Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "czary" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 23
Tytuł:
Obraz czarownicy w najnowszej polskiej historiografii procesów o czary w czasach wczesnonowożytnych
Autorzy:
Manyś, Bernadetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912435.pdf
Data publikacji:
2020-08-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
kobieta
czarownica
procesy
czary
historiografia
woman
witch
trials
witchcraft
historiography
Opis:
W artykule podjęto próbę charakterystyki obrazu kobiety-czarownicy, jaki wyłania się w polskiej historiografii procesów o czary toczących się w dobie wczesnonowożytnej w świetle prowadzonych badań nad niewiastą. W tym kontekście nasuwa się szereg pytań, na które próbowano udzielić odpowiedzi w artykule, m.in.: na jakie czynniki zwracają uwagę badacze charakteryzujący kobiety oskarżone o czary, czy posądzenie o czynienie zła i spółkowanie z diabłem uzależnione było od konkretnych czynników (płci, funkcji biologicznych kobiety), czy raczej wynikało z przynależności do konkretnej grupy społecznej, bądź też warunkowane było sytuacją gospodarczą, w jakiej przyszło żyć oskarżonym. Postawiono również pytanie, na ile dotychczasowe ustalenia obalają stereotyp czarownicy utrwalony w zbiorowej pamięci mieszkańców Rzeczypospolitej. Prezentowane rozważania stanowią punkt wyjścia do dalszej dyskusji w zakresie analizowanego problemu. Nie stanowi on zatem przeglądu czy też rewizji badań nad magią, czarami i procesami, a także stanowiska Kościoła katolickiego, które szeroko zostało omówione w dotychczasowych pracach.
In the paper the author intended to characterize the image of the witch-woman, as it is shown by the Polish historiography of the witch trials during the early modern period, in the light of the current studies, focusing on the female one. In this context, a number of questions present themselves and one of the purposes of this article is to find answers to the following questions, i.e.: on which factors research focus, while characterizing women accused of the witchcraft; was accusing of the doing evil and cooperation with the devil connected with the particular variables (sex, biological feature of a woman), or was it rather an outcome of the belonging to the particular social group, or maybe even a result of the economic situation in those days. In this article there is also raised a question: how much the recent findings overthrow the stereotype of the witch, which is consolidated in the folk memory of the citizens of Poland. The concepts presented in the following paper are intended to be the starting point of the discussion about the said problem. According to that, this article is not the review of the research focused on magic, witchcraft or witch trials, nor the summary of the Catholic Church attitude, which was widely discussed in the past research papers.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2020, 107; 59-77
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tropem czarownic. Kilka uwag historyczno-językowych na marginesie Księgi sądu wójtowskiego miasta Kleczewa z lat 1624–1738
Tracking witches: Some historical linguistic remarks on the margins of the ‘Book of the Mayor’s Court of the town of Kleczew between 1624 and 1738’
Autorzy:
Piotrowska-Borowicz, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34655925.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
czarownica
Kleczew
procesy o czary
Polska
witch
trials on witchcraft
Polska
Opis:
Artykuł w pierwszej części prezentuje kilka uwag natury historycznej dotyczących procesów o czary w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem niektórych przypadków z miasta Kleczewa z przełomu XVII i XVIII wieku. Druga część tekstu została poświęcona kwestiom językowym związanym z terminologią w badaniach nad czarami i czarownicami. Na koniec przedstawiono wybrane informacje na temat Kleczewa, gdzie odbywały się procesy tych, którzy „dobrowolnie odstąpili od Boga”.
The first part of the article provides a few historical remarks concerning trials on witchcraft in Poland, particularly regarding a few cases which happened in the town of Kleczew between the 17th and the 18th century. The following part of the article refers to the linguistic aspects related to terminology used in studying witchcraft and witches. The final part of the article provides information on Kleczew, where the lawsuits against those who “voluntarily deviated from God” took place.
Źródło:
Językoznawstwo; 2023, 18, 1; 107-116
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Nie pozwolisz żyć czarownicy” (Wj 22,17). W poszukiwaniu właściwego zrozumienia jednego ze starotestamentalnych praw
“You will not allow a sorceress to live” (Ex 22,17). In the Search of a Proper Understanding of One of the Old Testament Rights
Autorzy:
Lemański, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/469459.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
prawo
czarownica
czary
magia
kara śmierci
law
witch
witchcraft
magic
capital punishment
Opis:
Przepis prawny z Wj 22,17 służył dawniej jako argument scrypturystyczny, uzasadniający „polowania na czarownice”. Jego właściwa interpretacja, mimo tego, że składa się praktycznie z trzech słów, nie jest jednak wcale taka łatwa. Przegląd opinii na ten temat pokazuje złożoność tego problemu. W tym artykule przepis biblijny pokazany został na tle innych starożytnych praw. Porównanie pozwala sądzić, że obawy przed szkodliwymi czarami były obecne we wszystkich kulturach otaczających starożytny Izrael. Teksty biblijne z rdzeniem kšp, zastosowanym w Wj 22,17, także pokazują dużą skalę praktykowania opisywanych nim czarów i stały, negatywny stosunek to nich. Sam przepis z Wj 22,17 może być pozostałością dawnego, lokalnego „kompleksu czarownicy”, wyrazem obaw przed skutkami złej magii. Mógł on pierwotnie dotyczyć jakiejś specyficznej formy czarów, uprawianej przez kobiety. Od momentu umieszczenia go w Kodeksie Przymierza, nabiera już jednak rangi ogólnonarodowej i staje się elementem walki o czystość jahwizmu. Nie ma pewności, czy sankcja w nim obecna oznacza karę śmierci, rodzaj ekskomuniki, banicję czy jakiś niesprecyzowany rodzaj kary, powalający na doraźne działanie w zależności od sytuacji i skali zagrożenia.
In the past, the legal article from Ex 22,17 served as a scripturistic argument justifying the “witch-hunt”. Its correct interpretation, despite its length, is not so easy. The review of the opinions on this topic shows its complexity. The article shows the biblical law against other ancient ones. The comparison suggests that the fears of harmful spells were current in all cultures of ancient Israel. The biblical texts with the kšp core used in Ex 22,17 also show a large scale of practicing the spells and the constant, negative attitude to them. The law from Exodus 22,17 may be a remnant of the former local “witch complex”, the sign of fear of the effects of evil magic. It could originally refer to a specific form of spells cultivated by women. Since it was placed in the Covenant Code, it has become national turned into a part of the struggle for the purity of Jahvism. However, there is no certainty whether the presented sanction means the death penalty, a kind of excommunication, banishment or some unspecified type of punishment which allow to take a temporal action depending on the situation and the scale of the threat.
Źródło:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2019, 26; 11-32
1230-0780
2719-4337
Pojawia się w:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oskarżenia i procesy o czary w Koźminie w XVII-XVIII wieku
Autorzy:
Wijaczka, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608107.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
procesy o czary
czasy wczesnonowożytne
Wielkopolska
pakt z diabłem
katolicyzm
miasteczko
stosunki międzysąsiedzkie
honor
Opis:
Der Beitrag widmet sich Zaubereiprozessen, die während des 17. und 18. Jahrhunderts in Groß und Neu Koschmin (Koźmin Wielki und Koźmin Nowy) verhandelt wurden. Heute bilden beide Kleinstädte die Stadt Koźmin Wielkopolski. Ähnlich wie in vielen anderen Städten Großpolens und der Rzeczpospolita war auch in diesen beiden der Glaube an die Macht des Teufels und die bösen Taten, die Hexen und Zauberer mit seiner Hilfe vollbrachten, in der Frühen Neuzeit weit verbreitet. Die ersten Nachrichten über Gerichtsverfahren in Koschmin, die im Zusammenhang mit Zaubereivorwürfen standen, stammen aus der ersten Hälfte des 17. Jahrhunderts. Noch im 18. Jahrhundert erfahren wir aus den Stadtbüchern von Anklagen wegen Zauberei, doch damals kam es nicht mehr zu Prozessen. Die angeklagten Personen beschuldigten wiederum ihre Ankläger der „Rufschädigung”, was einen Zaubereiprozeß verhindern sollte. Diese Taktik war in der Regel wirksam. Besonders interessant sind zwei Prozesse in Neu Koschmin in den Jahren 1690 und 1692. Beide richteten sich gegen Männer, und alles deutet darauf hin, daß die Angeklagten der Vater Gregor Klecha und sein Sohn Matthäus Kleszka waren. Beide endeten auch auf dem Scheiterhaufen. Es kann festgestellt werden, daß in beiden untersuchten Städtchen die Anklagen bei den Zaubereiprozessen „von unten” kamen, d. h. sie wurden von den Einwohnern und nicht vom Magistrat erhoben, der sich seit dem 18. Jahrhundert bemühte, es zu keinen Prozessen dieses Typs mehr kommen zu lassen. In beiden Städten Koschmin müssen die Zaubereiprozesse als Anklageprozesse angesehen werden, d. h. es meldete sich jeweils ein Ankläger vor Gericht, der einer bestimmten Person gewisse Taten vorwarf, die er mit Hilfe von Zauberei begangen haben soll. Die Anklagen wurden vor allem gegen ärmere Leute erhoben, wie z. B. gegen Gregor Klecha. Er gehörte nicht zur Bürgerschaft der Stadt, sondern war ein Bauer, der auf der Suche nach Verdienstmöglichkeiten in die Stadt gekommen war. Somit war auch ein „Fremder”. 
The topic of witchcraft beliefs and witch trials related to them does not inspire much interest in Polish historiography. Polish historians do not appreciate the role played by the problem in everyday life of inhabitants of villages, towns and boroughs, and how it influenced interpersonal relations. Burning stakes do not fit the image of “the state without stakes”, as Poland is often called. This paper is a contribution to the history of witch trials in Polish-Lithuanian Commonwealth of the early modern period.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2016, 82
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformation of Intangible Cultural Heritage in the Kenyan Coastal Region: Traditional Healing, Witchcraft and Witch Hunts in a Contemporary Context
Transformacja niematerialnego dziedzictwa kulturowego na wybrzeżu kenijskim – tradycyjne formy uzdrawiania, czarów i polowań na czarownice we współczesnym kontekście
Autorzy:
Lukaszewicz, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233926.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
cultural heritage
traditional healing
witchcraft
witch hunts
dziedzictwo kulturowe
tradycyjne uzdrawianie
czary
polowania na czarownice
Opis:
The intangible heritage of Coastal Kenya pertains in great part to the Mijikenda people and consists of ceremonies, rituals, beliefs, forms of healing, prayer, and adjudication of disputes, which are subject to various cultural and religious factors that  affect their perception and transform them. The younger generation’s perception of them, influenced by modern life’s technologized approach to culture, hugely contributes to such transformations. As a result, cultural roots fall into oblivion, which sometimes has dramatic effects, for example, the abandonment of witch  hutching, paradoxically causing negative social effects. Not following traditional practices is not equal to disbelief in witches. Therefore, it often occurs that someone is accused of witchcraft to kill them without any possibility of reconciliation with the community, because the rejection of traditional practices causes the lack of any remediation for an instance of witchcraft, and elicits the easiest solution: the death of the accused. Such events happen to be combined with economic reasons, like the desire of some members of the youngest generation to sell the family land or even the sacred forest, in the care of the elders, who are then usually the ones accused as witches. This kind of cultural knot, appearing in the last 150 years due to interference of various cultures and religions, especially Christianity, requires careful consideration, also given the importance of interfaith dialogue, supported by the Coast Interfaith Council of Clerics Trust (CICC), among others. This investigation on transformation of cultural practices in Coastal Kenya is based on in-depth interviews with representatives of Malidni District Cultural Association (MADCA), field research and conversations with elders, and a review of research materials provided by the National Museums of Kenya Library in Malindi, and the Pwani University Library in Kilifi, Kenya.
Dziedzictwo niematerialne na wybrzeżu Kenii jest związane w znacznej mierze z historią ludu Mijikenda. Składają się na nie między innymi ceremonie, rytuały i wierzenia, a także formy uzdrawiania, modlitwy i rozstrzygania sporów. Różne czynniki kulturowe i religijne wpływają na ich współczesną percepcję i je przekształcają. Poznawanie tradycji przez młodsze pokolenia, które następuje pod wpływem stechnicyzowanego podejścia do kultury, jest znaczącym źródłem takich przemian. Rezultatem jest zapomnienie o korzeniach kulturowych, które czasami niesie ze sobą dramatyczne skutki, jak w przypadku porzucania polowań na czarownice i czarowników oraz sądów nad nimi, paradoksalnie powodując negatywne skutki społeczne. Nieprzestrzeganie tradycyjnych praktyk nie jest równoznaczne z niewiarą w czarownice, dlatego często dochodzi do oskarżenia kogoś o czary w celu zabicia go bez zaoferowania mu możliwości pojednania ze społecznością, co było podstawowym celem tradycyjnych sądów w takich przypadkach. Odrzucenie tradycyjnych praktyk powoduje odrzucenie znanego remedium na przypadek czarów i prowadzi często do wyboru najprostszego rozwiązania, którym jest zabicie oskarżonej czy oskarżonego. Zdarza się, że takie przypadki mają także podłoże ekonomiczne, na przykład chęć sprzedaży przez niektórych z najmłodszego pokolenia rodzinnej ziemi, a nawet świętego lasu, którym opiekują się osoby należące do starszyzny, zwykle oskarżane wtedy o czary. Mamy zatem do czynienia ze swoistym splątaniem wierzeń, przekonań i motywacji, które pojawiło się w efekcie interferencji różnych kultur i religii, zwłaszcza chrześcijaństwa. Wymaga ono głębokiego przemyślenia, co jest podnoszone m.in. przez członków Międzywyznaniowej Rady Wybrzeża Clerics Trust (CICC), będących propagatorami idei dialogu międzywyznaniowego. Niniejsze badanie transformacji praktyk kulturowych na wybrzeżu Kenii opiera się na pogłębionych wywiadach z przedstawicielami Malidni District Cultural Association (MADCA) oraz na badaniach terenowych i rozmowach ze starszyzną, a także na przeglądzie materiałów badawczych znalezionych w Bibliotece Muzeów Narodowych Kenii w Malindi i Bibliotece Uniwersytetu Pwani w Kilifi, k. Mombasy.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 3; 65-79
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metafory pojęciowe związane z domeną „czary” w studiach nad afroamerykańskim folklorem oralnym wybrzeża Georgii lat trzydziestych XX wieku
Conceptual metaphors related to the domain ‘conjuring’ in the studies into Afro-American oral folklore of the coast of Georgia in the 1930s
Autorzy:
Binczycka-Gacek, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/667167.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
mit Flying Africans
folklor
Afroamerykanie
domena „czary
Flying Africans myth
folklore
African Americans
domain of ‘conjuring’
Opis:
The author became interested in the body of the texts analyzed in this article during her research on variants and versions of the Flying Africans myth in 20th century culture and literature. In the US the main folkloric source of this narrative is an account of oral folklore collected in Georgia from African-Americans, published in 1940 as a part of Federal’s Writer’s Project. The book, entitled Drums and Shadows. Survival Studies Among the Georgia Coastal Negroes directed by Mary Granger, contains interviews with people many of whom had been born in slavery. African Americans interviewed in the project speak widely about talismans, spirits, lucky and unlucky omens and actions, as well as other aspects of their culture and folklore, including a significant amount of flight-related narratives. The dialect in the interviews is transcribed phonetically and difficult for a non-English native speaker, nevertheless the concept of ‘conjuring’ grabs the attention of the reader. This short study is an introduction to a broader analysis of the conceptual domain of ‘conjuring’ in the GWP interviews. The author uses the conceptual metaphor theory in order to establish how magic and witchcraft are conceptualized by the Georgia Writer’s Project speakers.
Źródło:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2018, 18; 165-176
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Banda Infanta. On Gender’s Unspeakable Truth
Banda Infantka. O niewypowiedzianej prawdzie płci
Autorzy:
Eggen, Wiel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559661.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Gender rivalry
maternity
initiation
witchcraft
social complementarity
colonization
Czary
inicjacja
kolonizacja
macierzyństwo
rywalizacja płci
społeczna komplementarność
Opis:
On gender’s unspeakable truth. The genders’ social role is arguably of prime interest to a young woman entering adult life. Calling her the Infanta, after Velasquez’ famous painting of the Spanish Princess, this article looks at the Central-African Republic, the Banda society, to analyze what is implied for a girl at her initiation ritual, given the striking use of the their term for ‘mother’ (əyi), not just to indicate the genetrix and any female, fertile and imposing creature, but also to designate owners of property, male or female, and masters or incumbents of a social position. With the mother-related social domain offering solace for patrilineal demands, and notably for the menace of witchcraft, it appears that this remarkable term presents a basic value that transcends all gender differentiations, and the rivalries they involve.
Społeczna rola płci wydaje się należeć do zasadniczych obszarów zainteresowań młodej kobiety, wchodzącej w dorosłe życie. Autor nazywa ją infantką, nawiązując do słynnego obrazu hiszpańskiej księżniczki Velasqueza. W oparciu o własne antropologiczne badania środkowoafrykańskiej społeczności Banda analizuje, co kryje się za zaskakującym użyciem pojęcia „matka” (əyi). Określa ono bowiem nie tylko rodzicielkę i każdą kobietę, istotę płodną i dużą, ale także właścicieli mienia – mężczyzn lub kobiety, a także panów lub osoby zajmujące wysoką pozycję społeczną. Sfera społeczna związana z matką niesie ukojenie w zestawieniu z wymaganiami patrylinearnymi, szczególnie wobec zagrożenia czarną magią. Jednocześnie ten znaczący termin przedstawia podstawową wartość, która przekracza wszelkie różnice i rodzące się z nich antagonizmy.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2018, 42; 189-207
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Народная магия в повседневности сельских жителей (на примере нескольких сел Гайновского повета на фоне восточного славянства)
Folk magic in the daily life of the rural population: on the example of several villages in Hajnówka district in the east slavic context
Ludowa magia w życiu codziennym na przykładzie kilku wsi powiatu hajnowskiego na tle wschodniosłowiańskim
Autorzy:
Kuprianowicz, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117603.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
folk magic
whisperers
healers
magical acts
witchcraft
charms
magia ludowa
szeptunka
znachorka
zabiegi magiczne
czary
uroki
Opis:
The objective of this article is an attempt to describe the magical acts practised in the popular beliefs, superstitions and customs of selected villages in Hajnówka district. Magic played a tremendous role in the folk culture. It was present in almost all moments of life. Therefore, a number of prohibitions and precepts prevented its inappropriate use. Some people used magic as a “tool” to cause suffering, sorrow and even death. Consequently, it appeared in many rituals, in which it was important to use specific magical properties, especially at the turning points or in difficult situations of one’s life. Due to the rapid social and moral changes in the region of Bialystok, many secret magical acts and practises exercised by whisperers, healers and witches have been forgotten. They survived only in the memory of older generation.
Celem niniejszego artykułu jest próba opisania zabiegów magicznych stosowanych w wierzeniach, przesądach i zwyczajach wybranych wsi powiatu hajnowskiego. Magia w kulturze ludowej opisywanych miejscowości odgrywała olbrzymią rolę. Obecna była niemalże we wszystkich momentach życia człowieka. Dlatego też obowiązywał szereg zakazów I nakazów mających uchronić przed jej niewłaściwym wykorzystaniem. Magia służyła niektórym ludziom także jako „narzędzie” mogące spowodować wiele cierpienia, przykrości a nawet doprowadzić do śmierci. W związku z tym występowała w wielu obrzędach, w których ważne było wykorzystanie jej szczególnych właściwości, zwłaszcza w przełomowych momentach życia lub w trudnych sytuacjach życiowych. W wyniku szybkich, zwłaszcza w ostatnich czasach, przemian społecznych i obyczajowych na Białostocczyźnie, wiele tajemnych zabiegów oraz praktyk magicznych stosowanych przez szeptunki, znachorki oraz wiedźmy uległo zapomnieniu. Niektóre z nich pozostają tylko i wyłącznie wspomnieniem przedstawicieli najstarszego pokolenia.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2018; 415-428
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces o czary w Wąsoszach w 1688 r. analiza procesu i problemy interpretacyjne
Witchcraft trial in Wąsosze in 1688. Analysis of the trial and problems of interpretation
Autorzy:
Hajdrych, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080763.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
witchcraft
witches
witch‑trials
sabbaths
witch‑hunt
czary
czarownice
procesy
sabaty
polowanie
Nauki Humanistyczne i Społeczne
Opis:
The paper is devoted to the subject of the witch trials in the region of Kleczew in the 1680’s and 1690’s. By focusing on the specific trial in the village of Wąsosze in 1688, the author analyses the problem of the peasant’s mobility in 16‑18th century Poland, and shows an examples of the interpretation dilemmas that a historian may encounter when dealing with the subject of Polish witch trials. In the paper, one can also find basic information about the great witch‑hunt inspired by Wojciech Breza between 1688 and 1691, which was one of the biggest (if not the biggest) Polish witch‑hunt known today.
Źródło:
Historyka studia metodologiczne; 2021, 51; 333-350
0073-277X
Pojawia się w:
Historyka studia metodologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemieccy kupcy i czarownica w Krakowie w 1642 r.
German Merchants and a Witch in Cracow in 1642
Autorzy:
Kowalski, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2212035.pdf
Data publikacji:
2021-01-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
witchcraft
merchants
Evangelicals
city justice
early modern Cracow
almshouse
czary
kupcy
ewangelicy
sąd wójtowski
wczesnonowożytny Kraków
przytułek
Opis:
25 października 1642 r. krakowianin Adam Fister zdał relację miejscowemu wójtowi o magicznych rytuałach odprawianych na prośbę lubeckiego kupca Kaspra Bekmana przez czarownicę w ogrodzie szpitalnym za murami miejskimi, nieopodal Bramy Floriańskiej. Wzmiankowany w źródle szpital-przytułek sąsiadował z cmentarzem, którego groby odkryto w 1837 r. Połączono je wtedy bezpodstawnie z braćmi polskimi, a współczesnym świadectwem tej fałszywej tradycji jest ul. Ariańska. Faktycznie szpital i cmentarz należały do miejscowej gminy luterańskiej, jej członkami byli zaś zapewne wymienieni w źródle krakowscy kupcy.
On 25 October 1642, Adam Fister, a Cracow merchant, reported to the local justice that the Lübeck tradesman Casper Bekman had recurred to magical practices with the help of the witch he visited at the Spital Garden, behind the city walls, near St Florian’s Gate. Next to the Spital, serving as an almshouse, there was a cemetery with the graves discovered in 1837. They were groundlessly connected with the Polish Brethren, and this false interpretation has its continuation today in the name of Arian St., downtown Cracow. In fact, the hospital and the graveyard belonged to the local Lutheran congregation, and the Cracow merchants whose opinions Fister recalled at the court were its members.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2021, 64; 57-70
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procesy o czary na pograniczu północno-zachodniej Wielkopolski i Nowej Marchii w czasach wczesnonowożytnych
Witch trials in the borderland of north-east Greater Poland and New Marchia in the early modern period
Autorzy:
Kamieński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034565.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
witch trials
New Marchian – Greater Polish borderland
early modern period
procesy o czary
pogranicze nowomarchijsko-wielkopolskie
okres wczesnonowożytny
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest nie tylko wydobycie nieznanych dotąd szczegółów i sprostowanie konfabulacji, ale również przyjrzenie się polowaniom na czarownice na pograniczu nowomarchijsko-wielkopolskim przez pryzmat rodzajów oskarżeń. Umożliwi to poszukanie odpowiedzi na pytanie czy dane ze zdefiniowanego obszaru różniły się od przypadków przytaczanych w literaturze przedmiotu. W znaczącej części oskarżenia o czary, w interesującym nas okresie (XVI–XVIII w.), dotyczyły stosowania magii lub czarów podczas konfliktów międzyludzkich, np. na tle majątkowym. W przebadanym materiale natrafiono również na oskarżenia o czary dotyczące psucia piwa i kontaktów z diabłem. Przyczyną procesu o czary stawały się też zabiegi magiczne na pozyskanie uczuć oraz rozgrywki polityczne.
The purpose of this article is not only to bring out so far unknown details and correct confabulations, but also to look at the witch-hunt in the New Marchian – Greater Polish borderland through the prism of types of accusations. It will make possible to search for an answer to a question whether the data from the above defined territory were different from the cases cited in the literature of the subject. A significant group of accusations of witchcraft in the period of interest (16th−18th centuries) concerned using magic or sorcery in the interpersonal conflicts, e.g. over property. In the investigated material accusations of spoiling beer and contacts with the devil were also found. Moreover, the reason for a witch-trial became also magic practices for love and those used in the political games.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2021, 36; 69-93
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Joachim Guttejahr – „czarownik recydywista” z początku XVII wieku
Joachim Guttejahr – A Sorcerer as a Repeat Offender from the Early Seventeenth Century
Autorzy:
Wijaczka, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31017000.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
procesy o czary
Joachim Guttejahr
menonici
Prusy Książęce
czasy wczesnonowożytne
Kwidzyn
witchcraft trials
Mennonites
Ducal Prussia
early modern times
Opis:
Przez dziesięciolecia w historiografii pisano w kontekście procesów o czary w XVI–XVIII w. przede wszystkim o oskarżanych kobietach, mało uwagi poświęcając mężczyznom, którym również zarzucano uprawianie czarów szkodliwych. W konsekwencji niewiele wiemy o proporcjach płci w odniesieniu do tego zagadnienia w poszczególnych krajach i okolicznościach, w których to mężczyzna był głównym oskarżonym w procesie o czary. W niniejszym artykule, dzięki szczęśliwie zachowanemu materiałowi źródłowemu, możemy prześledzić przebieg procesu, którego jednym z głównych oskarżonych był mieszkający we wsi Olszanica w ówczesnych Prusach Książęcych mennonita Joachim Guttejahr. Poznajemy okoliczności, w jakich został oskarżony oraz postawione mu zarzuty. Znamy zeznania świadków, dzięki którym możemy również nieco przybliżyć problemy dnia codziennego mieszkańców mennonickich wsi w starostwie kwidzyńskim na początku XVII w.
Because historiography has for decades maintained that in witchcraft trials in the sixteenth–eighteenth centuries, it was mainly women who were accused, little attention has been paid to men accused of practising harmful witchcraft. For this reason, we know very little about the gender ratio in each country and the circumstances in which the man was the main accused in a witchcraft trial. Thanks to the fortunately preserved source material, this article can trace the course of the trial in which one of the main defendants was Joachim Guttejahr, a Mennonite living in the village of Olszanica in then Ducal Prussia. We learn about the circumstances under which he was accused and the charges against him. We know the testimonies of witnesses, thanks to which we can also shed light on the everyday problems of the Mennonite villagers in the Kwidzyn starostwo at the beginning of the seventeenth century.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2023, 66; 115-135
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsca sabatów czarownic w epoce wczesnonowożytnej – ich znaczenie i topografia. Przyczynek do badań nad procesami o czary na Śląsku i Morawach
Autorzy:
Wojtucka, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912430.pdf
Data publikacji:
2020-08-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
czarownica
sabat
procesy o czary
Śląsk
Morawy
Petrovy Kameny
Łysa Góra
Blocksberg
witch
wittches sabbath
witch trials
Silesia
Moravia
Opis:
W wyobraźni społeczeństwa funkcjonuje wiele stereotypów związanych z czarownicami, jak i z procesami o czary. Jednym z popularnych elementów związanych z tym zagadnieniem jest kwestia sabatu czarownic, na który owe uczęszczały. Sam sabat jest zbiorem fantazji późnośredniowiecznego i wczesnonowożytnego społeczeństwa, o specyficznych cechach, zależnych od regionu. Badacze wychodzą z założenia, że źródłem spotkań, które później zyskały miano sabatu, były te przypisywane heretykom, którzy podczas nich czcili diabła. Spotkanie to cechował pewien porządek rytuałów i obyczajów. Odbywać się one mogły nie tylko w takie charakterystyczne dni jak 30 kwietnia, lecz także w tygodniu, nawet do trzech razy. Według zeznań czarownice przylatywały na sabat na miotłach lub widłach, a podczas spotkania nierzadko miało dochodzić do orgii. Do spotkań tych dochodziło w szczególnych miejscach, przede wszystkim na różnego rodzaju wzniesieniach. Do najbardziej znanych gór, gdzie odbywały się sabaty, należą Blocksberg w Górach Harzu, Łysa Góra, a jeśli chodzi o pograniczne śląsko-morawskie – Petrovy Kameny, które licznie pojawiają się w zeznaniach osób oskarżonych o czary na tym obszarze. Miejsce to, które znajduje się na dawnym pograniczu dóbr, uchodziło za pełne sił ciemności, stąd też w 1682 r. zdecydowano się je poświęcić. Bardzo często konkretne obszary czy regiony „miały” własną górę, gdzie dochodziło do spotkań czarownic. Sabaty mogły się także odbywać w mniej oczywistych miejscach, np. na polanach, drzewach, rozgałęzieniach dróg czy w pobliżu szubienicy. W niektórych przypadkach na pamiątkę takich spotkań pozostały charakterystyczne nazwy, takie jak: Hexenplan czy Hexenplatz, które nie tylko można znaleźć na starych mapach, lecz także funkcjonują one do dzisiaj na wyznaczonych terenach.
There are many stereotypes related to witches and witch trials in the public’s imagination. One of the popular elements associated to this issue is the question of the witches’ Sabbath, which the witches attended. The Sabbath itself is a collection of the fantasies of late medieval and early modern society, with specific features depending on the region. Researchers assume that the sources of the meetings that later became known as the Sabbath were those attributed to heretics who worshiped the devil during them. This meeting was characterized by a certain order of rituals and customs. They could take place not only on such characteristic days as April 30, but also a week, up to three times. According to testimonies, witches arrived at the Sabbath on broomsticks or pitchforks, and during the meeting an orgy would often take place. These meetings took place in special places, mainly on various hills. The most famous mountains, where the Sabbaths took place, are Blocksberg in the Harz Mountains, Łysa Góra, and when it comes to the border area of Silesia and Moravia – Petrovy Kameny, which appear in large numbers in the testimonies of people accused of witchcraft in this area. This place, which is located on the border of the estate, was considered to be full of the forces of darkness, therefore in 1682 it was decided to consecrate it. Very often specific areas or regions “had” their own mountain where witch meetings took place. The Sabbaths could also take place in less obvious places, e.g. in clearings, trees, road branches or near the gallows. In some cases, in memory of such meetings, characteristic names such as Hexenplan or Hexenplatz remained, which not only can be found on old maps, but also function to this day in designated areas.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2020, 107; 133-151
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba zimnej wody (pławienie) w oskarżeniach i procesach o czary w państwie polsko-litewskim w XVI–XVIII wieku
Autorzy:
Wijaczka, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602805.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
witchcraft trials
cold water ordeal
Polska
Lithuania
Early Modern Period
procesy o czary
próba zimnej wody
Polska
Litwa
czasy wczesnonowożytne
Opis:
This paper focuses on recapitulating the current state of knowledge on the use of cold water ordeal in witchcraft trials in the territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Early Modern Period. The ordeal, despite being banned by the Catholic Church in 1215, was still in use, which is confirmed by the trials carried out in Lithuania at the turn of the 16th century. It can therefore be concluded that in the 16th century, the cold water ordeal in witchcraft trials started to be used in the territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth much earlier than in Western European countries. Nonetheless, there was no single policy defining at which stage of the trial the ordeal should be applied. In consequence, it was carried out either before the official start of the trial or during the proceedings. There were also many regional differences. While the cold water ordeal was used relatively often in Greater Poland and Royal Prussia, the case files known to today’s researchers seem to prove that the situation was rather different in Lesser Poland. While the belief spread by Bohdan Baranowski pointed to women being subjected to the ordeal while fully clothed, information found in source materials and old prints unequivocally shows that the accused were stripped naked before the ordeal.
Jeden ze średniowiecznych sądów Bożych, próba zimnej wody, tzw. pławienie, przeżywała swój renesans w czasach wczesnonowożytnych, jako istotny element procesu o czary. Utrzymywanie się oskarżonej osoby na powierzchni wody było decydującą przesłanką oddania jej w ręce kata na okrutne tortury. Niniejszy artykuł omawia stosowanie próby wody w Polsce w XVI–XVIII w., przede wszystkim przez sądy miejskie. Omówione została także m.in. kwestie, w którym momencie procesu stosowano próbę wody oraz czy osoby oskarżone rozbierano do naga przed jej rozpoczęciem.One of the medieval trials by ordeal, the cold water ordeal, regained popularity in the Early Modern Period and served as an important element in witchcraft trials. Floating on water was seen as a decisive proof of guilt and resulted in the accused being handed over to the torturer. This paper discusses the use of the water ordeal in Poland in the 16th–18th century, primarily by municipal courts. Among the issues mentioned in the paper there is also the question of the stage of the trial in which the water ordeal was used and whether the accused were undressed before being subjected to the ordeal.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2016, 60
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Małżeńska przeszkoda impotencji i oziębłości płciowej w świetle akt poznańskiego konsystorza z XV wieku
Autorzy:
Biniaś-Szkopek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/953833.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Marriage
impotence
frigidity
consistory (Church official’s office)
ecclesiastical court
witchcraft
małżeństwo
impotencja
oziębłość płciowa
konsystorz (oficjalat)
sąd kościelny
czary
Opis:
For centuries, marriage was the bedrock of societies, and its purpose was to beget children and prepare them for the future life. In such context, impotence was regarded as an important lack of physical capacity for consummation of the marital union. The consistorial records of the Poznań Diocese from the years 1404–25 include 22 instances of the marriages with the problem of impotence. On their basis the author answers the questions about their origins and solutions of similar matters proposed by the ecclesiastical courts.
Małżeństwo od wieków stanowiło podstawę budowania społeczeństw, a jego zadaniem było spłodzenie i przygotowanie do życia kolejnego pokolenia. W takim rozumieniu impotencja traktowana była jako poważny problem uniemożliwiający inicjację związku. Księgi konsystorskie z terenu diecezji poznańskiej z lat 1404–1425 zawierają 22 przypadki spraw małżeństw, w których wystąpił problem impotencji. Na ich podstawie autorka odpowiada na pytania dotyczące przyczyn pojawienia się i sposobów rozwiązywania podobnych kwestii przez sądy kościelne. 
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2019, 126, 2
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 23

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies