Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "gender (rodzaj)" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 25
Tytuł:
Znaczenie relacji genderowych w konstruowaniu tożsamości pracowniczych. Studium przypadku brazylijskich pracowników obszaru miejskiego
Impact of gender relations on the narrative patterns of working identity construction: A case study with Brazilian urban workers
Autorzy:
Ribeiro, Marcelo Alfonso
da Conceiçao Coropos Uvaldo, Maria
da Silva, Fabiano Fonseca
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/686439.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
Tematy:
tożsamość
gender (rodzaj)
rynek pracy
społeczny konstruktywizm (konstrukcjonizm)
poradnictwo
doradztwo kariery
identity
gender
labor market
social constructionism
career counseling
Opis:
By means of a qualitative approach, this study aimed to understand the main narrative patterns of working identity construction and influences of gender relations in these processes through content analysis of the narratives generated by a purposive sample of 40 Brazilian urban workers. Five narratives patterns were found (organizational, professional/occupational, networking, hybrid, and de-identification). In the analysis of gender relations, men and women likewise constructed organizational and professional/occupational identities; men, however, were more likely to construct hybrid identities while women were more likely to construct flexible identities. In conclusion, traditional models of identity construction coexist with flexible and hybrid models, but with an important gender difference consisting in women’s major tendency to change. The practical implications and limitations of these results for career counseling are discussed.
Celem niniejszej pracy, w której wykorzystano wyniki badań uzyskane przy użyciu podejścia jakościowego, było wyjaśnienie narracyjnych wzorów konstrukcji pracowniczej tożsamości oraz oddziaływania na nie relacji genderowych. Analizie poddano treść narracji 40 brazylijskich pracowników miejskich. Zidentyfikowano pięć wzorów narracyjnych (organizacyjny, zawodowy/branżowy, sieciowy, hybrydowy oraz deidentyfikujący). W analizie relacji genderowych zauważono, że kobiety i mężczyźni podobnie konstruowali tożsamość organizacyjną oraz zawodowo/branżową; z tym, że mężczyźni częściej skłaniali się do konstrukcji tożsamości hybrydowej, a kobiety do konstrukcji tożsamości plastycznej. Modele tradycyjne konstrukcji tożsamości współistnieją z modelami hybrydowymi i plastycznymi, ale ważną różnicą na poziomie gender jest to, że większość kobiet ma tendencję do ich zmiany. Omówione zostały praktyczne konsekwencje oraz zastosowania tych wyników dla doradztwa kariery.
Źródło:
Studia Poradoznawcze; 2016, 5
2450-3444
Pojawia się w:
Studia Poradoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interakcje w procesie socjalizacji rodzajowej dzieci w przedszkolu
Autorzy:
Pietryczuk, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/606675.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
socialization, interactions, sex, gender
socjalizacja, interakcje, płeć, rodzaj
Opis:
In the socialization process, a child learns social interactions, interpersonal relations and coexistence in the group, social standards and standards of conduct. Additionally, children develop their personality and character. One of the most essential part of the socialization process is the preparation to fulfill male and female roles. Preschool significantly affects the formation of gender roles. This research involves interactions between preschoolers and their teachers. Furthermore, it deals with the influence of the interactions on the development of child’s social-cultural gender.
W procesie socjalizacji dziecko uczy się podstaw interakcji społecznych, życia i funkcjonowania w grupie, poznaje społeczne normy postępowania i zachowania, kształtuje swoją osobowość i cechy charakteru. Jednym z najważniejszych zakresów tego rozwoju jest przygotowanie do pełnienia ról kobiety i mężczyzny. W procesie socjalizacji dzieci w zakresie kształtowania ról rodzajowych istotną rolę odgrywa przedszkole. Opisane badania dotyczą interakcji między nauczycielkami a wychowankami w przedszkolu oraz ich wpływu na kształtowanie płci społeczno-kulturowej (rodzaju) dzieci.
Źródło:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2018, 37, 1
0137-6136
Pojawia się w:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
En torno a un uso no discriminatorio del género gramatical en español
On a Non-Discriminatory Use of the Grammatical Gender in Spanish
O niedyskryminacyjnym użyciu rodzaju gramatycznego w języku hiszpańskim
Autorzy:
Balmaseda Maestu, Enrique
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1877185.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rodzaj gramatyczny
seksizm
androcentryzm
grammatical gender
sexism
androcentrism
Opis:
El género, se tome este en la acepción tercera o en la octava del Diccionario de la Lengua Española (DLE), constituye probablemente la cuestión más candente de la sociolingüística y gramática normativa del español actual. Hoy por hoy, planteos tradicionales y propuestas en tentativa sobre su concepción y tratamiento parecen ofrecer perspectivas incompatibles. El tema revela en su vertiente gramatical (enredada con diversas facetas psicológicas, sociológicas, ideológicas y políticas de las relaciones entre mujeres y hombres) un interés social y un grado de controversia especialmente alto para tratarse de un tema lingüístico, tanto entre autoridades de la disciplina como en medios populares. Dentro de este marco, el presente trabajo presenta una serie de reflexiones, pautas y ejemplos que, además de centrar el tema, puedan servir de orientación para evitar un tratamiento, no solo sexista, sino también androcéntrico del español.
Whether understood in its third or in its eighth entry in the Diccionario de la Lengua Española (DLE), gender has probably become the hottest issue of sociolinguistics and normative grammar in contemporary Spanish. Nowadays, traditional approaches and attempted propositions about its conception and treatment seem to offer incompatible points of view. From a grammar perspective (mixed up with different psychological, sociological, ideological and politic topics about the relations between men and women), this subject reveals a social interest and a degree of controversy particularly high for a linguistic issue, not only amongst authorities in the matter but also in popular media. Within this framework, the present work offers a series of considerations, guidelines and examples that, as well as situating the subject, could be used as a guidance in order to avoid not only a sexist but also an androcentric use of Spanish.
Niezależnie od tego, czy rozumiany według trzeciego czy ósmego znaczenia w Diccionario de la Lengua Española (DLE), rodzaj stał się prawdopodobnie najgorętszym zagadnieniem socjolingwistyki i gramatyki normatywnej we współczesnym języku hiszpańskim. W dzisiejszych czasach tradycyjne podejścia i propozycje dotyczące jego koncepcji i traktowania wydają się oferować rozbieżne punkty widzenia. Z perspektywy gramatycznej (pomieszanej z różnymi zagadnieniami psychologicznymi, socjologicznymi, ideologicznymi i politycznymi dotyczącymi relacji między mężczyzną i kobietą) temat ten ujawnia interes społeczny i pewien stopień kontrowersji zwłaszcza w kwestiach językowych, nie tylko w środowisku autorytetów w tej dziedzinie, ale także w popularnych mediach. W tym kontekście niniejszy artykuł oferuje szereg rozważań, wytycznych i przykładów, które oprócz propozycji umiejscowienia tematu mogą być wykorzystane jako wskazówki, jak uniknąć nie tylko seksistowskiego, ale i androcentrycznego użycia języka hiszpańskiego.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 5; 55-77
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kategoria rodzaju gramatycznego w systemie językowym, dyskursie i glottodydaktyce
Category of grammatical gender in the Polish language system, discourse and glottodidactics
Autorzy:
Pałuszyńska, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/680359.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
językoznawstwo
rodzaj gramatyczny
glottodydaktyka
metodyka
linguistics
grammatical gender
glottodidactics
methodology
Opis:
The aim of the article is to describe the category of gender in Polish from three perspectives: the perspective of the grammatical system, of discourse and of glottodidactics. In the grammatical description, the author emphasizes the syntactic function and the rules for dividing Polish nouns into genders. She draws attention to different ways of linguistic symbolization of gender in a discourse, which may be divergent from the grammatical gender. She notices differences between the acquisition of the category in question by native and non-native users. From the perspective of pedagogical grammar, she analyzes the mistakes of foreigners in terms of gender and proposes general principles of teaching this category.
Celem artykułu jest opis kategorii rodzaju w języku polskim z trzech perspektyw: systemu gramatycznego, dyskursu oraz glottodydaktyki. W opisie gramatycznym autorka kładzie nacisk na funkcję składniową oraz zasady podziału rzeczowników na rodzaje. Zwraca uwagę na różny sposób językowego symbolizowania płci w dyskursie, który może być rozbieżny z rodzajem gramatycznym. Zauważa różnice między przyswajaniem omawianej kategorii przez rodzimych i nierodzimych użytkowników. Z perspektywy gramatyki pedagogicznej analizuje błędy cudzoziemców w zakresie rodzaju i proponuje ogólne zasady nauczania tej kategorii.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2019, 26; 413-423
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postacie bajkowe i fantastyczne na tle wybranych języków słowiańskich – problem „szemranego” rodzaju gramatycznego
Fairy-tale and fantastic characters and the selected slavic languages – the problem of the “questionable” grammatical gender
Autorzy:
Nowakowska, Maria Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967027.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
linguistics
glottodidactic
names of characters from fairy tales
grammatical gender
natural gender
discrepancy between the natural gender and grammatical gender
językoznawstwo
nazwy bohaterów bajek
rodzaj gramatyczny
rodzaj naturalny
rozbieżności między rodzajem naturalnym a gramatycznym
glottodydaktyka
Opis:
W artykule przedstawiono problem rodzaju gramatycznego postaci bajkowych i fantastycznych. Omówiono m.in. rozbieżność między rodzajem gramatycznym a rodzajem naturalnym nazw bohaterek najpopularniejszych bajek dla dzieci, czyli Czerwonego Kapturka i Kopciuszka, a także postaci wywodzących się z literatury fantasy i gier komputerowych, tak popularnych wśród młodego pokolenia. Przedstawione przykłady pokazują zaburzenia pomiędzy rodzajem gramatycznym wspomnianych postaci a ich określnikami, do których dochodzi na poziomie składni. Na ich podstawie można wnioskować o swoistej wyższości rodzaju naturalnego nad rodzajem gramatycznym.
The article presents the problem of the grammatical gender in fairy-tale and fantasy characters. It shows the discrepancy between the grammatical gender and the natural gender in the names of the most popular children’s characters such as Little Red Riding Hood and Cinderella, as well as characters from fantasy books and computer games which have gained popularity amongst youth. The examples presented in the article show the disturbance on a syntactical level, between the grammatical gender of said characters and their attributes. Based on these examples one can notice the superiority of the natural gender over the grammatical gender.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2014, 21
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Il genere linguistico come fenomeno grammaticale e semantico-referenziale. Considerazioni preliminari sull’esempio dell’italiano e del polacco
Autorzy:
Latos, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084124.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
grammatical gender
natural gender
linguistic encoding of sex distinction
Italian
Polish
rodzaj gramatyczny
rodzaj naturalny
językowe kodowanie informacji o różnicy płci
język włoski
język polski
Opis:
The article addresses the relation between the grammatical gender and the linguistic encoding of sex distinction (natural gender). Our goal is to problematize the category of gender as a multipart and multifunctional linguistic phenomenon operating in diverse dimensions of a language. The analysis of Italian and Polish languages illustrates that grammatical gender – whose main function is to signal syntactic relations between text constituents – and natural gender – whose main function is to encode information about the sex of a referent – are in principle autonomous and independent linguistic phenomena which are however strongly interrelated in a linguistic system through a morphological and syntactic interface.
Artykuł podejmuje rozważania na temat relacji między rodzajem gramatycznym a językowym kodowaniem informacji o różnicy płci (rodzaj naturalny). Głównym celem jest sproblematyzowanie kategorii rodzaju (gender) jako wieloaspektowego i wielofunkcyjnego zjawiska językowego. Analiza, opierająca się na przykładach z języka polskiego i włoskiego, pokazuje, iż rodzaj gramatyczny (którego główną funkcją jest sygnalizowanie relacji między elementami tekstu) i rodzaj naturalny (który informuje o płci osoby będącej desygnatem wypowiedzi) to dwa odrębne i niezależne zjawiska językowe, które jednakże są silnie skorelowane na płaszczyźnie morfologicznej i syntaktycznej systemu językowego.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2020, 4; 538-552
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na temat gramatyki onomastycznej (na przykładzie wybranych toponimów obcych i polskich)
Remarks on onomastic grammar (on the example of selected foreign and Polish toponyms)
Autorzy:
Stefańczyk, Wiesław Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47230363.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
toponim
liczba
rodzaj
przypadek
nieodmienność
toponym
number
gender
case
uninflected word
Opis:
Artykuł przedstawia prawidłowości w zakresie podstawowych kategorii fleksyjnych (tj. rodzaju, liczby i przypadka) obcych i polskich toponimów. Materiał źródłowy stanowią nazwy państw świata i ich stolic, największe miasta świata oraz największe miasta Polski. Z badań wynika, że rodzaj męski mają zasadniczo toponimy o wygłosie spółgłoskowym, rodzaj żeński – nazwy własne zakończone na -a, natomiast rodzaj nijaki – leksemy z wygłosowymi samogłoskami: -e, -i//-y, -o oraz -u. Zdecydowana większość toponimów ma postać liczby pojedynczej, jedynie niewielka ich część to formy plurale tantum, o czym decydują czynniki semantyczne, np. Stany Zjednoczone, Komory bądź historyczne, np.: Węgry, Niemcy. Toponimy rodzaju męskiego odmieniają się według paradygmatu deklinacji męskiej, przy czym nazwy obce mają w D. lp. na ogół końcówkę -u, natomiast nazwy polskie najczęściej zakończenie -a. Leksemy rodzaju żeńskiego odmieniają się według wzorca deklinacji męskiej, natomiast toponimy rodzaju nijakiego są w ponad 90% nieodmienne.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2013, 20; 41-50
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Czerwony Kapturek był śliczną dziewczynką, a Kopciuszek wyszedł za księcia…”- rozbieżności między rodzajem gramatycznym a naturalnym nazw bohaterek bajek i ich konsekwencje w tekstach
“Little Red Riding Hood was a pretty girl and Cinderella got married to a prince…” the differences between grammatical and natural gender of the names of fairy-tales female protagonists and its consequences in the texts
Autorzy:
Szczurek, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/460013.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
językoznawstwo
nazwy bohaterek bajek
rodzaj gramatyczny
rodzaj naturalny
rozbieżności między rodzajem naturalnym a gramatycznym
linguistics
the names of fairy-tales female protagonists
grammatical gender
natural gender
the differences between grammatical and natural gender
Opis:
Artykuł przedstawia problem rozbieżności między rodzajem naturalnym a gramatycznym nazw głównych bohaterek bajek o Kopciuszku i Czerwonym Kapturku. Przywołuje przykłady różnego zastosowania form gramatycznych składników w wypowiedzeniach, gdzie te postaci występują w roli podmiotu. Pokazuje, że w wydaniach bajek, w których formy dostosowywane są pod względem rodzaju gramatycznego nazw, może dojść do zaburzenia tożsamości podmiotu w obrębie jednego zdania. Zwraca uwagę na najbardziej logiczne rozwiązanie – uznanie, że rodzaj naturalny jest ważniejszy od gramatycznego przy charakteryzowaniu tych bohaterek.
The article presents the problem of the differences between grammatical and natural gender of the names of main female protagonists in the tales of Cinderella and Little Red Riding Hood. It shows the examples of usage of different gender categories in the text telling about the protagonists. It is possible to mix the gender identity of the protagonists in the texts. It stresses the most logical solution – using the natural gender which, in this situations, should be more important than the grammatical one.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2011, 1
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Full agreement with coordinate subjects in Polish: Gender resolution rules revisited
Nowe ujęcie reguł uzgadniania rodzaju orzeczenia z podmiotem szeregowym w języku polskim
Autorzy:
Prażmowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878779.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
akomodacja
język polski
podmiot szeregowy
rodzaj
żywotność
agreement
animacy
coordination
gender
Polish
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zbioru nowych reguł dotyczących uzgodnienia rodzaju podmiotu szeregowego z formą orzeczenia czasownikowego w języku polskim, opartych na wzajemnych oddziaływaniach wartości kategorii rodzaju i żywotności członów podmiotu, które odpowiadają za uzgodnienie danego podmiotu z określoną formą orzeczenia. Według przedstawionej analizy zarówno cechy kategorii rodzaju jak i kategorii żywotności decydują o uzgodnieniu podmiotu szeregowego z orzeczeniem w formie męskoosobowej lub niemęskoosobowej, bądź umożliwiają uzgodnienie podmiotu z obiema tymi formami orzeczenia, co jest efektem zastosowania czterech zaproponowanych reguł i interakcji pomiędzy nimi. W rezultacie omawiany zbiór nowych reguł oferuje możliwość stworzenia bardziej kompleksowego opisu i objaśnienia danych, które stanowią problem w ujęciu tradycyjnych reguł uzgodnienia podmiotu szeregowego z orzeczeniem, głównie z uwagi na uwzględnienie w prezentowanej analizie warunków występowania oboczności w badanych kontekstach w języku polskim.
The aim of the paper is to propose a set of revised gender resolution rules for Polish, based on an interplay between gender and animacy features of conjuncts, which makes a coordinate subject eligible for a given variant of gender agreement with the predicate. Specifically, it is argued that both gender and animacy features of conjuncts can make a coordinate subject eligible for virile or non-virile agreement, or both. The resolution is achieved by the application of a set of four rules capitalising on certain semantic features of conjuncts and the interaction between them within a coordinate subject. The application of the rules restricts agreement possibilities to either virile or non-virile agreement, or makes both possibilities available for a given coordinate subject. In consequence, the proposed revised gender resolution rules have a capacity to capture data that are problematic under the traditional resolution rules for Polish.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 11; 71-86
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nijakość w języku i neutralność w literaturze jako sygnał odmienności kulturowej?
Autorzy:
Pieciul-Karmińska, Eliza
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611641.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
linguistic worldview
neuter gender
literary translation
językowy obraz świata
rodzaj nijaki
przekład literacki
Opis:
It is assumed in the linguistic worldview conception that a language’s grammatical structure can accentuate certain aspects of semantic content and thus contribute to the emergence of a specific, often unique and untranslatable worldview. A grammatical category of this kind is the neuter gender in German: its frequent use stems from the lack of gender endings on verbs, as well as from the fact that diminutives (ending in -chen or -lein) are neuter (hence the surprising neuter gender of das Mädchen). Especially important in this respect is the pronoun es, which not only replaces nouns in neuter but performs many other crucial grammatical functions. It is therefore not accidental that Siegmund Freud chose das Es for his category of ‘childness’ (translated erroneously as id into English and from there into Polish).The productivity and frequency of the use of the neuter gender obviously leaves its trace. In literature, the category serves not only to express ‘childness’ but also neutrality/universality, which is illustrated here with examples from the Grimm brothers’ tales, Ernst Theodor Amadeus Hoffman’s, and contemporary children’s literature (Paul Maar). Next, it is considered what happens to the neuter in Polish translation and whether the necessary reductions are only due to linguistic untranslatability and the “terror of Polish”, or whether they may point to a subconscious (perhaps even a conscious) rejection of that category and a projection of a dichotomous male/female world.Based on this grammatical phenomenon, it is shown how elements of language are manifested in literature and whether they can act as a cultural barrier in the translation process.
W myśl koncepcji „językowego obrazu świata” struktura gramatyczna może podpowiadać określone treści, uwypuklać je i akcentować, sprzyjając powstawaniu swoistego „świato-oglądu” (unikatowego i często nieprzetłumaczalnego). Taką strukturą jest rodzaj nijaki w języku niemieckim, gdyż jego częstsze użycie spowodowane jest brakiem końcówek rodzajowych w formach czasownika, oraz faktem, iż wszystkie zdrobnienia (posiadające końcówkę „-chen”, „-lein”) są z zasady rodzaju nijakiego (stąd chociażby zaskakująca dla polszczyzny gramatyczna nijakość „dziewczyny” w języku niemieckim). Szczególnie istotny jest w tym kontekście zaimek „es”, który nie tylko zastępuje rzeczowniki w rodzaju nijakim, lecz spełnia ponadto szereg istotnych funkcji gramatycznych. Nieprzypadkowo Siegmund Freud wybrał „das Es” jako nazwę dla opisywanej przez siebie kategorii dziecięcości (tłumaczonej na język polski za angielskim przekładem mylnie jako „id”).Produktywność i częstotliwość użycia rodzaju nijakiego pozostawia oczywiście ślad. W literaturze pięknej kategoria ta służy nie tylko do wyrażania treści związanych z nijakością/dziecięcością, lecz werbalizuje również zjawiska związane z neutralnością/uniwersalnością, co pokazuję na przykładach zaczerpniętych z baśni braci Grimm i Ernsta Theodora Amadeusa Hoffmana oraz współczesnej literatury dziecięcej (książek Paula Maara). Następnie chciałabym zapytać, co dzieje się z kategorią nijakości w sytuacji przekładu na język polski i czy jej redukcja wiąże się wyłącznie z faktem nieprzekładalności językowej i „terrorem polszczyzny”, czy może być także nieświadomym (a może świadomym) odrzuceniem tej kategorii na rzecz dychotomizacji świata na żywioł męski i żeński.Na przykładzie jednego zjawiska gramatycznego pokazuję, w jaki sposób elementy języka manifestują się w literaturze i czy mogą stanowić barierę kulturową w sytuacji przekładu na inny język.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O rodzaju gramatycznym, związku zgody i problemach z tym związanych
On the Grammatical Gender, the Relationship of Agreement and the Related Problems
Autorzy:
Andrejewicz, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127754.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rodzaj gramatyczny
związek zgody
dydaktyka szkolna
grammatical gender
relation of concordance
scholar didactic
Opis:
It has been noted in the paper that distinguishing three values of the category of gender for nouns in both numbers, and for verbs and adjectives three in the singular number and two in the plural number complicates the grammatical description. The latter is in many places vague and, what is worse, inconsequent. Moreover, apart from the generic classification there are plurale tantum nouns in it. On the basis of W. Mańczak's and Z. Saloni's works the author postulates to introduce in schools six values of the category of gender. This solution allows, firstly, to attribute the value of gender to all forms (also nouns which have no singular number), and, secondly, to preserve compatibility between the value of the gender of noun form and the adjectival, number and verbal form which is in the concordance relation with it. This is done through the introduction of the same set of values of the category of gender for all parts of speech, which in consequence simplifies the syntactic description in the Polish language. It is worth stressing that the postulated values of the category of gender are based on the criteria which are not much different from traditional criteria. They are distinguished on the basis of the linking property of nouns with adjectives in the nominative (in both numbers).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 23-30
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The dynamics of changes within grammatical gender of dialectal nouns – selected issues
Dynamika zmian w obrębie rodzaju gramatycznego rzeczowników gwarowych – wybrane zagadnienia
Autorzy:
Kobus, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2007916.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
inflection
grammatical gender
dialect
language of villages
fleksja
rodzaj gramatyczny
gwara
język mieszkańców wsi
Opis:
Due to problems with obtaining the materials and the description thereof, dialectal inflection is an element of language which does not attract lots of dialectologists’ attention. On the other hand, the inflection of Wielkopolska dialects poses more problems in the description because there is no startingpoint in the form of previous characteristics of inflection that would create a need for a continuous description that shows the changes in the evolution of a dialect. The language spoken in rural areas in the late 20th and the early 21st centuries has entered a stage of dynamic changes on all its levels. Thisfact cannot be disregarded in selecting the appropriate research tools. Dialectal inflection cannot be unambiguously categorised, it is full of inconsistencies and deviations from (what seems to be) the adopted paradigm. As a result, it is much more interesting to show it as a flexible creation of oral language i.e. in a dynamic way, resulting from statistical analyses.The dynamics of inflection forms within grammatical gender is a part of a larger monograph dedicated to the gender-related variability of nouns and the change of gender in the course of inflection and the well-recognised opposition of masculine gender and non-masculine gender. My intention was not onlyto describe phenomena of grammatical gender of the nouns recorded in contemporary Wielkopolska as well as to show the changes against the material from the 1950s–1980s.The gender category defies attempts at restoring some normative order in it. Oral language is particularly susceptible to gender-related variations where the rules of correction are suspended. Oral language tends to be dynamic and this active nature determines the intensity of the specific features of the spokenvariety of the Polish language – the right form is created when an act of speech appears (conformity with the general Polish norm does not count – communication prevails). Despite its specificity, the spoken variety stays within the more or less flexible language norm. An analysis of the materials intended to illustrate the dynamics of changes within grammatical gender leads to drawing general conclusions. Dialects are a variety of the national language to which we would like to attribute many distinctive historical and even pre-historical features. However, this is a variety of language which evolves as do the other varieties of the national language. Speakers will always choose forms which suffice for an efficient act of communication. Dialects are at a stage of their development where researchers try to determine elements typical of a dialect and forget to examine their latest structure which results from the latest communication needs of speakers in rural areas.
Fleksja gwarowa należy do tych elementów systemu językowego, które ze względu na trudności z pozyskaniem materiałów i sposobem ich opisu, nie jest częstym obiektem zainteresowania dialektologów. Natomiast fleksja gwar wielkopolskich jest dodatkowo trudna w opisie, gdyż brak tu punktu wyjścia w postaci wcześniejszej charakterystyki problemu odmiany, któryby generował potrzebę opisu kontynuującego, pokazującego zmiany na drodze ewolucji systemu gwarowego. Język mieszkańców wsi na przełomie XX i XXI w. znalazł się w fazie dynamicznych przemian na wszystkich poziomach sytemu językowego. Fakt ten nie może zostać pominięty w doborze odpowiednich narzędzi badawczych. Fleksja gwarowa wymyka się jednoznacznemu zaszeregowaniu, jest pełnaniekonsekwencji i odchyleń od (wydawałoby się) przyjętego paradygmatu. Wszystko to sprawia, że znacznie bardziej interesujące jest ukazanie jej jako plastycznego tworu języka mówionego, zatem w sposób dynamiczny, uzyskany na podstawie analiz statystycznych.Dynamika form fleksyjnych w obrębie rodzaju gramatycznego to opracowanie będące częścią większej monografii, a poświęcone zagadnieniu wariantywności rodzajowej rzeczowników oraz zjawisku zmiany rodzaju podczas odmiany, a także znanej kwestii opozycji rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego.Moim zamiarem było nie tylko opisanie ciekawszych zjawisk z zakresu rodzaju gramatycznego rzeczowników zaobserwowanych w języku współczesnych Wielkopolan, ale i wykazanie zmian w zestawieniu z materiałami lat 50.–80.Kategoria rodzaju wymyka się próbom normatywnego jej uporządkowania. Szczególnie podatny na wariancje rodzajowe jest język mówiony, gdzie niejako zasady dotyczące poprawności ulegają zawieszeniu. Język mówiony ma naturę dynamiczną i ten właśnie jego aktywny charakter determinuje stopień natężenie poszczególnych cech mówionej odmiany polszczyzny – odpowiednia forma powstaje z chwilą kreowania aktu mowy (nie liczy się zgodność z normą ogólnopolską – ważna jest przede wszystkim komunikatywność). Mimo swej specyfiki odmiana mówiona mieści się w ramach mniej lubbardziej elastycznej normy języka.Analiza materiałów, mających zilustrować dynamikę zmian w obrębie rodzaju gramatycznego, daje przesłanki do wyciągnięcia wniosków ogólnych. Gwary są tą odmianą języka narodowego, której chcielibyśmy przypisywać wiele cech dystynktywnych, historycznych, a nawet prahistorycznych. Jednakże jest to odmiana języka, która ulega ewolucji wraz z resztą odmian języka narodowego. Użytkownicy języka będą zawsze wybierać takie formy, które wystarczają dla sprawnego przeprowadzenia aktu komunikacji. Gwary znalazły się w takim momencie swojego rozwoju, w którym badacze starają się wyłuskiwać elementy typowe dla dialektu, zapominając o badaniu aktualnej ich struktury – wynikającej z bieżących potrzeb komunikacyjnych użytkowników języka wsi.
Źródło:
Gwary Dziś; 2020, 13; 65-110
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesny człowiek nauki, czyli kto? Jak kształtuje się wizerunek naukowca w zależności od wieku, płci i środowiska respondentów
Who is a modern scientist? The image of a scientist depending on the age, sex and background of the interviewees
Autorzy:
Zadykowicz-Skwirosz, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/523653.pdf
Data publikacji:
2018-11-26
Wydawca:
Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu
Tematy:
lingwistyka feministyczna
badania genderowe
język a płeć
antroponimy
dyskurs akademicki
rodzaj gramatyczny
feministic linguistics
gender studies
anthroponyme
academic discourse
grammatical gender
Opis:
Tekst ma na celu przedstawienie językowego obrazu naukowca przede wszystkim na podstawie opinii przedstawicieli środowiska akademickiego – pracowników naukowych i studentów, jak również nauczycieli i pracowników administracyjnych szkoły podstawowej. Nawiązano także do badań typu DAST związanych z pre¬zentacją aspektów wizualnych danego zjawiska przy pomocy rysunku. W gronie osób badanych znalazły się dzieci w wieku szkolnym. Zaprezentowano aktualny stan badań nad omawianym zjawi-skiem. Przedmiotem przedstawionego w tekście bada¬nia była ocena dwóch aspektów. Po pierwsze, na ile w świadomości społecznej odczuwalny/zauważalny jest problem zjawiska nierów-norzędnej reprezentacji płci w języku, apo drugie, jak ocenia się poprawność nazw zawodów i tytułów stanowiących żeński ekwiwalent generycznej formy męskiej. Respondenci zostali poproszeni o wyrażenie opinii o formach/zwrotach adresatywnych stosowanych w odniesieniu do zróżnicowanych płciowo grup osób. Wyniki uzyskane dzięki analizie odpowie¬dzi ankietowanych posłużyły przedstawieniu świadomości językowej w zakresie nacechowania genderowego nominatów leksykalnych. Uzyskane dane pomogły opisać wizerunek współczesnego naukowca w oczach badanych. Opracowany materiał badawczy dotyczy przede wszystkim dyskursu polskich uczelni wyższych. Dokonano wnikliwego porównania wybranych aspektów wizerunku pracownika naukowego w perspektywie polskiej. Przeanalizowano genderowe aspekty tego zagadnienia.
This text is aimed at defining linguistic image of a scientist on the basis of opinions of members of academic environment – scientists and students, as well as teachers and office workers of the primary school. It has been elaborated on the issue of DAST research, which is a research method aiming at presentation of visual aspects of given phenomenon by means of drawings. The research group consisted of students aged between six and eleven. Moreover current state of research on the issue has been touched upon. The subject of the presented research is evaluation of two issues. First, to what extent the problem of lack of gender equality is noticeable among the members of the research group. Second, how the correctness of feminine names of occupations and titles is perceived. The members of research group have been asked to evaluate forms of address that refer to men and women. The outcome of the research enables presentation of linguistic awareness of gendered names. Moreover it enables description of modern scientist image features. The research concerns mainly Polish universities. What is more, selected features of Polish scientists. Gender features are taken into account in the proces of analysis.
Źródło:
humanistica 21; 2018, 2; 267-306
2544-1345
Pojawia się w:
humanistica 21
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rodzaj gramatyczny w polszczyźnie i w językach wschodniosłowiańskich. Rozważania na marginesie biernika
Grammatical gender in polish and east slavic languages remarks on the accusative case
Autorzy:
Stefańczyk, Wiesław T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034551.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
rodzaj gramatyczny
język polski
języki wschodniosłowiańskie
biernik
grammatical gender
Polish language
East Slavic languages
accusative
Opis:
We współczesnym językoznawstwie polonistycznym współistnieje kilka ujęć kategorii rodzaju gramatycznego: tradycyjne, wywodzące się ze szkoły starożytnej oraz nowsze. W ujęciu tradycyjnym występuje trójczłonowy podział na rodzaje gramatyczne, tj. męski, żeński i nijaki, a jego podstawę stanowi mianownik liczby pojedynczej. Podobnie jest we wszystkich językach wschodniosłowiańskich. W polszczyźnie – w przeciwieństwie do innych języków słowiańskich – istnieje dodatkowo rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy. W ujęciach nowszych podstawę podziału na rodzaje gramatyczne stanowi biernik i dopełniacz. W ujęciu biernikowym występuje pięć rodzajów gramatycznych: męskoosobowy, męskożywotny, męskonieżywotny, żeński i nijaki, natomiast w koncepcji dopełniaczowej wyodrębnia się cztery klasy rodzajowe w liczbie pojedynczej i pięć klas w liczbie mnogiej. Tego typu propozycje opisu rodzaju gramatycznego są obce innym językom słowiańskim, w tym wschodniosłowiańskim, choć istnieje w nich rozbudowana kategoria żywotności, czego przykładem jest biernik. W językach wschodniosłowiańskich rzeczowniki żywotne wszystkich rodzajów gramatycznych otrzymują w bierniku liczby mnogiej końcówki fleksyjne synkretyczne z dopełniaczem. We współczesnej polszczyźnie natomiast wyodrębnianie klasy rzeczowników żywotnych w liczbie mnogiej jest nieistotne z fleksyjnego punktu widzenia. Różnice te są przyczyną interferencji i błędów językowych zarówno Polaków uczących się języków wschodniosłowiańskich, jak i wschodnich Słowian, przyswajających język polski.
In contemporary Polish linguistics, several approaches to the category of grammatical gender coexist, both traditional, dating back to ancient times, and more recent solutions. Traditionally, grammatical gender is understood on the basis of a tripartite division – masculine, feminine, and neuter, based on the singular nominative. A similar perspective is adopted in all East Slavic languages. In more recent approaches, the division into grammatical gender is based on the accusative and gender forms. The accusative approach provides for five grammatical genders: masculine personal, masculine animate, masculine inanimate, feminine and neuter, while the genitive encompasses four generic classes in the singular and five in the plural. Such descriptive propositions are alien to other Slavic languages, although the latter do possess the category of animacy, one example of which is the accusative. In East Slavic languages, animate nouns of all grammatical gender are assigned syncretic endings with the genitive in the accusative plural. In contemporary Polish, on the other hand, distinguishing a class of plural animate nouns is irrelevant from an inflectional point of view. These differences are the reason for interferences and linguistic errors both when Poles endeavour to learn East Slavic languages and when Eastern Slavs acquire Polish.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2021, 28; 105-116
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gender in culture and gender in language. On translation of the novel Lubiewo by Michał Witkowski into German and Swedish
Autorzy:
Petersson, Barbara Gawrońska
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1177319.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
translation
gender
animacy
sociolinguistics
proper nouns
genus
kategoria ożywienia
socjolingwistyka
imiona własne
rodzaj gramatyczny
przekład
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2011, 12; 57-70
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 25

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies