Temat: góry Świętokrzyskie - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Brachiopod assemblages in the Devonian Kowala Formation of the Holy Cross Mountains
Autorzy:: Racki, G
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20858.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: spiriferidy
Gory Swietokrzyskie
fauna
atrypidy
skamienialosci
Ambocoeliidae
Polska
paleontologia
ramienionogi
dewon
Opis:: Brachiopod faunas from the Devonian stromatoporoid-coral series (Kowala Formation) of the southern Holy Cross Mts comprise at least 60 species, atrypids and ambocoeliid spiriferids being the most common. Largely monospecific bottom-level pioneer assemblages colonized intershoal and open shelf environments of the Late Givetian Sitkówka bank complex to the Frasnian Dyminy reef complex, and some lagoonal habitats of the older Givetian Stringocephalus bank. The associations dwelling organic buildups were more diverse and specialized. Faunal dynamics of the brachiopods were controlled primarily by eustatic cycles and the evolution of the carbonate shelf. Generally this was a four-step succession from the stringocephalid to the ambocoeliid, atrypid (or cyrtospiriferid), and rhynchonellid faunas. Twenty two species are reviewed,Praewaagenoconcha(?) sobolevi sp. n., Desquamatia globosa aequiconvexa subsp. n., and D. g. sitkowkensis ssp. n. are proposed. Two poorly-known species of Gürich (1896), Tenticospirifer lagoviensis and Ilmenia(?) elatior, are redescribed.
Fauna ramienionogowa z dewońskiej serii stromatoporoidowo-koralowcowej (Formacji z Kowali) południowej części Gór Świętokrzyskich zawiera co najmniej 58 gatunków. Atrypidy i spiriferidy Ambocoeliidae są najbardziej szeroko rozpowszechnione. Slabo zróżnicowane, często jednogatunkowe pionierskie zespoły poziomu dna („level-bottom”) kolonizowały otwartomorskie i śródpłyciznowe środowiska późnożyweckiego sitkówczańskiego kompleksu ławicowego („bank complex”) i dymińskiego kompleksu rafowego franu, jak i niektóre lagunowe biotopy stringocefalowej ławicy biostromalnej starszego żywetu. Asocjacje zamieszkujące budowle organiczne były bardziej zróżnicowane i wyspecjalizowane. Dynamika faunistyczne ramienonogów była kontrolowana w pierwszym rzędzie przez cykle eustatyczne i evolucję środowiskową szelfu węglanowego. Generalnie była to cztero-etapowa sukcesja od fauny stringocefalowej przez ambocelidową, atrypidową i (lub) cyrtospiriferidową po rynchonellidową. Dwadzieścia dwa gatunki są przedstawione, a z nich Praewaagenoconcha(?) sobolevi sp. n. i 2 podgatunki Desquamatio, globosa (aequiconvexa i sitkowkensis) zaproponowano jako nowe. Nadto, opisano 2 słabo poznane gatunki Güricha (1896), Tenticospirifer lagoviensis i Ilmenia(?) elatior.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 297-357
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Devonian phoebodont shark teeth
Autorzy:: Ginter, M
Ivanov, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20101.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: Trinacodus
zeby
Syberia Zachodnia
phoebodontidy
skamienialosci
zywet
ichtiolity
Gory Swietokrzyskie
Omalodus
rekiny
Phoebodus fastigatus
Phoebodus
morfologia
paleontologia
Ural
dewon
Opis:: Shark teeth of the phoebodont type are the most common and diverse group of Upper Devonian ichthyoliths in the pelagic facies of the Holy Cross Mountains (Poland), South Urals and Timan (Russia). They were also found in the Givetian of Kuznetsk Basin (western Siberia). The morphology and function of tooth apparatus of Phoebodus was possibly similar to that of the recent shark Chlamydoselachus anguineus. A significant loss of diversity and relative productivity has been observed among the phoebodonts in the earliest Famennian. A new genus, Omalodus gen. n., and three new species of Phoebodus, Ph. bifurcatus sp. n., Ph. fastigatus sp. n. and Ph. turnerae sp. n. are proposed.
Wśród ichtiolitów, występujących w facjach pelagicznych górnego dewonu obrzeżenia Platformy Wschodnioeuropejskiej (w Górach Świętokrzyskich, na Południowym Uralu i w prowincji timańsko-peczorskiej; Fig. 1), do najczęściej spotykanych należą zęby rekinów typu phoebodontowego. Zostały one znalezione także w górnym żywecie Basenu Kuźnieckiego (zachodnia Syberia). Korona tych zębów składa się z trzech głównych, smukłych wierzchołków prawie równej długości. Pomiędzy wierzchołkami głównymi mogą występować drobniejsze wierzchołki pośrednie. W zależności od kształtu i nachylenia podstawy zęba względem płaszczyzny korony wyróżnia się trzy rodzaje phoebodontidów: Omalodus gen. n., o podstawie skierowanej w stronę wargową; Phoebodus St. John & Worthen, o symetrycznej podstawie skierowanej w stronę językową; oraz Thrinacodus St. John & Worthen, charakteryzujący się podstawą wygiętą także w stronę językową, ale o niesymetrycznym zarysie i skręconą dodatkowo w osi prostopadłej do korony. Poszczególne gatunki z rodzaju Phoebodus rozróżnia się na podstawie drobnych cech morfologicznych podstawy i korony zęba, a w szczególności: zarysu podstawy, położenia i wielkości guzka zawiasowego oraz ornamentacji wierzchołków. Zęby rekinów z rodzaju Phoebodus były ułożone w szczęce i funkcjonowały prawdopodobnie w sposób zbliżony do aparatu szczękowego dzisiejszego rekina Chlamydoselachus anguineus Garman (patrz Gudger 1937). Różnicę stanowi wzmocnienie połączenia między kolejnymi, nakładającymi się na siebie zębami w spirali zębowej Phoebodus za pomocą guzków zawiasowych i wgłębień w podstawach (Fig. 2). Z górnego żywetu Basenu Kuźnieckiego opisano nowy rodzaj Omalodus gen. n. (Fig. 3H-M) oraz nowy gatunek Phoebodus fastigatus sp. n. (Fig. ЗА, В, G). W górnym dewonie obrzeżenia Platformy Wschodnioeuropejskiej znaleziono sześć gatunków phoebodontidów, w tym dwa nowe: frański Ph. bifurcatus sp. n. (Figs 4A-F, 5D-H) i fameński Ph. turnerae sp. n. (Fig. 8A-H). Istnieje znacząca luka w zapisie paleontologicznym phoebodontidów w poziomach P. linguiformis - P. triangularis (Fig. 9).
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 1; 55-75
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Evolution of the bank to reef complex in the Devonian of the Holy Cross Mountains
Autorzy:: Racki, G
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/22471.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: faza eifelska
wymieranie gatunkow
konodonty
skamienialosci
Polska
zywet
ruchy tektoniczne
bentos
ramienionogi
koralowce
Gory Swietokrzyskie
eifel
ruchy eustatyczne
stratygrafia
rafy koralowe
paleontologia
fran
dewon
Opis:: Givetian and Frasnian stromatoporoid-coral limestone of the Kowala Formation in the southern Holy Cross Mts is subdivided stratigraphically, and correlated with strata elsewhere on the basis of identified sea-level cyclicity, with support from conodonts and other selected benthic fossils. After the Eifelian hypersaline sabkha phase, an extensive two-step regional colonization of the Kielce Region carbonate platform took place during the Eifelian/Givetian passage interval and the Middle Givetian. At least four deepening pulses resulted in intermittent drowning of the vast carbonate platform and sequential replacement of the undifferentiated Stringocephalus biostromal bank by the Sitkówka bank complex and, subsequently, by the Dyminy reef complex. The reef developed in the central Dyminy belt as result of the early Frasnian accelerated sea-level rise after some period of biotic stagnation near the Givetian-Frasnian boundary. Final demise of the reef resulted from combined eustatic and tectonic movements during the late Frasnian major crisis interval.
Żywecko-frańska seria stromatoporoidowo-koralowcowa Formacji z Kowali w południowej części Gór Świętokrzyskich została podzielona stratygraficznie i skorelowana z innymi sekwencjami na podstawie cykli sedymentacyjnych o charakterze sekwencji spłycających się ku stropowi (shallowing upward). Datowanie podstawowych poziomów transgresywnych przez konodonty oraz wybrane skamieniałości bentoniczne (ramienionogi, koralowce) wskazuje, że cykliczność ta odzwierciedla głównie eustatyczne zmiany poziomu morza. Zakończenie eifelskiej fazy hypersalinarnej depozycji typu „sabkha” było przypuszczalnie wynikiem zmian klimatu na bardziej humidny i (lub) pulsów transgreswnych. Rozległa dwuetapowa kolonizacja platformy węglanowej Regionu Kieleckiego nastąpiła na pograniczu eiflu i żywetu oraz w środkowym żywecie. Co najmniej 4 pulsy pogłębień spowodowały skokowe zatapianie wielkiej platformy węglanowej i zastąpienie niezróżnicowanej stringocefalowej ławicy biostromalnej („biostromal bank”) przez sitkówczański kompleks ławicowy, a następnie - dymiński kompleks rafowy. Wymieranie pod koniec żywetu w regionie świętokrzyskim zachodziło w warunkach destabilizacji ekosystemu szelfowego przez raptowne zmiany eustatyczne. Późnożywecki zalew miał najbardziej rozległe skutki, powodując zatopienie części platformy oraz napływ nowej grupy gatunków ze strefy łysogórsko-kostomłockiej. Okres pewnej stagnacji biotycznej w interwale przejściowym żywetu i franu był urozmaicony jedynie zdarzeniem epejrogenicznym. Rzutowało ono m.in. na przejściową poprawę cyrkulacji wód i rozwój bardziej bogatych zespołów bentosu w śródpłyciznowym obszarze chęcińskim. Wzrost rafy w centralnej strefie dymińskiej byl efektem rosnącego tempa transgresji we wczesnym franie oraz dopływu trzeciej fali imigrantów, w tym unikatowej biocenozy kopców mułowych typu kadzielniańskiego oraz rafotwórczych zaspołów stromatoporoidów i cjanobakterii. Ostateczny upadek rafy był następstwem połączonych ruchów eustatycznych i tektonicznych, zintensyfikowanych w trakcie wielkiego kryzysu późnofrańskiego.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 87-182
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Givetian and Frasnian calcareous microbiotas of the Holy Cross Mountains
Autorzy:: Racki, G
Sobon-Podgorska, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/21904.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: zielenice
skamienialosci
Polska
zywet
Trochiliscus
Devonoscale
Gory Swietokrzyskie
kalcysferoidy
glony
stratygrafia
Bevocastria
paleontologia
fran
dewon
wapienie
mikroskamienialosci
Opis:: Each developmental phase of the Givetian to Frasnian carbonate complex of the southern Holy Cross Mts is marked by distinctive calcareous microbiota. The Stringocephalus bank deposits contain a very rich, well-preserved microproblematica (of chiefly ?algal origin) dominated by calcispheroids, and many calcified cyanobacteria and green algae with filamentous Bevocastria, tubiform Devonoscale, and charophyte Trochiliscus. In the late Givetian biostromal complex more sparse microfossil associations occur, with the exception of locally abundant semitextulariid foraminifera (mainly Nanicella) and tubiform dasyclad(?) Jansaella. Also in the Frasnian back-reef facies, only limited and poorly preserved calcispheroids are identified. Contrarily, reef- and fore-reef microbiotas were present in great profusion. Microbial mats (including calcified cyanobacteria Renalcis and Sphaerocodium), associated with locally frequent solenoporids and multichambered foraminifera (Nanicella, also many nodosariids in the later Frasnian) played a significant depositional role and evidence progressive shoaling conditions within the Dyminy reef-complex.
Poszczególne fazy rozwojowe żywecko-frańskiego kompleksu węglanowego południowej części Gór Świętokrzyskich charakteryzują się specyficznym zespołem mikroskamieniałości wapiennych. Osady ławicy stringocefalowej zawierają szczególnie bogato reprezentowane i dobrze zachowane mikroproblematyki (?głównie pochodzenia glonowego) silnie zdominowane przez kalcysferoidy (kalcysfery i pokrewne „jednokomorowe otwornice”), szereg kalcyfikujących cjanobakterii i glonów zielenic, np. nitkowate Bevocastria, rurkowate Devonoscale oraz ramienice Trochiliscus. W poźnożyweckim kompleksie biostromalnym występuje bardziej uboga asocjacja mikroskamieniałości, poza miejscami licznymi semitekstularidami (głównie Nanicella), a zwłaszcza zielenicami (?Dasycladacae) Jansaella. Również z frańskich facji zarafowych znane są tylko mało zróżnicowane kalcysferoidy. Natomiast mikrobiocenozy rafowe i przedrafowe franu są bardzo bogate - przede wszystkim w cjanobakterie (np. kalcyfikujące formy Renalcis i Sphaerocodium), a miejscami też w solenoporidy i różnorodne wielokomorowe otwornice (Nanicella, w młodszym franie - nodozaridy). Odgrywały one znaczącą rolę biosedymentacyjną i dokumentują progresywne spłycanie biotopów kompleksu rafowego.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 255-289
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Givetian and Frasnian ostracod associations from the Holy Cross Mountains
Autorzy:: Malec, J
Racki, G.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20585.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: skamienialosci
platykopidy
Polska
zywet
Gory Swietokrzyskie
Fellerites tuimazesis
Microcheilinella fecunda
paleokopidy
podokopidy
paleontologia
Buregia jazwicensis
fran
dewon
Opis:: Variable bioclastic-biostromal-marly Posłowice facies within the Late Givetian open-shelf Jaźwica Member in the SW part of the Holy Cross Mts contain palaeocopid-podocopid ostracod associations of moderate diversity (18 species) dominated by Microcheilinella fecunda and Fellerites tuimazensis. More deepwater and stagnant environments of the Bolechowice micrite-marly facies, supported similarly differentiated (12 species) but less equitable associations with platycopids Uchtovia rejrathensis and palaeocopids Buregia jazwicensis as a main component. Other late Givetian, and Frasnian reef and lagoonal microfaunas are mostly impoverished (at least in generic terms) and strongly predominated by podocopids, mostly Bairdiocypris. Late Givetian associations from the Kostomłoty basin are marked by the metacopid Polyzygia symmetrica, and the planktic entomozoid Ungerella torleyi Polenovula beckeri sp. n., Clavofabellina poslovicensis sp. n., Buregia jazwicensis sp. n., and Bairdia zbikowskae sp. n. are proposed.
Urozmaicona, detrytyczno-marglisto-biostromalna facja posłowicka w obrębie górnożyweckiego otwartomorskiego Ogniwa z Jaźwicy w południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich wyróżnia się silniej zróżnicowaną (18 taksonów) asocjacją paleokopidowo-podokopidową, zdominowaną przez Microcheilinella fecunda i Fellerites tuimazesis. Natomiast bardziej głębokowodne, stagnujące biotopy, odpowiadające mikrytowo-marglistej facji bolechowickiej, były zasiedlone przez uboższą (12 gatunków) asocjację z platykopidami Uchtovia refrathensis i paleokopidami Buregia jazwicensis w rolach głównych. Inne późnożyweckie i frańskie rafowo-lagunowe mikrofauny są z reguły mało zróżnicowane rodzajowo i z bardzo dużym udziałem podokopidów, głównie z rodzaju Bairdiocypris; euryfacjalny gatunek B. samsonowiczi może być kluczem do korelacji wiekowej amfiporowych sekwencji lagunowych franu. Żyweckie asocjacje z zachodniej części basenu łysogórskiego charakteryzują się obecnością metakopidów, przede wszystkim Polyzygia symmetrica, oraz planktonicznych entomozoidów Ungerella torleyi. Nowe gatunki Polenovula beckeri sp. n., Clauofabellina poslovicensis sp. n., Buregia jazwicensis sp. n. i Bairdia zbikowskae sp. n. zostały opisane z Ogniwa z Jaźwicy.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 359-384
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Ichthyoliths and deepening events in the Devonian carbonate platform of the Holy Cross Mountains
Autorzy:: Liszkowski, J
Racki, G.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/23331.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna
biotypy slodkowodne
skamienialosci
Polska
zywet
zrostoglowe
ichtiolity
Gory Swietokrzyskie
akantody
biotypy lagunowe
kostnoszkieletowe
promieniopletwe
paleontologia
fran
plakodermy
dewon
ryby
zarlacze
Opis:: Disarticulated fish microremains from the Middle Givetian to early Frasnian of the Holy Cross Mts include representatives of the most groups known from the Devonian: placoderms, elasmobranchs, holocephalians, acanthodians, osteichthyans (mostly osteolepidids) and actinopterygians. Taxonomic identifications are possible usually only in very general terms and only in two cases the generic level has been reached: Phoebodus among euselachians, and Moythomasia among paleoniscids. Many of these groups, regarded traditionally as typical dwellers of lacustrine to resticted marine nearshore biotopes, apparently flourished also in the offshore, open shelf carbonate (peri-reefl settings. The sequential replacement of the fish faunas was primarily influenced by eustatic events, in like manner to invertebrate communities.
Zróżnicowane ichtiolity z pogranicza żywetu i franu Gór Świętokrzyskich obejmują przedstawicieli większości grup ryb znanych z dewonu takich jak plakodermy, żarłacze (m.in. rodzaj Phoebodus), zrosłogłowe, akantody, kostnoszkieletowe (głównie pospolite osteolepidy) i promieniopłetwe (w tym rodzaj Moythomasia). Dane z analizy ichtiolitów w znaczny sposób rozszerzają wyniki poprzednich badań opartych o makroskamieniałości i dokumentują wyraźne zmiany ewolucyjne (głównie wśród rekinów i paleoniscoidów) oraz ekologiczno-biogeograficzne w ciągu żywetu i franu. Wiele grup kręgowców, uważanych uprzednio za typowe dla biotopów słodkowodnych i lagunowych, zasiedlało również pełnomorskie środowiska otwartego szelfu, w tym te ściśle związane z rafami. Sukcesja asocjacji ryb była w dużej mierze kontrolowana przez fluktuacje eustatyczne w sposób zbliżony do rozpoznanego dla biocenoz bezkręgowców, tzn. epizody transgresywne były okazją do dużych migracji i zmian biogeograficznych, a interfazy regresywne - okresami stabilizacji bądź ubożenia fauny ryb.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 407-426
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Middle and Late Devonian sponge spicules of the Holy Cross Mountains and Silesian Upland
Autorzy:: Hurcewicz, H
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/21143.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: gabki kopalne
gabki krzemionkowe
skamienialosci
spikule wielopromienne
gabki szklistoszkieletowe
Polska
zywet
Lyssakida
famen
Dictyida
lististidy
Gory Swietokrzyskie
gabki wapienne
Astraeospongiidae
fran
paleontologia
gabki
biotopy basenowe
dewon
Demospongea
Opis:: Calcareous octactinellid sponge spicules are abundant in the Givetian and early Frasnian organic buildups in the Holy Cross Mts and Siewierz anticline, Silesian Upland. Monaxone-bearing siliceous Demospongea (or ?lyssakid Hyalospongea) occupied coeval quiet-water basin habitats. Significant reorganization within these generally deeper-water associations occurred late in the Frasnian (a local rise of the lithistids associated with dictyids and lyssakids) and early in the Famennian (profusion of Hyalospongea).
Bogaty zespół spikul świadczy o znacznym zróżnicowaniu gąbek w żywecie i późnym dewonie Gór Świętokrzyskich i regionu śląsko-krakowskiego. Spikule wielopromienne gąbek wapiennych z rodziny Astraeospongiidae należą do najbardziej szeroko rozpowszechnionych i zróżnicowanych, szczególnie w żyweckich i wczesnofrańskich budowlach organicznych (np. biohermach typu kadzielniańskiego). Gąbki krzemionkowe z gromady Demospongea (lub ?lyssakidy z Hyalospongea) zazwyczaj zasiedlały wówczas biotopy basenowe, o niskiej energii wód. Znaczne zmiany w obrębie tego typu asocjacji gąbkowych nastąpiły w późnym franie (lokalny rozkwit litistidów oraz Dictyida i Lyssakida) i wczesnym famenie (rozwój głębokowodnych zespołów z przewagą gąbek szklistoszkieletowych).
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 291-296
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Rugose corals from the Devonian Kowala Formation of the Holy Cross Mountains
Autorzy:: Wrzolek, T
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/23437.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: Sociophyllum severiacum
Diffusolasma
Cyathophyllum diffusum
skamienialosci
Macgeea-Thamnophyllum
Polska
zywet
Disphyllum
koralowce
Rugosa
Gory Swietokrzyskie
taksony
stratygrafia
Acanthophyllum
Spinophyllum
paleontologia
fran
korale czteropromienne
dewon
wapienie
Opis:: Rugose corals of the Givetian to Lower Frasnian Kowala limestone Formation in the environs of Chęciny, SW Holy Cross Mts and in its age equivalents in the Silesian-Cracow region of Southern Poland represent five distinct assemblages of restricted time-and-space distribution. Within the Stringocephalus Beds the high diversity Pseudohexagonaria(?) laxa assemblage indicates open-shelf conditions whereas low diversity Temnophyllum occidentale assemblage represents restricted conditions. The transgressive Jaźwica Mbr. locally contains diversified and cosmopolitan Acanthophyllum sp. n. fauna. Following temporally coral assemblages, i.e. Disphyllum (lower Sitkówka and Chęciny Beds) and Macgeea-Thamnophyllum (Kadzielnia Mbr, upper Sitkówka Beds) are mostly biostromes of branching corals of low taxonomical diversity typical for restricted relatively setting, rather unfavorable for rugosans. Exceptional are two Hexagonaria horizons with common massive colonies. Diffiisolasma gen. nov., Sociophyllum severiacum sp. nov., Temnophyllum zamkowae sp. nov. and Hexagonaria hexagona kowalae subsp. nov. are proposed as the new taxa.
Koralowce czteropromienne z żywecko-frańskiej formacji wapieni z Kowali SE części Gór Świętokrzyskich (Fig. 1) układają się w następstwo pięciu charakterystycznych zespołów, wyznaczających lokalne zony biostratygraficzne. Dwie najniższe z nich stwierdzono w obrębie warstw stringocefalowych żywetu. Pierwsza, Zona Pseudohexagonaria(?) laxa, zawiera stosunkowo zróżnicowany zespół gatunków, wiele z nich występuje również poza obszarem świętokrzyskim (w tym w wapieniach z Dziewek obszaru Śląsko-Krakowskiego), co wskazuje na „otwarty” charakter morza stringocefalowego. Kolejny zespół, Temnophyllum occidentale, jest znacznie słabiej zróżnicowany taksonomicznie; także wskaźniki facjalne sugerują relatywnie „zamknięty” charakter zbiornika tej doby. Górnożywecki zespół Acanthophyllum sp. n. występuje jedynie lokalnie w obrębie ogniwa wapienia mikrytowego z Jaźwicy (dokładniej: w poziomie liliowcowo-koralowcowym Sowich Górek), lecz jego silne zróżnicowanie gatunkowe oraz kosmopolityczny charakter koralowców są typowe dla pulsu transgresywnego (cykl T-R IIb Johnsona et. al. 1985, patrz Racki 1993). Kolejne zespoły, Disphyllum (dolne warstwy sitkówczańskie i wapienie chęcińskie; także wapienie łomu karmelickiego w Dębniku) oraz Macgeea-Thamnophyllum (Ogniwo z Kadzielni, górne warstwy sitkówczańskie) ponownie charakteryzują się zubożeniem gatunkowym. Choć Rugosa pojawiają się tu niekiedy masowo, to jednak jako nieliczne gatunki, a także jako podrzędny ilościowo składnik kompleksów skalnych, w których występują. Świadczy to o relatywnie „zamkniętym” typie późnożywecko-wczesnofrańskiego zbiornika SE części Gór Świętokrzyskich. Z drugiej strony słabym echem wczesnofrańskiego cyklu T-R IIc jest zapewne zastąpienie zespołu Disphyllum przez Macgeea-Thamnophyllum. Nowe taksony, zaproponowane w niniejszej pracy to: Diffusolasma gen. nov., gatunek typowy Cyathophyllum diffusum Wrzołek 1982, duży osobniczy disfyllid, pochodzący zapewne od Spinophyllum i wykazujący homeomorfię do niektórych osobniczych Cyathophyllum (sensu Birenheide 1963); Sociophyllum severiacum sp. nov., z nadzwyczaj rzadkimi presepimentami i wklęsłym do płaskiego profilem tabularium; Temnophyllum zamkowae sp. nov., bez grubej septoteki, z septum głównymi(?) zazwyczaj skróconym i z bardzo krótkimi sepiami drugiego rzędu; Hexagonaria hexagona kowalae subsp. nov., z karinacją septów słabiej zaznaczoną niż u podgatunku nominalnego.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 217-254
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Tabulate corals from the Givetian and Frasnian of the Holy Cross Mountains and Silesian Upland
Autorzy:: Nowinski, A
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/22808.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: fauna
Tabulata
skamienialosci
Polska
zywet
sklerogabki
koralowce
Gory Swietokrzyskie
taksony
stratygrafia
Heliolitida
Chaetetida
morfologia
paleontologia
fran
dewon
Opis:: Tabulate corals and single species each of the heliolitid anthozoans and chaetetid sclerosponges mostly from the Givetian and Frasnian stromatoporoid-coral series of the Holy Cross Mts and the Silesia-Cracow Region are reviewed from an ecological and stratigraphical point of view. Thamnopora, or the branched pachyporids, and massive alveolitids are usually the most significant reef-builders. The most distinctive fauna, with Caliapora battersbyi and Heliolites porosus, thrived in the earlier Givetian bank habitats. Late Givetian biostromal-complex associations with Alveolites obtortus, Striatopora enigmatica, and especially Alveolitella fecunda, as well as the succeeding Frasnian Alveolites-dominated reef-complex faunas with A. maillieuxi, and later with A. tenuissimus, Aulocystis and syringoporids, are far more uniform. In addition, a local Coenites laminosa-Chaetetes yunnanensis fauna is recognized in the Middle Givetian of the Kostomłoty area. The transitional biogeographic position for Polish tabulate assemblages between Variscan Europe and Russia is clearly evident. Forty eight species have been identified. Pachyfavosites polonicus sp. n., Striatopora enigmatica sp. n., Alveolitella polygona sp. n., Armalites minimus sp. n., and Syringoporella raritabulata sp. n., Alveolites edwardsi frasnianus subsp. n., and Caliapora battersbyi minor subsp. n. are proposed.
Pospolite i zróżnicowane koralowce Tabulata, jak też rzadsze Heliolitida (inne koralowce) i Chaetetida (sklerogąbki), z żywetu i franu Gór Świętokrzyskich i regionu Siewierza zostały opisane i przedyskutowane pod względem biostratygraficznym. Następstwo tych koralowców wstępnie ujęto w 4 szeroko rozpowszechnione zespoły (fauny), z których dwa są żyweckie (Caliapora battersbyi - Heliolites porosus, zastąpiony w sekwencji przez Alveolites obtortus - Striatopora enigmatica), a dwa - frańskie (Alveolites maillieuxi - Aulacystis tikhyi, wyżej - Alveolites tenuissimus). Nadto, wyróżniono specyficzną faunę Coenites laminosa-Chaetetes younnanensis, ograniczoną do środkowego żywetu regionu łysogórskiego. Nowe dane potwierdzają koncepcję biogeograficznie przejściowego charakteru polskiej fauny tabulatowej między Zachodnią i Wschodnią Europą. Zidentyfikowano 59 taksonów, w tym 5 gatunków i 2 podgatunki nowe: Pachyfavosites polonicus sp. n., fawositid o małym, półkulistym korallum z grubościennymi koralitami, wykazujący pewne analogie morfologiczne z żyweckim P. polymorphus; Striatopora enigmatica sp. n., pachyporid o gałązkowym korallum, który mimo wyraźnej homeomorfii z S. tenuis (eifel-żywet), różni się od niej większymi koralitami i silniej rozwiniętymi denkami w aksialnej strefie korallum: Alveolites edwardsi frasnianus subsp. n.; Alveolitella polygons, sp. n., z bardzo cienkościennymi, pryzmatycznymi koralitami w osiowej strefie gałązek i bardzo drobnymi porami; Caliapora battersbyi minor subsp. n.; Armalites minimus sp. n., syringoporid z rzadko występującego rodzaju, charakteryzujący się ekstremalnie małymi średnicami koralitów; Syringoporella raritabulata sp. n., syringoporid różniący się od znanych gatunków tego rodzaju niezwykle dużymi średnicami koralitów i zonalnością w rozmieszczeniu denek.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 183-216
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Tentaculites from the Givetian and Frasnian of the Holy Cross Mountains
Autorzy:: Hajlasz, B
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20835.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: Gory Swietokrzyskie
fauna
stratygrafia
skamienialosci
zywet
Polska
tentakulity
fran
paleontologia
mieczaki
dewon
Opis:: The Givetian and Frasnian strata of the Holy Cross Mountains, including chiefly biostromal sequence of the Kowala Formation, and the Dziewki Limestone of the Silesian Upland, yielded nine benthic and seven planktic tentaculite species. The tentaculites reveal strong affinities with coeval faunas of the East European Platform, and only two species from the oldest Givetian units (Stringocephalus-bearing strata), namely Homoctenus hanusi and Nowakia postotomari, are known primarily from the European Variscan belt. Stylioline succession allows recognition of the Middle/Late Devonian boundary in pelagic facies of the Kostomłoty area.
Fauna tentakulitów z żywetu i franu Gór Świętokrzyskich i antykliny Siewierza wykazują duże analogie z jednowiekową fauną Europy Wschodniej (głównie Platformy Rosyjskiej), a jedynie stratygraficznie najstarsze gatunki (przede wszystkim Homoctenus hanusi), dowodzą związków z dewonem Czech i Niemiec. Wykazano znaczenie tych mięczaków dla korelacji utworów żywetu i franu oraz zarysowano możliwość wykorzystania sekwencji styliolin do rozpoznawania granicy żywetu z franem w basenowych facjach strefy kostomłockiej.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 385-394
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Trilobites from the Givetian and Frasnian of the Holy Cross Mountains
Autorzy:: Chlupac, I
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20635.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: Gory Swietokrzyskie
taksony
skamienialosci
zywet
Polska
fran
paleontologia
fauna trylobitowa
dewon
Opis:: Three species of Givetian and Frasnian trilobites have been recognized in the stromatoporoid-coral platform and Dyminy reef complex (Kowala Formation) of the southern part of the Holy Cross Mts, and two more in deeper facies of the Kostomłoty area. Representatives of the genus Scutellum, common in the shallow-water (related to carbonate buildups) associations of the Variscan Europe, are most widespread and diversified. Cyrtodechenella(?) declinans sp. n., Phacops (Chotecops) zofiae sp. n., and Scutellum mariae sp. n. are proposed.
W oparciu о nowe kolekcje, pochodzące ze stanowisk głównie w obrębie platformy stromatoporoidowo-koralowcowej i dymińskiego kompleksu rafowego (Formacja z Kowali) południowej części Gór Świętokrzyskich oraz z głębszych facji obszaru kostomłockiego, opisano faunę trylobitową żywetu i franu oraz przedyskutowano różne aspekty jej występowania. Wyróżniono 5 taksonów, w tym 3 nowe gatunki: Cyrtodechenella(?) declinarts sp. n., Phacops (Chotecops) zofiae sp. n. i Scutellum mariae sp. n. Przedstawiciele rodzaju Scutellum są najbardziej szeroko rozpowszechnieni i zróżnicowani. Wykazują oni ścisłe pokrewieństwa z płytkowodnymi asocjacjami środkowej i zachodniej (waryscyjskiej) Europy, związanymi z różnorodnymi budowlami węglanowymi.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 2-4; 395-406
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Crinoid assemblages in the Polish Givetian and Frasnian
Autorzy:: Gluchowski, E
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20713.pdf
Data publikacji:: 1993
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: Gory Swietokrzyskie
fauna liliowcowa
taksony
region slasko-krakowski
faza rafowa
skamienialosci
Polska
zywet
fran
paleontologia
faza platformowa
dewon
Opis:: Givetian and Frasnian crinoid faunas of the Holy Cross Mts and Silesia-Cracow Region are arranged in fourteen assemblages. Their diversity decreases generally from northern to southern regions reflecting crinoid habitat differentiation during either platform or reef phases of facies development. Distributional patterns are superimposed on a six-step general succession of the faunas which was mainly controlled by environmental changes related to eustatic cycles. Nine crinoid species have been identified by calyces, thirteen species are based on stems attributed to calyx genera, and forty-eight kinds of columnals, probably representing distinct species, are classified within artificial supraspecific units. Of them thirteen are new: Anthinocrinus brevicostatus sp. n., Asperocrinus brevispinosus sp. n., Calleocrinus bicostatus sp. n., Calleocrinus kielcensis sp. n., Exaesiodiscus compositus sp. n., Kasachstanocrinus tenuis sp. n., Laudonomphalus pinguicostatus sp. n., Noctuicrinus? varius sp. n., Ricebocrinus parvus sp. n., Schyschcatocrinus delicatus sp. n., Schyschcatocrinus multiformis sp. n., Stenocrinus raricostatus sp. n., and Urushicrinus perbellus sp. n.
Na podstawie kolekcji pochodzących z 40 stanowisk opisano faunę liliowców z żywetu i franu Gór Świętokrzyskich i regionu śląsko-krakowskiego. Spośród 70 wyróżnionych taksonów tylko 9 zidentyfikowano w oparciu o kielichy, a 13 innych reprezentowanych jedynie przez fragmenty łodyg przypisano do rodzajów uprzednio zdefiniowanych kielichami. Pozostałe typy łodyg, prawdopodobnie reprezentujące odrębne gatunki, sklasyfikowano w obrębie sztucznych jednostek kategorii ponadgatunkowych. Wśród nich opisano 13 nowych gatunków: Anthinocrinus brevicostatus sp. n., Asperocrinus brevispinosus sp. n., Calleocrinus bicostatus sp. n., Calleocrinus kielcensis sp. n., Exaesiodiscus compositus sp. n., Kasachstanocrinus tenuis sp. n., Laudonomphalus pinguicostatus sp. n., Noctuicrinus? varius sp. n., Ricebocrinus parvus sp. n., Schyschcatocrinus delicatus sp. n., Schyschcatocrinus multiformis sp. n., Stenocrinus raricostatus sp. n. i Urushicrinus perbellus sp. n. Fauna liliowcowa reprezentowana jest przez 14 zespołów liliowcowych wyróżnionych na podstawie analizy podobieństw taksonomicznych 60 prób i określonych nazwami dominujących taksonów: Anthinocrinus (Ab), Amurocrinus (Ai), Calleocrinus (Ck), Glyphidocrinus (G), Calleocrinus-Schyschcatocrinus (CkSm), Kasachstanocrinus-Marettocrinus (KtMa), Marettocrinus-Facetocrinus (MkFq), Schyschcatocrinus-Floricrinus (SdF), Schyschcatocrinus-Stenocrinus (SdSr), Schyschcatocrinus-Tjeecrinus (SdTi), Schyschcatocrinus (Smd), Schyschcatocrinus-Marettocrinus (SmMk), Stenocrinus-Noctuicrinus? (SrNv) i Tantalocrinus-Gilbertsocrinus (TsGv). Paleogeograficzne rozprzestrzenienie i skład taksonomiczny zespołów liliowcowych odzwierciedlają zróżnicowanie środowisk liliowcowych. Mniejsze taksonomiczne zróżnicowanie faun liliowcowych w południowej części obszaru świętokrzyskiego, wskazuje na mniej korzystne dla liliowców warunki środowiskowe w obrębie platformy stromatoporoidowo-koralowcowej, zwłaszcza w fazie platformowej rozwoju facjalnego. W czasie fazy rafowej następuje zmiana charakteru i pewne ujednolicenie składu taksonomicznego faun liliowcowych na całym obszarze. Jednak ich zróżnicowanie taksonomiczne jest generalnie mniejsze niż w fazie platformowej co świadczy o niekorzystnych zmianach w środowiskach liliowcowych. Istotne zmiany taksonomicznego zróżnicowania faun liliowcowych powodowane zasadniczymi zmianami środowiskowymi pozostają w ścisłym związku z ponadregionalnymi wydarzeniami eustatycznymi. Wśród liliowców z żywetu i franu obszaru świętokrzyskiego zaznacza się następstwo sześciu faun liliowcowych, których rozwój wyraźnie wiąże się z kolejnymi cyklami transgresywno-regresywnymi: G. vetulus/N. ?varius (If - faza transgresywna), A. imatschensis (If - faza regresywna), A. brevicostatus (IIа), T. simplex (IIb), C. kielcensis (IIc) i T. insectus (IId).
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 1-2; 35-92
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: The Late Cambrian eocrinoid Cambrocrinus
Autorzy:: Dzik, J
Orlowski, S.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/21429.pdf
Data publikacji:: 1993
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:: Gory Swietokrzyskie
Acadocrinus
Cambrocrinus
kambr
Cambrocrinus regularis
skamienialosci
szkarlupnie
eokrynoidy
morfologia
budowa strukturalna
paleontologia
Opis:: Morphology of the stem in Cambrocrinus regularis Orłowski 1968 from the early Late Cambrian of the Holy Cross Mts, with only one type of columnals in its proximal conical part but with well developed marginal fulcra connecting them alternately in pairs, places it in between the Middle Cambrian Acadocrinus and Late Cambrian Ridersia. In the presence of thecal ribbing with ribs radiating toward plate corners, which is definitely not homologous to the ribbing of Ridersia, Macrocystella, and later cystoids, it departs from the main eocrinoid lineage leading to the rhombiferans. A new family Cambrocrinidae is therefore proposed to include Cambrocrinus and Eocystites.
Szkarłupnie znane są z dwu obfitych stanowisk w kambrze Gór Świętokrzyskich. Starszy zespół ze środkowokambryjskich piaskowców z Jugoszowa, niegdyś pomyłkowo zinterpretowany jako reprezentujący archeocjaty, wciąż oczekuje szczegółowej rewizji taksonomicznej. Przedmiotem tego artykułu jest zaś populacja Cambrocrinus regularis Orłowski 1968 z Wąworkowa, występująca w obrębie formacji późnokambryjskich piaskowców z Wiśniówki. Zgromadzona przez drugiego autora kolekcja skamieniałości Cambrocrinus liczy 56 mniej lub bardziej kompletnych kielichów, 85 pojedynczych płytek oraz 18 fragmentów łodyg. Choć gruboziarniste piaskowce, w których występują ośrodki kielichów Cambrocrinus, nie przechowały szczegółów ich morfologii, materiał jest dostatecznie obfity by umożliwić identyfikację nie tylko struktury kielicha ale i zakresu jego wewnątrzpopulacyjnej zmienności. Kielich dojrzałego C. regularis składał się z siedmiu kręgów liczących zazwyczaj po pięć do siedmiu płytek. Odmienność liczby płytek w górnych i dolnych kręgach wymuszała odejście od standardowego sześciokątnego kształtu części z nich. Innym czynnikiem zwiększającym rónorodność kształtów było wklinowywanie dodatkowych płytek w strukturę kielicha powodujące przybieranie siedmio- lub nawet ośmioboczności przez ich sąsiadów. Rozkład częstości poszczególnych typów płytek i ich wydłużenia oraz położenie miejsc rozwidlania się żeber na powierzchni płytek wskazują na wyraźne zwiększanie się ich liczby w trakcie wzrostu. Stan zachowania powierzchni gębowej najkompletniejszych kielichów pozwala jedynie na stwierdzenie, że odchodziło od niej pięć par brachiol. Nie jest natomiast pewne, czy wzgórek znajdujący się pomiędzy szerzej rozstawionymi bruzdami ambulakralnymi był piramidą analną. Bardzo mało prawdopodobne jest jednak występowanie bocznego periproktu w kielichu C. regularis bowiem nie ma nań miejsca w żadnym z bardziej kompletnych okazów. Zasadne jest więc przypuszczenie, że Cambrocrinus zachował pierwotną dla łodygowych szkarłupni organizację ciała, z odbytem położonym w bliskości otworu gębowego. Najbardziej niezwykłą cechą C. regularis jest układ żeber, które dochodzą do naroży płytek miast środka ich boków, jak u prawie wszystkich pozostałych pierwotnych szkarłupni. Cambrocrinus jest więc przedstawicielem osobnej gałęzi ewolucyjnej eokrynoidów, wywodzącej się zapewne od środkowokambryjskiego Acadocrinus o prawie gładkich płytkach kielicha. Progresywną cechą Cambrocrinus, różniącą go od Acadocrinus a zbliżającą do ordowickich cystoidów Rhombifera, jest wyodrębnienie stożkowatej przykielichowej części łodygi. Można więc domniemywać, że gałąź ewolucyjna Cambrocrinus odszczepiła się od linii wiodącej od Acadocrinus ku późnokambryjskiemu australijskiemu eokrynoidowi Ridersia po wykształceniu złożonej łodygi ale przed wyposażeniem kielicha w żebra przechodzące pośrodku szwów między płytkami.
Źródło:: Acta Palaeontologica Polonica; 1993, 38, 1-2; 21-34
0567-7920
Pojawia się w:: Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki