Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "kryzys konstytucyjny" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-22 z 22
    Tytuł:
    Czy powrót ustawowego bezprawia?
    Autorzy:
    Pietrzykowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2185928.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-15
    Wydawca:
    Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
    Tematy:
    prawo
    bezkarność
    roszczenie do słuszności
    kryzys konstytucyjny
    Opis:
    Stan kryzysu konstytucyjnego sprzyja ujawnianiu się w praktyce prawniczej problemów o charakterze filozoficznoprawnym, które na co dzień wydawać mogą się abstrakcyjne i akademickie. Jednym z takich problemów jest kwestia materialnych (treściowych) kryteriów obowiązywania prawa i związanego z nim pytania, czy normy prawne rzeczywiście mogą mieć „dowolną” treść. Staje się ono bardzo aktualne w obliczu inicjatyw legislacyjnych mających uchylać odpowiedzialność funkcjonariuszy publicznych za niektóre przestępstwa. Tego rodzaju regulacje zasługują na dyskusję uwzględniającą podnoszone w teorii prawa koncepcje roszczenia do normatywnej słuszności (sprawiedliwości, poprawności) jako koniecznej cechy każdego aktu stanowienia lub stosowania prawa. Można argumentować, że nawet słabsze rozumienie takiego roszczenia, odwołujące się do słuszności zrelatywizowanej do moralności publicznej odzwierciedlonej w wartościach i zasadach obecnych w samym prawie pozytywnym, wystarcza, aby skutecznie kwestionować ewentualne domniemanie obowiązywania tego rodzaju przepisów bezkarnościowych nawet w razie, gdyby zostały one formalnie prawidłowo ustanowione.
    Źródło:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2022, 14, 4; 29-44
    2080-1084
    2450-7938
    Pojawia się w:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola peruwiańskiego Trybunału Konstytucyjnego w rozwiązaniu kryzysu ustrojowego z lat 2017–2020
    Role of the Peruvian Constitutional Tribunal in solving the costitutional crisis of 2017–2020
    Autorzy:
    Czarnecki, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1920360.pdf
    Data publikacji:
    2021-02-28
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Trybunał Konstytucyjny
    kryzys konstytucyjny
    Peru
    Constitutional Tribunal
    constitutional crisis
    Opis:
    Trybunał Konstytucyjny w Peru jest instytucją ustrojową, która po rezygnacji z funkcji prezydenta Pedro Pablo Kuczynskiego w 2018 r. stała się areną walki o wpływy między Parlamentem a obozem władzy nowego prezydenta. Jaką rolę odegrał Trybunału Konstytucyjny w rozwiązaniu kryzysu ustrojowego od 2017 do 2020 r. oraz jaki był wpływ relacji na kształtowanie się standardów państwa prawa? W konkluzji należy zauważyć, że organizacja i zasady funkcjonowania instytucji Trybunału Konstytucyjnego wykraczają poza tradycyjny trójpodział na władzę wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą, przyznając jej szerokie uprawnienia, powodując jednakże, że jest ona podatna na korupcjogenne mechanizmy władz
    The Constitutional Tribunal in Peru is a special institution in the constitutional system that, after the resignation of President Pedro Pablo Kuczynski in 2018, has become the arena of the struggle for influence between the parliament and the president. What was the role of the Tribunal in solving the political crisis of 2017–2020 and what is the impact of these relations on shaping the rule of law standards? In conclusion, it should be noted that the organization and principles of functioning of the institution of the Constitutional Tribunal goes beyond the traditional division into executive, legislative and judicial power, granting it extensive powers, however, making it vulnerable to corruption generating mechanisms of power
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 1 (59); 211-224
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sumienie sędziego
    Judicial conscience
    Autorzy:
    Zajadło, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/693552.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    judge
    conscience
    conflict
    axiology
    constitutional crisis
    sędzia
    sumienie
    konflikt
    aksjologia
    kryzys konstytucyjny
    Opis:
     The subject of this paper is a philosophical-legal analysis of the concept of ‘judicial conscience’, recently a popular topic in public discourse. The author proposes a broad understanding of the term, and distinguishes four different sources of this conscience: i) a judge’s worldview, which most often has a religious basis; ii) professionalism; iii) axiological conflicts internal to the legal system; and, iv) awareness of belonging to the judiciary as an independent power (the third estate). The author illustrates his analysis of judicial conscience through the example of US case-law from the turn of the eighteenth and nineteenth centuries, when courts adjudicated on cases involving fugitive slaves. According to the author, it is possible, on this basis, to determine some paradigmatic attitudes available to judges facing axiological conflict. In the conclusion, the author applies his reflections to the present Polish constitutional crisis.
    Przedmiotem artykułu jest filozoficzno-prawna analiza pojęcia „sumienie sędziego”, które pojawia się ostatnio dosyć często w dyskursie publicznym. Autor proponuje jego szerokie rozumienie i wyróżnia cztery różne źródła sędziowskiego sumienia: 1) światopogląd, najczęściej o podłożu religijnym; 2) profesjonalizm; 3) konflikty aksjologiczne wewnątrz systemu prawa; 4) świadomość przynależności do odrębnej, trzeciej władzy. Autor pokazuje to na przykładzie orzecznictwa sądów amerykańskich w sprawach niewolniczych z przełomu 18. i 19. wieku. Jego zdaniem można na tej podstawie dokonać pewnych paradygmatycznych ustaleń w zakresie możliwych postaw sędziów stojących w obliczu konfliktu aksjologicznego. W zakończeniu autor przenosi swoje rozważania na grunt obecnego polskiego kryzysu konstytucyjnego.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2017, 79, 4; 31-41
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza kryzysu konstytucyjnego z perspektywy funkcji aksjologicznej konstytucji. Zarys podstawowych zagadnień teoretycznych
    Analysis of the Constitutional Crisis from the Perspective of the Constitution’s Axiological Function. Outline of Basic Theoretical Issues
    Autorzy:
    Mojski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2050247.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    funkcje konstytucji
    wartości konstytucyjne
    kryzys konstytucyjny
    constitution’s functions
    constitutional values
    constitutional crisis
    Opis:
    Spory o wartości, w państwie, którego ustrój oparto na otwartej aksjologicznie konstytucji, są czymś zupełnie naturalnym. Wartością w takim państwie powinna być również sama konstytucja, która gwarantuje w sensie ustrojowym równoprawną w zasadzie pozycję różnych wartości społecznych i indywidualnych. Kryzys konstytucyjny nie ma jednak charakteru naturalnego sporu o wartości w państwie konstytucji otwartej aksjologicznie, ale jest sytuacją ustrojową, w ramach której następuje próba nacechowanego złą wiarą narzucenia wyłącznego systemu wartości z naruszeniem norm konstytucyjnych. Próba ta dotyczy przy tym wartości fundamentalnych dla konstytucyjnie unormowanego ustroju, a więc skutkiem tego niekonstytucyjnego postępowania jest nie tylko podważenie funkcji prawnej konstytucji, ale także jej funkcji aksjologicznej. Celem opracowania jest przybliżenie podstawowych zagadnień dotyczących tej problematyki, przede wszystkim w kontekście założeń teorii konstytucji, ale także z uwzględnieniem polskich doświadczeń ustrojowych ostatnich lat.
    Disputes about values are completely natural in a state whose system is based on an axiologically open constitution. Another value in such a state should also be the constitution itself, which in the systemic sense guarantees an essentially equal position of various social and individual values. However, the constitutional crisis is not a natural dispute over values in a state with an axiologically open constitution, but is a situation that arose in the system of government, with a bad faith attempt being made to impose an exclusive system of values, while violating constitutional norms. This attempt concerns the fundamental values of a constitutionally regulated system, and thus the effect of this unconstitutional procedure is not only to undermine the constitution’s legal function, but also its axiological function. The aim of the study is to present the basic problems related to this issue, primarily in the context of the assumptions of constitutional theory, but also taking into account experiences with the Polish system of government in recent years.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 1(30); 55-62
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Transparency of the Polish Government Structure in the Network Perspective
    Autorzy:
    Domagała, Katarzyna
    Zieliński, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1832089.pdf
    Data publikacji:
    2020-04-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wybory parlamentarne
    kryzys konstytucyjny
    Trybunał Konstytucyjny
    Prawo i Sprawiedliwość
    parliamentary election
    constitutional crisis
    Constitutional Court
    Law and Justice
    Opis:
    Transparentność struktury polskiego rządu w perspektywie sieci Celem artykułu jest analiza kryzysu konstytucyjnego, który miał miejsce w Polsce po wyborach parlamentarnych w 2015 r., w perspektywie sieciowej. Przeprowadzone badania koncentrują się na ukazaniu braku przejrzystości działań rządu Prawa i Sprawiedliwości podczas wskazanego kryzysu. Dzięki użyciu analizy sieci (SNA) jako głównej metody badawczej, w artykule analizie poddane zostały nieformalne relacje pomiędzy głównymi aktorami politycznymi, które w znaczący sposób wpłynęły na działania rządu w tym okresie. W tym celu podjęta została próba rekonstrukcji najważniejszych wydarzeń na polskiej scenie politycznej, odnoszących się do tematu badań, w badanym okresie czasu.
    The aim of the paper is to analyze the constitutional crisis, which occurred in Poland at the end of 2015, shortly after the parliamentary election. Our research is focused on showing the low transparency of the Polish government during this political turmoil. We argue that there are many indirect connections and feedbacks between the main political actors which have an effect in the non-transparent structure of a government, which changes during political turmoil and more stable period of time. In this context the network analysis was used as a main research method to emphasize some of the personal connections between the main politicians.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2017, 45, 3; 139-154
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Comparative Analysis of the Models of Constitutional Review in Portugal and in Poland
    Analiza porównawcza modeli kontroli konstytucyjności w Portugalii i w Polsce
    Autorzy:
    Szostak, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18105009.pdf
    Data publikacji:
    2023-08-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    constitutional court
    constitutional crisis
    constitutionality inspection
    diffuse inspection
    concentrated inspection
    kontrola konstytucyjności
    sąd konstytucyjny
    kryzys konstytucyjny
    kontrola rozproszona
    kontrola skoncentrowana
    Opis:
    The article critically analyses the models of the constitutionality inspection adopted in Portugal and in Poland. For this purpose the comparative method has been applied, comparing Portuguese and Polish approaches. Theoretical aspects of the constitutionality inspection are discussed and the notions of the centralised and the diffuse inspection model are introduced. Then the paper analysis the actual inspection practices in both countries discussing the diffuse and concentrated inspection separately. Constitutional rules pertaining to the direct effect of the constitutions, constitutional jurisdiction of judges and operation of the constitutional courts are considered. The article concludes that in both countries different models of constitutionality inspection operate. In Portugal operates the mixed constitutionality inspection model while in Poland, despite views advocating for permissibility of the diffuse control, the centralised model functions.
    Artykuł krytycznie analizuje modele kontroli konstytucyjności przyjęte w Portugalii i w Polsce. W tym celu zastosowano metodę komparatystyczną, porównującą rozwiązania portugalskie z polskimi. Przedstawiono kwestie teoretyczne związane z pojęciem kontroli konstytucyjności oraz przedstawiono pojęcia kontroli skoncentrowanej i rozproszonej. Następnie w publikacji przeanalizowano faktyczne modele kontroli w obu państwach z osobnym rozważeniem kontroli rozproszonej i skoncentrowanej. Rozważono przy tym zasady konstytucyjne dotyczące bezpośredniego stosowania konstytucji, konstytucyjnej jurysdykcji sędziów i działania sądów konstytucyjnych. Artykuł kończy się konkluzją, że w obu krajach funkcjonują odrębne modele kontroli konstytucyjności. W Portugalii funkcjonuje model mieszany, podczas gdy w Polsce, pomimo poglądów o dopuszczalności kontroli rozproszonej, funkcjonuje model scentralizowany.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 4(74); 311-324
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak nie Trybunał Konstytucyjny to co? O rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa w Polsce
    If not the Constitutional Tribunal, then What? On Dispersed Constitutional Review in Poland
    Autorzy:
    Rytel-Warzocha, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074680.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    constitutional review
    Constitutional Tribunal
    dispersed judicial review
    courts
    constitutional crisis
    kontrola konstytucyjności prawa
    Trybunał Konstytucyjny
    rozproszona kontrola konstytucyjności
    sądy
    kryzys konstytucyjny
    Opis:
    The discussion on the model of constitutional review of law in Poland gained a new dimension after 2016 in connection with the ongoing constitutional crisis. First of all, there is a question of whether, irrespective of the competences of the Constitutional Tribunal, on the grounds of the binding constitutional provisions, also courts may review the constitutionality of statutory provisions in the process of their application. Although after 1997 the principle became established that the Constitutional Tribunal had exclusive competence to review the constitutionality of acts in Poland, a clear change in this respect is now visible both in doctrine and jurisprudence. The majority of doctrinal representatives justify the admissibility of dispersed judicial review by the inability of the Constitutional Tribunal to perform its basic function, treating it as something exceptional, incidental, determined by the doctrine of necessity. The aim of this paper is to present the debate on the admissibility of dispersed judicial review on the grounds of the Polish Constitution, as well as to indicate the possible directions of its development.
    Dyskusja na temat modelu kontroli konstytucyjności prawa w Polsce zyskała nowy wymiar po 2016 r. w związku z trwającym kryzysem konstytucyjnym. Przede wszystkim powróciło pytanie, czy niezależnie od kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, na gruncie obowiązujących przepisów konstytucyjnych również sądy mogą dokonywać kontroli konstytucyjności przepisów ustawy w procesie ich stosowania. Pomimo, iż po 1997 r. utrwaliła się zasada, iż wyłączną kompetencję do kontroli konstytucyjności ustaw w Polsce ma Trybunał Konstytucyjny, obecnie widoczna się wyraźna zmiana w tym zakresie zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie. Większość przedstawicieli doktryny uzasadnia dopuszczalność rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa niemożliwością wykonywania przez Trybunał Konstytucyjny swej podstawowej funkcji, traktując ją jako coś wyjątkowego, incydentalnego, determinowanego doktryną konieczności. Celem artykułu jest przybliżenie debaty na temat dopuszczalności rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa na gruncie obowiązujących przepisów Konstytucji, jak również wskazanie kierunków rozwoju tej formy kontroli konstytucyjności prawa.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 3(67); 25-37
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Populistyczny konstytucjonalizm czy nowy konstytucjonalizm?
    Populist Constitutionalism or New Constitutionalism?
    Autorzy:
    Czarnota, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1965973.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
    Tematy:
    populizm
    konstytucjonalizm
    demokracja
    kryzys konstytucyjny
    Europa Środkowo-Wschodnia
    populism
    constitutionalism
    democracy
    constitutional crisis
    Central and Eastern Europe
    Opis:
    Tekst próbuje bronić tezę, że obecnie jesteśmy w momencie wykluwania się nowych rozwiązań konstytucyjnych. Ruchy populistyczne na świecie, a w szczególności w Europie Środkowo-Wschodniej dokonują, efektywnego przeprojektowania liberalno-demokratycznego konstytucjonalizmu. Istnieje łatwo zauważalne powiązanie między populizmem, konstytucjonalizmem a demokracja, a proces przeprojektowywania konstytucjonalizmu w Europie Środkowo-Wschodniej posiada demokratyczny potencjał. Być może jest to swoistego rodzaju konieczna korekta ustroju zaimplantowanego w tej części świata po 1989 roku.
    This text aims to prove the thesis that we are currently witnessing a birth of new constitutional solutions. The populist movements across the world, and especially in Central and Eastern Europe, are effectively redesigning liberal-democratic constitutionalism. There is a clear correlation between populism, constitutionalism, and democracy, and so the process of redesign of the Central and Eastern European constitutionalism has an underlying democratic potential. Perhaps it is a sort of necessary adjustment of the system implanted in this part of the world after 1989.
    Źródło:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2019, 11, 1; 27-42
    2080-1084
    2450-7938
    Pojawia się w:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sąd rozjemczy – triumf i kryzys Trybunału Konstytucyjnego z perspektywy ekonomii politycznej
    A Court of Peers – Political economy behind the triumph and crisis of the Polish Constitutional Court
    Autorzy:
    Joński, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/498857.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów
    Tematy:
    Trybunał Konstytucyjny
    niezależność i niezawisłość sędziowska
    polski kryzys konstytucyjny 2015 r.
    transformacja ustrojowa
    Polish constitutional crisis
    constitutional court
    judicial independence
    democratic transition
    Opis:
    Pozycja ustrojowa TK była najwyższa (w kategoriach aktywizmu i legitymizacji) w pierwszych latach transformacji, kiedy wydawał się najbardziej zagrożony. Z kolei istotny kryzys sądownictwa konstytucyjnego nastąpił ćwierć wieku od przemian ustrojowych, gdy demokracja konstytucyjna wydawała się silna i dobrze zakorzeniona. Aby wyjaśnić tę sprzeczność, w tekście zaproponowano trzy modele pozycji ustrojowej sądu konstytucyjnego, uwzględniające perspektywę ekonomii politycznej. Pierwszy, „sądu rozjemczego”, zakłada polityczną selekcję sędziów w celu zapewnienia reprezentacji różnych wrażliwości ideologicznych oraz konsensualny styl orzekania. Drugi, „Izby Konstytucyjnej SN”, zakłada odpolityczniony system nominacji, neguje znaczenie wrażliwości ideologicznych i zachęca do zgłaszania zdań odrębnych. Trzeci, „Trzeciej Izby Parlamentu”, oznacza rozmontowanie sądownictwa konstytucyjnego, gdyż polityczna selekcja sędziów przekształca sąd w kolejną instytucję większościową realizującą cele partyjne. Negocjowana natura polskiej transformacji ustrojowej stworzyła zapotrzebowanie na instytucje pełniącą funkcje „sądu rozjemczego”, tym samym wzmacniając legitymizację TK wśród polityków i zniechęcając ich od ataków na jego niezależność. Fundamentalne zmiany na scenie politycznej obserwowane po 2005 r. – osłabienie formacji postkomunistycznej i podział sceny między dwa ugrupowania postsolidarnościowe, kierowane przez nową generację liderów – zburzyły ten konsensus i zaowocowały erozją pozycji ustrojowej do „Trzeciej Izby Parlamentu”.
    The Constitutional Court was at its strongest (in terms of activism and legitimacy) at the early stages of democratic transition, at the very moment when it was expected to be the most vulnerable. An effective end of the constitutional adjudication came quarter a century after the regime change, when constitutional democracy appeared strong and well-entrenched. To explain this puzzle, this paper proposes three political-economy models of the Constitutional Court’s position. First – ‘the court of peers’ – assumes political selection of constitutional judges to provide representation of ideological sensitivities, and largely consensual decision-making inside the Court. Second – ‘the Constitutional Chamber of the Supreme Court’ – assumes de-politicized selection procedures, downplays ideological sensitivities and encourages dissent. Third – called the ‘Third Chamber of the Parliament’ – amounts to the dismantling of the constitutional adjudication, as political selection of constitutional judges transforms the Court in yet another majoritarian institution pursuing party goals. It is argued, that the negotiated nature of the Polish transition created demand for ‘the court of peers’ type of an institution, thereby fostering Constitutional Court legitimacy among politicians and restraining them from assaults on its independence. However, a fundamental shift in the political landscape observed in 2005 – diminishing of the post-communist formation and the ascent of two post-Solidarity parties led by the new generation of leaders – shattered this consensus and resulted in the Constitutional Court’s erosion towards the ‘Third Chamber of the Parliament’.
    Źródło:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda; 2020, 3, 1(5); 70-102
    2657-7984
    2657-800X
    Pojawia się w:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polish Constitutional Order: Between Consolidation and Crisis
    Polski porządek konstytucyjny: między konsolidacją a kryzysem
    Autorzy:
    Słomka, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1920621.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    constitution
    constitutional identity
    transformation
    constitutional crisis
    Europeanization of the constitution
    konstytucja
    tożsamość konstytucyjna
    transformacja
    kryzys konstytucyjny
    europeizacja konstytucji
    Opis:
    The article concerns the dilemmas of building Polish constitutional identity after 1989. The hypothesis assumes that after the initial twenty years of consolidation and Europeanization of constitutional democracy, there was an attempt at undermining the adopted political order. The policy of the ruling camp after 2015 is a striking proof of this crisis.
    Artykuł dotyczy dylematów budowy polskiej tożsamości konstytucyjnej po 1989 roku. Hipoteza zakłada, że po początkowym, ponad dwudziestoletnim procesie konsolidacji i europeizacji demokracji konstytucyjnej, nastąpiła próba podważenia przyjętego porządku ustrojowego. Znamiennym dowodem tego kryzysu, jest polityka obozu rządzącego po 2015 r.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 6 (58); 167-182
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane kierunki badań z zakresu prawa konstytucyjnego na świecie – subiektywny przyczynek do dyskusji
    Selected Directions of Research in the Field of Constitutional Law in the World – a Subjective Contribution to the Discussion
    Autorzy:
    Michalak, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28762536.pdf
    Data publikacji:
    2024-02-29
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    prawa człowieka
    prawo konstytucyjne
    aktualne badania
    kryzys konstytucyjny
    badania komparatystyczne
    human rights
    constitutional law
    comparative research
    current research
    Opis:
    At present, there is a global discussion on desirable and necessary changes to the constitution, common and non-derogable democratic values, and the scope of the omnipotence of the authorities elected in free elections. Politicians, representatives of organizations representing civil society, experts and representatives of the world of science participate in this discussion. The Polish constitutional discourse after 2015 was dominated by the consequences of ruthless circumvention of the provisions of the constitution by politicians in power. Even in these circumstances, however, other issues that are currently being debated in international constitutional forums must not be lost sight of. It seems that at least some of them may prove useful in the discussion on restoring constitutional standards.
    W chwili obecnej globalnie toczy się dyskusja na temat pożądanych i koniecznych zmian w konstytucji, wspólnych i niederogowalnych wartości demokratycznych, zakresu omnipotencji władz wyłonionych w drodze wolnych wyborów. W dyskusji tej uczestniczą politycy, przedstawiciele organizacji reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, eksperci i przedstawiciele świata nauki. Polski dyskurs konstytucyjny po 2015 r. zdominowały konsekwencje bezpardonowego obchodzenia przez polityków sprawujących rządy postanowień ustawy zasadniczej. Jak się wydaje w Polsce dopiero zmiany polityczne, tj. zmiana partii politycznej odpowiedzialnej za kształtowanie polityki wewnętrznej i zewnętrznej państwa otworzy możliwość powrotu do funkcjonowania państwa w sposób zgodny z uznanymi standardami konstytucyjnymi i demokratycznymi, co wymagać będzie wdrożenia procedur naprawczych. Nawet w tych okolicznościach nie można jednak tracić z pola widzenia innych zagadnień, które obecnie stanowią przedmiot debaty na międzynarodowych forach konstytucjonalistów. Jak się wydaje – przynajmniej niektóre z nich – mogą okazać się przydatne w dyskusji nad przywracaniem standardów konstytucyjnych.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2024, 1(77); 137-149
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Argument z fetyszyzmu prawnego w dyskursie konstytucyjnym
    The Argument from Legal Fetishism in Constitutional Discourse
    Autorzy:
    Srokosz, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1967702.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
    Tematy:
    fetyszyzm prawny
    konstytucjonalizm
    dyskurs konstytucyjny
    niedopasowanie prawa do rzeczywistości
    kryzys konstytucyjny
    legal fetishism
    constitutionalism
    constitutional discourse
    mismatch between law and reality
    constitutional crisis
    Opis:
    Przedmiotem analizy podjętej w tekście jest argument, jaki często bywa (i był w przeszłości) podnoszony w krytycznym dyskursie nad konstytucjonalizmem – zarzut tzw. fetyszyzmu konstytucyjnego. Argument ten ma ukazywać dlaczego dyskurs konstytucyjny utracił swój potencjał wyjaśniający i kreujący w stosunku do zachodzących procesów społecznych. Powodem jest fakt zbytniego skupiania się prawników wyłącznie na treści oraz interpretacji przepisów konstytucji, bez odwołania się do szerszego kontekstu społecznego, co skutkuje ograniczeniem dyskursu konstytucyjnego tylko do kwestii prawnych i jednoczesnym pominięciem lub bagatelizowaniem wszystkich innych aspektów konstytucjonalizmu. Ten stosunek prawników do treści konstytucji (czy szerzej – do przepisów prawa) określany jest czasami wręcz jako bałwochwalczy, stąd też odwołanie się do pojęcia fetyszyzmu w znaczeniu religijnym. Celem tekstu jest analiza struktury tego argumentu, ale także próba określenia skutków, jakie może nieść dla konstytucjonalizmu.
    The subject of the analysis presented in the text is an argument that tends to (and used to) be raised in the critical discourse on constitutionalism – the allegation of the so-called constitutional fetishism. The argument is to show why the constitutional discourse has lost its potential to explain and create social processes. The reason is that lawyers focus too much only on the content and interpretation of the provisions of the constitution, without considering a broader social context, which makes the constitutional discourse limited solely to legal issues with a simultaneous omission or underestimation of all other aspects of constitutionalism. This attitude of lawyers to the content of the constitution (or – in broader terms – to the provisions of law) is sometimes referred to even as idolatrous, hence the reference to the notion of fetishism in the religious sense. The aim of the text is to analyse the structure of this argument and to attempt to determine the impact it can have on constitutionalism.
    Źródło:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2019, 11, 1; 272-290
    2080-1084
    2450-7938
    Pojawia się w:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Misja prawniczego czasopisma naukowego w kryzysie i anomii konstytucyjnej
    The mission of scientific, legal journals in times of constitutional crisis and constitutional anomy
    Autorzy:
    Wróbel, Andrzej
    Ziółkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1368726.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    legal journals
    constitutional crisis
    constitutional anomy
    constitutional revolution
    czasopismo prawnicze
    kryzys konstytucyjny
    rewolucja konstytucyjna
    konstytucyjna anomia
    Polska
    konstytucja
    konstytucjonalizm
    Opis:
    Odwołując się do stuletniej historii „Ruchu Prawniczego, Ekonomicznego i Socjologicznego” oraz ponadsiedemdziesięcioletniej tradycji „Państwa i Prawa”, dwóch najbardziej prestiżowych czasopism prawniczych w Polsce, autorzy rozważają pojęcie misji czasopisma naukowego i jej znaczenie w demokratycznym społeczeństwie. Rozważania te osadzone zostały w szczególnym kontekście: rewolucji konstytucyjnych, w trakcie których utrwalone interpretacje konstytucyjne są kwestionowane, a przepisy konstytucyjne – naruszane. Tłem rozważań autorów są zmiany polskiego prawa i praktyki z lat 2015–2020 o znaczeniu konstytucyjnym. Ten okolicznościowy artykuł szkicuje odpowiedź na pytanie, jak czasopisma prawnicze powinny reagować na sytuację „wymazywania” konstytucji (by użyć obrazowej metafory Mirosława Wyrzykowskiego). Aby odpowiedzieć na to pytanie, autorzy odwołują się kolejno do koncepcji: rewolucji konstytucyjnej, kryzysu konstytucyjnego, oraz adaptują pojęcie anomii konstytucyjnej. Artykuł ma w istotnej mierze charakter deskryptywny oraz interpretacyjny, choć jego części mogą służyć dalszym rozważaniom normatywnym.
    Referring to the honourable one-hundred-year history of Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, and the more than seventy-year tradition of Państwo i Prawo, the two most prestigious legal journals in Poland, the authors discuss the mission of legal journals in a democratic society. They focus on the times of constitutional revolutions and transformations, where the well-established interpretations of constitutional provisions became questioned or even violated. The 2015−2020 constitutional developments in Poland serve as an illustrative background and point of reference for the authors in answering the following question: how and what should legal journals publish when the constitution is being ‘vanished’ (to use the compelling metaphor of Mirosław Wyrzykowski). This predominantly descriptive and interpretative article consists of the following four parts: the mission of journals, constitutional revolution, constitutional crisis, and constitutional anomy.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2021, 83, 2; 101-121
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wprowadzenie do zagadnienia posłuszeństwa konstytucyjnego
    Introduction to the Fidelity to the Constitution
    Autorzy:
    Gasz, Szymon
    Kaczmarczyk, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2050242.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    Konstytucja
    konstytucjonalizm
    posłuszeństwo konstytucyjne
    kryzys konstytucyjny
    interpretacja prawa
    społeczeństwo obywatelskie
    constitution
    constitutionalism
    fidelity to the constitution
    constitutional crisis
    legal interpretation
    civic society
    Opis:
    Czas zmian zachodzących w porządku konstytucyjnym, zarówno tych konstytucyjnych jak i tych prowadzonych metodą faktów dokonanych, stanowi niewątpliwie ciekawą okazję do pogłębionych analiz. Analizy te czynione mogą być z różnych perspektyw. Autorzy skupiają się na trzech podstawowych perspektywach – prawnej, filozoficznej i politologicznej po to, aby zbadać zjawisko, które określają mianem posłuszeństwa konstytucyjnego. Ograniczone ramy tekstu pozwalają jedynie na wprowadzenie do rzeczonego zagadnienia. W niniejszym tekście Autorzy wskażą na podstawowe kategorie dotyczące posłuszeństwa konstytucyjnego, zastanowią się nad wymiarami tego posłuszeństwa i spróbują zaproponować rozwiązanie zagadki przyszłości polskiego konstytucjonalizmu. Cała analiza nawiązuje wielokrotnie do kategorii socjologicznych i poniekąd psychologicznych, gdyż posłuszeństwo konstytucyjne jest przede wszystkim właściwą postawą obywatelską i relacją, której świadomość częstokroć odkrywa się dopiero w kryzysowym momencie.
    The time of changes taking place in the constitutional order, both constitutional and fait accompli changes, is undoubtedly an interesting opportunity for in-depth analyses. These analyses can be made from various perspectives. The authors focus on three basic perspectives – that of law, philosophy and political science – in order to investigate what they refer to as constitutional fidelity. The limited framework of the paper only permits providing an introduction to the subject. In this text, the authors indicate the basic categories of constitutional fidelity, reflect on the dimensions of this fidelity, and try to propose a solution to the puzzle of the future of Polish constitutionalism. The entire analysis repeatedly refers to sociological and, to some extent, psychological categories, because constitutional fidelity is, first of all, a proper civic attitude and a relationship, the awareness of which is often only discovered at a moment of crisis.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 1(30); 17-32
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wolność zgromadzeń w czasach pandemii. Doświadczenia izraelskie
    Freedom of assembly in times of a pandemic. Israeli experiences
    Autorzy:
    Sadowski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929656.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    prawa i wolności człowieka
    wolność zgromadzeń
    covid-19
    pandemia
    kryzys konstytucyjny
    Izrael
    human rights and freedoms
    freedom of assembly
    pandemic
    constitutional crisis
    Israel
    Opis:
    Wolność zgromadzeń i swobody z nią związane, stanowią immanentną cechę współczesnych demokracji, również w stanach nadzwyczajnych. Czas pandemii uzasadnia stosowanie różnych mechanizmów ograniczania wolności i praw. Doświadczenia Izraela w tej mierze są warte omówienia, gdyż walka państwa z zagrożeniami dla zdrowia i życia obywateli rozgrywa się tam w warunkach zbliżonych do sytuacji wielu współczesnych państw – wewnętrznych kryzysów politycznych i ekonomicznych, a zwłaszcza napięć między parlamentem a władzą wykonawczą w tworzeniu prawa.
    Freedom of assembly is an essential element in modern democracies, also during emergency situations. The time of the pandemic is an example of the use of various restriction mechanisms of human rights. The Israeli case is worth discussing because as in other democratic states the political internal crises overlap with the pandemic emergency regulations and tensions between parliament and executive branch in law-making.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 4 (62); 415-426
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Judicial Activism in Poland - Remarks against the Background of a Resolution of the Formation of the Combined Civil Chamber, Criminal Chamber and Labor Law and Social Security Chamber of the Supreme Court of 23 January 2020 (BSA I-4110-1/20)
    Aktywizm sędziowski w Polsce - uwagi na tle uchwały składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
    Autorzy:
    Szydzik, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1920431.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    judicial activism
    resolution of the Supreme Court
    divergences in the interpretation of law
    constitutional crisis in Poland
    aktywizm sędziowski
    uchwała Sądu Najwyższego
    rozbieżności w wykładni przepisów prawa
    kryzys konstytucyjny w Polsce
    Opis:
    The paper aims at analyzing the phenomenon of judicial activism in Poland against the background of a resolution of the formation of the combined Civil Chamber, Criminal Chamber and Labor Law and Social Security Chamber of the Supreme Court of 23 January 2020 (BSA I-4110-1/20). The author discusses the Supreme Court’s powers to resolve divergences in the interpretation of law and then provides an analysis of the nature of the resolution of the Supreme Court. The considerations made in the context of the paper lead to the conclusion that in situations of a threat to the rule of law the courts not only have a right but also an obligation to take active measures to protect the common good.
    Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA I-4110-1/20) Celem artykułu jest analiza zjawiska aktywizmu sędziowskiego w Polsce na tle uchwały składu połączonych izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA I-4110-1/20). Autor omawia kompetencję Sądu Najwyższego do rozstrzygania rozbieżności w wykładni przepisów prawa, a następnie dokonuje oceny znaczenia uchwały Sądu Najwyższego w kontekście zjawiska aktywizmu sędziowskiego. Rozważania podjęte na gruncie niniejszej pracy prowadzą do wniosku, że w sytuacji zagrożenia dla praworządności, sądy nie tylko mają prawo, lecz także obowiązek podjąć aktywne działania na rzecz ochrony dobra wspólnego.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 5 (57); 177-189
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Transitional Justice and the Constitutional Crisis: The Case of Poland (2015–2019)
    Sprawiedliwość tranzycyjna i kryzys konstytucyjny w Polsce w latach 2015-2019
    Autorzy:
    Krotoszyński, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/531510.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-01
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    transitional justice
    lustration
    decommunization
    Poland’s constitutional crisis
    Polish Supreme Court
    rule of law
    sincerity principle
    sprawiedliwość tranzycyjna
    lustracja
    dekomunizacja
    kryzys konstytucyjny w Polsce
    Sąd Najwyższy
    rządy prawa
    zasada szczerości
    Opis:
    During the last four years the situation in Poland has been a matter of interest to the worldwide legal community mostly due to the constitutional crisis. Yet, the years 2015–2019 were also a time of a revival of transitional justice measures, such as cleansing the public sphere of communist symbols, remodelling of lustration law, and further reduction of pensions of communist secret service employees and officers. In this paper I argue that these spheres are interconnected and that Poland’s constitutional crisis has a transitional justice dimension. I start with an overview of retrospective instruments dealing with the communist past introduced in the last four years. Next, I turn to the constitutional crisis itself, discussing its possible explanations and transitional justice aspects. In the end I claim that the dramatic constitutional backsliding that Poland has recently experienced can be explained not only as a power grab, but also as a result of the tension between the rule of law and the principle of individual responsibility on one hand – and the resort to collective accountability in an attempt to get what the government sees as justice on the other.
    W ciągu ostatnich czterech lat sytuacja w Polsce stała się przedmiotem zainteresowania międzynarodowych gremiów prawniczych przede wszystkich ze względu na kryzys konstytucyjny. Lata 2015-2019 były jednak także okresem powrotu do narzędzi rozliczeń z przeszłością, wśród których wymienić można usuwanie symboli komunistycznych z przestrzeni publicznej, zmianę modelu lustracji oraz dalsze obniżenie emerytur funkcjonariuszy i pracowników organów bezpieczeństwa państwa PRL. W artykule stawiam tezę, że sfery te są ze sobą wzajemnie powiązane, kryzys konstytucyjny ma zaś wymiar retrospektywny. Tekst zaczynam od przedstawienia mechanizmów sprawiedliwości tranzycyjnej dotyczących okresu komunistycznego wprowadzonych w Polsce w ostatnich czterech latach. Następne omawiam możliwe wyjaśnienia kryzysu konstytucyjnego i jego aspektów związanych z rozliczeniami z przeszłością. Analiza prowadzi mnie do wniosku, że dramatyczne zmiany ustrojowe, które współcześnie dotknęły Polskę, mogą być wyjaśnione zarówno w kategorii walki o władzę, jak i jako rezultat konfliktu pomiędzy zasadą rządów prawa i zasadą indywidualnej odpowiedzialności – a odwołaniem się do odpowiedzialności zbiorowej w celu zaspokojenia tego, co rządzący uznają za sprawiedliwość.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2019, 3(21); 22-39
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie spory między populistycznym a prawnym konstytucjonalizmem wobec refleksyjności konstytucji
    Polish Disputes Between Populist and Legal Constitutionalism in the Context of Reflexivity of Constitution
    Autorzy:
    Pichlak, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2050248.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    konstytucjonalizm prawny
    konstytucjonalizm populistyczny
    konstytucjonalizm refleksyjny
    refleksyjność
    refleksyjność prawa
    kryzys konstytucyjny
    kryzys państwa prawa
    legal constitutionalism
    populist constitutionalism
    reflexive constitutionalism
    reflexivity of law
    constitutional crisis
    crisis of the rule-of-law state
    crisis of the rule of law
    Opis:
    Artykuł ma na celu analizę konstytucjonalizmu prawnego oraz konstytucjonalizmu populistycznego, jako dwóch dominujących stanowisk ideowych w dyskursie konstytucyjnym ostatnich dekad. Analiza jest prowadzona w kontekście polskiego kryzysu konstytucyjnego państwa prawa oraz z perspektywy filozofii refleksyjności. Takie podejście teoretyczne i metodologiczne pozwala wykazać, że dwa omawiane stanowiska – mimo zachodzących między nimi różnic – podzielają wspólne błędne założenia dotyczące relacji prawa, demokracji i praktyki konstytucyjnej. Oba bowiem dążą do ukształtowania tej praktyki na sposób zamknięty i monologiczny, poddany jednemu partykularnemu typowi racjonalności. Dla konstytucjonalizmu prawnego będzie to racjonalność jurydyczna, zaś dla jego populistycznego odpowiednika – racjonalność polityczna. Ten wspólny błąd sprawia, że trwający między nimi spór okazuje się jałowy. Alternatywą jest takie podejście do konstytucjonalizmu, które będzie uwzględniać zasadniczą refleksyjność praktyki konstytucyjnej (rozumianej jako praktyka tworzenia, stosowania i interpretowania konstytucji oraz publicznego debatowania o tym akcie). Zgodnie z ogólną charakterystyką refleksyjności, praktyka konstytucyjna przedstawia się wtedy jako proces otwarty, pluralistyczny i pośredniczący między różnymi społecznymi punktami widzenia. Taka alternatywa okazuje się istotna nie tylko w odniesieniu do polskich sporów konstytucyjnych, ale także w szerszym kontekście współczesnego kryzysu liberalno-demokratycznych porządków konstytucyjnych.
    The article aims to analyse legal constitutionalism and populist constitutionalism as two dominant ideological positions in the constitutional discourse of the last decades. The analysis is focused on the exemplifications of these positions in writings of selected Polish legal scholars, in the context of the Polish constitutional crisis of the rule of law, and conducted from the perspective of the philosophy of reflexivity. This theoretical and methodological approach enables demonstrating that the two examined doctrines – despite all the differences between them – share common erroneous assumptions regarding the relationships between law, democracy, and constitutional practice. Both of them strive to shape this practice in a closed-end and monological manner, subjected to one particular type of rationality. For legal constitutionalism, this will be juridical rationality, and for its populist counterpart – political rationality. This shared fallacy makes their ongoing dispute futile. An alternative approach to constitutionalism is to take into account the fundamental reflexivity of constitutional practice (regarded as the practice of creating, applying and interpreting a constitution, and of public debate on its text). In line with the general characteristics of reflexivity, constitutional practice appears as an open and pluralistic process, mediating between different viewpoints in society. Such an alternative is important not only when considering the Polish constitutional disputes, but also in the broader context of the contemporary crisis of liberal-democratic constitutional orders.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 1(30); 63-73
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy z granicami jurysdykcji Trybunału Konstytucyjnego nad traktatami unijnymi. Uwagi na marginesie sprawy sygn. akt K 3/21
    Problem of the Limits of the Constitutional Tribunal Jurisdiction over EU Treaties. Debate Regarding Case file ref. no. K 3/21
    Autorzy:
    Ziółkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51450540.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    jurisdiction
    EU law
    Constitution
    constitutional crisis
    the Court of Justice
    TEU
    Constitutional Tribunal in Poland
    prawo unijne
    Trybunał Konstytucyjny
    Konstytucja
    jurysdykcja
    Trybunał Sprawiedliwości
    Traktat o Unii Europejskiej
    konstytucyjny kryzys
    Opis:
    The article begins with an examination of the doctrinal debate surrounding the judgment of the Constitutional Tribunal, which declared certain provisions of the Treaty on European Union to be unconstitutional. The Tribunal took over a year to provide written justification, covering crucial topics in constituional law and the EU law such as primacy, subsidiarity, and constitutional identity. One of the notable changes was the Tribunal’s new approach to jurisdiction over the Treaties. The article, which has a doctrinal and interpretive nature, discusses and critiques the Tribunal’s arguments. The author believes that the question is not whether the Tribunal has the power to review the treaties, but what the constitutional limits of this power are. The article offers suggestions on how to limit the Tribunal’s jurisdiction.
    Artykuł rozpoczyna podsumowanie aktualnego stanu dyskusji doktrynalnej o przełomowym wyroku TK w sprawie sygn. akt K 3/21, w którym uznał on przepisy (w określonej interpretacji) Traktatu o Unii Europejskiej za niekonstytucyjne. Trybunał czekał ponad rok z pisemnym uzasadnieniem, w którym znalazły się odniesienie do wielu kluczowych zarówno prawa konstytucyjnego, jak prawa UE tematów, w tym uwagi o zasadzie pierwszeństwa, zasadzie subsydiarności oraz tożsamości konstytucyjnej. Niemniej istotne są nowe rozważania Trybunału Konstytucyjnego o możliwości wykonywania własnej jurysdykcji nad unijnymi traktatami. Artykuł najpierw rekonstruuje argumenty Trybunału Konstytucyjnego, po czym poddaje je doktrynalnej krytyce. Zdaniem Autora kluczowe jest nie tyle pytanie, czy TK może kontrolować traktaty, ale w jakich granicach może ową kontrolę sprawować. Artykuł zawiera wskazówki pozwalające wyznaczyć owe granice.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2024, 3(79); 45-58
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy potrzebne są zmiany w konstytucyjnej karcie praw?
    Do we need to revise the constitutional charter of rights?
    Autorzy:
    Kędzia, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/692916.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    constitution
    democracy
    independence of the judiciary and independence of judges
    control of constitutionality of the law
    constitutional reform
    constitutional moment
    constitutional crisis
    human and civil rights
    konstytucja
    demokracja
    niezależność sądów i niezawisłość sędziów
    kontrola konstytucyjności prawa
    reforma konstytucyjna
    moment konstytucyjny
    kryzys konstytucyjny
    prawa człowieka i obywatela
    konstytucyjna karta praw
    Opis:
    The article seeks to answer the question whether it is necessary to revise the charter of rights of an individual included in the Constitution of the Republic of Poland of 1997. The starting point is the reflection on the topicality of the Basic Law from the perspective of 20 years of its applicability. The conclusion is that the Constitution meets the criteria of modern constitutionalism uponwhich the systems of democratic states are based. The reform consisting in a thorough revision of the existing Constitution or in replacing it with a new basic law would have to be justified by the fulfilment of the ‘constitutional moment’ conditions, in line with Bruce Ackerman’s understanding of the term. The discussion devoted to the constitutional charter of rights focuses on theassessment of how the fundamental rights charter fulfils the criteria which guided its drafting, namely: the adequacy to the assessment of the relationship between the individual and the community that prevails in society; the compliance with international human rights standards; theuniversality of content; the jurisprudence. They lead to the conclusion that the charter of rights contained in the Constitution is an example of a modern regulation of the legal situation of an individual, consistent with the requirements of contemporary constitutionalism. However, this general assessment does not mean that it is pointless to consider the possibility or the need to refine the detailed solutions, or supplement the list charter, that could be made within the framework of the revision of the Constitution when this proves necessary. This thesis is illustrated with selected examples.
    Artykuł poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy potrzebna jest rewizja karty praw jednostki zamieszczonej w Konstytucji RP z 1997 r. Punktem wyjścia są rozważania na temat aktualności ustawy zasadniczej z perspektywy dwudziestu lat jej obowiązywania. Ich konkluzją jest stwierdzenie, że Konstytucja RP spełnia kryteria nowoczesnego konstytucjonalizmu, na którym opierają się ustroje państw demokratycznych. Reforma polegająca na gruntownej rewizji obowiązującej konstytucji lub na zastąpieniu jej przez nową ustawę zasadniczą wymagałaby uzasadnienia poprzez spełnienie warunków „momentu konstytucyjnego”, tak jak to pojęcie rozumie Bruce Ackerman. Rozważania poświęcone konstytucyjnej karcie praw skupiają się na ocenie wypełnienia przez nią kryteriów, które kierowały pracami nad jej redakcją, a mianowicie: adekwatności do dominujących w społeczeństwie ocen relacji między jednostką a wspólnotą; zgodności z międzynarodowymi standardami praw człowieka; uniwersalności treści; jurydyczności. Prowadzą one do wniosku, że karta praw zawarta w Konstytucji RP stanowi przykład nowoczesnej regulacji sytuacji prawnej jednostki, zgodnej z wymogami współczesnego konstytucjonalizmu. Ta generalna ocena nie oznacza jednak braku celowości rozważań nad możliwością czy potrzebą optymalizacji szczegółowych rozwiązań, które mogłyby zostać dokonane w ramach nowelizacji konstytucji, gdy ta okaże się niezbędna. Teza ta jest zilustrowana wybranym przykładami.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2018, 80, 1; 61-80
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tribunal locuta – causa finita? Kontrowersyjne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w okresie tzw. „kryzysu konstytucyjnego”
    Tribunal locuta – causa finita? Jurisprudences of the Polish Constitutional Tribunal in time of constitutional crisis
    Autorzy:
    Bura, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046985.pdf
    Data publikacji:
    2017-03-31
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    kryzys
    Trybunał Konstytucyjny
    konstytucja
    crisis
    Constitutional Tribunal
    constitution
    Opis:
    Artykuł przedstawia opinie Europejskiej Komisji na rzecz demokracji przez prawo (Komisji Weneckiej)  oraz orzecznictwo polskiego Trybunału Konstytucyjnego w czasie kryzysu  konstytucyjnego; następnie przedstawione zostały poglądy doktryny polskiego prawa konstytucyjnego na temat  art. 197 i art. 195 ust. 1 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997r. Zdaniem autora mamy do czynienia z różnicą stanowisk  pomiędzy stanowiskiem TK, w szczególności zajętym w wyrokach w sprawach K 34/15, K 35/15, K 47/15, K 39/16   a poglądami doktryny. W związku z powyższym na tytułowe pytanie można odpowiedzieć: formalnie - tak, praktycznie - niekoniecznie.
    Article presents opinions of European Commissions For Democracy Through Law (Venice Commissions) and jurisprudence of the Polish Constitutional Tribunal in time of constitutional crisis; next there are identified position of doctrine polish constitutional law regarding Article 197 and Article 195 ust. 1 of the constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997. In author’s opinion, we deal with difference of position among position of TK, particularly in sentences occupy as cases no. K 34/15, K 35/15, K 47/15, K 39/16, K 44/16, but views of doctrines. By reason of above-mentioned it is possible to answer on title question: formally – yes, practically – not necessarily.
    Źródło:
    Studia Prawnicze KUL; 2017, 1; 27-51
    1897-7146
    2719-4264
    Pojawia się w:
    Studia Prawnicze KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La Pologne: la Constitution, la cour constitutionnelle et les inquiétudes de l’opinion internationale. Polska: Konstytucja, Trybunał Konstytucyjny i obawy opinii miedzynarodowej
    Poland: The constitution, the Constitiutional Tribunal and the anxiety of the international opinion
    Autorzy:
    Kruk, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2005113.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
    Tematy:
    Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
    polskie sądownictwo konstytucyjne
    kryzys konstytucyjny w Polsce 2015–2016
    Trybunał Konstytucyjny
    opinia międzynarodowa o polskim Trybunale Konstytucyjnym
    ustawy o Trybunale Konstytucyjnym RP
    sędzia TK
    orzecznictwo TK
    Constitution of the Republic of Poland
    Constitutional Court
    Polish constitutional law
    constitutional crisis in Poland 2015–2016
    Act on the Constitutional Court of the Republic of Poland
    Judge of the Constitutional Court
    case law of Constitutional Court
    Opis:
    Inspiracją i tłem dla podjętych w artykule rozważań były wydarzenia, jakie miały miejsce w Polsce w latach 2015/2016 r., związane z wielokrotnym podejmowaniem przez nową większość parlamentarną zmian w zakresie składu, trybu postępowania i podstaw prawnych sądownictwa konstytucyjnego (ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Artykuł omawia trzy główne wątki funkcjonowania w Polsce Trybunału Konstytucyjnego (TK). Pierwszy ukazuje jego genezę, jeszcze w okresie realnego socjalizmu (1982), co jest o tyle istotne, że jego ówczesna koncepcja, mimo konstytucyjnej deklaracji o niezawisłości sędziów, zakładała pewien stopień jego pozostawania pod „nadzorem” parlamentu (czyli hegemonicznej partii politycznej), co tym bardziej uwrażliwia na wszelkie analogiczne przejawy politycznej interwencji już w państwie demokratycznym. Pokazuje też, jak mimo to TK umiał w tamtym czasie zdobyć niezależność i utrwalić swój autorytet, a także jak ukształtowała ten organ – już zaliczony do władzy sądowniczej – Konstytucja RP z 1997 r. Drugi wątek przedstawia w skrócie „kronikę wydarzeń”, w tym pięć kolejnych ustaw (nowelizacji lub nowych ustaw o TK) i sposób, w jaki usiłują one, nawet niekiedy fortelem prawniczym, zmienić na politycznie „korzystniejszy” skład tego sądu, zablokować jego swobodę orzekania lub unieważnić wyrok, z ostatecznym uchwaleniem trzech nowych ustaw: o organizacji i trybie postępowania przed TK oraz statusie sędziów TK (a także ustawę zawierającą przepisy wprowadzające), których negatywne konsekwencje pojawiają się na bieżąco. Równolegle ukazano opinie instytucji międzynarodowych (Komisji Weneckiej, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej) zaniepokojonych sytuacją w Polsce z punktu widzenia europejskich standardów rule of law. Trzeci wątek dotyczy kwestii może najważniejszej, a mianowicie konsekwencji doktrynalnych i konstytucyjnych oraz problemów, jakich polskiej nauce prawa konstytucyjnego oraz praktyce konstytucyjnej i politycznej wydarzenia te przysporzą.
    The events that took place in Poland 2015 and 2016, concerning the actions taken by the new parliamentary majority, including changes in the composition, procedure and legal basis of the Constitutional Court (Constitutional Court Act) were an inspiration to the reflections presented in this paper. Discussed in the paper are three main points of the functioning of the Constitutional Tribunal (CT) in Poland. The first outlines the genesis of CT, starting with the period of real socialism (1982). This is quite important as the original concept of CT, despite the constitutional declaration of independence of the judges, assumed some degree of parliamentary supervision (i.e. a hegemonic political party). The text also describes how CT at the time able was to achieve independence and consolidate its authority, illustrating how this body – already included in the judiciary – was constituted in the Constitution of the Republic of Poland in 1997. The second point consists of a short chronicle of events, including the adoption of the five successive legal acts (amendments or new Constitutional Court Acts), and the way in which attempts were made, sometimes even by legal tricks, to change the composition of this court to a politically more favourable and to block its freedom or to revoke the court’s ruling. With the final passing of three new laws on the organisation and the procedure of the Constitutional Tribunal and the status of its judges, whose negative consequences continue to appear. At the same time, international institutions (the Venice Commission, the European Parliament and the European Commission) announced their opinions, expressing concern about the situation in Poland from the point of view of European standards of Rule of Law. The third point touches probably the most important issue – the doctrinal and constitutional consequences, as well as the problems brought by these events to the Polish constitutional law science and the constitutional and political practice.
    Źródło:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2017, 9, 1; 32-62
    2080-1084
    2450-7938
    Pojawia się w:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-22 z 22

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies