Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "czasoprzestrzeń" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 29
Tytuł:
Przekład modernistyczny i czas
Modernist Translation and Time
Модернистский перевод и время
Autorzy:
Brzostowska-Tereszkiewicz, Tamara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38590916.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
модернизм
художественный перевод
время
вертикальный хронотоп
стилизация
Велимир Хлебников
Юзеф Бака
modernizm
przekład literacki
czas
pionowa czasoprzestrzeń
stylizacja
Wielimir Chlebnikow
Józef Baka
modernism
literary translation
time
vertical chronotope
stylization
Velimir Khlebnikov
Jozef Baka
Opis:
Artykuł dotyczy kategorii czasu jako jednej z cech definiujących modernistycznego przekładu literackiego. czasowość spotkania międzykulturowego i międzyjęzykowego rozpatrywana jest przede wszystkim w kategoriach poetyki historycznej i interstylistyki. Kontrastowe tło rozważań stanowią zachodnioeuropejskie wysokomodernistyczne teorie przekładu. Opierając się na środkowo-i wschodnioeuropejskich koncepcjach przekładu literackiego jako przemieszczenia w uprzestrzennionym czasie, artykuł prezentuje intertekstualne operacje tłumaczy jako wędrówkę przez historyczne tradycje literackie.
В статье рассматривается категория времени как одна из определяющих черт модернистского художественного перевода. Автор рассуждает темпоральность межкультурной и межъязыковой встречи преимущественно с точки зрения исторической поэтики и интерстилистики на фоне западноевропейских высоких модернистских теорий перевода. Опираясь на центрально- и восточноевропейской концепции художественного перевода как сдвига в пространственном времени, статья рассматривает интертекстуальные операции переводчиков как важное средство путешествия по историческим литературным традициям.
This article addresses the category of time as one of defining features of modernist literary translation. Against the background of Western European high modernist theories of translation, the temporality of an intercultural and interlingual encounter is viewed predominantly in terms of historical poetics and interstylistics. Drawing from Central and Eastern European conceptualisations of literary translation as a shift in spatialized time, the article considers the translators’ intertextual operations as important means to travel through historical literary traditions.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2023, 13; 1-28
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasoprzestrzeń w zachowaniu zwierząt i człowieka
Autorzy:
Chmurzynski, J.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/846186.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Tematy:
etologia
zachowanie sie zwierzat
przestrzen
przemieszczanie sie zwierzat
zwierzeta filopatryczne
wiernosc miejscu
terytorium
czas
rytmicznosc
czasoprzestrzen
systemat przestrzenno-czasowy
zachowanie sie czlowieka
Źródło:
Wszechświat; 2012, 113, 04-06
0043-9592
Pojawia się w:
Wszechświat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Autobiograficzna mityzacja czasu i przestrzeni w Dolinie Issy Czesława Miłosza
Mythisation of time and space in novel Dolina Issy of Czesław Miłosz
Autorzy:
Cierniak-Nielub, Idalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361138.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
czasoprzestrzeń
dzieciństwo
mityzacja
Miłosz
autobiografizm
spacetime
childhood
mythisation
Milosz
autobiographism
Opis:
Dolina Issy to powieść, w której Czesław Miłosz zawarł szereg tropów wiodących do jego własnej biografii. Fascynujące wydaje się podjęcie kwestii, na ile Tomasz, główny bohater utworu, tożsamy jest Miłoszowi, a na ile zaś stanowi literacką kreację. W Dolinie Issy możemy wyróżnić kilka rodzajów autobiografizmów, które znakomicie obrazują relację pomiędzy autorem – narratorem i bohaterem. Spaja ich swoisty mit sielankowego dzieciństwa, jakie noblista wiódł nad brzegiem Niewiaży – pierwowzoru ziem Doliny Issy. Mit ten ściśle łączy się z problematyką czasu i przestrzeni, nad którymi ostatecznie góruje akt doświadczania. W swoim artykule pragnę udowodnić, iż czytanie Doliny Issy w kontekście autobiograficznym jest nie tylko sensowne, ale wręcz stanowi swoisty klucz do zrozumienia samego Czesława Miłosza.
Dolinna Issy is a novel in which Czesław Miłosz has included series of clues leading to his own biography. It seems interesting to take on the question to what extent Tomasz – the main character of composition – is identical to Miłosz and to what extent he is only a literary creation. In Dolina Issy we may distinguish several types of autobiographisms that perfectly illustrate the relationships between of author, narrator and the character in novel. They are joined by specific myth of idyllic childhood, which The Nobel Prize laureate had at the Niewiaża riverside – the prototype of the lands of Issa Valley. This myth is closely connected with the problem of time and space – dimensions dominated by act of experiencing. In my article I want to prove that reading the Dolina Issy in the autobiographical context is not only sensible but it is also the point to understand the essence of Miłosz.
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2019, 17; 43-54
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasoprzestrzeń Leibniza w fizyce nierelatywistyczneji w teorii względności
Autorzy:
Czerniawski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2102444.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
geometria tła
czasoprzestrzeń Leibniza
czasoprzestrzeń Galileusza
eter
teoria względności
protofizyka
Opis:
Koncepcji czasu i przestrzeni Leibniza odpowiada przyjęcie w roli absolutnej geometrii tła wiązki włóknistej z euklidesowymi przestrzeniami momentalnymi jako włóknami. Takie tło jednak nie uwzględnia wyróżnionego statusu inercjalnych układów odniesienia. Za odpowiednie absolutne tło dla fizyki nierelatywistycznej uważa się więc czasoprzestrzeń Galileusza, będącą taką wiązką włóknistą wzbogaconą o strukturę przestrzeni afinicznej. Za wyróżnienie układów inercjalnych powinien jednak odpowiadać dynamiczny element struktury czasoprzestrzeni. Absolutnym tłem dla mechaniki Newtona byłaby wtedy czasoprzestrzeń Leibniza, a owym elementem zgodna z absolutnym tłem koneksja afiniczna. Leibniz zamiast tego wprowadził eter, za pomocą którego można zdefiniować taką koneksję. Zaletą obu wersji tego rozwiązania jest możliwość uogólnienia go na teorię grawitacji i na czasoprzestrzenie fizyki relatywistycznej.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 1; 33-52
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czarno-zielone czasoprzestrzenie wyobrażone
Black and Green Imagined Spaces
Autorzy:
Drong, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/467693.pdf
Data publikacji:
2018-12-10
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
geopoetyka
Śląsk
geokrytyka
literatura regionalna
czasoprzestrzeń
geopoetics
Silesia
geocriticism
regional literature
timespace
Opis:
A review of the 2016 monograph by Karolina Pospiszil Swojskość i utrata. Obrazy Górnego Śląska w literaturze polskiej i czeskiej po 1989 roku [The Familiar and the Loss. The Images of Upper Silesia in Polish and Czech Literatures after 1989] concentrating upon the properties of the Auther's work, which decide about its interdisciplinary character and testify to her solid grounding in the research methodology (geocriticism), while allowing her to retain a unique poetics, adequate to the historical conditioning and the history of the described region.
Recenzja wydanej w 2016 roku monografii Karoliny Pospiszil pt. Swojskość i utrata. Obrazy Górnego Śląska w literaturze polskiej i czeskiej po 1989 roku koncentruje się na walorach pracy, które stanowią o jej interdyscyplinarnym charakterze i solidnym ugruntowaniu w metodologii badawczej (geokrytyka), a jednoczesnie pozwalają zachować odrębną poetykę adekwatną do historii i kultury opisywanego regionu.
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2018, 38
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected geometrical and physical aspects of conformal transformations
Wybrane geometryczne i fizyczne aspekty transformacji konforemnych
Autorzy:
Dudek, M. K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/136146.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie
Tematy:
conformal transformation of the metric
general theory of relativity
space-time
Riemannian manifold
pseudo-Riemannian manifold
Lorentzian manifold
Einstein’s equations
Landau-Lifshitz pseudotensor of the energy-momentum
transformacja konforemna metryki
ogólna teoria względności
czasoprzestrzeń
rozmaitość riemannowska
rozmaitość pseudoriemmanowska
rozmaitość lorentzowska
równanie Einsteina
pseudotensor energii-pędu Landaua-Lifszyca
Opis:
Introduction and aims: The conformal transformations play the crucial role in the analysis of the global structure of the space-time. The main goal of this article is to present the consequences of the conformal transformation of the metric like the creation of the energy and momentum for the gravitational field or the creation of the matter. Material and methods: In the paper have been proved the transformation formulas for some geometrical and physical objects. The analytical methods have been used in the paper. Results: In the paper there were proved the transformation formulas of the affine connection, the covariant derivative, the geodesics, the curvature tensor, the Ricci tensor, the curvature scalar and the Weyl tensor. The Einstein’s equations were proved not to be invariant under the conformal rescaling of the metric, as well as the Landau-Lifshitz pseudotensor. Conclusion: The article shows that the conformal rescaling of the metric creates a new matter and an additional energy and momentum of the gravity. There is also possibility of creation of the Friedman universes from the vacuum.
Wstęp i cele: Transformacje konforemne odgrywają istotną rolę w analizie globalnej struktury czasoprzestrzeni. Głównym celem tego artykułu było przedstawienie konsekwencji konforemnego przeskalowania metryki takich jak kreacja energii i pędu dla pola grawitacyjnego oraz kreacja materii. Materiał i metody: W pracy zostały udowodnione wzory transformacyjne dla niektórych obiektów geometrycznych i fizycznych. Metody analityczne zostały wykorzystane w tym artykule. Wyniki: W pracy zostały udowodnione prawa transformacyjne dla koneksji afinicznej, pochodnej kowariantnej, linii geodezyjnych, tensora krzywizny, tensora Ricciego, skalara krzywizny i tensora Weyla. Udowodniono, że równania Einsteina jak również tensor Landaua-Lifszyca nie są konforemnie niezmiennicze w wyniku konforemnego przeskalowania metryki. Wniosek: Artykuł pokazuje, że konforemne przeskalowanie metryki kreuje nową materię i dodatkową energię oraz pęd grawitacji. Istnieje również możliwość tworzenia wszechświatów Friedmana z próżni.
Źródło:
Problemy Nauk Stosowanych; 2015, 3; 91-106
2300-6110
Pojawia się w:
Problemy Nauk Stosowanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza identyfikacyjna logistycznych makrosystemów transportowych
Identification analysis of transport logistic macrosystems
Autorzy:
Ficoń, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/222839.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Marynarki Wojennej. Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich
Tematy:
system
model
dziedzina
przeciwdziedzina
relacje
procesy
zasady
potencjał
czasoprzestrzeń
wskaźniki jakości
problemy decyzyjne
domain
counter domain
relationship
processes
principles
continuum
potential
quality indicator
decision-making problems
Opis:
W artykule przedstawiono autorską koncepcję modelowania wielkiego makrosystemu transportowego, badanego według kryteriów logistycznych. Zgodnie z zasadami analizy systemowej proces modelowania makrosystemu został zdekomponowany na dwa etapy dotyczące kolejno modelowania identyfikacyjnego (jakościowego) i optymalizacyjnego (ilościowego). Efektem analizy identyfikacyjnej powinno być wypracowanie sformalizowanego modelu opisującego makrosystem transportowy w konwencji przydatnej do badań ilościowych, na etapie optymalizacji jego działania. W tym celu w makrosystemie transportowym zostały wyodrębnione takie elementy, jak cel, dziedzina, przeciwdziedzina, zasady i reguły oraz podstawowe problemy decyzyjne, które w drugim etapie badań będą poddane próbie optymalizacji w sensie ustalonych kryteriów logistycznych. Opis makrosystemu transportowego został przeprowadzony pod kątem kryteriów współczesnej logistyki rynkowej, której naczelnym zadaniem jest minimalizacja kosztów przy maksymalnym spełnieniu standardów rynkowej obsługi klienta.
The paper presents an original concept of a large transport macro-system modeling, which was investigated with logistic criteria. In accordance with the system analysis the process of modeling was divided in two stages: identification-oriented modeling (qualitative one) as well as optimization-oriented modeling (quantitative one). The result of the identification-oriented analysis should be working out a formalized model describing a transport macro system in the way useful in quantitative research work at the stage of optimization of its operation. To this end, the following elements were distinguished in the transport macro-system: aim, domain, counter domain, principles, rules as well as basic decision-related problems, which will be tested in the second research stage (optimization regarding fixed logistic criteria). The description of the macro transport system was done with regard the contemporary market logistics, whose main mission is to minimize the costs and simultaneously to maximize the fulfilment of customer market service standards.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej; 2010, R. 51 nr 2 (181), 2 (181); 51-80
0860-889X
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Napisać noc
To write the night
Autorzy:
Fiedorczuk, Julia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375452.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
writing
alcoholism
woman
time
space-time
metaphor
non-human nature
fiction
pisanie
alkoholizm
kobieta
czas
czasoprzestrzeń
metafora
poza-ludzka natura
fikcja
Opis:
Obierając za punkt wyjścia książkę Pisać Marguarite Duras, tekst przygląda się relacji między pisaniem a alkoholizmem. Duras do końca życia zmagała się z alkoholizmem i dość otwarcie o tym mówiła, mimo że pijąca pisarka nie ma w kulturze tak romantycznego statusu jak pijący mężczyzna. Tekst jest zwięzłą pisarską autobiografią, opowiada o doświadczeniach czasu i poza-ludzkiej przyrody, a także o ewolucji podmiotowej postawy wobec tych fundamentalnych kwestii. W ostatniej części tekst przechodzi od tonu eseistycznego do literackiego.
Taking Marguerite Duras’ book Ecrire as its starting point the text examines the relationships between writing and alcoholism. Duras struggled with alcoholism till the end of her life and spoke about it relatively openly, in spite of the fact that a drinking woman-writer does not hold the same romantic position in literary culture as drinking male writers do. Next the text presents a brief literary autobiography, discussing the experience of time and non-human nature, as well as the evolution of the subjective response to these fundamental issues. In the last part of the text the essay gives way to literary fiction.
Źródło:
Autobiografia Literatura Kultura Media; 2014, 3, 2; 71-75
2353-8694
2719-4361
Pojawia się w:
Autobiografia Literatura Kultura Media
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Integrating Plenitude, Axiarchism And Agency
Integracja pełni, aksjarchizmu i sprawczości
Autorzy:
Forrest, Peter
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232813.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
agency
axiarchism
plenitude
space-time
Time
understanding
sprawczość
aksjarchizm
pełnia
czasoprzestrzeń
teizm
Czas
rozumienie
Opis:
I consider three candidates for ultimate understanding: (1) ultimate agency, the familiar idea of understanding the existence and nature of the universe as created by God for good reasons; (2) axiarchism, the initially counter-intuitive idea that goodness is the first cause of contingent reality; and (3) plenitude, the thesis that all possible types of situation are real. After some initial clarification, I note the problems with axiarchism, and offer solutions. These solutions require the unification of space and time as space-time, and the consequent introduction of what might be called hypertime, but which I take to be true time—Time with an upper case “T”. I note how axiarchism and plenitude may be combined into the Plenum Bonum thesis that all and only good universes are real. Next, I note some problems with agency as an ultimate way of understanding. Finally, I solve these by means of a theory of agency as completing axiarchism, the Good versus Good theory.
Rozważam trzy potencjalne wyjaśnienia ostatecznościowe: (1) ostatecznościowe sprawstwo, czyli znaną ideę, że istnienie i natura wszechświata zostały stworzone przez Boga na podstawie dobrych racji; (2) aksjarchizm, czyli początkowo niezgodną z naszymi intuicjami ideę, że dobro jest pierwszą przyczyną przygodnej rzeczywistości; oraz (3) pełnię, czyli tezę, że wszystkie możliwe typy sytuacji są rzeczywiste. Po uwagach wstępnych określam problemy aksjarchizmu, a następnie proponuję ich rozwiązania. Rozwiązania te wymagają połączenia przestrzeni i czasu w czasoprzestrzeń, a w konsekwencji wprowadzenia tzw. hiperczasu, który nazywam prawdziwym czasem — czasem przez duże „C”. Wskazuję, jak aksjarchizm i pełnię można połączyć w tezę Plenum Bonum, zgodnie z którą rzeczywiste są wszystkie i tylko dobre wszechświaty. Następnie identyfikuję niektóre problemy ze sprawczością jako ostatecznym sposobem wyjaśnienia. Na zakończenie rozwiązuję te problemy za pomocą pewnej teorii sprawczości dopełniającej aksjarchizm, którą nazywam teorią Dobro versus Dobro.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 2; 73-91
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The theme of ruins in contemporary art
Temat ruin w sztuce współczesnej
Autorzy:
Goranskaya, Tatiana
Kazhar, Nina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314342.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Politechnika Częstochowska
Tematy:
ruin
space-time
architectural heritage
visual arts
virtual reality
ruina
czasoprzestrzeń
dziedzictwo architektoniczne
sztuki wizualne
rzeczywistość wirtualna
Opis:
The article analyzes various interpretations of the concept of “ruin” in the history of culture. It is shown that the ruin, as a “symbolic form”, on the one hand, is a link connecting fragments of various historical eras and cultural pictures of the world with each other, and on the other hand, it embodies the virtual reality of being, a possible global culture and/or catastrophe. The authors singled out such artistic interpretations of the ruins in contemporary fine arts as: a historical ruin; the ruin of the present and/or the “lost future”; semantic construction; object (architectural fragment) as a sign of place and time.
Artykuł analizuje różne interpretacje pojęcia „ruina” w historii kultury. Pokazano, że ruina, jako „forma symboliczna” z jednej strony jest ogniwem łączącym ze sobą fragmenty różnych epok historycznych i kulturowych obrazów świata, a z drugiej strony ucieleśnia wirtualną rzeczywistość, globalną kulturę i/lub katastrofę. Autorki wyróżniły artystyczne interpretacje ruin we współczesnej sztuce plastycznej, takie jak: ruina historyczna; ruina teraźniejszości i/lub „utraconej przyszłości”; konstrukcja semantyczna; obiekt (fragment architektoniczny) jako znak miejsca i czasu.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo; 2022, 28 (178); 13-20
0860-7214
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obiektyw kamery Stefanii Zahorskiej
Stefania Zahorska’s Camera Lens
Autorzy:
Hendrykowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1395573.pdf
Data publikacji:
2021-07-19
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Stefania Zahorska
novel
film
film criticism
film inspirations in novels
spacetime
film editing
metapoetics
simultaneous narration
time and space ellipticity
sensualism
powieść
krytyka filmowa
filmowa adaptacja literatury
filmowa inspiracja powieści
czasoprzestrzeń
montaż
metapoetyka
narracja symultaniczna
eliptyczność czasu i przestrzeni
sensualizm
Opis:
W obszernym i różnorodnym dorobku Stefanii Zahorskiej (1889–1961) obejmującym m.in. publikacje z zakresu historii i teorii sztuki, filozofii, psychologii, historii kultury, istotne miejsce zajmuje refleksja teoretyczno- i krytycznofilmowa. Stefania Zahorska była najwybitniejszym krytykiem filmowym dwudziestolecia międzywojennego. Decydował o tym nie tylko jej talent pisarski, krytyczny, ale erudycja, rozległe wykształcenie, a przede wszystkim niezależność sądów. Gdy w latach trzydziestych dość powszechnie traktowano film jako hubę żerującą na organizmie literatury, Zahorska w artykule Co powieść zawdzięcza filmowi opublikowanym w 1934 roku na łamach „Kuriera Literacko-Naukowego”, stwierdza, że także powieść powoli zaczyna być dłużnikiem widowiska filmowego. Autorka skupia swoją uwagę na polskiej powieści współczesnej i na potencjalnych zyskach, jakie dla literatury płyną ze strony filmu. Przekonująco pokazuje, w jaki sposób inspiracja filmowa wpłynęła na literacki konkret, jak pod wpływem filmu zmienił się model czasoprzestrzeni w literaturze. Analizując „zainfekowanie” powieści filmem, wskazuje na jego udział w kształtowaniu współczesnej metafory literackiej. Oryginalność jej spojrzenia polega na przełamaniu popularnego dyskursu na temat podobieństw między ekranizacją a pierwowzorem oraz wskazaniu, że relacja między obiema dziedzinami nie przebiega wyłącznie jednokierunkowo: od literatury w stronę filmu. Można ją opisać poza tradycyjną domeną samej adaptacji, w kategoriach metapoetyki oraz estetyki słowa i ruchomego obrazu. W Polsce to ważny i prekursorski głos w sposobie widzenia głębszych relacji pomiędzy filmem a literaturą.
The vast and varied literary output of Stefania Zahorska (1889-1961) including, among others, articles on art history and theory, philosophy, psychology, history of culture, out of which reflections on film theory and criticism have the most prominent position. Zahorska was the most distinguished film critic of the Polish interwar period, due not only to her talent for writing and criticism, but also her erudition, education, and most importantly, independent judgment. While in the 1930s film was commonly seen as a parasite preying on literature, Zahorska in her essay “What literature owes film”, published in 1934 in Kurier Literacko-Naukowy, states that the novel was also slowly getting something from film. She focused on the contemporary Polish novel and the potential benefits which literature could gain from film. She convincingly demonstrated how film inspirations influenced literary concreteness, how – under film’s influence – the spatiotemporal model changed in literature. By analyzing novels “infected” with film, she pointed to its role in shaping contemporary literary metaphors. Her originality of thought stemmed from her breaking from popular discourse regarding the similarities between an adaptation and its source, and her indicating that the relation between film and literature is not simply unidirectional: from literature to film. It can be described beyond the traditional domain of adaptation, in terms of metapoetics and the aesthetics of word and moving pictures. In Poland hers was an important, pioneering voice in terms of how the relations between film and literature were seen.
Źródło:
Forum Poetyki; 2021, 23; 246-259
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Компонент хронотопу в романах Юрія Андруховича та Тадеуша Конвіцького
Komponent chronotopu w powieściach Jurija Andruchowycza i Tadeusza Konwickiego
Autorzy:
Jaruczyk, Віктор
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015568.pdf
Data publikacji:
2021-12-13
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Конвіцький
Андрухович
часопростір
хронотоп
проза
роман
Konwicki
Andrukhovych
space-time
chronotope
prose
novel
Andruchowycz
czasoprzestrzeń
chronotop
proza
powieść
Opis:
Часопростір у романах Юрія Андруховича та Тадеуша Конвіцького є явищем багатовимірним. Він має національну, метафізичну, соціально- та культурно-історичну, індивідуально-психологічну, географічну складові. Тадеуш Конвіцький в часових рамках одного дня передав суспільні настрої цілої країни протягом багатьох років. Вміло застосовуючи різні прийоми гри з часом: актуалізацією суб’єктивної пам’яті, ретроспекціями і посиланнями до історичного минулого, спогадами, розтягуванням і, навпаки, стисненням часових рамок. Потрібно звертати увагу на хронотоп з усіма його складниками, тобто на хронотопний комплекс, крім часу і простору, це – людина, рух, дорога, мета, характер руху. Зважаючи на потенційну схожість ідейного задуму і його формального вираження у романах Малий апокаліпсис Т. Конвіцього і Московіада Ю. Андруховича, особливості хронотопів також будуть схожими. Основне ціннісно-емоційне навантаження в романах мають хронотопи порогу, зустрічі та дороги.
Czasoprzestrzeń w powieściach Jurija Andruchowycza i Tadeusza Konwickiego jest zjawiskiem wielowymiarowym. Posiada komponenty narodowe, metafizyczne, społeczno-kulturowo-historyczne, indywidualno-psychologiczne oraz geograficzne. Tadeusz Konwicki w ramach czasowych obejmujących jeden dzień oddaje nastroje społeczne całego kraju, trwające przez wiele lat. Umiejętnie stosuje różnorodne techniki gry z czasem: aktualizację pamięci subiektywnej, retrospekcje i odniesienia do przeszłości historycznej, wspomnienia, rozszerzanie, a także zawężanie ram czasowych. Należy zwrócić uwagę na chronotop ze wszystkimi jego elementami składowymi, poza czasem i przestrzenią, obejmującymi również osobę, ruch, drogę, cel, charakter ruchu. Biorąc pod uwagę potencjalne podobieństwo koncepcji ideowych i ich formalnego wyrażenia w powieściach Mała apokalipsa T. Konwickiego i Moscowiada J. Andruchowycza, można stwierdzić podobieństwo cech chronotopów. Zasadniczy ładunek wartości i emocji w analizowanych powieściach zawierają chronotopy progu, spotkania i drogi.
Time space in the novels of Yuri Andrukhovych and Tadeusz Konwicki is a multidimensional phenomenon. It has national, metaphysical, socio- and cultural-historical, individual-psychological, geographical components. In one day, Tadeusz Konwicki conveyed the public mood of the whole country for many years. Skillfully applying various techniques of the game over time: actualization of subjective memory, retrospectives and references to the historical past, memories, stretching and, conversely, compression of the time frame. It is necessary to pay attention to the chronotope with all its components, ie to the chronotopic complex, except for time and space it is the person, movement, road, purpose, character of movement. Given the potential similarity of the ideological plan and its formal expression in the novels Small Apocalypse by T. Konwicki and Moscoviada by Yu. Andrukhovych, the features of the chronotopes will also be similar. The main value and emotional load in the novels have chronotopes of thresholds, meetings and roads.
Źródło:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, Numer Specjalny; 301-315
1733-2249
Pojawia się w:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Память из гипса. О хрупкости традиции и моделировании прошлого-будущего в позднем творчестве Виктора Пелевина
Memory made of plaster. On the fragility of tradition and modelling of the past-future in the late works of Viktor Pelevin
Pamięć z gipsu. O kruchości tradycji i modelowaniu przeszłości-przyszłości w późnej twórczości Wiktora Pielewina
Autorzy:
Jaworski, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/605177.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
Пелевин, время-пространство, хронотоп, память, путешествия во времени, традиция
Pielewin, czasoprzestrzeń, pamięć, podróże w czasie, tradycja
Pelevin, time-space, memory, time travel, tradition
Opis:
Pamięć z gipsu. O kruchości tradycji i modelowaniu przeszłości-przyszłości w późnej twórczości Wiktora Pielewina Celem niniejszego artykułu jest próba interpretacji dwóch późnych powieści Wiktora Pielewina – Lampy Mafusaila i iPhuck 10– w kontekście czasoprzestrzeni, pamięci i zapomnienia. Przeprowadzona analiza wyjawiła niezwykłe zainteresowanie rosyjskiego pisarza fizycznymi i filozoficznymi teoriami, aspirującymi do zrozumienia prawdziwej natury Wszechświata. Czas i przestrzeń w analizowanych utworach stanowią nierozerwalną całość, tworząc skomplikowaną sieć równoległych światów. Co więcej, te światy nie funkcjonują w linearny sposób, do jakiego przywykło ludzkie poznanie. W Lampie Mafusaila podróże w czasie są możliwe, ale wprowadzenie zmian/ulepszeń w strukturę przeszłości sprawia, że przyszłość ulega całkowitemu zniszczeniu (w rzeczywistości zmiana przeszłości prowadzi do zupełnie innej czasoprzestrzeni). Z drugiej strony podróże w czasie w iPhuck 10 przybierają oryginalną formę aktu Demiurga (w tym wypadku stworzony świat jest pełen tęsknoty i walki o zanikłe wartości duchowe), jako że pamięć w danej powieści równoznaczna jest tworzeniu nowej materialnej rzeczywistości. W tym świetle podróże w czasie są niezwykle utrudnione i pozbawione sensu – wszystkie możliwe światy istnieją przecież równolegle.
Memory made of plaster. On the fragility of tradition and modeling the past-future in the late works of Viktor Pelevin The paper aims at interpreting two recent novels by Viktor Pelevin –  Mafusail's Lamp and iPhuck 10 in the context of time-space, remembrance and oblivion. The analysis revealed the Russian writer’s vast interest in the physical and philosophical theories related to the true nature of the Universe. Therefore, time and space are inextricably connected in the relevant novels as they form a whole network of parallel realities. Moreover, the realities do not function in the linear way, as human beings would like to perceive them.  In Mafusail’s Lamp time travel is possible, but the introduce modifications of the past make the future impossible (in fact, the amendment of the past leads to an utterly new time-space). On the other hand, time travel in iPhuck 10  takes an unorthodox form of world creation (in this case – a world struggling to revive traditional spiritual values), as remembrance in the novel calls for constructing a whole new world. Thus, time travel hardly makes any sense, as all possible worlds exist simultaneously.
Память из гипса. О хрупкости традиции и моделировании прошлого-будущего в позднем творчестве Виктора Пелевина Целью нынешней статьи является попытка интерпретации двух поздних романов Виктора Пелевина – Лампы Мафусаилаи iPhuck 10– к ключе хронотопа, памяти и забвения. Проведенный анализ выявил несомненную заинтересованность русского писателя в физических и философских теориях, пытающихся разгадать истинную природу Вселенной. Время и пространство в анализированных произведениях неразделимы, так как создают сложную сеть параллельных миров. К тому же эти новые реальности не функционируют линейным, привычным для человеческого познания образом. В Лампе Мафусаила путешествия во времени возможны, но введение модификаций/улучшений в структуре прошлого полностью уничтожает будущее (в сущности изменение прошлого становится путем в другое пространство-время). С другой стороны, вiPhuck 10 путешествие во времени приобретает оригинальную форму демиургического акта (в данном случае созданный таким образом мир полон тоски и ностальгии по исчезнувшим духовным ценностям). В таком ракурсе путешествия во времени трудны и лишены смысла, так как все возможные реальности существуют и материализируются, будучи параллельными действительностями.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2020, 3 (171)
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architektura pamięci w twórczości filmowej Piera Paolo Pasoliniego
Architecture of memory in the cinema of Pier Paolo Pasolini
Autorzy:
Jóźwiak, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/398476.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
Tematy:
miejsca pamięci
lieux de memoire
czasoprzestrzeń
film
inscenizacja
Pasolini
sites
space-time
movie
mise-en-scene
Opis:
Punktem wyjścia rozważań jest teoria miejsc pamięci Pierre’a Nory, a także jej potencjał interpretacyjny w materii filmu i przestrzeni. Zestawienie tej teorii z wątkami przestrzeni wyobrażonej i wykreowanej mentalnie z technicznymi i formalnymi uwarunkowaniami sztuki filmowej będzie wstępem do dalszych analiz wybranych przykładów. Interesuje mnie twórczość filmowa Piera Paolo Pasoliniego, w której te zagadnienia pojawiają się z wyjątkową wyrazistością. Jak będę starał się to wykazać, w sposób szczególny przepracowywał on zagadnienie przestrzeni i czasu w filmowej narracji. Omawiając pierwszy okres twórczości tego reżysera, będę starał się przedstawić kilka intrygujących formalnie rozwiązań, które zastosował Pasolini w filmowym problematyzowaniu konwencji czasoprzestrzeni.
The analysis of the Pierre Nora’s theory of memory sites is the starting point of my article. I found it extremely relevant to both the film studies and space related issues. After compiling that theory with the chosen threads of the imaginary and mental space, technical and formal conditions of film art, I will move towards particular examples of Pier Paolo Pasolini’s films. In this context his output seems very interesting since in the films he elaborated on such issues as the space-time, memory, the blend of mythical, archaic and modern space. Discussing the first period of his film production I will show some of the intriguing formal devices Pasolini used to question the conventional filmic space-time.
Źródło:
Architecturae et Artibus; 2015, 7, 2; 12-18
2080-9638
Pojawia się w:
Architecturae et Artibus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasoprzestrzeń – część struktury czy strukturalny aspekt? Ontologia czasoprzestrzeni w kontekście umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego
Spacetime – part of the structure or structural aspect? Ontology of spacetime in the context of moderate ontic structural realism
Autorzy:
Luty, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431018.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
spacetime
moderate ontic structural realism
gravitation
metaphysics of properties
general relativity
czasoprzestrzeń
umiarkowany ontyczny realizm strukturalny
grawitacja
metafizyka własności
ogólna teoria względności
Opis:
The position called Moderate Ontic Structural Realism, presented by Michael Esfeld and Vincent Lam, is described and criticised. Three theses are proposed. First, that the regarded position is intertwined with treating Spacetime as a property (or aspect) of the gravitational field. Second, that the metaphysics of properties used in Moderate Ontic Structural Realism leads to unfortunate consequences such as abandoning the equality of heuristics of constructing representations of gravity in General Relativity. Finally, the third thesis is that Spacetime should be interpreted metaphysically as part of a wider gravitational structure. After a summary of Esfeld’s and Lam’s position, reference to the issue of the equality of heuristics is presented as a critical perspective. A criticism of Moderate Ontic Structural Realism is formulated and further postulates about the ontology of Spacetime are proposed. In conclusion, an answer to the question stated in the title is suggested: spacetime is a part of the structure.
Opisane i skrytykowane zostaje stanowisko umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego, zaproponowane przez Michaela Esfelda i Vincenta Lama. Postawione są trzy tezy: pierwsza, że odnośne stanowisko uwikłane jest w traktowanie czasoprzestrzeni jako własności (aspektu) pola grawitacyjnego; druga – wykorzystanie przez to stanowisko metafizyki własności generuje niepożądane konsekwencje w postaci odrzucenia równoważności heurystyk służących do budowania reprezentacji grawitacji w ogólnej teorii względności; trzecia, że czasoprzestrzeń powinna być metafizycznie interpretowana jako element szerszej struktury grawitacyjnej. Stanowisko Esfelda i Lama zostaje zrekonstruowane, odniesienie do zagadnienia heurystyk budowania reprezentacji grawitacji przedstawione jest jako perspektywa krytyczna, zrealizowana zostaje krytyka umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego i przedstawione zostają z niej wnioski oraz dalsze postulaty dotyczące ontologii czasoprzestrzeni. Na pytanie postawione w tytule zostaje udzielona odpowiedź, że czasoprzestrzeń to część struktury.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2016, 52, 4; 83-106
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 29

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies