2. lack of claimed differentiation between notation and pronunciation; 3. the playback pattern of recordings significantly impeding learning; 4. incorrect and inconsistent translations or lack thereof; 5. illegible categories in which words occur. It was noted that a significant proportion of the defects are due to the use of synthesizer and translator despite the poor development of these technologies in the context of classical languages. The application probably did not pass usability testing either. Human control and quality verification of this kind of software prove essential. Without them, it cannot meet the average user's requirements regarding the effectiveness and satisfaction of use, nor is it able to deliver significant educational benefits.
    Źródło:
    Biuletyn Naukowy Wrocławskiej Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej. Informatyka; 2022, 9, 1; 25--30
    2082-9892
    Pojawia się w:
    Biuletyn Naukowy Wrocławskiej Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej. Informatyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Terminologia działań leczniczych
    Nomenclature of medicinal actions
    Autorzy:
    Bugaj, Małgorzata
    Drobnik, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1039904.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
    Tematy:
    język łaciński
    gramatyka
    etymologia
    działania farmakologiczne
    roślinne surowce lecznicze
    latin language
    grammar
    etymology
    pharmacological actions
    herbal
    drugs
    Opis:
    The paper presents the Latin nomenclature of pharmacological actions in terms of their etymology and grammar. The Latin vocabulary was selected according to the following criteria: 1) these actions are effects of herbal drugs, 2) the nomenclature is in current use in phytotherapy.
    Praca omawia łacińskie nazewnictwo działań farmakologicznych pod względem etymologicznym i gramatycznym. Kryteriami doboru słownictwa są: 1) działania wywierane na organizm człowieka przez leki naturalne, 2) terminy używane obecnie, spotykane w literaturze z zakresu ziołolecznictwa.
    Źródło:
    Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2009, 63, 4; 67-73
    1734-025X
    Pojawia się w:
    Annales Academiae Medicae Silesiensis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem obecności i teologii języka łacińskiego w liturgii rzymskiej pięćdziesiąt lat po II Soborze Watykańskim
    The Problem of the Presence and Theology of the Latin Language in the Roman Liturgy Fifty Years After the Second Vatican Council
    Autorzy:
    Beyga, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601906.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    język łaciński
    II Sobór Watykański
    liturgia
    teologia liturgii
    Latin language
    II Vatican Council
    liturgy
    theology of the liturgy
    Opis:
    W świadomości wielu wiernych łacina jako język liturgiczny należy już do przeszłości. Jednakże ostatni sobór podtrzymał używanie tego języka w celebracji katolickiej Mszy św. Nie tylko liturgika, lecz także dogmatyka powinna podjąć problematykę związaną z używaniem łaciny w czasie sprawowania Eucharystii. Jednym z powodów podjęcia tego tematu jest niedawna pięćdziesiąta rocznica zakończenia II Soboru Watykańskiego.
    Fiftieth anniversary of completing the II Vatican Council works allows us to look critically on theology and the post-conciliar achievements in topic of liturgy. The article regards chosen theological aspects of Latin as a liturgical language. On the one hand the Latin language in the liturgy is liturgical problem in theological debate, but on the other hand we can find a theological arguments for using this language. In the article the author also tried to show the timeliness of problems regarding liturgical theology fifty years after the last Council.
    Źródło:
    Teologia w Polsce; 2017, 11, 2; 153-166
    1732-4572
    Pojawia się w:
    Teologia w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lingua vulgaris. Między językiem łacińskim a językiem francuskim. Pozycja przydawki przymiotnej liczebnikowej
    Lingua vulgaris. Between Latin and French. The Distribution of Numerals in the Function of Attributives
    Autorzy:
    Duliński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892215.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    łacina ludowa
    ewolucja szyku
    syntagma nominalna
    ewolucja języka łacińskiego
    późna łacina
    Vulgar Latin
    the evolution of the pattern
    the nominal syntagma
    evolution of the Latin language
    Late Latin
    Opis:
    This article aims at the reconstruction of the evolution of the distribution of numerals in the function of attributive premodifiers within the noun phrase throughout the period of Late Latin. The analysis employs three source texts: Classical Latin (as a point of reference), Late Latin and Old French, respectively. The research results are presented in the form of charts.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 3; 101-116
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ‘I am fine!’ Information about the Senders Health in the Greek Private Letters of the Roman Period
    Autorzy:
    Nachtergaele, Delphine
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195100.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Fundacja im. Rafała Taubenschlaga
    Tematy:
    epistolography
    private papyrus letters
    formulaic language
    language contact: Latin and Greek
    Opis:
    The epistolary practice of giving information about one’s own well-being was common in the Ptolemaic Greek private letters: such a formula appeared in combination with the wish for the addressee’s health. In the Roman period, a new health wish arose in the Greek private letters, and the combination of this new formula valetudinis and the information about the sender’s health became rather rare (only about twenty occurrences). Such attestation often appear in letters of a Latin environment, for example letters written in Italy , letters from soldiers, or letters from areas in which the Romans were very active, like Eastern Desert. Given that the practice of giving information about one’s own well-being was common in Latin letters from the Roman period, I argue in this paper that the relative absence of this topos in Greek letters from Roman times is due to Latin influence.
    Źródło:
    The Journal of Juristic Papyrology; 2014, 44; 155-162
    0075-4277
    Pojawia się w:
    The Journal of Juristic Papyrology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Scientific approach to the specific liturgical features in the pontificate of Pope Benedict XVI
    Naukowe spojrzenie na wybrane zagadnienia liturgiczne w pontyfikacie papieża Benedykta XVI
    Autorzy:
    Caban, Peter
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/673070.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Teologiczne
    Tematy:
    Benedykt XVI
    ryt trydencki
    ryt łaciński
    odnowa liturgii
    język łaciński
    mszał Jana XXIII
    Benedict XVI
    Tridentine rite
    Latin rite
    renewal of liturgy
    Latin language
    Missal of Pope John XXIII
    Opis:
    Artykuł dotyczy pontyfikatu papieża Benedykta XVI i jego wkładu w dziedzinie liturgii. Zwraca uwagę na różne fakty rozwijające się w duchu autentyczności i wierności względem liturgii rzymskokatolickiej, na możliwości liturgicznej formy rytów, na nowe motu proprio i na użycie języka łacińskiego w liturgii zachodniej. Artykuł pragnie dać obraz pontyfikatu obecnego papieża w relacji do duszpasterskiej posługi w parafiach. Chce ukazać, że liturgia w jej różnorodności nie jest nigdy krokiem wstecz, ale przejawem autentyczności i wierności względem orędzia Chrystusa.
    Źródło:
    Ruch Biblijny i Liturgiczny; 2010, 63, 1
    2391-8497
    0209-0872
    Pojawia się w:
    Ruch Biblijny i Liturgiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagadnienie periodyzacji literatury łacińskiej doby republiki rzymskiej
    The Issue of Periodization of the Latin Literature in the Time of the Roman Republic
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791395.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-07
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    język łaciński
    literatura rzymska
    okres literacki
    Rzym
    teoria periodyzacji Juliana Krzyżanowskiego
    wpływy greckie
    Latin language
    Roman literature
    literary period
    Rome
    Julian Krzyżanowski’s theory of periodization
    Greek influences
    Opis:
    Artykuł podejmuje problem periodyzacji literatury rzymskiej doby republiki. Autor uznaje tradycyjny podział na 3 okresy literackie: (1) archaiczny; (2) cyceroński; (3) augustowski za częściowo poprawny. Bazując na teorii periodyzacji literatury, opracowanej przez prof. Juliana Krzyżanowskiego (1937), która zakłada cykliczność zjawisk w dziedzinie kultury i literatury, autor proponuje wydzielenie czterech kolejnych faz historycznoliterackich: [1] Okres archaiczny albo „hellenizujący” (240-160 r. przed Chr.); [2] Okres późnoarchaiczny albo „reakcyjny” (160-81 r. przed Chr.); [3] Okres cyceroński (81-31 r. p.n.e.); [4] Okres augustowski (31 r. przed Chr. – 14 r. po Chr.). Poszczególne okresy literackie stoją w wyraźnej opozycji do faz poprzedzających i po nich następujących. Występują w nich dominujące prądy i zjawiska literackie, odmienne niż w fazie poprzedzającej i bezpośrednio po nich następującej. Biorąc pod uwagę kryterium wpływów obcych (helleńskich) i rodzimości, możemy łatwo stwierdzić, że okresy nieparzyste [1, 3] mają charakter wyraźnie prohelleński, co przejawia się między innymi w tłumaczeniu bądź adaptacji najważniejszych dzieł literatury greckiej, wykorzystaniu istniejących w Grecji gatunków literackich, przyswojeniu obcych struktur metrycznych, motywów literackich lub prądów filozoficznych, podczas gdy w okresach parzystych [2, 4] twórcy literatury łacińskiej wprowadzają rodzime wątki i czysto rzymskie motywy, a także rozwijają własne gatunki literackie (np. satyrę, rzymską elegię miłosną).
    The article deals with the problem of periodization of Latin literature in the time of the Roman Republic. The author recognizes the traditional division into three literary periods (i.e. archaic, Ciceronian and Augustean) as partially correct. Basing on J. Krzyżanowski’s theory of periodization of literature (1937), which assumes the cyclical nature of phenomena in the field of culture and literature, the author proposes to separate four successive historical-literary phases: [1] the early-archaic or ‟Hellenizing” period (240–160 BC); [2] the late-archaic or ‟reactionary” period (160–81 BC); [3] the Ciceronian age (81–31 BC); [4] the Augustean age (31 BC–14 AD). The individual literary periods stand in clear opposition to the preceding and following phases. They contain dominant currents and literary phenomena, different than in the preceding and immediately following them. Taking into account the criterion of foreign (Hellenic) influences and nativity, we can easily conclude that odd periods [1, 3] are clearly favorable to the Greeks, which is manifested, inter alia, in translating or adapting the most important works of Greek literature, using literary genres existing in Greece, acquiring foreign metrical structures, literary motifs or philosophical currents, while in even periods [2, 4] Latin writers introduce native themes and purely Roman motifs, as well as develop their own literary genres (e.g. Roman satire, subjective love elegy).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 3; 133-153
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cain’s rhetorical artfulness: Erasmus’ Biblical spoof
    Retoryczna przebiegłość Kaina. Biblijny apokryf Erazma
    Autorzy:
    Ryczek, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089948.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Early Modern European history
    16th-century Latin-language writers
    16th century humanism
    rhetoric
    Biblical mythopoeia
    Cain
    Desiderius Erasmus (1466–1536)
    wczesna nowożytność
    literatura nowołacińska
    humanizm
    retoryka
    apokryfy biblijne
    Erazm z Rotterdamu (1466–1536)
    Opis:
    This article contains a bilingual, Latin-Polish, edition of a letter written by Erasmus to John Sixtin (Ioannes Sixtinus), a Frisian student he met in England. In it Erasmus describes a dinner party at Oxford to which he was invited as an acclaimed poet. In the presence of John Colet, leader of English humanists, table talk turned into learned conversation. Erasmus’s contribution to the debate was an improvised fable (fabula) about Cain who, in order to become farmer, persuades the angel guarding Paradise to bring him some seeds from the Garden of Eden. His speech, a showpiece of rhetorical artfulness disguising a string of lies and spurious argument, is so effective that the angel decides to steal the seeds and thus betray God’s trust. Seen in the context of contemporary surge of interest in the art of rhetoric, Erasmus’ apocryphal spoof is an eloquent demonstration of the heuristic value of mythopoeia and the irresistible power of rhetoric.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2018, 5; 531-544
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łaciński viridis, włoski verde, polski zielony – językowo-kulturowe studium barwy zielonej
    Latin Viridis, Italian Verde, Polish Zielony: A Linguistic-Cultural Study of the Colour Green
    Autorzy:
    Skuza, Sylwia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16019886.pdf
    Data publikacji:
    2019-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Latin viridis
    Italian verde
    Polish zielony
    archilexence
    language
    Opis:
    The aim of the study is to discuss the place of the colour green with its shades in Italian and Polish since antiquity (Latin) until the present times. Furthermore, the author shows the differences and similarities between these languages in their diachronic perception of the colour green. The colour is be also analysed in general in the light of European culture, where green has its established position.
    Źródło:
    Studia Europaea Gnesnensia; 2019, 19; 131-152
    2082-5951
    Pojawia się w:
    Studia Europaea Gnesnensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy i perspektywy przejścia języka kazachskiego na alfabet łaciński
    Autorzy:
    Sagimbekova, Assel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2152059.pdf
    Data publikacji:
    2021-05
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    Kazakh language
    Latin alphabet
    Cyrillic alphabet
    change of alphabet
    Opis:
    This paper is dedicated to the issue of the Kazakh language transitioning into the Latin alphabet. It discusses the problems and prospects of the Kazakh language alphabet shifting from the Cyrillic alphabet to the Latin one. The author presents the history of the alphabets used in the Kazakh language (Arabic, Latin, Cyrillic), and chronologically presents the variants of the new alphabet as well as the results of social research and opinions of linguists.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2021, 784, 5; 92-103
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zapożyczenia greckie i łacińskie a polsko-rosyjskie kontakty językowe
    Greek and Latin Loanwords and Polish-Russian Language Relations
    Autorzy:
    Behrendt, Sonia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045621.pdf
    Data publikacji:
    2013-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish-Russian language relations
    Russian language
    Polish language
    Greek loanwords
    Latin loanwords
    mutual loanword migration
    Opis:
    The article presents an analysis of 140 random lexemes of Greek and Latin origin excerpted from Słownik kieszonkowy polsko-rosyjski i rosyjsko-polski [Pocket Polish-Russian and Russian-Polish Dictionary] edited by I. Mitronova, G. Sinicyna and G. Lipkes. The corpus is, according to lexicographers and linguists, an effect of mutual influences of Polish and Russian languages. The opinions on origins of words differ among researchers, and the article attempts to verify the previously accepted judgements by M. Vasmer, W. Witkowski and Z. Rysiewicz, based on informations included in monographs by D. Moszyńska, H. Leeming, S. Kochman, and in historical dictionaries of both languages. With reference to almost 75% of the analysed material, the direction of loanword acquisition proposed by Vasmer, Witkowski and Rysiewicz has been confirmed. However, for about a quarter of the random sample of words, the accepted opinion is not confirmed by more recent historical dictionaries, nor by the lexical material provided in the monographs. The article proposes new results for the direction of loanword migration in this group of vocabulary.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2013, 20, 2; 31-45
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Judgement of Paris as Examined by a Lawyer and a Christian Moralist: Dracontius’ De raptu Helenae
    Autorzy:
    Cichoń, Natalia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046600.pdf
    Data publikacji:
    2016-10-27
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Dracontius
    Late Antiquity
    Paris
    Helena
    legal language
    Latin poetry
    moralism
    Opis:
    In this paper I examine Dracontius’ poem De raptu Helenae to prove his unconventionality and originality inpresenting a well-known myth. He analyses the story of the judgement of Paris from the legal point of viewusing professional, legal vocabulary. At the same time he takes into account also the moral and Christian dilemmasand thereby he finds completely new aspects and interpretations, ignored by previous poets.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2016, 26, 1; 157-170
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język sakralny wobec polskiego języka narodowego. Łacina
    Latin as a sacral language in its relation to the Polish national language
    Autorzy:
    Sobczykowa, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26440724.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Latin
    sacred language
    religious language
    history
    culture
    łacina
    język sakralny
    język religijny
    historia
    kultura
    Opis:
    Artykuł dotyczy łaciny jako języka sakralnego w polskim obszarze kulturowym w historii i współcześnie. Szkicowo potraktowano w nim sytuację w innych obszarach kultury, takich jak semicki czy słowiański. Analizie zostały poddane status i funkcje łacińskiego języka liturgicznego w ujęciu historycznym i współcześnie – w odczuciu mówiących, teologów, językoznawców, filozofów religii. W tekście przedstawiono udokumentowanie łacińskiej twórczości średniowiecznych polskich kaznodziejów i troskę o rozumienie liturgii łacińskiej przez lud. Pokazano również rozpiętość między tendencjami do sakralizacji i desakralizacji, różnicę między rozumieniem werbalnym a duchowym, danym w rozmyślaniu.
    Joanna Sobczykowa’s article deals with Latin as a sacred language in the Polish cultural area in history and today. Sobczykowa outlines the situation in other areas of culture, Semitic or Slavic. She examines the status and functions of liturgical Latin in history and today, by looking at opinions of speakers, theologians, linguists, and philosophers of religion. She also looks at documents in the form of Latin works by medieval Polish preachers and their concern for the understanding of the Latin liturgy by the people. Finally, she shows and stresses the difference between verbal and spiritual understanding present in meditation and that between the tendencies towards sacralization and desacralization.
    Źródło:
    Forum Lingwistyczne; 2023, 11; 1-12
    2449-9587
    2450-2758
    Pojawia się w:
    Forum Lingwistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The History of the Normative Opposition of “Language versus Dialect”: From Its Graeco-Latin Origin to Central Europe’s Ethnolinguistic Nation-States
    Autorzy:
    Kamusella, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/508782.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Language
    dialect
    a value-free
    Immanuel Kant
    classical Greek
    classical Latin
    renaissance
    Latin
    ethnic group
    Central Europe
    Opis:
    The History of the Normative Opposition of “Language versus Dialect”: From Its Graeco-Latin Origin to Central Europe’s Ethnolinguistic Nation-StatesThe concept of “a language” (Einzelsprache, that is, one of many extant languages) and its opposition to “dialect” (considered as a “non-language,” and thus subjugable to an already recognized language merely as “its” dialect) is the way people tend to think about languages in the West today. It appears to be a value-free, self-evident conception of the linguistic position. So much so that the concept of “language” was included neither in Immanuel Kant’s system of categories, nor in the authoritative Geschichtliche Grundbegriffe: Historisches Lexikon zur politisch sozialen Sprache in Deutschland. This paper sketches the rise of the “dialect vs language” opposition in classical Greek, its transposition onto classical Latin, and its transfer, through medieval and renaissance Latin, to the early modern period. On the way, the Greek and Latin terms for “language” (and also for “dialect”) sometimes functioned as synonyms for peoples (that is, ethnic groups), which – importantly – contributed to the rise of the normative equation of language with nation in the early nineteenth century. It was the beginning of the ethnolinguistic kind of nationalism that prevails to this day in Central Europe. Dzieje normatywnej dychotomii języka i dialektu: Od greko-łacińskich źródeł po państwa etnicznojęzykowe Europy ŚrodkowejPojęcie języka jako jednego z wielu (Einzelsprache) stawiane w diametralnej opozycji do „dialektu” (czyli „nie-języka”, który normatywnie musi zostać przyporządkowany jakiemuś już wcześniej uznanemu językowi jako jeden z jego dialektów) stanowi formę pojęciową, poprzez pryzmat której postrzega się języki i dyskutuje o nich we współczesnym świecie Zachodu. Z powodu powszechnego uznania owa forma pojęciowa wydaje się tak oczywista i wolna od nacechowania ideologicznego, że Immanuel Kant nie uwzględnił języka w zaproponowanym przez siebie systemie kategorii filozoficznych, podobnie jak i autorzy niezmiernie wpływowego dzieła z zakresu historiografii i socjologii politycznej o znamiennym tytule Geschichtliche Grundbegriffe: Historisches Lexikon zur politisch sozialen Sprache in Deutschland. W niniejszym artykule przedstawiam wyłonienie się opozycji języka wobec dialektu w starożytnej grece oraz jego recepcję na gruncie łaciny od starożytności rzymskiej po okres nowożytny. W ciągu wieków utarło się używanie greckich i łacińskich terminów w odniesieniu do „języka” jako synonimów na określenie ludów (czy też grup etnicznych), co we wczesnym XIX stuleciu silnie wpłynęło na wykształcenie się normatywnego zrównania języka z narodem. Stanowiło to początek fenomenu znanego pod nazwą „nacjonalizmu etnicznojęzykowego”, który na poziomie państw dominuje po dziś dzień w całej Europie Środkowej.
    Źródło:
    Colloquia Humanistica; 2016, 5
    2081-6774
    2392-2419
    Pojawia się w:
    Colloquia Humanistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka ukraińskich oficjalnych nazw grzybów makroskopijnych motywowanych nazwami roślin
    Characteristics of Ukrainian and Polish official names of macroscopic fungi motivated by plant names
    Autorzy:
    Jóźwikiewicz, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/41151612.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    Ukrainian language
    Latin
    names of macroscopic fungi
    phytonyms
    word-formation
    Opis:
    The article aims to analyse Ukrainian names of macroscopic fungi containing plant names in their structure. Latin and Polish nomenclatural resources served as a background for the analysis. The nomenclatural corpus extracted from the sources comprised almost 2,000 units, of which 214 were motivated by plant names or, for example, by the names of their individual parts, e.g. Дубовик Кале, Підберезник синіючий, Калоцибе фіалкова, Павутинник каштановий. The analysis proved, among other things, that, in many cases, Ukrainian official names of macroscopic fungi were created due to the automatic transfer of Latin names to the Ukrainian language. The article also focuses on examining the morphological and syntactic structure of myconyms and analysing the derivational procedures used in creating names with phytonymic components.
    Źródło:
    Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2023, 14; 195-208
    2084-1302
    Pojawia się w:
    Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The New Polish Cyrillic in Independent Belarus
    Autorzy:
    Kamusella, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/508860.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Belarusian language
    Cyrillic
    Latin alphabet
    Diocese of Hrodna (Horadnia, Grodno)
    nationalism
    Polish language
    religion
    politics of script
    Russian language
    Opis:
    The New Polish Cyrillic in Independent BelarusAfter the fall of communism and the breakup of the Soviet Union, the religious life of the Roman Catholic community revived in independent Belarus. The country’s Catholics are concentrated in western Belarus, which prior to World War II was part of Poland. In 1991 in Hrodna (Horadnia, Grodno) Region, the Diocese of Hrodna was established. Slightly over half of the region’s population are Catholics and many identify as ethnic Poles. Following the ban on the official use of Polish in postwar Soviet Belarus, the aforementioned region’s population gained an education in Belarusian and Russian, as channeled through the Cyrillic alphabet. Hence, following the 1991 independence of Belarus, the population’s knowledge of the Latin alphabet was none, or minimal. For the sake of providing the faithful with Polish-language religious material that would be of some practical use, the diocesan authorities decided to publish some Polish-language prayer books, but printed in the Russian-style Cyrillic. This currently widespread use of Cyrillic-based Polish-language publications in Belarus remains unknown outside the country, either in Poland or elsewhere in Europe. Nowa polska cyrylica w niepodległej Białorusi Po upadku komunizmu i rozpadzie Związku Sowieckiego życie religijne wspólnoty rzymskokatolickiej przeżyło odrodzenie w niepodległej Białorusi. Katolicy tego kraju koncentrują się w zachodniej Białorusi, która przed II wojną światową była włączona w skład Polski. W 1991 r. w obwodzie hrodzieńskim (horadnieńskim/grodzieńskim) powstała Diecezja Hrodzieńska. Nieco ponad połowa ludności obwodu to katolicy, a wielu identyfikuje się jako etniczni Polacy. Zgodnie z zakazem oficjalnego używania języka polskiego w powojennej Białorusi sowieckiej ludność wspomnianego regionu zdobywała wykształcenie w językach białoruskim i rosyjskim, oczywiście zapisywanych cyrylicą. Stąd po odzyskaniu niepodległości przez Białoruś w 1991 r. znajomość alfabetu łacińskiego wśród tej ludności była nikła. W trosce o zapewnienie wiernym polskojęzycznych wydawnictw religijnych, które potrafiliby czytać i z nich korzystać w kościele i podczas osobistej modlitwy, władze diecezjalne postanowiły opublikować kilka książek w języku polskim, ale wydrukować je rosyjską cyrylicą. To zjawisko powszechnegokorzystania z książek religijnych w języku polskim drukowanych cyrylicą na zachodzie dzisiejszej Białorusi pozostaje nieznane poza granicami tego kraju, w tym w Polsce.
    Źródło:
    Colloquia Humanistica; 2019, 8
    2081-6774
    2392-2419
    Pojawia się w:
    Colloquia Humanistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język grecki – współczesna koine w terminologii medycznej
    Greek Language – Modern Koine of Medical Terminology
    Autorzy:
    Narecki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933363.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Greek language
    koine dialect
    Latin
    etymology
    history of medicine
    medical terminology
    Opis:
    The article touches upon the issue of the provenance of the vast majority of modern medical terms (about 90-95%), used in the language of professionals (doctors, pharmacists, etc.) and in the so called professional literature. The author attempts to: (1) first, outline historical conditions of the development of medicine and its terminology, justifying the thesis formulated in the title; (2) then, in a simplified manner, indicate the rules of technical terms' formation, thus, demonstrating the dominant role of the two classical languages, Greek and Latin (with the overwhelming supremacy of the former), in the structure of the created neologisms. The history of medicine and the analysis of its language, carried out on the selected examples, lead to the following conclusions: (1) „classical” (especially ancient Greek) vocabulary is the universal key to understanding contemporary medical terminology; (2) knowledge of the vocabulary and of the rules that govern the system of creating new terms, facilitates, firstly, mastering the terminology by a medicine student, secondly, its understanding among other professionals (for instance, pharmacists, veterinary surgeons, etc.) and even „laymen” (through etymology); and finally, (3) it is possible for the translators to provide a universal (in most cases) translation by means of almost identical terms, regardless of the target language.
    Le grec – la koinè moderne de la terminologie médicaleLe présent texte concerne la question d’origine de la grande majorité des termes médicaux modernes (entre 90 et 95%), employés par les spécialistes (médecins, pharmaciens, etc.) et par la littérature du domaine. Tout en expliquant la thèse posée dans le titre, l’Auteur tente premièrement d’esquisser le développement de la médecine dans son contexte historique, ensuite, passant par des simplifications nécessaires, il essaie d’indiquer les règles de formation des termes techniques, montrant le rôle dominant de deux langues classiques – du grec et du latin (où ce premier prime d’une manière tout à fait naturelle) – dans la structure des néologismes créés. L’histoire de la médecine et l’analyse de son langage, menée à l’aide de quelques exemples choisis, conduisent l’Auteur à une série de conclusions: (1) le lexique « classique » (surtout celui du grec ancien) constitue la clé de voûte pour la compréhension de la terminologie médicale moderne; la connaissance de ce lexique, ainsi que la conscience des règles qui régissent sur le système de formation des termes nouveaux, facilitent (2) la maîtrise de la terminologie spécialisée et son intercompréhension parmi d’autres spécialistes (pharmaciens, vétérinaires); enfin, elles offrent (3) aux traducteurs la possibilité d’une traduction universelle (dans la plupart de cas), recourant aux termes quasi-identiques, indépendamment de la langue cible.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 8; 151-165
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reforma liturgiczna jest nieodwracalna.
    Liturgical reform is irreversible.
    Autorzy:
    Semenova, Viktoriya
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/585106.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    Słowa kluczowe: obrządek rzymski, Kościół Rzymskokatolicki, tendencja, formy rytu (obrzędu), forma zwyczajna, forma nadzwyczajna, liturgia, Msza św., znak, symbol, prawo rzymskie, jurysprudencja, język łaciński, hermeneutyka romanistyczna.
    Key words: Roman rite, Roman-Catholic Church, tendency, forms of rites, ordinary form, extraordinary form, liturgy, Holy Mass, sign, symbol, Roman law, jurisprudence, Latin language, romanistic hermeneutics.
    Opis:
    As to the growing popularity of the extraordinary form of the Roman rite and contradicting the new form, the author decided to share several reflections from the position of the researcher of liturgy and law. The article refers to some tendencies within the area of examining liturgy of the Roman-catholic Church, particularly to the lack of interest in the legal aspect of the analysis, which generates certain methodological problems. The author specially considers the issue of two forms of the Mass existing within one rite of the Roman-catholic Church. In order to examine it I suggest romanistic hermeneutics, that in - harmonious cooperation with theology and philosophy – it would allow to avoid methodological errors committed in decoding liturgical signs, which often becomes the reason of an artificial conflict between the followers of the new and the old rites.
    Wobec rosnącej popularności ekstraordynarnej formy obrządku rzymskiego i przeciwstawiania jej nowej formie, autor postanowił podzielić się kilkoma refleksjami z pozycji badacza liturgii i prawa. Artykuł dotyczy niektórych tendencji w obszarze badania liturgii Kościoła Rzymskokatolickiego, zwłaszcza braku zainteresowania aspektem prawnym w jej analizie, co powoduje pewne problemy metodologiczne. Autor uwzględnia szczególnie problem istnienia dwóch form Mszy św. w ramach jednego rytu (obrządku) Kościoła Rzymskokatolickiego. W celu jego zbadania proponuje hermeneutykę romanistyczną, pozwalającą w harmonijnej współpracy z teologią i filozofią, uniknąć błędów metodologicznych popełnianych w odczytaniu znaków liturgicznych, co jest często przyczyną sztucznego konfliktu między zwolennikami nowego i starego ordo.
    Źródło:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2019, 54, 2; 417-426
    1234-4214
    Pojawia się w:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    JĘZYK HISZPAŃSKI – JĘZYK ARGENTYŃSKI – JĘZYK POLSKI. CHARAKTERYSTYKA JĘZYKA POLONIJNEGO UŻYWANEGO W ARGENTYNIE
    Spanish – Argentine Spanish – Polish. Characteristics of the Polish Language Used in Argentina
    Autorzy:
    Guillermo-Sajdak, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/555980.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich
    Tematy:
    Argentyna
    Polonia argentyńska
    Ameryka Łacińska
    języki indiańskie
    Latin America
    Argentina
    Indian language
    Polish community
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest charakterystyce języka hiszpańskiego argentyńskiego oraz jego wpływowi na język polski używany przez Polonię argentyńską. Pod uwagę zostały wzięte takie zjawiska językowe, jak: yeísmo, seso, voseo, loísmo, lunfardo, interferencja oraz socjolekt polskoargentyński.
    The article is devoted to characteristics of the Argentinian Spanish and his influence on Polish used by the Argentine Polish community abroad. Under the attention they will be been overcome such phenomena as the yeísmo, seso, voseo, loísmo, lunfardo, interference and the Polish-Argentine dialect.
    Źródło:
    Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny; 2013, 21, 2(80); 116-133
    1506-8900
    2081-1152
    Pojawia się w:
    Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sobre el papel del latín y el concepto de latinismo desde la perspectiva española y polaca
    On the Role of Latin and the Concept of Latinism from the Spanish and Polish Perspective
    Autorzy:
    Pawlak, Aneta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2230990.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    łacina
    język hiszpański
    język polski
    periodyzacja historyczna
    terminologia leksykologiczna
    latynizmy
    Latin
    Spanish language
    Polish language
    historical periodization
    lexicological terminology
    Latinisms
    lengua polaca
    periodización histórica
    latinismos
    latín
    lengua española
    terminología lexicológica
    Opis:
    The objective of the article is twofold. On the one hand, it aims to briefly outline the history of the Spanish and the Polish language in order to compare the role of Latin in the formation of both languages. On the other hand, it focuses on the lexicological terminology related to Latin-derived words, with special focus on Latinisms. In addition to the lexicological nomenclature, classifications of Latinisms are also compared. The differences detected in the contrastive analysis mainly concern the lack of heritage words from Latin in Polish and the different concept of doublets in Spanish and Polish. This, in turn, is due to the different type of role of Latin in both languages in its early stages of formation. The article ends with the conclusions and a brief reflection about neocultisms.
    Źródło:
    Collectanea Philologica; 2022, 25; 105-115
    1733-0319
    2353-0901
    Pojawia się w:
    Collectanea Philologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historical Background to English Legal Language
    Autorzy:
    Schneiderová, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452097.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
    Tematy:
    English legal language
    Old English
    Latin
    Law French
    history
    social and
    political development, linguistics
    Opis:
    The article attempts to provide an explanation why the English legal language is so complex and so difficult to understand especially for the lay people. Also mentioned are the attempts that have been made to simplify it. The paper also describes its development throughout history. It maintains that legal English is the result of history and political and social processes ongoing in the given historical period. This language is basically the reflection of the social and political conditions of the given historical period, and each period has left its mark on the current form of the language at issue. It reflects the influence of Anglo-Saxon mercenaries, Latinspeaking missionaries, Scandinavian and Norman war tribes. As it is highlighted further in the text, English has been used in various types of legal documents at different times. Last wills and testaments started to be drafted in English around 1400. Laws were written in Latin until around 1300, in French until about 1485, in English and French for a few more years and exclusively in English since 1489. The paper contains a number of the words and expressions related to law which are used even today and provides their etymology, at least as far the language of its origin is concerned. Also provided are expressions that were replaced with new ones, simpler, more understandable legal terms within reforms.
    Źródło:
    Journal of Modern Science; 2018, 37, 2; 117-126
    1734-2031
    Pojawia się w:
    Journal of Modern Science
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Strategie komunikacji transgranicznej: perspektywa polsko-niemiecka a sytuacja w Japonii
    Strategies of transborder communication: German-Polish perspectives and the Japanese situation
    Autorzy:
    Kimura, Goro Christoph
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/910441.pdf
    Data publikacji:
    2020-04-17
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish-German border region
    Polish language
    receptive bilingualism
    Esperanto
    language exchange
    Sorbian language
    Latin
    pogranicze polsko-niemieckie
    język polski
    dwujęzyczność receptywna
    wymiana języka
    język łużycki
    łacina
    Opis:
    Niniejszy artykuł podsumowuje dotychczasowe wyniki badań nad transgranicznymi strategiami językowymi na granicy polsko-niemieckiej. Autor omawia znaczenie języka dla dzisiejszych badań granicznych w ogóle oraz znaczenie języka dla polsko-niemieckiego regionu przygranicznego w szczególności. Po przeglądzie językowych strategii komunikacji transgranicznej przedstawia zastosowanie różnorodnych strategii na granicy polsko-niemieckiej. Autor formułuje tezę, iż włączenie strategii alternatywnych, takich jak język polski, dwujęzyczność receptywna albo Esperanto, ale również uzupełnienia w postaci wymiany języka, zastosowania języka łużyckiego, a nawet łaciny, przyczynią się do trwałego ustabilizowania kontaktów polsko-niemieckich. Omawia także znaczenie kwestii języka i granicy w Japonii i wskazuje możliwość wykorzystania doświadczeń Europy Środkowej w sytuacji Azji Wschodniej.
    This article presents the latest results of research on linguistic strategies for transborder communication at the German-Polish border. First, the significance of language for current border studies in general and for the German-Polish border in particular are discussed. Then, theoretically possible strategies and their real application at the border region are presented. According to the author, alternative strategies, such as the use of Polish as a vehicular language, receptive bilingualism or Esperanto, but also supplementary utilization of language exchange, Sorbian or even Latin, can uniquely contribute to improve German-Polish contacts. At the end, the paper surveys the linguistic situation at Japanese border regions and suggests that the Central European Experiences can be useful to tackle the transborder communication challenges in East Asia.
    Źródło:
    Język. Komunikacja. Informacja; 2019, 14; 85-101
    1896-9585
    Pojawia się w:
    Język. Komunikacja. Informacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ortodoksja języka czy język ortodoksji? Argument lingwistyczny w sporze reprezentantów Kościoła łacińskiego i Cerkwi ruskiej w dobie kontrreformacji
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2167813.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Akademia Supraska
    Tematy:
    Kontrreformacja
    Kościół łaciński
    Cerkiew ruska
    język liturgii
    Counter-Reformation
    Latin Church
    Russian Orthodox Church
    Language Liturgy
    Opis:
    During the Counter-Reformation issues of using the national languages in the liturgy and the rite of the church became the source of lively discussion of the representatives of the Roman Church (Catholic) and the Greek Church (Orthodox). Strategy outlined by the Council of Trent to maintain the dominance of Latin as the universal language of all Christians subordinate to Pope after the establishment of the union in Brest-on-the-Bug had to be significantly modified. The best interests of the Church consolidation required concessions on the part of Rome and recognition of the Slavonic language to be, as effective as the Latin an instrument of the saving activity of the Church. Following the Slavonic, Polish language gradually breaks into the missionary and catechetical use, which the Greek Catholics are increasingly eager to speak. The subject of this article is the phenomenon of coexistence of many languages in liturgical and administrative practice of the Latin and Russian Christians in the Republic of Poland in the 16 th -18th century and reflection on resulting from this fact preferences and translations of polemic and religious texts.
    Źródło:
    Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 125-134
    2082-9299
    Pojawia się w:
    Latopisy Akademii Supraskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łacińskie i greckie nienormatywne zapożyczenia w polszczyźnie XIX wieku, a ich żywot w polszczyźnie drugiej połowy XX wieku
    Latin and Greek non-standard borrowings in the Polish language of the 19th century, and their functioning in the Polish language of the second half of the 20th century
    Autorzy:
    Kupidura, Daria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591912.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    polszczyzna historyczna
    leksyka nienormatywna
    zapożyczenia łacińskie i greckie
    the historical Polish language
    non-standard lexis
    borrowings from Latin and Greek
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu była analiza i interpretacja zapożyczeń łacińskich i greckich, uznanychza nienormatywne na przełomie XIX i XX wieku, a reaktywowanych do polszczyznyw wieku XX. Wyekscerpowane ze Słownika warszawskiego słownictwo, nieakceptowane przezówczesną normę językową, zostało porównane z zasobem Słownika języka polskiego pod redakcjąMieczysława Szymczaka. W ten sposób wykazano, że spośród 696 wyrazów na litery A-N,oznaczonych w Słowniku warszawskim p arakwalifikatorem w postaci ostrzegawczego wykrzyknika,136 zostało reaktywowanych do polszczyzny współczesnej, z czego aż 76 stanowiąpożyczki łacińskie i greckie. Większość z nich to terminy specjalistyczne z zakresu medycyny,nauki i techniki.Przeprowadzona analiza wykazała, że obecność licznych zapożyczeń w polszczyźnie tamtegookresu znacząco wpływała na zasób słownikowy języka. Niekiedy był to wpływ ujemny,gdyż powodował nadmierną wariantywność w języku, innym razem były to wpływy dodatnie,ponieważ rozbudowywały system leksykalny języka polskiego, pozwalając, by formy zapożyczonei swojskie różnicowały się pod względem odcienia semantycznego czy przynależnoścido różnych rejestrów języka. Dzięki reaktywowaniu wielu zapożyczeń, zanegowanych przezXIX-wiecznych kodyfikatorów, zasób XX-wiecznej polszczyzny stał się bogatszy o wiele form,które mają odmienne nacechowania emocjonalne lub wyrażają bardzo precyzyjne treści.
    The objective of the article has been to analyse and interpret the borrowings from Latin andGreek, which at the turn of the 19th and 20th centuries were defined as non-prescriptive (nonstandard),and which were reactivated in the 20th century. Excerpted from Słownik warszawski[Warsaw Dictionary] the vocabulary not accepted by the linguistic norm of the time has beencompared to the contents of Słownik języka polskiego [Dictionary of the Polish Language] editedby Mieczysław Szymczak. The research has revealed that 696 words in Słownik warszawski– in its part from letter A to N – were marked with an admonitory exclamation sign, but 136 outof those 696 have been reactivated to the present-day Polish language; the 76 reactivated wordsare borrowings from Latin and Greek. Most of them are terms from the sphere of medicine, scienceand technology.According to the analysis the presence of numerous borrowings in the Polish language of thattime significantly affected the vocabulary of the language. In some cases it had a negative effect, as it caused excessive variableness of the language, in other cases it had a positive effect,because thanks to it the lexical system was extended as the borrowings and the native formskept diversifying semantically or stylistically. To sum up, the reactivation of many borrowings,rejected in the 19th century, made the Polish lexis become wealthier, and thanks to it there appearedforms which are emotionally different or have a very precise meaning.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2016, 15; 195-210
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łacińskość (latinitas) jako rytuał w polskiej i czeskiej terminologii prawniczej
    Autorzy:
    Michalska, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1830366.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-29
    Wydawca:
    Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
    Tematy:
    rytuał w języku
    terminologia prawnicza
    terminy/wyrazy o łacińskiej proweniencji w języku polskim i czeskim
    ritualism in the language
    law terms
    terms/words of Latin origin in
    Polish and Czech language
    Opis:
    Artykuł przedstawia elementy łacińskiego dziedzictwa leksykalnego na podstawie wybranych przykładów polskich i czeskich terminów prawnych, np. administracja, kodeks, jurysdykcja, orzecznictwo itp. Autorka podkreśla fakt, że wiele zapożyczonych słów (zwłaszcza z łaciny) w języku polskim i czeskim zostało już od dawna udomowionych. Zapożyczone słowa z języka łacińskiego są również dziedzictwem wielkiej tradycji kultury rzymskiej (np. Rzymska kultura prawa w Europie). Autorka zwraca uwagę na różnice stylistyczne w powszechnym stosowaniu w języku polskim i czeskim wybranych pojęć prawnych o pochodzeniu łacińskim.
    Źródło:
    Świat i Słowo; 2019, 33, 2; 247-257
    1731-3317
    Pojawia się w:
    Świat i Słowo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z problematyki badań nad językiem polskich przekładów Historii Aleksandra Wielkiego
    Some Issues in the Language Research on Polish Translations of The Story of Alexander the Great
    Autorzy:
    Zarębski, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468382.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Historia Aleksandra Wielkiego
    historia języka polskiego
    leksyka
    synonim
    łacina
    The Story of Alexander the Great
    history of Polish language
    lexis
    synonym
    Latin
    Opis:
    The author presents the research on lexis and style of Polish translations of The Story of Alexander the Great – a manuscript translation by Leonard of Bończa (1510) and an anonymous print publication of 1550 as a comparative source; both sources constitute a series of translations. The manuscript provides an interesting lexical material (especially various synonymic equivalents placed in the glosses), which can broaden our knowledge on the affluence of lexical resource of Old Polish language. The study of translational practice of a medieval author opens up new perspectives of research, because of varied use of Latin in Polish language. The 16th century print publication sheds some light on the stylistic and linguistic characteristics of the manuscript, indicating constant and variable elements of the language.
    Źródło:
    Forum Lingwistyczne; 2018, 5; 39-51
    2449-9587
    2450-2758
    Pojawia się w:
    Forum Lingwistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Assessment of socio-economic development of Latin American countries as a base for making ‘soft power’ policy (on the example of promotion of the Russian language and education in Russian)
    Ocena społeczno-ekonomicznego rozwoju państw Ameryki Łacińskiej jako podstawa do tworzenia polityki „miękkiej siły” (na przykładzie promocji języka rosyjskiego i edukacji w języku rosyjskim)
    Autorzy:
    Dolzhikova, Angela
    Kholina, Veronika
    Massarova, Alena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/593107.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
    Tematy:
    Education
    Geopolitics
    Latin America
    Multifactorial classification
    Russian language
    Socio-economic development
    Ameryka Łacińska
    Edukacja
    Geopolityka
    Język rosyjski
    Klasyfikacja wielokryterialna
    Rozwój społeczno-ekonomiczny
    Opis:
    The article highlights the current trends of social and economic development of Latin American countries, describes the region’s position in the world rankings in terms of the promotion of educational programs in Russian language within the federal target program ‘Russian language’ for 2011-2015. It is proved that in today’s complicated geopolitical and economic conditions, Latin America remains a traditional partner of Russia, and cooperation, as well as in education, is expanding. Key countries for the promotion of Russian language and education in Russian were identified using the methodology of multifactorial classification. The major factors, which contribute to the achievement of the objectives efficiently or, on the contrary, provide the restraining impact and create some risks.
    Artykuł naświetla obecne trendy społecznego i ekonomicznego rozwoju państw Ameryki Łacińskiej, opisuje pozycje regionu w rankingach światowych ze względu na promocję programów edukacyjnych w języku rosyjskim w ramach programu federalnego „Język rosyjski” w latach 2011-2015. Udowodniono, że w dzisiejszych skomplikowanych warunkach geopolitycznych i ekonomicznych, Ameryka Łacińska pozostaje tradycyjnym partnerem Rosji, a współpraca, tak samo jak edukacja, jest rozszerzana. Zostały zidentyfikowane kluczowe kraje dla promocji języka rosyjskiego i edukacji w języku rosyjskim z użyciem metodologii klasyfikacji wielokryterialnej. Główne czynniki przyczyniają się do skutecznego osiągnięcia celów, ale też stanowią uciążliwe skutki i stwarzają pewne zagrożenia.
    Źródło:
    Studia Ekonomiczne; 2017, 323; 40-53
    2083-8611
    Pojawia się w:
    Studia Ekonomiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Да праблемы пераемнасці беларускай літаратурнай мовы: лацінаграфічныя тэксты XVIII стагоддзя
    Do problemu ciągłości białoruskiego języka literackiego: teksty XVIII wieku napisane alfabetem łacińskim
    XVIII стагоддзя On the problem of continuity of the Belarusian literary language: Latin graphic texts of the XVIII century
    Autorzy:
    Свістунова, Марына
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/966698.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
    Tematy:
    беларуская мова
    перыядызацыя
    пераемнасць
    лацінская графіка
    xviii стагоддзе
    język białoruski
    periodyzacja
    ciągłość
    alfabet łaciński
    xviii wiek
    belarusian language
    periodization
    continuity
    latin alphabet
    18th century
    Opis:
    Артыкул прысвечаны праблеме пераемнасці паміж старабеларускай і новай беларускай літаратурнай мовай, а таксама лацінаграфічным тэкстам XVIII ст. Пашыранае меркаванне аб існаванні перарыву пісьмовай традыцыі ў развіцці беларускай літаратурнай мовы не было адзіным і раней, а ў сучаснасці падлягае крытычнаму аналізу. У артыкуле разглядаецца сувязь праблемы пераемнасці беларускай літаратурнай мовы з праблемай яе перыядызацыі, канцэпцыі гісторыі беларускай мовы і гісторыі беларускай літаратуры. Робіцца спроба абвергнуць стэрэатыпнае меркаванне пра ма-лалікасць помнікаў беларускага пісьменства XVIII ст. праз апеляцыю да малавядомых і нядаўна адшуканых лацінаграфічных тэкстаў. Прыводзяцца высновы аб прычынах і мэтах выкарыстання ў XVIII ст. лацінскай графічнай сістэмы для пісьма па-беларуску, а таксама выказваюцца меркаванні адносна такіх напрамкаў для пошуку тагачасных беларускамоўных тэкстаў, як мемуарыстыка, канфесійнае і афіцыйна-справавое пісьменства.
    Artykuł jest poświęcony problemowi ciągłości między okresem starobiałoruskim a okresem nowego białoruskiego języka literackiego. Szeroko rozpowszechniony pogląd o istnieniu przerwy w tradycji pisemnej w rozwoju białoruskiego języka literackiego nie był jedyny wcześniej, a teraz jest poddawany analizie krytycznej. Artykuł omawia związek między ciągłością białoruskiego języka literackiego a problemem jego periodyzacji, koncepcją historii języka białoruskiego i historii literatury białoruskiej. Podjęto próbę obalenia stereotypowej opinii o niewielkiej liczbie zabytków literatury białoruskiej XVIII wieku przez odwołanie do mało znanych i niedawno odnalezionych tekstów napisanych alfabetem łacińskim. Sformułowano wnioski na temat przyczyn i celów stosowania w języku białoruskim w XVIII wieku łacińskiego systemu graficznego, zwrócono również uwagę na potrzeby eksploracji ówczesnych tekstów białoruskich w takich obszarach, jak pamiętnikarstwo, piśmiennictwo religijne i urzędowe.
    The article is devoted to the problem of continuity between the old Belarusian period and the period of the new Belarusian literary language, as well as to Latin graphic texts of the 18th century. The most widespread opinion about the existence of a break in the written tradition of the Belarusian literary language was not the only one before, but now it is being critically analyzed. The article considers the linkages between the continuity of the Belarusian literary language and the problem of its periodization, the concept of Belarusian language history and the history of Belarusian literature. An attempt has been made to refute the stereotypical opinion about the small number of texts of the 18th century Belarusian literature by addressing the little known and recently discovered Latin graphic texts. Conclusions have been made concerning the reasons and aims of using the Latin graphic system for writing in the Belarusian language in the 18th century. An opinion concerning such research directions of the Belarusian texts of that time as memoirs, confessional and official writings has been given as well.
    Źródło:
    Acta Albaruthenica; 2020, 20; 239-253
    1898-8091
    Pojawia się w:
    Acta Albaruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jakimi językami mówili chrześcijanie w Afryce Prokonsularnej? Analiza odnośnych tekstów Tertuliana, św. Cypriana i św. Augustyna
    What Languages did the Christians of Africa Proconsularis use? An Analysis of Corresponding Texts of Tertullian, St. Cyprian and St. Augustine
    Autorzy:
    Turek, Waldemar Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/612546.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Afryka Prokonsularna
    język łaciński
    język fenicki
    język grecki
    Tertulian
    Cyprian
    Augustyn
    Vetus Latina
    Akta męczenników
    język
    Proconsular Africa
    Latin
    Greek
    Punic
    Tertullian
    Augustine
    language
    Acts of martyrs
    Opis:
    The study has focused on the languages used by Christians in Proconsular Africa. Since they derived primarily from three cultural backgrounds (Phoenician, Greek and Latin), first of all, it tries to ascertain how many of them spoke Phoenician (strictly speaking: Punic), Greek or Latin. It turns out that in the studied time period, from the III to V centuries, the Roman circles furthered their own language and culture and they did this very effectively. As a result, more and more Christians in the region used Latin, and in consequence most of the literary production (even that which originally had been in Punic and Greek) survived in the Latin version. Furthermore, it is noted that it was thanks to the Christians of Proconsular Africa, and not of Rome, that in time Latin became the major language of the Church. As the respective texts of Tertullian, St. Cyprian and St. Augustine are compared, it becomes clear that there were three different styles of Latin used by these Christians. First of all, there was the polished language, in which the authors continued the style of writing based on ancient classical Latin (even though they introduced changes as to the meaning and terminology used). These same authors, in many cases, in particular in catechesis and preaching used a simpler Latin, taking into account the perceptive capacities of the simple faithful. The poorest Latin was used by those who were brought up in the lowest strata, particularly in the Phoenician society.
    W opracowaniu został podjęty temat języków, którymi posługiwali się chrześcijanie Afryki Prokonsularnej. Jako że wywodzili się oni głównie z trzech obszarów kulturowych (fenickiego, greckiego i łacińskiego), próbuje się najpierw ustalić, jak wielu z nich mówiło po fenicku (właściwiej: po punicku), grecku albo po łacinie. Ukazuje się następnie, że w analizowanym okresie od III do V w. środowisko Rzymian propagowało bardzo skutecznie swój język i swoją kulturę. To powodowało, że coraz więcej chrześcijan tego regionu posługiwało się łaciną i, konsekwentnie, najwięcej świadectw literackich (także w odniesieniu do języków fenickiego i greckiego) zachowało się w tym języku. Co więcej, dostrzega się, że to właśnie dzięki chrześcijanom Afryki Prokonsularnej, a nie Rzymu, łacina stała się z biegiem czasu głównym językiem Kościoła. Analizując odnośne teksty Tertuliana, św. Cypriana i św. Augustyna, wyróżnia się trzy różne style łaciny używanej przez tamtejszych chrześcijan. Chodzi najpierw o język wykwintny, którego twórcy kontynuowali (wprowadzając znaczące zmiany co do treści i słownictwa) styl pisania oparty na starożytnej łacinie klasycznej. Ci sami jednak autorzy używali w wielu wypadkach, zwłaszcza w katechezie i w kaznodziejstwie, łaciny prostszej, biorąc pod uwagę możliwości percepcyjne zwykłych wiernych. Najuboższą łaciną posługiwali się ci, którzy byli wychowani w najniższych warstwach, zwłaszcza społeczności fenickiej.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2019, 72; 27-48
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    LATYNIZMY W TEKSTACH PRAWNYCH I PRAWNICZYCH – UJĘCIE KONTRASTYWNE POLSKO-NIEMIECKIE
    LATINISMS IN LEGAL TEXTS – A CONTRASTIVE APPROACH POLISH-GERMAN
    LATINISMEN IN RECHTSTEXTEN IM KONTRASTIVEN POLNISCH-DEUTSCHEN VERGLEICH
    Autorzy:
    WOŹNIAK, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/920797.pdf
    Data publikacji:
    2018-02-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Rechtssprache
    Rechtstexte
    Latinismen
    lateinische Parömien
    lateinische Sentenzen
    język prawny
    język prawniczy
    teksty prawne i prawnicze
    latynizmy
    paremie łacińskie
    legal language
    legal text
    legal Latinisms
    Latin proverbs
    Opis:
    Struktury o proweniencji łacińskiej przeniknęły do współczesnych systemów prawnych zarówno kontynentalnych, jak i anglosaskich. Łacińskie zapożycze-nia świadczą o wspólnym rodowodzie kulturowym i społecznym państw Euro-py. Większość zapożyczeń uległa adaptacji na płaszczyźnie fonetycznej, morfologicznej i gramatycznej. Inne, jak łacińskie paremie, terminy i zwroty, zachowały swoje oryginalne brzmienie i zapis. Celem niniejszego artykułu jest omówienie istoty latynizmów, w szczególności ich pochodzenia, miejsca we współczesnym językoznawstwie oraz funkcji, które pełnią w tekstach z zakresu prawa. W drugiej części artykułu przedsta-wione zostaną wyniki analizy zastosowań struktur łacińskich w polskich i niemieckich tekstach prawnych i prawniczych, zebranych w bazie Eurlex. Badanie ma na celu nie tylko porównanie częstotliwości występowania latyni-zmów w dokumentach prawnych, ale także ukazanie sposobów wprowadzenia zwrotów łacińskich do tekstu i omówienie konsekwencji użycia latynizmów dla odbioru tekstu.
    Strukturen lateinischer Herkunft sind in die gegenwärtigen Rechtssysteme – sowohl in das kontinentale Rechtssystem als auch in das angelsächsische Common Law – mit der Rezeption des römischen Rechts eingedrungen. Die lateinischen Entlehnungen und Lehnwörter weisen auf die gemeinsame kul-turelle und soziale Herkunft der europäischen Länder hin. Viele der übernom-menen Latinismen wurden eingebürgert, d.h. an die geltenden phonetischen, morphologischen und grammatischen Normen jeweiliger Sprache angepasst. Andere aber – wie lateinische Parömien, Termini und Ausdrücke – haben ihren ursprünglichen Wortlaut und ihre ursprüngliche Schriftweise beibehalten. Das Ziel des vorliegenden Artikels ist es, das Wesen der Latinismen, deren Herkunft, Platz in der heutigen Sprachwissenschaft aber auch Funktion in unterschiedlichen Rechtstexten zu besprechen. Der zweite Teil des Beitrags widmet sich der Häufigkeit der Latinismen in deutschen und polnischen Rechtstexten. Da werden die Ergebnisse der Analyse der in Eurlex gesammelten polnischen und deutschen Rechtsakte, Urteile und anderen Rechtsdokumente in Hinsicht auf das Vorkommen von Latinismen geschildert. Die Untersuchung bezweckt neben dem Vergleich der Häufigkeit der Latinismen in Rechtstexten auch die Darstellung verschiedener Weisen der Einführung der Latinismen in die deutschen und polnischen Rechtstexte und die Konsequenzen deren Einführung für die Verständlichkeit dieser Texte.
    Terms and Phrases of Latin origin have been incorporated into the contempo-rary Continental and Anglo-Saxon legal systems. Latin borrowings are a sign of the common cultural and social origin of European countries. Most of the bor-rowings have been adapted on the phonetic, morphological and grammatical level. Others, like Latin proverbs, terms and phrases retained their original pronunciation and orthography.The main goal of this article is to discuss the essence of Latinisms, in particular their place in the contemporary linguistics and their function in legal texts. In the second part the article presents the results of the analysis of the Latin struc-tures, used in Polish and German legal texts, available in the Eur-lex databases. The research is aimed not only at comparing the occurrence of Latin terms, phrases or proverbs in legal documents, but also at showing the way of their introducing to the text and discussing the consequences of their usage for the understanding of the law.
    Źródło:
    Comparative Legilinguistics; 2017, 31, 1; 69-88
    2080-5926
    2391-4491
    Pojawia się w:
    Comparative Legilinguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chrzest Polski w oczach historyka języka
    The Baptism of Poland from the perspective of historical linguistics
    Autorzy:
    Walczak, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911265.pdf
    Data publikacji:
    2018-11-26
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    baptism of Poland
    Polish writing system
    the emergence of the literary language
    Czech and Latin influences
    chrzest Polski
    pisownia polska
    powstanie języka literackiego
    wpływy czeskie i łacińskie
    Opis:
    W zwięzłym szkicu autor zwraca uwagę na następujące konsekwencje chrztu Polski: wzmocnienie państwa (jako głównego czynnika sprawczego powstania języka polskiego), przyjęcie pisma w postaci alfabetu łacińskiego, przyjęcie łaciny w funkcji pierwszego (chronologicznie) języka literackiego i uniwersalnego języka kultury chrześcijańskiej w jej wariancie rzymskim, przyjęcie europejskich wzorców oświatowych, rozstrzygającą rolę Kościoła w ukształtowaniu podstaw polskiego języka literackiego oraz ogólne usytuowanie Polski w kręgu kultury Zachodu.
    The author of this brief article draws attention to the following consequences of the baptism of Poland: empowering of the country (as a main causative factor of the emergence of the Polish language), the adoption of the Latin alphabet for the writing system, establishing Latin as the first literary language (chronologically) and as the universal language of the Christian culture in its Roman variant, adopting European educational patterns, the crucial role of the Church in creating the foundation for the Polish literary language and the general situation of Poland in the Western cultural heritage.
    Źródło:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2017, 33
    2082-9825
    2450-0259
    Pojawia się w:
    Poznańskie Spotkania Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przypomnienie słowników Bartłomieja z Bydgoszczy z lat 1532 i 1544
    The reminder of the dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy from 1532 and 1544
    Autorzy:
    Jankowiak, Lucyna Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591803.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    16th century Polish language
    16th century Latin-Polish lexicography
    dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy
    język polski XVI wieku
    leksykografia łacińsko-polska XVI wieku
    słowniki Bartłomieja z Bydgoszczy
    Opis:
    Celem artykułu jest przypomnienie XVI-wiecznych łacińsko-polskich słowników Bartłomieja z Bydgoszczy. Nasilenie zainteresowania leksykonami nastąpiło w latach 70. XX wieku, kiedy odnaleziono (uznany po drugiej wojnie światowej za zaginiony) rękopis z 1532 roku i niespodziewanie odkryto słownik z 1544 roku. W artykule kolejno opisano sylwetkę zakonnika, losy jego dzieł, jak również ich budowę i zawartość. Ponadto omówiono dotychczasowe wydania słowników Bartłomieja (B. Erzepkiego oraz nową, łączną, edycję w wersji polsko-łacińskiej). Kolejną kwestią zaprezentowaną w artykule są działania w XX i XXI wieku na rzecz upowszechnienia materiału leksykalnego słowników.
    The purpose of the article is reminding the readers of the 16th century Latin-Polish dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy. The interest in the lexicons increased in the 1970s, when the manuscript from 1532, believed to be lost after the World War II, was found, and unexpectedly the dictionary from 1544 was discovered. The article briefly portraits the monk, outlines the fortunes of his works, and presents their construction and content. Moreover, the editions of the dictionaries published to date are described (Bolesław Erzepki’s edition and the new, joint edition in the Polish-Latin version). The attempts are also discussed undertaken in the 20th and 21th centuries to propagate the lexical material of the dictionaries.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2017, 16; 107-133
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ентолома ніфоіде czy Веселка звичайна? - łacina i greka jako źródło ukraińskich nazw grzybów wielkoowocnikowych
    Ентолома ніфоіде or Веселка звичайна? - Latin and Greek as the Source of Ukrainian names of Macroscopic Fungi
    Ентолома ніфоіде чи Веселка звичайна? - латинська і грецька мови як джерело українських назв макроскопічних грибів
    Autorzy:
    Jóźwikiewicz, Przemysław Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048655.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    українська мова
    латинська мова
    грецька мова
    мікологічна термінологія
    назви макроскопічних грибів
    język ukraiński
    łacina
    greka
    terminologia mykologiczna
    nazwy grzybów makroskopijnych
    the Ukrainian language
    Latin
    Greek
    mycological terminology
    names of macroscopic fungi
    Opis:
    Języki klasyczne są istotnym źródłem ukraińskiej terminologii mykologicznej i analizowanych w niniejszym artykule nazw grzybów makroskopijnych. Badania, których wyniki tu przedstawiono, dowodzą, iż wpływ, zwłaszcza łaciny, na ten kompleks słownictwa jest bardzo szeroki. Aż 75% wszystkich nazw w badanej próbce stanowią struktury, których element główny to zapożyczenie właściwe o proweniencji głównie łacińskiej (np. Нектрія пеціца). Nazw, których człon rodzajowy tworzył leksem ukraiński, jest ponad trzykrotnie mniej (wliczając w to także konstrukcje, których oba człony były stricte ukraińskie, np. Маслюк звичайний). Zupełnie odmiennie rysuje się struktura epitetów gatunkowych. Tu z kolei dominują leksemy rdzennie ukraińskie (w sumie niemal tysiąc jednostek, np. Антродія вербова) i kalki (ponad 500 jednostek, np. Головач келиховидний). W funkcji tej zapożyczenia występują raczej incydentalnie (nieco powyżej stu jednostek, np. Сироїжка Аврора), podobnie jak struktury hybrydalne (kilkadziesiąt przykładów, np. Дощовик умбровий).
    Класичні мови – це важливе джерело української мікологічної термінології та аналізованих у цій статті офіційних назв макроскопічних грибів. Результати досліджень, які тут представлено, вказують, що вплив зокрема латинської мови на цю лексику превеликий. Майже 75% проаналізованих назв це структури, головний член яких запозичення з латини (напр. Нектрія пеціца). Назв грибів, яких назву роду утворює українська лексема втричі менше (враховуючи й конструкції, яких оба члени були суто українськими, напр. Маслюк звичайний). Зовсім по-іншому виглядає структура дескрипторів виду. Тут переважають українські лексеми (майже тисяча одиниць, напр. Антродія вербова) і мовні кальки (більше 500 назв, напр. Головач келиховидний). У цій функції запозичення (більше ста назв, напр. Сироїжка Аврора) та гібриди (кількадесят прикладів, напр. Дощовик умбровий) виступають маргінально.
    This article discusses classical languages as an important source of Ukrainian mycological terminology and the names of macroscopic fungi. Research results presented in this article prove that the influence of classical languages, especially Latin, on this vocabulary is extensive. As many as 75% of names in the sample studied are structures whose main element is a loanword of mainly Latin provenance (e.g. Нектрія пеціца). Names of which the generic element was created by the Ukrainian lexeme occurred three times less often (including even constructions, both of which were strictly Ukrainian, for example, Маслюк звичайний). The structure of species epithets is completely different. Here, in turn, the dominant lexemes are Ukrainian (almost a thousand units in total, such as Антродія вербова) and calques (over 500 units, e.g. Головач келиховидний). In this role, loanwords occur only in a select few cases (slightly above one hundred units, for example, Сироїжка Аврора), similarly to hybrid structures (just dozens of examples, e.g. Дощовик умбровий).
    Źródło:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2018, 5, 13; 175-189
    1733-2249
    Pojawia się w:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Український алфавіт латинськими буквами простий для спілкування сучасними електронними засобами Переведення українського кириличного алфавіту в український латинськими буквами
    Ukrainian alphabet with Latin letters is convenient and easy communication tool using modern technologies. Transliteration of Ukrainian Cyrillic alphabet into Ukrainian alphabet with Latin letters
    Autorzy:
    Марушечко, Ігор
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2173759.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    język ukraiński
    cyrylica
    alfabet łaciński
    emigracja zarobkowa
    problemy z komunikacją
    „Ukrainka”
    transliteracja
    Ukrainian language
    Cyrillic alphabet
    Latin alphabet
    emigration of
    workers
    problems with communication
    “Ukrainka”
    transliteration
    украинский язык
    кириллица
    латинский алфавит
    рабочая эмиграция
    проблемы общения
    «Украинка»
    транслитерáция
    Opis:
    For the last 150 years there were several attempts to write down Ukrainian language with Latin alphabet, including the attempts of adopting several laws that took place after declaration of independence of Ukraine in 1991. But there were not practical and popularize. The main reason is that they haven’t kept the spirit of the Ukrainian language, some Cyrillic letter handed combination of several Latin letters and the same distorted sound (phonetics) of Ukrainian language. But the social processes that take place in Ukraine since the declaration of its independence, i.e. significant emigration of workers that counted in the millions, and also problems with communication with the families that stayed in Ukraine using modern computers and technologies which are equipped only with Latin keyboard without access to Cyrillic alphabet, call for a great need for a creation of the opportunity to use Latin alphabet to record the Ukrainian language, which would retain its nature and was easy to use. This article presents a new version of Latin alphabet for the Ukrainian language. It does not replace the Cyrillic alphabet – but a parallel alternative for it and for all other versions of the alphabet that are used to record the Ukrainian language. This alphabet I called “Ukrainka” in honor of Ukrainian ladies who represent the majority of our emigrants. “Ukrainka” is completely unified alphabet, without any disadvantages from their predecessors. The main idea is in replacing one letter of Cyrillic alphabet to exactly one Latin letter – a transliteration of 1:1, does not break and does not introduce any new rules in Ukrainian spelling and phonetics, thus saving the Ukrainian language. There are other advantages: – no change in letters, regardless of their position in the word; – the word written in the Cyrillic “Ukrainka” always looks the same (the same set of letters) and there are no several options to write the same word; – saved Ukrainian language peculiarity to soften the consonants – saved not only a soft sign but also an apostrophe as a dividing option for separating from certain sounds in the middle of a word; – for the letters Ж, Ч, Ш, it’s used letters that mean the same in other languages with the Latin alphabet, namely Ž, Č, Š, and for Є, Ю, Я, Щ picked up letters graphically similar as the above – Ě, Ŭ, Ă, Ş. The main element of this article is a table of characters, the description justifying their introduction and showing how to use in computers, as well as examples of different tests transliteration.
    В течение последних полутора столетий было несколько попыток записывания украинского языка латинским алфавитом, включая в это разные законодательные акты, которые имели место уже после провозглашения независимости Украины в 1991 году. Но все они были непрактичны и их не стали широко использовать. А это потому, что не сохраняли они характера украинского языка; некоторые буквы кириллицы передавали с помощью комбинации нескольких латинских букв и искривляли само звучание (фонетику) украинского языка. Однако, общественные процессы, которые происходят в Украине с момента провозглашения независимости, то есть высокий уровень рабочей эмиграции, идущий на миллионы, а также проблемы общения с семьями, оставшимися в Украине, с помощью компьютеров и современной техники, которая оснащена только латинской клавиатурой, без доступа до кириллицы, вызывают острую необходимость в создании варианта латинского алфавита для записи украинского языка, который бы сохранял ее характер и был прост в использовании. Эта статья представляет проработанную мной новую версию латинского алфавита для украинского языка. Это не замена кириллицы, а параллель для нее и альтернатива для всех других версий латинского алфавита, которые используются для записи украинского языка. Этот алфавит я назвал «Украинка» в честь украинских женщин, которые составляют основную часть наших эмигрантов. «Украинка» – это полностью унифицированный алфавит, свободный от недостатков своих предшественников. Его основное преимущество заключается в том, что заменяется одна буква кириллицы на одну букву латиницы. Это транслитерация 1:1, которая не нарушает и не вводит никаких новых правил в украинское правописание и сохраняет фонетику украинского языка. Кроме этого: – всегда пишутся те же латинские буквы, независимо от их позиции в слове; – слово в кириллице, записанное в «Украинке» всегда будет выглядеть одинаково (с тем же набором букв) и не будет нескольких вариантов записи одного слова; – сохранены характерные для украинского языка способы обозначения смягчения согласных – сохранен мягкий знак «ь» и апостроф как разделительный знак, отделяющий определенные звуки друг от друга в середине слова; – для букв Ж, Ч, Ш используются знаки, которые в других языках с латинским алфавитом означают тот же звук, как и в украинском языке, а именно Ž, Č, Š, а для Є, Ю, Я, Щ подобраны знаки графического вида по аналогии к тем, которые указаны выше Ě, Ŭ, Ă, Ş. Основным элементом этой статьи является таблица знаков, а описание поясняет их введение и показывает способ использования в комп’ютерах и примеры транслитерации разных текстов.
    W języku ukraińskim na przestrzeni ostatnich 150 lat podejmowano kilka prób wprowadzenia zapisu w alfabecie łacińskim, włącznie z regulacjami prawnymi, które wprowadzono już po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1991 roku. Wszystkie te warianty były niepraktyczne i nie weszły do szerszego obiegu ze względu na to, że nie zachowywały charakteru języka ukraińskiego, wprowadzały wieloliterowe kombinacje na oddanie jednej litery z alfabetu cyrylicznego i deformowały samo brzmienie języka ukraińskiego. Jednak procesy społeczne, które zachodzą na Ukrainie od momentu uzyskania niepodległości, tj. wielka zarobkowa emigracja, licząca wiele milionów obywateli, oraz problem z komunikacją z domem rodzinnym za pomocą współczesnych urządzeń, które nie mają klawiatury cyrylicznej, wymuszają stworzenie alfabetu łacińskiego, który zachowywałby charakter języka ukraińskiego i był prosty w użyciu. Artykuł ten przedstawia opracowaną przeze mnie nową wersję alfabetu łacińskiego dla języka ukraińskiego, który byłby wersją równoległą do cyrylicy, a nie jej zamiennikiem i stanowiłby alternatywę dla dotychczasowych wersji łacinki zapisującej cyrylicę. Alfabet ten nazwałem „Ukrainką” na cześć ukraińskich kobiet, które stanowią główny trzon ukraińskich emigrantów. „Ukrainka” jest ujednoliconym zapisem alfabetu wykorzystującym litery łacińskie – wolnym od niedociągnięć swoich poprzedników. Podstawową jego cechą jest to, że zamienia jedną literę cyrylicznego alfabetu na dokładnie jedną literę łacińskiego i nie zmienia ani też nie wprowadza żadnych nowych reguł do pisowni w języku ukraińskim oraz do wymowy (fonetyki). Poza tym: – litery łacińskie są zawsze takie same, niezależnie od ich pozycji w wyrazie; – wyraz zapisany cyrylicą w transliteracji wygląda zawsze tak samo, nie ma kilku wariantów tego samego słowa w zapisie „Ukrainką”; – zostały zachowane właściwe dla języka ukraińskiego sposoby zaznaczania zmiękczenia spółgłosek – zachowano miękki znak i apostrof w funkcji znaku rozdzielającego wewnątrz słowa; – dla liter Ж, Ч, Ш wykorzystano znaki, które w innych językach z alfabetem łacińskim oznaczają te same dźwięki, a mianowicie Ž, Č, Š, a dla Є, Ю, Я, Щ dobrano znaki według podobieństwa graficznego do tych wyżej, tj. Ě, Ŭ, Ă, Ş. Podstawową częścią tej publikacji jest tablica znaków, a materiał opisowy uzasadnia ich wprowadzenie i przedstawia sposób wykorzystania na komputerach oraz przykłady transliteracji różnych tekstów.
    Źródło:
    Studia Orientalne; 2016, 2(10); 59-78
    2299-1999
    Pojawia się w:
    Studia Orientalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Glosy, hipotezy, interpretacje
    Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny [Officium parvum Conceptionis Immaculatae]. Statements, Hypotheses, Interpretations
    Autorzy:
    Sulikowski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/451095.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    The Little Office of the Immaculate Conception of the Holy Mary in the Polish tradition
    Blessed Virgin in the European culture
    language forms of sacrum presence
    genres within a poetic cycle Biblical languages in the Little Office (Latin, Greek, Hebrew) mosaistic and Christian motifs stylistic tropes in the prayer within the Little Office
    Biblical allusions and motifs prayer prosody and performing problems of the prayer
    problem of archaisms preserved within the text performed nowadays
    role of the Little Office in the spiritual life in Poland
    changes in space and time concerning performing the prayer
    Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny w polskiej tradycji Najświętsza Maryja Panna w kulturze europejskiej
    językowe formy obecności sacrum
    gatunki w obrębie cyklu poetyckiego
    języki biblijne w godzinkach (łacina, greka, hebrajski)
    motywy mojżeszowe i chrześcijańskie
    stylistyczne tropy w modlitwie godzinek
    biblijne aluzje i motywy
    prozodia modlitwy i problemy z jej odmawianiem
    problem archaizmów zachowanych we współcześnie wykonywanym tekście
    rola godzinek w duchowym życiu Polski
    zmiany w czasie i przestrzeni dotyczące wykonywania modlitwy
    Opis:
    The article concerns an Old Polish matins to the Holy Mary from the 17th century, which were created as a sung prayer, especially for laics. Its composition is similar to the breviary office of the Catholic Church, whereas the versification is based on prominent poetry examples from the Polish Renaissance (Jan Kochanowski, Mikołaj Sęp Szarzyński et al.). The author states that this form of prayer was attacked or even ridiculed in the times of reformation and counter-reformation by Protestant writers. Thanks to philological analysis of every distich – with consideration of the European background – the author shows intense and direct relations of the text to the Bible in Renaissance translations (priest Jakub Wujek, the Gdańsk Bible) and sometimes also to Marian apocryphic texts. A crucial role is played here by the symbolism of numbers (especially 7, 3, 1) and the semantic differences in many lexemes and language forms of the virtually 16th century Polish, if compared with contemporary Polish. A full concretization of this poetic cycle becomes visible when the text is sung first – hence the musical and prosodic aspects of the Little Office: its melodic line, physiological effects as the deepening and regularity of the breath have been considered. This is the way the prayer influences the human body, it opens and purifies the spiritual space for the influence of God’s grace. The author localized the prayer within the daily cycle of Old Polish and contemporary civilization, he pointed out the radical changes in life habits within the last century and an evolution of folk spirituality. The Little Office also has its place in the weekly cycle whereby every part is assigned to one specific day of the week. During the philological and prosodic analysis potential performers of the Little Office in Old Poland from the circles of peasants and craftsmen were named. The text has been well acquired in the community for twenty generations – the Little Office is often sung from memory exclusively. Because of the sociological changes it pervaded, thanks to the Roman-Catholic liturgy, into the contemporary urban ceremonial. 1
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 254-301
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-47 z 47

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies