Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "konwencjonalizm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 22
Tytuł:
Radical Conventionalism and Hinge Epistemology
Konwencjonalizm radykalny a epistemologia zawiasowa
Autorzy:
Grobler, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233214.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemological disjunctivism
hinge epistemology
radical conventionalism
pragmatic justification
transcendental justification
truth as a regulative idea
truth in a context
dyzjunktywizm epistemologiczny
epistemologia zawiasowa
konwencjonalizm radykalny
prawda jako idea regulatywna
prawda w kontekście
uzasadnienie pragmatyczne
uzasadnienie transcendentalne
Opis:
In the paper I explore some hints one can find in an updated version of Ajdukiewicz’s radical conventionalism that may help to resolve some controversies within hinge epistemology, i.e. a family of positions that invoke Wittgenstein’s idea of groundless grounds of knowledge. In particular I put into doubt whether there is a real difference between pragmatic and transcendental justification of hinges, I reject epistemological disjunctivism, and I argue for anti-realistic reading of truth in a context determined by particular hinges while retaining the classical notion of truth as a regulative idea of knowledge that governs the possible revisions of hinges.
Twierdzę, że w uwspółcześnionej wersji konwencjonalizmu radykalnego Ajdukiewicza można dopatrzyć się wskazówek pomocnych w rozstrzygnięciu kilku sporów prowadzonych w ramach epistemologii zawiasowej, tj. rodziny stanowisk nawiązujących do tezy Wittgensteina o bezpodstawności podstaw wiedzy. W szczególności stawiam pod znakiem zapytania domniemaną różnicę między pragmatycznym a transcendentalnym uzasadnieniem zdań zawiasowych, odrzucam dyzjunktywizm epistemologiczny i opowiadam się za antyrealistyczną koncepcją prawdy w kontekście wyznaczonym przez zdania zawiasowe zachowując przy tym klasyczną koncepcję prawdy jako idei regulatywnej poznania, której są podporządkowane ewentualne rewizje zawiasów.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2024, 72, 1; 61-77
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Legal Realism and Functional Kinds: Michael Moore’s Metaphysically Reductionist Naturalism
Realizm prawniczy i rodzaje funkcjonalne. Metafizycznie redukcjonistyczny naturalizm Michaela Moore’a
Autorzy:
Spaak, Torben
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1202293.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
functional kinds
naturalism
realism
conventionalism
causal theory of meaning
nihilism
skepticism
rodzaje funkcjonalne
naturalizm
realizm
konwencjonalizm
przyczynowa teoria znaczenia
nihilizm
sceptycyzm
Opis:
Michael Moore defends an account of scientific, mental, moral, and legal properties, according to which there are not only natural kinds, but also moral and functional kinds; and he maintains, more specifically that: 1) distinctively legal phenomena, such as legal rights, precedent, malice, etc. are functional kinds, in the sense that they have a nature that consists in the function they fulfill in law, 2) the function of a functional kind is that effect, or those effects, of the functional kind that causally contribute more than does any of its other effects to the goal of the larger system within which it occurs, and 3) functional kinds can be reduced to indefinitely large disjunctions of natural properties, 4) the relevant version of naturalism is metaphysically reductionist naturalism, and 5) functional kinds play an indispensable role in the explanation of human behaviour. I argue, however, 1) that the method for determining the function of a (purported) functional kind proposed by Moore is too indeterminate to be able to pin down the function. I also argue 2) that it turns out to be very difficult to identify the properties that are part of the indefinitely large disjunction of natural properties which, on Moore’s analysis, is identical to a functional kind, 3) that functional kinds cannot be part of the best explanation of human behaviour, because they lack nomological unity, and that they lack such unity because they are necessarily multiply realizable, and 4) that Moore will therefore have to give up: a) the view that functional kinds are identical to indefinitely large disjunctions of natural properties, b) the view that functional kinds are part of the best explanation of human behaviour, or both (a and b). I also argue 5) that the idea of a functional kind should not play a central role in any theory of law or legal reasoning.
Michael Moore broni ujęcia własności naukowych, umysłowych, moralnych i prawnych, zgodnie z którym istnieją nie tylko rodzaje naturalne, ale także rodzaje moralne i funkcjonalne; a dokładniej utrzymuje, że: 1) zjawiska wyraźnie prawne, takie jak prawa (legal rights), precedens, zła wola itp. są rodzajami funkcjonalnymi w tym sensie, że ich natura polega na funkcji, jaką pełnią w prawie, 2) funkcją rodzaju funkcjonalnego jest ten skutek lub te skutki rodzaju funkcjonalnego, które przyczyniają się bardziej niż jakikolwiek inny skutek do osiągnięcia celu większego systemu, w którym występują, 3) rodzaje funkcjonalne można zredukować do nieokreślenie dużych dysjunkcji własności naturalnych, 4) właściwą wersją naturalizmu jest metafizycznie redukcjonistyczny naturalizm, oraz 5) rodzaje funkcjonalne odgrywają niezbędną rolę w wyjaśnianiu ludzkiego zachowania. Twierdzę jednak, 1) że metoda określania funkcji (rzekomego) rodzaju funkcjonalnego zaproponowana przez Moore’a jest zbyt nieokreślona, by można było tę funkcję ustalić. Twierdzę również, 2) że bardzo trudno jest zidentyfikować własności, które są częścią nieokreślenie dużej dysjunkcji własności naturalnych, która w analizie Moore’a jest tożsama z rodzajem funkcjonalnym, 3) że rodzaje funkcjonalne nie mogą być częścią najlepszego wyjaśnienia ludzkiego zachowania, ponieważ brakuje im jedności nomologicznej, a brakuje im takiej jedności, ponieważ są z konieczności realizowane na różne sposoby, oraz 4) że Moore będzie musiał w związku z tym zrezygnować: a) z poglądu, że rodzaje funkcyjne są identyczne z nieokreślenie dużymi dysjunkcjami naturalnych własności, b) z poglądu, że rodzaje funkcyjne są częścią najlepszego wyjaśnienia ludzkiego zachowania, lub z obu (a i b). Twierdzę również, 5) że idea rodzaju funkcjonalnego nie powinna odgrywać centralnej roli w żadnej teorii prawa czy rozumowania prawniczego. [tłumaczenie Redakcja]
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2021, 2(27); 83-107
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gaston Milhaud and the French conventionalist circle
Gaston Milhaud a środowisko francuskiego konwencjonalizmu
Autorzy:
Gmytrasiewicz, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096100.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
G. Milhaud
H. Poincaré
P. Duhem
E. Boutroux
philosophy of science
conventionalism
epistemology
francuski konwencjonalizm w filozofii nauki
współczesna filozofia nauki
Opis:
The end of the nineteenth century was the period when revolutionary scientific discoveries challenged well-established theories, forcing both philosophers and scientists to ask questions about the nature and certainty of scientific knowledge. A group of French scientists not only performed a thorough critique of contemporary science and its history but proposed a new model that adequately described the development of scientific knowledge. Gaston Milhaud made a significant contribution to this new description of knowledge creation. He is however rarely mentioned in the context of the theory of knowledge and remains overshadowed by his famous colleagues. Despite the fact that more than a hundred years have passed since the conventionalist philosophy of science was formulated, H. Poincaré’s, P. Duhem’s and G. Milhaud’s positions have not gained much popularity beyond the circle of philosophers of science. This article briefly outlines personal relationships within French conventionalist circle, presents important results of Milhaud’s analysis, and the reasons why philosophers do not recognize the role he played in creating a new model for the development of scientific knowledge.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2019, 3; 63-81
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gaston Milhaud: philosophy, science and rationality
Gaston Milhaud – filozofia, nauka, racjonalność
Autorzy:
Kleszcz, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096158.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
G. Milhaud
French conventionalism
history of science
concepts and principles of science
free creation in science
relationship between science and philosophy
konwencjonalizm francuski
historia nauki
pojęcia i zasady nauki
swobodna aktywność w nauce
relacja nauka-filozofia
Opis:
Gaston Milhaud (1858–1918) was a French modern philosopher, who, having started from mathematics, came to philosophy (especially epistemology) and history of science. His works on the history of science were devoted to Greek science and modern science. Milhaud in his papers claimed that important concepts and principles of science (in different disciplines) result from decisions that simultaneously transcend both experience and logic. He emphasized the role of free creation and activity of the mind. The author discusses central problems of Milhaud’s thought, especially the problem of the relationship between science and philosophy.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2019, 3; 45-62
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teza Duhema czy teza Duhema-Milhauda?
Duhem Thesis or Duhem-Milhaud Thesis?
Autorzy:
Szlachcic, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096028.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
G. Milhaud
P. Duhem
Duhem Thesis
French conventionalism in the philosophy of science
conventionalism
philosophy of empirical sciences
teza Duhema
francuski konwencjonalizm w filozofii nauki
konwencjonalizm
filozofia nauk empirycznych
Opis:
I give arguments supporting the claim that one of the most prominent methodological results of French conventionalism – rejection of the possibility of a crucial experiment in mature empirical sciences – was formulated simultaneously by Pierre Duhem and Gaston Milhaud in 1894. Thus, I attempt to question the standard approach in philosophy and methodology of science, which attributes the said result exclusively to Duhem. I am building my case of Milhaud’s true contribution to the debate on the rejection of the existence of the experimentum crucis, made in his PhD thesis Essai sur les conditions et les limites de la certitude logique.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2019, 3; 83-105
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aporia Phila z perspektywy teorii aktów mowy
Autorzy:
Biskup, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632460.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Projekt Avant
Tematy:
conventionalism, nonconventionalism, possibility puzzle, speech act theory, Shapiro
konwencjonalizm, nonkonwencjonalizm, Aporia Phila, teoria aktów mowy, Shapiro
Opis:
The aim of this paper is to analyze „possibility puzzle” presented by Shapiro (2011) in context of the conventionalism-nonconventionalism debate in speech act theory. Conventionalism claims that for every speech acts there is a pattern (convention) which determined illocutionary force. To perform a speech act felicity is to fulfill necessary and sufficient conditions for particular speech act. Nonconventionalism criticises a view that for every speech acts there are conventional pattern and hidden conditions, which are to be fulfilled. This view maintains conventional thesis for so-called stricte conventional speech acts (f.e. performatives), but negate using for all quantifier for so-called communicative speech acts, which aim is, in short, to express an intention and force someone to act by virtue of this intention. As in (Shapiro 2011), Phil said: in order for someone to have the power to make, change and apply rules, there has to be a rule that empowers someone to do so. This objection concerned „First Legislator” only from the conventional point of view on speech acts. If it can be maintained, that First Legislator’s speech acts may be nonconventional, then Phil’s argument is missed. In the end, I will emphases phenomena that only lawyers analyze „the very first speech acts” and for philosophers, a problem of f.e. „the very first question” is not so absorbing.  Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie tzw. Aporii Phila (possibility puzzle) przedstawionej przez Shapiro (2011) w kontekście sporu konwencjonalizm-nonkonwencjonalizm w teorii aktów mowy. Konwencjonalizm utrzymuje, że dla każdego aktu mowy istnieje konwencja, która determinuje moc illokucyjną aktu. Wykonać w pełni fortunny akt mowy to spełnić wystarczające i konieczne warunki określone dla danego aktu mowy. Nonkonwencjonalizm krytykuje pogląd, że dla każdego aktu mowy istnieje określona konwencja oraz ukryte warunki, które należy wypełnić. Ten pogląd utrzymuje konwencjonalną tezę dla tzw. stricte konwencjonalnych aktów mowy (np. performatywów), ale neguje użycie duże kwantyfikatora dla tzw. komunikacyjnych aktów mowy, których celem w skrócie, jest wyrażenie pewnej intencji i zmuszenie kogoś poprzez jej wyrażenie do określonego postępowania. Jak w (Shapiro 2011) powiedział Lex: abyś mieć moc tworzenia, zmiany i stosowania reguł dla naszej wioski, musi istnieć jakaś reguła dająca tej osobie upoważnienie do tego. Ten zarzut dotyczący „Pierwszego Legislatora” jest zasadny tylko z perspektywy konwencjonalizmu. Jeżeli można utrzymywać, że akt mowy Pierwszego Legislatora może być nonkonwencjonalny, wtedy argument Phila jest nietrafny. Na końcu podkreślę następujący fenomen: tylko prawnicy analizują „pierwsze akty mowy”, natomiast dla filozofów problem np. „pierwszego pytania” nie jest tak absorbujący.
Źródło:
Avant; 2018, 9, 1
2082-6710
Pojawia się w:
Avant
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O roli konwencji w kulturze
On the role of conventions in culture
Autorzy:
Orbik, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/325108.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
konwencja
konwencjonalizm
kultura
convention
conventionalism
culture
Opis:
Celem artykułu jest analiza pojęcia konwencji oraz ich roli w różnych dziedzinach twórczości człowieka. Wyodrębnia się trzy podstawowe znaczenia terminu konwencja: (1) konwencja jako pewna umowa, porozumienie się, ugoda; (2) konwencja jako pewne ustanowienie, decyzja, wybór, rozstrzygnięcie; (3) konwencja jako pewien sposób bycia, uzus, obowiązujący kanon postępowania. Następnie poddaje się analizie znaczenie konwencji w teorii znaków i języka, poznaniu naukowym oraz prawie, moralności i sztuce.
The aim of the article is to analyze the concept of conventions and their role in various fields of human creativity. Three basic meanings of the term are distinguished: (1) convention as a contract, agreement, settlement; (2) convention as a certain establishment, decision, choice, resolution; (3) convention as a form of being, uzus, the canon of conduct. Next, the meaning of convention in the theory of signs and language, scientific cognition as well as law, morality and art is analyzed.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2018, 123; 341-354
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między prawem naturalnym, konwencjonalizmem i wartościami. Pytanie o filozoficzne podstawy wychowania
BETWEEN NATURAL LAW, CONVENTIONALISM AND VALUES. QUESTION ABOUT THE PHILOSOPHICAL FOUNDATIONS OF EDUCATION
Autorzy:
Rutkowski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/549884.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
klasyczna koncepcja prawa naturalnego
konwencjonalizm
wartości
kształcenie
classical natural law theory
conventionalism
values
education
Opis:
Two traditions, which are the philosophical and educational foundations of the Western culture, were characterised and compared in this article. Classical natural law theory and modern, conventionalist vision of state, law and morality were analysed. In the last part of the article, the concept of values was critically discussed.
W artykule scharakteryzowano i porównano ze sobą dwie tradycje tworzące – również w perspektywie edukacji – filozoficzne podstawy kultury zachodniej. Zanalizowano klasyczną koncepcję prawa naturalnego oraz nowożytną, konwencjonalistyczną wizję państwa, prawa i moralności. W końcowej części artykułu przeprowadzono krytyczną analizę pojęcia „wartości”.
Źródło:
Forum Pedagogiczne; 2017, 7, 2; 169-182
2083-6325
Pojawia się w:
Forum Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gaston Milhaud – niedoceniany współtwórca francuskiego konwencjonalizmu
Autorzy:
Gmytrasiewicz, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2105736.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
G. Milhaud
H. Poincaré
P. Duhem
filozofia nauki
konwencjonalizm
epistemologia
eksperyment krzyżowy
Opis:
Działalność Gastona Milhauda (1858–1918) przypadła na okres, kiedy rewolucyjne odkrycia naukowe podważyły dobrze ugruntowane teorie naukowe i zmusiły filozofujących naukowców do postawienia pytań o charakter wiedzy naukowej i pewność naukowego poznania. Środowisko francuskich przyrodników poddało wnikliwej krytyce współczesną im naukę i jej historię oraz zaproponowało nowy model rozwoju wiedzy naukowej. Istotny wkład w tworzenie nowego opisu mechanizmów tworzenia wiedzy wniósł Gaston Milhaud, który pozostając w cieniu sławnych nazwisk Poincarégo i Duhema, rzadko przywoływany jest w kontekście badań teoriopoznawczych. W niniejszym artykule ukazano kilka jego diagnoz, które pozwalają stawiać go w szeregu współtwórców francuskiego konwencjonalizmu.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 3; 143-158
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak być dobrym konwencjonalistą?
Autorzy:
Leszczyński, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2103827.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
konwencjonalizm
realizm
antyrealizm
metafilozofia
Opis:
W artykule rozważam dwa problemy: (1) jakie są teoretyczne warunki możliwości konwencjonalizmu jako stanowiska z zakresu filozofii nauki, a więc jakie elementarne metafizyczne i epistemologiczne tezy należałoby przyjąć, aby móc sensownie i spójnie głosić konwencjonalizm; (2) czy da się utrzymać podział na radykalną (skrajną) i umiarkowaną wersję konwencjonalizmu. Kwestie te nie są od siebie niezależne, a druga pojawia się przy okazji badania pierwszej, wnioski zaś płynące z tych badań sugerują określone rozwiązanie, odbiegające od tradycyjnie przyjmowanego.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 3; 159-179
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konwencjonalizm: trzy wizje
Autorzy:
Jedynak, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2103783.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
język
konwencja
konwencjonalizm
nauka
przełom antypozytywistyczny
rozstrzygalność
Opis:
Recepcja konwencjonalizmu jest niejednolita. Istnieją trzy podstawowe sposoby jego odbioru. Pierwszy, najbardziej rozpowszechniony, jest zarazem najbardziej powierzchowny i przypisuje konwencjonalizmowi szkodliwą arbitralność. W myśl drugiego konwencjonalizm jest raczej niekontrowersyjny: ujawnia elementy ustaleń językowych, dotyczących znaczenia wyrażeń, w obrębie pozornie czysto empirycznych zdań. Trzeci spotykany jest najrzadziej, a zasługiwałby na pogłębione studia i największą uwagę. Konwencjonalizm w tym ujęciu realistycznie analizuje nieprzezwyciężalne ograniczenia, jakie napotyka nauka empiryczna, i bada różne sposoby znalezienia się wobec nich. To w tych badaniach upatrywać można późniejszego przełomu antypozytywistycznego oraz źródeł najważniejszych dyskusji w filozofii nauki XX wieku.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 3; 29-45
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Neurath, decyzjonizm i pierwsze recenzje empiryzmu logicznego
Autorzy:
Koterski, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2104657.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
empiryzm logiczny
absolutyzm
O. Neurath
decyzjonizm
konwencjonalizm
Opis:
Jednym z najważniejszych osiągnięć logicznego empiryzmu było pogłębienie idei francuskiego konwencjonalizmu i zastosowanie ich w zasadzie we wszelkich badanych w tym nurcie dziedzinach. Niemniej, za sprawą kształtowanego już od pierwszych recenzji wizerunku neopozytywizmu, jest on wciąż znany z „metodologicznego naturalizmu”, który przypisał mu w 1935 r. Karl Popper: zamiast wprowadzać dystynkcje w oparciu o dogodne umowy, neopozytywiści uznawali pewne rozstrzygnięcia za ostateczne, ponieważ miały się one opierać na „różnicach istniejących w naturze rzeczy”. W mniej lub bardziej wyraźny sposób sformułowano wówczas, jak twierdził Popper, później zaś jego zwolennicy, zalecenia metodologiczne, które z różnych względów utrzymywały się przez dekady, mimo że szkodliwość ich stosowania wykazywano na niemal każdym kroku – od logiki i matematyki do fizyki i socjologii. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie na przykładzie Neurathowskiego decyzjonizmu, że wbrew twierdzeniom wczesnych krytyków (Ingardena, Poppera i Weinberga) neopozytywizmu konwencjonalizm wchodził w skład „twardego rdzenia” poglądów tzw. lewego skrzydła Koła Wiedeńskiego.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 3; 119-142
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O przesądach na temat francuskiego konwencjonalizmu
Autorzy:
Szlachcic, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2103834.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
H. Poincaré
P. Duhem
francuski konwencjonalizm
interpretacja
K. Popper
filozofia nauk empirycznych
Opis:
Stulecie, które minęło od czasu stworzenia przez H. Poincarégo i P. Duhema zrębów konwencjonalistycznej filozofii nauki nie doprowadziło do konsensusu w kwestii oceny wartości teoretycznej tej francuskiej refleksji nad nauką. I choć w ostatnim ćwierćwieczu wyraźnie przybyło zwolenników poglądu o znacznej wartości dokonań francuskich konwencjonalistów na polu filozofii i metodologii nauk, to jednak nadal łatwo można wskazać przykłady negatywnych osądów prac Francuzów z filozofii i metodologii nauk empirycznych. W mojej próbie wyjaśnienia tego stanu rzeczy wskazuję, że jedną z przyczyn utrudniających rzetelną ocenę dorobku francuskich twórców konwencjonalizmu jest fakt przypisywania im przez komentatorów szeregu tez, których ani Poincaré, ani Duhem nie głosili. Co ważne, rzecz nie dotyczy kwestii drugorzędnych, lecz tak istotnych zagadnień jak poglądy na status faktów naukowych, kryteria estetyczne w procesie oceny wartości teorii naukowych, wyjaśnianie naukowe, prawdziwość teorii naukowych czy też istnienie ewentualnych religijnych uwikłań konwencjonalistycznej filozofii nauki. Poglądy owe, obecne w kręgach komentatorów i nazwane tu skrótowo przesądami na temat francuskiego konwencjonalizmu, są w mojej ocenie rodzajem niemal literackich fikcji. Sprzyjają one pojawianiu się swoistego dystansu wobec konwencjonalistycznej teorii wiedzy.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 3; 181-199
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasady konwencjonalizmu Poincarégo a relatywistyczna rewolucja w fizyce
Autorzy:
Sady, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2105748.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
konwencjonalizm
H. Poincaré
rozwój wiedzy naukowej
odkrycie
naukowe
Opis:
Henri Poincaré sformułował zasady konwencjonalistycznej filozofii nauki w wyniku refleksji nad stanem, w jakim znalazła się fizyka na przełomie XIX i XX wieku. Choć dokładnie zasad tej filozofii nie wyraził, to jej zasadnicze przesłanie jest takie, że pewne twierdzenia, uważane przez kantystów za syntetyczne a priori bądź syntetyczne a posteriori, są faktycznie definicjami w przebraniu, o umownym charakterze. Umowa ma to do siebie, że może zostać unieważniona i zastąpiona inną – można by się więc spodziewać, że konwencjonalistyczna filozofia czyni jej zwolenników gotowymi na rewolucyjną zmianę poglądów. Pod tym względem postawa Poincarégo jako fizyka rozczarowuje: uczestniczył w przemianach, które doprowadziły do rewolucji relatywistycznej, w sposób tak konserwatywny, jak to tylko po 1900 r. było możliwe. Ten konserwatyzm prowadził go do błędnych diagnoz: za „potępione” przez odkrycia eksperymentalne uznawał te zasady, które ostatecznie przetrwały, radził natomiast bronić tych części fizyki klasycznej (zwłaszcza geometrii euklidesowej i newtonowskiego rozumienia czasu), które miały zostać zastąpione przez inne. Przebieg rewolucji relatywistycznej zdaje się w pewien sposób przemawiać przeciw konwencjonalistycznej tezie o możliwości wyboru. Skoro wyniki eksperymentów bez wyjątku świadczyły o tym, że te same równania Maxwella obowiązują we wszystkich inercjalnych układach odniesienia, to z uwagi na formalne własności tych równań zasada względności wymagała zmiany transformacji czasoprzestrzennych i dokładnie, w połączeniu z prostymi rozważaniami fizycznymi, te transformacje wyznaczała.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 3; 87-102
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Why Legal Conventionalism Fails
Dlaczego konwencjonalizm w prawie zawodzi
Autorzy:
Dyrda, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/927304.pdf
Data publikacji:
2015-01-01
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
legal conventionalism
Andrei Marmor
Scott J. Shapiro
Eemil Lagerspetz
konwencjonalizm w prawie
Opis:
The term “legal conventionalism” covers a set of broadly discussed legal theories explaining the fact of law’s existence by reference to the “conventional rule of recognition”. Some of them are aspiring to be so-called “fully fledged theories of law” and explain the normativity of law by reference to the same fundamental, conventional fact. The article presents some recently discussed views (including the ideas of E. Lagerspetz, A. Marmor, S. Shapiro) alongside with counter-arguments showing why conventionalism fails. Eventually, the basic points of critique can be shaped in terms of the distinction between instrumental and substantial reason.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2015, 1(10); 14-30
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 22

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies