Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "czasowniki" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 48
Tytuł:
Limitations on Involuntary-State Constructions in Polish: Between Structure and Semantics
Ograniczenia konstrukcji niezamierzonego stanu w języku polskim – między strukturą a semantyką
Autorzy:
Malicka-Kleparska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900936.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
morfologia
semantyka
walencja
czasowniki nieakuzatywne
czasowniki nie-ergatywne
czasowniki psychologiczne
konstrukcje stanu niezamierzonego
polski
morphology
semantics
valency
unaccusatives
unergatives
psychological predicates
involuntary states
Polish
Opis:
Konstrukcje niezamierzonego stanu w języku polskim, tworzone za pomocą formy klitycznej się, stanowią bardzo złożony materiał z pogranicza morfologii, słownika i syntaksy. Ostatnio zyskały ciekawy, oryginalny opis, w którym ich cechy charakterystyczne i ograniczenia są tłumaczone za pomocą charakterystycznej struktury syntaktycznej, będącej pochodną zaproponowanych w ostatnich latach konstrukcji aplikatywnych. W artykule staram się wykazać, że podejście czysto strukturalne nie pozwala na wyjaśnienie wszystkich ograniczeń dotyczących produkcji tych struktur. Omawiam szczegółowo ograniczenia dotyczące jednoargumentowych predykatów w kontekście kontroli sytuacji przez czynnik ludzki. Ich nieregularne zachowanie tłumaczę istnieniem reguł reanalizy, które są operacjami leksykalnymi, a nie syntaktycznymi, być może powiązanymi z ogólniejszymi tendencjami panującymi w leksykonie, a dotyczącymi przypisywania ról tematycznych argumentom. Inne ograniczenie dotyczy predykatów psychologicznych, których zachowanie wyjaśniam również działaniem tych samych reguł. Rozważam również możliwość istnienia rozróżnienia wśród predykatów psychologicznych, podobnego do rozróżnienia opisanego dla języka hiszpańskiego, które może tłumaczyć, w połączeniu z proponowaną syntaktyczną strukturą, dlaczego tylko predykaty odnoszące się do kontynuacji mogą derywować konstrukcje, którymi się zajmuję.
Involuntary State Constructions in Polish, formed with the clitic form się, are complex structures at the interface of the lexicon, morphology and syntax. Recently they have been analyzed in a most interesting way, where their properties are explained away with the use of the applicative structure, proposed a few years ago. In this paper we try to show that the uniformly structural analysis does not allow us to explain away all the limitations on the production of Involuntary State Constructions. We discuss the limitations concerning the one-argument predicates used in Involuntary State Constructions in the context of the control of such states by the human element. The irregular behavior of such verbs is explained with the use of re-analysis rules, which are lexical operations, not the syntactic ones, perhaps to be derivative from more general tendencies operating in the lexicon and connected with assigning thematic roles to arguments. Other limitations concern psychological predicates, whose behavior is also explained with the use of the same rules. We also consider the possibility of the existence of a split among psychological predicates, similar to a split proposed for Spanish. This split, together with the proposed syntactic structure, may explain why only the predicates that refer to continuing state may derive the Involuntary State Constructions.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 5; 65-85
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ацэначныя дзеясловы як моўнае адлюстраванне агульнапрынятых уяўленняў аб паняццях "норма" – "не-норма"
Evaluative verbs as a linguistic reflection of generally accepted ideas about the concepts of “norm” – “not-the-norm”
Czasowniki oceniające jako językowe odzwierciedlenie ogólnie przyjętych wyobrażeń o pojęciach „norma" - „nie-norma"
Autorzy:
Маліцкі [Malitski], Юрый [IUryĭ]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968876.pdf
Data publikacji:
2015-06-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
pragmatic meaning
evaluative nomination
evaluative verbs
speech verbs
znaczenie pragmatyczne
ocena
czasowniki oceniające
czasowniki mówienia
Opis:
The article is focused on analysis of evaluative verbs in modern Belorussian literary language. The subject of the study are oral speech verbs. Evaluative verbal nominations considered as a reflection of generally accepted ideas about the concepts “norm” – “not-the-norm”. A description of semantical and formal features of these nominations is given.
W artykule opisane zostały na materiale współczesnego literackiego języka białoruskiego oceniające czasowniki mówienia. Znaczeniowo-pragmatyczne właściwości tych wyrazów autor rozpatruje jako odzwierciedlenie w języku tradycyjnych wyobrażeń o pojęciach „norma” – „nie-norma”. W artykule omówione zostały podstawowe treści emocjonalnooceniające wyrażane przez te czasowniki.
Źródło:
Adeptus; 2015, 5; 71-79
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Circumfixed Causatives in Russian and Polish: A Root-based Account
Kauzatywa cyrkumfiksalne w rosyjskim i polskim – podejście oparte na rdzeniu
Autorzy:
Malicka-Kleparska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882451.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
czasowniki kauzatywne
czasowniki antykauzatywne
kategoria strony
morfologia oparta na rdzeniu
języki słowiańskie
causative
anticausative
Voice
root-based morphology
Slavic
Opis:
W artykule próbujemy wyjaśnić tajemniczy brak zgodności między prefiksacją kauzatywów i antykauzatywów w językach słowiańskich na przykładzie rosyjskiego i polskiego. Posługujemy się modelem morfo-syntaksy opartym na rdzeniu wyrazowym, w którym poszczególne typy czasowników nie są derywowane z siebie wzajemnie, a raczej poczynając od rdzenia. Taki model pozwala nam wyjaśnić wzajemnie wykluczającą się dystrybucję prefiksów w przypadku badanych czasowników. Czasowniki kauzatywne mają w swojej strukturze prefiks strony czynnej, podczas gdy antykauzatywa – strony nieczynnej. Ta różnica w budowie zapewnia brak odpowiedniości omawianych czasowników. W bardziej tradycyjnym podejściu do derywacji czasownikowej, gdzie jeden czasownik jest wywodzony od drugiego, taki brak odpowiednich form jest trudny do wyjaśnienia, ponieważ czasowniki kauzatywne i antykauzatywne zbliżają się do siebie zarówno znaczeniowo, jak i formalnie.
This paper is aimed at explaining an unexpected adverse relationship of circumfixed causatives and synthetic anticausatives based on the same roots in Slavic languages, on the example of Russian and Polish. We have opted for the root-based construction model of verbal morpho-syntax, as it creates the theoretical mechanisms capable of accounting for this difference. Causatives and anticausatives are topped with distinct Voice heads, which cannot co-occur in a single form. As the heads are prefixal elements, differently prefixed distinct Voice forms are predicted by the model.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 5; 37-51
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Negatywna nieprzeźroczystość. O predykatach przesądzających fałsz implikowanego zdania
Autorzy:
Zaucha, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567912.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
contrafactives
implicative verbs
falsehood
kontrafaktywy
czasowniki implikatywne
fałsz
Opis:
The paper discusses the distinction between factive and non-factive predicates as well as between implicative and non-implicative verbs. The author reconsiders the well-known concepts in respect to falsehood verbs. In the process of the analysis she discovers certain gaps in both frameworks. In her conclusion the author proposes a more complex account of the non-factive predicates which are based on the place of thematic ascription in the semantic content of a particular predicate.
Artykuł poświęcony jest analizie czasowników przesądzających fałsz zdań wymaganych składniowo bądź implikowanych semantycznie ze względu na pojęcia niefaktywności (Kiparscy 1970) oraz implikatywności (Karttunen 1971). Kategorie te są obecne w literaturze przedmiotu od bez mała półwiecza. Tymczasem konfrontacja dobrze znanych (wydawałoby się) idei z materiałem językowym przynosi niespodziewane rezultaty. Okazuje się, że aparat pojęciowy służący do opisu faktywności zawiera luki domagające się uzupełnienia. W artykule stawia się tezę, że zasadnicza dychotomia między wyrażeniami niefaktywnymi opiera się na opozycji ze względu na umiejscowienie i funkcję (temat nadrzędny vs. temat cząstkowy) tematyzowanej askrypcji w strukturze treści predykatu. Przypadek czasownikowych wykładników fałszu unaocznia, że wśród niefaktywów można wyróżnić następujące podklasy: i) niefaktywy nieprzesądzające ani fałszu, ani prawdziwości implikowanego zdania; ii) niefaktywy przesądzające fałsz implikowanego zdania w remacie swojej struktury semantycznej, iii) niefaktywy przesądzające fałsz implikowanego zdania w części tematycznej struktury znaczeniowej; iv) niefaktywy, w których fałszywa askrypcja stanowi temat cząstkowy.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2019, 16
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pewnym typie konstrukcji deagentywnych w językach polskim, rosyjskim i bułgarskim (perspektywa etnoskładniowa)
Autorzy:
Savova, Dimka Vasileva
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611561.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
etnoskładnia
konstrukcje bezosobowe
podmiot w celowniku
czasowniki zwrotne
deagentywność
Opis:
The article discusses a de-agentive construction, in which actions that have their own agents are presented as agentless. On the basis of analyses conducted by Anna Wierzbicka, Yuriy Apresyan, Yuriy Knyazev, and data from the National Corpus of Polish (NKJP), three languages are compared: Polish, Russian, and Bulgarian. De-agentive constructions are used for a pragmatic purpose: to change the status of the agent to a passive participant. Five states are captured by means of this construction type: (1) physical actions, whose fulfilment is independent of the agent; (2) intellectual or perceptual processes not subject to human control; (3) actions and processes dependent on external circumstances; (4) actions directly connected to human psychology; (5) impulses, physiological states, and emotions that only marginally, if at all, depend on human agency. It is concluded that Polish constructions are characterised by the belief that human actions are controlled from the outside by something indefinite; in Russian, the experiencer’s internal states are underscored; Bulgarian points to the role of control on emotional and physiological states.
W artykule zaprezentowano jeden szczególny typ konstrukcji deagentywnej, która czynności mające swojego wykonawcę przedstawia w taki sposób, jakby były pozbawione wykonawcy. Na podstawie analiz przeprowadzonych przez Annę Wierzbicką, Jurija Apresjana, Jurija Kniazewa oraz materiałów językowych zgromadzonych w Narodowym Korpusie Języka Polskiego, autorka dokonuje analizy danych z trzech języków słowiańskich: polskiego, rosyjskiego i bułgarskiego. Dostrzega cel pragmatyczny realizowany przez użycie konstrukcji deagentywnych badanego typu – zmianę aktywnej roli wykonawcy na rolę biernego uczestnika. Wyróżnia pięć stanów rzeczy ujmowanych w tej konstrukcji: 1. czynności o charakterze fizycznym, których jakość realizacji jest niezależna od woli wykonawcy; 2. procesy umysłowe lub percepcyjne niepoddające się kontroli człowieka; 3. czynności i procesy zależne od okoliczności zewnętrznych; 4. działania bezpośrednio związane z ludzką psychiką; 5. impulsy oraz stany fizjologiczne i emocjonalne, które w niewielkim stopniu zależą, a czasami w ogóle nie zależą od woli człowieka. Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że specyfiką języka polskiego jest przekonanie, że działania człowieka są kontrolowane z zewnątrz przez coś nieokreślonego; język rosyjski charakteryzuje potrzeba uwydatniania świata wewnętrznego experiencera, a język bułgarski podkreśla wagę kontroli nad stanami emocjonalnymi i fizjologicznymi.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the Non-Existing Type of Clausal Ditransitives in Old English
O nieistniejącym typie czasowników z dwoma dopełnieniami w języku staroangielskim
Autorzy:
Charzyńska-Wójcik, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945108.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
czasowniki z dwoma dopełnieniami
język staroangielski
clausal ditransitives
Old English
Opis:
Artykuł poświęcony jest odpowiedzi na pytanie, czy w języku staroangielskim istnieje typ czasowników, którym towarzyszą dwa dopełnienia – jedno w postaci frazy rzeczownikowej w dopełniaczu, drugie w postaci zdaniowej. O ile istnienie czasowników z dopełnieniem zdaniowym i frazą rzeczownikową w celowniku lub bierniku jest bezsporne, o tyle wspomniany wyżej typ z dopełniaczem nigdy nie był w literaturze omawiany, choć na jego istnienie wyraźnie wskazuje klasyfikacja czasowników, jaką podaje Mitchell (1985: § 1090). Artykuł przedstawia dane dotyczące rekcji czasowników staroangielskich, wskazujące wyraźnie, że typ taki w języku nie występował.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 5; 123-136
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
English Equivalents of dicere in Prose Translations of Jerome’s Psalters
Ekwiwalenty łacińskiego dicere w prozaicznych tłumaczeniach Psałterzy św. Hieronima
Autorzy:
Charzyńska-Wójcik, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900836.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Psałterz
czasowniki
dicere
ekwiwalenty
tłumaczenie Biblii
Psalter
verbs
equivalents
Biblical translation
Opis:
Badanie ekwiwalentów łacińskiego dicere w angielskich tłumaczeniach Psałterzy św. Hieronima dokonanych pomiędzy okresem staroangielskim a wczesnonowoangielskim wykazuje, że mamy do czynienia z czterema relewantnymi odpowiednikami: cweðan, secgan > seien > say, tell i speak. W każdym z badanych okresów czasownik dicere jest tłumaczony na angielskie prototypowe czasowniki, z tym, że prototypy z upływem czasu ulegają zmianom: w języku staroangielskim występują zarówno cweðan, jak i seccgan, ale to cweðan ma status prototypu. W okresie średnioangielskim oba czasowniki są kontynuowane, ale użycie quēthen podlega ścisłym ograniczeniom zarówno morfologicznym, jak i syntaktycznym, a status prototypu uzyskuje seien, i to właśnie seien jest użyte we wszystkich badanych tekstach i we wszystkich kontekstach w okresie średnioangielskim oraz w przeważającej większości kontekstów w tłumaczeniu z okresu wczesno-nowoangielskiego. W ostatnim okresie jako odpowiedniki dicere pojawiają się w 4 z 38 badanych kontekstów również czasowniki tell i speak, które już od okresu średnioangielskiego cechuje duża częstotliwość użycia w języku, ale w badanych tekstach są one używane jako ekwiwalenty loqui, annuntiare, enarrare i narrare. Wskazuje to na dużą stabilność wyboru ekwiwalentów (największą w okresie średnioangielskim), co z kolei jest przejawem tradycyjnego podejścia do tłumaczeń biblijnych, w których tłumaczeniu podlega w pierwszej kolejności warstwa formalna. Jest to w równym stopniu skutek przekonania, że w tekście sakralnym znaczenie niesione jest nie tylko drogą bezpośredniego przekazu językowego, co przejaw postawy szacunku dla tłumaczonego tekstu.
An examination of English prose translations of Jerome’s Psalter from OE to EMnE reveals that there are four relevant equivalents of the Latin verb dicere: cweðan, secgan > seien > say, tell and speak. In each period in the history of English the verb dicere is translated by a prototypical verb of saying but the prototypes change over time. In OE both cweðan and secgan were amply attested but it was the former that had the status of the prototype. The two verbs are continued in ME but the use of quēthen undergoes morphological and syntactic restrictions as a result of which seien takes over the status of the prototype and is used in all examined ME texts in all contexts. Similarly, in the EMnE translation seien is selected in thirty-four out of thirty-eight contexts, with the remaining four occurrences of dicere are rendered by tell and speak, which were quite frequently attested in the examined texts in the ME period but they were selected as equivalents of loqui, annuntiare, enarrare and narrare. Consistent selection of equivalents seems to characterise the traditional approach to biblical translation, which focuses on the form in the first place. This attitude results from the conviction that sacred texts convey their message not only via direct linguistic expression and is at the same time an expression of the translators’ reverence and respect for the sacred nature of the text they translated.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 5; 7-25
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On się with Reflexive Subject Experiencer Verbs in Polish
Autorzy:
Bondaruk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1775712.pdf
Data publikacji:
2021-06-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
czasowniki zwrotne z Eksperiencerem w pozycji podmiotu
czasowniki nieergatywne
biernik
Program Minimalistyczny
język polski
reflexive Subject Experiencer verbs
unergative verbs
accusative case
Minimalist Program
the Polish language
Opis:
O wykładniku zwrotnym się z czasownikami z eksperiencerem w pozycji podmiotu w polszczyźnie Artykuł dotyczy analizy składniowej wykładnika zwrotnego się, występującego z czasownikami z Eksperiencerem w pozycji podmiotu w polszczyźnie. Analizowane są głównie te czasowniki zwrotne z Eksperiencerem w pozycji podmiotu, które regularnie alternują z czasownikami z Eksperiencerem w pozycji dopełnienia. Podane są dowody na to, że analizowane się nie ma interpretacji zwrotnej i dlatego nie może być uznane za zmienną związaną. Wykładnik zwrotny się również nie ma funkcji operatora redukującego walencję czasowników alternujących z Eksperiencerem w pozycji podmiotu. W analizie zaproponowanej w artykule, osadzonej w Programie Minimalistycznym Chomsky’ego (Minimalist inquiries: The framework, Derivation by phase i dalsze), się występujące z czasownikami z Eksperiencerem w pozycji podmiotu nie ma roli tematycznej, nie jest więc argumentem. Dodatkowo się nie ma cech φ i jest scalane w v. Ponieważ tylko v wyposażone w cechy φ może przypisywać cechę biernika, jeśli pozbawione cech φ się znajdzie się w v, v nie może przypisywać biernika. W rezultacie się w v blokuje przypisywanie biernika przez czasowniki alternujące z Eksperiencerem w pozycji podmiotu.
This paper examines the syntax of the reflexive marker się, found with Subject Experiencer (henceforth SubjEx) verbs in Polish. Those reflexive SubjEx verbs that alternate with Object Experiencer (henceforth ObjEx) verbs are analysed. The reflexive się does not have a reflexive interpretation and does not represent a bound variable, and neither does it act as an operator reducing the valency of alternating SubjEx verbs. The reflexive się of SubjEx verbs, analysed in Chomsky’s Minimalist Program (“Minimalist inquiries: The framework,” “Derivation by Phase,” et seq., henceforth MP), is an element without a theta role, and hence not an argument. It merges in v and lacks φ-features. Since only v with φ-features can value accusative case, once v is filled with the φ-feature deficient się, v cannot value the accusative. Consequently, się in v blocks accusative case valuation with reflexive SubjEx verbs.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 5; 245-261
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unaccusative or unergative: The case of the English verb to die
Nieakuzatywny czy nieergatywny – analiza angielskiego czasownika TO DIE ‘umrzeć’
Autorzy:
Dąbrowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878782.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
czasowniki nieakuzatywne
czasowniki nieergatywne
testy na nieakuzatywność
rozdźwięk w nieakuzatywności
interfejs między składnią a leksykonem
język angielski
unaccusative verbs
unergative verbs
unaccusativity diagnostics
unaccusative mismatch
syntax-lexicon interface
English
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest zbadanie, do jakiej klasy czasowników nieprzechodnich należy czasownik TO DIE ‘umrzeć’ w języku angielskim, który jest zaliczany do semantycznie spójnej grupy tzw. czasowników znikania (obok czasowników takich jak: disappear, expire, lapse, perish, vanish). Aby określić czy badany czasownik jest nieakuzatywny czy nieergatywny, został on poddany powszechnie uznanym testom na nieakuzatywność (Perlmutter 1978; Burzio 1986; Levin i Rappaport Hovav 1995). Na podstawie wyników sześciu przeprowadzonych testów diagnostycznych pokazane jest, że badany czasownik w języku angielskim nie spełnia większości kryteriów na nieakuzatywność, a raczej reprezentuje grupę czasowników o niejasnym statusie syntaktycznym. Może być on zatem przykładem tzw. Unaccusative Mismatch ‘Rozdźwięku w nieakuzatywności’ (Levin 1986), tj. zjawiska, w którym dwa lub więcej testów diagnostycznych potwierdzających nieakuzatywność nie jest spełnionych przez dany czasownik (por. Grimshaw 1987; Zaenen 1993; Levin and Rappaport Hovav 1995).
The study examines the class status of the verb TO DIE in English. The verb under scrutiny (treated as a member of a semantically coherent class of disappearance verbs, together with disappear, expire, lapse, perish, vanish ) is tested against the six syntactic unaccusativity diagnostics valid for English. It is shown that three diagnostics do not work for the verb TO DIE, i.e., (1) auxiliary selection (inapplicable to all verbs in Modern English), (2) causative alternation, e.g., Philip died./ *The soldier died Philip, since the verb TO DIE belongs to a non-caused disappearance verb class, as argued by Levin (1993) and Levin and Rappaport Hovav (1995, 281–283), and (3) resultative constructions (although some collocations would be theoretically permissible, e.g., *He died stiff, no such sentences appear in the language corpus). On the other hand, the remaining three diagnostics yield positive results, i.e., (4) the occurrence of the adjectival participle, but with a reservation that it must be placed in a post-nominal position (*a DIED uncle / an uncle DIED in an accident), (5) there-insertion (the only existing example from the COCA Corpus: There DIED a myriad), and (6) the locative inversion diagnostics (the only instance found in the literature by Levin and Rappaport Hovav (1995, 303): (…) this year also DIED the possibility of turning the cup races (…)). Since only three unaccusativity tests out of the six mentioned above seem to work for the verb TO DIE, it might be problematic to treat it as a member of the unaccusative class. Additionally, the instances provided to illustrate the three diagnostics valid for the verb TO DIE rarely occur in the literature and the available corpora, and therefore they should rather be viewed as exceptions, which would cast serious doubt on the unaccusative status of the verb TO DIE. This would lead us to the conclusion that the verb TO DIE should be regarded as a real example of an Unaccusative Mismatch (Levin 1986), i.e., a clash between the results of two or more unaccusative diagnostics (discussed in Grimshaw 1987; Zaenen 1993; Levin and Rappaport Hovav 1995).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 11; 25-39
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasowniki w nowszej leksyce słoweńskiej
The verbs in the newer Slovene lexicon
Autorzy:
Zatorska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594001.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
język słoweński
nowsze słownictwo
czasowniki,
semantyka
słowotwórstwo
Slovene
the newer lexicon
verbs
semantics
derivation
Opis:
Artykuł dotyczy 426 czasowników wybranych ze słownika nowszego słownictwa słoweńskiego Slovar novejšega besedja slovenskega jezika z 2012 roku. Analiza pokazała możliwe modyfikacje zaobserwowane przy porównaniu czasowników z tego słownika z czasownikami, które umieszczono w Slovar slovenskega knjižnega bezika z 1994 roku. Autorka artykułu korzysta z takich pojęć semantyki leksykalnej, jak polisemia, homonimia, modyfikacja znaczeń. Materiał został podzielony ze względu na kategorie semantyczne: kauzatywność, inchoatywność, terminatywność, finitywność etc. Uwzględniono także nacechowanie temporalne, aspektualne badanych jednostek werbalnych. Pokazano prefiksy tworzące analizowane czasowniki i przypisano im funkcje sygnalizowania kategorii semantycznych. W końcowej części artykułu zaprezentowano przykładowe pola znaczeniowe badanego słownictwa. Ta klasyfikacja przynosi pewne informacje na temat nowoczesnego społeczeństwa słoweńskiego. Przeprowadzona analiza udowodniła występowanie takich zjawisk, jak internacjonalizacja i globalizacja w języku słoweńskim i innych językach słowiańskich.
The article is devoted to the presentation of 426 verbs, which are included in the dictionary of the newer Slovene lexicon Slovar novejšega besedja slovenskega jezika [SNBSJ, 2012]. The analysis demonstrates some modifications between the contents of SNBSJ and Slovar slovenskega knjižnega bezika [SSKJ] (the previous Slovene dictionary). The author of the paper uses such terms as homonymy, polysemy, semantic modification. The data are classified. The verbs and the functions of their parts were labeled as inchoative, terminative, finitive, resultative. The special attention was paid to the temporality and to the Slavic category, which is Aspect and to the aspectual division of the analyzed verbs. The set of used prefixes were presented together with their functions. The last part of the paper brings the semantic division of the analyzed data. This classification lets to make some observations about the modern Slovene society. The conclusions inform about such phenomena as the internationalization and globalization shown by the investigation presented in the article.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 62; 229-239
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unfinished “verbization” process: the development of predicative constructions with an adjective of the feminine gender in the 17th and 18th centuries in the light of corpus data
Niedokończona „werbizacja” – rozwój predykatywnych konstrukcji z przymiotnikiem w rodzaju żeńskim w XVII i XVIII w. w świetle danych korpusowych
Autorzy:
Bronikowska, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2158341.pdf
Data publikacji:
2021-12-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
historical syntax
corpus research
adjectives
defective verbs
składnia historyczna
badania korpusowe
przymiotniki
czasowniki niewłaściwe
Opis:
The article is devoted to the changes in the Middle Polish syntactic construction in which the predicative function was performed by the nominative, singular, feminine form of the adjective. The research carried out on the corpus data was aimed at tracing the process that led to the transformation of those adjectival forms into defective verbs (verbization). The analysis covers six predicative adjectival forms most popular in the 17th and 18th centuries: MOŻNA ‛it is possible’, NIEMOŻNA ‛it is impossible’, NIEPODOBNA ‛it is impossible’, WIELKA ‛it is great’, PEWNA ‛it is certain’ and SŁUSZNA ‛it is right’. The first three of them changed their grammatical status, whereas for the rest the verbization process stopped. The 2nd half of the 18th century and the 1st half of the 19th century were decisive in this respect.
Artykuł jest poświęcony zmianom średniopolskiej konstrukcji składniowej, w której forma M lp. r.ż. przymiotnika występowała w funkcji predykatywnej. Badania przeprowadzone na danych korpusowych miały na celu prześledzenie procesu, który prowadził do przekształcenia form przymiotników w czasowniki niewłaściwe (werbizacja). Analizą zostało objętych sześć najbardziej popularnych w XVII i XVIII wieku predykatywnych form przymiotnikowych: MOŻNA, NIEMOŻNA, NIEPODOBNA, WIELKA, PEWNA i SŁUSZNA. Podczas gdy pierwsze trzy z nich zmieniły swój gramatyczny status, w wypadku pozostałych proces werbizacji został zahamowany. Rozstrzygający pod tym względem był okres  drugiej połowy XVIII i pierwszej połowy XIX wieku.
Źródło:
Polonica; 2021, 41; 97-110
0137-9712
2545-045X
Pojawia się w:
Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czaisz to? O różnych użyciach czasownika czaić oraz prefiksalnych czasowników pochodnych
Autorzy:
Witkowska, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559840.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
verb semantics
prefixed verbs
lexeme stability
expressiveness
semantyka czasownika
czasowniki prefiksalne
stabilność leksemu
ekspresywność
Opis:
Czaisz to? (Do you get it?) On various uses of the verb czaić and its prefixed derivatives This article discusses the semantics of the verb czaić and its prefixed derivatives: doczaić, obczaić, podczaić, przeczaić, przyczaić, rozczaić, sczaić, wyczaić, zaczaić. Particular attention is paid to morphological, syntactic and semantic properties that influence their stability and expressive markedness. Although these verbs are not a novelty in Polish, lexicographic accounts of their use are infrequent. These verbs can be traced back to language used by the youth, yet they have already made their way to everyday Polish. Polish speakers use them mainly in unofficial conversations, in which these verbs can be found in various contexts; and exhibit numerous meanings, some of which are not listed in contemporary dictionaries of Polish. Subtle meaning differences between relevant derivatives are encoded by the prefixes that attach to the base – czaić.
Źródło:
Orbis Linguarum; 2018, 51; 237-259
1426-7241
Pojawia się w:
Orbis Linguarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Principles of Equivalent Selection in English Prose Translations of Jerome’s Psalters: A Study Based on exaudire and videre
Zasady wyboru ekwiwalentów w angielskich prozaicznych tłumaczeniach Psałterzy św. Hieronima. Studium na podstawie czasowników exaudire i videre
Autorzy:
Charzyńska-Wójcik, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900833.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Psalter
verbs
exaudire
videre
hear
see
equivalents
Biblical translation
Psałterz
czasowniki
ekwiwalenty
tłumaczenie Biblii
Opis:
W artykule analizowane są odpowiedniki łacińskich czasowników exaudire i videre w angielskich tłumaczeniach Psałterzy św. Hieronima dokonanych pomiędzy okresem staroangielskim a wczesnonowoangielskim w celu ustalenia zasad rządzących wyborami ekwiwalentów w analizowanych tekstach. W badaniach ustalono, że oba łacińskie czasowniki były tłumaczone na język angielski (w przeważającej większości przypadków) za pomocą czasowników prototypowych, z tym, że pod wpływem zmian zachodzących w języku prototypy te ulegają zmianom. W języku staroangielskim status prototypów miały czasowniki prefiksalne ge-hȳran i ge-sēon, podczas gdy poczynając od okresu średnioangielskiego, były to ich nieprefiksalne odpowiedniki: hēren > hear i sēn > see. Następnie stwierdzono, że o ile odpowiedniki czasownika exaudire były we wszystkich testach i we wszystkich kontekstach takie same, to odpowiedniki videre wykazywały zróżnicowanie, ale dotyczyło to wyłącznie tłumaczenia staroangielskiego. Różnice te wynikają z dwóch czynników. Pierwszy z nich jest ulokowany wewnątrz języka i wynika z uniwersalnego dla czasownika widzieć rozwoju znaczeń metaforycznych, które występują również w badanym tekście. Drugi jest pozajęzykowy i związany jest ze średniowieczną konwencją tłumaczeń tekstów biblijnych: jedynym tekstem, który tej konwencji się opiera i w którym te metaforyczne znaczenia tłumaczone są kontekstowo, tj. za pomocą różnych czasowników, jest staroangielski Psałterz Paryski. Wszystkie pozostałe teksty cechuje stały wybór ekwiwalentów, przez co wpisują się one w średniowieczną konwencję tłumaczeń sakralnych, które charakteryzuje niezwykła bliskość tekstowi oryginalnemu.
The paper examines the equivalents of the Latin verbs exaudire and videre in prose translations of Jerome’s Psalters executed between Old and Early Modern English. The objective of the paper is to establish the principle of equivalent selection in the analysed texts. The study revealed that exaudire and videre were translated in OE, ME and EMnE by their prototypical equivalents but the prototypes changed due to language internal factors: from prefixed ge-verbs (ge-hȳran and ge-sēon ) to their simplex equivalents (hēren > hear and sēn > see). Next, it was established that while the equivalents of exaudire represented a stable pattern: ge-hȳran > hēren > hear, the equivalents of videre tended to exhibit some variation. The variation, however, was recorded in one translation only – in the Paris Psalter. These differences stem from two factors. The first of them is language internal and follows from the universally recorded property of the verb see, which tends to develop metaphorical meanings, as opposed to hear, which does not exhibit the same tendency. The second factor is language external and is a consequence of the dominant theory of biblical translation, which was based on the principle that every word of the text was sacred. As a result, biblical translations generally reflected the original very closely. The only text which exhibits dynamic correspondences is the Old English Paris Psalter, which focuses on the clarity of the message not on the closeness of the rendering. The remaining translations are characterised by extreme reverence to the sacred nature of the text in all its layers, which results in the static equivalent selection.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 5; 27-45
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O pozornej synonimii na przykładzie czasowników fałszu
On a seeming synonymy on the example of falsehood verbs
Autorzy:
Zaucha, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763653.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
synonimia
synonimia kontekstowa
quasi-synonimia
czasowniki fałszu
synonymy
contextual synonymy
quasi-synonymy
falsehood verbs
Opis:
Artykuł ma na celu wskazanie mechanizmów decydujących o pozornej synonimii. Opiera się na obserwacji kontekstów zdaniowych zawierających czasowniki fałszu. W pierwszej części artykułu wskazane zostają różnice semantyczne zachodzące między czterema jednostkami języka: wprowadzić [kogoś] w błąd, oszukać [kogoś], zwieść [kogoś], a także okłamać [kogoś]. Następnie rozważone zostają konteksty zdaniowe w postaci okresu warunkowego zawierające różne kombinacje pozornych synonimów. Z analizy płynie wniosek, że do neutralizacji opozycji semantycznych dochodzi w związku z określonymi cechami kontekstu składniowego oraz mechanizmu „milczącego zaprzeczenia” opisanego przez A. Bogusławskiego (2003, 2021). Warunkiem koniecznym zajścia neutralizacji jest zachowanie tożsamości tematów charakterystyk zawartych w treści czasowników. Synonimia kontekstualna nie pojawi się, jeśli któryś z predykatów ujętych w okres warunkowy nie będzie charakteryzował tematu pod określonym względem.
This article aims to identify the mechanisms determining a seeming synonymy. It is based on the observation of sentence contexts containing falsehood verbs. The first part of this article indicates the semantic differences occurring between four language units: wprowadzić [kogoś] w błąd (to mislead [someone]), oszukać [kogoś] (to deceive [someone]), zwieść [kogoś] (to delude [someone]), and okłamać [kogoś] (to lie [to someone]). It is followed by the discussion of the sentence contexts in the form of the conditional mood with various combinations of seeming synonyms. The conclusion coming from the analysis is that semantic oppositions are neutralised due to specific characteristics of the syntactic context and the mechanism of “silent denial” as described by A. Bogusławski (2003, 2021). The necessary condition for neutralisation to occur is preserving the identity of the themes of the characteristics included in the contents of the verbs. Contextual synonymy will not arise if any of the predicates included in the conditional mood fails to characterise the theme in a given respect.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2023, 807, 8; 7-17
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
OE Ditransitive Verbs of the NP + PP type: Visser’s Typology Revisited
Staroangielskie czasowniki ditranzytywne typu NP + PP – rewizja typologii Vissera
Autorzy:
Charzyńska-Wójcik, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900944.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
staroangielski
przypadek
czasowniki ditranzytywne
fraza przyimkowa
komplementacja
Old English
verbal Cases
prepositional ditransitive verbs
complementation
Opis:
Artykuł poświęcony jest czasownikom ditranzytywnym typu NP+PP występującym w języku staroangielskim. Jego główne cele to wykazanie niedostatków zaproponowanej przez Vissera (1963-1973) typologii tych czasowników oraz pokazanie, że wbrew temu, co z typologii Vissera wynika, czasowniki te tworzyły w okresie staroangielskim przejrzysty system z punktu widzenia dopuszczalnych podtypów komplementacyjnych. Visser dzieli czasowniki typu NP+PP na dwa rodzaje, i.e. NP-DAT+PP oraz NP-ACC+PP, podczas gdy staroangielskie dane wskazują na istnienie trzech głównych podtypów, odpowiadających trzem przypadkom, jakimi rządził staroangielski czasownik, i.e. NP-DAT+PP, NP-ACC+PP oraz NP-GEN+PP. Dodatkowo analiza staroangielskich przykładów z punktu widzenia ról semantycznych wykazuje, że przykłady typu NP-ACC+PP nie stanowią jednolitej grupy i podtyp ten należy rozbić na dwa kolejne rodzaje, co daje w sumie cztery główne podtypy czasowników ditranzytywnych typu NP+PP. Analiza omówionych tu struktur pokazuje, że komplementacja czasowników staroangielskich podporządkowana jest zasadzie, która głosi, że dostępność danego typu dopełnienia dla danej roli semantycznej nie jest związana z konkretnym podtypem komplementacyjnym i stanowi cechę systemu czasowników ditranzytywnych w sensie ogólnym.
The paper is devoted to Old English prepositional ditransitive verbs of the NP+PP type and aims at re-examining Visser’s (1963-73) typology of OE ditransitives. It is shown that Visser’s classification is insufficient as it recognises only two types of NP+PP ditransitives, namely ACC+PP and DAT+PP, while OE data exhibit more than two variants of the NP+PP construction. In particular, OE prepositional ditransitive verbs fall into three basic types, corresponding to the three verbal Cases, i.e. ACC+PP, DAT+PP and GEN+PP. Additionally, the ACC+PP type falls into two subtypes differentiated by the Ѳ-role assignment to the two arguments so that the PP can either represent the Goal or the Theme argument. In effect, there are four types of prepositional ditransitives of the NP+PP type in OE. The types are derivable on theoretical grounds from the available Goal and Theme types, a fact which reveals that OE ditransitives do not constitute a haphazard set of attested combinations but they form a system governed by an underlying principle, namely the availability of an object type for a particular Ѳ-role is not tied up to a combination in which it appears but it is to be understood as a general availability of the object type in any ditransitive combination. This is to be understood as a property of the system of ditransitives rather than of a complementation pattern of a particular verb.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 5; 27-44
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 48

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies