Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "górale" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
„Jeszcze mi zostały do tej korony Tatr Wysokich dwa szczyty…” Góry w twórczości Wojciecha Kuczoka
Autorzy:
Stępień, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1830321.pdf
Data publikacji:
2020-01-29
Wydawca:
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:
Wojciech Kuczok
Tatry
górale
literatura
alpinizm
speleologia
Tatra mountains
highlanders
literature
mountaineering
spelunking
Opis:
Artykuł koncentruje się na funkcjach estetycznych i ideologicznych tematyki górskiej i związanej z mieszkańcami gór obecnych w prozie Wojciecha Kuczoka, znanego pisarza, alpinisty i speleologa. Kultura górali tatrzańskich (język i zwyczaje) pojawia się już we wczesnych opowiadaniach Kuczoka i powraca w późniejszej twórczości (opowiadaniach, powieściach, esejach filmowych, formach autobiograficznych). Głównym tematem tekstu jest powieść Spiski. Przygody tatrzańskie (łącząca realizm z fantazją) i Poza światłem, pierwsze dzieło non-fiction Kuczoka, opisujące jego podróże po Polsce i za granicą, a także wyprawy w wysokie góry i do jaskiń.
Źródło:
Świat i Słowo; 2019, 33, 2; 127-146
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pokolenie zdobywców”. O intelektualnej i artystycznej drodze Ferdynanda Goetla
Autorzy:
Skulmowska, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564286.pdf
Data publikacji:
2014-01-15
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
górale, wędrówki, tatrzańskie domy inteligenckie, Józef Piłsudski
highlanders, hikes, educated Tatra families, Józef Piłsudski
Opis:
The Generation of Conquerors. About the Intelectual and Artistic Way of Ferdinand Goetel
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2013, 11; 51-66
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Autograf Jana Stefaniego i nowa edycja muzyczna «Krakowiaków i Górali»: Raz jeszcze o sytuacji tekstologicznej opery
Jan Stefani’s Autograph Score and a New Musical Edition of «Krakowiacy i Górale»: The Textological Situation of the Opera Revisited
Autorzy:
Chachulski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47231939.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Wojciech Bogusławski
Jan Stefani
«Cud czyli Krakowiacy i Górale»
edycja krytyczna
opera
critical edition
Opis:
Przedmiotem artykułu jest sytuacja tekstologiczna opery Wojciecha Bogusławskiego i Jana Stefaniego Cud czyli Krakowiacy i Górale, a podstawowym celem – próba połączenia dotychczas rozbieżnych perspektyw i stanowisk badaczy libretta (przede wszystkim Mieczysława Klimowicza) i przekazów muzycznych (edycja źródłowo-krytyczna opery Adama Tomasza Kukli). Autor analizuje edycję Kukli w kontekście aktualnego stanu badań filologicznych nad librettem i wskazuje jej dyskusyjne założenia – niedostateczne uwzględnienie tych badań oraz użycie lwowskiej wersji libretta bez względu na jej znane braki. Przedstawia wątpliwości dotyczące stanowiska Klimowicza, autora ostatniej edycji literackiej libretta, w kwestii oceny autograficznej partytury Stefaniego, i wynikające z niego problemy edycji literackiej. Ostatecznie formułuje argumenty za przyjęciem możliwie najwcześniejszej datacji autograficznej partytury (prapremiera 1794) – wbrew zbyt ostrożnemu stanowisku Kukli – i proponuje nową interpretację sytuacji tekstologicznej opery uwzględniającą tę hipotezę.
This article discusses the textological situation of Wojciech Bogusławski and Jan Stefani’s opera Cud czyli Krakowiacy i Górale [The Miracle or Cracovians and Highlanders] in an attempt to combine the hitherto divergent perspectives and positions of researchers analyzing the libretto (especially Mieczysław Klimowicz) and musical score (the critical edition by Adam Tomasz Kukla). The author examines Kukla’s edition in the context of current philological research on the libretto, and indicates its debatable premises, namely the insufficient consideration of this research and the use of the Lviv version of the text, regardless of it being known as faulty. He also voices doubts regarding the position taken by Klimowicz, the author of the most recent literary edition of the libretto; these doubts concern the assessment of Stefani’s autograph score and the resulting problems. In conclusion, the author argues for accepting the earliest possible dating of the score autograph (the 1974 premiere) – contrary to Kukla’s overly cautious approach – and, taking this hypothesis into account, proposes a new interpretation of the opera’s textological situation.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 2; 75-90
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chata góralska jako środowisko życia rodzinnego na Podhalu (XIX – początek XX wieku)
The Highlanders’ cottage as the environment of family life in Podhale (19th century – beginning of the 20th century)
Autorzy:
HARATYK, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/435758.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
Tematy:
chata góralska
Podhale
górale
funkcje domu
Highlanders’ cottage
Highlanders
unctions of home
Opis:
Dom to miejsce szczególne dla każdego człowieka. Wraz z rodziną stanowi zazwyczaj podstawowe środowisko wychowawcze i zaspokaja elementarne potrzeby bezpieczeństwa, miłości, ciepła rodzinnego. Górale podhalańscy mogą poszczycić się wyjątkowo pięknymi chatami, budowanymi z prostych materiałów, ale z wielkim pietyzmem i dbałością o każdy detal budynku. Powyższy tekst ukazuje typową chatę podhalańską z jej wyposażeniem, funkcjami i miejscem dla każdego z mieszkańców. Podkreśla ogromne przywiązanie górali do tradycji, a także jednoczesną otwartość na wprowadzanie nowatorskich rozwiązań z zachowaniem najważniejszych, charakterystycznych i przekazywanych z pokolenia na pokolenie elementów w budownictwie.
Home is a special place for every human being. Along with the family it typically constitutes the basic upbringing environment and satisfies the primary needs of security, love, and family warmth. The Highlanders of the Podhale region can take pride in their exceptionally beautiful cottages, constructed of simple materials, but made with precision and with attention given to the smallest details. The above paper presents typical cottage in Podhale with its equipment, functions, and space for all its inhabitants. It emphasises the Highlanders’ great attachment to tradition and their concurrent openness to introducing new solutions while preserving the most important, specific elements in construction that are passed down from generation to generation.
Źródło:
Wychowanie w Rodzinie; 2014, IX, (1/2014); 243-259
2082-9019
Pojawia się w:
Wychowanie w Rodzinie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Genologia i polityka. Swoistość „Cudu, czyli krakowiaków i górali” w horyzoncie gatunków operowych końca XVIII stulecia
Genology and Politics. The Specific Qualities of ‘Cud, Czyli Krakowiacy i Górale’ in the Context of Late Eighteenth-Century Operatic Genres
Autorzy:
Chachulski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26470640.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Cud, czyli Krakowiacy i Górale
Wojciech Bogusławski
Jan Stefani
muzyka polska
gatunki operowe
singspiel
opéra-comique
Dialogoper
The Miracle, or Cracovians and Highlanders
Polish music
operatic genres
Opis:
Dotychczasowe badania genologiczne opery Cud, czyli Krakowiacy i Górale ograniczały się zasadniczo do stwierdzenia pokrewieństwa utworu z singspielem bądź opera-comique, ze względu na obecność dialogów mówionych. Nowe spojrzenie wprowadził ostatnio Adam Tomasz Kukla, wskazując na szczegółowe cechy opery łączące ją zarówno z dwoma wymienionymi gatunkami jak i operą buffa. Artykuł niniejszy podejmuję próbę przekroczenia ograniczeń dotychczasowych rozpoznań poprzez wnikliwsze uwzględnienie historycznego kontekstu genologicznego opery. W tym ujęciu kluczowe stają się dwa aspekty dzieła wykraczające poza krąg gatunków operowych uprawianych w stanisławowskiej Warszawie. Przyjęcie metodologii badań nad operą dialogową (Dialogoper) wypracowanych Thomasa Betzwiesera pozwala uchwycić nowatorstwo dzieła w zakresie łączenia numerów muzycznych z tekstem mówionym, wykraczające poza dominujące w środowisku warszawskim wpływy wiedeńskiego singspielu i opery buffa oraz dotychczasowa polską oryginalną twórczość operową, zbliżające się zaś raczej do pewnych koncepcji francuskich. Istotnie nowatorska – i znajdująca podówczas pewne paralele jedynie w francuskiej twórczości operowej doby rewolucji  – okazuje się także dramaturgia scen chóralnych opery, ściśle wpisująca się w fenomen opisany przez Jamesa Parakilasa formułą „chór jako reprezentacja polityczna”. Oba spostrzeżenia, ujęte w kontekście historycznych okoliczności prapremiery i horyzontu oczekiwań ówczesnej publiczności, dają się połączyć na płaszczyźnie całościowej interpretacji wiążącej gatunkową nowatorskość utworu z zamierzonym oddziaływaniem społeczno-politycznym, to jest apelem powstańczym połączonym z radykalnymi ideami egalitarnej redefinicji wspólnoty narodowej. Kluczową rolę odegrała zmiana znaczenia pierwiastka ludowości, wysuniętego z początku  jako czynnik konstytuujący dramatyczno-estetyczną spójność spektaklu w duchu baletowo-chóralnego divertissement, potem jednak zreinterpretowanego poprzez polityczną emancypację chóralnego podmiotu zbiorowego.
Previous genological studies of the opera ‘Cud, czyli Krakowiacy i Górale’ (The Miracle, or Cracovians and Highlanders) have limited themselves essentially to pointing out affinities with the singspiel or the opéra-comique, on account of the presence of spoken dialogues. Adam Tomasz Kukla recently presented a new approach, indicating specific qualities which link this work both to those two genres and to opera buffa. This article represents an attempt to surmount the limitations of earlier studies by taking more thorough account of the historical-genological context behind the opera. Of key importance to this approach are two aspects of the work that transcend the operatic genres cultivated in Warsaw during the reign of King Stanislaus Augustus. By adopting the methodology elaborated by Thomas Betzwieser for research into the ‘dialogue opera’ (Dialogoper), we can bring out the innovation of this work in terms of linking musical numbers with spoken text, which goes beyond existing original Polish operatic output and the influence of the Viennese singspiel and opera buffa which held sway in Warsaw at that time, and brings ‘The Miracle’ closer to French operatic concepts. Also genuinely innovative, with some parallels only in Revolution-era French operatic output, is the dramatic construction of the opera’s choral scenes, which perfectly fits the formula described by James Parakilas: ‘the chorus as political representation’. These two observations, taken within the context of the historical circumstances surrounding the work’s premiere and the expectations of the audience at that time, can be brought together on the plane of an integral interpretation which links the work’s generic innovation to its intended social-political impact, namely, an appeal for insurrection, combined with radical ideas for an egalitarian redefinition of national community. A key role was played by a change in the understanding of the folk element, originally viewed as a determinant of the spectacle’s dramatic-aesthetic unity in the spirit of a ballet-choral divertissement, but later reinterpreted in terms of the political emancipation of the choral collective subject.
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 3; 117-147
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Górale Śląscy w opisach podróży „Do źródeł Wisły”. Ludwika Zejsznera, Lucjana Malinowskiego, Adolfa Pawińskiego, Františka Slámy i Bogumiła Hoffa
Autorzy:
Studnicki, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520417.pdf
Data publikacji:
2023-07-21
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
Górale Śląscy
Beskid Śląski
Śląsk Cieszyński
literatura podróżnicza
mityzacja Górali Śląskich
Silesian Gorals
Silesian Beskid
Cieszyn Silesia
region
travel literature
myth-making/ mythisation of Silesian Gorals
Opis:
Silesian Gorals in descriptions of journeys “to the springs of the Vistula” by Ludwik Zejszner, Lucjan Malinowski, Adolf Pawiński, František Sláma and Bogumił Hoff The article shows the image of the inhabitants of the Silesian Beskid which emerges from the travel descriptions of people who visited the mountainous area of Cieszyn Silesia in the 19th century. It focuses on the way in which representatives of the intelligentsia of the time, who came from outside the Duchy of Cieszyn (1290- 1918), depicted and created images of the nature and distinctiveness/otherness of the Silesian Gorals, and how what was highland was myth-making.
Źródło:
Świat i Słowo; 2023, 40, 1; 165-185
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gustave le Bon W tej krainie nie bardzo oswojonej z cywilizacją: Podróż do Tatr w 1879 roku, rasizm naukowy i wiek XIX
Gustave le Bon in this land unnacustomed to civilization: journey to Tatra Mountains in 1879, scientific racism and 19th century
Autorzy:
Staniszewski, Andrzej Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/517961.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej
Tematy:
Gustave Le Bon
rasa
rasizm
rasizm naukowy
górale podhalańscy
Tatry
Podhale
Zakopane
narracja podróżnicza
spojrzenie podróżnego
race
racism
scientific racism
Gorals (Polish Carpathian Highlanders)
Tatra Mountains
narrative of journey
traveler’s gaze
Opis:
Tekst analizuje poglądy na temat kategorii „rasy” i jej użycia w opisie innej kultury, które odnaleźć możemy w zamieszczonej w 1887 roku przez warszawskie pismo „Wędrowiec” relacji z odbytej w 1879 roku przez Gustave’a Le Bona, francuskiego socjologa i psychologa, podróży po Tatrach i Podhalu. Artykuł traktuje mało znany epizod jako przykład działania XIX-wiecznego dyskursu podróżniczego, który używany był przez człowieka Zachodu do opisu Innego. Ten przeniknięty rasistowskimi przedsądami dyskurs ma na celu tyleż poznanie obcych, co ich egzotyzację. Ma wprowadzić znaczący dystans między prezentującym się jako przedstawiciel rozwiniętej cywilizacji obserwatorem a pozbawianym kultury, wpisywanym w porządek natury obserwowanym. Zajmujący się wybranymi fragmentami relacji Le Bona artykuł używa wprowadzonej przez Mary Louise Pratt kategorii „antypodboju”, aby pokazać sposób, w jaki uczony odbiera opisywanemu ludowi historię na rzecz historii naturalnej, pozbawiając tym samym podmiotowości. W ten sposób zapis poczynionych przez Francuza w trakcie wyprawy tatrzańskiej spostrzeżeń jawi nam się jako model innych relacji – przenikniętych „naukowym” rasizmem tekstów, które miały służyć jako intelektualne zaplecze europejskiego kolonializmu.
The following paper focuses on the racial politics of the account of renowned French sociologist and psychologist Gustave Le Bon’s 1879 journey to Tatra Mountains and Podhale region, published in 1887 by the Warsaw-based magazine “Wędrowiec”. The paper treats this lesser known episode as a showcase for the specific type of racist travel discourse used by the 19th century Westerner to describe the Other. The purpose of this discourse is as well to get to know non-Western people as to make them seem more exotic and, by distancing those who observe from those who are observed, to dispute non-Westerners status as fellow civilized human beings. The paper examines fragments of Le Bon’s text and, by using Mary Louise Pratt’s idea of anti-conquest, shows how author deprives inhabitants of Podhale region of subjectivity by making them objects of natural history study. The following article presents Frenchman’s report as an example of travel narrative employing scientific racism to describe the Other, a type of text which was used as an intellectual justification for the European colonial endeavors.
Źródło:
Tematy z Szewskiej; 2014, Rasa 4(14)/2014; 64-74
1898-3901
Pojawia się w:
Tematy z Szewskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowo-kulturowy obraz dziecka w gwarach góralskich
The linguistic and cultural child image in Gorale dialects
Autorzy:
Gotówka, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/645174.pdf
Data publikacji:
2014-04-02
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
child
Gorale dialects
linguistic and cultural world image
dictionaries
proverbs
dziecko
gwara góralska
językowo-kulturowy obraz świata
słowniki
paremie
Opis:
The child image has not been examined in detail by dialectologists to date. However, researchers of standard Polish language and popular culture are interested in this subject. The paper analyses the reconstruction of the linguistic child image in many Gorale dialects (Podhale, Orawa, Spisz, Slask Cieszynski, Zywiecczyzna, Bukowina). Examples have been taken from regional and dialect dictionaries from the years 1900 - 2011, from proverbs and various mass media texts. Vocabulary which conceptualizes the child image in Gorale dialects is rich and interesting not only from a formal and stylistic point of view, but also, and it is worth mentioning, its origins and geography which are very diverse. This vocabulary reflects the people's relationships and traditions. It reveals the emotions and hierarchy of values, which are typical not only for Gorale but also reflect Polish people's attitude towards the family.
Obraz dziecka jest jak dotąd dość słabo spenetrowanym przez dialektologów obszarem badawczym, wzbudza natomiast zainteresowanie badaczy polszczyzny standardowej (ogólnej) i kultury popularnej. W artykule przeprowadzam rekonstrukcję językowego obrazu dziecka w szeroko rozumianych gwarach góralskich (Podhale, Orawa, Spisz, Śląsk Cieszyński, Żywiecczyzna, Bukowina) na podstawie materiału wyekscerpowanego ze słowników gwarowych i regionalnych, opublikowanych w latach 1900 – 2011, paremii i wybranych tekstów medialnych. Słownictwo służące konceptualizacji dziecka w gwarach góralskich jest bogate i ciekawe nie tylko pod względem formalnym i stylistycznym, ale też, co trzeba podkreślić, zróżnicowane pod względem pochodzenia i geografii. W leksyce nazywającej dziecko w gwarach góralskich odzwierciedla się bogata sieć relacji międzyludzkich, tradycji, ujawniają się emocje i hierarchia wartości, które możemy odnieść nie tylko do mentalności górali, ale w ogóle do postrzegania rodziny przez Polaków.
Źródło:
Adeptus; 2014, 3; 81-95
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kosa w gwarze i kulturze Zagórzan
The scythe in the culture of Zagórze inhabitants.
Autorzy:
Zapała, Łukasz Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498385.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
kosa
gwara zagórzańska
Górale Zagórzańscy
rolnictwo, kultura
scythe
Zagórze dialect
Zagórze population
agriculture
culture
Źródło:
Gwary Dziś; 2017, 9; 199-208
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Piętno a wartość języka. Sytuacja gwar małopolskich na Bukowinie rumuńskiej
Stigma versus Value of the Language: The Situation of Polish Dialects in Romanian Bukovina
Autorzy:
Stempel-Gancarczyk, Karina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44914038.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bukowina rumuńska
gwary polskie
górale bukowińscy
język jako wartość
język jako świadectwo
piętno
Romanian Bukovina
Polish dialects
Bucovinian highlanders
language as a value
language as a testimony
stigma
Opis:
This article presents the current situation of users of local dialects of the Lesser Poland regional dialect of Polish (gwary małopolskie) in Romanian Bukovina. Owing to demographic processes as well as social and cultural conditions, their number continues to fall. The latest research indicates that in the case of several villages with the Polish population it is difficult to talk about local dialects anymore: they have been substituted with what can be more adequately referred to as “a group of idiolects”. Such communities in Romanian Bukovina are composed of people whose ancestors originally came from the Lesser Poland region in Poland. By contrast, Bukovinian highlanders are the only group of Poles in Romania in which local dialect is still passed between generations. The article attempts to answer the question why only in this group the dialectal speech of their ancestors has remained a value, as apparent in its intergenerational transmission.
Artykuł zawiera opis współczesnej sytuacji socjolingwistycznej użytkowników gwar małopolskich na Bukowinie rumuńskiej. Procesy demograficzne oraz uwarunkowania społeczno-kulturowe sprawiły, że liczba ich użytkowników jest coraz mniejsza. Jak udowadniają najnowsze badania, w wypadku niektórych miejscowości zamieszkałych przez Polaków trudno już mówić o gwarach – ze względu na liczbę użytkowników bardziej adekwatnym określeniem może wydawać się określenie „zespół idiolektów”. Do tego typu społeczności należą użytkownicy gwar małopolskich na Bukowinie rumuńskiej. Niejako w opozycji do nich sytuują się górale bukowińscy, jedyna grupa Polaków w Rumunii, w której obecna jest pokoleniowa transmisja gwary. Zasadniczą treścią artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki sprawiły, że tylko w tej grupie użytkowników język przodków pozostał żywotną wartością, co przejawia się w obecności transmisji pokoleniowej gwary.
Źródło:
Adeptus; 2020, 15
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postać płanetnika w dawnych wierzeniach ludowych i świadomości współczesnych górali zagórzańskich
The Figure of Płanetnik in the Old Folklore Beliefs and in the Awareness of Modern Highlanders from Zagórze Region
Autorzy:
Zapała, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057950.pdf
Data publikacji:
2022-03-30
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
górale zagórzańscy
wierzenia ludowe
praktyki magiczne
transmisja międzypokoleniowa
Zagórze population
folklore beliefs
magic practies
intergenerational transmission
Opis:
Sfera wierzeń ludowych, nawet dla autochtonów, stanowi wciąż nie w pełni odkryty i często niezrozumiały element dziedzictwa kulturowego. Tymczasem ludowe postrzeganie świata w dużej mierze zdeterminowane jest przez lokalne praktyki i wierzenia, których korzenie sięgają najodleglejszej, jeszcze przedchrześcijańskiej przestrzeni kulturowej. Jedną z postaci obecnych w wierzeniach górali zagórzańskich jest płanetnik. Celem niniejszego artykułu jest charakterystyka tychże wierzeń oraz zbadanie stanu wiedzy na temat płanetnika wśród współczesnych Zagórzan. Materiał badawczy obejmuje: opracowania etnograficzne, współcześnie zebrane podania ludowe oraz wyniki badania ankietowego, przeprowadzonego wśród młodzieży ze szkół średnich w Mszanie Dolnej. Różnorodność poddanych analizie źródeł pozwoli odtworzyć obraz ewolucji wyobrażeń ludowych na temat postaci płanetnika na przestrzeni drugiej połowy XX w. oraz odpowiedzieć na pytanie, czy płanetnik i związane z nim wierzenia stanowią wciąż dla Zagórzan dziedzictwo oswojone.
The area of folklore beliefs, even for autochthons, is still considered as not fully discovered and very often not understandable part of cultural heritage. Meanwhile, the folklore perception of the world is mostly determined by local practices and beliefs which roots are connected with pre-Christian cultural space. One of the figures present in beliefs of highlanders from Zagórze region is płanetnik. The aim of the article is to present the characteristic of beliefs and also to examine the level of knowledge about this figure among modern highlanders. Research material includes: Ethnographic publications, legends obtained recently and the results of survey conducted among the youth from high schools in Mszana Dolna. The diversity of the analysed sources will able to recreate the evolution of folklore beliefs about płanetnik during the second half of the 20 th century, moreover, it will answer the question if płanetnik and connected with him beliefs are still the part of heritage for people from Zagórze region.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2022, 36, 1; 231-246
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sielankowanie pod Tatrami : życie codzienne i niecodzienne Zakopanego w XIX wieku
Autorzy:
Lisak, Agnieszka (1973- ).
Współwytwórcy:
Wydawnictwo Czarne. Wydawca
Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego. Wydawca
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wołowiec : [Zakopane] : Wydawnictwo Czarne ; Muzeum Tatrzańskie
Tematy:
Górale Polscy
Życie codzienne
Życie kulturalne
Opracowanie
Opis:
Bibliografia na stronach 253- [259].
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies