Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "kultura-natura" wg kryterium: Temat


Tytuł:
„Spór” o relację kultura–natura w dziełach architektury
“Dispute” over Culture–Nature Relationship in Works of Architecture
Autorzy:
Dzwonkowska, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233900.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Jan Gwalbert Pawlikowski
Le Corbusier
dwelling machines
culture vs. nature
maszyny do mieszkania
kultura a natura
Opis:
Jan Gwalbert Pawlikowski oraz Le Corbusier próbowali określić, jak powinny wyglądać wytwory architektury, a dokładniej idealne domy. Pierwszy z nich widział je w domach stworzonych w zgodzie z naturalnym otoczeniem, co było wyrazem ochrony kultury lokalnej, tzw. swoistych rysów ziemi ojczystej. Koncepcja ta odzwierciedla szacunek wobec przyrody oraz postrzeganie kultury jako czerpiącej inspirację ze świata naturalnego. Z kolei Le Corbusier postrzega przyrodę czysto użytkowo, może ona stać się elementem „maszyn do mieszkania”, tj. idealnych domów. Niemniej jej funkcja jest czysto użytkowa, nie jest ona niczym więcej jak przyjemnym dla człowieka tłem dla strefy relaksu. Dom powinien przede wszystkim służyć człowiekowi swoją funkcjonalnością i użytecznością. Jego dekoracyjna sfera nie ma żadnego znaczenia, w architekturze liczy się tylko to, aby stworzyć najlepsze miejsce do mieszkania. Artykuł przedstawia tło aksjologiczne dla różnic w postrzeganiu tworów architektury u obu myślicieli.
Jan Gwalbert Pawlikowski and Le Corbusier attempted to define how works of architecture, and more specifically ideal houses, should look like. The former saw them as houses created in harmony with the natural surroundings of the buildings as an expression of the protection of local culture, the so-called “peculiar features of the native land”. This concept reflects a respect for nature and a view of culture as inspired by the natural world. Le Corbusier, on the other hand, perceives nature purely utilitarian, it can become an element of “machines for living”, i.e., ideal houses. Nevertheless, its function is purely utilitarian, it is nothing more than a pleasant background for a human relaxation zone. The house should first and foremost serve human being with its functionality and usefulness. Its decorative sphere is of no importance, what matters in architecture is to create the best place to live. The article presents the axiological background for the differences in the perception of architectural creations by the two thinkers.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 79-95
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Altomesayoq, czyli ten który rozmawia z apus. Ontologia praktyk szamanistycznych u Q’eros z Andów Peruwiańskich
Autorzy:
Przytomska, Anna Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/597212.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
szamanizm, nie-ludzie, ontologia, natura, kultura andyjska, Peru, Q’eros, Keczua
Opis:
Szamani Q’eros zwani altomesayoq odpowiedzialni są za leczenie ludzi i zwierząt, a także za zapewnienie dobrostanu i pomyślności mieszkańcom wiosek. W tym celu pośredniczą pomiędzy światem ludzi i nie-ludzi (apus i pachamamas), a dzięki rytuałom szamanistycznym zapewniają zdrowie, płodność zwierząt oraz dobre plony. Świat Q’eros współtworzą bowiem ludzkie i nie-ludzkie byty osobowe związane ze sobą siecią stałych relacji, które polegają na transferze substancji życiowych co wyrażane jest w terminach „karmienia się wzajemnie” (schemat wzajemności) lub „karmienie się kimś innym” (schemat drapieżczości). W tym kontekście praktyki szamanistyczne polegają na utrzymywaniu równowagi pomiędzy światem ludzi i nie-ludzi poprzez określone rytuały, które mają na celu karmienie nie-ludzi, którzy w akcie wzajemności obdarowują ludzi zdrowiem i obfitością. Tekst ukazuje charakterystykę praktyk szamanistycznych Q’eros z uwzględnieniem inicjacji oraz rytuałów leczniczych, które stanowią przykład relacji wzajemności (schemat wymiany).
Źródło:
Lud; 2019, 103
0076-1435
Pojawia się w:
Lud
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antydekalog Markiza de Sade’a albo związek między postmodernizacją i dechrystianizacją kultury Zachodu
Autorzy:
Lipowicz, Markus
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643989.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
culture
Marquise de Sade
Moderne
Postmoderne
Christentum
Dechristianisierung
Natur
Werte
Triebe
Erotik
Kultur
virtuelle Welt
Marquis de Sade
modernity
postmodernity
Christianity
dechristianisation
nature
values
drives
erotic
virtual world
Markiz de Sade
nowoczesność
ponowoczesność
chrześcijaństwo
dechrystianizacja
natura
wartości
popędy
erotyka
kultura
świat wirtualny
Opis:
Im Aufsatz verfolge ich das Ziel, das Schaffen von Marquise de Sade aus dem Gesichtspunkt der Philosophie und Soziologie zu interpretieren. Der Text ist auch eine Polemik gegen die in Polen allgemein anerkannten Interpretationen des Schaffens von de Sade. Indem ich den Marquise als proto-postmodernen Autor darstelle, beabsichtige ich aufzuzeigen, dass es ihm gelungen ist, authentische Tendenzen der modernen westlichen Kultur zum Ausdruck zu bringen. Indem Sade versuchte, endgültige Konsequenzen aus der Abkehr der westlichen Kultur von der christlichen Moraltradition zu ziehen, hegte er die Überzeugung, dass die Abwendung von metaphysischen Ideen die ganze menschliche Existenz auf die sinnliche Dimension des Lebens reduzieren sollte. Analog dazu bildet gegenwärtig die Entwicklung der Pornographie und der auf erotischen Inhalten basierenden Massenkultur eine virtuelle Welt der Begierde und des ununterbrochenen Spiels mit menschlicher Sinnlichkeit. Die philosophische Grundlage dieser Entwicklung bildet ausgerechnet das Schaffen von Marquise. Letztendlich schafft die gegenwärtige postmoderne Kultur eine soziale Wirklichkeit, in der der Mensch auf bewusste Weise die Sinne über die Ideen herrschen lässt – und nicht umgekehrt.
The aim of the present article is an interpretation of the works of Marquise de Sade from a philosophical and sociological point of view. The text also poses a polemic with the interpretations of Sade’s work, which are generally acclaimed in Poland. Introducing the Marquis as a proto-postmodernist, I will try to indicate that the he effectively managed to express the authentic tendencies of the contemporary Western culture. Trying to face the final consequences of the departure from the Christian traditions and principles of social integration, Sade believed that the departure from metaphysical ideas should limit the human life to its sensual dimension. Likewise, the contemporary expansion of pornography and the mass culture based on erotic content builds a virtual world of lust and a persisting game of human sensuality. The philosophical foundation of this development constitutes the work of de Sade. In conclusion, the contemporary postmodern Western culture creates a social reality in which human intentionally allows her/his senses to dominate ideas – and not vice versa.
Celem artykułu jest interpretacja twórczości Markiza de Sade’a z punktu widzenia filozofii i socjologii. Tekst stanowi też polemikę z powszechnie uznanymi w Polsce interpretacjami twórczości Sade’a. Przedstawiając Markiza jako proto-postmodernistę wskazuję, że udało mu się wyrazić autentyczne tendencje współczesnej kultury zachodniej. Usiłując wyciągnąć ostateczne konsekwencje odejścia zachodniej kultury od chrześcijański tradycji moralnej oraz zasad integracji społecznej, Sade żywił przekonanie, że porzucenie metafizycznych idei powinno sprowadzić całą ludzką egzystencję do zmysłowego wymiaru życia. Współczesny rozwój pornografii oraz kultury masowej opartej na treściach erotycznych tworzy – analogicznie – wirtualny świat pożądania oraz nieustającej gry ze zmysłowością ludzką. Filozoficznym fundamentem tego rozwoju jest właśnie twórczość Markiza. Ostatecznie współczesna kultura ponowoczesna tworzy rzeczywistość społeczną, w której człowiek w sposób świadomy pozwala zmysłowości panować nad ideami – a nie odwrotnie.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2014, 11
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ARNOLD GEHLEN JAKO ANTY-ROUSSEAU
Autorzy:
Szklarska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/646885.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Tematy:
Rousseau, Gehlen, natura, kultura, instytucje
Opis:
W artykule zostanie podjęta próba wyjaśnienia, czy Arnold Gehlen zasadnie określił się jako anty-Rousseau i dlaczego ów słynny niemiecki myśliciel uważał żyjącego dwa wieki wcześniej Jeana Jacquesa Rousseau za swojego największego filozoficznego oponenta. Gehlen sądził, że skłonność do zwyrodnienia ma u człowieka charakter pierwotny. Dlatego też, jego zdaniem, potrzeba instytucji, przez które rozumie nadrzędne kulturowe instancje odciążające człowieka, działające na rzecz skanalizowania sił popędowych i naturalnych. Potrzeba ustabilizowania tego, co nadmierne i chwiejne w człowieku. Dla Gehlena istnieją przesłanki tego wyjątkowo pesymistycznego obrazu człowieka z natury skłonnego do degradacji. Kieruje nim pragnienie uzasadnienia instytucji, przy zakwestionowaniu których łatwo popaść w chaos. Głównym kontekstem dla analiz podjętych przez autorkę artykułu będą odmienne sposoby postrzegania i rozumienia przez filozofów (takich jak Rousseau, Gehlen, Arendt, Rand) sfer natury i kultury oraz ich oddziaływania na człowieka. Dla Gehlena kultura nie jest czymś naturalnym, wymaga podtrzymywania, jest stale zagrożona, a jej upadek łączy się nieuchronnie z upadkiem instytucji. Filozofia anty-Rousseau głosi powrót do kultury. Jednakże Gehlenowska interpretacja filozofii społecznej Rousseau jest dość powierzchowna i instrumentalna, obliczona na uwydatnienie stanowiska przeciwnego genewskiemu myślicielowi, to jest apologii kultury i jej ładu w kontraście z barbarzyństwem natury, popędu odżywiania i popędu seksualnego w człowieku. Wyjaśnione także zostanie co kryje się za tezami Gehlena głoszącymi, że żyjemy w czasach jałowych kulturowo, a współczesna cywilizacja ukazuje całą słabość natury ludzkiej. 
Źródło:
Studia Humanistyczne AGH; 2015, 14, 1
2084-3364
Pojawia się w:
Studia Humanistyczne AGH
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Byt ludzki w kontekście współczesnego sporu o rozumienie natury i kultury człowieka
Human Existence in the Context of Contemporary Dispute about the Understanding of Human Nature and Culture
Autorzy:
Sienkiewicz, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956511.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
nature
culture
truth
man
person
mystery
naturalism
idealism
personalism
anthropocentrism
biological reductionism
post-modernism
civilization
species
natura
kultura
prawda
człowiek
osoba
tajemnica
naturalizm
idealizm
personalizm
antropocentryzm
biologiczny redukcjonizm
postmodernizm
cywilizacja
gatunek
przyroda
tożsamość
Opis:
Modern dispute about the understanding of culture and nature is rich in tradition and dates back to ancient Greek sophists. However, in the modern era we observe a radicalization of positions. This is caused by superficial understanding of both the nature and culture, what matters is the narrow empiricism or extreme idealism. In addition, there is the absence of a human problem in this dispute, which is supported by anthropology practiced today within the framework of specialized and narrow detailed disciplines without the possibility of synthesis. An off er to solve this dispute, having sometimes the nature of the conflict, is a subjective nature of culture, allowing to reconcile man’s relationship with nature and everything that cannot be brought only to this dimension. The best evidence of this solution proves to be a Christian personalism, which does not overlook any of the essential dimensions of human existence. Besides the complex structure of the human being - what best describes the concept of a person – it applies both to the material and the spiritual world, providing thus a foundation in resolving the dispute over the understanding of culture and human nature. The ultimate criterion remains the event of the Incarnation, which is appropriate to claim an objective criterion of reality - “I am the truth” (Jn 14,6), shedding light on the human understanding; his secret and mystery. The value of culture is evaluated from the point of view of the objective truth, which also remains a key reference within the meaning of nature and its relationship to human activity.
Źródło:
Studia Teologii Dogmatycznej; 2015, 1; 236-256
2449-7452
Pojawia się w:
Studia Teologii Dogmatycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Culture and Violence
Kultura a przemoc
Autorzy:
Pasterczyk, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807382.pdf
Data publikacji:
2020-01-02
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kultura
przemoc
antropologia
natura
mit
culture
violence
anthropology
nature
myth
Opis:
Artykuł stawia pytanie o fundamentalne znaczenie kultury w stosunku do takich fenomenów, jak niepokój, pragnienie bezpieczeństwa, strach, agresja i przemoc. Przewodni motyw tej refleksji konstytuuje wzajemny stosunek przemocy i kultury, ujawniający się w odniesieniu wyżej wymienionych fenomenów do ludzkiego rozumu, interpretowanego nie w sensie psychicznego lub kulturowego procesu, ale w sensie transcendentalnego czynnika najbardziej typowego dla ludzkiej istoty. W dyskusji z Platonem, Le Bonem, Ortegą y Gassetem, Freudem i Girardem tekst konstatuje fakt, że przemoc może być konsekwencją nie tylko naturalnych czynników, takich jak pożądliwość jako naturalna część ludzkiej duszy w platońskiej antropologii, ale także czynników kulturowych, których wyrazem jest analizowane przez Freuda pytanie o kulturę jako źródło cierpienia, a także wprowadzone przez René Girarda do współczesnego dyskursu antropologiczno-kulturowego pojęcie mechanizmu kozła ofiarnego.
The article discusses the fundamental meaning of culture from the point of view of anxiety, aggression, violence, fear and the need for social security. The intention is to examine the relationship between these phenomena and human reason not as a psychological or cultural process, but as a transcendental reality genuine to the human being. Through the works of Plato, Le Bone, Ortega y Gasset, Freud and Girard the paper asserts that violence is not only the result of natural factors—for example desire as the natural element of the soul in platonic anthropology—but of cultural factors as well. This interpretation is anchored in Freud’s discussion of culture as the source of suffering and René Girard’s contemporary anthropological concept of scapegoat.           
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 2; 41-72
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy dzieła sztuki mogą kształtować postawę szacunku do przyrody - sztuka ekologiczna w Polsce
Can works of art shape respectful attitude towards nature? - Ecological art in Poland
Autorzy:
Worłowska, M.
Marko-Worłowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126173.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
sztuka ekologiczna
edukacja ekologiczna
relacje natura-kultura
eco-art
ecological education
performance
nature-culture relation
Opis:
Ochronę środowiska przyrodniczego można skutecznie realizować tylko w uwrażliwionym na przyrodę i przyrodniczo wyedukowanym społeczeństwie. Edukacja prośrodowiskowa musi łączyć w sobie wszystkie elementy związane z egzystencją człowieka na Ziemi. Sztuka jako forma edukacji ekologicznej spełnia wiele ról. Oddziaływanie przez sztukę stwarza możliwości dostarczania informacji na temat problemów środowiskowych i kształtowania postawy szacunku do przyrody. Celem pracy jest zbadanie relacji, zależności i punktów styku dwóch przeciwstawnych z pozoru pojęć, jakimi są natura (przyroda) i sztuka, oraz omówienie wynikających z tych relacji zjawisk artystycznych, wpisujących się w nurt sztuki ekologicznej na gruncie polskim. Praca próbuje udowodnić, że, pomimo iż same słowa natura i kultura raczej podkreślają różnice niewspółdziałających ze sobą pojęć, a nie wzajemne zależności, to te dwie dziedziny informują się nawzajem i wpływają na siebie. Artykuł skupia się też na analizie wybranych działań artystycznych polskich artystów, którzy tworzą dzieła o charakterze ekologicznym. Praca przedstawia takich twórców sztuki ekologicznej w Polsce, jak: Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak i Jerzy Dmitruk. Mimo że termin sztuka ekologiczna nie jest precyzyjny i ma charakter umowny, to wyżej wymienionych artystów i dzieła sztuki ekologicznej łączy to, że wypływają one z autentycznej potrzeby ludzi i tragicznej sytuacji Ziemi. Ich celem jest głęboko ekologiczny przekaz, będący wezwaniem do działań w obronie Ziemi oraz refleksja dążącą ku zmianie stylu życia odbiorcy.
The protection of the environment is possible only in society that is aware of the problems concerning nature and properly educated. Ecological education has to include all elements related to existence of human on the Earth. The art plays an important role in ecological education. Artistic performances can provide information concerning environmental problems and can shape respectful attitude towards nature. The aim of the paper is to investigate the relations of two apparently contradictory notions that are nature and culture and to present, derived from discussed relations, artistic activities representing ecological art (eco-art) in Poland. The paper attempts to prove that in spite of the fact that the very phrase nature and culture emphasises rather the difference of incompatible things and not the common aspects of two, natural and cultural domains interpenetrate, influence, and inform each other. Their interdisciplinary studies, owing to interdisciplinary research each domain gains in depth and interest. It concentrates as well on the analysis of the particular works of art of Polish artist creating ecological art who are Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak, and Jerzy Dmitruk. Despite of the fact that the term ecological art is not precise and therefore its status is not self-evident and self-apparent, the unifying factor of all activities of discussed artists and ecological artistic activities is their common inspiration. Their origin is derived from authentic need of people to prevent tragic condition of our Planet. The aim of all ecological artistic activities is the call for environmental protection and reflection that causes change of lifestyle of the recipients.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2010, 4, 2; 507-514
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy rodzina jest niezbędna w procesie integralnego rozwoju człowieka? Niespełnione teorie i wyzwania natury
Is the Family Essential in the Process of Integral Human Development?
Autorzy:
Adamski, Franciszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2098472.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rodzina
integralny rozwój
natura
kultura
ideologia
family
integral development
nature
culture
ideology
Opis:
Artykuł dotyczy ponadczasowej dyskusji o rodzinie jako instytucji naturalnej. Przypomina różne eksperymentalne formy życia seksualnego człowieka, realizacje postaw osobistych i społecznych poza małżeństwem i tradycyjną, naturalną rodziną. Głębsza analiza tych eksperymentów ukazuje z jednej strony ich przemijalność i błędne funkcjonowanie, z drugiej absurdalność twierdzenia, że rodzina jest jedynie tworem kulturowym, zmiennym w czasie i zależnym od trendów społecznych. Naturalne małżeństwo i oparta na nim rodzina odzwierciedlają rozsądny charakter natury ludzkiej i służą funkcjonowaniu społeczności. Autor sięga po szereg argumentów przemawiających za koniecznością rodziny naturalnej, stanowiącej psychologiczną, osobową i społeczną podstawę rozwoju człowieka. Odrzucenie roli rodziny w tych sferach życia ludzkiego zagrozi w przyszłości dehumanizacją człowieka.
The article concerns the discussion that questions the timelessness of regarding the family as a natural institution and supports that stance by reminding us of experimental forms of man’s sexual, personal and social realization outside marriage and natural traditional family. A deeper analysis of those experiments, however, shows how ill functioning and transitory they are and how absurd it is to see marriage and family as merely culture creation that change with time and depend on fashion. The natural marriage and the family based on marriage reflect the reasonable character of human nature and serve the functionality of human communities. The author attributes some arguments concerning the necessity of natural family as the basis of psychological, personal and social development of human being. If we refuse the role of the family in that sphere we will remain without chance to humanize the future of human beings.
Źródło:
Roczniki Pedagogiczne; 2015, 7(43), 1; 121-136
2080-850X
Pojawia się w:
Roczniki Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Despotyczne oko? Romantyczne unaukowienie obrazu natury (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)
The despotic eye? Romantic scientification of the vision of nature (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)
Autorzy:
Leszczyński, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954114.pdf
Data publikacji:
2021-11-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Juliusz Słowacki
Adam Mickiewicz
Francis Bacon
Johannes Kepler
nature and culture
literature and science
astronomy
natura i kultura
literatura i nauka
astronomia
Opis:
Artykuł prezentuje, dekonstruując dychotomię natura–kultura, jak w okresie romantyzmu obraz natury filtrowany był przez kulturowe matryce – zwłaszcza związane z rozwojem nauk ścisłych, a więc z poznaniem, które postrzegano najczęściej jako oparte na zmysłach, czysto materialne. Nauka, sama uwikłana w kulturę i społeczeństwo, dostarczała tworzywa do nowej poetyki natury wraz z repertuarem kodów kulturowych. Na przykładzie Mickiewicza i Słowackiego ukazane zostanie, jak mogła współistnieć stara astronomia (poetycko i estetycznie atrakcyjna, choć powszechnie już odrzucona) obok nowszych odkryć (Kepler), a wraz z nowożytnym empiryzmem i materializmem (Bacon) można było zespolić spirytualizm, korzystając z tej samej metody poznawczej (indukcja).
The article discusses and deconstructs the nature-culture dichotomy, examining how the image of nature in Romanticism was filtered through cultural matrices, especially in connection with the development of natural sciences, and the concept of cognition, which was most often perceived as based on the senses. Science, rooted in culture and society, and various cultural codes influenced a new poetics of nature. The analysis of the works by Mickiewicz and Słowacki demonstrates that old astronomical theories (attractive in terms of poetics and aesthetics, though widely rejected) co-existed in poetry alongside newer discoveries (Kepler), ultimately allowing poets to combine modern empiricism and materialism with spiritualism using the same method (inductive reasoning).
Źródło:
Forum Poetyki; 2021, 24; 42-61
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Echa tradycji renesansowej w wybranych pieśniach Józefa Morelowskiego
Echoes of the Renaissance tradition in selected songs of Józef Morelowski
Autorzy:
Ochenkowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/970029.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
Józef Morelowski
Pieśni
cykl poetycki
natura
kultura
Oświecenie
Renesans
Songs
poetic cycle
nature
culture
Enlightenment
Renaissance
Opis:
Józef Morelowski to zapomniany poeta oświecenia; autor, który został skazany na literacki niebyt. Wśród utworów Morelowskiego tylko Treny na rozbiór Polski włączono do obiegu czytelniczego. Inne utwory, takie jak cykl 78 pieśni, nie zostały ani szerzej odczytane, ani poznane. Interesujące jest, co wpływa na taki stan rzeczy – czyżby epoka oświecenia przyswoiła sobie wiersze o tematyce patriotycznej, skazując inne na zapomnienie? W Pieśniach znajduje się, oprócz różnorodności tematyki, także bogactwo motywów i nawiązań do tradycji literackiej innych epok, zwłaszcza renesansu. Analiza wybranych pieśni Morelowskiego ukaże ich związki z polskim dziedzictwem kulturowym.
Józef Morelowski is a forgotten poet of the Enlightenment, condemned to literary oblivion. Amongst his works, readers are aware only of Lamentations on the dissolution of Poland. Other works, such as the cycle of 78 songs, were neither widely known nor read. It is interesting to reflect on what caused such a state of affairs - did the Enlightennment really assimilate poems of patriotic subject matter for itself, sentencing others to oblivion? Apart from the diversity of the subject matter, a wealth of motives and references to the literary tradition of other ages is also found in in Songs. An analysis of selected songs shows their links with the Polish cultural legacy.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2015, 5; 456-465
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ecological art in Poland - can works of art shape respectful attitude towards nature?
Sztuka ekologiczna w Polsce - czy dzieła sztuki mogą kształtować postawę szacunku do przyrody?
Autorzy:
Worłowska, M.
Marko-Worłowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/106575.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
eco-art
ecological education
nature-culture relation
sztuka ekologiczna
edukacja ekologiczna
relacje natura-kultura
Opis:
The protection of the environment is possible only in society that is aware of the problems concerning nature and properly educated. Ecological education has to include all elements related to existence of human on the Earth. The art plays an important role in ecological education. Artistic performances can provide information concerning environmental problems and can shape respectful attitude towards nature. The aim of the paper is to investigate the relations of two apparently contradictory notions that are nature and culture and to present artistic activities representing ecological art (eco-art) in Poland, derived from discussed relations. The paper attempts to prove that in spite of the fact that the very phrase nature and culture emphasizes rather the difference of incompatible things and not the common aspects of two, natural and cultural domains interpenetrate, influence, and inform each other. Owing to the interdisciplinary research each domain gains in depth and interest. The article concentrates as well on the analysis of the particular works of art of some Polish artists creating ecological art who are: Jaroslaw Kozakiewicz, Teresa Murak, and Jerzy Dmitruk. Despite the fact, that the term ecological art is not precise and therefore its status is not self-evident and self-apparent, the unifying factor of all activities of discussed artists is their common inspiration. Their origin is derived from authentic need of people to prevent tragic condition of our Planet. The aim of all ecological artistic activities is the call for environmental protection and reflection that causes change of lifestyle of the recipients.
Ochronę środowiska przyrodniczego można skutecznie realizować tylko w społeczeństwie uwrażliwionym na przyrodę i przyrodniczo wyedukowanym. Edukacja prośrodowiskowa musi łączyć w sobie wszystkie elementy związane z egzystencją człowieka na Ziemi. Sztuka jako forma edukacji ekologicznej spełnia wiele ról. Oddziaływanie przez sztukę stwarza możliwości dostarczania informacji na temat problemów środowiskowych i kształtowania postawy szacunku do przyrody. Celem tej pracy jest zbadanie relacji, zależności i punktów styku dwóch przeciwstawnych z pozoru pojęć, jakimi są natura (przyroda) i sztuka, oraz omówienie wynikających z tych relacji zjawisk artystycznych, wpisujących się w nurt sztuki ekologicznej na gruncie polskim. Praca próbuje udowodnić, że, pomimo iż samo wyrażenie natura i kultura podkreśla raczej różnice niewspółdziałających ze sobą zjawisk, a nie wzajemnych zależności, te dwie dziedziny informują się nawzajem i wpływają na siebie. Koncentruje się też na analizie wybranych działań artystycznych polskich artystów, którzy tworzą dzieła o charakterze ekologicznym. Praca przedstawia takich twórców sztuki ekologicznej w Polsce, jak: Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak i Jerzy Dmitruk. Mimo że termin sztuka ekologiczna nie jest precyzyjny i ma charakter umowny, to wyżej wymienionych artystów i dzieła sztuki ekologicznej łączy to, że wypływają one z autentycznej potrzeby ludzi i ekologicznie trudnej sytuacji Ziemi. Celem artystów jest głęboko ekologiczny przekaz, będący wezwaniem do działań w obronie Ziemi oraz refleksja dążąca ku zmianie stylu życia odbiorcy.
Źródło:
Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology; 2010, 15, 1; 17-20
2084-4506
Pojawia się w:
Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emocjonalistyczna koncepcja społeczeństwa w filozofii szkockiego oświecenia na przykładzie Bernarda Mandeville’a
The Concept of Emotionalism in Society in the Philosophy of Scottish Enlightenment according to Bernard Mandeville
Autorzy:
Chaberek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2147431.pdf
Data publikacji:
2020-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
społeczeństwo
oświecenie
cnota
wada
kultura
natura
society
Enlightenment
vice
virtue
culture
nature
Opis:
Artykuł omawia koncepcję społeczeństwa szkockiego filozofa oświecenia Bernarda Mandeville’a. W pierwszej części znajduje się tło filozoficzno-historyczne, w którym należy umieścić filozofa. W drugiej części omówione są jego poglądy na społeczeństwo na podstawie eseju "O naturze społeczności" będącego komentarzem do najbardziej znanego poematu filozofa – "Bajki o pszczołach". Mandeville uważa, że podstawową siłą prowadzącą do dobrobytu jest nie cnota, lecz wada, ponieważ za każdą cnotą stoi ukryta wada. W końcowej części znajduje się ocena koncepcji Mandeville’a z punktu widzenia antropologii chrześcijańskiej.
This paper presents the social doctrine of the Scottish philosopher of Enlightenment, Bernard Mandeville. In the first part the philosophical milieu of Mandeville’s time is presented and the persons of science who influenced him the most. The second part summarizes his views on society. The basic source is his essay "A Search into the Nature of Society". This work was added as a prosaic explanation to his most recognizable poem "The Fable of the Bees". Mandeville claims that the basic driving force of progress is not human virtue but vice, because every virtue is driven by a hidden vice. In the conclusion it is explained why hisconcept is not compatible with the Christian anthropology
Źródło:
Studia Elbląskie; 2020, 21; 455-464
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozoficzne podłoże zrównoważonego rozwoju
The philosophical background of sustainable development
Autorzy:
Piątek, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371520.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
rozwój zrównoważony
ekofilozofia
natura
kultura
moralność
sustainable development
ecophilosophy
nature
culture
morality
Opis:
Przedmiotem rozważan są problemy związane z filozoficznym uzasadnieniem koncepcji zrównoważonego rozwoju. W tym kontekście ekofilozofia jest rozumiana jako nowa dziedzina filozofowania w obrębie której poszukuje się teoretycznego uzasadnienia trwałego rozwoju ludzkiego swiata w symbiozie z Przyroda. W konfrontacji głównych idei ekofilozofii z tradycyjną filozofią zmienia sie motyw przewodni filozofowania. Nowa filozofia nie poszukuje uzasadnienia eksploatatorskiej postawy człowieka wobec Przyrody, lecz przyznając biosferze wartość per se rozważa możliwość harmonijnej koegzystencji gatunku ludzkiego ze wszystkimi istotami żywymi wchodzącymi w skład ziemskiej biosfery. Zrównoważony rozwój jest na gruncie ekofilozofii rozumiany jako poszukiwanie właściwej miary określajacej ludzkie działania w środowisku. Jest on mechanizmem, który należy wbudować w rozwój cywilizacji zachodniej, aby - podobnie jak cywilizacja Majów - nie udławiła sie swoją własna potegą. Możliwość ekofilozofii jest uwarunkowana odpowiedzia na pytanie: Czy istnieje nieuchronny antagonizm między Naturą a kulturą? Treścia artykułu jest uzasadnienie negatywnej odpowiedzi na to pytanie.
The present paper discusses the problems connected with the philosophical justification of sustainable development. In this context ecophilosophy is perceived as a new branch of philosophy devoted to the search for theoretical grounds for sustainable development of the human world in a symbiosis with Nature. When we confront the main ideas of ecophilosophy with those of traditional philosophy the basic motivation of philosophical inquiry changes considerably. The new philosophy does not try to justify human exploitation of Nature; by endowing the biosphere with a value per se, but rather contemplates the possibility of a harmonious coexistence of human beings with all other creatures living in the biosphere. Sustainable development is understood as a search for a proper measure of human activity in the environment. It is a mechanism that should be incorporated into the development of western civilization so that our civilization does not choke on its own power.The potential of ecophilosophy depends on the response to the question: “Is the antagonism between Nature and culture inevitable?” This paper tries to demonstrate that it is not.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2007, 2, 1; 5-18
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofowanie w kontekście języka. Refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej
Philosophising in the Context of Language. Reflections in Relation with Anna Wierzbicka’s Investigations
Autorzy:
Bronk, Andrzej
Majdański, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015653.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
językoznawstwo
filozofia
kultura
człowiek
natura ludzka
język
umysł
indefinibilia
uniwersalia językowe
linguistics
philosophy
culture
man
human nature
language
mind
linguistic universals
Opis:
The linguistic studies written by Anna Wierzbicka have been an occasion for the remarks on the relationship between linguistics and philosophy and for the question whether linguistic enquiries entitle us to put forward philosophical theses. In particular, whether and to what extent we indeed learn something philosophically significant about the world (of culture) and the nature man and his mind by examining language. Defining here position as interdisciplinary, Wierzbicka draws on the studies of the relationship between language and culture, language and mind (language is a mirror of the mind – Leibniz). She claims that philosophy can be made a reliable science, provided it is based on linguistics, and the results of linguistic analyses can be found at the grounds of philosophical theses. Such philosophical references are A. Wierzbicka's attempts to combine semantics with generativism (Chomsky). Her intention to bring about a holistic description of language through defining elementary expressions (concepts, meanings), the so-called indefinibilia (“primitives”) can also be called philosophical in character. They suffice to define all the remaining expressions, and basic universal syntactic constructs in the form of a grammar of elementary units, i.e. the ways of combining elementary units into greater wholes. We think that Wierzbicka's procedure, her quest after primary elements (of language) are reducing. A. Wierzbicka's main idea, with regard to the relationship between language and mind, may be understood as follows: this is a Janus-faced relationship – one face (empirically accessible) is language, the other one is the mind accessible through investigations on language. Both “faces” (spheres) are somehow functionally “glued together”. In fact, however, Wierzbicka speaks little about the philosophically comprehended nature of man, whereas she speaks much about linguistic varieties and similarities among people. Generally speaking, while she declares herself to be a linguist, she has a philosophical temper and ambitions to generalise, i.e. she conducts linguistic studies with an intention to arrive at philosophical theses (by examining language she wants to obtain knowledge about the world and man). She issues statements which go beyond a purely linguistic knowledge and strictly linguistic data, hence they are not made legitimate by the linguistic material itself. A. Wierzbicka does not explain in more detail her way of understanding philosophy, assuming its intuitive comprehension. From some contexts it can be deduced that she takes it to mean a worldview. Should we call some parts of her reasoning a philosophy, it is then not a realistic philosophy but subject-oriented (first-person philosophising), such that touches upon the problems of the borderline between linguistics and philosophy, more concerned with the axis language-user than language-the world. Simultaneously, it is a non-demarcated and non-autonomic philosophising, exactly within the context of science, for it takes advantage of the results of empirical sciences to pose philosophical theses. The belief that philosophy can be pursued within a linguistic context coincides with the approach of analytical philosophy with its linguistic turn. Despite her declarations to make philosophy more scientific, Wierzbicka's arguments on behalf of the generalised (philosophical) theses are more their illustration and explication than a decisive legitimacy. Her belief that one can find some common, primitive linguistic units (simplicia) in the form of a complete set of independent concepts for all languages of the world seems utopian. It is difficult to do it even in deductive systems, constructed by way of the axiomatic method and with a finite set of initial expressions.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 57-73
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hans-Jörg Rheinberger o naturze i kulturze
Hans-Jörg Rheinberger on Nature and Culture
Autorzy:
Czerniak, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343138.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
epistemologia historyczna
natura
kultura
nauki przyrodnicze
nauki humanistyczne
dyscypliny hybrydowe
systemy eksperymentalne
kultury eksperymentu
historical epistemology
nature
culture
natural sciences
humanities
hybrid disciplines
experimental systems
experimentation cultures
Opis:
W tekście omawiane są główne wątki wydanej w 2015 roku książki Hansa-Jörga Rheinbergera Natur und Kultur im Spiegel des Wissens. Autor eseju skupia się na poglądach niemieckiego filozofa nauki dotyczących statusu współczesnych nauk przyrodniczych i humanistycznych, zacierania się granic ich warsztatów badawczych, zwłaszcza zaś roli, jaką pojęcie kultury zaczyna odgrywać, jego zdaniem, we współczesnej biologii eksperymentalnej.
The author focuses on the leading themes of H-J. Rheinberger’s 2015 published book Natur und Kultur im Spiegel des Wissens (Nature and Culture in the Mirror of Knowledge). He mainly concentrates on the German science philosopher’s views regarding the status of contemporary natural sciences and the humanities, the fading of to-date boundaries between both fields, and especially the role the culture concept is beginning to play in today's experimental biology.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2016, 4; 361-368
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies