Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "gramatyka" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Porządek słów. Gramatyka. Tekst. Styl. Dyskurs. Red. T. Kananowicz, Aleksandra Klimkiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2019
Autorzy:
Białek, Ewa Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1181979.pdf
Data publikacji:
2021-06-18
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
gramatyka
tekst
styl
dyskurs
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2021, 3 (175); 259-264
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gramatyka operacyjna vs gramatyka konstrukcji (na przykładzie quasi-tautologii i powtórzeń)
Autorzy:
Dobaczewski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049977.pdf
Data publikacji:
2022-01-25
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
quasi-tautologia
powtórzenie
gramatyka konstrukcji
gramatyka operacyjna
quasi-tautology
repetition
construction grammar
operational grammar
Opis:
W niniejszym artykule przedmiotem konfrontacji są dwa lingwistyczne podejścia badawcze: tzw. Construction Grammar rozwijana intensywnie w ostatnich latach głównie w językoznawstwie kognitywnym i reprezentowana przez licznych badaczy lingwistyki polskiej, europejskiej, a także światowej oraz mniej znana, autorska propozycja metodologiczna Andrzeja Bogusławskiego (tzw. Operational Grammar, po raz pierwszy wyłożona w artykule z 1978 roku). Na przykładzie opisu wybranych typów konstrukcji powtórzeniowych polszczyzny i kilku innych języków pokazano istotne różnice w efektach zastosowania obu podejść badawczych. Główną tezą jest diagnoza, że w przeciwieństwie do modnej i chętnie uprawianej gramatyki konstrukcji propozycja metodologiczna polskiego lingwisty oparta na zasadniczej idei proporcjonalności w języku daje narzędzia umożliwiające efektywne rozróżnianie w obrębie konstrukcji powtórzeniowych 1) rzeczywistych jednostek operacyjnych danego języka; 2) przewidywalnych i zrozumiałych na ogólnych zasadach konstrukcji z tautologicznie wypełnianymi pozycjami przewidzianymi zasadniczo dla elementów różnych oraz 3) powtórzeń będących wynikiem ogólniejszych, być może ponadjęzykowych reguł działania mownego. Pomimo rozmaitości wielu nurtów gramatyki konstrukcji, wydaje się, że nie dostarcza ona narzędzi pozwalających na właściwe oddzielenie tych trzech różnych co do istoty typów zjawisk tekstowych (a w każdym razie nie wskazuje na to pozostająca pod wpływem CG praktyka badań nad powtórzeniami).
In this article, the two linguistic approaches are confronted: the first is Construction Grammar, which has been intensively developed in recent years, mainly in cognitive linguistics, and is represented by numerous researchers of Polish, European, and world linguistics; the second is the less known, author’s methodological proposal by Andrzej Bogusławski (the so-called Operational Grammar, presented in the article Bogusławski 1978). On the example of the description of selected types of repetitive constructions (of Polish and several other languages), significant differences in the effects of applying both research approaches are shown. The main thesis is the claim that, in contrast to the fashionable and willingly practiced CG, the Polish linguist’s methodological proposal (OG), based on the fundamental idea of proportionality in language, does give tools to effectively distinguish amongst repetitive constructs: 1) the real operational units of a given language; 2) predictable and generally comprehensible constructs with tautologically filled items (intended essentially for different elements); and 3) repetitions resulting from more general, perhaps supra-linguistic rules of speech activity. Despite the diversity of the many currents of CG, it seems that it does not provide the tools to properly separate these three essentially different types of textual phenomena (and at least this is not indicated by the practice of research on repetitions influenced by CG).
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2022, 18; 163-178
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi o metodzie późnego Wittgensteina
Autorzy:
Dziobkowski, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705606.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
J. Frazer
gramatyka głęboka
gramatyka powierzchniowa
W. James,metafilozofia
metoda
przejrzysta ekspozycja
L. Wittgenstein
Opis:
Autor twierdzi, że termin „metoda” w kontekście filozofii późnego Wittgensteina należy rozumieć dwojako. W szerszym sensie jest to ogólna strategia rozwiązywania filozoficznych, a mówiąc bardziej ogólnie, „duchowych” zagadnień. Strategia ta jest dobrze określona i możemy wyróżnić w niej dwa elementy. Pierwszy ma charakter negatywny: rozbrajamy teoretyczne ujęcie określonego problemu. Celem drugiego, pozytywnego etapu jest „przejrzysta ekspozycja”, czyli rozpoznanie „głębokiej” gramatyki różnych kłopotliwych filozoficznie wyrażeń. Przez metodę w węższym sensie należy natomiast rozumieć sposób uzyskania owej „przejrzystej ekspozycji”. W tym wypadku nie może być mowy o żadnej precyzyjnie zdefiniowanej procedurze. Jasność co do tego, jak funkcjonuje język, osiągamy za pomocą różnorodnych technik. Gdy w uwadze 133 Dociekań filozoficznych Wittgenstein pisze, że „nie ma czegoś takiego jak metoda filozoficzna”, to chodzi mu właśnie o to, że nie ma jednej dobrze zdefiniowanej techniki, dzięki której możemy uzyskać orientację w języku. W każdym przypadku należy poszukiwać właściwych w danej sytuacji, doraźnych rozwiązań. Tak rozumiana metoda stanowi rdzeń sposobu myślenia późnego Wittgensteina. W artykule jest mowa po pierwsze, o genezie tej metody, po drugie o jej charakterystycznych rysach, i po trzecie, o pewnym istotnym podobieństwie do koncepcji przedstawionej w Pragmatyzmie Jamesa.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 81-91
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie przyimki prefigowane (Próba opisu generatywnego)
Polish composite prepositions (Attempt to generative description)
Autorzy:
Nowak, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592151.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
grammar
preposition
generativism
gramatyka
przyimek
generatywizm
Opis:
The author of the paper aims at providing a description of the syntax of the prepositionsznad, spod, sprzed, zza; sponad, spopod, spoza, spomiędzy, spośród with respect totheir structure and meaning. The method of analysis is based on the Minimalist Program.The content of the paper focuses on issues relating to reconstruction of the form of thephrases with these prepositions and reconstruction of the hierarchy of the components inthe syntactic structures.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2015, 14; 391-406
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podmiot i predykat: filozoficzne podstawy gramatyki kategorialnej
Autorzy:
Tałasiewicz, Mieszko
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705310.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
podmiot
predykat
gramatyka kategorialna
E. Husserl
G. Frege
kategoria semantyczna
pozycja syntaktyczna
logiczna składnia
gramatyka
Opis:
Artykuł poświęcony jest wyprowadzeniu rozróżnienia podmiotu i predykatu z fundamentalnych intuicji dotyczących ludzkiej aktywności językowej. Intuicje te prowadzą do sformułowania najważniejszych zasad gramatyki kategorialnej; gramatyka ta – po odpowiedniej korekcie i po oczyszczeniu z nieprzemyślanych „udogodnień” – ukazana jest jako opis podstawowych warunków tworzenia złożonych znaczeń, a tym samym jako logiczna teoria składni wszelkiego języka. W szczególności stawia się tezę, że rozróżnienie podmiotu i predykatu musi być ufundowane bezpośrednio w pochodzącej od Fregego idei funktorowości i pochodzącej od Husserla idei dwóch rodzajów intencjonalności: nominalnej i propozycjonalnej. Obie te idee mają charakter transcendentalny w sensie Strawsona: zakłada się, że ukazują one niezbywalne warunki ludzkiego posługiwania się językiem i konstytuują fundament składni logicznej.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 1; 147-165
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Huruf al-dżar w arabskim: między anglosaskim genetivem a siedmioma polskimi przypadkami
Huruf al-dżar in arabic: between the Saxon genitive and seven Polish cases
Autorzy:
El Imrani, Nizar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2206743.pdf
Data publikacji:
2017-04-13
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
huruf al-dżar
przypadki
genetiv
gramatyka kontrastywna
gramatyka arabska
genitive
Polish cases
contrastive grammar
Arabic grammar
Opis:
Obiektem naszego badania jest dwumian: partykuła harf + rzeczownik w języku arabskim. Konkretnie huruf al-dżar. W podręcznikach do nauczania języka arabskiego a także według wielu badań na podstawie języka angielskiego oraz polskim zostało ustalone, że al-dżar to genetiv.W przypadku gramatyki kontrastywnej angielsko-arabskiej analiza porównawcza jest jak najbardziej owocna, ale w kontekście nauczania Polaków języka arabskiego, gdzie w języku polskim występuje siedem przypadków, sprawa wymaga rewizji. Na podstawie gramatyki języka arabskiego najpierw wymienimy te partykuły, a potem porównamy, analizując odpowiedni przypadek oraz jego strukturę w języku polskim.
The object of our study is the structure: particle harf + noun in Arabic. Specifically huruf al-dżar. The textbooks for teaching the Arabic language and a several studies based on English and Polish established that al-dżaris genetiv. In the case of contrastive English-Arabic grammar, comparative analysis is most revealing, but in the context of teaching the Arabic language to Poles where in the Polish language there are seven cases, the matter requires revision. On the basis of the Arabic grammar, we will mention them, and then compare and analyze the appropriate case and its structure in the Polish language.
Źródło:
Językoznawstwo; 2017, 11; 27-35
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O znaczeniu, sensie i gramatyce indeksowania
On Reference, Sense, and Indexing Grammar
Autorzy:
Piotrowski, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/424679.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
Tematy:
sens i znaczenie
index
indeksacja
logika
gramatyka
Opis:
Gottlob Frege has already distinguished sense (Sinn) from reference (Bedeutung) because expressions can possess the same referent and different senses. G. Frege also argued that some words have a sense, but it is very doubtful if they have a reference. Moreover, for example, the words “the least rapidly convergent series” have sense but no referent. According to this distinction, we can notice that the expression “indexing” has many different senses, but it is hard to say if the meaning of this expression exists. We can index the Latin word index and list: an informer, a traitor, a spy, a demonstrative finger, a title or an inscription etc. But how to index the word “indexing”? Should we rather say perhaps an indexing grammar, according to Ludwig Wittgenstein’s undenotational theory of meaning as use of expression? Though in postmodernism this anti-essential impulse was strengthened (Derrida, Rorty, Welsch), however we have to cope with this – a true or false, good or oppressive – indexing game and at the same time with the game against the discipline of indexing. An indexing is proper both for the doctrines which have an absolutistic (Arystoteles) or publicly religious pronunciation (Pascal), also for relativism and contextualism or – only vestigially – (con)textualism.
Źródło:
Sztuka i Dokumentacja; 2013, 9; 79-91
2080-413X
Pojawia się w:
Sztuka i Dokumentacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pojęcie p rawdy w Traktacie logiczno-filozoficznymLudwiga Wittgensteina
Autorzy:
Dehnel, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2101457.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
L. Wittgenstein
prawda
język
korespondencja
semantyka
gramatyka
Opis:
Artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, jakie stanowisko w kwestii prawdy reprezentował L. Wittgenstein w Traktacie logiczno-filozoficznym. Tezą jest, że odpowiedź na powyższe pytanie zależy od tego, w jaki sposób rozumiemy dzieło w całości, jaki sens nadajemy uwagom, z których się składa. W tekście wyróżniam trzy główne interpretacje Traktatu: (1) metafizyczną, (2) antymetafizyczną i (3) terapeutyczną. Następnie omawiam odpowiednio trzy możliwe ujęcia prawdziwości: korespondencyjne, gramatyczne i ujęcie właściwe interpretacji terapeutycznej, podkreślając ich immanentny związek z założeniami stanowiącymi punkt wyjścia dla wspomnianych trzech interpretacji. Na końcu sugeruję, które z opisanych ujęć wydaje się trafnie oddawać intencje Wittgensteina.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 1; 87-110
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Części mowy w gramatyce grecko-rzymskiej. Kształtowanie się klasyfikacji od starożytności do XX wieku
Parts of Speech in the Greco-Roman Grammar. The Development of Classification from Antiquity Until the 20th Century
Autorzy:
Górska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1902244.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
gramatyka grecka
gramatyka łacińska
klasyfikacja słownictwa
części mowy
Greek grammar
Latin grammar
lexical classification
parts of speech
Opis:
The author of the paper verifies a common belief that the traditional classification of ten parts of speech – five of them being open-class and inflected (noun, adjective, pronoun, numeral and verb), and five closed-class uninflected (adverb, preposition, conjunction, exclamation and particle) – is taken from the Greco-Roman grammar. Indeed, this two-class typology has its roots in the Antiquity, but the number of the classes and the classification itself differ from the one mentioned above. The development of lexical classification in the Greek and the Latin grammar led to the emergence of eight parts of speech, staying only in a partial correspondence between the two languages. Even the 19th and 20th-century grammars of Greek or Latin, which were composed under a strong influence of the grammatical descriptions of Modern Time languages, and which included a classification of the parts of speech that was a modified version of the Antique list, propose a wide spectrum of typologies. An examination of these typologies leads the author to the conclusion that among all kinds of classifications of lexical items proposed for Latin or Greek, either in the Antique era or today, no classification like the one mentioned at the very beginning of this text is to be found.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 6; 23-42
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polszczyzna C. K. Norwida
The language of C.K. Norwid
Autorzy:
Czyż, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164922.pdf
Data publikacji:
2012-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
językoznawstwo
słownictwo
gramatyka
Norwid
linguistics
vocabulary
grammar
Opis:
W niniejszym artykule ukazano różnice między polszczyzną obecną a współczesną C.K. Norwidowi. Autorka skupiła się na rozbieżnościach w zakresie leksyki i gramatyki, tj. fonetyki i fleksji. Materiał źródłowy stanowią utwory pochodzące z tomu Wiersze wybrane w opracowaniu M. Inglota z 1991 roku. Część słownictwa, którym posługiwał się C. Norwid, w dzisiejszych słownikach polszczyzny ogólnej opatrzona jest kwalifikatorami dawne czy przestarzałe. Analiza języka interesujących tekstów wykazuje dużo różnic z obecną polszczyzną także w zakresie fonetyki i fleksji. Stosowane formy są często typowe nie tylko dla XIX, ale także dla XVII czy XVIII wieku.
The aim of this article was to present the differences between the present day Polish language and the one used by C.K. Norwid. The author highlighted lexical and grammatical discrepancies, focusing on phonetics and inflection in particular. The source materials were the poems included in the Wiersze wybrane poetry volume, compiled by M. Inglot in 1991. A part of the vocabulary used by Norwid is classified as obsolete or out of date in contemporary dictionaries. Language analysis of the relevant excerpts reveals plenty of differences when confronted with the present day language, also with regards to phonetics and inflection. The forms applied by the poet are typical of the XIXth, as well as XVIIth and XVIIIth century.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2012, Zeszyt, XXVI; 177-186
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eine integrative Auffassung des polnischen Nullsubjekts? Zum Buch von Anna Pilarski: „Das Nullsubjekt im Polnischen“
An integrative framework with respect to null-subject in polish? The book by Anna Pilarski: “Das Nullsubjekt im Polnischen”
Autorzy:
Osiewicz-Maternowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1596953.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Nullsubjekt
Generative Transformationsgrammatik
Dependenzielle Verbgrammatik
null-subjekt
Transformational Generative Grammar
Dependency Verb Grammar
podmiot zerowy
gramatyka transformacyjno-generatywna
gramatyka dependencyjna
Opis:
Der Beitrag präsentiert Anna Pilarskis Buch „Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich“, in dem zwei Grammatikmodelle, die in der modernen Linguistik vertreten sind, miteinander verglichen werden sollen. Die Autorin betont ausdrücklich, dass sie keines von ihnen einer Kritik aussetzt und auch keines bevorzugt. Einer detaillierten Analyse unterzieht sie subjektlose Konstruktionen mit inkorporierter, kontextbedingter, rollenprominenter, referentieller und transformationsbedingter Subjektrealisiation. Dem Leser wird während der Lektüre jedoch sichtbar, dass sowohl die GTG als auch die DVG vor allem abgetrennt existieren und keines von den beiden Modellen im Stande ist, allein alle Aspekte des Nullsubjekts im Polnischen zu beschreiben: Sie betrachten das Problem von einer anderen Seite und bedienen sich anderer Forschungsmechanismen. Dadurch gewinnt der Leser den Eindruck, dass sie von der Autorin bei der Analyse eher abwechselnd angewandt und nicht miteinander konfrontiert werden. Deswegen wäre es vielleicht begründet, an eine integrative Auffassung beider Modelle hinsichtlich des Nullsubjektes zu denken, statt sie miteinander zu vergleichen.
The article is an analysis of Anna Pilarski’s book called „Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich“ [Null-subject in Polish. A comparison of the models: Dependency Verb Grammar and Transformational Generative Grammar]. The author of the book aims to compare two grammar models present in the contemporary linguistics. Pilarski explicitly emphasises that she neither criticizes nor gives preference to any of them. The constructions analysed in detail in the book are the subjectless constructions with incorporated, context-conditioned, role-prominent, referential and transformation-conditioned realization of the subject. The reader of the book can notice that the two models, DVG and TGG, in principle exist independently and neither of them alone allows for a full description of all the aspects of null-subject in Polish since each of the two examines the null-subject phenomenon in a different way and applies different research mechanisms. Hence, during reading one can have an impression that Pilarski used the two models interchangeably, instead of confronting them with each other. Therefore, it seems reasonable to consider an integrative framework based on the two models with respect to the issue of null-subject instead of comparing DVG und TGG with one another.
Artykuł jest omówieniem książki Anny Pilarski „Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich“ [Podmiot zerowy w języku polskim. Porównanie modeli dependencyjnej gramatyki czasownika i gramatyki transformacyjno-generatywnej], której Autorka postawiła sobie za zadanie porównanie dwóch modeli gramatyki funkcjonujących we współczesnej lingwistyce, podkreślając przy tym, że żadnego z nich nie poddaje krytyce, ale też żadnego z nich nie faworyzuje. Szczegółowemu badaniu poddane zostały bezpodmiotowe konstrukcje, w których ten rodzaj podmiotu realizowany jest na różne sposoby: może być wbudowany, zależeć od kontekstu, od roli tematycznej, od odniesienia czy też transformacji. W trakcie lektury czytelnik może zauważyć, że zarówno gramatyka transformacyjno-generatywna, jak i dependencyjna gramatyka czasownika egzystują raczej niezależnie od siebie i żadna z nich nie jest w stanie samodzielnie opisać wszystkich aspektów podmiotu zerowego w języku polskim, ponieważ analizuje to zjawisko w inny sposób i posługuje się odmiennymi mechanizmami badawczymi. W związku z tym można odnieść wrażenie, że Autorka książki stosuje oba modele zamiennie, zamiast je ze sobą zestawić. Dlatego też byłoby raczej zasadnym stworzenie w odniesieniu do podmiotu zerowego modelu integrującego, który uwzględniałby zarówno gramatykę transformacyjno-generatywną. jak i dependencyjną gramatykę czasownika, zamiast je ze sobą porównywać.
Źródło:
Colloquia Germanica Stetinensia; 2016, 25; 379-391
2450-8543
2353-317X
Pojawia się w:
Colloquia Germanica Stetinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies