Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "dietary intake" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 30
Tytuł:
Wyniki badań nad stanem odżywienia i sposobem odżywiania się wybranej grupy robotników
Rezultaty issledovanijj upitannosti i obraza pitanija izbrannojj gruppy rabochikh
The results of investigations on nutritional status and habits concerning food intake of a selected group of workers
Autorzy:
Pudlik-Pankiewicz, K.
Mandrowska, A.
Szczygiel, A.
Ksiezny, S.
Dietl, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/871711.pdf
Data publikacji:
1959
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
zywienie czlowieka
stan odzywienia
robotnicy
badania
wady zywienia
spozycie zywnosci
nieregularne podawanie posilkow
stolowki pracownicze
human nutrition
nutrition state
worker
investigation
dietary mistake
food intake
irregularity
worker canteen
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 1959, 10, 3
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dietary intake of pesticide residues by Polish consumers during 2001
Autorzy:
Sadlo, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/65808.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
consumer
pesticide residue
Polska
plant protection
dietary intake
monitoring
vegetable
fruit
Źródło:
Journal of Plant Protection Research; 2003, 43, 1
1427-4345
Pojawia się w:
Journal of Plant Protection Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dietary assessment of males from Seventh-Day Adventist Church in Warsaw
Ocena sposobu zywienia mezczyzn adwentystow dnia siodmego z Warszawy
Autorzy:
Slociak, E
Bartnikowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/877342.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
Polska
diet structure
male
Warsaw city
human nutrition
nutrient intake
daily food ration
healthy eating
diet
Seventh-Day Adventist Church
plant food product
dietary assessment
Opis:
The main purpose of this research was to assess the quality and quantity of daily food rations and the intakes of selected nutrients by males aged 30 to 50 years - the Seventh-Day Adventists from the Warsaw assembly. The results of the quality of daily food rations showed that around 97% of food rations of Adventists were composed satisfactorily or adequately. Furthermore, the assessment of the daily intakes of nutrients showed no significant difference from recommended values formulated by National Food and Nutrition Institute in Warsaw. Daily food intakes by the Adventist males closely follow the healthy eating recommendations over daily nutrients intakes of whole population of males in Poland living in cites. Such results are mostly related to low consumption of fats, cholesterol, salt and higher intake of dietary fiber and vitamin C.
Celem pracy jest ocena jakościowa i ilościowa całodobowych racji pokarmowych mężczyzn w wieku 30-50 lat - Adwentystów Dnia Siódmego (ADS) ze zboru w Warszawie. W ocenie jakościowej stwierdzono, że ok. 97% racji pokarmowych Adwentystów zestawiono w stopniu dobrym lub dostatecznym, zaś analiza ilościowa wykazała, że podaż składników odżywczych w całodobowych racjach pokarmowych Adwentystów nie odbiega w istotnym stopniu od zaleceń opracowanych przez specjalistów IŻŻ w Warszawie dla osób tej grupy. Całodobowe racje pokarmowe mężczyzn ADS odpowiadają bardziej prozdrowotnemu modelowi żywienia niż racje pokarmowe populacji ogółu mężczyzn z Warszawy. Wynika to głównie z mniejszego spożycia tłuszczów, cholesterolu i soli kuchennej, a większego spożycia włókna pokarmowego i witaminy C przez Adwentystów.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2008, 59, 3
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of dietary intake of patients with irritable bowel syndrome
Ocena sposobu żywienia pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego
Autorzy:
Prescha, A.
Pieczynska, J.
Ilow, R.
Poreba, J.
Neubauer, K.
Smereka, A.
Grajeta, H.
Biernat, J.
Paradowski, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/874308.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
assessment
human nutrition
dietary intake
energy value
nutrient content
daily dietary intake
food ration
patient
irritable bowel syndrome
Opis:
The dietary intake of patients with irritable bowel syndrome was assessed using 24-h dietary recall. The energy value and nutrient contents in the daily food rations were calculated by Nutritionist IV computer program with the Polish database. Differentiations in the Polish RDA coverage for energy and nutrients were observed in the studied group. Fat, saturated fatty acid, phosphorus and also vitamin A, E and C contents were above the RDA in the patients’ daily food ration. The majority of IBS individuals did not meet recommendations for carbohydrate intake. Calcium and cooper intake was below the Polish RDA. The insufficient vitamin B2 intake and excessive Fe supply have been shown in the male patients.
Na podstawie wywiadu 24-godzinnego oceniono sposób żywienia pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego. Wartość energetyczną oraz zawartość składników odżywczych w całodziennej racji pokarmowej obliczono za pomocą programu komputerowego Nuritionist IV z polską bazą danych. Stwierdzono zróżnicowane pokrycie zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze w badanej grupie. Całodzienna racja pokarmowa pacjentów dostarczała nadmierną ilość tłuszczu, nasyconych kwasów tłuszczowych, również zawartość fosforu oraz witamin A, E i C w diecie znacznie przekraczała bezpieczny poziom spożycia. Większość badanych pacjentów nie spożywała zalecanej ilości węglowodanów. Wykazano zbyt małą zawartość wapnia i miedzi w całodziennej racji pokarmowej. W grupie badanych mężczyzn zaobserwowano niedostateczną podaż witaminy B2 oraz nadmierną podaż żelaza.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2009, 60, 2
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of dietary intake in a sample of Polish population – baseline assessment from the prospective cohort ‘PONS’ study
Autorzy:
Ilow, R.
Regulska-Ilow, B.
Rozanska, D.
Zatonska, K.
Dehghan, M.
Zhang, X.
Szuba, A.
Vatten, L.
Janik-Koncewicz, K.
Manczuk, M.
Zatonski, W.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50214.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Tematy:
dietary intake
Polish population
PONS project
macronutrient intake
daily intake
food
energy
protein
carbohydrate
fat
fatty acid
human health
Źródło:
Annals of Agricultural and Environmental Medicine; 2011, 18, 2
1232-1966
Pojawia się w:
Annals of Agricultural and Environmental Medicine
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of atherogenicity of students daily diets of Wroclaw Medical University
Ocena aterogenności całodziennych racji pokarmowych studentów Akademii Medycznej we Wrocławiu
Autorzy:
Regulska-Ilow, B.
Ilow, R.
Rojowska, K.
Kawicka, A.
Salomon, A.
Rozanska, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/871519.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
human nutrition
diet
daily dietary intake
student
Medical University of Wroclaw
atherosclerosis
atherogenic index
dietary fibre intake
fatty acid
cholesterol
Opis:
Wprowadzenie. Wyniki badań naukowych wskazują, iż nadmierne spożycie produktów będących źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych (NKT) i cholesterolu oraz zaburzone proporcje w spożyciu jedno- (JNKT) i wielonienasyconych (WNKT) kwasów tłuszczowych wpływają na rozwój zmian miażdżycowych już od wczesnych lat życia. Cel. Oceniono aterogenność diet studenckich przez oszacowanie w nich zawartości poszczególnych kwasów tłuszczowych, ich wzajemnych proporcji oraz cholesterolu. Materiały i metody. Grupę badaną stanowiło 127 studentów (kobiety-100, mężczyźni-27) Akademii Medycznej we Wrocławiu. Sposób żywienia w badanej grupie oceniono metodą bieżącego notowania jadłospisów z trzech dni, w tym jednego dnia weekendowego, przy użyciu ankiety żywieniowej. Wyniki. Udział energii z nasyconych kwasów tłuszczowych (NKT) przekraczał dozwolone 10% całodziennego zapotrzebowania energetycznego i średnio w dietach studentek i studentów wynosił 14,3% i 15,6%. Średni odsetek energii pochodzącej z jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (JNKT) w dietach studentek wynosił 12,8%, a studentów 15,3%, przy wartościach zalecanych ≥14% dobowego zapotrzebowania energetycznego. Zawartość cholesterolu w dietach badanych kobiet wynosiła średnio 278,7 mg/dobę, a mężczyzn 428,1 mg/dobę, przy wartości dopuszczalnej 300 mg/dobę. Aterogenność oceniona współczynnikiem Keys’a wynosiła w dietach studentek średnio 49,2 przy zalecanych wartościach 30,1–35,5, a w dietach studentów 52,3 przy zalecanych wartościach 28,4-33,8. Aterogenność oceniona współczynnikiem P/S w obu grupach wynosiła 0,4, przy wartościach zalecanych ≥ 1. Udział energii z wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT) przy dozwolonym zakresie 6-10%, w średniej diecie studentek wynosił 5,3%, a studentów 6,0%. Suma kwasów EPA i DHA w dietach studentek wynosiła 0,1 g/dobę, a stosunek WNKT n-6/n-3 wynosił 5,8:1 (zalecany 4:1). Suma EPA i DHA w dietach studentów wynosiła 0,2 g/dobę, stosunek kwasów WNKT n-6/n-3 wynosił 6,1:1. Wnioski. Wykazano, iż badane diety mogą sprzyjać rozwojowi zmian miażdżycowych.
Background. Results of the research indicate that excessive consumption of products that are a rich source of the saturated fatty acids (SFA) and cholesterol, and disturbed balance in the monounsaturated fatty acids (MUFA) and polyunsaturated fatty acids (PUFA) intake could affect the development of atherosclerotic lesions since the childhood. Objective. The aim of the study was to evaluate the atherogenicity of the students diets, based on the content of various fatty acids (FA), their relative proportions, and the content of cholesterol. Material and methods. The study group included 127 students (female-100, male-27) of Wrocław Medical University. Dietary habits in the study group were evaluated by the method of the three-day diet record including one weekend day. In total 381 dietary interviews: 300 from female and 81 from male were analyzed. Results. The percentage of energy from SFA was higher than recommended 10%. The average percentage of energy from SFA in the diets of male and female was 14.3% and 15.6%. The average percentage of energy from MUFA in the diets of female and male was respectively 12.8% and 15.3%. The recommended average percentage of energy from MUFA is ≥ 14% of daily energy requirements. The daily intake of cholesterol should be less than 300 mg/day. The average content of cholesterol in the diets of female was 278.7 mg/day, and male 428.1 mg/day. The Keys atherogenic score assessed in the diets of female was on average 49.2 with recommended values of 30.1-35.5, and 52.3 in the diets of male at the recommended values of 28.4-33.8. Atherogenicity estimated by P/S ratio in both students groups was 0.4 at the recommended values of ≥ 1. The recommended daily percentage of energy from PUFA is 6-10%. The percentage of energy from PUFA in the average diet of female was 5.3%, and 6.0% in the male diets. The sum of EPA and DHA in the female diets was average 0.1 g/day, and the n-6/n-3 PUFA ratio was 5.8:1 (recommended 4:1). The sum of EPA and DHA in the male diets was 0.2 g/day, and the n-6/n-3 PUFA ratio was 6.1:1.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2012, 63, 3
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena sposobu żywienia dzieci i młodzieży zamieszkałych w wybranych domach dziecka z terenu Górnego Śląska
Evaluating the way children and adolescents living in selected orphanages in Upper Silesia
Autorzy:
Szczepańska, E.
Przeliorz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/271434.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
Tematy:
dom dziecka
odżywianie
wartość odżywcza
młodzież
orphanage
nutrition
dietary intake
adolescents
Opis:
Populacja dzieci i młodzieży jest grupą najbardziej narażoną na wpływ negatywnych skutków nieprawidłowego żywienia. Dom Dziecka, jako instytucja zastępująca dom rodzinny, powinna mieć swój znaczący udział w zakresie kształtowania i umacniania prawidłowych wzorców prozdrowotnych, w tym także żywieniowych. Celem pracy była ocena wartości energetycznej i odżywczej jadłospisów realizowanych w wybranych Domach Dziecka na terenie Górnego Śląska oraz ocena różnic pomiędzy wartością odżywczą jadłospisów realizowanych wiosną i jesienią. Badania przeprowadzono w 8 domach dziecka w Katowicach, Bytomiu, Gliwicach i Chorzowie. W badanych Domach Dziecka przebywało łącznie 305 dzieci, w tym 153 dziewczynki i 152 chłopców. Badanie obejmowało analizę jadłospisów z 10 dni. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że wartość energetyczna jadłospisów realizowanych w domach dziecka jest nieco wyższa, niż wskazują zalecenia żywieniowe, średnio o 14,3% w sezonie wiosennym oraz 13,5% w sezonie jesiennym. Ponadto jadłospisy charakteryzowały się znacznym przekroczeniem ilości białka (odpowiednio o 92,6% i 90,5%), niewielkim przekroczeniem tłuszczu (11,6% i 13%), natomiast zawartość węglowodanów była zgodna z zaleceniami. Analiza uzyskanych wyników nie wykazała istotnych statystycznie różnic pomiędzy wartością energetyczną i odżywczą jadłospisów realizowanych w obu sezonach. Ocena wartości energetycznej i odżywczej jadłospisów realizowanych w badanych domach dziecka na terenie Górnego Śląska wskazuje na występowanie nieprawidłowości. Stwierdzone nieprawidłowości wskazują na konieczność prowadzenia edukacji żywieniowej w zakresie upowszechniania zasad planowania posiłków w domach dziecka.
Children and youth are the population that is the most vulnerable to the negative effects of improper nutrition. An orphanage as an institution acts as a substitute for the family home and thus should play a significant role in shaping and strengthening of proper eating habits. The aim of the study was to evaluate the food energy and nutritional values of the menus served in selected orphanages in Upper Silesia and an estimation of the differences between the nutritional value of the menus served in springtime and in autumn. The study was carried out in 8 orphanages in Katowice, Bytom, Gliwice, and Chorzów, where all together 305 children resided including 153 girls and 152 boys. The study included an analysis of the ten-day menus. On the grounds of the results, it had been ascertained that the food energy value of the menus served in the orphanages was slightly higher than showed by the dietary recommendations, on average about 14.3% in springtime, and 13.5% in autumn. Moreover the menus were characterized by a significant transgression in the amount of protein (92.6% and 90.5% respectively), a slight transgression in the amount of fat (11.6% and 13%). However, the amount of carbohydrates was in accordance with the recommendations. The analysis of the results did not show a statistically significant difference between the food energy and nutritional values of the menus served in both seasons. The estimation of the food energy and nutritional values of the menus served in the selected orphanages in Upper Silesia indicates the appearance of irregularities. The irregularities necessitate the implementation of education as regards nutrition and meal planning in the orphanages.
Źródło:
Journal of Ecology and Health; 2012, R. 16, nr 4, 4; 204-208
2082-2634
Pojawia się w:
Journal of Ecology and Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of constitutional factors on the daily intake of selenium on the example of Pomeranian population
Ocena wpływu czynników konstytucjonalnych na dzienne spożycie selenu na przykładzie mieszkańców województwa pomorskiego
Autorzy:
Żukowska, J.
Dziadziuszko, M.
Biziuk, M.
Czarnowski, W.
Nowak, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/270780.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Aparatury Badawczej i Dydaktycznej, COBRABiD
Tematy:
selen
metodologia badań spożycia żywności
BMI
spożycie żywności
metoda podwójnej porcji
selenium
dietary methodology
food intake
duplicate portion method
Opis:
In the current work, dietary intake of selenium was studied among adults residents of Pomeranian District. Concentration of selenium in diet samples was determined using Hydride Generation Atomic Absorption Spectrometry (HGAAS) technique after microwave digestion. The analyses of the 1 - day food ratios showed that the participants consumed insufficient levels of selenium with reference to Recommended Dietary Allowance what may constitute a risk for the deficiency of this element in human body. Moreover, the statistical analysis demonstrated a significant effect of the gender, age, and body mass index upon the dietary intake of selenium.
W pracy dokonano oceny realizacji zapotrzebowania na selen w całodziennych racjach pokarmowych pobranych metodą podwójnej porcji wśród mieszkańców województwa pomorskiego. Oznaczanie Se przeprowadzono techniką generowania wodorków w połączeniu z absorpcyjną spektrometrią atomową (HGAAS) po uprzedniej mineralizacji próbek żywności. Analiza całodziennych racji pokarmowych pozwoliła na stwierdzenie, że ilość selenu przyjmowanego wraz z dietą jest niewystarczająca i może stanowić duże ryzyko niedoboru tego pierwiastka w organizmie. Ponadto, przeprowadzona analiza statystyczna wykazała wpływ płci, wieku oraz wskaźnika masy ciała na zawartość selenu w badanych próbkach żywnościowych.
Źródło:
Aparatura Badawcza i Dydaktyczna; 2012, 17, 3; 13-19
2392-1765
Pojawia się w:
Aparatura Badawcza i Dydaktyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dietary intake of antioxidant vitamins in the healthy adults in relation to current recommended intake
Autorzy:
Jablonowska-Lietz, B.
Jarosz, A.
Nowicka, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/877954.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
dietary intake
antioxidant vitamin
food source
vitamin
healthy adult
adult
recommended intake
Opis:
Background. The health benefits arising from antioxidant vitamins A, C and E are well recognised and their recommended dietary intake for the general population have been established. However, there is still a need for assessing antioxidant vitamin intake in different population groups. Objective. To assess intake of antioxidant vitamins: A, C, E and β-carotene, and to identify their major sources in the diets of healthy subjects. Material and methods. The study group consisted of 182 adults; both men and women from polish population. Antioxidant vitamin dietary intake was assessed by individual 3-day records. Data were analysed using updated “Polish Food Composition Tables” and ‘Dieta 5’ Software. Results. The average daily intake of antioxidant vitamins was: 1076 mg for vitamin A (including 46% of retinol and 55% of β-carotene), 107 mg for vitamin C and 9 mg for vitamin E. Higher dietary intake of these vitamins was observed in men compared to women. Conclusions. The average intake of antioxidant vitamins was found to be in recommended range, however, significant differences were observed between the lowest and the highest intake. They were related to differences in the consumption of food products recognized as major sources of vitamins A, C, E and β-carotene in study population.
Wprowadzenie. W dobie nieustannego narażenia organizmu na działanie wolnych rodników, prawidłowe działanie układu antyoksydacyjnego, a tym samym dostarczanie wraz z dietą witamin oksydacyjnych w ilościach odpowiadających zapotrzebowaniu, odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu licznych chorób cywilizacyjnych. Cel badań. Celem pracy była ocena spożycia witamin antyoksydacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem witamin A, C i E oraz β-karotenu, a także wskazanie ich źródeł w diecie badanych. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w grupie 182 dorosłych osób. Oceny spożycia witamin dokonano w oparciu o trzydniowe zapisy spożycia. Dane analizowano przy użyciu programu komputerowego „Dieta 5” oraz Tabel składu i wartości odżywczej żywności. Wyniki. Średnie dzienne spożycie witamin antyoksydacyjnych wyniosło: dla witaminy A - 1076 μg, (z czego 46% z retinolu a 55% z β-karotenu), dla witaminy C - 107 mg, oraz dla witaminy E - 9 mg, przy wyższych poziomach spożycia u mężczyzn niż u kobiet. Wnioski. Średnie spożycie witamin antyoksydacyjnych odpowiadało zaleceniom, jednak sszczegółowa analiza wyników wykazała istnienie dużych rozbieżności między niskim a wysokim poziomem spożycia tych witamin, związanych z istotnymi różnicami w zakresie konsumpcji produktów będących głównymi źródłami witamin A, C i E oraz β-karotenu.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2013, 64, 1
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dietary intakes of iron and zinc assessed in a selected group of the elderly: are they adequate?
Autorzy:
Madej, D.
Borowska, K.
Bylinowska, J.
Szybalska, A.
Pietruszka, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/873701.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
dietary intake
iron
zinc
elderly
PolSenior project
human nutrition
Opis:
Background. Many studies demonstrate that the elderly consume a nutritionally inadequate diet that includes deficiencies in macro- and microelements; iron and zinc being significant examples of the former. Objectives. To assess the adequacy of dietary iron and zinc intakes in the elderly. Material and methods. The study was conducted on n=102 elderly persons, participating in the PolSenior Project, aged over 65, of which 44 were women and 58 men. Consumption data were collected by using 3 day dietary record from which a usual intakes of energy, macroelements (iron and zinc) were calculated. The Estimated Average Requirement (EAR) cut point and z-scores methods were used to determine probabilities of whether iron and zinc uptake was adequate per subject. Results. By using the EAR cut-point method it was stated that iron intake was inadequate for 5% of respondents, whereas 44% showed deficits in zinc (34% women and 52% men). The z-scores demonstrated that 3% of subjects had high probabilities of deficiencies in iron and 52% in zinc. Indeed, very high zinc deficiencies were observed in 20% of cases. Conclusions. The insufficient energy intake observed among respondents contributes to a high risk of zinc deficiency necessary to ensure health in the elderly. In most cases, the low risk of iron deficiency shows that there is no need to increase this nutrient uptake in the examined group of elderly. The study highlights the need for educating the elderly, especially focused on improving zinc intake without changing iron intake. It can be done through appropriate dietary choices so as to include products such as dairy products, wheat bran, pumpkin and sunflower seeds, beans, lentils and nuts.
Wprowadzenie. Wyniki wielu badań wskazują, że dieta osób starszych jest często nieadekwatna do ich zapotrzebowania. Istotne znaczenie ma odpowiednie spożycie makro- i mikroelementów w tym, m.in. żelaza i cynku. Cel. Celem niniejszych badań była ocena spożycia żelaza i cynku przez osoby starsze. Materiał i metody. Badania przeprowadzono wśród 102 osób w wieku ponad 65 lat (44 kobiety, 58 mężczyzn), uczestników projektu PolSenior. Dane o spożyciu zostały zebrane metodą 3-dniowego bieżącego notowania, na podstawie których obliczono wartość energetyczną racji pokarmowych oraz zwyczajowe spożycie makroskładników, żelaza i cynku. Ocenę adekwatności spożycia żelaza i cynku przeprowadzono metodą punktu odcięcia (Estimated Average Requirement - EAR cut-point) oraz określając prawdopodobieństwo nieprawidłowego spożycia żelaza i cynku na poziomie indywidualnym z wykorzystaniem współczynnika z-score. Wynik. Ocena adekwatności spożycia badanych pierwiastków metodą EAR cut-point wykazała w przypadku żelaza, iż dla 5% badanych zwyczajowa dieta nie pozwoliła na realizację normy na żelazo na poziomie średniego zapotrzebowania w grupie (EAR), natomiast w przypadku cynku aż u 44% badanych (34% wśród kobiet i 52% wśród mężczyzn). Oceniając prawdopodobieństwo niedostatecznego spożycia wykazano, że duże prawdopodobieństwo niedoborów żelaza wystąpiło jedynie u 3% osób, natomiast w przypadku cynku u około 52% osób, przy czy bardzo wysokie ryzyko dotyczyło 20% badanej populacji. Wnioski. Zbyt niska wartość energetyczna diet badanych osób powyżej 65 roku życia stwarza ryzyko wystąpienia niedoborów cynku w diecie osób starszych. Ze względu na niewielkie ryzyko wystąpienia niedoboru żelaza w diecie osób starszych nie ma potrzeby poprawy spożycia tego składnika wśród badanych osób. W celu zwiększenia pobrania cynku przez te osoby bez zmiany pobrania żelaza zaleca się większe spożycie produktów, takich jak mleko i przetwory mleczne, otręby pszenne, nasiona dyni i słonecznika, fasola, soczewica czy orzechy.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2013, 64, 2
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Estimated dietary intakes of nitrates in vegetarians compared to a traditional diet in Poland and acceptable daily intakes: is there a risk?
Autorzy:
Mitek, M.
Anyzewska, A.
Wawrzyniak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/874864.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
dietary intake
nitrate
vegetarian
traditional diet
human nutrition
human diet
diet
acceptable daily intake
health risk
Polska
Opis:
Background. Vegetarian diets, by definition, are rich in vegetables and so may have high levels of nitrates, that can elicit both positive or negative effects on the human body. Exposure to nitrates can thus be potentially higher for this population group. Objective. To estimate dietary nitrates intakes in Polish vegetarians and compare these with the Polish average. Material and methods. A sample of 86 vegetarians were surveyed via a questionnaire to determine nitrate intake for those adopting a vegetarian diet. Nitrate intakes for the average Pole were obtained from the Central Statistical Office. Results. The domestic intake of nitrate, per average person, during 2000-2009, ranged from 115.5 to 133.7 mg NaNO3 with a mean of 125 mg NaNO3 of which 35.4% constituted the Acceptable Daily Intake (ADI). For vegetarians, the corresponding levels ranged from 37.3 to 2054.3 mg NaNO3 with a mean intake of 340.1 mg NaNO3 of which 95.8% represented the ADI. This was almost twice more than values obtained from calculating nitrate intakes of a typical 7-day vegetarian menu; 104.5 to 277.6 mg NaNO3 with a mean 175.9 mg NaNO3 with the 49.1% making up the ADI. Conclusions. The nitrate intakes in the tested vegetarians were 140 to 270% higher than ones for the average Pole, however in both cases the ADI was not exceeded. Nevertheless, the higher intake of nitrates so observed in vegetarians can be hazardous to some from this population group.
Wprowadzenie. Dieta wegetariańska, bogata w warzywa a przez to w azotany (V) może mieć korzystny jak i niepożądany wpływ na organizm człowieka. Wegetarianie narażeni są na większe pobranie azotanów (V) z dietą ze względu na większy udział w niej warzyw. Cel. Celem badań było oszacowanie pobrania azotanów (V) przez wegetarian oraz porównanie z pobraniem tych związków przez statystycznego Polaka. Materiał i metody. Oszacowanie pobrania azotanów (V) przez wegetarian przeprowadzono metodą ankietową wśród 86 wegetarian oraz na podstawie jadłospisu wegetariańskiego. Oszacowania pobrania tych związków przez statystycznego Polaka dokonano na podstawie danych o spożyciu Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Wyniki. Pobranie azotanów (V) w gospodarstwach domowych w Polsce w latach 2000-2009 wynosiło od 115,8 mg NaNO3/os do 133,7 mg NaNO3/d/os. Średnie pobranie tych związków wynosiło 125,5 mg NaNO3/d/ os co stanowiło 35,4% akceptowanego dziennego pobrania (ADI). Wielkość dziennego pobrania azotanów (V) wśród ankietowanych wegetarian wynosiła od 37,2 mg NaNO3/os do 2054,3 mg NaNO3/os. Średnie pobranie tych związków wynosiło 340,1 mg NaNO3/d/os (95,8% ADI) i było prawie dwukrotnie wyższe niż pobranie tych związków obliczone na podstawie 7-dniowego jadłospisu wegetariańskiego od 104,5 mg NaNO3/os do 277,6 mg NaNO3/os, wynoszące średnio 175,9 mg NaNO3/d/os (49,5% ADI). Wnioski. Średnie pobranie azotanów (V) przez wegetarian stanowiło od 140% do 270% wielkości pobrania tych związków z tradycyjną dietą przez statystycznego Polaka. Akceptowane dzienne pobranie tych związków nie zostało przekroczone zarówno przez wegetarian jak w gospodarstwach domowych. Większe pobranie azotanów (V) przez wegetarian w wyniku większego spożycia warzyw może stanowić zagrożenia dla zdrowia niektórych wegetarian.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2013, 64, 2
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Intakes of folic acid from dietary supplements and fortified products in students
Autorzy:
Sicinska, E.
Bojarska, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/871419.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
food intake
intake
folic acid
dietary supplement
fortified food product
student
human nutrition
Opis:
Background. A great variety of dietary supplements and fortified products, containing folic acid, are widely available to satisfy the market demand for supplementing the diet with this vitamin. Objective. To assess folic acid intake from dietary supplements and fortified products in students. Materials and methods. The study was performed between October 2010-April 2011 on 314 university students aged 19- 34 years, excluding pregnant or lactating women. Self-administered questionnaire was used to collect information about health, lifestyle and use of dietary supplements during previous month (frequency and doses) and frequency and portion of the fortified products consumed. Results. Diets were supplemented by folic acid by almost 13% of respondents; the average intake was 148 ± 99.7 μg/person/ day, (range 10-400 μg). Products fortified with this vitamin were used by 89% students with an average intake of folic acid 83.7 ± 101 μg/person/day, (range 0.3-660 μg); about a quarter of these subjects were however unaware that they were consuming fortified products. Both product types were used together by 11% students. Among these subjects the average folic acid intake was the highest (233 ± 151 μg/person/day, range 12.3–678 μg); with 66% originating from supplements and 34% from fortified products. There were no instances of folic acid being consumed above the tolerable upper intake level (UL), of 1000 μg/day. Conclusions. It is necessary to warn the public that overconsumption of folic acid, (through dietary supplements, enriched food), may be hazardous to health, since many people combine such multiple products.
Wprowadzenie. Szeroki asortyment suplementów diety i produktów wzbogaconych w kwas foliowy na rynku powoduje, że uzupełnianie diety tą witaminą staje się powszechne. Cel pracy. Oszacowanie spożycia kwasu foliowego w formie suplementów diety i produktów wzbogaconych przez wybraną grupę studentów. Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w okresie październik 2010r. – kwiecień 2011r. Wzięło w nim udział 314 studentów w wieku 19-38 lat. Respondenci wypełniali kwestionariusz, który zawierał pytania dotyczące zdrowia, stylu życia, stosowania suplementów diety w ciągu ostatniego miesiąca oraz częstotliwości spożycia produktów wzbogaconych wraz z wielkościami spożywanych porcji. Wyniki. W badanej grupie studentów stosowanie suplementów diety zawierających kwas foliowy zadeklarowało prawie 13% osób, średnie spożycie wynosiło 148 ± 99,7 μg/os/d (zakres 10-400 μg). Natomiast produkty wzbogacone tą witaminą spożywało 89% badanych, średnie spożycie było 83,7 ± 101 μg/os/d (zakres 0,3 - 660 μg). Stwierdzono, iż ponad ¼ respondentów nie była świadoma faktu, że spożywa produkty wzbogacone. Jednocześnie suplementy diety i produkty wzbogacone kwasem foliowym stosowało 11% osób. Średnie pobranie witaminy w tej grupie było najwyższe (233 ± 151 μg, zakres 12,3 – 678 μg). Wnioski. U żadnej osoby spożycie łącznie z obu źródeł nie przekroczyło górnego tolerowanego poziomu (UL). Istnieje potrzeba informowania społeczeństwa o zasadach prawidłowego stosowania dodatkowych źródeł składników odżywczych, aby nie dopuścić do nadmiernego ich spożycia.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2013, 64, 1
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nutritional assessment in Polish men with cardiovascular diseases
Autorzy:
Anyzewska, A.
Wawrzyniak, A.
Wozniak, A.
Krotki, M.
Gornicka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/875631.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
nutritional assessment
Polska
man
cardiovascular disease
human nutrition
body mass index
dietary intake
mineral
vitamin
Opis:
Background. Cardiovascular disease is the most common cause of death in Poland, where many factors have been found responsible such as obesity, smoking cigarettes and a lack of physical activity. Amongst these are also nutritional determinants, which principally include the amount and types of dietary fatty acids consumed, coupled with low intakes of antioxidant-rich fruit and vegetables. Objectives. To assess nutrition in male subjects suffering from cardiovascular disease. Materials and methods. Subjects were 95 men with cardiovascular disease aged 30-90 years. Nutrition was assessed by weighed food records over 3 days. The calorific dietary intake, as well as the proportions of calories derived from dietary protein, carbohydrates and fat were also calculated; this included vitamins and minerals. Results. Only 18% subjects had a normal Body Mass Index (BMI); the rest falling into the overweight or obesity ranges. The average dietary calorific daily intakes were abnormally low at 1582 kcal/person, however the proportions of fat and protein making up this value were too high; respectively at 36% and 19%. The average daily consumption per person of cholesterol, fibre and vegetables were respectively 251 mg, 19 g and 608 g. A significant number were deficient in dietary minerals (eg. calcium, potassium and magnesium) as well as vitamins; especially A, B1 and Br Conclusions. Persons suffering from cardiovascular disease require a diet with sufficient calories for their body needs. It is also vital that the dietary sources of energy are properly balanced between protein, carbohydrates and fats as well as having appropriate intakes ofbothvitamins and minerals (eg. calcium, magnesium and potassium).
Wprowadzenie. Choroby sercowo-naczyniowe to najczęstsza przyczyna zgonów w Polsce. Na rozwój tych schorzeń wpływa wiele czynników, m.in.: otyłość, palenie papierosów czy brak aktywności fizycznej. Spośród czynników żywieniowych do najważniejszych przyczyn należą ilość i rodzaje kwasów tłuszczowych, zbyt niskie spożycie błonnika pokarmowego oraz owoców i warzyw, a przez to przede wszystkim witamin antyoksydacyjnych. Cel. Celem badań była ocena sposobu żywienia grupy mężczyzn z chorobami sercowo-naczyniowymi. Materiał i metody. Badanie przeprowadzono wśród 95 mężczyzn z chorobami sercowo-naczyniowymi w wieku od 30 do 90 lat. Oceny sposobu żywienia dokonano na podstawie 3-dniowego bieżącego notowania. Obliczono wartość energetyczną całodziennych racji pokarmowych badanych a także udział białek, węglowodanów i tłuszczu w dostarczaniu energii. Określono także wielkość spożycia wybranych składników mineralnych i witamin. Wyniki. Zaledwie u 18% badanych stwierdzono prawidłową wartość wskaźnika masy ciała (BMI), u pozostałych osób stwierdzono nadwagę lub otyłość. Podaż energii z całodzienną racją pokarmową była zbyt niska i wynosiła średnio 1582 kcal/ os/d, a udział tłuszczu (36%) i białka (19%) w dostarczaniu energii był zbyt wysoki. Średnie spożycie cholesterolu, błonnika oraz owoców i warzyw wynosiło: 251 mg/os/d, 19 g/os/d oraz 608 g/os/d. Znacząca liczba osób badanych spożywała niewystarczające ilości składników mineralnych (głównie wapnia, potasu i magnezu) oraz witamin (przede wszystkim A, B1 i B2). Wnioski. Szczególną uwagę wśród osób z chorobami sercowo-naczyniowymi należy zwrócić na prawidłowe spożycie energii oraz udział energii z białek, węglowodanów i tłuszczu w diecie, jak też na prawidłowe spożycie składników mineralnych takich jak Ca, Mg i K oraz witamin, w tym antyoksydacyjnych.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2013, 64, 3
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparing diabetic with non-diabetic overweight subjects through assessing dietary intakes and key parameters of blood biochemistry and haematology
Autorzy:
Gajda, A.
Sulich, A.
Hamulka, J.
Bialkowska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/874381.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
human nutrition
overweight
diabetic overweight
non-diabetic overweight
dietary intake
blood parameter
blood biochemistry
hematology
obesity
diabetes type 2
lipid profile
C-reactive protein
adult
Opis:
Introduction. An important way of preventing type 2diabetes is by adopting a proper diet by which means appropriate control over blood glycaemia and lipids can be achieved. Objectives. To assess selected biochemical and haematological markers in overweight subjects or those suffering from type 2 diabetes in relation to their estimated dietary intake. Material and methods. The study was conducted in 2012 on n=86 overweight or obese subjects living in Warsaw or its environs, of whom n=43 had type 2 diabetes. Dietary intakes were compared between non-diabetics (control group) and diabetics (test group) by 3 day records, whilst the relevant blood biochemistry and haematology results were obtained from medical records; with patient consent. Results. Diabetic subjects had significantly higher serum glucose and CRP levels than controls, respectively; 190 vs 98 mg/ dl and 1.4 vs 1.1 mg/dl. Lipid profiles were however more significantly abnormal in controls, compared to diabetics with respectively; total cholesterol 220 vs 194 mg/dl, LDL-cholesterol 131 vs 107 mg/dl and triglycerides 206 vs 157 mg/dl. There were no significant differences in HDL-cholesterol; respectively 55 vs 51 mg/dl. In the diabetics, calorific intakes from carbohydrates, especially sugars, were significantly lower than controls i.e. 9% vs 13%. The proportional share of calories derived from dietary fats did not differ between groups, nevertheless a positive correlation was observed between dietary fat content with blood cholesterol concentrations in diabetics. Conclusions. Disorders of carbohydrate metabolism were confirmed in both overweight and diabetic (type 2) subjects. In addition, both groups demonstrated untoward lipid profiles that correlated with their improper nutrition.
Wprowadzenie. Prawidłowe żywienie, którego celem jest wyrównanie glikemii oraz profilu lipidowego odgrywa zasadniczą rolę w profilaktyce cukrzycy typu 2. Cel pracy. Ocena wybranych wskaźników biochemicznych krwi (glukoza, lipidogram, białko CRP) u osób z nadmierną masą ciała oraz cukrzycą typu 2 w aspekcie ich sposobu żywienia. Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w 2012 roku, wśród 86 mieszkańców Warszawy i okolic, z nadwaga i otyłością, w tym u 43 osób z cukrzycą. Do oceny sposobu żywienia wykorzystano metodę trzydniowego bieżącego notowania. Dane dotyczące wskaźników biochemicznych krwi, za zgodą badanych uzyskano z ich kart zdrowia. Wyniki. U pacjentów z cukrzycą odnotowano istotnie wyższe średnie stężenie glukozy w surowicy krwi (190 vs. 98 mg/dl), jak również wyższe stężenie białka CRP (1,4 vs. 1,1 mg/dl). Biorąc pod uwagę wskaźniki gospodarki lipidowej stwierdzono większe nieprawidłowości w grupie kontrolnej (cholesterol ogółem 220 vs. 194 mg/dl; cholesterol LDL 131 vs. 107 mg/dl; triacyloglicerole 206 vs. 157 mg/dl). Stężenie cholesterolu frakcji HDL nie różniło się istotnie w obydwu grupach (55 vs. 51 mg/dl). Spożycie energii z węglowodanów, zwłaszcza prostych u chorych na cukrzycę było istotnie statystycznie niższe niż w grupie kontrolnej (9 vs. 13%). Procentowy udział tłuszczu w dostarczeniu energii nie różnił się znacząco pomiędzy grupami, przy czym w grupie z cukrzycą odnotowano dodatnią korelację pomiędzy ilością tłuszczu w diecie, a stężeniem cholesterolu we krwi. Wnioski. Uzyskane wyniki potwierdzają występowanie zaburzeń gospodarki węglowodanowej u pacjentów z nadmierną masą ciała oraz cukrzycą typu 2. Ponadto w badanych grupach zaobserwowano niekorzystny profil lipidowy korelujący z ich nieprawidłowym sposobem żywienia.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2014, 65, 2
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparing of nutrients content and calorific value in the diets of Poles and Greeks living in Athens
Autorzy:
Bronkowska, M.
Wtyklo, M.
Bator, E.
Orzel, D.
Biernat, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/871652.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
comparison
nutrient content
calorific value
human nutrition
nutritional habit
diet
daily dietary intake
saturated fatty acid
polyunsaturated fatty acid
Pole
Greek
Athens city
Opis:
Background. Diet is generally defined as a set of behaviors, on the choice of certain foods, their consumption, and it is conditioned by various factors. Each model is shaped feeding in a given place and time by repeated regularly eating and dietary habits. Polish migration to Greece contributed not only to change their place of residence, but also forced them to adapt to a new country. In the literature, foreign language is used for this purpose, the concept of acculturation, which can be distinguished in many aspects of life as well as on the diet. Acculturation related to a diet is called acculturation nutritional and can cause desirable or undesirable effects on nutrition. Objective. To compare calorific intakes and core nutritional components in the daily diets of Poles and native Greeks, residing in Athens. Materials and methods. Three repeats of completing a 24-hour food questionnaire were performed for the study. Results were compared with known nutritional requirements and recommendations (according to weighted means). Subjects: These were recruited at the turn of 2010/2011 in Athens and consisted of 66 persons aged 19-26, 31-50 and 51-65 years of whom 31 were Polish and 35 Greek. In the former, 18 (58%) were women and 13 (42%) men, whilst in the latter 19 were women (54%) and 16 men (46%). Results. Daily dietary intakes of calories were 1832 kcal for the Poles but 1628 kcal for the Greeks. Significant differences were observed between the subject groups for daily dietary intakes of calories, total carbohydrate, fibre, saturated fatty acids (SFA) and poly-unsaturated fatty acids (PUFA). In women subjects, both Polish and Greek, these significant differences were seen in calorific and carbohydrate intakes, whereas for Polish and Greek men such differences were limited only to dietary fibre. Conclusions. The daily diets of Poles and Greek subjects living in Athens did not meet recommended standards of proper nourishment.
Wprowadzenie. Sposób żywienia jest na ogół definiowany jako zbiór zachowań, dotyczących wyboru określonych produktów spożywczych, ich konsumpcji i jest on uwarunkowany różnymi czynnikami. Każdy model żywienia kształtowany jest w danym miejscu i czasie przez powtarzające się regularnie nawyki oraz zwyczaje żywieniowe. Migracja Polaków do Grecji przyczyniła się nie tylko do zmiany ich miejsca zamieszkania, ale również zmusiła ich do adaptacji w nowym kraju. W literaturze obcojęzycznej używa się do tego celu pojęcia akulturacji, które może być rozróżniane w wielu aspektach życia, również dotyczących diety. Akulturacja związana z dietą nazywana jest akulturacją żywieniową i może wywołać pożądane, bądź niepożądane skutki w odżywianiu. Cel. Celem pracy było porównanie podaży energii i składników podstawowych w całodziennych racjach pokarmowych Polaków mieszkających w Grecji, jak i rdzennych Greków, mieszkańców Aten. Materiał i metody. Przeprowadzono wywiady żywieniowe z ostatnich 24 godzin przed badaniem, powtórzone trzykrotnie. Wyniki porównano z wymaganiami i zaleceniami żywieniowymi. W badaniach wykonanych w latach 2010/2011 w Atenach uczestniczyło 66 osób w wieku 19-26, 31-50 and 51-65 lat, z których 31 stanowili Polacy i 35 Grecy. Wyniki. W całodziennych racjach pokarmowych Polaków podaż energii wynosiła 1832 kcal, natomiast Greków - 1628 kcal. Nie stwierdzono istotnych różnic statystycznych w całodziennych racjach pokarmowych Polaków (n = 31) i Greków (n = 35), w zakresie podaży energii, węglowodanów ogółem, błonnika, SFA oraz PUFA. Jeśli chodzi o całodzienne racje pokarmowe polskich (n = 18) i greckich (n = 19) kobiet to nie zaobserwowano istotnych różnic w podaży energii i węglowodanów ogółem, podczas gdy wśród polskich (n = 31) i greckich (n = 16) mężczyzn stwierdzono istotne różnice w podaży błonnika. Wnioski. Całodzienne racje pokarmowe zarówno osób pochodzenia polskiego, mieszkających w Grecji jak i greckiego – mieszkańców Aten nie realizowały przyjętych norm i zaleceń prawidłowego odżywiania.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2014, 65, 3
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 30

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies