Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "etymology;" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Uwagi etymologiczne w dawnych tekstach użytkowych (na przykładzie Kroniki, to jest historyi świata Marcina Bielskiego, Informacyi matematycznej Wojciecha Bystrzonowskiego i Nowych Aten Benedykta Chmielowskiego)
Comments on the Etymology in the Old Non-literary Texts (on the Example of Marcin Bielski’s Kronika, to Jest Historyja Świata, Wojciech Bystrzonowski’s Informacyja Matematyczna and Benedykt Chmielowski’s Nowe Ateny)
Autorzy:
Kozaryn, Dorota
Szczaus, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035343.pdf
Data publikacji:
2021-12-27
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
diachronic linguistics
etymology
folk etymology
non-literary texts
Opis:
The subject of the analysis in the article are the etymological explanations presented in the old non-literary texts (i.e. the texts that function primarily outside literature, serving various practical purposes), i.e. in the sixteenth-century Kronika, to jest historyja świata (Chronicle, that is the history of the entire world) by Marcin Bielski and in two eighteenth-century encyclopaedic texts: Informacyja matematyczna (Mathematical information) by Wojciech Bystrzonowski and Nowe Ateny (New Athens) by Benedykt Chmielowski. The review of the etymological comments allows us to take notice of their considerable substantive and formal diversity. These comments apply to both native and foreign vocabulary. On the one hand, they provide information on the origin of proper names (toponyms and anthroponyms), and on the other hand, a whole range of these etymological comments concern common names. A depth of etymological comments presented in non-literary texts is significantly diversified and independent of the nature of the vocabulary to which these comments apply – they can be merely tips on sources of borrowings of foreign words, but they can also constitute a deeper analysis of the meaning and structure of individual words, both native and foreign. These comments are usually implementations of folk etymology. The role of etymological considerations in former non-literary texts is significant. First of all, these texts have a ludic function, typical of popularised texts – they are supposed to surprise, intrigue and entertain readers. Secondly, they serve a cognitive function typical of non-literary texts – they are supposed to expand the readers’ knowledge about the world and language. Thirdly, they have a persuasive function, which is a distinctive feature of both popularised and non-literary texts – they are supposed to provoke the readers’ thoughts on the relationship between non-linguistic reality and the linguistic way of its interpretation, they also stimulate linguistic interests, which was particularly important in the past when the reflection on the native language was poor.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 2; 87-105
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the role of etymology in dialect lexicography
О роли этимологии в диалектной лексикографии
Autorzy:
Варбот, Жанна Ж.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084471.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
etymology
dialect vocabulary
etymology in methods of dialect lexicography
Opis:
Connection of etymology and dialect lexicography is bilateral: progress of etymological investigations leads to the analysis of dialectal vocabulary, and composition of the dictionary of many / all dialects of some language requires standardization of initial records. Standardization presupposes removal of specific dialectal structural / phonetic modifications and consideration of the history of language. So, the attraction to etymological analysis of dialect words is useful and even inevitable. The author offers possible solutions of these methodological problems.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 251-257
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ein mögliches keltisches Lehnwort im Slavischen
A possible Celtic loanword in Slavic
Autorzy:
Vykypěl, Bohumil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699958.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Celtic
Slavic
Opis:
The author discusses the possibility to explain Slavic *voldyka as a Celtic loanword.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 3; 137-139
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
What the pencil and the sweet flag have in common or the migration of words and meanings
Autorzy:
Waniakowa, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634566.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, borrowings, meaning
Opis:
The Gr. κάλαμος ‘cane, a thing made of cane: pen, rural pipe, fishing rod etc.’ is the primary source of certain terms for the sweet flag (Acorus calamus L.) and numerous names for a pencil in many different languages. Namely, the Greek word was borrowed by Latin in the form calamus, with the same meaning, whence originated many Germanic terms for the sweet flag. What is more, the dialectal Pol. kalmus is a loanword from the Germ. Kalmus ‘sweet flag’. Additionally, the Gr. κάλαμος was borrowed by Arabic in the form qalam, whence the Osm. kalém. The forms in other Turkic languages are borrowings from Turkish. Some Albanian, Bulgarian and Macedonian terms for a pencil are also loanwords from the Turk. kalem ‘pen, thin brush, oblong bone’. The terms in many Caucasian languages are Arabisms. Moreover, the Russ. карандаш ‘pencil’, as well as many other contemporary forms from Altaic, Uralic and other languages, which constitute new borrowings from Russian today, are in fact compounds consisting of kalam ‘cane’ and daš ‘stone’.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 130, 4
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the origin of the Polish word farmacja
Autorzy:
Waniakowa, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054303.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
etymology
loanwords
borrowings
meaning
Opis:
The aim of this paper is to discuss the origin of the Polish word farmacja and establish its deep‑rooted etymology. The author provides an outline of the history of the word in Polish and presents its direct source, i.e. the Latin word pharmacia, describes the word family in Latin and indicates that the Greek etymon φαρμακεία provided the basis of the Latin form. The analysis of the word family, to which the Greek word belongs, showed a close relationship with semantic fields such as making poison and practising magic. The key expression turned out to be the Greek form φάρμακον, the origin of which remains unclear. Many hypotheses have been proposed, none of which, unfortunately, is satisfactory.
Źródło:
Linguistica Silesiana; 2021, 42; 95-106
0208-4228
Pojawia się w:
Linguistica Silesiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Begriffe ‘schneiden’ und ‘Zauberei’ im Indogermanischen und Slawischen
THE CONCEPTS OF ‘CUTTING’ AND ‘MAGIC’ IN GERMANIC AND SLAVONIC LANGUAGES
Autorzy:
Levickij, Viktor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699996.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
diachrony
areal linguistics
Opis:
The article examines the semantic relationship between three homonymous IE roots *uerg- (‘to work, to do’, ‘to include’, ‘power, anger’) and three PSlav. roots *ćara (‘shell’, ‘magic’, ‘stroke, line’). All the IE roots can be derived from the meaning of ‘to turn, to surround’, while the PSlav. roots go back to *(s)ker- ‘to cut’. It is possible that (s)ker- is one of the variants *sek-/sek-/sek- with the meaning ‘to cut’. All the three roots can be built from *se-/se-, synchronically ‘to cut / to connect / to bend’, with the help of the determinatives k.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 63-72
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Einige Bemerkungen zu Ľubor Králiks slawischer Etymologie von ung. vizsga, vizsgál
Autorzy:
ZOLTÁN, András
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700100.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Slavic, Hungarian, loanwords
Opis:
The new Slavic etymology of Hungarian vizsga, vizsgál by Ľubor Králik (see pp. 205–210 in this issue) is very convincing. The critical remarks concern some details of word formation. It seems to be more natural that the Hungarian verb vizsgál ʻto examine, to test’ was loaned directly from Slavic *vyžigati ‘to burn; to test by fire’ and the noun vizsga ‘examination’ was derived later on the basis of this verb.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 4
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ungarisch vizsga, vizsgál: Versuch einer slawischen Etymologie
Autorzy:
KRÁLIK, Ľubor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700156.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Slavic, Hungarian, loanwords
Opis:
The article explains Hungarian vizsgál ‘to analyze, to examine’ (> Hungarian vizsga ‘inquiring; researching; analysis, study; discussion; experiment; examination’, derived in the period of Hungarian language renewal) as a derivative of an unattested *vizsga ‘testing, trial (of the quality of precious metals through fire)’ < Slavic *vyžega/*vyžьga/*vyžiga ‘burning; treatment with fire, etc.’ (~ Slavic *vy-žegti, iterative *vy-žigati ‘to burn [transitive]’ < Common Slavic *žegti ‘id.’). For the supposed Slavic etymon, cf. Russian výžega, výžiga ‘pure silver which remains after the burning of silver threads’; for the respective extra-linguistic context of ‘trial, examination’, cf. English test, German Feuerprobe.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 4
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobletes “románicos” en el español (1611–1739). Análisis del fenómeno
Autorzy:
Stala, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638243.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
doublets, borrowings, etymology, Spanish
Opis:
Romance Doublets in Spanish (1611–1739). Analysis of the Phenomenon The purpose of this article is to describe the phenomenon previously flagged (Stala 2011): this of etymological doublets in Spanish, where one of the components is a borrowing from Latin via another Romance language (French, Occitan, Gascon, Portuguese, Catalan, Italian), while the second element of the doublet is either a direct borrowing from Latin or a word which is the result of a regular historical development. The article includes an introduction to the phenomenon of this kind of doublets, a historical documentation and a discussion of the excerpted pairs (groups) at the level of Phonetics, Morphology and Semantics exclusively from the viewpoint of the Romance borrowings.
Źródło:
Romanica Cracoviensia; 2012, 12, 1
2084-3917
Pojawia się w:
Romanica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Implications of macro-areal linguistics
Autorzy:
Leschber, Corinna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677758.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
historical linguistics
etymology
geolinguistics
Opis:
Implications of macro-areal linguisticsUsing the examples of some Balkan words with a difficult etymology, we attempt to show the possibilities for and implications of applying a macro-areal linguistic perspective to establish a wider view of the linguistic and cultural history of a region. Implikacje językoznawstwa makroarealnegoNa przykładzie niektórych bałkańskich słów o skomplikowanej etymologii autorka dokonuje próby pokazania możliwości i potencjału badawczego perspektywy makroarealnej. W każdym wypadku daje ona głębszy wgląd w historię, rozwój językowy i kulturowy tego regionu.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2015, 15
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Finding Our Way Back to the Personal through Etymology
Autorzy:
Prust, Richard C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/451361.pdf
Data publikacji:
2018-04-27
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
Tematy:
etymology
person
pre-scientific
Opis:
Modernity has made “person” a problematic term. By tracing the etymology of several common words whose origin pre-dates the scientific revolution – “intend,” “know,” “moment,” “deliberate,” and “true” – we can discern some of the sensibilities upon which a systematic recovery of the personal might best be based.
Źródło:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture; 2018, 2, 1(3); 17-23
2544-302X
Pojawia się w:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the etymology of the Latvian comparative vaĩrs, vaĩrâk
Autorzy:
Petit, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700016.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Baltic language
Latvian
etymology
Opis:
Latvian is the only Baltic language that presents a suppletive variation between a positive and a comparative: adverb daudz ‘much’ / vairs or vairak ‘more’. The question arises whether this composite paradigm is an innovative feature of the Latvian language or could be traced back to Proto-Baltic, and any answer to this question is strongly dependent on how we explain the origin of the Latvian comparative vairs, vairak. The aim of this paper is to propose a new etymology for vairs and to shed some light on the prehistory of this suppletive variation that appears to be unique in the Baltic languages.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 103-118
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gruit grus: The Indo-European names of the crane
Autorzy:
Gąsiorowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700132.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Indo-European
crane
Opis:
The purpose of this article is to show that the variety and irregularity of the Indo-European ‘crane’ words is apparent rather than actual, and that their derivational history is in fact quite simple. In brief, they can be reduced to only a couple of related PIE lexemes, rather than a whole constellation of “dialectal” forms.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 1; 51-68
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Egeria - a Lady of the Lake?
Autorzy:
Jedrzejczak, D.
Witczak, K. T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702541.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
ETYMOLOGY
INDOEUROPEAN
LATIN
LINGUISTICS
Opis:
The article relates various etymologies of the name 'Egeria' that have been proposed by scholars. The most probable of them is the one proposed by Aldo Prosdocimi, who connects it with the Indoeuropean root meaning 'lake'. The hypothesis has given rise to some difficulties that are here dealt with.
Źródło:
Meander; 2005, 60, 2; 204-212
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reconsidération étymologique et historique du vocable dialectologie
Autorzy:
Budzinski, Laure
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638309.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, borrowing, dialectology, French
Opis:
Etymological and Historical Reconsideration of the French Vocable dialectologie Etimologia prossima of the French prevails in this methodological approach in order to show how the vocable was introduced into the French lexicon. With a modern view on the etymology we can’t just present the etymon but it’s essential to build the historical link between the etymon and the vocable that we describe. First, it’s necessary to consider what the main etymological dictionaries propose (for example FEW and TLF) to reveal what are the gaps for a correct description. So we must give a first attestation. Indeed dictionaries only proposed so far an event marking the field of dialectology but not a first term’s attestation. When we examine the first attestation of the French vocable it’s possible to see that fr. dialectologie is a borrowing from German and not a French creation.
Źródło:
Romanica Cracoviensia; 2012, 12, 1
2084-3917
Pojawia się w:
Romanica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzeczownik „piec” w polskiej frazeologii
Autorzy:
Piela, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520134.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
etymology
diachrony
phraseology
motivation
semantics
Opis:
The noun piec (furnance) in Polish phraseology The basic purpose of the article is to provide a general reflection about the decline of certain expressions. The field of observation constitutes both the lexical combinations featuring the component piec which are used in the modern language as well as obsolete ones. The analytical material was not selected in a random manner – piec is deeply rooted not only in the Polish but also in the all-Slavic culture as well. As a matter of fact, this implement revolutionised man’s direct environment, becoming a permanent fixture of human abodes. It turns out that the history of the Polish language attests the fact that in the past there were many more constructions which featured the name of an implement which served the purpose of heating the rooms in a building and that of cooking. What type of phrases have been retained by our language and which became obsolete? What factors determined the elimination of those phrases from the language – these are the fundamental questions which I will attempt to answer in the present article.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 51-73
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osservazioni sulla etimologia e funzione di due teonimi umbri
Some observations on the etymology and function of two umbrian the onyms
Autorzy:
Roszak, Tamara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967154.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Umbrian language
etymology
historical linguistics
Źródło:
Collectanea Philologica; 2014, 17
1733-0319
2353-0901
Pojawia się w:
Collectanea Philologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gothic balsagga*
Autorzy:
Snædal, Magnús
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699940.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Gothic
scribal error
neck
Opis:
The Greek word τράχηλος ‘neck’ is, in the Gothic Bible translation, once translated with hals and once with balsagga*. The paper deals with the question of the latter form: Can it make sense if taken as it is or is it a scribal error for intended *halsagga
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 4; 153-159
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Noch einmal zur Herkunft von serbokroatisch čȇrga ~ čerga ‘(kleines) Zelt, Teppich etc.
ONCE MORE ON THE ORIGIN OF SCR. ČȆRGA ~ ČERGA ‘(SMALL) TENT, CARPET ETC.’
Autorzy:
Knüppel, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699974.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
language contact
linguistic history
Opis:
The present paper investigates the possible origins of SCR. čȇrga ~ čerga ‘(small) tent, carpet etc.’, Bulg. čérga ‘(patterned) carpet, long narrow carpet (with fringes), etc.’ and related forms in Slavonic and Turkic, as well as in Hungarian, Romanian and Albanian. The starting point is an entry in K.H. Menges’ posthumous Etymologisches Wörterbuch der türkischen und anderen orientalischen Elemente im Serbokroatischen. The forms are derived here from Bulg.-Tksh. čärgäg ~ čärgä.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 17-22
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rec.: Ľubor Králik, "Stručný etymologický slovník slovenčiny", VEDA, vydavateľstvo SAV – Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, Bratislava 2015, 700 ss.
Autorzy:
Jakubowicz, Mariola
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678731.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Slovak language
dictionary
etymology
review
Opis:
Review: Ľubor Králik, Stručný etymologický slovník slovenčiny, VEDA, vydavateľstvo SAV – Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, Bratislava 2015, 700 pp.The article is a review of Ľubor Králik’s etymological dictionary, the first one of this kind devoted entirely to the Slovak language. Rec.: Ľubor Králik, Stručný etymologický slovník slovenčiny, VEDA, vydavateľstvo SAV – Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, Bratislava 2015, 700 ss.Artykuł stanowi recenzję słownika etymologicznego autorstwa Ľubora Králika, pierwszej tego typu publikacji poświęconej w całości językowi słowackiemu.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gr. τρυγών ‘1. turtledove; 2. stingray (fish)’: one word or two words?
Autorzy:
Le Feuvre, Claire
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699968.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
linguistic history
Greek language
Opis:
The stingray, trugón, is not named after the turtledove trugón, as is usually assumed: the fish is not a ‘sea turtledove’. It should rather be analyzed as *ptrug-on- ‘the winged one’, with the zero grade of pteryx, ‘wing’: the ray’s fins are similar to wings, and their slow flapping movement gives the impression that the ray flies rather than it swims. A zero-grade form of the name of the wing is attested in Iranian, but is probably not to be sought in Slavic ‘hawk’. The etymological form, then, should be reconstructed *(π) trugón; the attested form is trugón, with long [u:] warranted in metrical occurrences, and analogical after that of the bird name trugón ‘turtledove’, because of the synchronic system in which many bird names were transferred to fish, the bird name behaving as the model. Thus two originally distinct words, trugón ‘turtledove’ and * trugón ‘stingray’ merged into one single word.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 23-31
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jukagirisch-tungusische Lehnbeziehungen
Autorzy:
Knüppel, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700038.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Tungusic, Yukaghir, loanwords, dictionary
Opis:
The following article deals with the Tungus-Yukaghir lexical relations. For this the Tungus materials from S.M. Širokogorov’s “Tungus Dictionary” (TD), which are possibly borrowed from Yukaghir languages and traced back to Yukaghir forms in G. Doerfer’s “Etymologisch-ethnologisches Wörterbuch tungusischer Dialekte vornehmlich der Mandschurei” (EEW), which is based on the TD, are discussed.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 2
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy pomieszczeń w dworach szlacheckich
Autorzy:
Świtała-Cheda, Mirosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/683875.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
lexis
semantics
etymology
polish mansion
Opis:
The names of interiors in noblemen’s mansion houses Architectural and functional transformations of noblemen’s mansion houses present an extremely appealing subject for a linguist as they convey very rich vocabulary. The article describes how the residents of mansion houses “organized” their living space. I would like to focus particularly on the lexis which served as a means to outline this space. I examine its structure and etymology. The excerpted sources of the material (the names of the interiors, edifices and less frequently isolated spaces) are rural self-help books from the 19th century, mansion’s inventories and architectural maps from the 16th – 19th centuries. The accumulated vocabulary depicts changing needs of a human being.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2014, 048
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the (im)possible Latin etymons of Polish jarmułka (‘yarmulke, skullcap’)
Autorzy:
Wolanin, Hubert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634562.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
jarmułka/yarmulke, etymology, Latin, almucium
Opis:
The etymology of the Polish word jarmułka has become a subject of discussion in LingVaria (1.15: 113–124). Catalyst for the discussion was a paper written by B.A. Struminsky (1987), in which the author puts forward a thesis concerning the Latin origin of the word. The present paper constitutes a commentary in which the lexical status of the Latin word forms suggested as potential etymons of jarmułka, both in Struminsky’s paper and in the other works concerning the subject, published in the issue of LingVaria mentioned above, is interpreted from a Latinist’s perspective. Moreover, reference is also made to a paper by W.G. Plaut (1955), in which the author postulated the Latin etymology of jarmułka 30 years prior to the work of Struminsky.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 130, 4
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje 133 pojęć, czyli kłącza etymologii
The history of 133 terms or rhizomes of etymology
Autorzy:
Michałowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135520.pdf
Data publikacji:
2022-10-03
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
etymology
literary terms
Polish dictionary
Opis:
Recenzja publikacji pt. Ilustrowany słownik terminów literackich. Historia, anegdota, etymologia [Kadłubek, Mytych-Forajter, Nawarecki, red. 2018].
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2022, 42; 313-324
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z etymologii polskiej (2): rozgardiasz
From Polish etymology (2): rozgardiasz (hurly-burly)
Autorzy:
Fałowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/39785849.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language
lexis
etymology
rozgardiasz
Opis:
The article is devoted to the word rozgardiasz (hurly-burly) well-known in general Polish. Its chronology, semantic development, geography, and etymology are presented in a detailed and systematic way. It has been recognised as a Polish-Latin hybrid and a manifestation of the word-forming invention of Jan Mączyński, the author of the Latin-Polish Dictionary from 1564. The word’s forming structure and etymology are not entirely clear. In all probability, three constituent elements can be identified: *roz- +-gard- + -‘as(z), where the initial segment roz- should be interpreted as a prefix with the meaning ‘to break with something, to depart from something, to negate something’, the central segment -gard- can be referred, most likely, to garda [guard], gardość, gardać, gardzić [to despise], hardy [impertinent], hardość [impertinence] etc., with a lexical meaning ‘splendour, superfluity, debauchery, choosiness in eating and drinking’. Most problematic is the interpretation of the final component -‘as(z) which seems to be a nonnative element, probably Latin. This is indicated by the graphic combination -dia-, alien to the Polish language and characteristic of Latin, assimilated on Polish soil as -dyja-, i.e. rozgardyja(s), cf. dialectal rozgardyjo, ozgardyja, ṷozgardyjo, etc. In Latin, -as is the acc. ending of pl. of feminine nouns like discordia, lūxuria, pl. dēliciae, epulae, īnsidiae, cf. Latin discordias prōdūcere (discordia ‘discord, feud’), dēlicias facere (dēliciae pl. ‘sensual pleasures, amusements, amusements, superfluities, delights,enjoyments’), alicuie pulas dare, oculis epulas dare (epulae pl. ‘dishes, dishes; feast, feast’), īnsidias struere (īnsidiae’ intrigues, scheming, deceit’). In the phrase rozgardias(z) stroić, the noun occurs in the accusative. If we assume that this is a copy of the Latin acc. pl. of feminine nouns, then the literal meaning of the conjunction r. stroić should be interpreted as a repeated, recurring activity, i.e. ‘to arrange sensual delights, debauched amusements, games, frolics, luxuries, pleasures; to hold feasts, debauchedand sumptuous feasts, with an abundance of exquisite and fanciful food, an excess of the finest liquors and the presence of other carnal pleasures’. This corresponds semantically with the synonymous verbs używać, bonować cited by J. Mączyński. It would also have to be assumed that over time, the acc. pl. of a feminine noun abstracted from the substantive-verbal construction as a masculine noun and began to live its own life. This conception of the genesis of the lexeme in question, although very attractive and internally coherent, is, however, unable to transcend the limits of an academic hypothesis.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2023, 80/1; 43-54
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O etymologii ludowej i naukowej kilku nazw miejscowych powiatu tomaszowskiego
On Folk and Linguistic Etymology of Selected Toponyms in the District of Tomaszów Lubelski
Autorzy:
Koper, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850763.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
folk etymology
linguistic etymology
name
hydronym
toponym
etymologia ludowa
nazwa
hydronim
toponim
etymologia naukowa
Opis:
W niniejszym artykule przedstawiono etymologię ludową i naukową kilku nazw miejscowych powiatu tomaszowskiego. Szczegółowej charakterystyce poddane zostały następujące toponimy: Lubycza Królewska, Korczmin; hydronimy: Huczwa, Wieprz, Tanew; oraz mikrotoponimy: Gołda i Zamczysko. Analiza semantyczno-strukturalna wykazała znaczne różnice między tzw. etymologią naiwną a badaniami stricte naukowymi.
This paper discusses folk and linguistic etymology of selected toponyms in the district of Tomaszów Lubelski. In particular, the author focuses his analysis on the following place names: Lubycza Królewska, Korczmin; hydronyms: Huczwa, Wieprz, Tanew; and microtoponyms: Gołda and Zamczysko. The semantic and structural analysis of the names in question reveals considerable discrepancies between the so-called naive etymology and the linguistic etymological analyses.
Źródło:
Facta Simonidis; 2008, 1, 1; 327-339
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polski gwarowy przysłówek przyboś, na przyboś i nazwisko Przyboś
The Polish Cant Adverb przyboś, na przyboś and the Surname Przyboś
Autorzy:
Gałecki, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044345.pdf
Data publikacji:
2020-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
etymology
history and geography of the adverb przyboś
na przyboś
etymology of the surname Przyboś
Opis:
The author proves that the etymology of the surname Przyboś came from the lexicalised adverb przyboś, na przyboś (walk), “to wear shoes on bare feet, with a bare foot, (walk) slightly barefoot”, that came from the adjective przybosy. The surname did not stem from either compound names such as Przybysław, Przybywój or from the verb przybyć, contrary to what has been stated in the historical and etymological dictionary Nazwiska Polaków by Kazimierz Rymut.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 1; 61-73
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Homary i homarce w świecie antycznym
European and Norway lobsters in the ancient world
Autorzy:
Tadajczyk, Konrad
Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045692.pdf
Data publikacji:
2019-10-11
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
animal terminology
etymology
Greek
Latin
vocabulary.
Opis:
Konrad Tadajczyk, Krzysztof Tomasz Witczak, Homary i homarce w świecie antycznym (European and Norway lobsters in the ancient world).The article describes the Greek and Latin names for ‘European lobster, Homarus gammarus L.’ and ‘Norway lobster, Nephrops norvegicus L.’. The present authors suggest that the European lobster was called λέων in Greek and leō in Latin. The Greek term ἀστακός (hence Lat. astacus) referred exclusively to the Norway lobster.
Źródło:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2019, 29, 1; 43-51
0302-7384
Pojawia się w:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vormeninskische Ergänzungen zu Stanisław Stachowskis “Beiträge zur Geschichte der griechischen Lehnwörter im Osmanisch-Türkischen”
Pre-Meninski addenda to Stanisław Stachowski’s “Beiträge zur Geschichte der griechischen Lehnwörter im Osmanisch-Türkischen”
Autorzy:
Rocchi, Luciano
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699910.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Ottoman Turkish
Greek
borrowing
Transkriptionstexte
Opis:
Stanisław Stachowski’s “Beiträge zur Geschichte der griechischen Lehnwörter im Osmanisch-Türkischen”, published in Folia Orientalia 13 (1971 [1972]), 267-298, started a long series of historicallexicographical studies which the great Polish scholar devoted to foreign elements found in the Turkish Transkriptionstexte. Since then a number of scientific editions of these texts have however come out, particularly, in recent years, Filippo Argenti’s (1533), Pietro Ferraguto’s (1611) and Arcangelo Carradori’s (1650) very important handwritten lexicographical works, which had been but little or not at all known so far. As the aforementioned as well as other publications provide much material on the European loanwords in Ottoman-Turkish, which are mostly Graecisms, this paper aims to supplement Stachowski’s work both by adding data to original entries and presenting new words of Greek origin. It has to be pointed out that all the material comes from Transkriptionstexte dating from before Meninski’s Thesaurus (1680).
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 3; 111-145
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A few samples from the A-section of the prospective Analytic Dictionary of English Etymology (ache, akimbo, aloof, and askance)
Autorzy:
Liberman, Anatoly
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700046.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, analytic dictionary, etymological dictionary, English
Opis:
Ache, akimbo, and askance are words whose etymology has not been discovered despite numerous attempts to trace their initial form and country of origin. By contrast, the derivation of aloof is known, but it is instructive to watch researchers’ groping in the dark for more than two centuries and sometimes even now looking for a better solution. The etymologies offered below are entries in my prospective dictionary of English etymology. Each of them opens with an abstract of its own.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 2
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Liberman and Levickij: Towards comparative etymological lexicography of English and Germanic
Autorzy:
Stachowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700148.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymological dictionaries
bibliography of English etymology
Opis:
Two important etymological dictionaries (one of English and one of the Germanic languages) and a bibliography of English etymology appeared in recent years. The aim of this article is to critically present and compare them, as well as to formulate a conclusion concerning the best possible future form of an etymological dictionary.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 189-199
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lubotsky’s and Beekes’ laws, PIE *(H)r-, *(H)i(V)-, *a and some other laryngeal matters
Autorzy:
Werner, Heinrich
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700152.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
diachrony
language contact
areal linguistics
Opis:
A recent bimoraic analysis of the properties of (late) PIE laryngeals supports Rix’s theory of PIE CRHC (with implications for CRHV) in Greek and Beekes’ law of laryngeal vocalization following initial resonant. Beekes’ difficulties involving PIE *r are eliminated by demonstrating that Latin and Vedic, unlike Hittite, Greek and Armenian, always distinguish between PIE *rHC- and PIE *HrHC-. Lubotsky’s partly related law of laryngeal loss in Indo-Iranian is found to be supported by twelve (partly amended) etymologies out of Lubotsky’s original fourteen plus one new one. Alternatives are essayed for etymologies containing PIE *a proposed in refutation of these laws. Accentually conditioned voicing by *h3 is further promoted.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 151-187
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Der uralte Hirsch- bzw. Rentierkult bei den Jenissejern im Lichte des Wortschatzes
THE ANCIENT YENISEIAN DEER AND REINDEER CULT IN THE LIGHT OF THE VOCABULARY
Autorzy:
Werner, Heinrich
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700158.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Yeniseian languages
Indo-European
shaman
etymology
Opis:
The old Yeniseian deer and reindeer cult is not connected in any way to reindeer herding. There are interesting and far-reaching cultural parallels in the Turkic and Indo-European worlds, linked to the words for ‘deer (doe)’ and ‘fawn’. The cervid attributes of the Yeniseian shamans permit us to separate a cervid type of shamans in general. The word for ‘shaman’ itself can be connected to the word for ‘reindeer’, and thus derived eventually from the Yeniseian languages.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 141-150
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
How to combine bark, fibula, and chasm (if one speaks Proto-Turkic)?
Autorzy:
Stachowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634416.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Turkic, linguistic reconstruction, etymology, comparative linguistics
Opis:
Numerous Tukic words with only partially coinciding meanings (cf. the title and the first paragraph of the article) are traced back to very similar or even identical Proto-Turkic stems in ÈSTJa, and for most of the stems two or even three phonetic variants are suggested. In this article an attempt at finding possibly clear reconstructs is made.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2010, 127
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etymologie ludowe nazw obiektów niezamieszkanych w „Legendach i podaniach Kurpiów”
The folk etymologies of names of uninhabitant places contained in “Legendy i podania Kurpiów”
Autorzy:
Rogowska-Cybulska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117233.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Kurpie
folk etymology
microtoponyms
etymologic legends
Opis:
The article presents the folk etymologies, which are contained in book “Legendy i podania Kurpiów” and are concerned of the proper names of hills, stones, clearings, forests and different places situated in Kurpie: Bycza Góra, Głaz Batorego, Krwawa Polana, Łupańce and Wzgórza Jękowe. The author juxtaposes all the folk etymologies of these names and compares them structurally and semantically with their scientific etymologies.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2018, 18; 211-226
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O rozbieżnych etymologiach nazwisk polskich i litewskich
Autorzy:
Walkowiak, Justyna Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676444.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
onomastics
surnames
Polska
Lithuania
etymology
homonymy
Opis:
On divergent etymologies of Polish and Lithuanian surnamesThe conflict of national Polish and Lithuanian historiographies typically involves divergent interpretations of the shared history, but it is seldom noticed that linguistic interpretations (including the onomastic ones) may be divergent too. These linguistic interpretations can also become a tool of language policy, especially of the policy focused on personal names. The present article analyses selected examples of genetically Lithuanian surnames currently in use in Poland which in some Polish linguistic sources are etymologised as genetically Polish, as well as – conversely – those of Polish origin which in some Lithuanian research are interpreted as genetically Lithuanian. Although inadvertent and accidental mistakes cannot be ruled out, in the case of homonymic surnames there is a visible tendency to give priority to native etymologies. It may be assumed that for the society at large, the origin of a surname somehow implies the nationality of its bearer; in the case when the researchers’ attitudes are nationalistic, this fact may be used as an argument in public debates whose scope far exceeds that of onomastics. O rozbieżnych etymologiach nazwisk polskich i litewskichKonflikt narodowych historiografii polskiej i litewskiej zazwyczaj wiąże się z rozbieżnymi interpretacjami wspólnej historii, ale rzadziej się zauważa, że podobnie rozbieżne są też interpretacje językoznawcze, w tym onomastyczne. One także mogą stać się narzędziem polityki językowej, a w szczególności polityki, której przedmiotem są nazwy osobowe. Niniejszy artykuł przedstawia i analizuje wybrane przypadki używanych współcześnie w Polsce nazwisk pochodzenia litewskiego, które w niektórych polskich pracach językoznawczych są etymologizowane jako genetycznie polskie, a także – odwrotnie – tych nazwisk polskiego pochodzenia, które w niektórych źródłach litewskich interpretowane są jako etymologicznie litewskie. Choć nie można oczywiście wykluczyć niezamierzonych i przypadkowych omyłek, w przypadku nazwisk homonimicznych wyraźnie zauważalna jest tendencja do oddawania pierwszeństwa etymologii rodzimej. Wolno przypuszczać, że w odbiorze społecznym geneza nazwiska w jakimś stopniu implikuje narodowość jego nosiciela; przy nacjonalistycznym nastawieniu badaczy fakt ten może być używany jako argument w publicznych debatach, których zasięg dalece wykracza poza onomastykę.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Origin of Aroint and Other -oint-Words in English
Autorzy:
Diensberg, Bernhard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/888766.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Etymology
origin
OINT words
French
borrowings
Opis:
Regarding the word form AROI NT, I am going to propose an etymological base for it in the group of French loanwords of the structure OI N + consonant. As far as verbal loans are concerned, the root -oint can either stand for the 3rd pers. sing. pres. ind. or for the past participle of Old French verbs of the type poindre ‘to pierce, prick; to sting, bite’ (AND: poindre), uindre, oindre ‘to anoint; to rub, smear’ (AND1: oindre). Apart from a short Bibliography, the Appendix contains a selection of illustrative material.
Źródło:
Anglica. An International Journal of English Studies; 2015, 24/2; 41-47
0860-5734
Pojawia się w:
Anglica. An International Journal of English Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Фразеологизмы в словарях польского преступного жаргона, изданных до 30-х годов XX века
Phraseologisms in the dictionaries of the Polish criminal jargon issued to the 1930s
Autorzy:
Nevzorova-Kmech, Elena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2206748.pdf
Data publikacji:
2017-04-13
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
phraseology
criminal argo
etymology
Polish lexicography
Opis:
This article provides an overview of the dictionaries of the Polish criminal jargon, which were published before 1930s. Particular attention is paid to the dictionaries and works of the 19th century, because it is at this time that most of the works of such authors as Estreicher, Kurka, Ludwikowski and Walczak appeared. A special place is given to the description of the work of G. Ulashin, who, on the basis of the work of K. Rusiecki, compiled a dictionary reflecting the criminal jargon of the 1840s. We also consider the phraseological units that were selected from the lexicographical works of the authors mentioned, as well as that of S.Udziela, J. Łoś, J. Jaworski and A. Landau. We attempted to compare four dictionaries from the point of view of the content of some phraseological units in them, and also to explain the reasons for the discrepancies. The analysis data are given in the table. There we give the assumptions about the origin of the units.
W niniejszym artykule dokonano przeglądu słowników polskiej gwary przestępczej, które zostały opublikowane do lat 30. XX wieku. XX wiek. Szczególną uwagę zwrócono na słowniki i dzieła XIX wieku, ponieważ w tym czasie powstaje większość dzieł leksykograficznych takich autorów jak Estreicher, Kurka, Ludwikowski i Walczak. Szczególne miejsce zajmuje praca H. Ułaszyna, który na podstawie twórczości K. Rusieckiego opracował słownik odzwierciedlający gwarę przestępczą z lat czterdziestych XIX wieku. Zwrócono uwagę na jednostki frazeologiczne wybrane z utworów leksykograficznych wspomnianych autorów, a także S.Udzieli, J. Los, J. Jaworskiego i A. Landau. Podjęta została próba porównania czterech słowników z punktu widzenia zawartości w nich niektórych jednostek frazeologicznych, a także wyjaśnienia przyczyn rozbieżności. Otrzymane wyniki wraz z hipotezą o pochodzeniu przytaczanych jednostek frazeologicznych przedstawiono w tabeli.
Źródło:
Językoznawstwo; 2017, 11; 73-86
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Naturalism and conventionalism in Plato’s Dialogues and nativistic theories of language
Autorzy:
Sodomora, Pavlo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41302954.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
language
conventionalism
naturalism
interpretation
etymology
semiotics
Opis:
For Plato, language was the way to cognize the universe. The philosophy of language, which was primarily initiated by Plato in the Cratylus, still has not received answers to the questions settled by this great Greek thinker. In fact, it just offered various solutions formed in different conceptions and approaches in the ancient, scholastic, modern and postmodern periods. The questions raised by Plato in his dialogue have been continued in various nativistic theories of language, especially in works of Noam Chomsky. Language—as it is seen by Plato, i.e., as uniting our inner world with the outer world, is a significant feature of humankind, is still underinvestigated.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2020, 8, 2; 47-55
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jr.: Linguistic typology and the Indo-European causative
Autorzy:
Shields, Kenneth
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699908.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Indo-European
causative
dative
typology
Opis:
On the basis of formal correspondences and typological data, it is argued in this brief paper that an etymological connection probably exists between the Indo-European dative suffix *-ei and the Indo-European causative element *-ei- via a morpheme which Song (1996) describes as “PURP.” Most significantly, the paper demonstrates how typological data can serve a primary role in reconstruction rather than a merely evaluative one.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 3; 147-152
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Slavic *edī̆n- ‘one’ and Winter’s law
Autorzy:
Woodhouse, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699928.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Slavic
language contact
second syllable
Opis:
Three approaches to the etymology of Slavic * - are developed under two complementary assumptions about the age of the forms reconstructed with short second syllable. These three approaches are tested to determine which best yields the spread of attested accentual and other forms listed in representative sources. Derivations containing the PIE neuter deictic *hed as first component are found to be the most fruitful if it is assumed that anlaut laryngeals remained in Slavic until the completion of both Winter’s law and the subsequent loss by dissimilation of one or more laryngeal reflexes, including the laryngeal component of PIE *d, in this compound word, all these reflexes having merged by this time in some kind of glottal constriction. Comments are also offered on the etymologies of Slavic * (ъ)và and Lith. võs.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 3; 151-178
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Proto-Indo-European root for ‘apple’ and the problem of comparative reconstruction
Autorzy:
Piwowarczyk, Dariusz R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699976.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Proto-Indo-European, Wanderwort, loanwords
Opis:
This article investigates the problem of the lexeme for ‘apple’ in the reconstructed Indo-European for which there are two roots possible, namely *meh2-lo and *h2ebol-, both meaning ‘apple’ or a fruit similar to it. The former has been usually taken as a borrowing while the latter as a true PIE root for ‘apple’. However, there are problems with this assumption – the presence of the vowel */a/ and the consonant */b/, both of marginal status, and the attestation of this lexeme mostly in the North-West Indo-European languages. It is shown that the lexeme in question might actually be an ancient Wanderwort.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantische Entwicklungen bulgarischer Turzismen
Autorzy:
Leschber, Corinna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700042.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Turkish, Bulgarian, semantics, Balkan languages
Opis:
Using the example of Bulgarian colloquial words with a Turkish origin, we trace their semantic development, taking the semantics of the etymon as a starting point and analyze the meaning of this loan in Bulgarian and in some of the neighbouring languages, such as Rumanian, Greek, Albanian and Serbian. For this purpose, we look at the following Bulgarian words: bakšìš, beljà, bìča, bimbàec, brakmà, čarăkčìja, čaršilìja, češìt, džumbušlìja, fukarà, gèle, git, kušìja, manàf, mušamà, siktìr, tajfà, and their derivatives. Besides written lexicographical sources we also use authentic material from sociolinguistic interviews (using the methodological approach, as described in Leschber 2007: 42f.). In doing this, we can show the embodiment/ rootedness of these words in traditional customs, in the history, slang, and complex loan history of every single word, as their semantic development is often rather independent from the original meaning of the lexical loan.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 2
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sur l’étymologie du latin virgō « vierge »
Autorzy:
GARNIER, Romain
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700052.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Latin, Hittite, Proto-Indo-European
Opis:
The following paper is intended to explain the etymology of Lat. uirgō ‘virgin’, which serves both as adjective and sub- stantive. There is a synchronic opposition in Latin between uirgō and mulier ‘woman’, the last of which clearly alludes to sexuality, in such a locution as mulierem reddere ‘to make someone a woman’. According to the Hittite formula natta=arkant- ‘not-covered, unmounted’, which is used for sheep and cows, this puzzling Latin word could be ac- counted for by a PIE privative compound *h1 í-h1 h-ō n ‘not-covered, unmounted’. This inherited vocable would eventually belong to the PIE root *h1 er h- ‘to mount, cover’ which is likely to have been used by cattle-breeders.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 2
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le fou est-il vraiment fou? Les noms des figures d’échecs dans les langues romanes
Is French fou ‘bishop’ really fou ‘demented’? Chessmen’s names in Romance languages.
Autorzy:
Dębowiak, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700128.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Romance languages
chess
chessmen
borrowing
Opis:
The purpose of the paper is to present and explain the etymology of some chess terms (‘chess’, ‘checkmate’) and the chessmen’s names (‘king’, ‘queen’, ‘bishop’, ‘knight’, ‘rook’ and ‘pawn’) in seven Romance languages. Numerous words referring to chess in Portuguese, Galician, Spanish, Catalan, French, Italian and Romanian are analysed and compared so as to show their common history and some interesting linguistic facts that occurred during their formation.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 1; 41-49
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etymologia a konotacja wybranych nazw kamieni
ETYMOLOGY AND CONNOTATION OF CERTAIN TERMS REFERRING TO STONES
Autorzy:
Brzozowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611290.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
etymology
connotation
stones
etymologia
konotacja
kamienie
Opis:
Autorka artykułu poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie etymologia słowa znajduje swoje odbicie w jego współczesnej (szeroko rozumianej) konotacji. Analizie zostały poddane wybrane nazwy kamieni (kamień, skała, głaz). Zestawienie ich etymologii i konotacji doprowadziło do następujących wniosków: (1) Konotacja może kontynuować cechy wyodrębnione w toku analizy etymologicznej (tak jest np. z cechami: trwałość, twardość i ciężar kamienia). (2) Niektóre cechy przyjmowane przez etymologów jako pierwotne mają tylko śladowe i cząstkowe potwierdzenia (np. związek kamienia z życiem i wiecznym trwaniem). (3) Pozaetymologiczna dokumentacja pozwala stwierdzić pojawienie się nowych cech konotacyjnych. (4) Pewne cechy semantyczne mogą w znaczeniu jednego leksemu zanikać, zaś zachowywać się w znaczeniu innego (np. znikająca cecha ostrości kamienia i ta sam cecha dominująca w konotacji skały). Referowane w artykule badania pozwalają na sformułowanie tezy, że badanie etymologii słowa w powiązaniu z jego współczesną konotacją może służyć jako sposób weryfikacji tej etymologii, choć nie jest odwrotnie: faktu, że dobrze umotywowana cecha ustalona w toku analizy etymologicznej słowa nie jest potwierdzona w aktualnej konotacji, nie można uznać za falsyfikujący tę etymologię
A question is posed whether and to what extent the etymology of a word is reflected in its contemporary connotation. An analysis is presented of a few terms referring to Stones (kamień ‘stone’, skała ‘rock’, głaz ‘boulder’). A juxtaposition of their etymology and connotation has led to the conclusions sketched below. (1) Connotation may constitute a continuation of features distinguished in etymological analysis (such is the case with the features of durability, hardness and the weight of a stone). (2) Certain features accepted by etymologists as primary are linguistically attested only in a rudimentary or partial way (e.g. the connection between a stone and life or eternity). (3) Extra-etymological documentation leads one to acknowledge the existence of new connotative features. (4) Particular semantic features may disappear in the meaning of a term but be preserved in that of another (e.g. the feature of sharpness, which disappears in the semantics of kamień ‘stone’ but dominates in the connotation of skała ‘rock’). A hypothesis can be formulated that inquiries into the etymology of a word coupled with its contemporary connotations may serve as a verification of the former. The reverse, however, is not true: if a well-motivated feature established in etymological analysis lacks contemporary attestation, the fact does not disprove the etymology.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 265-278
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ichthyological Hapax Legomena in Marcellus’ "De piscibus"
Autorzy:
Tadajczyk, Konrad
Gucio, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682314.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
animal terminology
etymology
Greek
ichthyonymy
vocabulary
Opis:
Marcellus of Side, a physician and didactic poet of the second century AD, mentions fourteen exclusive ichthyonyms in the preserved fragment De piscibus, extracted from the 42-volume epic poem entitled Cheironides. The author discusses Greek names of fish and sea animals that appear only in Marcellus’ work. They belong to the so-called hapax legomena. The following appellatives are carefully analyzed: ἁλιπλεύμων, ἅρπη, βούφθαλμος, βράχατος, γαρίσκος, γερῖνος, ἐρυθρός, θρανίας, θῦρος, κόλλουρος, περόνη, τραγίσκος, τυφλῖνος, χρύσοφος. It is assumed that Marcellus of Side introduced a number of ichthyonyms of Pamphylian origin, e.g. Pamph. θῦρος (< *θύρσος), βράχατος (instead of βάτραχος), ἐρυθρός (= ἐρυθρῖνος), θρανίας (instead of θράνις), χρύσοφος (instead of χρύσοφρυς). Also new identifications of fish are suggested, e.g. Gk. βούφθαλ- μος ‘large-eye dentex, Dentex macrophthalmus Bloch’, Gk. κόλλουρος ‘slender sunfish, Ranzania laevis Pennant’. All the discusssed ichthyonyms, as well as names of other sea animals, are explained from the point of view of phonology, morphology or semantics, e.g. ἁλιπλεύμων ‘jellyfish’ (literally ‘sea lung’), ἅρπη ‘a kind of ray fish’ (literally ‘a kite’).
Źródło:
Studia Ceranea; 2019, 9; 705-722
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teoria i praktyka etymologiczna Samuela Bogumiła Lindego na tle jego komparatystyki językoznawczej
Autorzy:
Lewaszkiewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/776827.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
J. Dobrovský
S.B. Linde
etymology
Opis:
Linde’s theory and practice of etymology must not be evaluated solely through the lens of modern linguistics, but also from the point of view of late 19th century language (especially Slavic language) studies. Against the general background of late 18th/early 19th century linguistics, his theory of etymology may be granted tentative approval, even though it contains many mistakes and nonsensical conclusions. Linde compiled the views of many of his predecessors (such as de Brosses, de Gébelin, Adelung, Ihre, Wachter and Dobrovský), but also attempted to modify some of their thoughts and add his own. It is not true (as stated in Zwoliński 1981) that no connection exists between the etymological theories of Dobrovský and Linde. The Polish lexicographer did indeed partially utilise the Czech’s work. Such approval cannot, however, be extended to Linde’s etymological practices as regards comparing Polish and Polish-Slavic lexical material: even though 65% (i.e. 547) of etymological fields contain correctly compiled vocabulary, mistakes occur in 35% (i.e. 292) of them. That Linde’s etymology-deriving principles were ineffective is evidenced by the fact that each of these 292 etymological fields should – based on the state of knowledge in the late 19th/early 20th century – be split into from 2 to 19 etymological fields. On the other hand, his etymological lists that cite words from many Indo-European languages, such as Polish and other Slavic languages, Latin, Greek, German and Baltic languages, and Sanskrit, should be viewed with some approval. Most of the comparisons found in Linde’s etymological treatise, which contains about 1,300 entries, bear similar marks of plausibility. The possibility of Bopp, Rask and Grimm being familiar with the inquiries of the Polish lexicographer and amateur linguist cannot be excluded. In the 19th century, Linde’s etymological principles influenced the so-called inspired linguists, including J. Kamiński, J. Lelewel, A. Mickiewicz and C.K. Norwid.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2017, 74/1; 41-75
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nie tylko klawisz, nie tylko ment – z historii kilku socjolektalnych nazw policjantów i funkcjonariuszy więziennych
Not Only klawisz [screw, hack], not Only ment [creep] – About the History of a Few Dialectal Names of Police Officers and Prison Officers
Autorzy:
Pacuła, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044301.pdf
Data publikacji:
2020-09-23
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
semantics
etymology
history of words
sociolect
Opis:
The author presents several nouns functioning as synonyms for jailer (warder) and policeman. The author pays attention to these names because descriptions of contemporary language of deviant circles are frequent, but the vocabulary of criminals still doesn’t have diachronic characteristics. The described names are, among others: klawisz / klawisznik [jailer, screw], ment [louse], chmura [cloud], jancio [Johnny]. The author describes name changes in Polish prison slang from the late nineteenth and early twentieth century. He indicates the sources of individual names and describes the semantic changes that took place under the influence of foreign languages as well.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 1; 129-148
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osservazioni sul nome Wrocław nella sua veste storica e contemporanea, polacca e internazionale
Notes on the name Wrocław in its historical and contemporary as well as polish and international aspect
Autorzy:
Gałkowski, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/446433.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Wrocław
toponyms
onomastics
popular etymology
exonyms
Opis:
The paper discusses some data about the name of one of the biggest cities in Poland, the capital of the region of Lower Silesia, Wrocław. The toponym has a long history which includes different periods of foreign domination: Czech, Austro-Hungarian, and mostly German. The origin of the name is perfectly Slavonic: it derives from the archaic personal masculine name Wrocisław. The name is characteristic for its double construction: the verb wrócić ‘return’ and noun sława ‘fame’ or verb sławić ‘praise’, that indicating somebody honoured for returning. The original form has been the subject of many international variations, e.g. the Germanic Presla, Presslau, and Breslau. The Latin adaptation of the toponym Vratislavia in combination with the Germanic Breslau is the most popular as the basis for the internationalization of the name, such as Breslavia in Italian and Spanish. Nowadays, the city has reason to promote its original Polish name. The social challenge of the city is to teach how its name is pronounced, using for example the linguistic hybrid Wroc-Love [vrotzlav]. The creation of some fantastic legends around the city and its name is also significant, increasing popular etymologies of this toponym. The onomastic discourse concerning Wrocław is a natural process of contemporary social communication on local, national and international levels including some antonomastic uses of this toponym: the city is called Venice of the North, and the Polish Prague. Even the Hitlerian catchword of Festung Breslau counts in this discourse of changing is historical meaning.
Źródło:
Italica Wratislaviensia; 2014, 5; 71-85
2084-4514
Pojawia się w:
Italica Wratislaviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Теща про зятя… (к укрытой семантике родовых отношений)
A Mother-In-Law on Her Son-In-Law… (The Problem of Hidden Semantics of the Family Relations)
Autorzy:
Czerwiński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16530117.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
semantics
implicitness
mentality
proverbs
folk song
etymology
Opis:
A famous Russian folk song, proverbs and sayings about a mother‑in‑law and son‑in‑law are the key elements of the analysis of the relations between a son‑in‑law (a younger member of the male family) and a mother‑in‑law (an older member of the female family). This analysis is also based on the etymological data and the author tries to answer the question: what is the hidden relation between the two families the members of whom are married? Many papers have been written on that matter. This article describes this relation as a gradual process of building the indirect connection between the mother‑in‑law and son‑in‑law. This is a symmetric/asymmetric relation which only seems to be mutually linked and tied. The emerged and shaped relation attitude direction – from mother‑in‑law to son‑in‑law – is presented here as the act of attracting and repelling. By means of fulfilment and satisfaction it implies the necessity of the adaption but not subordination as well as the hidden favour of the unlimited reproductive power. On the other hand i.e. the direction from the son‑in‑law to mother‑in‑law, the attitude is completely different which means the partial rivalry and repelling attraction. The daughter (from the mother‑in‑law side) and the fiancée/wife (from the son‑in‑law side) is completely out of these relations.
Źródło:
Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 2; 405-422
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Review of the Book: Leszek Bednarczuk, Anna Bochnakowa, Stanisław Widłak, Przemysław Dębowiak, Iwona Piechnik (eds.) "Linguistique Romane et linguistique Indo-Européene: Melanges offerts à Witold Mańczak à l’occasion de son 90e anniversaire" [Romance and Indo-European Linguistics: A Festschrift in Honor of Prof. Witold Mańczak on the Occasion of His Ninetieth Birthday]. Kraków 2014: Polska Akademia Umiejętności and Instytut Filologii Romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN: 978-83-7676-185-5, 487 pages
Autorzy:
Wach, Szymon
Haładewicz-Grzelak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/504794.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
Tematy:
Festschrift
etymology
linguistics
frequency of occurrence
lexicography
Opis:
In this review we provide an evaluation of the Festschrift honoring the occasion of Prof. Witold Mańczak’s ninetieth birthday. We start by sketching general characteristics of the book, emphasizing the wide range of tributary topics covered, as well as the range of languages of contributions, reflecting the many areas where the Professor’s work impacted the language sciences. Then we focus on one of the most controversial claims advocated by the Festschrifee, which has spawned a lot research and findings, namely, the importance of the frequency of occurrence of a given linguistic item. We argue that this claim should be considered against the wider background of the Natural Linguistics paradigm. Finally, we review and synopsize the content, which we proposed to group into the following thematic realms: (i) Etymology / language contact; (ii) Language change, theory and history of language; (iii) Syntax/semantics; (iv) Contemporary language usage / sociolinguistics; (v) Lexicography / translation studies. The article ends with the general recommendation of the monograph to a broad readership.
Źródło:
Academic Journal of Modern Philology; 2015, 4; 179-193
2299-7164
2353-3218
Pojawia się w:
Academic Journal of Modern Philology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Maryja – matką Zbawiciela
Autorzy:
Langkammer, Hugolin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1177555.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Maryja
etymologia
Kana Galilejska
Mary
etymology
Cana
Opis:
Der Verfasser bemüht sich im Artikel unter dem Tittel: Maria – Die Mutter der Erlösers aufzuzeigen, dass dieses WurdePrädikat das wichtigste im NT für die Mutter Jesu ist. Alle Texte, die über Maria sprechen, werden daraufhin kleine Mariologie gewertet werden, wobei allerdings im Schwerpunkt der Untersuchung die heilsgeschichtliche Richtung eingesclagen wurde.
Źródło:
The Biblical Annals; 1988, 35, 1; 65-80
2083-2222
2451-2168
Pojawia się w:
The Biblical Annals
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On colour oppositions in Polish hydronymy (running waters)
O opozycjach kolorystycznych w hydronimii Polski (wody płynące)
Autorzy:
Stachowski, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084620.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
hydronymy
etymology
colour
colour symbolism
colour opposition
Opis:
There are more than 350 fl owing waters in Poland with names containing a colour adjective. Etymological propositions mention sometimes various physical attributes such as the colour of the water or of the bottom, or even a possible symbolical usage connected e.g. with the cardinal directions, but most often they limit themselves to citing the literary version of the adjective, and there end their inquiry. The goal of the present paper is to establish to what degree physical attributes can explain the use of colour epithets; and if they cannot, then whether there is any reason to believe that there existed in the past a more elaborate system of colour symbolism.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2019, 68; 125-158
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Формы и ветви семантики одного общеславянского корня: lich- и его производные
The Semantic Forms, Branches and Derivatives of the all‑Slavonic Root lich‑
Autorzy:
Czerwiński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031098.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Slavonic languages
semantics
etymology
derivation
root meanings
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 4; 865-885
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etymologie nienaukowe nazw miejscowości w Podaniach i legendach pomorskich Romualda Frydrychowicza
Unscientific etymologies of place names in the book Podania i legendy pomorskie [Pomeranian legends] by Romuald Frydrychowicz
Autorzy:
Rogowska-Cybulska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044590.pdf
Data publikacji:
2019-09-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
pseudoscientific etymology
toponymy of Pomerania
place names
Opis:
The article describes thirteen folk (unscientific) etymologies of eleven place names included in Romuald Fryderowicz’s 2013 book Podania i legendy pomorskie zebrane w latach 1914–1922 [Pomeranian legends collected in the years 1914–1922]. A folk etymology is defined as ‘scientifically incorrect explanation of the origins of a word based on the similarity of its form to other words or other casual associations’.The analysed pseudo‑etymologies concern the following place names: Borkowo, Górzno, Osie, Przechowo, Rudki, Tleń, Tuchola, Warzno, Wysin, Zawory and Zblewo; the book  devotes two pseudo-etymologies to Tuchola and Wysin each. Some of these pseudo etymologies come from a field exploration, but as much as seven of them occur to be pseudo-scientific. The author uses this term for unprofessional (contrary to onomastic methodology) explanations of the structure and meaning of a word using the research results of various scientific disciplines, especially history.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2019, 26, 1; 135-155
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grecka nazwa ślimaka σέσῑλος i jej indoeuropejska geneza
The Greek name for ‘snail’, σέσῑλος, and its Indo-European origin
Autorzy:
Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045913.pdf
Data publikacji:
2017-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
etymology
Greek dialectology
Hesychius of Alexandria
snail
Opis:
The author discusses three Ancient Greek names for ‘snail with a spiral shell’: (1) σέσῑλος, (2) σέσηλος and (3) σέσελις (gen. sg. σεσέλιτος). It is suggested that the first name σέσῑλος is of Ionic origin (with the regular representation of the diphthong ει as ῑ), the second one σέσηλος belongs to the Doric heritage (see the Laconian gloss in Hesychius’ lexicon: σέσηλοι· κοχλίαι. Λάκωνες), and the third σέσελις represents a purely Attic form. The Proto-Greek archetype should be reconstructed as *σέσελϝος (m.) ‘snail’. In fact, the disappearance of the glide *ϝ in the Ancient Greek dialects causes the lengthening of the original vowel *ε to ει (later ῑ) in Ionic, to η in Doric. Only the Attic dialect preserves the short vowel ε with no change, see e.g. Ionic ξεῖνος, Doric ξῆνος, Attic ξένος (m.) ‘guest-friend; guest; stranger, foreigner, refugee’ < Proto-Greek *ξένϝος, see Myc. Gk. ke-se-nu-wo [ksenwos], Aeolic ξέννος, Corcyrean πρόξενϝος (m.) ‘public guest, deputy’. The archetype *σέσελϝος was created as a reduplicated form of the Indo-European verbal root *tsel- ‘to creep, crawl’, cf. Old Indic (Vedic) tsáru- m. (u-stem) ‘a crawling animal’ (< IE. *tsélus m. ‘snail’). A related term with no reduplication is attested in the Hesychian glossary (σ-374): σελάτης· κοχλίας, as well as in the Celtic languages, e.g. [1] MIr. selide ‘snail’, Mod. Ir. seilide, seilchide, seilmide, slimide ‘id.’ (< Celtic *selantī- < IE. *tsel-n̥t-ī); [2] OIr. selige m. (gl. testudo) ‘tortoise’, MIr. seilche ‘tortoise; snail’, Scottish Gaelic seilcheag ‘snail’ (< Celtic *selaki̯ās < IE. *tselə2ki̯ās).
Źródło:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2017, 27, 1; 53-67
0302-7384
Pojawia się w:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stellungnahme zu V. Blažeks Besprechung eines Beitrags zum “Makro-Altaischen”
Comment on V. Blažek’s review of a monograph dealing with “Macro-Altaic”
Autorzy:
Knüppel, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699936.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Macro-Altaic
review
methodology of linguistics
Opis:
The author presents a discussion with V. Blažek’s (2006-2007) review of a monograph by M. I. Robbeets (2003).
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 4; 161-166
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lehnwege einiger Orientalismen und Wörter eurasischer Herkunft im Rumänischen und den sonstigen Balkansprachen
BORROWING PATHS OF SOME ORIENTALISMS AND WORDS OF EURASIAN ORIGIN IN ROMANIAN AND OTHER BALKAN LANGUAGES
Autorzy:
Leschber, Corinna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700000.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Romanian language
Oriental languages
linguistic history
Opis:
The present paper attempts to track the borrowing paths of some words in Romanian and neighbouring languages, which are possibly of Oriental (Ottoman, Arabic, Persian and rarer Kurdish) origin. In addition, some Romanian words of Turkic (e.g. Tatar) descent are investigated which have come from North East, via Ukrainian. The starting point are Romanian dialectal words found in ALR S. n. II. For the classification of origins and borrowing paths, linguistic geographical, phonetic and semantic criteria have been used.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 33-61
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gk. λέπω, Lith. lùpti, Ru. lupít’ ‘to peel’
Autorzy:
VILLANUEVA SVENSSON, Miguel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700002.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Greek, Lithuanian, Slavic, Proto-Indo-European
Opis:
The Balto-Slavic root *leup- ‘to peel’ (Lith. lùpti, lùpa, Sl. *lupti) can be derived from the root *lep- ‘id.’ (Gk. λέπω) by assuming an original paradigm pres. *lep-e/o- : aor.-inf. *p-. The aorist-infinitive stem developed as follows: *p- > *ulp- → *lup- (after pres. *lep-) → new full grade *leup-.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A short note on Greek ϑήρ ‘beast
Autorzy:
Piwowarczyk, Dariusz R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700012.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Greek language
Greek sound
linguistic history
Opis:
This article investigates a certain irregularity in the Greek sound changes, namely that associated with the Greek form gnp ‘beast’, assumed to come from the sequence */ghu/ but treated exactly like the aspirated labiovelar. It is shown that the examples upon which this hypothesis was built are in themselves quite doubtful and even though more examples of this change can be found, they still remain insecure. The sound change is then neither confirmed nor falsified but certain phonetic details of its process are investigated.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 119-123
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metafory awifauniczne w polskim socjolekcie przestępczym (XIX w. – lata 20. XX w.)
Avifaunic metaphors in the Polish criminal sociolect (19th century - 1920s)
Autorzy:
Pacuła, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559924.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
lexical semantics
etymology
criminal jargon
zoonim
avifauna
Opis:
The author discusses the etymology of few words used in Polish criminal jargon, from the 19th century until the interwar period. All the analyzed words are zoonimic metaphors. The author focuses on terms derived from the names of birds. In this text the author pesents the lexemes in the oldest Polish sociolectical dictionaries, e.g.: bażant (pheasant), sikora (tit), słowik (nightingale), wrona (crow), kogut (rooster), dzięcioł (woodpecker). The author sets semantic motivations of names and he collates information from several languages for this purpose (he reaches for texts from the turn of the 19th and 20th centuries). Mainly presented words didn’t survive, today they aren’t appearing in non-standard dialect.
Źródło:
Orbis Linguarum; 2019, 53; 307-329
1426-7241
Pojawia się w:
Orbis Linguarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Słownik wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia…” Jana Karłowicza – wyrazem wiedzy i zamiłowań lituanistycznych autora
Autorzy:
Rutkovska, Kristina
Praškevič, Eva
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676516.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
lexicography
Jan Karłowicz
Lithuania
lithuanisms
slavisms
etymology
Opis:
Dictionary of Foreign Words of the Less Known Origin by Jan Karłowicz – an Expression of Knowledge and Lithuanistic Tastes of AuthorThe object of the description in the article is Lithuanian lexicon occurring in the Dictionary of foreign words of the less known origin (EWS) composed by Jan Karłowicz, who was involved in the multifaceted research on the Lithuanian language and culture – he studied the Lithuanian dialect, local names, and initiated research on Lithuanian folklore. He also published materials from Lithuania (ethnographic descriptions, folklore and language descriptions of the Samogitian nobility) in the Wisla, previously editing them and adding comments in the text to the Lithuanian vocabulary. His onomastic collections as well as the study About the Lithuanian Language have been rediscovered by Lithuanian linguists who devoted a separate study to them.Solid knowledge of comparative linguistics and his own experience in research the Lithuanian language and culture, work with Lithuanian printed materials, handwritten or derived from field studies in Lithuania, allowed him to use the knowledge and materials in very different ways. Next to words analyzed in the EWS, he included the words of Lithuanian origin and next – Slavic borrowings of Lithuanian dialects, thereby contributing indirectly to the study of foreign lexis in the Lithuanian dialects. A similar historic-linguistic interpretation was acceptable in those days when the methodology of etymological research was just developing and every manifestation of language was worth documenting.Karłowicz’s EWS is very important for researchers of the Baltic-Slavic border. He detected a significant part of the Lithuanian lexicon and, more broadly – regional lexicon in intensive Slavic-Lithuanian relations. The greater part of Lithuanianisms was recorded in the mid-nineteenth century, when peasants in Lithuania started massive convertions to the Polish language. At the same time, he documented Lithuanian realities, giving them detailed descriptions. He provided much to linguists researchers who intensively practiced typological and comparative linguistics of Lithuanian words in the nineteenth century, citing unknown tokens of direct contacts with Lithuanianism, not listed in the then existing collections of Lithuanian lexis (Kurschat, Nesselmann). Słownik wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia… Jana Karłowicza – wyrazem wiedzy i zamiłowań lituanistycznych autoraPrzedmiotem opisu w artykule jest leksyka litewska, występująca w Słowniku wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia… (SWO) Jana Karłowicza, który był zaangażowany w badania nad językiem i kulturą litewską wieloaspektowo – badał narzecza litewskie, nazwy miejscowe, inicjował badania nad folklorem litewskim. Publikował też materiały z Litwy (opisy etnograficzne, folklor, opis języka szlachty żmudzkiej) w czasopiśmie „Wisła”, uprzednio je redagując i umieszczając w tekście komentarze do leksyki litewskiej. Jego zbiory onomastyczne, podobnie jak i studium O języku litewskim, zostało na nowo odkryte przez językoznawców litewskich, poświęcono im odrębne opracowania.Solidna wiedza z zakresu językoznawstwa porównawczego i własne doświadczenie badacza języka i kultury litewskiej, praca z litewskimi materiałami drukowanymi, rękopiśmiennymi czy też pochodzącymi z badań terenowych na Litwie pozwoliły mu na wykorzystanie tej wiedzy i materiałów w bardzo różnorodny sposób. Umieszcza on w dokumentacji do wyrazów analizowanych w SWO wyrazy pochodzenia litewskiego i obok – zapożyczenia słowiańskie do gwar litewskich, tym samym przyczyniając się pośrednio do badań nad leksyką obcą w gwarach litewskich. Taki sposób interpretacji historycznojęzykowych był do zaakceptowania w owych czasach, kiedy metodologia badań etymologicznych dopiero się kształtowała, a każdy przejaw języka był wart dokumentowania.Znaczenie SWO Karłowicza dla badaczy pogranicza bałtycko-słowiańskiego jest ogromne. Zarejestrował on znaczną część leksyki litewskiej i szerzej – regionalnej w okresie intensywnych kontaktów słowiańsko-litewskich. Większa część lituanizmów w polszczyźnie północnokresowej została odnotowana w połowie XIX w., kiedy miało miejsce masowe przechodzenie na język polski warstw włościańskich na Litwie. Udokumentował tym samym nazwy oddające ówczesne realia litewskie. Dostarczył badaczom, intensywnie uprawiającym w XIX w. językoznawstwo typologiczne i komparatystyczne, wyrazów litewskich do studiów porównawczych. Zarejestrowany przez Karłowicza litewski materiał leksykalny często pochodził z jego własnych badań terenowych nad gwarami litewskimi i nie był notowany w ówczesnych zbiorach leksyki litewskiej (słownikach Kurschata, Nesselmanna).
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish Etymology: Past, Present, Future
Autorzy:
Waniakowa, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52911543.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
etymological dictionaries
dialectal and historical vocabulary in etymology
etymologia
słowniki etymologiczne
gwarowe i historyczne słownictwo w etymologii
Opis:
The aim of the article is to describe and analyse the tasks and perspectives within contemporary etymological research in Poland. The article begins with a brief outline of the first Slavic etymological dictionaries. Next, contemporary etymological dictionaries in Poland and the contemporary methodology of etymological research are briefly discussed. Then the author refers to the digital breakthrough in etymological research and describes the present-day model of linguistic education in Poland. A sharp decline in the number of specialists in etymology is argued to be a result of the withdrawal of historical-linguistic and historical-comparative subjects in university curricula and the author suggests various ways of encouraging students to study etymology. The article finishes with a discussion of the challenges facing etymologists, including research into the roots of ancient, dialectal, colloquial, and sociolectal vocabulary, as well as the origins of the vocabulary of endangered languages, followed by suggestions for how these can be overcome in the future.
Celem artykułu jest opis i analiza zadań oraz perspektyw współczesnych badań etymologicznych w Polsce. Artykuł rozpoczyna się krótkim zarysem historii pierwszych słowiańskich słowników etymologicznych. Następnie omówiono pokrótce współczesne słowniki etymologiczne w Polsce oraz współczesną metodologię badań etymologicznych. Potem autor odwołuje się do przełomu cyfrowego w badaniach etymologicznych i opisuje współczesny model edukacji językowej w Polsce. Uważa się, że gwałtowny spadek liczby specjalistów w zakresie etymologii jest wynikiem wycofania przedmiotów historyczno-językowych i historyczno-porównawczych z programów uniwersyteckich. Autor proponuje różne sposoby zachęcania studentów do studiowania etymologii. Artykuł kończy się omówieniem wyzwań stojących przed etymologami, w tym badań nad pochodzeniem słownictwa dawnego, gwarowego, potocznego i środowiskowego oraz etymologią słownictwa języków zagrożonych, a także sugestiami, jak można tym wyzwaniom sprostać w przyszłości.
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2022, 17, 2; 75-92
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze o nazwie Gniezno (próba syntezy)
Again about the name Gniezno (an attempt at synthesis)
Autorzy:
Walczak, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459576.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
onomastyka
toponimia
etymologia
Gniezno
onomastics
toponymy
etymology
Opis:
Taking a synthetic approach, the author of the paper presents the explanations of the etymology of the geographical name Gniezno, which is present in historical literature and linguistic works, and has been the object of interest since Middle Ages for chroniclers, and later for historiographers and linguists. Moreover, the author discusses the form of this toponym, explains the changes it underwent, and presents hypotheses concerning its motivation.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2019, 14; 258-261
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lat. servus ‘Diener, Sklave’, slav. *orbъ ‘Sklave, Waise, Kind’, slav. *sirota ‘Waise’
Latin servus ‘servant, slave’, Slav. *orbъ ‘slave, orphan, child’, Slav. *sirota ‘orphan’
Autorzy:
Levickij, Viktor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699986.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Latin
Slavonic
typology
slave
servant
orphan
Opis:
The oldest names for ‘slave’ in Indo-European languages are connected with the notions ‘captive’, ‘prisoner’, ‘tied’. Taking into consideration this typology we can assume that Lat. servus ‘servant, slave’ might go back to PIE *ser- ‘to tie, to bind’. PIE *or-bho-s, to which Proto-Slav. *orbъ ‘slave, child, orphan’ goes back, may have been formed from *er-/or- ‘to cut, to separate’ > ‘orphan’. The Proto-Slav. word *sirota ‘orphan’ may also have been formed after this pattern.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 2; 83-90
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Hungarian and Slavonic Background of Bashkir tyraž ‘wasp’
Autorzy:
Németh, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699990.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Slavonic language
language contact
linguistic history
Opis:
This article offers a critique of Arpad Berta’s paper (2001) in which the author contends that the Bsk. tyraź word for ‘wasp’ originated (via the Volga Bolgharian) from the Hung. darazs id. The present author attempts to point out the weak points in this interpretation, and proposes, instead, the PSlav. *draźs as the source of the Hungarian and the Bashkir words for ‘wasp’. Thus, the article augments our knowledge of the possible Slavonic origin of the Hungarian and Bashkir words, and provides further details in support of the etymology presented by András Zoltán (2010; 2011).
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 93-101
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Čolpan ‘The Planet Venus’ in Turkic
Autorzy:
ŞİRİN USER, Hatice
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699998.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Turkic, astronomical terms, Proto-Bulgarian, Slavic
Opis:
The planet Venus, which is the brightest celestial body in the sky after the Moon, takes its astronomical name from the Roman goddess of love, beauty and fertility. It is known in Turkic as Yaruk Yulduzı ‘light star’, Akşam Yıldızı ‘Evening Star’, Sabah Yıldızı ‘Morning Star’, Tan Yıldızı ‘Dawn Star’, Seher Yıldızı id., Kervan Yıldızı ‘Caravan Star’, Kervankıran ‘Caravan-perishing’, Zühre (< Arabic ةرهز), Čolpan and Čoban Yıldızı ‘Shepherd’s Star’. This paper will discuss whether the word Čolpan is etymologically connected with the Proto-Bulgarian title čoban and the Slavic title župan.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zu den Wurzeln *seh3- und *seh1p- im Anatolischen
Autorzy:
Brosch, Cyril
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700060.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Anatolian language, Hittite language, etymology, word formation
Opis:
(Some remarks on the roots *seh3- and *seh1p- in Anatolian). The paper discusses the Hittite words sūwasali- (a functionary), sapāsalli- ‘scout’ and the eleven words containing the individualizing suffix -sepa-. While sūwasali- is tentatively connected with the PIE root *seh1/3- ‘to be/become full’ (as “filler”), sapāsalli- and -sepa- could be Luwian resp. Hittite instantiations of the root *seh1p- ‘to perceive’, the latter showing a transitionfrom an action noun ‘perception’ to a result noun ‘occurrence’, which is later bleached semantically. Details of the word formation of the concerning forms are discussed, too.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 1
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Remarks on the investigation of the oldest layer of Turkic loan-words in Hungarian
Autorzy:
Stachowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700096.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Turkic, Hungarian, loan-words, Proto-Altaic
Opis:
Those who are interested in the investigation of the oldest Turkic loan-words intoHungarian have known for a couple of years about the research on this topic conducted inSzeged. It has resulted in a two-volume edition which will certainly inspire many scholarsfrom now onwards. In the present article a handful of remarks and suggestions is presentedthat were noted down while reading the “new Gombocz”.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 4
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Month names in the Chulym Turkic dialects – their origin and meaning
Autorzy:
Pomorska, Marzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634552.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Chulym Turkic, month names, etymology, comparative linguistics
Opis:
Our article presents not just a review of the traditional month names in the Chulym Turkic dialects, but also its analysis from a lexical, etymological, semantic and ethnographic point of view.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2011, 128
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od wiadomości do łapówki. Z dziejów wyrazu chabor
From news to a bribe. About the history of the word chabor
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117327.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
regional Polish of Podlasie
etymology
language contacts
Opis:
The article is a small study of the life of a word typical of north-eastern Poland. Etymology of the name chabor derived from Arabic chabar (‘news, information, rumor’) has been explained but in East Slavic lands it has circulated in a different meaning as a ‘bribe’. A geographical constraint of the occurrence of this word in Poland to the territory of Podlasie and Suwalki regions indicates a direct borrowing from East Slavic languages. The discussed word is an inherent element of a local community of northern Podlasie with its peculiarities and unique lexical features resulting from different language systems and specific mentality of its inhabitants.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 347-353
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie racuchy
Polish racuchy (drop scones)
Autorzy:
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117730.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
regional Polish of Podlasie
etymology
language contacts
Opis:
Thanks to the collection of important information for the history and geography of words in the Polish language from all types of dictionaries, records and, in particular, hardly available sources quoted there, I have managed to establish the development of a Ukrainian borrowing hreczuszki in the Polish language into racuszki and the formation of a form racuchy.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 355-359
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Авторское этимологизирование в идиостиле Марины Цветаевой (стихотворения "Раковина", "Минута", "Расщелина")
Autorzy:
Стойкова [Stoĭkova], Татьяна [Tat′iana] А. [A.]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678873.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
artistic text
idiolect
etymological regeneration
poetic etymology
Opis:
Etymologisation in Marina Tsvetaeva’s Idiostyle (Poems “My Shell”, “Minute”, “The Crevasse”)This article considers etymologisation in lyrical works by Marina Tsvetaeva on the example of her three poems from 1923: “My Shell” (“Rakovina”), “Minute” (“Minuta”) and “The Crevasse” (“Rasshchelina”). In this case, etymologisation concerns first of all the words which appear as titles of these poems. The study analyses manifestations of etymologisation, namely various aspects of etymological regeneration of words and occurrences of their secondary motivation (poetic etymology) in relation to their aesthetic function in an artistic text. Etymological analysis in the stanzas under consideration is often based on reconstruction of language compliances both at the level of Proto-Slavic and Proto-Indo-European. This study of Tsvetaeva’s etymologisation reveals her exceptional potential: her profound sense of language, her mystical penetration of its essential nature, and her intuitive comprehension of its historical developments and semantics.Etymologizacja w idiostylu Mariny Cwietajewej – wiersze Раковина [Muszla], Минута [Minuta], Расщелина [Rozpadlina]Artykuł omawia etymologizację w twórczości lirycznej Mariny Cwietajewej na przykładzie trzech wierszy autorki z 1923 roku: Раковина [Muszla], Минута [Minuta], Расщелина [Rozpadlina]. Etymologizacja dotyczy w tym przypadku przede wszystkim słów, które pojawiają się jako tytuły tych utworów. Artykuł analizuje przejawy etymologizacji, czyli rozmaite aspekty reinterpretacji etymologicznej słów i występowanie motywacji wtórnych (etymologia poetycka) w relacji do ich funkcji estetycznej w tekście artystycznym. Analiza etymologiczna zawarta w strofach omawianych utworów często opiera się na rekonstrukcji zgodności języka z rzeczywistością na poziomie języka prasłowiańskiego i praindoeuropejskiego. Przedstawiona analiza etymologizacji Cwietajewej ujawnia niezwykły potencjał autorki: głębokie wyczucie języka, zdolność do mistycznego przenikania jego niezmierzonej głębi i intuicyjne zrozumienie jego semantyki i historycznego rozwoju.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К этимологии некоторых древнерусских летописных топонимов XII‒XVI вв.
Autorzy:
Ююкин [IUiukin], Максим [Maksim] Анатольевич [Anatol'evich]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678955.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Old Russian language
etymology
toponymics
hydronymics
anthroponymics
Opis:
Towards an etymology of some old-Russian chronicle toponyms (12th–16th century)In this article, new etymologies are proposed for several Old Russian chronicle toponyms: Vĭlěna: Slav. *vĭl- 'surge'; Vŭrgolŭ: the onomatopoeic stem vŭrg-, richly represented in Russian dialects; Losna: *lŭskĭnŭ(jĭ) 'shining'; Neščerda: the prefix Ne- + the frequent Baltic toponymical stem skerd-; Tunegŭ: *touk-n-'fertile' + the suffix -eg-; and others. Na temat etymologii niektórych toponimów z latopisów staroruskich XII–XVIw.Artykuł proponuje nowe etymologie kilku toponimów ze staroruskich letopisów, m.in. Vĭlěna od starosł. *vĭl- 'kipiel'; Vŭrgolŭ od onomatopeicznego rdzenia vŭrg-, często spotykany w gwarach rosyjskich; Losna od *lŭskĭnŭ(jĭ) 'lśniący'; Neščerda od przedrostka Ne- i rozpowszechniony bałtycki rdzeń toponimiczny skerd-; Tunegŭ od *touk-n-'żyzny'.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The terms for ‘woodpecker’ in the dialects of the Slavic languages
Називите за ‘клукајдрвец’ во словенските дијалекти: според материјалите на ОЛА
Autorzy:
Јанкулоски, Давор
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084824.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
woodpecker
Slavic languages
dialects
geographical distribution
etymology
Opis:
In this article, the author analyzes the terms for ‘woodpecker’ in the dialects of the Slavic languages, using the materials of the General Slavic Linguistic Atlas (OLA). The analysis contains two parts: the fi rst refers to the geographical distribution of the terms for ‘woodpecker’ in the Slavic-speaking area according to the stations covered by the OLA – about 850 settlements in the Slavic-speaking territory; the second part includes etymological and semantic analysis of the individual terms. From the analysis, it can be concluded that there is a great lexical diversity of these terms in the dialects of the Slavic languages, although the term dětьlъ is dominant in the Slavic-speaking area. Lexical diversity largely depended on the surrounding. Other factors, such as the contacts with other linguistic populations, infl uenced too. Recognizing the origin of the individual terms, we can establish that the forms are most often processed by onomatopoeia. But apart from the audacious perception, the motives for naming the woodpecker arose from the visual perception – the color of the feather, as well as the abilities characteristic of this kind of bird.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2019, 68; 39-47
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proto‑Slavic topographic and hydrographic lexis
Prasłowiańska leksyka topograficzna i hydrograficzna
Autorzy:
Boryś, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084460.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Proto‑Slavic language
Proto‑Slavic lexis
Slavic etymology
Opis:
This article is a contribution to the historical lexicology of the Proto‑Slavic language. It analyzes the etymologies of 110 Proto‑Slavic lexemes in the field of topography and hydrography and classifies them into chronological layers. It draws a distinction between lexemes inherited from the Proto‑Indo‑European language and the Balto‑Slavic community and the numerous lexemes that were innovated during different periods of the Proto‑Slavic history. Some of these lexemes, created on the basis of Indo‑European roots and lexemes, must have arisen in the early period of the Proto‑Slavic language, though many more lexemes have a Slavic motivation. They developed in a later period of the Proto‑Slavic history or possibly at the time when the Proto‑Slavic language began to split into dialects. Lexemes without certain etymology have been addressed in the article separately.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 13-54
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the origins of the Turkic directive suffixes -jar(y) and -sar(y)
Autorzy:
Stachowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699952.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
diachrony
language contact
areal linguistics
linguistic history
Opis:
This study is devoted to the problem of the interrelationship between Turkic syŋar ‘direction’ and jak ~ jan ‘side’ on the one hand, and the Khakas, Shor and Oyrot directive suffixes -jar(y) ~ -sar(y) ~ -sāra, and so on, on the other. The paper seeks to answer four questions: (1) Are jak ‘side’ and jan id. two derivatives ultimately of the same root *√ja?; (2) How do jak ‘side’ and sak id. compare?; (3) If it is true that jar, sar < *jagar, *sagar, how, then, should the final vowel in jary, sara, etc. be explained?; (4) How do Old Tkc. syŋar ‘direction’ (also used as a directive postposition) and sar ~ jar compare?
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 3; 127-135
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La racine *u̯eh2 - en Sanskrit : vāma-, vāra-°, vayati
The root *u̯eh2- in Sanskrit: vāma-, vāra-°, vayati
Autorzy:
Jacques, Guillaume
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699980.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Sanskrit
Indo-European
typology
left
prostitute
weave
Opis:
This article discusses the remnants of the root *u̯eh2- ‘to turn’ in Sanskrit. First, vāma- ‘left’, an etymon which we analyse from a typological point of view, bringing comparative data from various languages; the etymology of its synonym savyá- is also discussed. Second, the noun vāra-° ‘prostitute’ which, although isolated in Sanskrit, presents an exact Latin cognate. Third, the verb vayati ‘to weave’, whose paradigm and derived noun include some forms that must originate from *u̯eh2-
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 2; 69-82
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A note on Greek óμείχω ‘to urinate’ and μοιχός ‘adulterer’
Autorzy:
Piwowarczyk, Dariusz R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699982.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Greek
Latin texts
areal linguistics
linguistic history
Opis:
This article investigates the problem of the etymological connection between the Greek word óμείχω ‘to urinate’ and the agent noun μοιχός ‘adulterer’, the semantics of which has often been termed improbable. It is pointed out that the connection might be made more probable when analyzing the Latin data: the verb meiō, -ere ‘to urinate’ and its meaning in the Latin texts, which is not always restricted to ‘urinating’ but is also used as an obscene word meaning ‘to ejaculate’. We can then postulate that μοιχός was an agent noun of óμείχω in the meaning of ‘to ejaculate’ and this way as ‘adulterer’.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 2; 123-125
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phonological aspects of the integration of Romance loans in English
Autorzy:
Diensberg, Bernhard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700024.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
Old French
lexemes
phonological structure
linguistic history
Opis:
English lexemes containing intrusive nasal consonants mostly have a difficult origin in common. In what follows (part I), the relevant word material will be ordered according to its phonological structure. In principle we follow the ordering of Gustav Muthmann’s Reverse English Dictionary. Based on Phonological and Morphological Principles of 2002. In cases such as jig v. and its frequentative jiggle v., paralleled by most probably related and nearly synonymous jog v. and its frequentative joggle v., the attested forms are not only rare but also late. Therefore, we have been constrained to base some etymologies on roots, mostly of imitative origin. In part II, some French loan verbs, which show unusual retention of Old French -er/-re in Middle English, will be examined.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 1; 7-24
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jakutische Elemente in tungusischen Sprachen X-XII: Jakutisches im Urulga-Ėwenki (X), Barguzin-Ėwenki (XI) und Nānaj (XII) (nach S. M. Širokogorovs “Tungus Dictionary”)
Yakut elements in the Tungus languages X-XII: Yakut in Urulga-Ėwenki (X), BarguzinĖwenki (XI) and Nānaj (XII) (according to S. M. Širokogorov’s “Tungus Dictionary”)
Autorzy:
Knüppel, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700036.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
diachrony
language contact
areal linguistics
linguistic history
Opis:
The following article deals with Yakut elements in Nānaj and two Ėwenki dialects (Urulga-Ėwenki and Barguzin-Ėwenki) as well as some Yakut-Tungus “parallels”, and it is based on the material included in S. M. Širokogorov’s “Tungus Dictionary”.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 2; 89-100
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
English guides to etymology from Skeat to Durkin
Autorzy:
Considine, John
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700124.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
non-specialist guide
English
history of linguistics
Opis:
This paper examines six guides to the etymology of English, written for nonspecialist readers between 1887 and 2009. Four are by etymological lexicographers (two by W. W. Skeat and one each by Anatoly Liberman and Philip Durkin) and two by philologists with strong etymological interests (A. S. C. Ross and W. B. Lockwood). The paper seeks to present their contents, to compare them with each other, and to contextualize them both in the internal history and in the social history of scholarship
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 1; 9-40
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współdziałanie podsystemów języka w perspektywie badań etymologicznych, Znaczenie i rozwój słowiańskich zaimków *vьχakъ i *edьnakъ*
Language Systems Interactions in Etymological Perspective. The Meaning and Development of Slavic Determiners * vьχakъ and *edьnakъ
Autorzy:
Sobotka, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567964.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
determiner
function word
etymology
syntax
word-formation
Slavonic
Opis:
The subjects of the article are to discover the origin and meaning of PSl. suffix *-ak- and determiners *vьχakъ and *edinakъ/*edьnakъ formed with that suffix as well as to establish evolutionary paths and motivation senses as a result of which function meanings of derivatives of the determiners in question have been specified in Slavic languages. The description of their origin and development plays an important role both in determining the etymology of such words as Czech však and jednak, and in examining theoretical issues on depronominal function words. The article offers some methodological solutions for examining the history of contemporary metatextual and metapredicative expressions. The study of the origin of the linguistic phenomena connected with the semantic development of the object level of language into the metatextual level requires not only considering the characteristics of these expressions at the relevant lexical level, but also in interaction with morphological and syntactic levels, and perhaps the phonological level as well (cf. questions of apocope and phonological changes related to the transition of given expressions to the class of enclitics). Etymological research, in special cases, should be supported by both the analysis of language systems lower than the examined one (which is in fact the basis of the contemporary etymological observations) as well as an analysis of language systems higher than the examined one, which is a special procedure in etymological description of conjunctions, particles, metapredicative operators etc. Further syntactic and textual analysis in etymological research can shed different light on the etymology of metatextual phenomena.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2015, 12; 157-211
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozum i serce. Pamięć w wybranych językach indoeuropejskich
Mind and heart - memory in selected Indo-European languages
Autorzy:
Wyrwas, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/615309.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
Indo-European languages
etymology
memory
mind
emotions
remembering
Opis:
The article discusses the subject of memory-related pie. etymons in Indo-European languages. In the group of dictionary data which was collected, memory is an ability of the human mind and ability located in the heart. Remembering is one of the functions of the human mind, a cognitive ability that is communicated in the Indo-European language verbs from the mental group based on the pie. etymons: *men- ‘think; mind, spirituals activities,’*(s)mer- ‘mourn, remember with sadness,’ ‘remember, think, take care,’ and *tong- ‘think, feel’. Numerous derivatives of these etymons in particular language groups referred to different features and states of mind: thinking, reflecting, contemplating, consulting, debating, remembering, experiencing sadness, grief, pleasure, kindness, gratitude, etc. Less numerous are the forms referring to remembrance based on the pie. etymon*k̑r̥ d- ‘heart’, which, according to the beliefs of ancient Greeks, is the seat of intelligence and memory, as well as of emotions. In European conceptualisations, there are also references to human characteristics, such as moral and mental strength, courage, mercy, purity of heart, pride, faith and mercy. Indo-European lexemes related to memory in their meanings and etymology show a linguistic image of how our distant ancestors understood the human phenomenon of knowledge storage. The source from which the lexemes were obtained was the etymological dictionaries of Indo-European languages.
Źródło:
Stylistyka; 2019, 28; 65-78
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:
Stylistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elżbieta pod Wawelem. Funkcjonowanie imienia w antroponimii i kulturze krakowskiej
Elizabeth at Wawel. The function of the name in anthroponymy and culture of Cracow
Autorzy:
Horyń, Ewa
Zmuda, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171626.pdf
Data publikacji:
2020-12-11
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
etymology
anthroponymy
Elisabeth
Cracow
etymologia
antroponimia
Elżbieta
Kraków
Opis:
The paper synthetically describes explanations of the etymology of name Elisabeth existing in linguistic studies. It also introduces the functioning of this name in anthroponymy – as a secular and religious name, a basis for creating surnames. It also presents its presence in spiritual and material culture of Cracow.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2020, 15; 90-98
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
De los datos léxicos y de los textos que los contienen. A propósito del futuro próximo de la filología
On lexical data and the texts that contain them. About the near future of philology
Autorzy:
Pascual Rodríguez, José A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341192.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Philology
etymology
history of words
historical grammar
corpus
Opis:
From the current situation of data in the philological work, a scenario is described of how things could look in the near future. In that scenario, data could go from being indications to becoming arguments in the study of the history of words. In order for that to take place, a good codification of texts (also linguistically speaking) is needed, so as to create models to be applied to the different possibilities of interpreting words.
Źródło:
Neophilologica; 2021, 33; 1-21
0208-5550
2353-088X
Pojawia się w:
Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szatan i jego upadek w chrześcijaństwie i islamie
Satan and His Fall in Christianity and Islam
Autorzy:
Kalinowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480634.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
Tematy:
szatan
chrześcijaństwo
islam
etymologia
Satan
Christianity
Islam
etymology
Opis:
którą możemy odnaleźć w chrześcijaństwie i islamie. W pierwszej części autor omawia naukę dogmatyczną Kościoła Katolickiego dotyczącą szatana (przyczyny upadku tej istoty). W drugiej części autor skupia się na opisie szatana w Koranie (demonologia islamu). Autor przedstawia istoty demoniczne z kultury islamu, które można utożsamiać z biblijnym szatanem. Koran przedstawia dwie wersje upadku największego antagonisty ludzkości. Pierwsza opiera się na wierzeniach przedislamskich; druga wersja jest typowym synkretyzmem wierzeń judeochrześcijańskich i kultury beduińskiej. Autor uważa, iż pojęcie szatana w chrześcijaństwie i islamie ma wspólne korzenie.
The present article tackles upon the etymology of the word Satan on upon the Christian and Islamic studies devoted to him. In the first part, the present author describes the Catholic Church’s dogmatic studies concerning Satan (the reasons of his fall). In the second part, the present author focuses on the descriptions of Satan in Qur’an (the Islamic demonology). There are demonic creatures of the Islamic culture presented that may be identified with the Biblical Satan. Qur’an introduces two versions of the greatest humanity antagonist’s fall: the former is based upon the pre-Islamic beliefs; the latter is a typical syncretism of the Judaic-Christian beliefs and the Bedouin culture. The present author believes that the term and notion of Satan in Christianity and Islam – are of the same origin.
Źródło:
Nurt SVD; 2013, Wydanie specjalne 2013; 139-145
1233-9717
Pojawia się w:
Nurt SVD
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
David L. Gold’s English, Jewish and other etymologies
Autorzy:
Stachowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699942.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology
word history
Jewish
Germanic
Romance
Slavic
methodology
Opis:
Thirty-one etymological studies published in a new volume by David L. Gold are discussed in this article. A general characteristics of David L. Gold’s etymological work and methodology is given at the end of the study.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 4; 167-195
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On two Old Italian Turcisms (1. cassasso 2. pettomagi/pettomanzi)
Autorzy:
Rocchi, Luciano
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/700008.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
old Italian words
etymology
Turkish origin
linguistic history
Opis:
The paper aims to explain the origin of two old Italian words of Turkish origin, cassasso ‘a Turkish police officer’ and pettomagi/pettomanzi ‘Turkish officer(s) dealing with the possesions of the dead’. Contrary to a previous etymology of his, the author’s present opinion is that cassasso derives from the Ottoman-Turkish hasas, a spoken variant of the literary Arabism ‘ases ‘a guard, night-watchman, policeman’. As to pettomagi/pettomanzi, it is possibly a Turkish adaptation of Greek words.
Źródło:
Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 125-128
1427-8219
Pojawia się w:
Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze o prapolskim etnonimie Polanie
Autorzy:
Łuczyński, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/776864.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
ethnonymy
toponymy
Pre-Polish tribes
proper names
etymology
Opis:
The purpose of the article is to review the question of the use of the Proto-Polish ethnonym Polanie. According to the opinion traditionally adopted in historiography, this name referred to one of the tribes inhabiting GreaterPoland (the territories of Kuyavia) whose territorial conquests led to the establishment of the Polish State. On the basis of a semantic analysis of the earliest written occurrences of this name, the author develops the thesisthat it originally designated a tribe residing in the western part of Lesser Poland, and only at the beginning of the 11th century, again, it came to denote the ‘inhabitants of Poland’ (understood as the state of Bolesław I the Brave).
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2016, 73/1; 105-119
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Latin tree names and the European substratum
Autorzy:
Leschber, Corinna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634385.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
etymology, Indo-European languages, substratum words, Latin languager
Opis:
Generally, we can observe in European languages a high percentage of plant names among the words with unclear etymology. Many designations for plants – like for trees – derive from pre-Indo-European languages. Latin tree names are in most cases far from an unambiguous etymological assignment.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 129, 2
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hittite etymologies and notes
Autorzy:
Woodhouse, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634536.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Hittite, etymology, Proto-Indo-European, historical phonology, semantics
Opis:
Discussed are the etymologies of twelve Hittite words and word groups (alpa- ‘cloud’, aku- ‘seashell’, ariye/a-zi ‘determine by or consult an oracle’, heu- / he(y)aw- ‘rain’, hāli- ‘pen, corral’, kalmara- ‘ray’ etc., māhla- ‘grapevine branch’, sūu, sūwaw- ‘full’, tarra-tta(ri) ‘be able’ and tarhu-zi ‘id.; conquer’, idālu- ‘evil’, tara-i / tari- ‘become weary, henkan ‘death, doom’) and some points of Hittite historical phonology, such as the fate of medial *-h2n- (sub §7) and final *-i (§13), all of which appear to receive somewhat inadequate treatment in Kloekhorst’s 2008 Hittite etymological dictionary. Several old etymologies are defended and some new ones suggested.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 129, 3
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Bienenzucht im Balkanraum – zu Mythologie und Etymologie
Autorzy:
Leschber, Corinna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634538.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
apiculture, etymology, prehistoric symbols, Balkans, ancient Aegean civilization
Opis:
In Southeastern Europe the bee played a central role as a mythological being in ancient times. Very old traditions connected to beekeeping have been preserved right up to the present day. This applies to the material culture as well as the domain of popular beliefs. After tracing the roots and history of beekeeping in Ancient Greece, Bulgaria and Romania, using examples of words belonging to the semantic field of beekeeping we show its etymological complexity, while commenting on word origins, derivational processes and semantic developments.
Źródło:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 130, 3
2083-4624
Pojawia się w:
Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klaudiusz Elian o nazwach cykad
Claudius Aelian on Words for Cicadas
Autorzy:
Kaczyńska, Elwira
Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046580.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Ancient Greek
animal terminology
etymology
insects
word-formation
Opis:
In his work Περὶ ζῴων ἰδιότητος (De natura animalium X 44) Claudius Aelian describes cicadas’ names in the following way: „There are, it seems, many species of cicada (τέττιξ), and those who are skilled in these matters enumerate them and report their names. Thus, the Ashen one (τεφράς) is so called from its colour; whence the Membrax (μέμβραξ) got its name I do not know; and Chirper (λακέτας), it appears, is the name for a cicada; and I have heard tell of the Long-tail (κερκώπη) and the Shriller (ἀχέτας) and the Prickly one (ἀκάνθιος). Well, these are all the kinds of Cicada of which I remember having heard the names, but if anyone has got to know more than those that I have mentioned, he must tell them” (translated by Scholfield 1959: 339–341). It is necessary to follow Aelian’s suggestion and explain all the mentioned cicadas’ names from the point of view of the Greek etymology and word-formation.
Źródło:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2017, 27, 2; 41-53
0302-7384
Pojawia się w:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klaudiusz Elian o nazwach młodych zwierząt („De natura animalium” VII 47)
„De natura animalium” VII 47) (Claudius Aelianus on the names of young animals (On the Characteristics of Animals VII 47)
Autorzy:
Kaczyńska, Elwira
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045830.pdf
Data publikacji:
2018-08-24
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
animal terminology
etymology
Greek language
vocabulary
word-formation
Opis:
In his work entitled On the Characteristics of Animals (VII 47), Claudius Aelianus discusses numerous Ancient Greek names of wild animals, especially their young. He registers as many as 18 different appellatives referring to young animals as well as ten poetic or dialectal terms for mature ones. The aim of the present study is to analyze the Ancient Greek words denoting young animals quoted by the Roman writer from the viewpoint of etymology and word-formation.
Źródło:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2018, 28, 1; 33-48
0302-7384
Pojawia się w:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Greckie nazwy dużych zwierząt morskich w świetle relacji Eliana (O naturze zwierząt IX 49)
Ancient Greek Names of Large Sea Animals in the Light of Aelian’s Testimony [De natura animalium IX 49]
Autorzy:
Kaczyńska, Elwira
Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045895.pdf
Data publikacji:
2019-03-21
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
animal terminology
etymology
Greek language
vocabulary
word formation
Opis:
The paper analyzes chapter IX 49 of Aelian’s De natura animalium, devoted to the largest sea animals. It is accompanied by a Polish translation and appropriate comments. Aelian provides numerous Ancient Greek names for large sharks and sea mammals, including the “sea lion,” hammer-headed shark, “sea leopard”, whales, sawfish, malthe, “sea ram”, “sea hyena” and “sea dogs”. The names are explained from the point of view of semantic motivation; some new identifications of sea monsters are suggested as well.
Źródło:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2018, 28, 2; 43-56
0302-7384
Pojawia się w:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stanisława Lema zabawy językiem – czy neologizm rzeczywiście jest neologizmem?
Stanisław Lem’s Language Games – Is a Neologism Really a Neologism?
Autorzy:
Fastyn, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1202317.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
Stanisław Lem
language games
archaism
dialectalism
neologism
etymology
Opis:
The author has analysed the content of the Polish-Russian dictionary of S. Lem’s neologisms created by Monika Krajewska. Among ca. 1,450 lexical units, 27 cases were found that a supposed neologism is not a neologism but an archaism, dialectal term, professional language word, or a scientific term. In that way the author corrects the erroneous interpretations being present in the papers published before, and shows how difficult Lem’s language can be not only for an average reader, but also for translators and linguists as well.
Źródło:
Studia et Documenta Slavica; 2019, 10, 4; 73-86
2658-1620
Pojawia się w:
Studia et Documenta Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblijne Megiddo w świetle rezultatów badań archeologicznych
Biblical Megiddo in the Light of Results of Archaeological Research
Autorzy:
Ronowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2033568.pdf
Data publikacji:
2019-10-01
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Megiddo
Armageddon
Biblia
archeologia
etymologia
Bible
archeology
etymology
Opis:
The starting point of the article is to explain the reasons why Megiddowas one of the most important Canaanite cities in the northern Palestine,as well as the presentation of scientific proposals explaining the etymologyand meaning of its name. In this context, considerations regarding the Biblenarration associated with Megiddo and references to it contained in extra--biblical sources are included. The second part of the article presents anoutline of the history of archaeological research in Tel Megiddo, which isthe starting point for presenting the history of biblical Megiddo in the lightof the results of these studies. The article presents various, often contradictory,views of researchers on the history of Megiddo based primarily onthe analysis of archaeological data, from the Neolithic, through the Early,Middle and Late Bronze Ages to the Iron Age.
Źródło:
Collectanea Theologica; 2019, 89, 3; 5-41
0137-6985
2720-1481
Pojawia się w:
Collectanea Theologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies