Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "ewolucjonizm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 45
Tytuł:
Ewolucjonizm, memetyka i złożone systemy adaptacyjne, czyli filmoznawstwo w obliczu zwrotu biokulturowego
Evolutionism, Memetics, and Complex Adaptive Systems, or Film Studies in the Face of the Biocultural Turn
Autorzy:
Żyto, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850500.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teoria filmu
zwrot biokulturowy
ewolucjonizm
memetyka
złożone systemy adaptacyjne
film theory
biocultural turn
evolutionism
memetics
complex adaptive systems
Opis:
Pomimo istotnego wpływu, jaki na współczesną humanistykę wywarł zwrot biokulturowy (biocultural turn), filmoznawstwo jedynie okazjonalnie dostrzega intelektualny potencjał perspektywy poznawczej przyrodoznawstwa. Wydaje się, że marginalizacji ulega zwłaszcza myśl Karola Darwina i jego spadkobierców. Niniejszy artykuł jest poświęcony szczątkowo rozpoznanemu w filmoznawstwie paradygmatowi teoretycznemu, jakim jest ewolucjonizm. Autorka wskazuje te obszary teorii filmu, na których pobrzmiewają jego echa (np. kognitywizm), oraz mapuje wyłaniające się na gruncie filmoznawstwa nowe, niejednorodne pole badawcze. Uzupełnieniem tych rozważań jest charakterystyka wad i zalet memetyki, nierzadko określanej mianem darwinizmu bez biologii. Last but not least, autorka przywołuje koncepcję złożonych systemów adaptacyjnych (CAS) jako modelu opartego o ewolucję replikatorów oraz potencjalnie użytecznego w procesie opisu nie tylko tekstów filmowych, ale i całej kultury filmowej.
Despite the significant impact of the biocultural turn on humanities, film studies only occasionally recognise the intellectual potential of the cognitive perspective of natural science. In particular, the thought of Charles Darwin and his followers seems to have been marginalised. The article outlines the barely recognised theoretical paradigm of evolutionism in film studies. The author describes the areas of film theory echoing evolutionism (e.g. cognitivism), as well as maps out new, heterogeneous fields of research emerging in film studies. These considerations are complemented by a weighing up the pros and cons of memetics, often referred to as Darwinism without biology. Last but not least, the author evokes the concept of complex adaptive systems (CAS) as a potentially useful model in the process of describing not only film texts, but film culture as a whole.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2022, 119; 30-55
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Johna F. Haughta poglądy na temat relacji nauka-religia
John F. Haught’s Views on Relation Between Science and Religion
Autorzy:
Zalewska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553310.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
teistyczny ewolucjonizm
teoria ewolucji
wiara religijna
hierrachiczna wizja świata
hierarchia wyjaśnień
metafizyka przyszłości
estetyczna zasada kosmologiczna
theistic evolution
evolutionary theory
religious faith
hierarchical vision of the world
hierarchy of explanations
metaphysics of the future
aesthetic cosmological principle
Opis:
W artykule autorka omawia teorię Johna F. Haughta, który odcinając się od kreacjonizmu i krytykując materializm metafizyczny, stara się pogodzić ewolucjonizm z biblijną wizją świata. Rozważane są tutaj główne założenia teistycznego ewolucjonizmu Haughta: hierarchiczna wizja świata, która wraz z hierarchią wyjaśnień ma uzasadniać potrzebę łączenia teorii ewolucji z wiarą religijną; metafizyka przyszłości, która ma wyjaśniać problem teodycei; a także estetyczna zasada kosmologiczna, mająca stanowić alternatywę dla socjobiologii i dualizmu psychofizycznego w dziedzinie etyki i ekologii.
Author discusses the theory proposed by John F. Haught who, cutting himself off from creationism and criticizing metaphysical materialism, tries to reconcile evolution with Biblical vision of the world. Considered here are the main suppositions of Haught’s theistic evolution: hierarchical vision of the world which in connection with hierarchy of explanations is supposed to account for necessity of combining the evolutionary theory with religious faith; metaphysics of the future which should explain theodicy problem; and aesthetic cosmological principle understood as an alternative to sociobiology and psychophysical dualism in the fields of ethics and ecology.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2007-2008, 4-5; 127-160
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekonomia ewolucyjna jako jeden z nurtów współczesnej ekonomii – zarys problematyki
Evolutionary Economics as a Trend in Modern Economics: An Overview
Autorzy:
Zalega, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1810867.pdf
Data publikacji:
2015-11-15
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania
Tematy:
ewolucja
ewolucjonizm
ekonomia ewolucyjna
procesy ewolucyjne
dobór naturalny
teoria ewolucji
evolution
evolutionism
evolutionary economics
evolutionary processes
natural selection
theory of evolution
Opis:
Ekonomia ewolucyjna zaliczana jest do ekonomii heterodoksyjnej, której obszar zainteresowań koncentruje się na zagadnieniach związanych ze zmianami zachodzącymi w systemie ekonomicznym oraz ich przesłankami i konsekwencjami. Współczesna ekonomia ewolucyjna, akceptując, że rzeczywistość jest dynamiczna, skupia się na badaniu tego, w jaki sposób ewoluuje gospodarka, szukając źródeł i mechanizmów dynamiki. W tych stwierdzeniach można zawrzeć podstawowy wyróżnik ontologiczny i metodologiczny ekonomii ewolucyjnej. Celem artykułu jest zdefiniowanie ekonomii ewolucyjnej, a także przedstawienie jej historycznych korzeni, współczesnych poglądów oraz perspektywy rozwoju. Zagadnienia przedstawione w opracowaniu nie opisują całego jej spektrum, a jedynie wybrane elementy. Artykuł ma charakter teoretyczny i składa się z pięciu części. W pierwszej części tekstu skupiono się na wyjaśnieniu pojęcia i kluczowych założeń ewolucjonizmu w naukach społecznych. W dalszej części artykułu omówiono istotę ekonomii ewolucyjnej, a także przedstawiono jej korzenie. Z uwagi na wymogi objętościowe czasopisma skoncentrowano się wyłącznie na prezentacji poglądów najważniejszych przedstawicieli tej dyscypliny naukowej. W końcowej części artykułu, w sposób syntetyczny, przybliżono najważniejsze słabości ekonomii ewolucyjnej oraz perspektywy jej rozwoju.
Evolutionary economics is considered to be part of heterodox economics, which focuses on developments in the economic system, their reasons and consequences. Accepting that the reality is dynamic, contemporary evolutionary economics examines the ways in which the economy evolves, seeking origins and mechanisms of its dynamics. These statements reflect the fundamental ontological and methodological characteristics of evolutionary economics. This article aims at defining evolutionary economics and presenting its historical roots, current views and prospects for development. The issues put forward do not describe its entire range, but only selected elements. This paper is theoretical and consists of five parts. The first part concentrates on explaining the concept and key assumptions of evolutionism in social sciences. Further, the essence of evolutionary economics and its origins are discussed. Owing to the length requirements, the focus is exclusively on presenting the views of the most prominent representatives of this scientific discipline. The final part synthesises fundamental weaknesses of evolutionary economics and prospects for its development.
Źródło:
Studia i Materiały; 2015, 2/2015 (19); 157-177
1733-9758
Pojawia się w:
Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grzech antropocentryzmu
The Sin of Anthropocentrism
Autorzy:
TROJAN, Maciej
SIKORSKA, Julia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046679.pdf
Data publikacji:
2020-01-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
hipoteza biofilna, filozofia przyrody, genom neandertalczyka, definicja gatunku ludzkiego, ewolucjonizm, problem Wallace’a, umysł ludzki, antropocentryzm, antropomorfizm, mentalne podróże w czasie, nauka języka, psychologia porównawcza, etologia
biophilia hypothesis, philosophy of nature, the Neanderthal genome, the definition of the human species, evolutionism, Wallace’s problem, the human mind, anthropocentrism, anthropomorphism, mental time travels, language acquisition, comparative psychology, ethology
Opis:
Zainteresowanie życiem innych gatunków jest być może cechą wpisaną w nasze geny. Dziedziny takie, jak psychologia porównawcza czy etologia, koncertują się na odnajdywaniu i opisywaniu ewolucyjnych procesów stojących za powstaniem umysłu i jego złożonych funkcji poznawczych. Częstą przeszkodą na tej drodze jest nasze przywiązanie do antropocentrycznego spostrzegania świata. Przekonanie, że człowiek jest kimś lepszym i unikalnym, często wykrzywia percepcję badaczy. Tymczasem dane naukowe gromadzone na przestrzeni ostatnich 150 lat zdają się wskazywać, że w istocie tak nie jest. Zmuszeni jesteśmy redefiniować człowieka, odkrywając, że nasze unikalne cechy są często ewolucyjnie starsze i szerzej rozpowszechnione w przyrodzie, niż się nam pierwotnie wydawało.
The tendency to seek connections with nature and other forms of life might be a genetic predisposition of humans. Fields of study such as comparative psychology and ethology are dedicated to identifying and describing the evolutionary processes responsible for the emergence of the human mind and its complex cognitive functions. However, adherence to the anthropocentric worldview turns out an obstacle to this research. The belief that Homo sapiens is a ‘better’ species than others and unique in its kind frequently distorts the scientists’ perception. Indeed, the research data gathered for the last 150 years seems to point to the contrary. Thus, having discovered that our ‘unique’ traits are frequently evolutionary-older and more common in nature than we originally assumed, we need to redefine the human. Translated by Dorota Chabrajska
Źródło:
Ethos; 2017, 30, 1 (117); 208-217
0860-8024
Pojawia się w:
Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja a dzieło stworzenia — odpowiedź na polemikę Michała Chaberka z teistycznym ewolucjonizmem
Evolution and Creation—A Response to Michał Chaberek’s Polemic with Theistic Evolutionism
Autorzy:
Tabaczek, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791000.pdf
Data publikacji:
2021-01-04
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
dyspozycja materii
ewolucja a stworzenie
ewolucjonizm teistyczny
gatunek naturalny
przypadłość
Tomasz z Akwinu
tomizm
specjacja
substancja
wiara i ewolucja
accidental features
disposition of matter
evolution and creation
faith and evolution
natural species
speciation
substance
theistic evolutionism
Thomas Aquinas
Opis:
W odpowiedzi na tekst Michała Chaberka, będący polemiką z moim stanowiskiem w kwestii teistycznego ewolucjonizmu, zwracam uwagę na kilka kluczowych zagadnień dotyczących filozofii i teologii arystotelesowsko-tomistycznej w kontekście teorii ewolucji, oraz wykazuję pewne nieścisłości i błędy w argumentacji mojego adwersarza. Definiując kluczowe aspekty terminu „stworzenie” w ujęciu Tomasza z Akwinu podkreślam, że zmiany ewolucyjne należą do Boskiego gubernatio, a nie creatio. Przedstawiam także nieco bardziej wnikliwą analizę zagadnienia dotyczącego konieczności bezpośredniej Boskiej interwencji w powstaniu nowych gatunków. Przechodząc do zagadnień stricte metafizycznych poruszam kwestie definicji substancjalizmu arystotelesowsko-tomistycznego, analogicznego charakteru statusu bycia substancją, oraz alternatywnej systematyki organizmów żywych zaproponowanej przez Chaberka. W dziedzinie teologii filozoficznej odpowiadam na pytanie o pochodzenie formy substancjalnej pierwszego przedstawiciela nowopowstałego gatunku, w odniesieniu do zagadnień dyspozycji materii i przypadłości substancji. Wracając do kwestii metafizycznych aspektów ewolucjonizmu, proponuję charakterystykę transformacji międzygatunkowej jako procesu, na który składa się wiele zmian substancjalnych i przypadłościowych.
In response to Michał Chaberek’s polemic with my position regarding theistic evolutionism, I refer to some key aspects of the Aristotelian-Thomistic philosophy and theology in their encounter with the theory of evolution and point toward some inconsistences and flaws in the argumentation developed by my adversary. After defining crucial aspects of Aquinas’s understanding of creation, I emphasize that evolutionary changes belong to divine gubernatio, and not creatio. I also offer an analysis of the question concerning the need of a direct divine intervention in instantiation of a new species. Moving to metaphysics I comment on the Aristotelian-Thomistic substantialism, the analogical character of substantivity, and Chaberek’s alternative taxonomy of living organisms. Regarding philosophical theology, I answer the question concerning the source of the substantial form of the first representative of a new species, in reference to the categories of disposition of matter and accidental features of substances. Addressing once again metaphysical aspects of the evolutionary theory I suggest characterizing species transformation as a complex process, engaging many substantial and accidental changes.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 4; 217-249
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Benedykta Dybowskiego program odrodzenia ludzkości
Benedict Dybowski’s programme for the rebirth of humanity
Autorzy:
Słoniowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2199828.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Benedykt Dybowski
ewolucjonizm
pozytywizm
eugenika
feminizm
Benedict Dybowski
evolutionism
positivism
eugenics
feminism
Opis:
Benedykt Dybowski, badacz Bajkału i Kamczatki, mniej znany jest z działalności pedagogicznej i filozoficznej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest okres lwowski jego twórczości, trwający od 1884 r. aż do śmierci. Na uwagę zasługują m.in. jego progresywne poglądy na temat roli kobiet w społeczeństwie, nowatorskie postulaty wprowadzenia zunifikowanego, międzynarodowego języka oraz ujednolicenia religii, a także propozycje oparcia nauk nieempirycznych na wynikach badań przyrodniczych. Był jednym z prekursorów ewolucjonizmu na ziemiach polskich. Konsolidacja myśli biologicznej i filozoficznej zaowocowała stworzonym przez Dybowskiego utopijnym programem odrodzenia ludzkości.
Benedict Dybowski, explorer of Lake Baikal and Kamchatka, is less known for his pedagogical and philosophical activities. The subject of this article is the Lviv period of his work, which lasted from 1884 until his death. It is worth focusing on his progressive views on the role of women in society, on his innovative calls for the introduction of a unified international language and the unification of religion, and on his proposals to base non-empirical sciences on the results of natural research. He was one of the forerunners of evolutionism in the Polish lands. The consolidation of biological and philosophical thought resulted in Dybowski’s utopian programme for the rebirth of mankind.
Źródło:
Galicja. Studia i materiały; 2022, 8; 13-28
2450-5854
Pojawia się w:
Galicja. Studia i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antyewolucyjny kreacjonizm we współczesnej Polsce i jego wpływ na edukację religijną
Anti-Evolutionary Creationism in Contemporary Poland and its Influence on Religious Education
Autorzy:
Słomka, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791025.pdf
Data publikacji:
2021-01-04
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kreacjonizm
ewolucjonizm
nauki przyrodnicze
religia
edukacja
creationism
evolutionism
natural sciences
religion
education
Opis:
W niniejszym tekście analizuję tezy stawiane przez polskich antyewolucyjnych kreacjonistów, które w ostatnich latach zostały wyrażone nie tylko w publikacjach naukowych, ale także w ramach różnych form przekazu treści wiary religijnej oraz w publicznie prowadzonych dyskusjach, stanowiących istotny aspekt omawianej dziedziny. Celem artykułu jest określenie głównych składowych antyewolucyjnego kreacjonizmu oraz uchwycenie mechanizmów myślenia, które prowadzą do wewnętrznej niespójności formułowanych koncepcji a także niezgodności z wiedzą przyrodniczą, filozoficzną i teologiczną. Pokazuję jak wiele aspektów antyewolucyjnego kreacjonizmu zostało włączonych do podręczników katechetycznych, opublikowanych w ostatniej dekadzie w Polsce. Stanowczo za dużo jest tam treści zawierających podstawowe błędy i zredagowanych w taki sposób, który nie służy budowaniu relacji między nauką a wiarą religijną. Ewolucjonizm kojarzony jest głównie ze skrajnym naturalizmem, zaś kreacjonizm z fundamentalistyczną interpretacją biblijnych opisów stworzenia i odrzucaniem teorii ewolucji. Zbyt mało uwagi zwraca się na naukowe postacie ewolucjonizmu oraz wartościowe nurty kreacjonizmu. Wynika to między innymi z braku konsultacji treści na stylu nauk przyrodniczych i teologii z tymi reprezentantami Kościoła katolickiego, którzy akademicko zajmują się problematyką interdyscyplinarną.
In this text, I analyze the theses put forward by Polish anti-evolutionary creationists, which in recent years have been expressed not only in scientific publications, but also in various forms of transmitting the content of religious faith and in public debates, which are an important aspect of the discussed field. The aim of the article is to define the main components of anti-evolutionary creationism and to capture the ways of thinking that lead to internal inconsistency of formulated concepts as well as their incoherence with philosophical, theological, and scientific knowledge. I show how many aspects of anti-evolutionary creationism have been included in catechetical books published in the last decade in Poland. There are too many fundamental errors in their content that is often edited in a manner that does not serve to build a positive relationship between science and religious faith. Evolutionism is mainly associated with extreme naturalism, and creationism with a fundamentalist interpretation of the biblical accounts of creation and the rejection of the theory of evolution. Too little attention is paid to the scientific forms of evolutionism and the worthwhile currents of creationism. It results, among other things, from the lack of consultation of the problems that lie on the frontier between natural sciences and theology with those representatives of the Catholic Church who deal with interdisciplinary issues in daily academic practice.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 4; 133-168
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pedetemptim progrediensis… Lukrecjusz i Morgan
Pedetemptim progrediensis… Lucretius and Morgan
Autorzy:
Rygielska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/507721.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Lewis Henry Morgan
Lukrecjusz
ewolucjonizm
kultura
antropologia kultury
historia idei
Laboratorium Kultury
Lucretius
evolutionism
culture
cultural anthropology
history of ideas
Opis:
Autorka wykorzystuje w artykule metodę porównawczą w jej wariancie filologicznym by wskazać istotne podobieństwa między myślą Lukrecjusza i Morgana w zakresie ujmowania rozwoju ludzkiej kultury jako całości. Zestawia „katalog wynalazków” oraz opisy zawarte w V księdze De rerum natura… Lukrecjusza z „epokami etnicznymi” wyróżnionymi przez Lewisa Henry’ego Morgana w Społeczeństwie pierwotnym… Oprócz kryteriów ich wyróżnienia oraz celów badawczych wskazanych przez autora Ligi... istotne są również używane przez niego pojęcia powolnego, stopniowego rozwoju (development) oraz postępu. Ważny jest także problem skali umysłu (scale of mind) i rozumu, jako czynników umożliwiających rozwój człowieka i jego kultury. Pod uwagę zostały wzięte zarówno bezpośrednie nawiązania do filozoficznego traktatu, jak i podobieństwa wymagające rekonstrukcji dokonywanej na podstawie drobiazgowej lektury obu dzieł: starożytnego i dziewiętnastowiecznego.
In this article author uses a comparative method in its philological variant in order to point out significant similarities between the thoughts of Lucretius and Morgan in scope of taking human cultural development as a whole. She juxtaposes “catalog of inventions” and other descriptions included in Lucretius’ book V De rerum natura with “ethical periods” distinguished by Lewis Henry Morgan in Ancient society. Apart from the criterion of their distinction and research objectives, indicated by the author of The League of Iroquois there are important concepts of slow, gradual development and progress, as well as the problem of the scale of mind and reason, as a factor allowing for both human and cultural development. Taken under consideration here, were both direct references to the philosophical treatise as well as similarities, which required reconstruction on basis of meticulous study of both the ancient and nineteenth-century texts.
Źródło:
Laboratorium Kultury; 2014, 3; 17-55
2084-4697
Pojawia się w:
Laboratorium Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Darwinowska teoria ewolucji w wypowiedziach Jana Pawła II
Darwin’s Theory of Evolution in the Statements of John Paul II
Autorzy:
Rupiński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082433.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
Jan Paweł II
teoria ewolucji
teistyczny ewolucjonizm
Karol Darwin
nauka a religia
John Paul II
theory of evolution
theistic evolution
Charles Darwin
science and religion
Opis:
Artykuł omawia wypowiedzi Jana Pawła II, w których jako papież odnosił się do teorii ewolucji i podejmował się jej oceny z punktu widzenia chrześcijańskiej nauki o stworzeniu. Zgodnie z popularnym poglądem Jan Paweł II pogodził chrześcijański kreacjonizm z ewolucjonizmem i nawet wprost określany jest jako ewolucjonista. Na podstawie konkretnych wypowiedzi papieża został wykazany szereg trudności w uzasadnieniu tak postawionej tezy. Analizie zostały poddane teksty papieskich katechez na temat stworzenia z lat 1985–1986, a także przesłania, które w 1996 roku wystosował do członków Papieskiej Akademii Nauk. Jan Paweł II zaznaczył, pod jakimi warunkami ewolucjonizm jest możliwy do pogodzenia z nauką chrześcijańską, odrzucając dogmatyczne zasady, które stały u podstaw darwinowskiej teorii ewolucji. Postulował jednak stanowisko, w którym naukowa wizja świata nie jest niezgodna z wizją religijną, a obie uzupełniają się, opisując inne wymiary rzeczywistości.
This article is a presentation of the statements of John Paul II in which, as Pope, he referred to the theory of evolution and assessed it from the point of view of the Christian doctrine of cre ation. He is thought to have reconciled Christian creationism with evolution, and has even been explicitly described as an evolution ist. However, on the basis of his actual statements it is argued here that justifying such a thesis runs into difficulties. The paper exam ines the texts of papal catecheses on creation from 1985-1986, as well as messages sent by him to members of the Pontifical Academy of Sciences in 1996. John Paul II pointed out under what conditions evolution would be compatible with Christianity, rejectingthe dogmatic principles that underpin the Darwinian theory of evolution. At the same time, though, he postulated a position in whichthe scientific vision of the world does not contradict the religiousvision, and where they complement one another, describing different dimensions of reality.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2021, 18; 113-138
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W stronę biopolitologii: perspektywa naturalistyczna w naukach o polityce
Towards biopolitics: a naturalistic perspective in political science
Autorzy:
Potz, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912620.pdf
Data publikacji:
2021-06-10
Wydawca:
Akademia Marynarki Wojennej. Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych
Tematy:
biopolitics
political behavior
cooperation
evolutionism
sociobiology
biopolitologia
zachowania polityczne
kooperacja
ewolucjonizm
socjobiologia
Opis:
Nauki humanistyczne i społeczne, w szczególności politologia, rozwijają się w oderwaniu od szybko przyrastającej w ostatnich latach wiedzy o człowieku jako istocie biologicznej, której dostarcza biologia ewolucyjna, neuronauka czy psychologia ewolucyjna. Tymczasem zastosowanie perspektywy naturalistycznej pozwala wyjaśnić pochodzenie i funkcję zachowań i instytucji politycznych jako ewolucyjnych adaptacji zwiększających przystosowanie (wyjaśnienie ultymatywne, ewolucyjne) oraz ich fizjologiczne, osobnicze uwarunkowania (wyjaśnienia bezpośrednie, biobehawioralne). Celem artykułu jest wykazanie, że wiele spośród najważniejszych instytucji społecznych, w tym politycznych, powstało jako rozwiązanie fundamentalnego problemu kooperacji wewnątrzgrupowej, a także zakreślenie pola badawczego biopolitologii jako nauki o polityce uwzględniającej biologiczne uwarunkowania zachowań politycznych homo sapiens.
The humanities and social sciences, including political science, have largely ignored the expanding knowledge of a man as a biological being offered by evolutionary biology, neuroscience or evolutionary psychology, whereas applying this knowledge could help explain the origin and function of political behavior and institutions (ultimate, evolutionary explanation), as well as their physiological, individual underpinnings (proximate, biobehavioral explanation). The paper aims to demonstrate that some of the most important social and political institutions have developed in response to the fundamental problem of within-group cooperation; and to demarcate the research area for biopolitical science as a biologically informed study of politics.
Źródło:
Colloquium; 2021, 13, 2; 105-122
2081-3813
2658-0365
Pojawia się w:
Colloquium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próby wyjaśnienia faktu ewolucji biologicznej
The attempts to clarify the fact of biological evolution
Autorzy:
Polkowski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972799.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny
Tematy:
theory
of evolution
Charles Darwin
creationism
evolutionism
Intelligent Design Theory
Karol Darwin
kreacjonizm
ewolucjonizm
Teoria Inteligentnego
Projektu
teoria ewolucji
Opis:
Artykuł przedstawia trzy główne stanowiska w sporze o początek i rozwój życia na Ziemi. Kreacjonizm to najstarszy pogląd, utrzymujący, że gatunki roślin i zwierząt pochodzą od Boga. Opis tego procesu znajdujemy w początkowych rozdziałach Starego Testamentu. Publikacja Karola Darwina pt. On the Origin in Species z 1859 roku była początkiem nowego nurtu myślowego o nazwie ewolucjonizm. Uważano bowiem, że gatunki ewoluują na drodze doboru naturalnego. Na przestrzeni lat teoria ewolucji się rozwijała, szczególnie za sprawą powstania genetyki i biologii molekularnej. Stała się też narzędziem walki z wiarą chrześcijańską. Trzecie stanowisko – Teoria Inteligentnego Projektu – jest próbą wykorzystania nauki, aby wesprzeć stanowisko kreacjonistyczne. Zwolennicy tego poglądu poszukują przykładów w świecie przyrody, które podważają istnienie ewolucji w przyrodzie. Spotykają się jednak z zarzutami natury metodologicznej.
The article presents three main attitudes in the dispute about the origin and development of life on Earth. Creationism is the oldest view, which claims that species of plants and animals originate from God. Detailed description of this process we can find in the initial chapters of the Old Testament. Publication of Charles Darwin’s book On the Origin in Species was the beginnig of the new thought called evolutionism. People thought the species are evolving by natural selection. Theory of evolution was evolving over the years due to genetic and molecular biology. This theory has become a fighting tool with the Christian faith. The third attitude – Intelligent Design Theory – is an attempt to use science to support Creationism. Supporters of this view are searching for the examples inside nature, which might undermine the existence of evolution. However, they meet with the accusations of methodological nature.
Źródło:
Studia Paradyskie; 2018, 28; 353-357
0860-8539
Pojawia się w:
Studia Paradyskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odmiany emergencji w zastosowaniu do ontologii umysłu
Varieties of emergence: With applications to the ontology of mind
Autorzy:
Poczobut, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015966.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
metafizyka
ewolucjonizm
emergencja
redukcja
superweniencja
świadomość
umysł
metaphysics
evolutionism
emergence
reduction
supervenience
consciousness
mind
Opis:
Emergentism is (a) an ontological doctrine about how the phenomena of this world are organized into autonomous emergent levels and (b) a metascientific thesis about the nature of relationship between basic physics and special sciences (such as biology, psychology and sociology). Claims involving emergent properties (laws and regularities) are now rife in discussions of non-linear dynamics, connectionist modelling, chaos theory, complexity studies and ontology of mind. According to R. Spencer-Smith there are three major concepts of emergence, which might be termed: (a) epistemic emergence, (b) interactional emergence, and (c) radical emergence. The author of the paper distinguishes and discusses two kinds of radical emergence − autocreational and actualizational emergence. The second notion leads directly to a form of dual-aspect theory in ontology of mind. In this case the notion of a causally closed (purely) physical world makes no sense because even micro-events have proto-mental properties. A metaphysical theory of this sort provides a conceptually coherent middle road between Cartesian dualism and materialist monism.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 403-427
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziki? Wizerunek Indian w Lidze Irokezów Lewisa H. Morgana
Savage? The image of Native Americans in League of the Iroquois by Lewis H. Morgan
Autorzy:
Orzeł, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/507707.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Lewis Henry Morgan
dziki
wizerunek Indian
ewolucjonizm kulturowy
Liga Irokezów
Laboratorium Kultury
savage
image of Native Americans
cultural evolutionism
League of the Iroquois
Opis:
Autorka skupia się na zagadnieniu wizerunku Irokezów w monografii Lewisa Henry’ego Morgana Liga Irokezów. Autorka zwraca uwagę na sposób w jaki antropolog kreuje obraz Indian, a także na sposób jego odbiór przez współczesnych polskich czytelników, niekoniecznie związanych naukowo z tą dziedziną. Zarysowując kontekst obowiązujących w XIX w. naukowych idei ewolucjonizmu autorka stwarza tło do analizy wypowiedzi Morgana i wizerunku Irokezów, który kreuje w swojej monografii, próbując tym samym odpowiedzieć na pytanie, jaki był stosunek antropologa do przedstawicieli badanej kultury oraz jak prezentuje się dziś wizerunek Irokezów zarysowany w monografii.
This article focuses on the issue of image of Iroquois people in Lewis Henry Morgan’s monograph League of Iroquois. Author takes under consideration the way of depicting Native Americans created by the anthropologist, and the method of its receiving by contemporary Polish readers, not necessarily scientifically connected with anthropology. Outlining the context of existing in XIX century scientific ideas of evolutionism the author creates a background for analysis of Morgan’s theories and his image of Iroquois, which the anthropologist creates in his monograph, at the same time trying to answer the question: what was the anthropologist attitude towards representatives of studied culture, as well as how the image of Iroquois shown in the monograph is presented nowadays.
Źródło:
Laboratorium Kultury; 2014, 3; 203-221
2084-4697
Pojawia się w:
Laboratorium Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Płeć i teorie – rozwój poglądów na temat płci w teoriach ewolucyjnych
Gender and theories – development of views on gender in evolutionary theories
Autorzy:
Ober-Domagalska, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431734.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
Darwin
ewolucjonizm
etologia
socjobiologia
psychologia ewolucyjna
gender
evolutionism
ethology
sociobiology
evolutionary psychology
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony został analizie poglądów dotyczących płci i ról płciowych w ujęciu Karola Darwina i jego następców działających w różnych obszarach nauki. Problem „natura czy kultura” w tym dyskursie jest problemem podstawowym. W artykule zaprezentowano również argumenty krytyczne wobec teorii ewolucyjnych podnoszone przez grono badaczek feministek. Przedstawiono, jak ta krytyka wpłynęła na ewolucję poglądów ewolucjonistów: od samego K. Darwina poprzez badaczy zakotwiczonych w takich dziedzinach nauki, jak: zoopsychologia, etologia, socjobiologia, aż do psychologii ewolucyjnej. Pracę wieńczy podsumowanie, w którym zaprezentowano argumenty obrazujące możliwe połączenie poglądów prezentowanych przez nauki ewolucyjne ze stanowiskiem feministycznym na temat płci oraz możliwe przyszłe drogi rozwoju tych stanowisk.
The main goal of this article is the analysis of sex/gender and its roles in terms of Charles Darwin’s and his successors’ theories. The problem of ‘nature vs. culture’ in this discourse is fundamental and I refer to it. I also present the critical arguments against evolutionary theories raised by feminists. It is also presented how this criticism influenced rethinking sex/gender from anevolutionary perspective: from Darwin himself through zoopsychology, ethology, sociobiology to evolutionary psychology. The arguments illustrating whether it is possible to combine the views presented by feminists and evolutionary science about sex/gender are presented. Finally, I wonder if it is possible to put a sign of equality between nature and culture in the context of human sexuality.
Źródło:
Dyskursy Młodych Andragogów; 2019, 20; 411-420
2084-2740
Pojawia się w:
Dyskursy Młodych Andragogów
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stworzenie i ewolucja – dwa „puzzle” chrześcijańskiego światopoglądu
Creation and evolution – two “puzzles” in the Christian outlook on life
Autorzy:
Napadło, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431308.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
creation
evolution
creationism
evolutionism
cosmology
Christian outlook on life
Science-and-Religion
stworzenie
ewolucja
kreacjonizm
ewolucjonizm
kosmologia
światopogląd chrześcijański
Nauka i Religia
Opis:
The problem of the relationship between religion and science, understood as the relation between the Christian doctrine and natural sciences, is widely known and discussed today. This article undertakes a very practical approach in an effort to represent and reconsider the Christian outlook on life within the context of the encounter of two great ideas in the man of faith: creation and evolution. A basic sketch of the Christian outlook on life along with its essential features is drawn from a proposed definition. Within this framework, we suggest an interpretation of the encounter and interaction of creation and evolution. Dialogue provides the means to achieve a mature attitude towards reality to both the believer and those pursuing natural sciences. At the same time, it may lead to an inner integration of man and answer some current cultural crises.
Problem relacji między religią i nauką, rozumiany jako relacja między doktryną chrześcijańską i naukami przyrodniczymi, jest dzisiaj powszechnie znany i dyskutowany. Artykuł podejmuje bardzo praktyczne zagadnienie, jakim jest formowanie oraz rewidowanie światopoglądu chrześcijańskiego w kontekście spotkania się w człowieku religijnym dwóch wielkich idei: stworzenia i ewolucji. Wychodząc od zaproponowanej definicji światopoglądu, w artykule zostanie ukazany fundamentalny rys światopoglądu chrześcijańskiego oraz jego istotne cechy. Dopiero w takim świetle próbuje się przedstawić propozycję interpretacji spotkania i wzajemnego oddziaływania idei stworzenia i ewolucji. Zaproponowana relacja dialogu jest drogą do zdobywania dojrzałej postawy względem rzeczywistości zarówno dla człowieka religijnego, jak i dla ludzi uprawiających nauki przyrodnicze. Jednocześnie jest to propozycja, która, prowadząc do wewnętrznej integracji człowieka, może stać się odpowiedzią na niektóre współczesne kryzysy kultury.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2019, 55, 1; 97-128
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 45

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies