Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Tamara Trojanowska, Joanna Niżyńska, Przemysław Czapliński (a cura di), Being Poland. A New History of Polish Literature and Culture since 1918, University of Toronto Press, Toronto‑Buffalo‑London 2018, pp. xxiv+828

Autorzy:

Nosilia, Viviana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28645289.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Associazione Italiana Polonisti (AIP)

Tematy:

Book reviews
History of Polish Literature

Źródło:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2019, 10; 148-151
2384-9266

Pojawia się w:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Mapowanie kanonu. Literatura polska w perspektywie światowej
World History of Polish Literature. Interpretations

Autorzy:

Mikołajczak, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2036507.pdf

Data publikacji:

2021-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

world literature
history of Polish literature
intercultural transfer
canon
translation
reception

Opis:

The article discusses the research proposal presented in Światowa historia literatury polskiej. Interpretacje [World History of Polish Literature. Interpretations], edited by Magdalena Popiel, Tomasz Bilczewski and Stanley Bill. Mikołajczak contrasts the research concept of world literature with the dominant approaches to the world literature in the area of contemporary literary studies and the traditional model of the history of literature. She reflects on the situation of Polish literature in the world, taking into account the ways in which Polish works circulate in other cultural circles, the possibilities and limitations of translation as well as shifts within the canon. She also indicates the opportunities that open up for Polish literature in the global context.

Źródło:

Przestrzenie Teorii; 2021, 35; 395-413
2450-5765

Pojawia się w:

Przestrzenie Teorii

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Niewygodny romantyk – zapomniana twórczość hrabiego Henryka Rzewuskiego
The Inconvenient Romantic – the Forgotten Oeuvre of Count Henryk Rzewuski

Autorzy:

Dworak, Anna Marta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27311207.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Rzewuski Henryk
history of Polish literature
romanticism
historia literatury polskiej
romantyzm

Opis:

Prezentowane studium zawiera obszerne omówienie monografii Iwony Węgrzyn W świecie powieści Henryka Rzewuskiego (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, ss. 386). Przywołana autorka zajmuje się w swojej książce zapomnianą i słabo zbadaną twórczością Henryka Rzewuskiego. Zauważa, że przez wiele lat twórczość ta była odrzucana ze względu na kontrowersyjne poglądy polityczne pisarza. Autorka odnosi się krytycznie do związanych z tym stereotypów. Szczegółowo analizuje poszczególne utwory, próbując zrozumieć dokonywane przez Rzewuskiego wybory polityczne, ideowe oraz artystyczne. Ukazuje go jako twórcę oryginalnego, myślącego odmiennie niż większość pisarzy jego epoki, ale przez to skazanego na izolację i nierozumienie. Iwona Węgrzyn omawia prawie wszystkie utwory pisarza, szeroko odnosząc się do kontekstów społecznych, politycznych i kulturalnych jego czasu. Wiele miejsca poświęca też funkcjonowaniu Rzewuskiego w ówczesnej społeczności literackiej. Studium Iwony Węgrzyn ma liczne walory poznawcze, cechuje się też wielością podejmowanych problemów oraz wnikliwością dociekań.  
The study proposed here contains a vast elaboration on Iwona Węgrzyn’s monograph entitled "In the World of Henryk Rzewuski Novels" (Jagiellonian University Press, Kraków 2012, 386 pages). The author deals with the forgotten and barely examined oeuvre of Henryk Rzewuski. She notices that, for many years, Rzewuski’s works have been neglected due to his controversial political views. The author treats these stereotypes with criticism and offers an in-depth analysis of the individual works, trying to understand the political, ideological and artistic choices Rzewuski made. The author depicts the count as an original writer, whose line of thinking was very much different from those of the majority of contemporary writers who condemned him to general isolation and incomprehension. Iwona Węgrzyn discusses almost all the works by Rzewuski and relates them to their contemporary social, political and cultural contexts. Much space has been given to the author’s activities in the literary community at that time. The study proposed by Iwona Węgrzyn is very illuminating. It is characterized by a multitude of the issues addressed and by insightful academic investigations.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2013, 8, 3; 391-404
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Pieśni nabożne… z krakowskiej oficyny Antoniego Wosińskiego (1627)
“Pieśni nabożne…” from the Cracow-based printing office of Antoni Wosiński (1627)

Autorzy:

Wydra, Wiesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1534189.pdf

Data publikacji:

2012-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish culture
printing in Poland
history of Polish literature
history of the book
Old-Polish religious song

Opis:

The article analyses the unique copy of the old Polish catholic hymn book Pieśni nabożne na święta uroczyste według porządku Kościoła ś. katolickiego na cały rok z wielką pilnością zebrane [Songs of piety and devotion...] published in Cracow in 1627 and found at the library at Escorial in Spain. The book, apparently the first known printed Polish catholic extensive hymn book, contained over 140 songs, in Polish and Latin, including works written by Jan Kochanowski and Mikołaj Rej. The article also describes later editions of the hymn book. This is a particularly important book in the history of Polish culture because it was repeatedly republished in different printing offices, not only Catholic, under the same or slightly changed title as late as until the nineteenth century. Numerous editions of the hymn book constitute a valuable source for the study of Polish Catholic hymns as they make it possible to follow and trace the chronology of works, their textual variations and the popularity of particular songs or hymns within a particular time frame, as well as their range of influence and regional occurrence.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2012, 19; 329-345
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Literatura polska w Chinach i wymiana kulturalna między Polską a Chinami. Zapiski tłumacza
Polish Literature in China and Polish–Chinese Cultural Exchange. Translator’s Notes

Autorzy:

Zhenhui, Zhang

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1532773.pdf

Data publikacji:

2021-09-14

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish literature in China
cross-cultural dialogue
literary translation
history of Polish literature
Lalka
The Doll

Opis:

The article is an introduction into the presence of Polish literature in China from the perspective of one of its most active researchers and translators. The author describes his fascination with Bolesław Prus’s work that resulted in the Chinese translation of Lalka (The Doll) and his work on two-volume Historia literatury polskiej (The history of Polish literature) aimed at Chinese readers.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2021, 40; 221-227
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Ćwiczenie duchowe zapisane przez hierofanta. Psalmy przyszłości Zygmunta Krasińskiego
Spiritual Exercises Written by a Hierophant. Psalms of the Future by Zygmunt Krasiński

Autorzy:

Kubski, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/607301.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Bible psalm interpretation
history of Polish literature
Romanticism
Zygmunt Krasiński
Victor de Laprade

Opis:

Psalms of the Future by Zygmunt Krasiński once belonged to a group of the most important patriotic-religious literary works in Polish culture and address Poles as a priestly people. In the poet’s output the Psalms are a work abounding in biblical reminiscences more than any other of his poetical productions. Although they do not repeat the formal features of the Polish translations of the biblical Psalms, in the initial period of their public reception no doubts were raised concerning their genre. In Romanticism they were perceived to be a collection of psalms according to the then accepted determinants of the genre. The following determinants were taken into account: the message pertaining to the practice of the virtues of faith, hope and charity, the construction of the subject who reaches out for the mystery of things divine (here the influence of Byron’s Hebrew Melodies can be seen) and the religious zeal of the entire utterance, patriotic commitment included. In the latter case the traditions of Classicism were a significant influence. As a seer-poet, but also a hierophant-mystagogue, Krasiński prescribed spiritual exercises to his fellow countrymen. Krasiński's Psalms are in their esoteric-hermetic content inspired, among others, by the texts of the great French religious poet Victor de Laprade.
Psalms of the Future by Zygmunt Krasi?ski once belonged to a group of the most important patriotic-religious literary works in Polish culture and address Poles as a priestly people. In the poet’s output the Psalms are a work abounding in biblical reminiscences more than any other of his poetical productions. Although they do not repeat the formal features of the Polish translations of the biblical Psalms, in the initial period of their public reception no doubts were raised concerning their genre. In Romanticism they were perceived to be a collection of psalms according to the then accepted determinants of the genre. The following determinants were taken into account: the message pertaining to the practice of the virtues of faith, hope and charity, the construction of the subject who reaches out for the mystery of things divine (here the influence of Byron’s Hebrew Melodies can be seen) and the religious zeal of the entire utterance, patriotic commitment included. In the latter case the traditions of Classicism were a significant influence. As a seer-poet, but also a hierophant-mystagogue, Krasi?ski prescribed spiritual exercises to his fellow countrymen. Krasi?ski's Psalms are in their esoteric-hermetic content inspired, among others, by the texts of the great French religious poet Victor de Laprade.

Źródło:

Poznańskie Studia Teologiczne; 2012, 26; 259-292
0209-3472

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Teologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Książki wyzwalają emocje

Autorzy:

Żórawska, Natalia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2030893.pdf

Data publikacji:

2017-12-16

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Ryszard Koziołek
essay
literary study
history of Polish literature
esej
literaturoznawstwo
historia literatury polskiej

Opis:

This article is a review of the book by Ryszard Koziołek entitled Dobrze się myśli literaturą (Literature is a good way of thinking). This publication is a collection of essays in which the literary expert considers the essence of contemporary reading. Koziołek pays special attention to emotions accompanying reading – bot the latest literature and the books considered to be classic ones. He indicates that literature is a special kind of continuity which can be analyzed through the prism of many fields of science, among others, economics or psychology.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2017, 12, 7; 531-535
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Odyniec po drugiej stronie lustra
Odyniec through the Looking-Glass

Autorzy:

Szargot, Maciej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/451148.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Antoni Edward Odyniec
history of Polish literature Romanticism
Biedermeier
historia literatury polskiej
romantyzm
biedermeier

Opis:

The article is a review of the book by Maria Makaruk, Antoni Edward Odyniec – romantyk w zwierciadle biedermeieru, which was published in Warsaw in 2012. The book is devoted to the life and works of the poet connected with two literary currents, Romanticism and Biedermeier. This interesting and valuable volume is complemented by an anthology of Odyniec’s works.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 483-487
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Szkoła Juliusza Nowaka-Dłużewskiego. Powinowactwa historycznoliterackie
Juliusz Nowak-Dłużewskis School. Historical-Literary Connections

Autorzy:

Podgórski, Wojciech J.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27311210.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Nowak-Dłużewski Juliusz
history of Polish literature
university didactics
historia literatury polskiej
dydaktyka szkoły wyższej

Opis:

Juliusz Nowak-Dłużewski (31 III 1893 - 19 IV 1972), historyk literatury, absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczeń i doktorant prof. Ignacego Chrzanowskiego, nauczyciel Gimnazjum Jana Zamoyskiego w Warszawie, a podczas II wojny światowej organizator i wykładowca filii kieleckiej Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich – po pięknych zasługach w powojennym ratowaniu bibliotek dworskich i dzieł sztuki współtworzył Muzeum Świętokrzyskie i Bibliotekę Wojewódzką w Kielcach. W 1951 r. habilitował się u prof. Konrada Górskiego w Toruniu, obejmując stanowisko zastępcy profesora KUL, a następnie od roku akad. 1956/57 – profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Warszawskiego. W stolicy witali go bardzo serdecznie dawni jego uczniowie. „Kochał bardzo młodzież i dobrze ją rozumiał” – napisze potem z oddali emigracyjnej prof. Wiesław Strzałkowski, żołnierz PSZ na Zachodzie, lecz przede wszystkim poeta, z nabożeństwem dedykujący Profesorowi własne wiersze. W 1962 roku, gdy Nowak-Dłużewski, powołując seminarium doktoranckie, podjął „świętą wojnę” z ostracyzmem komunistycznym, garnęli się doń przybysze z całego kraju. Gdyby nie przyjął pomocy Instytutu Wydawniczego „PAX” ze strony przedwojennych uczniów, byłby jako badacz narażony na intelektualny niebyt. Dwukrotnie wzmocniły go Nagrody im. Włodzimierza Pietrzaka (1964, 1967). Czytelnikom dał się poznać odkrywczym opus vitae, 6-tomową syntezą „Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce” (1963-1980). Wychował grono doktorów, ucząc ich wiary i nadziei, a także odporności na ciśnienie obcej ideologii. O tych niełatwych latach – i o wspólnym zwycięstwie – pisze jeden z nich.
Juliusz Nowak-Dłużewski (31.03.1893, Goszcza – 19.04.1972, Warszawa), a literary scholar and historian, a teacher in secondary schools in Kielce and Warszawa. He did Polish Studies and his PhD in 1932 at the Jagiellonian University in the care of his promoter, Professor Ignacy Chrzanowski. During World War II he lectured at Kielce branch of Polish Studies of University of Western Lands. After the war he habilitated in Toruń on the basis of his monograph dedicated to priest Stanisław Konarski, afterwards, he took a job as a substitute for a Professor at Catholic University of Lublin and as an associate professor at University of Warsaw. His teaching and pedagogic service bore fruit in 1938 in the form of the Gold Cross of Merits. Post-war frameworks of reconstruction and the effort of the preservation from destruction of post-courtly collections from the position of the director of the National Museum in Kielce resulted in the Order of Polonia Restituta (1963). Finally, Nowak-Dłużewski’s research and development works met with recognition from the jury of the Włodzimierz Pietrzak Literary Award two times (1964, 1967). The memoir dedicated to Professor J. Nowak-Dłużewski develops from his student’s conviction about the perfection of his didactic and educational mission performed by him with devotion during the difficult times when Communism was on the rampage. We experienced Professor’s special care and foresight in the last decade of his life (1962-1972), when he resolved to “remake us into angels” by destining us for creative work in conditions close to monastic closure – in the team of a PhD seminary. A doubtless protagonist of the given text is our Master, Professor Juliusz Nowak-Dłużewski. For this reason, the references include only articles and utterances of particular people with the intention of underlining our interpersonal master-pupils bond. To my mind, this aspect appears to excuse the author in the eyes of Colleagues as well as Readers.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2013, 8, 3; 363-374
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Tylko słabość czy już choroba? Zabłocki — poeta o polskim zaniechaniu
Weakness or disease? Zabłocki’s poetry about Polish failure

Autorzy:

Zając, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28408510.pdf

Data publikacji:

2021-11-04

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

the history of Polish literature
the Enlightenment
poetry
political satire
the Great Sejm
Franciszek Zabłocki

Opis:

The paper focuses on several poems by Franciszek Zabłocki (or more precisely: poems unanimously attributed to this poet), written during the session of the Great Sejm and in various ways: using irony, but also the language proper to sharp name satire — referring to the phenomenon that due to their content could be seen in terms of a disease that consumed the elite of the Republic of Poland. This disease is an omission. The ways of thinking and (dis)acting behind this word are shown by Zabłocki as part of the penetrating diagnosis of the Polish reality of the last decades of the 18th century, characteristic of this writer, as well as in the perspective of the resulting threats to both Polish statehood and the morale of society.

Źródło:

Wiek Oświecenia; 2021, 37; 111-129
0137-6942

Pojawia się w:

Wiek Oświecenia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Sienkiewicza przygody z literaturą „trzecią”
Sienkiewicz’s Adventures with “Third-Rate” Literature

Autorzy:

Szargot, Barbara

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/451115.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Henryk Sienkiewicz
history of Polish literature
Positivism
popular literature
literary convention
historia literatury polskiej
pozytywizm
literatura popularna
konwencja literacka

Opis:

The article is a review of the book by Agnieszka Kuniczuk-Trzcinowicz, Sienkiewicza talent i intuicja. Studia i szkice [Talent and Intuition of Sienkiewicz. Studies and Sketches], published in Opole in 2014. The publication is an interesting example of analysis of relations between popular literary conventions and the works by Sienkiewicz. According to the reviewer, the essential merit of the book is the ambitious comparative idea – conventions of popular literature are observed not only in the novels by Henryk Sienkiewicz, but also in other 19th century works that belong to the canon of high literature.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 494-497
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Kanon historiograficzny w literaturoznawstwie polsko-ukraińskim XVIII–XX wieku
The historiographical canon in Ukrainian and Polish literature studies of the 18th–20th centuries
Історіографічний канон в українському та польському літературознавстві ХVIII– XX століття

Autorzy:

Henc, Adriana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31343489.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

історіографічний канон
історія польської літератури
історія української літератури
історія літературної історіографії
історіографічна методологія
historiographical canon
history of Polish literature
history of Ukrainian literature
history of literary historiography
historiographical methodology

Opis:

У статті досліджено теоретичні та практичні засади створення канону в польських та українських історико-літературних синтезах у контексті загальноєвропейських історіографічних традицій. Виокремлено стрижневі критерії селекції історико-літературного матеріалу, а також розглянуто таксономічні тенденції в історіях літератури XVIII–ХХ століття. З’ясовано основні аспекти канонізації текстів в українських та польських історіографічних корпусах, які насамперед відображені у формальних характеристиках, критеріях відбору художніх текстів, авторських інтерпретаціях, концептуальних підходах та методологічній базі. У статті проартикульовано основні здобутки істориків літератури XVIII–ХХ століття, а також комплексно визначено методологію створення цілісного та науково обґрунтованого корпусу історії українського та польського письменства.
The article investigates the theoretical and practical principles of creating a canon in Polish and Ukrainian historical and literary syntheses in the context of European historiographical traditions. The core criteria of selection of historical and literary material are singled out, and taxonomic tendencies in the histories of literature from the 18th–20th centuries are considered. The main aspects of the canonization of texts in Ukrainian and Polish historiographical corpora are clarified, which are primarily reflected in the formal characteristics, criteria for selecting literary texts, the author’s interpretations, conceptual approaches and the methodological basis. The article articulates the main achievements of literary historians of the 18th–20th centuries, as well as comprehensively defining the methodology for creating a holistic and scientifically sound corpus of the history of Ukrainian and Polish literature.

Źródło:

Studia Ukrainica Posnaniensia; 2022, 10, 1; 105-117
2300-4754

Pojawia się w:

Studia Ukrainica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Oświeconych nie trzeba oświecać… Refleksje o szkole, powadze czytania i szaleństwie ideologii
The Enlightened do not Need to be Enlightened... Reflections on School, the Seriousness of Reading and the Madness of Ideology

Autorzy:

Zając, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1798830.pdf

Data publikacji:

2019-10-24

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

historia literatury polskiej; oświecenie; edukacja polonistyczna; czytanie dzieła literackiego; „przepisywanie” literatury
history of Polish literature; the Enlightenment; Polish language education; reading a literary work; “transcription” of literature

Opis:

Wskazując na postępującą marginalizację piśmiennictwa doby oświecenia w programach nauczania języka polskiego, realizowanych w szkole średniej (ponadgimnazjalnej) na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, autor artykułu skupia się na powiązanym z tym zjawiskiem pogłębianiu się problemu jednostronnego, zdominowanego przez stereotypy i uproszczenia, odbioru tamtej literatury. Stawia pytanie o to, w jaki sposób należałoby czytać osiemnastowieczne i wczesnodziewiętnastowieczne teksty, by – w imię przywracania im należnej rangi w kulturowym obiegu – zobaczyć je nie tylko w kontekście historyczno-społecznym, a tym samym nie sprowadzać ich znaczenia do przekazu dydaktycznego bądź politycznego. W obliczu niepokojących, bo instrumentalizujących dzieło literackie, trendów, które pojawiają się w przestrzeni literaturoznawstwa, podkreśla jednocześnie potrzebę wystrzegania się sytuacji, w której rzutowane na dawny tekst przekonania ideologiczne badacza zdają się nad tym tekstem – jako przedmiotem obserwacji – dominować, zafałszowując jego obraz.
Pointing to the progressive marginalization of the Enlightenment literature in the Polish language curricula implemented in secondary schools over the last several years, the author focuses on the related phenomenon of biased reception of that literature, dominated by stereotypes and simplifications. The author asks how the 18th and early-19th-century texts should be read – with the aim of restoring their proper rank in the cultural tradition – to perceive them not only in the historical and social context, and thus not to reduce their meaning to a didactic or political message. In the face of the disturbing trends in the field of literary studies, which instrumentalise a literary work, the author also stresses the need to avoid a situation in which the ideological beliefs of the researcher projected on an older text seem to dominate it, distorting its image.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 1; 25-38
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Franciszek Karpiński – A hallmark sentimental writer?
Franciszek Karpiński – po czym poznać pamiętnikarza sentymentalnego?

Autorzy:

Zając, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2089386.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

the history of Polish literature
the Enlightenment
prose
memoirs
sentimentalism
Franciszek Karpiński (1741–1825)
historia literatury polskiej
oświecenie
proza
pamiętnikarstwo
sentymentalizm
Franciszek Karpiński

Opis:

In the last phase of Franciszek Karpiński's life as a writer (the first quarter of the 19th century), he practically gave up poetry and concentrated instead on writing memoirs. This article tries to find out to what extent his autobiographical work, especially his Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem [A History of My Century and the People with Whom I Lived], is influenced by an attitude characteristic of the sentimentalism of the previous century. As this analysis shows Karpiński's narrative exhibits both a sensitivity much indebted to Rousseau's autobiographical method and skilful shifts of tone, from satire and irony to various shades of melancholy. For sentimentalist aesthetic and poetics the continual manipulation of tone is a means of alerting the reader to the world's complexity. As in the novels of Lawrence Sterne, that complexity is experienced by way of careful observation of fragments of reality, defined by the subjectivity of the observer and the truth of his emotions.

Źródło:

Ruch Literacki; 2019, 5; 533-545
0035-9602

Pojawia się w:

Ruch Literacki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

„Życie a życie to jest duża różnica”. O biografiach Bronisławy Wajs – Papuszy
“Life and life – there is a big difference”. On the biographies of Bronislawa Wajs – Papusza

Autorzy:

Galant, Arleta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1375215.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

history of Polish literature
Papusza
Jerzy Ficowski
biographical stories
movie
ethnography
report
Gypsies in Poland
historia literatury polskiej
biografistyka
film
etnografia
reportaż
polscy Cyganie

Opis:

Autorka artykułu analizuje trzy biograficzne opowieści o cygańskiej poetce Bronisławie Wajs – Papuszy: Demony cudzego strachu Jerzego Ficowskiego, reportaż Angeliki Kuźniak oraz film Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauzego. Każda z wybranych do analizy narracji stanowi zbiór wątków i problemów związanych z antropologicznymi, społecznymi, tożsamościowymi strategiami i pułapkami biografistyki, a zarazem podejmuje niejednorodną problematykę dotyczącą związków życia i twórczości Papuszy z politycznymi i społecznymi kontekstami biografii autorki Pieśni mówionych. Dla Jerzego Ficowskiego centralnym zagadnieniem w rekonstrukcji historii życia Bronisławy Wajs pozostaje tragizm postaci poetki, w reportażu Angeliki Kuźniak kluczowe okazują się kwestie biografii i społecznej przemocy, w filmowej opowieści o Papuszy z kolei powracają zagadnienia cygańskiej pamięci, utraty i inności.
The author of the article analyzes three biographical stories about the Gypsy poet Bronislawa Wajs – Papusza: Demony cudzego strachu by Jerzy Ficowski (Demons of someone else’s fear), report of Angelika Kuźniak and the movie by Joanna Kos-Krauze and Krzysztof Krauze. Each narrative selected for the analysis is a collection of topics and issues related to the anthropological, social, identity’s strategies and pitfalls of biographistic studies. Each one of them is also about the heterogeneous issues concerning connections of Papusza’s life and work with political and social contexts of her biography. For Jerzy Ficowski central issue in the reconstruction of the history of Bronisława Wajs’ life is tragic figure of a poet, in a report by Angelika Kuźniak the key issues are those related to biography and social violence, in the movie about Papusza main themes are gypsy memory, loss and otherness.

Źródło:

Autobiografia Literatura Kultura Media; 2014, 2, 1; 175-194
2353-8694
2719-4361

Pojawia się w:

Autobiografia Literatura Kultura Media

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Wkład Józefa Hermana Osińskiego w rozwój ochrony odgromowej w Polsce
J. H. Osiński’s contribution in the development of lightning protection in Poland

Autorzy:

Masłowski, G.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/267679.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Politechnika Gdańska. Wydział Elektrotechniki i Automatyki

Tematy:

wyładowania atmosferyczne
ochrona odgromowa
historia polskiego piśmiennictwa elektrotechnicznego
lightning discharges
lightning protection
history of Polish electrical engineering literature

Opis:

W artykule przedstawiono najważniejsze wydarzenia związane z rozwojem ochrony odgromowej w Polsce i na świecie w drugiej połowie XVIII wieku oraz dokonano charakterystyki pierwszego podręcznika elektrotechniki J. H. Osińskiego „Sposob Ubezpieczaiący Życie y Maiątek od Piorunów", wydanego w Warszawie w 1784 r. Proponowane w podręczniku rozwiązania techniczne porównano z aktualnymi wymaganiami w zakresie ochrony odgromowej. Z przedstawionej analizy dzieła J. H. Osińskiego, będącego syntezą ówczesnego stanu wiedzy, wynika, że jego pionierska praca stanowi bardzo ważną pozycją w historii polskiego piśmiennictwa elektrotechnicznego i może być dzisiaj przykładem wysokiego poziomu technicznego ówczesnego państwa polskiego w nowej dziedzinie ochrony odgromowej.
The paper presents the most important developments related to lightning protection used in Poland and in all over the world in the second half of the eighteenth century. The first Polish electrical engineering handbook published in Warsaw in 1784, and written by J. H. Osiński, "The Way of Protecting Life and Property From Lightning Strikes" has been analysed. Proposed technical solutions in this handbook are compared to the the current requirements of lightning protection. The presented analysis shows that the publication, which is a synthesis of the then state of the art, is a very important work in the history of Polish electrical engineering literature, and that, his pioneering work can be confirmation of a high level of scientific and technical state of the eighteenth-century Polish. After Benjamin Franklin’s inventions, thanks to J. H. Osiński work the principles of life and property protection against lightning direct strikes were formulated in Poland at the same time as in other highly developed countries of Europe. Many technical solutions proposed by J. H. Osiński are still valid and can be used presently in lightning protection of buildings.

Źródło:

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej; 2015, 44; 43-48
1425-5766
2353-1290

Pojawia się w:

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Poezja przypisów. Czesława Miłosza „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”
Poetry of Footnotes. Czesław Miłosz’s The Rising of The Sun

Autorzy:

Okulicz-Kozaryn, Radosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1179341.pdf

Data publikacji:

2012-12-02

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

historia literatury polskiej
historia literatury litewskiej
tradycja Wielkiego Księstwa litewskiego
dyskurs genealogiczny
krajowość
sylwiczność
przypis
history of the Polish literature
history of the Lithuanian literature
tradition of the Grand Duchy of Lithuania
genealogical discourse
locality
silva rerum
footnote

Opis:

Poemat Cz. Miłosza Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada uznawany jest za summę twórczości poety. R. Okulicz-Kozaryn w artykule zatytułowanym Poezja przypisów dowodzi, że ta skądinąd trafna opinia ma podstawy raczej intuicyjne niż interpretacyjne, brak bowiem pełnej kontekstowej interpretacji, szczegółowej analizy, a nawet próby linearnej lektury poematu, który nie doczekał się dotąd krytycznego, komentowanego wydania. Tymczasem im uważniej próbuje się odczytywać znaczenia, tym więcej trudności sprawia jego rozumienie, choćby z tego powodu, że autor wplótł w swój utwór fragmenty po litewsku i staro-białorusku. Umyślnie pozostawiając część przytoczeń bez tłumaczenia – jako swego rodzaju naddatek liryczny – Miłosz cytuje też pisarzy polsko-litewskich i wprowadza do poematu wiadomości o tych twórcach, uważanych w Polsce za pomniejszych, a najczęściej w ogóle nie znanych. Ponadto dołącza różne objaśnienia na temat litewskiej krainy historycznej – Laudy. W ten sposób „PRZYPISY” – słowo to zostało wyróżnione przez autora wersalikami – otrzymują wartość poetycką i znaczenie elementu konstrukcyjnego dzieła. Miłosz adaptuje staropolską formę silva rerum, a jednocześnie, przywołując bezpośrednio Mickiewiczowską Grażynę, korzysta z tradycji romantycznej powieści poetyckiej, której istotny składnik stanowiły przypisy.
Miłosz’s poem From the Rising of the Sun is said to encapsulate the most important features of his poetry. In his paper entitled The poetry of footnotes, Radosław Okulicz-Kozaryn shows that this opinion about the poetry of Miłosz is based rather on the critics’ intuition than contextual interpretation, thorough analysis or even close, comprehensive reading of his poem. Moreover, the closer the reading the more troublesome the question of understanding the poem becomes, as in some fragments (which do not have editorial notes) the Polish language is interwoven with excerpts in Lithuanian or old Balto-Russian. Leaving some of them only in their original form as an irreducible lyrical value, he also quotes from other minor Polish-Lithuanian authors and provides information about them. Milosz also includes some detailed explanation of the forgotten region of Lauda. The word “footnotes” is marked out with caps, thus being imbued with the importance of the constructional element of his work. Besides, Miłosz adapts an old form of silva rerum and meanwhile, by mentioning Mickiewicz’s poem Grażyna, he evokes the tradition of romantic tales in which notes were originally conceived as an integral part of the poetical work. 

Źródło:

Porównania; 2012, 10; 141-146
1733-165X

Pojawia się w:

Porównania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

(Nie)przyjemne zabawy wierszem pod okiem redaktora Naruszewicza
(Not)enjoyable poetry games under the watchful eye of Adam Naruszewicz

Autorzy:

Zając, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/967991.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

the Enlightenment
the history of Polish literature
poetry
the magazine “Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”
the Confederacy of Bar
Jan Albertrandi
oświecenie
historia literatury polskiej
poezja
„zabawy przyjemne i pożyteczne”
jan albertrandi
adam naruszewicz
tomasz kajetan węgierski
konfederacja barska

Opis:

Words of Jan Albertrandi which he said in 1770, explaining the reasons for publishing the magazine ‘Zabawy Przyjemne i Pożyteczne’, expressed an enthusiasm about the possibility of achieving by Poles the state of the spiritual and intellectual maturity in a short time. The result of such attitude of the editor was his willingness to provide to potential readers of the magazine the entertainment meeting their expectations, characterizing post‑Sarmatian customs. Quite quickly however in ‘Zabawy…’ there appeared the opinions of people whose point of view was different than that one of Albertrandi, because of their critical assessment of the condition of Polish Enlightenment elites. Perhaps the most important of such voices was a text of very young poet Tomasz Kajetan Węgierski. The significance of his ode (About disrespect towards learned men) was largely the result of the fact that it was addressed to Adam Naruszewicz, not only one of the leading figures of the magazine from the very beginning of its existence but also the man being the favourite poet of King Stanisław August Poniatowski. The undertone of this work was harmonizing, paradoxically, to the meaning of numerous poems, also printed in that time in ‘Zabawy…’, directed against Bar confederates and written in the circle of people close to the king, like Antoni Korwin Kossakowski, the author of the poem entitled To the Nation and Posterity.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 34, 4
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

„IV Księga Ezdrasza” w polskiej literaturze XIX wieku (E. Orzeszkowa oraz M. Konopnicka i S. Witwicki)
“IV Ezra” in Polish Literature of the Nineteenth Century (E. Orzeszkowa, M. Konopnicka, S. Witwicki)

Autorzy:

Obsulewicz, Beata K.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1807375.pdf

Data publikacji:

2020-01-02

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

wiek XIX
historia literatury polskiej
problematyka biblijna w literaturze
IV Księga Ezdrasza
apokryfy Starego Testamentu
Mirtala
Eliza Orzeszkowa
powieść historyczna
tematyka żydowska
Maria Konopnicka
Stefan Witwicki
the nineteenth century
history of Polish literature
topics of biblical literature
IV Ezra
apocrypha of the Old Testament
historical novel
Jewish themes

Opis:

The article concerns the traces of the Old Testament apocrypha IV Ezra in the Polish literature of the nineteenth century. It shows how the prose (novel Mirtala of Eliza Orzeszkowa) and Polish poetry (Ezra’s prayer of Maria Konopnicka and Ezra and Uriel of Stefan Witwicki) exploit issues evoked by the Biblical apocrypha and portray the figure of its author. The analyzed texts demonstrate that the Polish writers knew the Old Testament apocrypha and therefore it explains its presence in the Polish literary culture of the nineteenth century. An interesting issue is the question of how Polish culture absorbed the apocryphal book. Numerous textual and archival traces lead to French and German works, but an indication of specific sources is still a research task for biblical scholars and historians of literature.

Źródło:

Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 3; 31-49
2082-8578

Pojawia się w:

Roczniki Kulturoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Bonifacy Miązek – (emigracyjny) historyk literatury polskiej
Bonifacy Miązek als Literaturhistoriker
Bonifacy Miązek as a Historian of Poland’s Literature

Autorzy:

Radłowska, Justyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/784302.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane

Tematy:

Bonifacy Miązek
Literaturhistoriker
Mittelalter und Renaissance
polnische Literatur in den Jahren 1863–1914
emigracja
historyk literatury
średniowiecze i renesans
literatura polska w latach 1863-1914
nauka o literaturze polskiej za granicą
literatury historian
Middle Ages and renaissance
Polish literature in the years 1863–1914
history of Polish literature abroad

Opis:

The subject of this article is the presentation of the scientific achievements of Bonifacy Miązek – an emigrant poet, critic and historian of literature. This article discusses the historical/literary dissertations of a Viennese scholar published in German (Die lyrische Beschreibung im Nachkriegsschaffen Kazimierz Wierzyńskis,  polnische Literatur 1863–1914. Darstellung und Analyse, Polnische Literatur des Mittelalters und der Renaissance, Studien zur polnischen Literatur). The academic books of the professor show an innovative structure  which broadens the reader's knowledge of interesting issues relating to reception aesthetics, and the reception models of Polish writers at home and abroad. Publications by Bonifacy Miązek enrich and systematize knowledge about Polish literature, expose a new look of the work of recognized authors, and introduce new names and titles.
Der vorliegende Artikel thematisiert die wissenschaftlichen Leistungen von Bonifacy Miązek – einem polnischen Exildichter, geschätzten Kritiker und Literaturhistoriker. Besprochen werden hier die historisch-literarischen Werke des bekannten Wiener Gelehrten in deutscher Sprache (Die lyrische Beschreibung im Nachkriegsschaffen Kazimierz Wierzyńskis, Polnische Literatur 1863–1914. Darstellung und Analyse, Polnische Literatur des Mittelalters und der Renaissance, Studien zur polnischen Literatur). Die akademischen Publikationen von Professor Miązek zeigen eine innovative Struktur – sie erweitern das Wissen der Leserschaft über die Problematik der Rezeptionsästhetik und analysieren die Rezeption der polnischen Schriftsteller im In- und Ausland. Die Werke von Bonifacy Miązek bereichern und systematisieren das Wissen über polnische Literatur, besprechen die Arbeit anerkannter Autoren neu und präsentieren neue Namen und Titel.
Przedmiotem niniejszego artykułu jest prezentacja dorobku naukowego, w szczególności rozpraw historycznoliterackich opublikowanych w języku niemieckim (Die lyrische Beschreibung im Nachkriegsschaffen Kazimierz Wierzyńskis, Polnische Literatur 1863-1914. Darstellung und Analyse, Polnische Literatur des Mittelalters und der Renaissance, Studien zur polnischen Literatur), autorstwa Bonifacego Miązka – emigracyjnego poety, krytyka i historyka literatury. Książki naukowe księdza profesora wykazują nowatorską strukturę, poszerzając wiedzę czytelnika o zagadnienia będące przedmiotem zainteresowania estetyki recepcji, a przede wszystkim o modele odbioru utworów pisarzy polskich w kraju i za granicą. Publikacje wiedeńskiego uczonego wzbogacają i systematyzują wiedzę o literaturze polskiej, oferując nowe spojrzenie na twórczość uznanych i najnowszych autorów.

Źródło:

Transfer. Reception studies; 2019, 4; 247-259
2451-3334

Pojawia się w:

Transfer. Reception studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Shall we insert a comma? Punctuation dilemma of Polish ancient texts publisher

Autorzy:

Krauze-Karpińska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/703987.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

history of language
editing of ancient literature
punctuation
old Polish literature

Opis:

The author discusses the problem concerning modernisation of the historical, based on intonation, rhetorical punctuation system distinguished for ancient Polish texts (up to 18-th century) but hardly comprehensible nowadays. She presents the features of the system and rules of its application, quoting examples derived from printed literary masterpieces of three best known 16-th century Polish poets: Mikołaj Rej, Jan Kochanowski and Mikołaj Sęp Szarzyński. Being convinced of inevitability of replacing old punctuation system by modern one (logical-syntactic) she also perceives necessity of description of the historical one.

Źródło:

Nauka; 2016, 4
1231-8515

Pojawia się w:

Nauka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

O sztuce krasomówczej w Ćwiczeniach krasomówsko-prawnych Jana Bielskiego
O sztuce krasomówczej w Ćwiczeniach krasomówsko- -prawnych Jana Bielskiego

Autorzy:

Mieszek, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/649079.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

polish literature
history of literature
oratory
Jan Bielski
rhetoric

Opis:

The work at hand deals with the art of orations in Jan Bielski’s Ćwiczenia krasomówsko-prawne. The analysis focused on the author›s remarks concerning rhetoric, which are to be found in the foreword, and in selected “juridical cases”. Rhetoric is perceived as helpful field in getting honours. Moreover, it is useful in unmasking the falsehood and reconciling antagonists. On the other hand, rhetoric is also shown as the “craft” which can serve vile, godless cells and which, “uncontrollable”, causes the disaster. Bielski’s Ćwiczenia... made young people aware, that acquaintance of rhetoric has a real influence on the outside world.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2012, 18, 4; 23-31
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Tendencje epoki oraz indywidualny rys w kształtowaniu bohatera literackiego w romansopisarstwie Wacława Potockiego
Epochal tendencies and individual influences in the character creation in Waclaw Potocki’s romances

Autorzy:

Woron, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/649661.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

romances
Waclaw Potocki
polish literature
history of literature
baroque
lyrics

Opis:

The subject of the article is the study of the formation of the literatery hero in the baroque novel written by Waclaw Potocki. The aim of the work is the establishing the following questions: Did the the poet realise general tendences obligatoring in baroque romances? Or did he depart from the arisen rules and thus his characters were named by individual feature? The periphrasis of the following questions like the look of the character, personality, the model of love and the docere function realised by some heros help in solving the problem. Six lyrics Judyta, Tressa and Gazela, Wirginia, Syloret, Argenida and Lidia attributet to Potocki were this way analysed.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2012, 18, 4; 33-41
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Dzierganie wierszy. Salonowe błahostki czy bunt poetki? – na marginesie trzech utworów Gabrieli Puzyniny (1815-1869)
Knitting poems. Literary trifles or the poet’s rebellion? – about three lyrics of Gabriela Puzynina (1815–1869)

Autorzy:

Berkan-Jabłońska, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/649813.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

history of literature
polish literature
XIXth century
poems
Gabriela Puzynina
biographic

Opis:

The article presents three little-known poems of the Lithuanian poet and diarist of the first half of the nineteenth century, Gabriela Puzynina. The seemingly trivial subject related to knitting needlework and conventional form of the poems gain a new value, if considered in the context of sociology and anthropology literature. The analysis, beyond the traditional genre study, are subject to the following issues: the poet as a distinct entity and her membership to women’s environment, the process of building the women’s identity, everyday life and its literary reflection, material culture in the comparison with the anthropocentric approach of the past. There is also raised a question about the way of reception such an occasional literature today. According to the author of the article, reading Puzynina’s poems only as “the literary trifles” wrongfully condemned them to oblivion, yet they are interesting and credible testimony of historical time and a medium for exploring the individual human life from the past.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2012, 18, 4; 55-66
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Duchowe zaślubiny z Boskim Oblubieńcem na podstawie siedemnastowiecznych medytacji norbertańskich
The Spiritual Marriage with the Divine Bridegroom upon the Norbertine Sisters’ Meditations from Seventeenth Century

Autorzy:

Kaczor-Scheitler, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/649410.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Norbertine sister's meditation
history of literature
XVII century
polish literature
religious literature

Opis:

This article presents the image of a spiritual wedding between soul-Bride and Divine Bridegroom which is featured in anonymous meditations from the XVII century. They are bunched in manuscript form and stored in the archives of the Sisters of St. Norbert’s Order in Cracow. Therefore, it is proper to make the thesis that the author of this manuscript belonged to this abbey. The primary origin of these meditations is The Song of Songs which shows the special way mystics merge with God. This article also reveals meditations about ”spiritual marriage” that contain visible influences of the Fathers of Church and Żywoty świętych of Piotr Skarga. All these influences are evident not only about the authoress erudition but most of all about her need of strong effect, by means of suggestive images of figures, for the attitude of practitioners of meditations. With the aid of the idea of mutual love between Divine Bridegroom and human being-Bride, meditations were presented standing before God demanding from man spiritual transformation and pose of the human being who desires to internally change yourself for Him.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2012, 18, 4; 5-21
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Historia polonistyki w Płowdiwie
History of Polonistics in Plovdiv

Autorzy:

Nowak, Iliana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/510975.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

history
Slavic Studies
Polish language
Polish literature
University of Plovdiv
Bulgaria

Opis:

The article presents the history of Polish language, literature and culture studies at University ‘Paisyi Hilendarski’ in Plovdiv, Bulgaria. The beginnings of Slavic Studies at University of Plovdiv date back to 1978. In 1991 the separate profile of Polish Philology was formed. Nowadays the majority of the faculty are members of the Department of General Slavic Linguistics and the History of the Bulgarian Language.

Źródło:

Postscriptum Polonistyczne; 2013, 2(12); 69-74
1898-1593
2353-9844

Pojawia się w:

Postscriptum Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

„Perspektywy gwiazdarskie”. Lunety w literaturze i piśmiennictwie naukowym polskiego baroku
„Perspektywy gwiazdarskie” – „Stellar outlook” (transl.). Telescopes in the mainstream and academic literature of the Polish Baroque period

Autorzy:

Raubo, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041650.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

scientific revolution
the history of astronomy
the telescope
Polish literature
the popularization of science
academic literature

Opis:

The telescope played a crucial role in the modern scientific revolution and occupied a significant place in Baroque culture. Interest in the telescope has been confirmed by Polish literary sources and writings, including scientific treatises and compendia of knowledge. Telescopes are the subject of works on the popularization of science written in the scientia curiosa convention. Reflections on the telescope appear in the context of deliberations on the world system, on the possibility of the existence of life forms on the Moon and other celestial bodies, and in the context of polemic against Aristotelian cosmology. The telescope is an element of religious deliberations concerning eschatology and those focused on astronomy, whose aspiration to get to know the universe is motivated by secular curiosity. The matter of conducting observations of the sky with the use of the telescope has turned into a comedy show, in a satirical way relating to the practice of astrology.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2017, 31; 213-251
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Towards Social History of Literature. Book Review: Paweł Tomczok (2018). "Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku". Katowice: Wydawnictwo UŚ

Autorzy:

Roman-Rawska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/508882.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

economy of literature
Marxist literary criticism
capitalism
Polish literature
second half of the 19th century
social history of literature

Opis:

Towards Social History of Literature. Book Review: Paweł Tomczok (2018). Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Katowice: Wydawnictwo UŚThe article is a critical review of Paweł Tomczok's book Literary Capitalism: Images of Economic Abstractions in Polish Literature of the Second Half of the 19th Century (2018). It focuses primarily on the theoretical part of the monograph, analyzing the empirical part to a lesser extent. The article situates Tomczok's book in the area of social history of literature. W kierunku społecznej historii literatury. Recenzja monografii Pawła Tomczoka pt. Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Katowice: Wydawnictwo UŚ Artykuł jest krytycznym esejem recenzyjnym książki Pawła Tomczoka Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Skupia się przede wszystkim na części teoretycznej monografii, w mniejszym stopniu analizuje zaś część empiryczną. Artykuł umiejscawia książkę Tomczoka w obszarze społecznej historii literatury.

Źródło:

Colloquia Humanistica; 2019, 8
2081-6774
2392-2419

Pojawia się w:

Colloquia Humanistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Praktyczne wskazania dla życia osobistego i społecznego w wybranych tekstach literatury religijnej XVII – poł. XVIII wieku
Practical Guidance on Personal and Social Life in Selected Texts of Religious Literature of the 17th and Mid 18th Century

Autorzy:

Łukarsk, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/558383.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Gdańskie Seminarium Duchowne

Tematy:

barok
historia duchowości
historia literatury
literatura staropolska
literatura kościelna
literatura ascetyczna
Baroque
history of spirituality
history of literature
Old Polish literature
ecclesiastical literature
ascetic literature

Opis:

Tekst jest omówieniem wybranych przekazów źródłowych powstałych u schyłku epoki staropolskiej, to jest od siedemnastego do połowy osiemnastego stulecia. Przywoływane druki należą do tego działu ówczesnej twórczości, który ująć można we wspólnej nazwie piśmiennictwa religijnego. Jest to spuścizna kulturowa licznie reprezentowana zarówno w ilości tytułów, jak i formalnej ich różnorodności. Wśród odnotowanych edycji nie ma jednak traktatów naukowych. W rodzimym planie wydawniczym u schyłku doby staropolskiej spotykamy ich zresztą niewiele. Większość analizowanych zapisów stanowi natomiast literatura o charakterystycznym odziaływaniu duszpasterskim, mianowicie: ascetyka, moralistyka, literatura kaznodziejska. Wpisany w strukturę przekazu większości owych utworów szeroki adres wydawniczy i możliwie najbardziej powszechne ich przeznaczenie determinują zarówno kształt literacki wypowiedzi, jak i sposób komunikowania się z odbiorcami. Poza tym przeważająca część cytowanych w szczegółowych rozważaniach historycznych zapisów nosi wyraźne znamiona formalnego i językowego uproszczenia. Ich cechą charakterystyczną jest wyraźnie perswazyjnie ukierunkowanie. W konsekwencji autorzy ujawniają w sferze czytelnych zamierzeń twórczych obecność programowo potraktowanej tendencji dydaktycznego oddziaływania. Wpisana w historyczny przekaz uniwersalność pouczeń etycznych i moralnych umożliwia ich odczytywanie poza granicami reprezentowanej wspólnoty wyznaniowej. Sytuuje je także poza obecnym w nich horyzontem czasowym. Ich uniwersalizm budują refleksje oparte na wspólnocie powszechnie przyjętego i akceptowanego humanizmu. Pouczenia te definiują takie wartości, jak: prawda, pokora, szczerość. Podejmują istotne dla pojedynczego człowieka i dla całego społeczeństwa zagadnienia: relacji do drugiej osoby, poczucia własnej godności, prawidłowej samooceny, współczującej relacji do innych, objawiającej się w chęci niesienia praktycznej pomocy. Wskazania zawierają także zaakcentowany kontekst religijny, opisując warunki przekonującego świadectwa wyznawanej wiary. W części omawiającej problemy natury społecznej znalazły się teksty odnoszące się do problematyki wartości pracy, sprawiedliwego i uczciwego wynagradzania. W ostatnim rozdziale pouczenia staropolskich pisarzy religijnych odnoszą się do wybranych problemów życia małżeńskiego i rodzinnego.
The text is an attempt to describe selected source materials produced at the end of the Old Polish period, that is from the 17th and mid 18th century. However, among original records there are no treatises of a scientific nature. The list of historical publications described as religious literature includes all titles. The publications attracted a wide circle of readers and in particular determined their universal purpose as both literary forms and as ways of communicating with readers. Most of them exhibit clear formal and linguistic simplifications. Moreover, the widespread educational dimension is a characteristic feature of the Polish Baroque literature under discussion. When it becomes part of a historical tradition, the universality of ethical and moral advice enables us to read the recommendations of church writers of the time in a wider perspective than that of the represented religious community (universal values based on a commonly accepted foundation of humanity, independent of a religious affiliation and time perspective). The advice of Polish Baroque writers emphasizes such values as truth, humility and honesty. They raise issues of importance to both the individual and to society, such as relationships with other people, the sense of one’s own dignity, appropriate self-esteem, and a compassionate attitude to others manifested by a desire to help them. They also provide some recommendations in the religious context, describing the conditions of a convincing proof of one’s practised faith. In the section discussing issues of a social nature, texts referring to questions of the value of work and the matter of fair and honest remuneration are considered. In the last section the advice of Old Polish religious writers on selected problems of marriage and family life is discussed.

Źródło:

Studia Gdańskie; 2015, 36; 205-218
0137-4338

Pojawia się w:

Studia Gdańskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Życie literackie Łodzi w czasie I wojny światowej
Literary life in Lodz during World War I

Autorzy:

Stawiszyńska, Aneta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/649809.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

history of Łódź
cultural life
literary life
World War the I
polish literature
polish poetry

Opis:

Łódź that has never had significant literary tradition, reached a few interesting debuts of young artists during the dramatic years of the war. Tuwim siblings should be named among them, along with Aleksander Kraśniański and Mieczysław Braun. Multi-ethnicity of Lodz resulted in a diverse view on the ongoing conflict, which found its echo in the work of local writers. In their works we find descriptions of both the drama of everyday life as well as questions about the meaning of the war and the future of the reborn state. Since there was problem with publishing books, the local newspaper publishes gave enormous contribution to the development of local literature by publishing the work of young artists on its pages.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2012, 18, 4; 67-84
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

La casa delle donne. Sulla storia della traduzione italiana di Dom kobiet di Zofia Nałkowska
La casa delle donne. The history of the Italian translation of Dom kobiet by Zofia Nałkowska

Autorzy:

Kłos, Anita

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28409077.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Associazione Italiana Polonisti (AIP)

Tematy:

Zofia Nałkowska
Sibilla Aleramo
history of translation
theatre translation
Reception of Polish literature in Italy

Opis:

In 1930 Sibilla Aleramo translated the play Dom kobiet by Polish writer Zofia Nałkowska into Italian. This three-act drama, probably the first play with only female characters in the history of theatre, was set in Warsaw the same year and was suddenly a huge success in Poland. Aleramo’s translation has remained unpublished and has been preserved (as a manuscript and a typescript draft) in the author’s archive belonging to the Fondazione Istituto Gramsci in Rome. The paper focuses on the history of this text, based mainly on the analysis of Nałkowska’s diary and unpublished letters and documents from Aleramo’s archive.

Źródło:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2015, 6; 107-123
2384-9266

Pojawia się w:

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

A Separate Domain of Play: On Jerzy Cieślikowski’s Theoretical Concepts of Children’s Literature

Autorzy:

Skowera, Maciej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/450726.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe

Tematy:

children’s literature
Jerzy Cieślikowski
the ‘fourth’ literature
history of literary science
literary theory
play
Polish studies
‘separate’ literature

Opis:

The paper focuses on theoretical concepts proposed by Professor Jerzy Cieślikowski (1916–1977), one of the most renowned Polish figures in the field of children’s literature studies. After providing a short outline of the theories of children’s literature in Poland (with the focus on two scholarly orientations towards the subject of research: ‘universalism’ and ‘autonomism’), the author of the article presents Cieślikowski’s main ideas. The first one, introduced in a monograph on children’s folklore and literature, Wielka zabawa (The Great Play, 1967), claims that such writing is inextricably associated with play, while the second one, which can be derived from essays included in the collection Literatura osobna (Separate literature, 1985), indicates that children’s texts constitute a separate literary system (the ‘fourth’ one, alongside ‘highbrow’ literature, folk literature, and ‘pulp’ literature). As both theories were met with polemics, Polish scholarly debate about Cieślikowski’s concepts is discussed in the paper as well. Finally, the author of the article presents several examples of using or referring to Cieślikowski’s ideas by contemporary Polish scholars, which, in a way, show his continuous impact on children’s literature studies in Poland. Therefore, Cieślikowski’s prominence in the country’s academic discourse about children’s texts, although his theories remain controversial, is indisputable.

Źródło:

Filoteknos; 2019, 9; 48-63
2657-4810

Pojawia się w:

Filoteknos

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Zaklęte rewiry Janusza Majewskiego z 1975 r. według powieści Henryka Worcella jako przykład stale aktualnej adaptacji filmowej dzieła literackiego
Zaklęte rewiry of Janusz Majewski from 1975 by the novel of Henryk Worcell as an example of an ever-current adaptation of a film literary work

Autorzy:

Uljasz, Adrian

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/546899.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

film polski historia
film polski recepcja
adaptacje filmowe literatury
literatura polska 1918–1939 recepcja
film Polish history
film Polish reception
film adaptations of literature
Polish literature 1918 – 1939 reception

Opis:

Powieść Henryka Worcella Zaklęte rewiry z 1936 r. to jeden z najgłośniejszych utworów epickich z okresu międzywojennego w literaturze polskiej. Po ogłoszeniu pierwszej edycji wzbudziła ogromne zainteresowanie oraz kontrowersje jako przykład literatury środowiskowej. W utworze ukazano środowisko zawodowe pracowników zakładów gastronomicznych, głównie kelnerów. Przedstawiono krytycznie pracodawców. Autor odwołał się do osobistego doświadczenia, pracował bowiem w Krakowie w zawodzie kelnerskim. W 1975 r. powstała adaptacja filmowa – Zaklęte rewiry Janusza Majewskiego. Autor artykułu porównuje film i powieść. Stara się odpowiedzieć na pytanie o znaczenie filmu Majewskiego dla popularyzacji książki Worcella. Omawia recepcję tego obrazu, stale mającego odbiorców. Przywołuje opinie i pytania współczesnych widzów. Odnosi się do kwestii aktualności społecznej obu dzieł. Podkreśla uniwersalność przekazu powieściowego i filmowego – ponadczasowość i fakt, że problemy przedstawione przez twórcę pierwowzoru literackiego oraz reżysera filmowego można uogólnić, odnosząc je do wszystkich środowisk zawodowych. Porusza zagadnienie zastosowanych przez reżysera środków artystycznego wyrazu. Zwraca uwagę na problem obecności topografii Krakowa oraz innych akcentów krakowskich w książce i w adaptacji. Jako bazę źródłową, oprócz tekstu powieści i edycji filmu na DVD, wykorzystuje źródła drukowane, szczególnie materiały wspomnieniowe i dzienniki, a także recenzje prasowe. Odwołuje się również do innych źródeł audiowizualnych. Przedstawia efekty kwerendy internetowej, którą przeprowadził, badając aktualną recepcję adaptacji filmowej powieści Worcella.
Henryk Worcell's novel Zaklęte rewiry from 1936 is one of the most famous epic works from the inter-war period in Polish literature. After the announcement of the first edition, it aroused great interest and controversy as an example of environmental literature. The work presents the professional environment of employees of catering establishments, mainly waiters. Critics of employers were presented. The author appealed to his personal experience, because he himself worked in Kraków as a waiter. In 1975 a film adaptation was created – Zaklęte rewiry of Janusz Majewski. The author of the article compares the film and the novel. He tries to answer the question about the significance of Majewski's film for popularizing the book of Worcell. He discusses the reception of this image, constantly having recipients. It evokes opinions and questions of contemporary viewers. It refers to the issue of social relevance of both works. It emphasizes the universality of the novel and film message – timelessness and the fact that the problems presented by the creator of the literary original and the film director can be generalized, referring them to all professional environments. As a source base, it uses, in addition to the text of the novel and the editing of the film on DVD, printed sources, especially memoirs and journals, as well as press reviews. He also refers to other audiovisual sources than Majewski's film. He presents the results of an online query he has conducted, examining the current reception of the film adaptation of Worcell's novel.

Źródło:

UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2019, 10, 1; 106-121
2543-8379

Pojawia się w:

UR Journal of Humanities and Social Sciences

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Kolabo po polsku – wczoraj i dziś
Polish Style Collab – Yesterday and Today

Autorzy:

Jarzębski, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/53724229.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

kolaboracja
współczesna historia Polski
polska literatura współczesna
polityczność literatury
kalanie własnego gniazda
collaboration
Polish contemporary history
Polish contemporary literature
political context of literature
Nestbeschmutzer

Opis:

Autor artykułu analizuje różnicę pomiędzy „złytoptakami” a pieszczochami politycznych systemów. Ci pierwsi są często precyzyjnie określeni, wyraźniejsi w swoich poglądach, natomiast ci drudzy – „zamazani”, często terająca dwa fronty, a już szczególnie upodobali sobie figurę Konrada Wallenroda. Takie środowiska najlepiej opisywali Jerzy Andrzejewski czy Leopold Tyrmand, ale ważna była też dyskusja wokół Traktatu o gnidach Piotra Wierzbickiego. Autor podejmuje próbę zestawienia historycznych i współczesnych kontekstów. Kolaboracja analizowana jest jako strategia wobec władzy, a także władzy wobec poddanych, których lojalność udaje jej się wyegzekwować.
The author of the article analyzes the difference between Nestbeschmutzer and favorites of the political systems. The former are often precisely defined, clearer in their views, the latter are seen as “blurred. ”The latter often play on two fronts, and they eagerly identify with the figure of Konrad Wallenrod. Such social circles were best described by Jerzy Andrzejewski and Leopold Tyrmand, but the discussion around Piotr Wierzbicki’s work was impactful as well. The author of the article juxtaposes historical and contemporary contexts. Collaboration is therefore analyzed as a strategy towards the power, as well as the authority’s efforts to enforce loyalty among its subjects.

Źródło:

Konteksty Kultury; 2022, 19, 2; 183-195
2083-7658
2353-1991

Pojawia się w:

Konteksty Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Od czytań do odczytań. Dwieście lat przemian w metodologii badań nad literaturą staropolską
From readings to readings. 200 years of evolutions in methodological research in Old Polish Literature

Autorzy:

Kuran, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/649925.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

metodologia badań literackich
literatura staropolska
historia badań literackich
methodology of literary research
of the Old Polish literature
history of literary research

Opis:

The study is the first part of two-volume review of research methodologies, with the help of which in the last two hundred years the works of Old Polish writers, especially Samuel Twardowski, Marcin Paszkowski, Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Piotr Skarga and Wespazjan Kochowski and others were read and interpreted. I took a look at the history of methodology from the first decades of the 19th century until the outbreak of World War II. The starting point of the study are deliberations devoted to the notion of masterfulness and the rules of shaping the canon of Old Polish literature. After the withdrawal of Rhetoric as the native methodology, with the participation of Old Polish texts, the instruments used to read them became leading in individual periods of literature ideologies and philosophical currents. Thus, the historical interpretation of the literary work was abandoned in favor of adaptive interpretation. I took a look at the works from the panoramas showing the review of the entire Old Polish literature to detailed dissertations, studies, sketches and contributions. These studies took the form of annotated bibliographical lists, historical and literary syntheses, monographs of genres and works of individual authors. The scholars of the Enlightenment were primarily using the bio-bibliographic method. They were trying to give a view to the whole history of Polish literature. The beginnings of the history of Polish literature are connected with concern to the high quality of the Polish literary language. The critical view of literary works is interlaced with the prospect of literature as a tool for teaching history, because in writing could be noticed the so-called state of the nation’s spirit. Examined are structure and style of the works, their impact on collective emotions on the ethical layer and in the sphere of the imagination. Historiosophy played a leading role in shaping the methodology. The analysis includes views and methods of reading literary works used among others by Feliks Bentkowski, Eusebius Słowacki, Kazimierz Brodziński, Adam Mickiewicz, Wacław Aleksander Maciejowski (who based his vision of Old literature on the concept of Hegelian three phrases: folk, national and national-folk), Piotr Chmielowski and Bronisław Chlebowski (both represented Positivistic genetism, the second scientist also used anthropogeographic concept of Karl Ritter), Alexander Brückner, Stanisław Turowski, Ignacy Chrzanowski and Juliusz Nowak-Dłużewski who entered the post-war period. The review presents that for the former researchers more important than the autonomous value of the Old Polish work was functioning of its message according to the needs of the readers of modern times. We owe the work of former scholars preservation of the Old Polish writers’ output for the following generations.
Studium stanowi część pierwszą dwuczęściowego przeglądu metodologii badawczych, z których pomocą w ciągu minionych dwustu lat odczytywano i interpretowano utwory literatów staropolskich, szczególnie Samuela Twardowskiego, Marcina Paszkowskiego, jak również Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Piotra Skargi i Wespazjana Kochowskiego oraz innych. Oglądem objąłem dzieje metodologii od pierwszych dziesięcioleci XIX wieku po wybuch II wojny światowej. Punkt wyjścia stanowią rozważania poświęcone pojęciu arcydzielności oraz regułom kształtowania się kanonu literatury staropolskiej. Jego wyłonienie dokonało się w czasach, gdy dominowało wartościowanie dzieła literackiego. Po odsunięciu retoryki jako macierzystej metodologii, z której udziałem powstawały teksty staropolskie, instrumentarium służącym do ich odczytania stały się wiodące w poszczególnych okresach literackich ideologie i prądy filozoficzne. Porzucono więc interpretację historyczną dzieła literackiego na rzecz interpretacji adaptacyjnej. Oglądem objąłem prace od panoram ukazujących przegląd całego piśmiennictwa staropolskiego po szczegółowe rozprawy, studia, szkice i przyczynki. Opracowania te przybierały formę opatrzonych adnotacjami spisów bibliograficznych, syntez historycznoliterackich, monografii gatunków oraz twórczości poszczególnych autorów. Uczeni doby oświecenia posługiwali się przede wszystkim metodą bio-bibliograficzną. Dążyli do tego, by objąć oglądem całość dziejów literatury polskiej. Początki historii literatury polskiej wiążą się z troską o wysoką jakość literackiej polszczyzny. Krytyczny ogląd dzieł literackich przeplata się z postrzeganiem literatury jako narzędzia nauczania historii, ponieważ w dziełach piśmienniczych dał o sobie znać tzw. stan ducha narodu. Bada się strukturę i styl dzieł, ich oddziaływanie na zbiorowe emocje w warstwie etycznej i w sferze wyobraźni. Znaczącą rolę w kształtowaniu metodologii odgrywała historiozofia. Oglądem objęto poglądy i metody czytania dzieł literackich stosowane m.in. przez Feliksa Bentkowskiego, Euzebiusza Słowackiego, Kazimierza Brodzińskiego, Adama Mickiewicza, Wacława Aleksandra Maciejowskiego (który swą wizję literatury dawnej oparł na koncepcji heglowskich trzech zwrotów: ludowego, narodowego i narodowo-ludowego), Piotra Chmielowskiego, Bronisława Chlebowskiego (obaj reprezentują pozytywistyczny genetyzm, drugi z nich sięgnął dodatkowo do antropogeograficznej koncepcji Karla Rittera), Aleksandra Brücknera, Stanisława Turowskiego, Ignacego Chrzanowskiego i wkraczającego w okres powojenny Juliusza Nowaka-Dłużewskiego. Przegląd uświadamia, że dla dawnych badaczy nie liczyła się autonomiczna wartość dzieła staropolskiego, lecz funkcjonalizacja jego przesłania wedle potrzeb obowiązujących w czasach współczesnych czytającym. Pracy dawnych uczonych zawdzięczamy zachowanie dorobku literatów staropolskich dla kolejnych pokoleń.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 53, 2; 139-186
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Batalia „szklanej rury”. Współzawodnictwo „starego” i „nowego” w debacie wokół doświadczeń z próżnią z 1647 roku
Battle of the „glass pipe”. Struggle between the „old” and „new” in the debate around experiments with vacuum dating to 1647

Autorzy:

Kołos, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041658.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

the history of science
Old-Polish literature
vacuum
physics
the philosophy of nature
the 17th century
Aristotle
Valeriano Magni

Opis:

The article addresses the issue of one of the more intense and captivating European scientific disputes, likewise common to Poland, in the era of the seventeenth-century transformation of knowledge formation, which centered around the possibility of the existence of vacuum, and which culminated in 1647. The fundamental aim of the article comes down to an attempt to determine a position in the scientific-cognitive debate, from which the pro and anti-Polish and European representatives of The Republic of Letters (Respublica literaria)  could voice their opinions. In the course of the analysis of the mid-seventeenth century scientific discourse, the reflections of Valeriano Magni, Torricelli, Jan Brożek, Wojciech Wijuk Kojałowicz, Blaise Pascal, Giovanni Elefantuzzi, Jacob Pierius, and Pierre Guiffart are subjected to close scrutiny. From the perspective of contextualism in the history of science, experiments demonstrating the existence of vacuum are perceived as anomalies that fall into the crisis of normal science, largely based on Aristotle’s physics. The conflict between the old and the new is not, however, presented as a battle of progression with epigonism, but merely as a contest between opposing individual views and the concept of science, which before the formation of the new paradigm was accompanied by ambiguous verification criteria.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2017, 31; 167-190
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Brzechwy lekcja dawnego języka polskiego (na przykładzie zbioru Sto bajek)
The lesson of old Polish language by Brzechwa (as exemplified by the collection Sto bajek)

Autorzy:

Piela, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1590767.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

archaism
education in Polish language and literature
history of Polish language
lexis
phraseology
archaizm
edukacja polonistyczna
historia języka polskiego
leksyka
frazeologia

Opis:

Podstawowym celem artykułu jest prezentacja archaicznych i anachronicznych form językowych zawartych w zbiorze poetyckim Jana Brzechwy Sto bajek. Okazuje się, iż autor, jako jeden z prekursorów nurtu poezji lingwistycznej dla dzieci, świadomie wprowadzał do swych utworów niektóre historyczne wyrazy, ich formy i znaczenia, np. androny, dziatwa, gawiedź, Piotrowa, sążeń, starościna, świekra, taradajka, żupa. Słownik Brzechwy udowadnia, że twórczość poety stanowi zarówno dla młodszej, jak i starszej generacji czytelników ciekawostkę historyczno-kulturowo-językową.
The basic purpose of this article is to demonstrate the archaic and anachronistic language forms contained in the collection of poetry by Jan Brzechwa Sto bajek. It turns out that the poet, as one of the precursors of the linguistic poetry for children, deliberately introduced into his poems some historical words, their forms and meanings, e.g.: androny, dziatwa, gawiedź, Piotrowa, sążeń, starościna, świekra, taradajka, żupa. Brzechwa’s vocabulary proves that his poetry is a historic, cultural, and linguistic curiosity to both the younger and older generations of readers.

Źródło:

Studia Językoznawcze; 2020, 19; 309-324
1730-4180
2353-3161

Pojawia się w:

Studia Językoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

The Concept of a Commodity in Polish Literary Criticism After 1989
O pojęciu towaru w polskiej krytyce literackiej po 1989 roku

Autorzy:

Żurek, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27312262.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

commodity form theory
Nicholas Brown
history of Polish literary criticism
autonomy of literature
forma towarowa
historia polskiej krytyki literackiej
autonomia literatury

Opis:

Pierwsza część artykułu jest próbą przeniesienia na grunt rozważań nad historią polskiej krytyki literackiej koncepcji Nicholasa Browna przedstawionej w książce Autonomy. The Social Ontology of Art Under Capitalism. Z kolei w drugiej części, inspirowanej projektem konstelacji krytycznych, na przykładzie heterogenicznych wypowiedzi z lat 90. XX wieku autor śledzi przejawy charakterystycznej dla późnokapitalistycznych społeczeństw ideologii estetycznej, w myśl której dzieło literackie jest takim samym towarem, jak każdy inny.
In the first part of the article, the author attempts to employ concepts discussed by Nicholas Brown in Autonomy. The Social Ontology of Art Under Capitalism in the analysis of the history of Polish literary criticism. In the second part, inspired by the project of critical constellations, the author traces the manifestations of the aesthetic ideology characteristic of late capitalist societies, according to which a literary work is a commodity like any other. He analyzes heterogeneous critical writings from the 1990s.

Źródło:

Forum Poetyki; 2022, 28-29; 44-57 (eng); 44-59 (pol)
2451-1404

Pojawia się w:

Forum Poetyki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Tytuły maryjne w wybranych utworach literatury religijnej polskiego baroku
Marian titles in the chosen texts of the Polish baroque religious literature

Autorzy:

Łukarska, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/559077.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Gdańskie Seminarium Duchowne

Tematy:

literatura staropolska
Mariologia
historia duchowości
obrazy maryjne
kaznodziejstwo barokowe
literatura kościelna
ecclesiastical literature
history of spirituality
Marian paintings
Mariology
preaching
Old-Polish literature

Opis:

Tekst odwołuje się do wiedzy o tradycjach religijnych historycznej Polski. W sposób szczególny skupia się na historycznych aspektach kultu maryjnego, a dokładnie takich jego elementach jak: kult obrazów i cudownych maryjnych miejsc, narodowy patronat Najświętszej Maryi Panny oraz praktyka tzw. maryjnego niewolnictwa. Od strony literackiej, prezentowany temat odnosi się do podstawowej charakterystyki piśmiennictwa baroku. Posługiwanie się bowiem obrazowym lub symbolicznym sposobem opisu osoby albo przedmiotu było w tym czasie, tj. w XVII i XVIII w., zasadniczym wymogiem artystyczności dzieł literackich. Wśród źródeł przywołano: teksty kaznodziejskie, traktaty ascetyczne oraz fragmenty poetyckie. Artykuł składa się z kilku części. W części pierwszej zebrane zostały tytuły wyrażające chwałę Najświętszej Maryi Panny. Część druga zawiera obrazy ilustrujące relację Maryi do Boga i Chrystusa. Część trzecia obrazuje maryjną opiekę nad człowiekiem. Ostatnia, czwarta, zbiera tytuły wyrażające opiekę Maryi nad historyczną społecznością Polaków.
The text relates to the knowledge of religious traditions in the history of Poland. It focuses especially on historical aspects of Marian cult, in particular on such aspects as paintings cult, miraculous Marian places, State patronage of the Blessed Virgin Mary, as well as on the practice of the so called Marian slavery. From the literary point of view, the topic refers to the basic characteristic of the Baroque writing. Use of illustrative and symbolic manner to describe a person or an object was then, that is in 17th and 18th century, fundamental requirement for artistic literary writings. Sources refer to preacher texts, ascetic treatises and fragments of the poems. The article consists of few parts. The first part covers titles referring to the glory of the Blessed Virgin Mary. The second part consists of paintings illustrating Mary’s attitude to God and Christ. The third part re;ects the Marian care for a human being. The last, fourth part consists of titles referring to Mary’s care for the Polish historical community.

Źródło:

Studia Gdańskie; 2012, 31; 389-399
0137-4338

Pojawia się w:

Studia Gdańskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

„Szkółka Niedzielna” pod redakcją ks. Tomasza Borowicza (1837-1849) i Ignacego Koteckiego (1849-1853)
The weekly “Szkółka Niedzielna” (“The Sunday School”) under the editorship of Fr. Tomasz Borowicz (1837-1849) and Ignacy Kotecki (1849-1853)

Autorzy:

Biesiada, Jacek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1039406.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

history of Polish journalism
“Szkółka Niedzielna” (Leszno
1837-1853)
Polish Catholic clergy in the 19th century
Fr. Tomasz Borowicz (1805-1857)
Ignacy Kotecki
Polish literature in the 19th century
literature for the peasantry

Opis:

“Szkółka Niedzielna” (“The Sunday School”), a weekly published in Leszno from 1837 to 1853, was the first Polish journal for the peasantry. It was established on Dezydery Chłapowski’s initiative by Fr. Tomasz Borowicz, who was its first editor until mid-1849 (until the end of 1853 this function was performed by Ignacy Kotecki). Articles which appeared in the weekly not only urged readers to pursue school education but in themselves were a source of knowledge on religion, farming, horticulture, animal husbandry and veterinary medicine, also offering guidance on broadly understood country life (including among others such issues as household management, childcare, personal hygiene). Considerable space was allotted to anti-alcoholic texts. Financial difficulties caused the decline of “Szkółka Niedzielna”.

Źródło:

Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski; 2016, 11; 193-228
1731-0679

Pojawia się w:

Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Dziewiętnastowieczne edycje literatury staropolskiej a światopogląd polskiego modernizmu. Rekonesans
Nineteenth-century editions of Old Polish literature and the worldview of Polish modernism. A reconnaissance

Autorzy:

Kacprzak, Marta M

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/967380.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Old Polish literature – reception
editing – history
story of the book – nineteenth century
literatura staropolska – recepcja
edytorstwo – historia
historia książki – xix wiek

Opis:

1890–1918 was a time of intensive development of editorial works on literary texts, continuing workshop and ideological explorations in publishing work that started in the early nineteenth century. Chief editorial tasks and objectives were defined, principles were developed and a growing number of new editions of Old Polish works were made available. Did introducing them into readership and social awareness contributed to changing the outlook of the modernist era? Did historical phenomena, national traditions and myths found in traditional Polish literary works became a component of the modernist worldview thanks to those editions? The article is an invitation to examine an important aspect of publishing movement of 1890–1918, arguing that finding an answer to the question about the place of editions of Old Polish literature in the cultural and literary life as well as intellectual and artistic profile of Polish modernism may contribute to its specificity being recognised within European culture.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 33, 3
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Polonistyczny regres, czyli o projektowanej dydaktyce polonistycznej
Polish-studies regression, or on designing Polish language didactics

Autorzy:

Kwiatkowska‑Ratajczak, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/782348.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

the core curriculum
Polish language didactic
history of literature taught at school
handbooks/student’s books
contemporary contexts
grammar
language communication

Opis:

The author undertakes the topic of the Polish language education undergoing constant reform. She refers to the fact that the reformers disregard established didactic conclusions and take into account neither the students’ needs nor the subjectivity of both young people and teachers. She indicates restrictions imposed on the spheres of school leeway and, at the same time, the expansion of the prescribed duties. Additionally, she points to the school curriculum overload. While underscoring the flaws of the literary mandatory readings’ chronological ordering, she elucidates that the contemporary perspective, which have been introduced in teaching, is largely ostensible. What she proves is that editors of new Polish language school books simply multiple requirements towards teenage students and their humanist formation. She denies the purposefulness of teaching multitude of terms to students, and reminds us that such a rote learning trains memory but does not teach one how to think. She describes the petrification of knowledge of language and omission of communicative learning, which both stem from the core curriculum and the conservatism of handbooks. She is convinced that what is genuinely important may transpire at school outside the core curriculum and the scope of school books.

Źródło:

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego; 2020, 29; 9-25
0208-5011
2353-9577

Pojawia się w:

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Czy „ nowe” jest nowe, czy też jest „poligonem orwellowskiej utopii”? Refleksje na temat ostatniej reformy edukacyjnej
Is „new” new or is it a „training ground for the Orwellian utopia”? Reflections on the most recent educational reform

Autorzy:

Myrdzik, Barbara

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/782955.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

nauczanie języka polskiego
auto
Polish language education, autonomy, structural and programmatic reform, history of literature
autonomia
reforma strukturalna
reforma programowa
historia literatury

Opis:

In the text: Is „new” new or is it a „training ground for the Orwellian utopia”? Reflections on the most recent educational reform I address the issue of the reform of Polish language education understood in the structural and programmatic sense. The leading concept around which I focus my reflection is autonomy understood in the light of the concept of Aharam Aviram – Autonomy-Oriented Education. Aviram refers to the category of autonomy not only in the process of upbringing, but also in education. Autonomy is a task and an endless process, requiring everyone to work on themselves as well as the appropriate organization of social relations. The significance and sense of the proposal to rebuild the Aviram educational system becomes apparent in the context of restoring the lost bond with reflection on spirituality and as a protest against the centralization of the state in this area. And in the context of changes taking place in Polish education aiming at centralism, it has a bitter resonance. In the text I also take up polemics with some of the assumptions of the reform of Polish language education

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia; 2019, 10, 285; 8-16
2082-0909

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

A transcultural mosaic: Stanisław Jaworski’s theory of the avant-garde
Transkulturowa mozaika. Teoria awangardy Stanisława Jaworskiego

Autorzy:

Kmiecik, Michalina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2089551.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Polish literary criticism of the late 20th century
theory of literature
modernism
history of the avant-garde
Stanisław Jaworski (1934–2018)
awangarda
Stanisław Jaworski
teoria tekstu
teoria literatury

Opis:

This article presents a profi le of Stanisław Jaworski as a literary scholar with a life-long involvement in avant-garde literature. He defi nes the avant-garde as a mosaic of diverse trends with no common aesthetic or ideological denominator and, at the same time, as a transcultural network of artists apparently unrelated artists. Focusing on his major studies (Foundations of the Avant-garde, Tadeusz Peiper: Writer and Theoretician, Between the Avant-garde and Surrealism, and The Avant-garde) the article reconstructs Jaworski’s insights and theoretical constructs in the context of contemporary network studies and reassesses his commitment to both history and theory of literature.

Źródło:

Ruch Literacki; 2018, 5; 497-504
0035-9602

Pojawia się w:

Ruch Literacki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

„Ten człowiek potrafi siebie obrzydzić wszystkim, którzy chcieliby mu pomóc”. O korespondencji Jerzego Giedroycia i Teodora Parnickiego
„This man can put off anybody willing to help him” On the correspondence between Jerzy Giedroyc and Teodor Parnicki
« Cet homme peut indisposer contre lui tous ceux qui voudraient l’aider » Sur la correspondance de Jerzy Giedroyc et Teodor Parnicki

Autorzy:

Gorliński-Kucik, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/534666.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Teodor Parnicki
Jerzy Giedroyc
Andrzej Dobrowolski
history of Polish
literature of the 20th century
emigration
histoire de la littérature
polonaise du XXe siècle
émigration

Opis:

The author analyses Andrzej Dobrowolski’s exquisite edition of letters of the editor of Kultura Jerzy Giedroyc and Teodor Parnicki written between 1946 and 1968. This volume of their prolific correspondence reveals a lot of previously unknown facts from the biography of the author of Słowo i ciało and the life of immigrants at the time of the Polish People’s Republic, and shows problems Parnicki had publishing his novels in the Instytut Wydawniczy PAX.
L’auteur analyse l’édition des lettres de Jerzy Giedroyc, rédacteur de « Kultura », et de Teodor Parnicki parfaitement élaborée par Andrzej Dobrowolski. Il s’agit des lettres qui ont été écrites dans les années 1946–1968. Ce riche recueil de correspondances apporte beaucoup d’informations qui n’étaient pas connues auparavant et qui concernent la biographie de l’auteur de Słowo i ciało, l’émigration à l’époque de la République populaire de Pologne, ainsi que les problèmes de Parnicki liés à la publication de ses romans chez Instytut Wydawniczy PAX.

Źródło:

Śląskie Studia Polonistyczne; 2015, 6, 1; 213-220
2084-0772
2353-0928

Pojawia się w:

Śląskie Studia Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Translating memory: The reception of Miron Białoszewski’s „A Memoir of the Warsaw Uprising” in the English-speaking world
Tłumaczenie pamięci. Recepcja „Pamiętnika z powstania warszawskiego” w Ameryce Północnej

Autorzy:

Niżyńska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2087215.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Polish literature of the 20th century
autobiography
trauma
memoir and history
Miron Białoszewski (1922–1983)
Miron Białoszewski
poezja
literatura współczesna
pamiętnik

Opis:

While presenting a wide range of cultural, historical and political factors which have influen- ced the Polish and the American reception of Miron Białoszewski’s A Memoir of the Warsaw Uprising, this article tries to assess the role played in its reception abroad by the fact that the original text existed in several versions (censored and uncensored) and, on its way to print, got fitted out with multiple paratexts (introductions, prefaces and afterwords). Interestingly, there seems to be a connection between these fringe texts, the shaping of the translation as shown by choices made by the translators and editors, the evolving model of what is believed to be the right and proper handling of historical traumas, and the politics of remembrance in diverse historical settings and cultural imaginaries. An in-depth analysis of the details of translation and editorship opens up a series of broader questions about the status of a literary text functioning as evidence of traumatic historic events and the mechanisms of its reception by those directly affected (the family circle) and the people outside (with special attention being paid to the tension between the private and the public, and the normative versus the non-normative).

Źródło:

Ruch Literacki; 2020, 6; 635-651
0035-9602

Pojawia się w:

Ruch Literacki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Ksiądz Benedykt Chmielowski-życie i dzieło Diogenesa Firlejowskiego
Father Benedykt Chmielowski- life and work of Firlejes Diogenes

Autorzy:

Paszyński, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1217750.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"

Tematy:

Benedykt Chmielowski
Nowe Ateny
pierwsza encyklopedia
szlachta wołyńska
Firlejów
historia kościoła
czasy saskie
osiemnasty wiek
kultura staropolska
historia kultury polskiej
historia nauki
historia literatury
barok sarmacki
Benedyk Chmielowski
New Athens
first encyclopedia
nobility of Wołyń
church history
times of Saxons
XVIII century
Old Polish culture
polish culture history
science history
literature history
characteristic of the Polish gentry baroque

Opis:

Celem artykułu jest przybliżenie sylwetki księdza Chmielowskiego, autora pierwszej polskiej encyklopedii powszechnej, znanej jako Nowe Ateny. We wstępie oraz rozdziale pierwszym zwrócono uwagę na istnienie czarnej legendy na temat twórczości Chmielowskiego oraz skąpych danych biograficznych. Rozdział drugi przedstawia możliwe okoliczności nadania imienia, niebagatelne wobec obranej drogi życiowej. W rozdziale trzecim sprostowano błędną atrybucję herbową zaś w czwartym nieścisłości w lokalizacji miejsca narodzin Chmielowskiego, które pokutują w literaturze. Kolejne dwa rozdziały (5-6) omawiają korzenie duchownego i lata edukacji lwowskiej. W rozdziale pt. Na dworze Jabłonowskich poznajemy początki drogi świeżo wyświęconego księdza zaś w rozdziale Firlejów jego codzienne życie – już jako proboszcza. W rozdziale dziewiątym ukazano zmienne koleje fortuny kariery duchownej, by w dziesiątym przedstawić schyłek życia księdza.
This article intends to bring into focus the figure of father Chmielowski who authored the first Polish Universal Encyclopedia commonly known as Nowe Ateny (New Athens). The biography depicts his deeply troubled life – highs and lows of his clerical career, his zest for research and finally his zeal in living a parish priest’s life to the fullest. What emerges from the sources scrutinized is a picture of a highly ambitious person endowed with an unusual humility, true vocation and a great deal of creative energy. The article summarizes the state of research on life and legacy of Benedict Chmielowski. Many data and conclusions (such as those referring to birthplace and family coat of arms) had to undergo verification and correction. The aim of the article was therefore to shed new light on this person, as well as to debunk some persisting stereotypes and misconception, thus drawing a picture of a man of flesh and blood.

Źródło:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2015, 124; 105-136
0137-3218
2720-0590

Pojawia się w:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

(U)śmiechy kobiet. Komizm a emancypacja w piosenkach Agnieszki Osieckiej
(Smiling) Laughter of a Woman. Comedy and Emancipation in the Songs of Agnieszka Osiecka

Autorzy:

Trybek, Kamil

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/52926487.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

Agnieszka Osiecka
historia polskiej piosenki
song studies
literatura i emancypacja
komizm
modele kobiecości
kultura w PRL
history of Polish music
literature and emancipation
comedy
models of womanhood
culture in Polish People’s Republic

Opis:

Artykuł interpretuje twórczość Agnieszki Osieckiej w kontekście estetyki komizmu i teorii feministycznej. Analizie zostały poddane utwory Damą być, Nie ma jak pompa oraz Sztuczny miód. Autor rozpoznaje je jako piosenki mające charakter emancypacyjny. Wprowadza do tekstu narzędzia badawcze skonstruowane przez Bohdana Dziemidoka, łącząc je z tezami wypracowanymi przez Henriego Bergsona, a skoncentrowanymi na wspólnotowym wymiarze śmiechu. Wśród teoretyczek feministycznych szczególnie inspirująca okazała się Hélène Cixous. Z ich pomocą scharakteryzowano techniki użyte podczas budowania tekstu przez poetkę, które wspierają emancypacyjne dążenia kobiet walczących o swoją decyzyjność i niezależność w dobie PRL-u. Uzupełnieniem wywodu jest interpretacja wykonań piosenek Osieckiej i sięgnięcie do teorii z zakresu song studies.
The article interprets the oeuvre of Agnieszka Osiecka in the context of communist aesthetics and the feminist theory. Analyzed were the songs Damą być (To Be a Lady), Nie ma jak pompa (There Is Nothing Like Splendour) oraz Sztuczny miód (Artificial Honey). The author recognises them as songs of emancipatory character. Research tools constructed by Bohdan Dziemidok were introduced and combined with the theses developed by Henri Bergson, while being focused on the communal dimension of laughter. Amongst all the feminist theoreticians, Hélène Cixous proved to be most inspiring. With their help the constructing methods used by the poet that support the emancipatory efforts of women fighting for their decision-making rights and independence during communist times were characterised. The analysis is supplemented by interpreting the performances of Osiecka’s songs as well as alluding to the theory from the area of song studies. 

Źródło:

Konteksty Kultury; 2023, 20, 2; 159-173
2083-7658
2353-1991

Pojawia się w:

Konteksty Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Dzieje Rosji w piśmiennictwie doby stanisławowskiej. Część II: „Recherches sur les titres... ” Feliksa Łoyki
History of Russia in the Polish Literature during the Times of King Stanisław August. Part II: „Recherches sur les titres... ” by Feliks Łoyko

Autorzy:

Kurkowski, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/472338.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

Polish literature of the reign of King Stanisław August
Polish historiography of the 18th century
history of Russia
itulature of Russian rulers
Feliks Łoyko
piśmiennictwo epoki stanisławowskiej
historiografia polska XVIII w.
obraz dziejów Rosji
tytulatura władców Rosji

Opis:

The article contains analysis of Feliks Łoyko’s thesis (1717-1779) „Recherches sur les titres portés en différents tems par les souverains de Russie et de Moscovie” (manuscript preserved at the Czartoryski Library in Kraków, No. 1118). Łoyko’s text was mainly an attempt to complete and elaborate Martin Schmeizel’s concept (1679-1747), and also of Karol Wyrwicz (1717-1793), although preliminary research did not enable him to significantly deepen nor formulate anew all the discussed topics. The unfinished writings of Łoyko are probably a working version of the text conceived as a polemic brochure, prepared in stages (from app. 1768 to app. 1772), a brochure which was tightly connected with the situation of the Polish-Lithuanian Republic at that time. Łoyko’s source-based deliberations are an element of a whole sequence of publishing initiatives that began already in the 40s of the 18th century and which referred to a scientific programme announced by Józef Andrzej Załuski in the brochure Programma Literarium... (Warsaw 1732).

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, 11; 109-134
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Emilia Cyfrowicz (1835-1923) – siostra Maria Emilia od Aniołów. Szkic do portretu niepokalanki, nauczycielki i autorki podręczników
Emilia Cyfrowicz (1835-1923) – Sister Maria Emilia of the Angels a Sketch Biography of the Sister, Teacher and Author of Textbooks

Autorzy:

Młynarczuk, Aldona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1956540.pdf

Data publikacji:

2019-07-29

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

historia Kościoła w Galicji
dzieje niepokalanek
szkolnictwo zakonne dla dziewcząt
podręczniki historii i literatury ojczystej
history of the Church in Galicia
the history of the Sisters of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary
convent education for girls
textbooks on Polish history and literature

Opis:

Autorka artykułu prezentuje sylwetkę Emilii Cyfrowicz – niepokalanki, nauczycielki i autorki podręczników historii i języka polskiego, wykorzystywanych w galicyjskich szkołach na przełomie XIX i XX wieku. Wskazuje na związki niepokalanek ze zmartwychwstańcami, w szczególności o. Hieronima Kajsiewicza z założycielką zgromadzenia – Marceliną Darowską. Przybliża środowisko rodzinne Emilii, jej drogę do zakonu, początki życia konsekrowanego oraz relacje z Darowską w latach 1858-1878. Najwięcej uwagi poświęca edukacji dziewcząt w niepokalańskich szkołach, charakteryzując pracę dydaktyczną oraz twórczość historyczno-dydaktyczną E. Cyfrowicz. Artykuł został oparty na kilkudziesięciu listach pisanych przez założycielkę zgromadzenia do siostry Emilii, jej wspomnieniach oraz dostępnych opracowaniach. W Archiwum Głównym Sióstr Niepokalanek w Szymanowie zachowała się bogata korespondencja, która zasługuje na wnikliwą uwagę. Emilia Cyfrowicz była bowiem reprezentantką coraz liczniejszej grupy wykształconych zakonnic, przejawiających na przełomie XIX i XX w. ambicje twórcze w dziedzinie historii i narodowej literatury.
The author of the article presents the figure of Emilia Cyfrowicz – a sister of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary, teacher and author of textbooks on Polish history and language used in Galician schools at the turn of the 19th and 20th centuries. The article points to the connections between the Sisters of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary and the Congregation of the Resurrection of Our Lord Jesus Christ, in particular the relation of Father Hieronim Kajsiewicz to the founder of the former congregation – Marcelina Darowska. It outlines Emilia’s family environment, her path to the convent, the beginnings of her consecrated life and relations with Darowska in the years 1858-1878. In particular, the article focuses on girls’ education in schools led by the congregation of sister, describing Emilia Cyfrowicz‘s teaching work and historical and didactic output. The article was based on several dozen letters written by the founder of the congregation to sister Emilia, her memories and available studies. The Main Archives of the Sisters of the Immaculate Conception in Szymanów has preserved rich correspondence, which deserves closer attention. Emilia Cyfrowicz was a representative of a growing group of educated nuns, who at the turn of the 19th and 20th centuries manifested creative ambitions in the field of history and national literature.

Źródło:

Studia Polonijne; 2017, 38; 21-36
0137-5210

Pojawia się w:

Studia Polonijne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce