Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "epistemologia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 153
Tytuł:
Cięcie (epistemologiczne)
Autorzy:
Biały, Filip
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/629461.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
wstępniak
epistemologia
Źródło:
Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM; 2014, 10; 7-10
2081-8270
Pojawia się w:
Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemologie Południa
Autorzy:
de Sousa Santos, Boaventura
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28328127.pdf
Data publikacji:
2023-12-17
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich
Tematy:
Epistemologia
Południe
przyroda
międzykulturowość
Opis:
Nieodwracalnym jest fakt, że eurocentryczny logos implodował u swoich źródeł rozwoju politycznego i ekonomicznego. Niebezpieczeństwo takiego kryzysu ma charakter totalny, albowiem swą hegemonią obejmuje i ludzkość, i przyrodę. Jakimi alternatywami dysponujemy, aby przezwyciężyć koniec tysiąclecia i jego hekatombę? To oczywiste, że żyjemy w „czasach pośmiertnych” lub „filozofii końca wieku” nowoczesności, która, z drugiej strony, chlubi się przekraczaniem granic od innej epistemy historyczno-kulturalnej, uznającej relację ekosystemu człowieka w ramach różnorodności egzystencjalnej istot zamieszkujących naszą planetę. Ta druga epistemologia, której geneza leży w Teorii Krytycznej i odtwarza się w Ameryce Łacińskiej z Południa, wychodzi od praktyki emancypacyjnego logosu, przekraczającego hegemoniczne granice „niekończącego się kapitalizmu” i „niekończącego sie kolonializmu”, bowiem umożliwia odzyskać na drodze „socjologii emergencji” (sociology of emergences) obecność tysiącletnich ludów, które zdołały odtworzyć swój habitat poprzez bezpo-średnią relację symbiotyczną, z cyklami lub procesami narodzin i śmierci Matki Ziemi (Pachamama). Pradawna mądrość niosąca myślenie tych pierwotnych ludów, wyrażone w tradycjach, rytuałach, magii aż po przedstawienia antropomorficzne rzeczywistości, są symptomami, że zmierzch cywilizacji nie ginie z Zachodem, lecz odradza się od Południa z Sumak Kawsay
Źródło:
Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny; 2023, 31, 3 (121); 5-40
1506-8900
2081-1152
Pojawia się w:
Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kłopoty z prawdą
Troubles with the truth
Autorzy:
Jadacki, Jacek Juliusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015950.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
logika
prawda
epistemology
logic
truth
Opis:
The article consists of two parts. In the first one the author, referring to Alfred Tarski's and Antoni B. Stępień's views and contesting them, presents his own definition of 'truth', changing his former views in this respect. The definition is constituted by the formula:(ε 0) /\x [x is true ≡ \/y∈R (x states y)],which may be read in the following way:a sentence is true if it states a certain real (occurring) state of things. The above definition is consistent with the so called (J)[adacki's] convention that, contrary to the so called (T)[arski's] convention avoids certain difficulties, e.g. possible entailing, through occurrence of an extra-linguistic state of things, existence of a respective true sentence. This definition also does not get entangled either in accepting purely intentional or negative state of things. Using the opportunity to do so the author proclaims himself in favour of the evidential criterion of truth, contradictory criterion of falsehood, and pragmatic criterion of faith. In the second part of the article the author replies to the questions concerning his theses that were put during the discussion 'in the company of Professor Stępień's pupils and his pupils' pupils. Especially he answers the charges and questions brought by Dr. Paweł Garbacz. They mainly focused on the problems of falsehood. The author admits two conceptions of falsehood: a false sentence does not state anything, or, a false sentence states a presented (fictitious) state of things.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 193-201
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
EPISTEMOLOGIA W AṢṬASĀHASRIKĀPRAJÑĀPĀRAMITĀ I W FILOZOFII NAGARDŻUNY
Autorzy:
Bogacz, Szymon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/647034.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Tematy:
epistemologia indyjska, svabhāva, wszechwiedza, Nagardżuna, Aṣṭasāhasrikāprajñāpāramitā
Opis:
„Środkowa droga” (madhyamaka) Nagardżuny spotkała się z zarzutem, że jest wyłącznie atakiem (vitaṇḍā) na inne stanowiska filozoficzne. Jak stwierdził jeden z krytyków madhjamaki, ponieważ Nagardżuna nie posiada własnego stanowiska, to nie jest w stanie uzasadnić krytyki istoty (svabhāva). Artykuł stanowi odpowiedź na pytanie, czy w kontekście filozofii indyjskiej możliwe jest poznanie niezwiązane z istotą. Teorię poznania tego typu odnajdujemy w sutrze Aṣṭasāhasrikāprajñāpāramitā, dokładniej w przedstawionej tam koncepcji wszechwiedzy (sarvajña). Związki Nagardżuny z tym tekstem pozwalają przypuszczać, że wszechwiedza mogła stanowić epistemologiczne podłoże dla filozofii „środkowej drogi”.
Źródło:
Studia Humanistyczne AGH; 2015, 14, 3
2084-3364
Pojawia się w:
Studia Humanistyczne AGH
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ontogeneza pytania „dlaczego” w perspektywie epistemologii genetycznej i jej filozoficzne implikacje
Autorzy:
Duchliński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426709.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
genetic epistemology
epistemology
philosophy of science
Thomism
developmental psychology
epistemologia genetyczna
epistemologia
filozofia nauki
tomizm
psychologia rozwojowa
Opis:
The question “why” is generally thought to be one of the most important of philosophical questions. Indeed, many philosophers hold that it is responsible for defining the essential contours and identity of philosophical discourse itself. Moreover, all attempts to reject it are perceived as a manifestation of minimalist tendencies in philosophical research. This article presents Piaget’s views concerning the ontogenesis of the “why” question. After having reconstructed the latter, it seeks to spell out their potential philosophical implications. The author argues that ontogenetic considerations can certainly play a heuristic role in the formulation of philosophical theses and hypotheses, and that they can lead to a correcting of the conceptions we tend to have of certain philosophical questions – namely, ones that do not refer to any empirical data.
Pytanie „dlaczego” uważa się za jedno z najważniejszych pytań filozoficznych. Wielu filozofów sądzi, że decyduje ono o profilu i tożsamości dyskursu filozoficznego. Wszelkie zaś próby jego odrzucenia postrzega się jako przejaw tendencji minimalistycznych w badaniach filozoficznych. W artykule przedstawiono poglądy J. Piageta na ontogenezę pytania „dlaczego”. Po ich zrekonstruowaniu ujawniono, jakie implikacje filozoficzne mogą z nich wynikać. Autor artykułu argumentował, że dane ontogenezy mogą odgrywać heurystyczną rolę w formułowaniu tez i hipotez filozoficznych. Mogą one prowadzić do skorygowania niektórych koncepcji pytań filozoficznych, które nie powołują się na żadne dane empiryczne.
Źródło:
Logos i Ethos; 2018, 47, 1
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem prawdy w dziele sztuki
The problem of truth in the work of art
Autorzy:
Chudy, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015953.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
estetyka
epistemologia
wartość
prawda
aesthetics
epistemology
value
truth
Opis:
The text aims at considering from various points of view the presence of the value of truth in the work of art. The first step is a phenomenological analysis of epistemological, ontological and aesthetic phenomena connected with perception of the work of art. Its conclusion is the statement that truth belongs to the characteristics of both creation (contents, structure) and reception (cognition of various aspects) of the work. The very fact that the aesthetic value of the object claiming to be beautiful can be discussed proves the presence of the object on the rational-veritable plane. The next aspect undertaken in the article is concerned with the epistemological and methodological criticism of the view (represented here by R. Ingarden) that there is a radical difference between the objective domains of science and art. An attempt is made to show that the view is rooted rather in ideologically understood scientism and neo-positivism than in a realistic conception of cognition through art. In a completely realistic attitude the borderline between 'what is rationally cognised' and 'what is beautiful' (the sphere of quasi in Ingarden's meaning) is not an absolute borderline. The domain of the work of art also contains cognitive elements, often existentially and morally essential for man's life. As it appears, a similar position can be found in G. B. Vico's texts that proclaim the unity of poetic and metaphysical perspective in ancient beginnings of anthropological thought about the human world. Nowadays a methodological tendency is observed on the philosophical plane that allows joining the veritable and aesthetic aspects, and hence exploring the objective domain of art in the cognitive aspect. This is expressed today, among others, in the increase of the significance of art in social, cultural and scientific life.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 45-71
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trzy strategie dyskusji ze sceptycyzmem
Three strategies of debate with scepticism
Autorzy:
Ziemińska, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015956.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
sceptycyzm
filozofia współczesna
epistemology
scepticism
contemporary philosophy
Opis:
In debate with scepticism three general strategies may be differentiated: (1) pointing to self-refutation of scepticism; (2) looking for certainty; and (3) modification of the concept of knowledge. The latter strategy has at least three versions: (a) knowledge does not require certainty, (b) knowledge is not broadened by way of deduction, and (c) knowledge does not require the knowledge of knowledge. The first strategy refutes global scepticism, but does not give an example of knowledge and is not efficient in the case of scepticism based on the hypothesis of the malicious scientist. Also the second strategy is only able to refute the typical thesis of global scepticism (knowledge does not exist). Scepticism based on the hypothesis of the malicious scientist is more efficiently refuted in the third strategy. However, separation of knowledge and certainty is only avoiding the problem of scepticism. It is also doubtful if the principle of broadening knowledge by way of deduction may be refuted. Negation of the principle of transparency of knowledge is the most convincing one. After it is refuted, knowledge is possible in the situation when we do not know if we know and we cannot exclude sceptical hypotheses.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 575-595
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
OD FILOZOFII DO PEDAGOGIKI. PRÓBA UCHWYCENIA PEDAGOGICZNEGO ARCHÉ
From philosophy to pedagogy. Attempting to capture the pedagogical arché
Autorzy:
Ryk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/960278.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Wyższa Szkoła Pedagogiczna Związku Nauczycielstwa Polskiego
Tematy:
pedagogika
teoria
ontologia
epistemologia
pedagogy
theory
ontology
epistemology
Opis:
Artykuł – o wyraźnie teoretycznym charakterze – podjął próbę wyodrębnienia zasadniczych punktów wyjścia rozumienia tego, co dzieje się współcześnie przede wszystkim na poziomie pedagogicznej teorii, ale również i praktyki. Ukazał w zarysie zróżnicowanie teoretycznych podejść w pedagogice w ich aspektach przede wszystkim ontologicznym i epistemologicznym.
Article – with a strong theoretical nature – has attempted to extract the essential starting point for understanding what is happening today primarily a pedagogical theory but also practice. It appeared in a variety of theoretical approaches outlined in pedagogy in particular aspects of their ontological and epistemological.
Źródło:
Ruch Pedagogiczny; 2012, 2; 127-132
0483-4992
Pojawia się w:
Ruch Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Forecasting in economic sciences in the context of chaos theory
Autorzy:
Nowak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392983.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
forecasting
chaos theory
epistemology
prognozowanie
teoria chaosu
epistemologia
Opis:
The aim of the article is to determine the epistemological status of forecasting in economic sciences in the context of chaos theory. Achieving the aim required the use of logical analysis and conceptual construction. The article defines two criteria for recognising a given system as being chaotic. The first one (subjective) concerns the appearance of the complexity characteristic of indeterminism. The second one (objective) concerns the occurrence of the sensitivity of the system to the initial conditions. The study examines the occurrence of both traits in economic systems and finally concludes that the epistemological status of forecasting in economic sciences is negative.
Źródło:
Organizacja i Zarządzanie : kwartalnik naukowy; 2018, 3; 95-105
1899-6116
Pojawia się w:
Organizacja i Zarządzanie : kwartalnik naukowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Global citizenship education and the idea of diverse epistemologies
Edukacja do obywatelskości globalnej a idea epistemologii zróżnicowanych
Autorzy:
Horsthemke, Kai
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1374128.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
obywatelskość
epistemologia
różnorodność
edukacja
education
citizenship
epistemology
diversity
Opis:
Three broad kinds of orientation can be identified with regard to (global) citizenship education (GCE): cosmopolitanism, localism, and relationalism. They differ in their respective approaches not only to cultural transmission and instruction but also to knowledge and knowledge production. My aim in this paper is to interrogate the notion of local or indigenous knowledge in GCE research and to investigate whether the postcolonial idea of diverse epistemologies does not employ a mistaken sense of ‘epistemology’. I argue that there are good reasons for an unequivocal and universally applicable understanding of knowledge and epistemology in (global) citizenship education and GCE research – and for being able to distinguish between knowledge and non-knowledge. Geographic, ethnic, racial and gender-based origin and affiliation do not constitute relevant criteria for any such demarcation. Instances in which they are cited as criteria raise questions not of epistemological relevance but rather of social justice.  
Odnośnie edukacji do obywatelskości (globalnej) da się wyróżnić co najmniej trzy orientacje: kosmopolityzm, lokalizm irelacjonalizm. Odróżniają się one odmiennym podejściem do przekazywania nie tylko kultury, lecz równie wiedzy i jej tworzenia. Autor stawia sobie za cel zbadanie pojęcia lokalnej (rdzennej) wiedzy w badaniach na temat edukacji do obywatelskości (globalnej) i rozstrzygnięcie na tej podstawie kwestii: Czy postkolonialna idea zróżnicowania epistemologicznego nie zawiera błędnego pojęcia epistemologii? Jego zdaniem istnieją racje uzasadniające konieczność jednoznacznego i uniwersalnego rozumienia wiedzy i epistemologii – w tym również w zakresie edukacji do obywatelskości (globalnej) i badaniach na ten temat. Przyjęcie tych racji umożliwia rozróżnienie między wiedzą a niewiedzą. W przeciwieństwie do tego miejsce zamieszkania, przynależność etniczna, rasowa ani płeć nie dostarczają wystarczających kryteriów do przeprowadzenia takiego rozgraniczenia. Opracowania, w których autorzy powołują się na dane te jako kryteria epistemologiczne, powinny być rozważane nie jako wypowiedzi o charakterze epistemologicznym, lecz pytania o sprawiedliwość społeczną.
Źródło:
Forum Pedagogiczne; 2020, 10, 1; 197-212
2083-6325
Pojawia się w:
Forum Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grimm Wisdom
Mądrość według Grimma
Autorzy:
O’GRADY, Paul
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488204.pdf
Data publikacji:
2019-03-26
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
madrość
epistemologia analityczna
Stephen Grimm
wisdom
analytical epistemology
Opis:
Dotychczas problematyka mądrości nie była szerzej rozważana na gruncie epistemologii analitycznej. W ostatnim czasie interesujące ujęcie tematu zaproponował Stephen Grimm, który dowodzi, że mądrość oparta jest na wiedzy oraz że tradycyjny podział na wiedzę teoretyczną i praktyczną jest nie do utrzymania. Dostrzegam pewną niespójność w tychże aspektach jego pracy. Z jednej strony chciałby utrzymywać, że tradycyjne wzorce mądrości (takie jak Jezus, Budda, Konfucjusz) mogą wciąż być określane mianem „mądrych” z punktu widzenia jego teorii. Lecz z drugiej strony, proponowany przezeń warunek bycia mądrym zdaje się zakładać, że tylko cześć tych, którzy głoszą sprzeczne ze sobą poglądy, istotnie jest mądra. Rozważam szereg możliwych rozwiązań tego problemu oraz popieram podejście kontekstualistyczne, które dopuszcza warunek wiedzy oraz pozwala tradycyjne wzorce mądrości określać mianem „mądrych”.
Wisdom has not been widely discussed in analytical epistemology. An interesting recent analysis comes from Stephen Grimm who argues that wisdom requires knowledge and that the traditional dichotomy between theoretical and practical wisdom doesn’t hold. I note a tension between these aspects of his work. He wishes to maintain that traditional exemplars of wisdom (such as Jesus, Buddha, Confucius) may still be termed ‘wise’ by his theory. But his knowledge condition seems to require that only a subset of those who hold conflicting views are really wise. I consider a number of possible responses to this and endorse a non-indexical contextualist approach which will allow the knowledge condition and also allow the traditional exemplars to be termed ‘wise’.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 1; 67-77
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ONTOLOGICAL AND EPISTEMOLOGICAL REMARKS ON PENITENTIARY AND ITS AUTONOMY
ONTOLOGICZNE I EPISTEMOLOGICZNE UWAGI O PENITENCJARYSTYCE I JEJ AUTONOMIZACJI
Autorzy:
Czarkowski, Jakub Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567686.pdf
Data publikacji:
2018-06-30
Wydawca:
Międzynarodowy Instytut Innowacji Nauka – Edukacja – Rozwój w Warszawie
Tematy:
penitentiary
science
ontology
epistemology
penitencjarystyka
nauka
ontologia
epistemologia
Opis:
Modern society, globalization processes and rapidly advancing technological progress poses new challenges to the prison system. Contemporary penitentiary science needs to define its ontological and epistemological basis, in particular, the subject of research.
Nowoczesne społeczeństwo, procesy globalizacyjne oraz dynamicznie postępujący rozwój technologiczny stawiają nowe wyzwania przed systemem więziennictwa.Współczesna peni-tencjarystyka potrzebuje określenia swoich ontologicznych i epistemologicznych podstaw, w szczególności przedmiotu badań.
Źródło:
International Journal of Legal Studies (IJOLS); 2018, 3(1); 123-140
2543-7097
2544-9478
Pojawia się w:
International Journal of Legal Studies (IJOLS)
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Perspektywa ontologiczna w naukach o zarządzaniu
Autorzy:
Gospodarek, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/706073.pdf
Data publikacji:
2012-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
filozofia nauki
zarządzanie
nauki społeczne
wiedza
ontologia,epistemologia
Opis:
Perspektywa ontologiczna nauk społecznych, w szczególności zarządzania, ma istotne znaczenie poznawcze dla struktury tych nauk, kształtu demarkacji oraz spójności epistemologicznej. Możliwe jest ogólne zdefiniowanie zarządzania jako zmian uposażenia ontycznego podmiotu zarządzanego, z czego wynikają interesujące konsekwencje epistemologiczne budowania wiedzy w ujęciu systemowym, uwzględniające rozróżnienie podmiotu od przedmiotu poznania. Szczególnie interesującym aspektem jest dylemat równoważności znaczeniowej reprezentacji formalnej w stosunku do opisu rzeczywistego bytu w języku naturalnym. Ważną kwestią są relacyjne ciągi ontologiczne, pozwalające budować wiedzę o bytach rzeczywistych na podstawie eksperymentów z bytami konceptualnymi. Podejście ontologiczne wprowadza pytania o kryteria równoważności zdolności wyjaśniającej dla ujęcia reprezentatywnego oraz kwestii prawdziwości sądu. Zagadnienia te gruntują istotną pozycję filozofii nauki w zarządzaniu, jak również w naukach społecznych.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 2; 181-190
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O cenności racjonalności w wierze religijnej
On how Precious Rationality is in Religious Cognition
Autorzy:
Pepliński, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015839.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
racjonalność
przekonania religijne
epistemology
rationality
religious belief
Opis:
The issue of rationality of religious beliefs belongs to the main problems of 20th century philosophy of religion. When posing this problem the term `rationality' is often used in a way that is not precise, and sometimes it seems to be ambiguous. In order to avoid this error I define rationality of acceptance regulatively as a property consisting in being in accordance with defined epistemic rules of the ethics of beliefs. The main rule that is taken into consideration here is the following requirement: `Each theorem p accepted by person S should be justifiable by her in a degree proportional to the degree of assertion with which he accepts p'. Acceptances having the property of so defined rationality belong to a broader class of reasonable acts, where rationality is understood as a property consisting in being a reliable use of human cognitive abilities. I claim that although the religious faith of a `common' Christian is not rational in this sense, as mysteries of faith are not justifiable by natural reason, it has a reasonable character and is precious from the epistemic point of view. I defend the proposition that the fact of not being rational in this particular sense does not involve irrationality that consists in breaking the rule that orders a change in the way of accepting a certain theorem p so as to adjust the degree of assertion to the justification one has, the borderline case being one of rejecting the theorem for which one does not have any epistemically valid justification. The proposition that one of these rules is obligatory for the believer with respect to his acceptance of the propositions of faith cannot be justified without stating that Christianity is false. This latter proposition cannot be proved philosophically.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 1; 219-244
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznanie i byt. Z epistemologii Wilfrida Sellarsa
Knowledge and being in the epistemology of Wilfrid Sellars
Autorzy:
Szubka, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015962.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
poznanie
tomizm
W. Sellars
epistemology
cognition
Thomism
Opis:
Wilfrid Sellars very often expounds his philosophical views in an historical context. In his paper „Being and Being Known” Sellars gives a succinct account of his epistemology while at the same time discussing the Thomistic conception of sensory and intellectual knowledge. His aim in that paper is to provide a plausible interpretation of the doctrine that both the senses and the intellect are informed by the nature of external objects, and thus our cognitive acts are isomorphic with their objects. Sellars claims that there are two dimensions to that isomorphism, and that those separate dimensions are conflated by the Thomists, as well as by other philosophers. That is to say, there is isomorphism in the real or the natural order, and there is isomorphism in the intentional or the logical order. Sellars insists that in sensory cognition isomorphism holds merely in the real order. By contrast, intellectual knowledge is based upon the isomorphism of the intentional order. However, that isomorphism obtains in virtue of specific relations holding in the real order. Thus those two orders are intimately connected. Unfortunately, Sellars does not fully elaborate the nature of the connections between those two orders. I argue that in light of his commitment to ontological naturalism, Sellars should claim that ultimately there is only one isomorphism, namely the isomorphism in the real order. I suggest that his insistence that there are no genuine semantical relations holding between the elements of the intentional and the real supports such an interpretation.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 439-457
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Telepistemologia — zarys problematyki
Autorzy:
Walczyk, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521734.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
telepistemologia
epistemologia
robotyka
rzeczywistość wirtualna
teoria wiedzy
uzasadnione przekonanie
Opis:
Najnowsze technologie, takie jak rzeczywistość wirtualna czy zdalne roboty, rodzą nowe wątpliwości natury epistemologicznej. Czy dzięki komputerowym reprezentacjom, człowiek jest w stanie uzyskać wiedzę? W sytuacji wiedzy dostarczanej z dystansu, zapośredniczonej informacji, masowej komunikacji i ataków cybernetycznych odpowiedź na to pytanie jest niezwykle trudna. Niniejszy artykuł stanowi zarys telepistemologii - dziedziny, która podejmuje próbę wyjaśnienia podstawowych problemów epistemologicznych przez pryzmat ich uwikłania w zapośredniczone komputerowo procesy poznawcze.
Źródło:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo; 2016, 22; 163-179
1234-4087
Pojawia się w:
Humanistyka i Przyrodoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Założenia i konsekwencje epistemologiczne eksplikacji formalnej pojęcia uzasadniania w szkole fińskiej
Assumptions and epistemological consequences of the formal explication of the concept of justification in the Finnish School
Autorzy:
Kawalec, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016136.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
wiedza
indukcja
uzasadnienie
Carnap
epistemology
knowledge
induction
justification
Opis:
The common view on the program of the formal explication of the concept of confirmation, undertaken primarily by Carnap and the members of the Finnish School, is that it is irrelevant to epistemological debates on justification. In order to oppose this view I draw upon the features of Carnap’s early epistemological project expressed in Der logische Aufbau der Welt (1928). The key issue concerns the role of logic in epistemology, which in Carnap's own terms deviates from the one ascribed to it in the traditional program of logical empiricism, i.e. for Carnap logical structure is a precondition of objective epistemic relations between sentences. This view is inherited by the Finnish School, and the differences between theirs and Carnap's systems of inductive logic concern the type of theory of knowledge rather than theory of justification which in both cases is essentially identical.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 109-126
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ontologia ed epistemologia nell’itinerario scientifico e spirituale di Padre Pavel. A. Florenskij
Ontology and epistemology in the scientific and spiritual itinerary of Father Pavel A. Florenskij
Autorzy:
Del Mastro, Diana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2011183.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Florenskij
Cantor
Maths
epistemology
ontology
matematica
epistemologia
ontologia
Fłorienski
matematyka
Opis:
Pawieł A. Fłorienski był autentycznym gigantem zarówno kultury naukowej, jak i teologicznej, wyraźnie uznanym za jednego z wielkich mistrzów wiary w encyklice Fides et ratio przez papieża Jana Pawła II w 1998 r.; myśliciela, który był w stanie przekroczyć wszystkie pola wiedzą, autentycznie transdyscyplinarny, określany przez wielu jako Leonardo da Vinci z Rosji. Integralna wizja wiedzy popycha go do próby zgłębienia „żywych włókien nauki” i dostrzeżenia możliwości wzajemnego powiązania wiedzy i ich różnych języków za pomocą klucza tego symbolu.
Pavel A. Florenskij was an authentic giant of both scientific and theological culture, explicitly recognized as one of the great masters of religious thought in the Encyclical Fides et ratio by Pope John Paul II in 1998, a thinker who has been able to cross all fields of the knowledge, authentically transdisciplinary, defined by many as the Leonardo da Vinci of Russia. An inte¬gral vision of knowledge pushes him to try to penetrate the “living fibers of science”, and to glimpse the possibility of an interrelation of knowledge and their different languages through the key of the symbol.
Pavel A. Florenskij è stato un autentico gigante della cultura sia scientifica, che teologica, esplicitamente riconosciuto come uno dei grandi maestri del pensiero credente nell’Enciclica Fides et ratio da papa Giovanni Paolo II nel 1998, pensatore che ha saputo attraversare tutti i campi del sapere, autenticamente transdisciplinare, da molti definito come il Leonardo da Vinci della Russia. Una visione integrale della conoscenza lo spinge a tentare di penetrare nelle “fibre vive della scienza”, e ad intravvedere la possibilità di un’interrelazione dei saperi e dei loro differenti linguaggi attraverso la chiave del simbolo.
Źródło:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2020, 27; 349-358
1230-0780
2719-4337
Pojawia się w:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O przeczuciach, czyli między tajemnicą a inferencją
Autorzy:
Nowak, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049933.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
semantic structure
Natural Semantic Metalanguage
semantyka
epistemologia
czasownik
inferencja
przeczucie
Opis:
The term used in the title of the paper has not, so far, been the subject of a more extensive linguistic reflection. The author of the paper aims at describing the lexical units containing the item przeczuć, ‘to sense’, with respect to their structure and meaning. The method of analysis is based on putting forward appropriate hypotheses in the form of analytical implications and subjecting them to falsification by bringing them down to contradiction. The paper focuses on the reconstruction of the forms of lexical units (on the basis of segmental and supra-segmental signals), and the reconstruction of the hierarchy of meaningful components. The discussion is also concerned with the following notions: stać się ‘become’, wiedzieć ‘know’ and być gotowym powiedzieć ‘be ready to say’. The author tries to prove that those components belong to the semantic structure of the examined phrase; he also proposes a preliminary explication of meanings in terms of Natural Semantic Metalanguage.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2011, 5, 1; 111-124
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Descartes (and Spinoza) on Intellectual Experience and Skepticism
Kartezjusz (i Spinoza) w kwestii intelektualnego doświadczenia i sceptycyzmu
Autorzy:
Carriero, John
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791056.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
niepowątpiewalność
świadomość
sceptycyzm
intuicja
epistemology
indubitability
consciousness
skepticism
intuition
Opis:
Epistemologia Kartezjusza jest zakorzeniona w jego głębokim zainteresowaniu i uznaniu dla tego, co można by nazwać intelektualnym doświadczeniem, lub dokładniej przejrzystym intelektualnym doświadczeniem (przejrzyste intelektualne doświadczenie jest moim terminem oznaczającym to, co Kartezjusz określał ujęciem jasnym i wyraźnym). To zainteresowanie intelektualnym doświadczeniem, jak mi się wydaje, podzielali inni racjonaliści, Spinoza i Leibniz. W części pierwszej artykułu staram się ulokować fenomen przejrzystego intelektualnego doświadczenia w ramach doktryny Kartezjusza i Spinozy. Usiłuję pokazać, że jeśli nie uwzględnimy w sposób właściwy charakteru tego doświadczenia, to ryzykujemy utratą wglądu w centralne motywy leżące u podstaw ich teorii poznania. W drugiej części artykułu rozważam intelektualne doświadczenia w kontekście sceptycznego wątpienia, w szczególności radyklanego wątpienia. Chociaż często przyjmuje się, że Kartezjusz i Spinoza zajmują opozycyjne stanowiska, gdy chodzi o kwestię radykalnego wątpienia, to ja sądzę, że ich stanowisko były bardziej do siebie podobne w tej sprawie niż się zwykle przyjmuje.
Descartes’s epistemology is rooted in his profound interest in and respect for what might be called intellectual experience, especially lucid intellectual experience. (Lucid intellectual experience is my term for what Descartes calls perceiving clearly and distinctly.) This interest, it seems to me, was shared by Descartes’s rationalist successors Spinoza and Leibniz. In the first part of this paper, I locate the phenomenon of lucid intellectual experience, focusing on Descartes and Spinoza. I try to show if we do not give enough attention to the character of such experience, we risk losing touch with a central motivation behind their respective epistemologies. In the second part of the paper, I consider intellectual experience in the context of skeptical doubt, particularly radical doubt. Although Descartes and Spinoza are often taken to be opposed here, I think they share more than is commonly appreciated.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 2; 21-42
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marburska filozofia krytyczna wobec psychologizmu
Marburg’s Critical Philosophy against the Problem of Psychologism
Autorzy:
Parszutowicz, Przemyslaw
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423144.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
epistemology
Marburg School
neokantianism
psychologism
epistemologia
szkoła marburska
neokantyzm
psychologizm
Opis:
The article discusses the position taken by the neokantian Marburg School against the epistemological claim of psychologism, which localized the ultimate source of knowledge and its proof of validity in psychological realm. Marburg School opposed strongly against psychologism to such an extent that 'antypsychologism' itself became one of the most prominent features of the 'Marburg School doctrine'. Antypsychologism served both as a negative point of reference for the transcendental method developed and practiced by the Marburg School, and as an exemplary determinant which distinguished that specific tradition from other neokantian schools. According to Cohen's, Natorp's and Cassirer's critique, psychologism conceived the whole problem of cognition in a very limited sense and reduced all the cognitive acts to the acts of consciousness; psychologism deemed it is necessary that all the cognitive acts have to be conscious, therefore treated consciousness as a necessary condition of all cognitive operations. Exponents of the Marburg School, most notably Ernst Cassirer, did not seek to get rid of psychology at any cost from the edifice of scientific knowledge, but simply to put is in its right place and to separate 'science of the contents' from the 'science of the forms' of knowledge. The latter was supposed to become a fundamental subject of interest for the critique of epistemology developed by the Marburg School as a strictly philosophical science. Its task was to deduce from any systematically developed domain of knowledge its logical structure and to show constitutive for the object of the given science pure cognitive functions, which are independent from the psycho-physiological constitution of the subject of cognition.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2011, 23; 44-52
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauki przyrodnicze w historyczno–epistemologicznym ujęciu Hansa-Jörga Rheinbergera
Natural sciences in Hans-Jörg Rheinberger’s historico-epistemological approach
Autorzy:
KOKOWSKI, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/520386.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
Hans-Jörg Rheinberger
epistemologia historyczna
przekładoznawstwo
historical epistemology
translation studies
Opis:
Artykuł omawia krytycznie formę i treść polskiego przekładu książki Hansa-Jörga Rheinbergera pt. Epistemologia historyczna (Warszawa: Oficyna Naukowa, 2015. Przełożył [z języka niemieckiego] Jan Surman. ISBN 978-83-64363-20-7, ss. 336). Wskazano zarówno merytoryczne zalety tej książki, jak i jej pewne (głównie lingwistyczne) wady.
The article presents a critical review of the form and content of the Polish translation of Hans-Jörg Rheinberger’s book entitled Epistemologia historyczna (Historical epistemology) (Warsaw: Oficyna Naukowa, 2015. Translated [from German] by Jan Surman. ISBN 978-83-64363-20-7, pp. 336), indicating both the substantive advantages of this book and its some (mainly linguistic) shortcomings.
Źródło:
Prace Komisji Historii Nauki PAU; 2015, 14; 309-323
1731-6715
Pojawia się w:
Prace Komisji Historii Nauki PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyjaśnianie naukowe i rozumienie a epistemologiczne problemy badań nad turystyką (rozważania na kanwie teorii Kurta Lewina i Johna Tribe’a)
Autorzy:
Alejziak, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/627936.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
turystyka
badania nad turystyką
teoria
typologia
wyjaśnianie
rozumienie
predykcja
epistemologia
Opis:
W artykule scharakteryzowano istotę oraz różne modele wyjaśniania naukowego i eksplanacyjne walory rozumienia, wskazując na ich użyteczność oraz ograniczenia w poznawaniu praw i mechanizmów rządzących turystyką. Szczególną uwagę zwrócono na epistemologiczny wymiar dorobku wyłaniającego się z dotychczasowych badań i studiów nad turystyką, starając się ukazać nowe kierunki badań w tym zakresie. W pracy odwołano się do dwóch modeli rozważań o epistemologicznych aspektach badań nad turystyką, w których centralne miejsce zajmuje kategoria prawdy o turystyce, a które przedstawione zostały w dwóch artykułach J. Tribe’a.
Źródło:
Turyzm; 2019, 29, 2; 1-19
0867-5856
2080-6922
Pojawia się w:
Turyzm
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na co stać intuicję i dyskurs? Analiza epistemologiczno-fenomenologiczna w oparciu o myśl Husserla i Foucaulta
Autorzy:
Rynkiewicz, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705402.pdf
Data publikacji:
2013-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
intuicja
dyskurs
epistemologia
fenomenologia
holizm
synteza
E. Husserl
M. Foucault
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest krytyczna, epistemologiczno-fenomenologiczna analiza relacji między pojęciami intuicji i dyskursu, z uwzględnieniem stanowiska Husserla i Foucaulta. Zasadnicze pytanie przybiera następującą formę: na co stać intuicję i dyskurs? W procesie analizy zostają określone zarówno ogólne, jak też specyficzne epistemologiczne możliwości oraz osiągnięcia obu tych pojęć. Podczas gdy ogólne osiągnięcie stanowi wyakcentowanie umiejscowienia ludzkich podmiotów w realnym świecie, specyficzne osiągnięcie powiązane jest z dostępem tych podmiotów do obszaru przedmiotowości idealnych. Taka sytuacja wymaga „dążenia komplementarnego”, tzn. syntezy intuicji oraz intelektu.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 381-401
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ filozofii Protagorasa na myśl Platona
Autorzy:
Konrad, Boguta,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897388.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Protagoras
Plato
Athenian Enlightenment
epistemology
ontology
Oświecenie Ateńskie
epistemologia
ontologia
Opis:
The article concerns a widely ignored influence of Protagoras on Plato. My objective is to show that generally speaking there would be no Plato’s philosophy if it was not for the thought of Protagoras. The philosopher from Abdera influenced Plato on many levels. I started off with pointing out that Protagoras “gave” young Plato directions towards his crystallised philosophy. Consequently, I argue that Plato created his world of infinitely existing ideas in opposition to Protagoras’s epistemology. Moreover, in order to prove that sophists are not philosophers, later on Plato abandoned his so-called middle philosophy and once again changed his views, forming his late philosophy of five principles.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(2 (453)); 71-80
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 153

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies