Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "etatyzm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Etatyzm na przykładzie austriackiego józefinizmu w epoce Oświecenia
Statism as exemplified by Austrian Josephinism during the Age of Enlightenment
Der Etatismus am Beispiel des österreichischen Josephinismus im Zeitalter der Aufklärung
Этатизм на примере австрийского иосифизма в эпоху Просвещения
Autorzy:
Przedpełski, Borys
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494550.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
statism
Josephinism
reforms
etatyzm
józefinizm
reformy
Opis:
The subject matter of the article is an intra-Catholic anti-Roman movement of statist nature, known as Josephinism. The movement spread throughout Austrian crown lands (Austria, Hungary, Transylvania, Banat, Bohemia, Slovakia, Galicia, Lodomeria, southern Netherlands, Croatia and Tuscany). Josephinism had its rise under the influence of enlightened absolutism, and Gallican and Febronian ideas. It started in the 1750s during the reign of Empress Maria Theresa (1740-1780), reached full development during the reign of Emperor Joseph II (1780-1790), and formally ended in 1855 by the conclusion of the Concordat between Austria and the Church State. The Josephinist system claimed and implemented the State supremacy over the Church in administrative and financial matters. By state government’s decrees numerous monasteries and fraternities were dissolved, organising pilgrimages was limited, and bishops’ direct communication with Rome was prohibited. At the same time the number of parishes was increased and a new ecclesiastical order of services was introduced. Joseph’s II great contribution was issuing the Edict of Tolerance in 1781, which granted freedom of religion and worship to the members of Evangelical Lutheran Church, Evangelical Reformed Church, the Orthodox Church, and the Mosaic faith. Owing to the support of Peter Leopold, Grand Duke of Tuscany, brother of Emperor Joseph II, in 1786 a diocesan synod was held in Pistoia (Tuscany), which postulated reforming the Mass, strengthening the authority of bishops and restoring papal primacy of honour in the Church. In 1794 its provisions were condemned by Pope Pius VI (1775-1799) in the bull Auctorem fidei.
Tematem artykułu jest wewnatrzkatolicki ruch antyrzymski o charakterze etatystycznym, znany pod nazwą józefinizmu. Objął on swym zasięgiem kraje korony austriackiej (Austria, Węgry, Siedmiogród, Banat, Czechy, Słowacja, Galicja, Lodomeria, południowe Niderlandy, Chorwacja i Toskania). Józefinizm powstał pod wpływem oświeconego absolutyzmu oraz idei gallikańskich i febroniańskich. Rozpoczął się w latach 50. XVIII wieku za rządów cesarzowej Marii Teresy (1740-1780), pełny rozwój osiągnął za rządów cesarza Józefa II (1780-1790), a formalnie zakończył się w 1855 roku przez zawarcie konkordatu między Austrią a Państwem Kościelnym. System józefiński głosił i realizował zwierzchnictwo państwa nad Kościołem w sprawach administracyjnych i majątkowych. W wyniku zarządzeń władz państwowych zlikwidowano wiele klasztorów i bractw, ograniczono organizowanie pielgrzymek oraz zakazano bezpośrednich kontaktów biskupów z Rzymem. Jednocześnie zwiększono liczbę parafii i wprowadzono nowy porządek nabożeństw. Zasługą Józefa II było ogłoszenie w 1781 roku Edyktu tolerancyjnego, który przyznał wiernym Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego, Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, Kościoła Prawosławnego i Religii Mojżeszowej wolność wyznania i kultu religijnego. Dzięki poparciu Piotra Leopolda, wielkiego księcia Toskanii, brata cesarza Józefa II, w 1786 roku w Pistoi (Toskania) odbył się synod diecezjalny, który postulował reformę Mszy Świętej, wzmocnienie władzy biskupów i przywrócenie w Kościele prymatu honorowego papieża. Jego postanowienia w 1794 roku zostały potępione przez papieża Piusa VI (1775-1799) w bulli Auctorem fidei.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2013, 55, 1-2; 161-184
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interwencjonizm państwowy w przemyśle na łamach „Polski Gospodarczej” z lat 1930–1939.
Autorzy:
Majcher-Ociesa, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436313.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
interwencjonizm
etatyzm
„Polska Gospodarcza”
Druga Rzeczpospolita
kartele
Opis:
The state-financed "Polska Gospodarcza" (1930-1339) presented the official stand on the isssue of state intervention into the economy. During almost 10 tears during which the bi-weekly newspspers was published, only a few articles that included the word "interventionism" in their appeared, while the content of the term was spread across different issues of the newspaper. The phenomenon was  mentioned in the speechs of the Prime Ministers, Ministy of Industry and Trade as well as Ministers of Treasury. Economists, politicans, and enterpreneurs expressed their opinions on the ectxent of stste  intervention into the economy. The goverment intervened into the functioning of private enterprises through allowances credit and fiscal relaxations, mineral policy, etc. In 1938, the minister of Industry and Trade, Antoni Roman, created the Commisssion for the Examination of Interventionism. Its task was to consolidate all actions whitin the framework of this trend. Until 1938, interventionism was associated with tempory decissons that resulted from current problems. It appeared on a larger scale during the Great Depression and was a result of problems with the national economy. Downsides of interventionism included, among others, chaotic character of the undertaken activites, lack of consistency, blurred goals, and the luck of long-term plans with specification of intermediate goals. However, the authors emphasized the value of interventionism for the public good. During the entire interwar period, interventionism was discussed by the followers of liberalism and supporters of the increased interference of the government with economy.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2013, 14; 127-134
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zygmunt Wenda – zarys myśli politycznej
Autorzy:
Andrzejczak, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/531355.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Fundacja Instytut Nauki o Polityce
Tematy:
Zygmunt Wenda
populizm
nacjonalizm
etatyzm
dwudziestolecie międzywojenne
myśl polityczna
Opis:
Przedmiotem niniejszego opracowania jest analiza myśli politycznej Zygmunta Wendy, jednego z czołowych działaczy (szefa sztabu) Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN) – finalnej formy działalności politycznej sanacji. Jego poglądy najpełniej reprezentowały treść i ducha koncepcji głoszonych przez Obóz Zjednoczenia Narodowego; przez pryzmat postaci Wendy widać dokładnie charakter potencjału ideologicznego tej formacji. W pracy można wyróżnić kilka zasadniczych części. We wstępie przedstawiono cel badań oraz scharakteryzowano wykorzystane materiały i pojęcia. Następnie nakreślono rys biograficzny i osobowy Zygmunta Wendy, wskazując na związki między cechami osobowościowymi a poglądami politycznymi. Kolejny rozdział dotyczy problematyki narodu i mniejszości narodowych w myśli politycznej Wendy; podkreślając odejście od dotychczasowej linii sanacji, ukazano jednocześnie enigmatyczność publicznych wypowiedzi szefa sztabu OZN. W kolejnej części przedstawiono zagadnienie idei wodza, stanowiącej centralny punkt koncepcji politycznej Zygmunta Wendy. Po niej omówiono poglądy gospodarcze reprezentowane przez szefa sztabu ONZ. Kończąca artykuł rekapitulacja stanowi próbę przedstawienia związków myśli Zygmunta Wendy z konkretnymi doktrynami politycznymi. Niniejszy artykuł jest zmodyfikowaną wersją rozdziału pracy magisterskiej obronionej przez autora na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Źródło:
Polish Journal of Political Science; 2016, 2, 4; 31-53
2391-3991
Pojawia się w:
Polish Journal of Political Science
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Błąd Izokratesa (czyli o konserwatywnej polityce kulturalnej)
The Error of Isocrates (about Conservative Cultural Policy)
Autorzy:
Rokita, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1013584.pdf
Data publikacji:
2020-12-18
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
kultura
polis
demokracja
etatyzm
globalizacja
Etatism
Globalization
Culture
Polis
Democracy
Opis:
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zaprezentowanie idei polityki kulturalnej, wolnej zarówno od nadmiernej interwencji zbiurokratyzowanego państwa, jak też – z drugiej strony – od wpływów koterii kulturalnych. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Metoda badawcza polega na odwołaniu się do idei „etatyzmu kulturalnego”, sformułowanej przez starożytnego retora Izokratesa. Autor mówi o „błędzie Izokratesa”, który jego zdaniem polegał na postulacie interwencji polis w kształtowanie politycznego i duchowego życia Greków. Odnosi tę ideę do analizy polityki kulturalnej w świecie zbiurokratyzowanych demokracji współczesnych. Na podstawie tej analogii przeprowadza swój krytyczny wywód. PROCES WYWODU: Początek wywodu nawiązuje do protekcjonizmu kulturalnego w polityce państw współczesnych. Następnie analizie zostaje pod‑ dane pojęcie politycznego humanizmu, zaczerpnięte z Paidei Wernera Jaegera. Kolejnym krokiem jest krytyka konstruktywizmu Izokratesa, któremu przyświecała idea odnowienia Areopagu jako wychowawcy ludu w politei. Te dwie idee potraktowane zostaną w tekście jako niemożliwe do urzeczywistnienia we współczesności. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zasadniczym wnioskiem płynącym z przeprowadzonych analiz jest teza, iż współczesne procesy globalizacji kul‑ tury obniżają standardy edukacyjne. Tymczasem właściwymi celami polityki kulturalnej państwa powinna być integracja wspólnoty, a także reprodukcja elit. Sugerowane cytowanie: Osowski, S. (2020). Autor twierdzi, że ani „polityczny humanizm”, ani też „kulturalny etatyzm” nie mogą tych celów właściwie realizować. Pierwszy uległ bowiem współczesnej zbiurokratyzowanej polityce kulturalnej, a „błąd Izokratesa” nie daje współcześnie nadziei na urzeczywistnienie idei neoizokratejskiej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Z powyższego wynika, iż jedynym rozsądnym wyjściem z sytuacji wydaje się celowa działalność państwa, które swą politykę kulturalną ukierunkowuje na konkretne cele, wystrzegając się etatyzmu kulturalnego, w czym może go wesprzeć wolny rynek. Autor nazywa taką strategię pseudo-paideią.
RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article below is an idea of the policy of culture, free both from the excessive intervention of the bureaucratic state and from the influence of the cultural coteries. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem is to call an idea of the “cultural etatism” formulated by an ancient rhetorician Isocrates. The author speaks about an “error of Isocrates”, which – in his opinion – relied on the postulate of shaping the political and spiritual life of Greeks by the intervention of the polis. He applies this idea to an analysis of the policy of culture in the contemporary bureaucratic States. He carries out his argumentation on the ground of this analogy. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: In the beginning the argument refers to the protectionism in the politics of the contemporary States. Then the object of examination is the notion of the political humanism, used by Werner Jaeger in his “Paideia”. The next step is a critique of the constructivism of Iso‑ crates, who was guided by the idea of reconstructing Areopag as an educator of people in polis. Those two ideas will be handled as of no use in the context of the present time. RESEARCH RESULTS: The crucial conclusion of the argumentation is the thesis that the present-day processes of globalization of culture debase the standards of education, whereas the suitable aims of cultural policy should be an integration of the community and also the reproduction of elites. The author argues that neither the political humanism nor the “cultural etatism are able to realize properly these aims. The first has been devastated by the present-day bureaucratic policy of culture, whereas the “error of Isocrates” makes impossible nowadays the realization of neoisocratic idea. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Therefore the only reasonable way out of this situation seems to be the intentional activity of State, which aims its cultural policy to the specific objects, that is to say, which avoids cultural etatism and has its support in the free market. The author calls this strategy a “pseudo-paideia”.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2020, 11, 35; 147-164
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między etatyzmem a liberalizmem: pojęcie suwerenności we francuskiej myśli polityczno-prawnej
Autorzy:
Mańka, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/916876.pdf
Data publikacji:
2019-09-25
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
etatyzm
liberalizm
francuska myśl polityczno-prawna
suwerenność
ustrój Republiki Francuskiej
Opis:
Przedmiotem artykułu jest pojęcie suwerenności we francuskiej myśli polityczno-prawnej. Przedstawiono w nim najbardziej reprezentatywne teorie suwerenności w kontekście ich wpływu na współczesny system polityczno-ustrojowy we Francji. Motyw przewodni opracowania stanowi analiza sporu między etatystyczną a liberalną koncepcją suwerenności. Konkluzję stanowi teza o V Republice Francuskiej jako „monarchii republikańskiej”, czyli swoistej syntezie najkorzystniejszych z punktu widzenia interesu narodowego elementów liberalnej i etatystycznej tradycji suwerenności, przy dominacji tej ostatniej.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2019, 71, 1; 235-259
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Przeciw szkolnemu etatyzmowi”. Ocena ingerencji państwa w edukację (w okresie III Rzeczypospolitej) w polskiej publicystyce konserwatywnej
Against Schooling Statism. Assesssment of the State’s Interference in Education in Polish Conservative Press
Autorzy:
Tokarz, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2138438.pdf
Data publikacji:
2014-12-10
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
Tematy:
konserwatyzm
ideologie edukacyjne
etatyzm
polityka edukacyjna
conservatism
educational ideologies
statism
education policy
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie poglądów przeciwników ingerencji państwa w szkolnictwo, wywodzących się ze środowisk konserwatywnych. Analizie poddano wypowiedzi przedstawiane w prasie i na witrynach internetowych. W przekonaniu konserwatystów przymus kształcenia oraz centralistycznie ustalane ideały wychowawcze i treści kształcenia naruszały autonomię podstawowej wspólnoty wychowawczej, jaką stanowiła rodzina. Wskazywano także, że szkolnictwo było wykorzystywane przez rządzących do manipulowania społeczeństwem, narzucania własnej – partyjnej wizji świata. Konserwatyści opowiadają się za prywatyzacją szkolnictwa, która doprowadziłaby do jego pluralizacji, rozwoju szkół o zróżnicowanym charakterze ideowym. Umożliwiałoby to rodzicom wybór szkoły zgodnej z ich światopoglądem.
The purpose of this article is to present the views of conservative opponents on state intervention in education. The author analyzed the opinions presented in the press and on websites. In the opinion of conservatives, compulsory education and centrally established and imposed programs and ideals violate the autonomy of the family – the basic educational community. They also indicated that education was used by rulers to manipulate society and to impose their own vision of the world. Conservatives are in favor of privatization of education, leading to its pluralism: the development of schools with different ideological character. This would enable parents to choose schools consistent with their outlook.
Źródło:
Forum Oświatowe; 2014, 26, 2(52); 113-134
0867-0323
2450-3452
Pojawia się w:
Forum Oświatowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antyliberalizm i kolektywizm. Polityka i gospodarka od II wojny światowej do lat siedemdziesiątych na przykładzie polskich programów powojennej odbudowy
Anti-liberalism and Collectivism. The Politics and Economy from World War II to 1970s, based on Example of Polish Reconstruction Plans Written during the War
Autorzy:
Leszczyński, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477787.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
polityka gospodarcza
etatyzm
nacjonalizacja
komunizm
planowanie gospodarcze
economic policy
statism
nationalism
communism
planned economy
Opis:
Anti-liberalism and Collectivism. The Politics and Economy from World War II to 1970s, based on Example of Polish Reconstruction Plans written during the War The article is an attempt at reconstructing the views and motivations of statism, nationalization and the planned economy – dominant in the world economy (including in the so-called capitalist world) from the 1930s, and particularly after World War II. The author invokes one little-known example of particular interest to the Polish reader, that of the manifestoes of underground political parties written during World War II, both under occupation and in emigration. They all envisions fundamental changes in Poland’ s economic structure after the war: both the left and the right (while differing significantly) assumed a greater role for economic planning and nationalization of key industries (including banking, transport, energy and large industrial enterprises). Authors from the left to the right side of the spectrum associated the free market with irrationality, ineffeciency and chaos. Without an understanding of this state of mind, it is impossible to understand economic policy from the end of World War II until at least the 1970s.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2015, 1(25); 131-143
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teoria gospodarstwa narodowego w myśli ekonomicznej Stanisława Głąbińskiego
Autorzy:
Kornaś, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035596.pdf
Data publikacji:
2018-12
Wydawca:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
Tematy:
gospodarstwo narodowe
narodowa polityka ekonomiczna
etatyzm
emigracja
national economy
national economy policy
etatism
emigration
Opis:
Artykuł poświęcony został rekonstrukcji wybranych aspektów myśli ekonomicznej Stanisława Głąbińskiego. Obejmuje ona takie kluczowe kategorie ekonomiczne tego ekonomisty i polityka, jak: „gospodarstwo narodowe” i jego strukturę, ekonomiczną rolę państwa oraz charakterystykę założeń „narodowej polityki ekonomicznej”, traktowane łącznie jako pożądany i rozwojowy model ustroju gospodarczego Polski w okresie międzywojennym.
The article is dedicated to the reconstruction of selected aspects of economic thought of Stanisław Głąbiński. It includes such key economic categories of this economist and politician as „national economy” and its structure, economic role of the state and characteristics of the „national economic policy” assumptions, considered jointly as a desirable and developmental model of the economic system of Poland in the interwar period.
Źródło:
Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko; 2018, 1/2018 (2); 57-66
2544-6916
2544-7858
Pojawia się w:
Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola państwa i prawa w systemie Adama Smitha
The role of state and law in the system of Adam Smith
Autorzy:
Lubiński, Filip
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/691062.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
Adam Smith
Państwo
Prawo
Ekonomia klasyczna
Etatyzm
Liberalizm
state
law
classical economics
etatism
liberalism
Opis:
The dominant contemporary interpretation of Adam Smith’s thought endeavors to show his anti-state attitude. According to this interpretation, Smith, as the father of economics would also be an opponent of state interference in the activity of private entities. The purpose of this work is a comprehensive presentation of the social system described by a Scottish philosopher. This task is accomplished by drawing attention to Smith’s views on the state and the law, as well as on his participation in the creation of an area of knowledge known then as political economy. In order to reconcile the seemingly inconsistent views presented in Smith’s most famous works, the main subject of this analysis are the less frequently studied Lectures on Jurisprudence. This book, which offers Smith’s views on the role of the state and law, is the key to the correct reading of the thesis put in Theory of Moral Sentiments and An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations. The social system emerging from these works referred to by Smith as the civil government, can in retrospect be regarded as the progenitor of liberal democracy. The state and the law play a vital role in the economic life of this system.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2019, 67; 125-152
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poglądy ekonomiczne przedstawicieli szkoły krakowskiej
Economic views of the Cracow school
Autorzy:
Zagóra-Jonszta, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942996.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
szkoła krakowska
etatyzm
polityka monetarna
polityka podatkowa
okres międzywojenny
Cracow school
etatism
monetary policy
tax policy
interwar period
Opis:
Mianem szkoły krakowskiej określano ekonomistów, którzy związani byli ze środowiskiem ekonomicznym Krakowa. Przewodniczył im profesor Adam Krzyżanowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1921 r. założyli oni Towarzystwo Ekonomiczne, które miało propagować wiedzę ekonomiczną w społeczeństwie oraz walczyć z nadmierną ingerencją państwa w życie gospodarcze. Poglądy szkoły krakowskiej w dużym stopniu kształtowały opinię publiczną, a jej przedstawiciele cieszyli się dużym autorytetem w społeczeństwie. W artykule podjęto próbę syntetycznego przedstawienia stanowiska krakowskich ekonomistów wobec najważniejszych zagadnień dotyczących: etatyzmu, polityki monetarnej oraz podatkowej. Zwrócono uwagę na ich ocenę z punktu widzenia założeń liberalizmu ekonomicznego. Przegląd publikacji krakowskich ekonomistów wyraźnie wskazuje na konserwatywne, neoklasyczne podejście do zagadnień gospodarczych. Zgodnie z duchem liberalnym przedstawiciele szkoły krakowskiej krytykowali szkodliwość rzekomo zbyt daleko posuniętego etatyzmu, zbyt wysokie podatki, które jednak nie skutkowały wzrostem dochodu fiskalnego oraz politykę monetarną rządu, prowadzącą do inflacji, a następnie do hiperinflacji markowej. Nie zgadzali się również z polityką Władysława Grabskiego, premiera i ministra skarbu, który dokonał reformy walutowej bez pomocy zagranicy i nie czekając na zrównoważenie budżetu. Uważali, że należało najpierw doprowadzić do równowagi w budżecie, a następnie zaciągnąć pożyczkę stabilizacyjną na umocnienie złotego. Krytycznie odnosili się do polityki deflacyjnej w latach wielkiego kryzysu gospodarczego, chociaż początkowo ją akceptowali. Stosując metodę analizy źródeł uzupełnioną metodą opisu i porównawczą, wykorzystano oryginalne teksty krakowskich ekonomistów.
The term Cracow school relates to economists who were associated with the economic environment of Krakow. Prof. Adam Krzyżanowski from the Jagiellonian University chaired them. In 1921, they founded the Economic Society, which was supposed to promote economic knowledge in a society and fight against excessive state interference in economic life. The views of the Cracow school shaped public opinion to a large extent, and its representatives enjoyed great authority in a society. The article attempts to synthetically present the attitude of Kraków’s economists to the most important issues: etatism, monetary and tax policy. Attention was drawn to their evaluation from the point of view of the assumptions of economic liberalism. The review of publications by Cracow economists clearly indicates a conservative, neoclassical approach to economic issues. According to the liberal spirit, representatives of the Cracow school criticized the harmfulness of allegedly too far-reaching etatism, too high taxes, which, however, did not result in an increase of fiscal income and monetary policy of the government, leading to inflation and then to mark’s hyperinflation. They also disagreed with the politics of Władysław Grabski. They believed that first it was necessary to balance the budget, and then to take a stabilization loan to strengthen the zloty. They criticized deflation policy in the years of the great economic crisis, although initially they accepted it. Using the method of a source analysis supplemented by the description and comparison method, the original texts of Cracow economists were used.
Źródło:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy; 2019, 57; 259-269
1898-5084
2658-0780
Pojawia się w:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etatism of the economy of the Second Polish Republic in the period of parliamentary democracy: Conditions, stages, evaluation (Part 1: 1918–1923)
Etatyzacja gospodarki Drugiej Rzeczypospolitej w okresie demokracji parlamentarnej
Autorzy:
Luszniewicz, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630531.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
the period of 1918–1923
etatism
economy
the Second Polish Republic
lata 1918–1923
etatyzm
gospodarka
Druga Rzeczpospolita
Opis:
Artykuł jest częścią opracowania analizującego rozwój sektora państwowego w gospodarce Drugiej Rzeczypospolitej w okresie przed zamachem majowym 1926 r. Celem jest rozstrzygnięcie – wobec rozbieżnych stanowisk w literaturze przedmiotu – czy w okresie demokracji parlamentarnej tendencja etatystyczna narastała w sposób ciągły czy podlegała okresowym wahaniom. Podstawę weryfikacyjną stanowią szacunki procentowego udziału własności państwowej w majątku narodowym ogółem. Pierwsza część opracowania obejmuje zagadnienia ogólne (kwestie pojęciowe, tło międzynarodowe, uwarunkowania wewnętrzne, formy międzywojennego etatyzmu) oraz analizę przyrostu własności państwowej w Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1918–1923 w wyniku przejęcia obiektów gospodarczych należących przed 1914 r. do państw zaborczych (Austro-Węgier, Niemiec, Rosji) i różnych form etatyzmu z czasów kształtowania państwowości, wojen o granicę, przestawiania gospodarki na tory pokojowe, problemów koniunkturalnych i walutowych itp.
The article is part of a study analysing the development of the state sector in the economy of the Second Polish Republic before the May coup d’état in 1926. The aim is to resolve – in the light of divergent positions presented in the literature on the subject – whether during the period of parliamentary democracy the etatist tendency was growing continuously or was subject to periodic fluctuations. The verification basis is an estimation of the percentage share of state ownership in total national wealth. The first part of the study covers general issues (concepts, international background, internal conditionings, forms of inter-war etatism) and analysis of the increase in state ownership in the Second Polish Republic in 1918–1923, resulting from the acquisition of economic entities belonging to the partitioning countries (Austro-Hungary, Germany and Russia) before 1914 and various forms of etatism in the subsequent periods of: shaping the statehood of the country, during the war for borders, the economy after the war, cyclical and monetary problems, etc.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 35-60
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
U źródeł teorii i praktyki finansów publicznych. Część VI Problematyka finansów publicznych w ujęciu wybranych przedstawicieli XIX-wiecznej niemieckiej myśli ekonomicznej
Some historical roots of the theory and practice of the public finance. Part VI The views of the selected representatives of German economic thought of the 19th century on public finance
Autorzy:
Goryszewski, R.
Kotowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/228189.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie
Tematy:
protekcjonizm
interwencjonizm
etatyzm
prawo Wagnera
reformy socjalne Bismarcka
protectionism
interventionism
etatism
Wagner’s law
Bismarck’s social reforms
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie dorobku w zakresie finansów publicznych XIX-wiecznej niemieckiej myśli ekonomicznej: tzw. ekonomii narodowej oraz starszej i młodszej szkoły historycznej. Nurty te, definiowane często w literaturze przedmiotu jako heterodoksyjne, były istotnie w dużej mierze przeciwstawne dominującej wówczas klasycznej ortodoksji ekonomicznej, wywodzącej się głównie z Wielkiej Brytanii. Klasyczna myśl ekonomiczna stosunkowo mało uwagi poświęcała zagadnieniom z zakresu finansów publicznych, w przekonaniu, że ich gestor – państwo nie powinno odgrywać w gospodarce rynkowej (ex definitione prywatnej) znaczącej aktywnej roli. Wprawdzie nie wszyscy klasycy i nie zawsze sprowadzali tę rolę wyłącznie do – jak uparcie utrzymują popularne podręczniki – funkcji „stróża nocnego”, to jednak dopiero wymienione kierunki ekonomii niemieckiej diametralnie odmieniły postrzeganie państwa i jego instytucji w odniesieniu do gospodarki. W ramach tych nurtów ekonomii, które nieprzypadkowo pojawiły się właśnie w zapóźnionych ekonomicznie krajach niemieckich, zaczęło państwo, jego instytucje, a siłą rzeczy także cały obszar administracyjno- gospodarczy, który stopniowo wyodrębnił się jako domena finansów publicznych, nie tylko doceniać, ale wręcz uznawać za decydujący czynnik rozwoju gospodarczego.
The aim of the article is to describe the output of German economic thought of the 19th century, that is List’s “national economics” and the both historical schools, to the field of the public finance. Those economic schools, very often defined as heterodox ones, were opposed against the classical economic orthodoxy, stemming mainly from Great Britain. The classical economic thought paid relatively little attention to the public finance, taking into account its belief that the state should not play a significant active role in the market economy (ex definitione private one). However, not all the classics and not always understood this role as the “night-watchman” activity (as popular manuals still maintain), but only the schools mentioned above radically changed the opinion on the real role of the state in economic development. And it was not an accident that it happened just in underdeveloped at that time German territories. Those territories needed an active state, its institutions and all that area which step by step became the public finance domain to promote their development. And exactly for that reason many German social thinkers started to appreciate the state as the crucial factor in the process of economic development.
Źródło:
Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego; 2015, 1; 140-146
0867-793X
2719-3691
Pojawia się w:
Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przemysł i polityka przemysłowa Polski w latach 1926–1929
Polish Industry and Industrial Policy in the period 1926-1929
Autorzy:
Klimiuk, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/596473.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Second Polish Republic, industry, industrial policy, economic situation, etatism
Druga Rzeczpospolita; przemysł; polityka przemysłowa; koniunktura; etatyzm
Opis:
The advantageous business cycle conditions that prevailed in the global economy in the years 1926-29 affected Poland as well, where they were evident for a somewhat shorter time. The economic recovery caused the expansion of the domestic market for industrial goods, thanks to the improved situation in agriculture, increased employment, expanded inflow of foreign capital, and finally increased investments (both private and public). There was an increase in both the number of industrial plants and the number of employed, although they were unevenly distributed among various branches. It should be underlined that production growth recorded in the period was higher than the increase in the number of production plants – resulting in expanding production per plant. The structure of industrial employment also changed. In certain branches (such as mining, metallurgy and textiles), the share of employment in total industrial employment declined. The declining employment observed in the mining and metallurgy sector was paralleled by the growing number of workers engaged in the manufacturing sector. However, instead of narrowing, the disproportions in the industrialization of individual regions of the country actually widened. The most advanced level of development could be observed in the main industrial centers of Upper Silesia and in the central provinces of the country. However, the industrialization processes did not arrive in the most backward areas of Eastern Poland. The government's industrial policy pursued in the analyzed period was basically a liberal one, but in view of the level of the country’s economic development, weakness of private capital, and for reasons of national security the Polish government could not withdraw from direct participation in economic life and the role of the state expanded.
Pomyślna koniunktura, jaka nastąpiła w gospodarce światowej w latach 1926–1929, objęła również Polskę, przy czym w naszym kraju trwała nieco krócej. Ożywienie gospodarcze wpłynęło na rozszerzenie rynku wewnętrznego na artykuły przemysłowe, co było wynikiem poprawy sytuacji w rolnictwie, zwiększenia zatrudnienia, dopływu kapitałów zagranicznych, wreszcie wzrostu inwestycji, tak prywatnych, jak i państwowych. Nastąpił wzrost liczby zakładów przemysłowych oraz liczby zatrudnionych, przy czym był on nierównomierny w poszczególnych gałęziach. Należy podkreślić, że w omawianym okresie wzrost produkcji był większy niż liczby zakładów, nastąpiło więc zwiększenie produkcji w przeliczeniu na jeden zakład. Zmieniła się struktura zatrudnienia w przemyśle. Zmniejszyło się zatrudnienie w niektórych gałęziach (w górnictwie, hutnictwie i włókiennictwie) w stosunku do ogółu zatrudnionych w przemyśle. Zmniejszyło się również zatrudnienie w górnictwie i hutnictwie na rzecz przemysłu przetwórczego. Nie zmniejszyły się natomiast, a nawet zostały pogłębione dysproporcje w uprzemysłowieniu poszczególnych regionów kraju. Największy rozwój można było zauważyć w głównych ośrodkach przemysłowych na Górnym Śląsku i w województwach centralnych. Procesy uprzemysłowienia nie objęły najbardziej zacofanych ziem Wschodniej Polski. Polityka przemysłowa rządu w analizowanym okresie była w zasadzie polityką liberalną, jednakże ze względu na stopień rozwoju gospodarczego kraju, słabość kapitału prywatnego, ze względu na bezpieczeństwo państwa itd. rząd nie mógł wycofać się z bezpośredniego udziału w życiu gospodarczym i faktyczna w nim rola państwa wzrastała.
Źródło:
Studia Prawno-Ekonomiczne; 2019, 111; 289-306
0081-6841
Pojawia się w:
Studia Prawno-Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Liberalizm i etatyzm w praktyce gospodarczej krajów Unii Europejskiej
Liberalism and statism in the economic practice of European Union countries
Autorzy:
Heller, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/414763.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Instytut Ameryk i Europy. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)
Tematy:
wolność gospodarcza
Unia Europejska
liberalizacja
etatyzm
kryzys gospodarczy
economic freedom
European Union
liberalisation
statism
economic crisis
Opis:
"Celem badań była identyfikacja i pomiar wolności gospodarczej w krajach Unii Europejskiej na przełomie XX i XXI w. Na tym tle szczególną uwagę zwrócono na zmiany (liberalizację) zachodzące w polskiej gospodarce. Podstawą analizy porównawczej między 25 krajami UE (poza Maltą i Cyprem) był materiał liczbowy uzyskany z corocznych badań wolności ekonomicznej, prowadzonych przez Heritage Foundation i Wall Street Journal w latach 1996–2008. Na łączny wskaźnik (indeks) wolności gospodarczej składała się średnia ocena dziesięciu różnych cech – kryteriów bardziej szczegółowych. Średni wskaźnik uzyskany z wszystkich 10 cech pozwalał natomiast ocenić kraj pod względem stopnia liberalizmu (wolności) gospodarki lub poziomu etatyzmu. Zaproponowane podejście metodyczne, w którym dokonuje się podziału na dwa nurty: etatyzm i liberalizm, okazało się szczególnie przydatne przy ocenie procesów zachodzących również w polskiej gospodarce. W wyniku badań stwierdzono, że wśród 15 krajów tzw. dawnej UE 10 zalicza się do grona bardziej liberalnych. W tej grupie jest też najbardziej liberalna w UE Irlandia, natomiast drugą grupę stanowi pięć państw wyraźnie mniej liberalnych: Hiszpania, Francja, Portugalia, Włochy i Grecja. Polska to kraj najbardziej etatystyczny spośród wszystkich członków UE, chociaż w pierwszych latach transformacji należała nawet – obok Czech i Estonii – do trzech liderów pod tym względem. Trudno więc utożsamiać gospodarkę polską z zaawansowanym bądź nadmiernym liberalizmem. Jest to – zgodnie ze współczesnymi standardami – raczej gospodarka etatystyczna, z pewnymi, i to nielicznymi, elementami liberalizmu. Badania wskazują, że kryzysu gospodarczego, który ujawnił się w połowie 2007 r., nie można utożsamiać wyłącznie z gospodarką liberalną, chociaż za takim źródłem przemawiają przyjmowane metody wychodzenia z zapaści gospodarczej. Przeważają tu rozwiązania etatystyczne, ale w wyraźnej mniejszości pojawiają się również metody liberalne. Rozstrzygnięcia należy jednak oczekiwać dopiero po kilku latach."
The aim of the research was to identify and measure the level of economic freedom across the EU at the turn of the 20th and 21st centuries. Special attention was paid to the changes in (i.e. liberalization of) the Polish economy. The basis of the comparative analysis between the 25 EU countries (excluding Malta and Cyprus) was provided by data acquired from the annual economic freedom study conducted by the Heritage Foundation and the Wall Street Journal in the years 1996–2008. The overall economic freedom index consisted of the average from marks for 10 different features – more detailed criteria. The average index acquired from all 10 features was the basis of a country’s mark for the level of liberalism (economic freedom) or statism. The proposed methodological approach, in which the two main currents of statism and liberalism are exposed, was especially useful in evaluating the processes occurring in the Polish economy. The results of the research show that, in the group of 15 countries of the “old” EU, 10 can be considered more liberal. This group includes, as the most liberal EU state of all, Ireland. The second group is formed of 5 countries apparently less liberal, i.e. Spain, France, Portugal, Italy and Greece. Poland is found to be the most statist country anywhere in the EU, notwithstanding its status (along with the Czech Republic and Estonia) as one of the three leaders of liberalism in the first years of transformation. In this situation it is hard to identify the Polish economy with advanced or even excessive liberalism. It is – according to the present standards – a rather state-controlled economy, albeit with certain but scarce elements of liberalism. The research shows that the economic crisis which occurred from mid 2007 cannot be identified only with the liberal economy, even though the implemented methods of dealing with the crisis seem to point to such a source. Statist solutions prevail here, but some liberal methods appear as well. A solution to this dilemma can only be anticipated after several years have passed.
Źródło:
Studia Regionalne i Lokalne; 2009, 3(37); 27-45
1509-4995
Pojawia się w:
Studia Regionalne i Lokalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stefan Starzyński. Polityka gospodarcza w świetle etosu niepodległościowego: niezależna gospodarka, silne państwo i rządy pracy
Stefan Starzyński. Economic policy in the light of the patriotic ethos: an independent economy, a strong state and labor government
Autorzy:
Szulczewski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/548960.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
etatyzm
polityka gospodarcza
II Rzeczpospolita Polska
Ministerstwo Skarbu
przedsiębiorstwa państwowe
etatism
economic policy
II Republic of Poland
Ministry of Treasury
state-owned enterprises
Opis:
W artykule przedstawiono losy życiowe Stefana Starzyńskiego w kontekście wypracowanej przezeń koncepcji polityki gospodarczej. Starzyński był wielkim patriotą, w czasie zaborów zaangażowanym w działalność konspiracyjną, najpierw samokształceniową, a potem – wojskową. W trakcie obrony niepodległości i kształtowania granic państwa pracował w administracji wojskowej, a od 1920 roku jako oficer uczestniczył również w walkach z Armią Czerwoną. Następnie zajmował wysokie stanowiska w rządzie II RP, w tym w Ministerstwie Skarbu. Ten okres życia Stefana Starzyńskiego wpłynął na skrystalizowanie się jego poglądów na politykę gospodarczą, które określa się mianem etatyzmu. W artykule przedstawiony został program tej koncepcji, opracowany pod kierownictwem Starzyńskiego przez liczną grupę polityków, ekonomistów i działaczy społecznych, zwaną Pierwszą Brygadą Gospodarczą. Istota etatyzmu odnosiła się do silnej roli państwa w gospodarce w wymiarze regulacyjnym, inwestycyjnym, walutowym, podatkowym, celnym i kredytowym. W artykule wskazano również, że same poglądy Starzyńskiego na gospodarkę i rolę państwa kształtowały się nie tylko pod wpływem pracy w Ministerstwie Skarbu, lecz także w ramach polemik z liberałami i reprezentantami przemysłu i handlu. W podsumowaniu zwrócono uwagę na aktualność wielu elementów programu polityki gospodarczej Starzyńskiego w czasie dekompozycji światowego porządku gospodarczego. Wskazano też, że powierzone zadania wykonywał zawsze w sposób sumienny i nie brak mu było inwencji. W ostatecznej konkluzji przedstawionej w artykule autor dochodzi do wniosku, że była to postać wielkiego formatu, potrafiąca szlachetnie, sprawnie i efektywnie działać dla dobra RP. Dowodzi tego oryginalna koncepcja polityki gospodarczej, jaką po sobie pozostawił.
The article presents the life story of Stefan Starzyński. He was a great patriot during the partitions engaged in underground activity, first self-education and then military. During the defense of Independence and shaping the borders, he worked in the military administration and in 1920 he also participated in battles with the Red Army as an officer. Then he held high positions in the government of the Second Polish Republic, including the Ministry of Treasury. This period of Stefan Starzyński’s life influenced the crystallization of his concept of economic policy, which was classified as the etatism. The article presents the program of etatism, developed under the direction of Starzyński by a large group of politicians, economists and social activists called the First Economic Brigade. The essence of the etatism included the strong role of the state in the economy in the form of regulation, investment, tax, customs and credit. The article also indicates that Starzyński’s views on the economy and the role of the state were shaped not only on the basis of the work at the Ministry of Treasury, but also a polemic with liberals and representatives of industry and trade. The summary highlights the relevance of many elements of Starzyński’s economic policy program during the decomposition of the global economic order. It is also pointed out that Stefan Starzyński always performed the entrusted tasks in a reliable manner and there was no lack of involutions. In the final conclusion presented in the article, the author concludes that it was a great format figure capable of nobly, efficiently and effectively acting for the good of the Republic of Poland. He left behind the original concept of economic policy.
Źródło:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy; 2019, 57; 243-258
1898-5084
2658-0780
Pojawia się w:
Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies