Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Aelredi Rievallensis Opera Omnia: opera historica et hagiographica, Turnhout: Brepols Publishers, 2017

Autorzy:

Groń, Ryszard Stefan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/614130.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Aelred z Rievaulx
cystersi

Opis:

[Aelredi Rievallensis], Opera Omnia VI: Opera historica et hagiographica, ed. Domenico Pezzini. Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis 3. Turnhout: Brepols Publishers, 2017. 1*-278* + 1-194. ISBN 978-2-503-55278-1. 260 Euro (h/c). [Aelredi Rievallensis], Opera Omnia VII: Vita sancti Aedwardi Regis et Confessoris; Vita Sancti Aedwardi versifice, ed. Francesco Marzella. Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis 3 A. Turnhout: Brepols Publishers, 2017. 399 p. ISBN 978-2-503-55182-1. 225 Euro (h/c).

Źródło:

Vox Patrum; 2019, 72; 297-302
0860-9411
2719-3586

Pojawia się w:

Vox Patrum

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Tłok pieczęci konwentu cystersów z Wągrowca z 1746 r. – nowy nabytek Archiwum Państwowego w Poznaniu. Komunikat

Autorzy:

Pokora, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2052778.pdf

Data publikacji:

2021-12-01

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

sphragistics
Cistercians
Wągrowiec
sfragistyka
cystersi

Opis:

W 1746 r. konwent cystersów z klasztoru w Wągrowcu zamówił nowy tłok pieczęci, w którego polu matrycy znalazł się także nowy herb z wyobrażeniem trzech rzek. W bliżej nieznanych okolicznościach tłok ten trafił w ręce czeskiego właściciela, od którego został odkupiony i w październiku 2020 r. stał się częścią zasobu Archiwum Państwowego w Poznaniu. Artykuł ukazuje kontekst wprowadzenia typariusza do użycia kancelaryjnego, łącząc jego powstanie ze zmianami formalno-prawnych i ekonomicznymi, do których doszło w opactwie po 1745 r. Podejmuje także problem relacji między wyobrażonym na pieczęci herbem konwentu a herbem wągrowieckiego opactwa, wskazując na trwałość przyjętych, a wypracowanych w połowie XVIII w. rozwiązań.
In 1746, the Cistercians from the monastery at Wągrowiec ordered a new seal matrix, which also included a new coat of arms depicting three rivers. In unknown circumstances, the seal fell into the hands of a Czech owner, from whom it was purchased, and, in October 2020, it became part of the collection of the State Archives in Poznań. The article presents the circumstances of the introduction into the chancellery of the seal matrix, relating its production with the formal, legal, and economic changes which took place at the abbey after 1745. It also addresses the issue of the relationship between the convent’s coat of arms depicted on the seal and the coat of arms of the abbey at Wągrowiec, pointing to the durability of the solutions adopted and developed in the middle of the eighteenth century.

Źródło:

Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2021, 59; 205-211
0081-7147

Pojawia się w:

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Imprezy kulturalne organizowane na terenie Cysterskiego Zespołu Klasztornego w Lubiążu i ich znaczenie dla turystyki
Cultural events held in the Cistercian Abbey in Lubiąż and their significance for tourism

Autorzy:

Wiesner, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/464672.pdf

Data publikacji:

2016-01-25

Wydawca:

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Tematy:

cystersi
Lubiąż
Electrocity Festival
Cistercians

Opis:

The monastery and palace complex in Lubiąż is a magnificent example of Baroque art in Lower Silesia and part of the highest quality European cultural heritage. It owes its glory to the Cistercians. However, over the last two hundred years, the condition of the buildings has gradually deteriorated, with the Second World War and the post-war period being particularly destructive. Today, various forms of promotion are sought to save the Lubiąż Abbey; these include commercial and cultural events like the Electrocity Festival or concerts during the Wratislavia Cantans Festival. A question arises whether these events can have any major impact on the restoration of the site. Is there a link between them and the development of tourism in Lubiąż? The author’s reflections are based on an analysis of the available source information, on a free-form interview with the President of the Lubiąż Foundation, and on a survey performed among the participants of the Electrocity Festival held in the former Cistercian Abbey. In addition, the article demonstrates the value of the historic monument of Lubiąż and of its Cistercian heritage.

Źródło:

Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu; 2015, 51; 76-83
0239-4375

Pojawia się w:

Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Krzysztofa Morajka, Początki fundacji klasztoru Cystersów w Szczyrzycu, Kraków 2008, ss. 101

Autorzy:

Graczyk, Waldemar
Marszalska, Jolanta M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1039919.pdf

Data publikacji:

2008-06-27

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Cystersi
Szczyrzec
zakon
Cistercian
order

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2008, 89; 413-417
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Cystersi, średniowieczni mistrzowie inżynierii wodnej
The Cistercians, medieval masters of hydro-engineering

Autorzy:

Bojęś-Białasik, A.
Kwiatkowska-Kopka, B.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/217564.pdf

Data publikacji:

2010

Wydawca:

Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków

Tematy:

Cystersi
inżynieria wodna
Cistercians
hydro-engineering

Opis:

Problematyka związana z zagadnieniami inżynierii wodnej i charakterem prac melioracyjnych w klasztorach cysterskich nie wychodzą w literaturze przedmiotu poza ramy ogólnych sformułowań. Szczegółowe studia nad powyższymi kwestiami mają kluczowe znaczenie w rozważaniach nad faktycznym poziomem myśli technologicznej i inżynieryjnej "szarych mnichów". Dzięki pionierskim pracom, przeprowadzonym przez francuskich badaczy, rozpoznany został zakres prac melioracyjnych i charakter urządzeń wodnych w kilku francuskich placówkach cysterskich, między innymi w Morimond. Badania archeologiczne w cysterskim klasztorze w Szczyrzycu dostarczyły ciekawego materiału, związanego z zagadnieniami z zakresu inżynierii wodnej (rozpoznania w rejonie wirydarza klasztornego i w pobliżu elewacji południowej budynku klasztornego). Unikalność doniesień z obszaru nie istniejącego klasztoru w Morimond wraz z terenowymi obserwacjami poczynionymi w czasie prac archeologicznych w Szczyrzycu skłoniły autorki do zaprezentowania kilku uwag, które mogą stać się kolejnym przyczynkiem do studiów nad technicznymi urządzeniami w klasztorach oraz stosowaniem w nich modelowych rozwiązań.
The issues connected with the question of water engineering and the character of drainage work in the Cistercian monasteries, do not reach beyond general remarks in the literature of the subject. Detailed studies of the above issues are of key importance for considering the actual state of technological and engineering thought of the 'grey friars'. Owing to the pioneer work conducted by the French researchers, the range of drainage work and the character of water-powered devices in several French outposts, including Morimond, was recognized. Archaeological research in the Cistercian monastery in Szczyrzyc supplied interesting material connected with the issues concerning water engineering (recognised within the monastery garth and in the vicinity of the south elevation of the monastery building). Unique reports from the area of the no-longer-existing Morimond monastery, together with field observations made during archaeological excavations in Szczyrzyc, encouraged the Authors to present some remarks which could contribute further to studies on technical devices found in monasteries, as well as on model solutions used in them.

Źródło:

Wiadomości Konserwatorskie; 2010, 27; 79-94
0860-2395
2544-8870

Pojawia się w:

Wiadomości Konserwatorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Michał Broda, Biblioteka klasztoru cystersów w Henrykowie do końca XV wieku, Kraków 2014, ss. 232

Autorzy:

Kardyś, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1022499.pdf

Data publikacji:

2015-12-16

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

klasztor
księgozbiór
cystersi
monastery
library
Cistercian

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 104; 427-430
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Matern – cysters koprzywnicki, uczony kopista z XV wieku

Autorzy:

Kaliszuk, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/chapters/23308048.pdf

Data publikacji:

2015-12-21

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

Matern
cystersi
Koprzywnica
kopiści
średniowiecze
klasztory

Źródło:

Historia. Memoria. Scriptum. Księga jubileuszowa z okazji osiemdziesięciolecia urodzin Profesora Edwarda Potkowskiego; 247-257
9788394002664

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Kościoły koprzywnickie na przełomie XVIII/XIX wieku
Churches of Koprzywnica in the light of the Visitation Protocol of 1782

Autorzy:

Moskal, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1832065.pdf

Data publikacji:

2021-10-07

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

Koprzywnica
diecezja sandomierska
cystersi
Sandomierz Diocese
Cistercians

Opis:

W Koprzywnicy okresu staropolskiego źródła odnotowują funkcjonowanie czterech kościołów pod wezwaniem: Wszystkich Świętych, św. Leonarda, Ducha Świętego oraz klasztorny św. Floriana. Najstarszym był parafialny pw. Wszystkich Świętych, który służył lokalnej parafii do 1821 r. Po renowacji w XIX w. został kaplicą. Dopiero od 2000 r. na nowo stał się świątynią parafialną. Kościół pw. św. Floriana służył sprowadzonym do Koprzywnicy w 1185 r. cystersom, zaś po ich kasacie został przemianowany na parafialny. Dwa pozostałe zostały zlikwidowane: św. Leonarda w XVI w., zaś Ducha Świętego na początku XIX w. Artykuł ukazuje stan kościołów oraz duchowieństwo koprzywnickie na przełomie XVIII/XIX wieku.
In Koprzywnica of the Old Polish period, sources record the functioning of three churches dedicated to All Saints, St Leonard, the Holy Spirit, and the monastery church of St Florian. The oldest was the parish church of All Saints, which served the local parish until 1821. After renovation in the 19th century it became a chapel. Only since 2000 has it become a parish church again. St. Florian’s church served the Cistercians who were brought to Koprzywnica in 1185, and after their dissolution it was transformed into a parish church. The other two were liquidated: St Leonard's in the 16th century and the Holy Spirit's at the turn of the eighteenth and nineteenth centuries.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, 28, 1; 107-119
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Pierwszy inwentarz ksiąg klasztoru Cystersów w Szczyrzycu sporządzony za rządów profesa pelplińskiego a następnie opata w Szczyrzycu Floriana Andrzeja Gotartowskiego (1753-1766)
Das Erste Inventarverzeichnis der Bücher des Zisterzienserklosters in Szczyrzyc, erstellt während der Amtszeit des Pelpliner Professors und späteren Abtes in Szczyrzyc Florian Andrzej Gotartowski (1753-1766)

Autorzy:

Marszalska, Jolanta M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1039840.pdf

Data publikacji:

2008-12-16

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Inventar
Szczyrzyc
Zisterzienser
inwentarz
cystersi
inventory
Cistercian

Opis:

Am 4. Mai 1753 wählte das Szczyrzycer Kapitel auf seiner vom Generalvikar der Polnischen Provinz und Abt von Pelplin Hieronim Turno geleiteten Sitzung den Pelpliner Profess Florian Andrzej Gotartowski, Wappen Leliwa, zum neuen Abt von Szczyrzyc. Nach dem Vorbild seiner Vorgänger im Amt des Abtes von Szczyrzyc erwies er sich als würdiger Fortführer der noch unter dem Abt Franciszek de Hirtenberg Pastoriusz begonnenen Renovierungs- und Bauarbeiten. Ein Ausdruck seiner Sorge für die Klosterbibliothek war, dass Abt Gotartowski die Anweisung erteilte, die Bücherbestände zu notieren. Schade, dass bis in unsere Zeit nur ein Fragment des damals erstellten „Cathalogus librorum Monasterii Ciricensis iuxta alphabetum authorum mense Augusto Anno Domini 1755” erhalten geblieben ist. Es muss hervorgehoben werden, dass die erhaltenen zwei Blätter des in der Amtszeit von Abt Gotartowski erstellten Bücherverzeichnisses im Rahmen des Buchstabens „A” die Werke hervorragender Theologen und Philosophen enthalten, die die Gestaltung des christlichen Bewusstseins der vergangenen Jahrhunderte unauslöschlich geprägt haben.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2008, 90; 91-97
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Dawny browar cystersów oliwskich
The old brewery of Oliwa Cistercians

Autorzy:

Piwek, A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293443.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

browar
Cystersi
klasztor
Oliwa
brewery
Cistercian
monastery

Opis:

Fasada dawnego kościoła cystersów łączy się ze ścianą, która biegnie od strony południowej. W ścianie są nisze i wejście – pozostałości dawnego browaru i jego dekoracji. Badania prowadzone przez autora wykazały, że budynek był przerabiany (6 etapów). W etapie pierwszym (XIII w.–wczes ny XIV w.) wnętrze było najpewniej podzielone siedmioma parami podpór w dwóch ciągach wzdłużnych. Później, w etapie drugim (lata 60. XIII w.– 3. ćw. XIV w.) południowa klatka schodowa fasady została włączona do budynku. W trzecim etapie (1577) wnętrze zostało podzielone ścianami z cegły, by powstały mniejsze izby. Inny podział wnętrza istniał w etapie czwartym (1824). Na parterze część centralna składała się z dużego holu ze schodami. Na zachód i wschód od holu stworzono wewnętrzny korytarz. Pozwolił on na dojście do oddzielnych pokoi. Rozplanowanie pierwszego piętra kopiowało rozplanowanie parteru. Etap piąty (1832–1833) to wyburzenie prawie całego browaru. Zachowano jedynie ścianę zachodnią. W etapie szóstym odbywają się naprawy zniszczeń zachowanej ściany.
The facade of the former Cistercian church is linked with a wall which goes from the south. The wall contains niches and an entrance that manifest the former brewery and its décor. Research made by the author revealed that the building has been remodeled. In the first phase (13th c.–early 14th c.), the interior had a sequence of pillars in two rows. Later, in phase 2 (the thirteen sixties–3rd quarter of 14th c.) the south staircase of the facade was incorporated to the building. In phase 3 (1577), the interior was divided by brick walls to form smaller rooms. Another division of the interior took place in phase 4 (1824). On the ground floor, the central part comprised a big hall with a staircase. To the west and east of the hall, an inner corridor was formed. It enabled access to separate rooms. The lay-out of the first floor copied that of the ground floor. Phase 5 (1832–1833) included almost the entire demolition of the brewery. Only the west wall was retained. To the last, 6th phase, there belong repairs of the preserved but dilapidated parts of the wall.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 75-84
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Kilka uwag w sprawie rzekomego wywiezienia części zbiorów Biblioteki cystersów w Szczyrzycu do Lwowa, Tarnowa czy innych bibliotek
Einige Bemerkungen zum angeblichen Abtransport eines Teils der Bibliotheksbestände der Zisterzienser von Szczyrzyc nach Lemberg, Tarnów und in andere Bibliotheken

Autorzy:

Graczyk, Waldemar

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1039869.pdf

Data publikacji:

2008-12-16

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Zisterzienser
Bibliothek
Szczyrk
cystersi
biblioteka
Cistercian
library

Opis:

Das Zisterzensierkloster in Szczyrzyc entstand in der ersten Hälfte des 13. Jahrhunderts infolge einer Stiftung von Teodor Gryfi ta. In der Zeit der Polnischen Teilungen befand sich das Kloster im österreichischen Teilungsgebiet. Die österreichischen Behörden, die ihre Politik einer kirchlichen Reorganisation in den besetzten Gebieten konsequent durchsetzten, machten kein Geheimnis aus ihren Plänen, das Kloster zu liquidieren. Dank der in Wien intensiv unternommenen Bemühungen und insbesondere aufgrund der vom Kloster geleiteten Schule und Pfarrgemeinde konnte die Aufl ösung des Klosters letztendlich doch noch verhindert werden. Es existiert somit ununterbrochen bis auf den heutigen Tag. Wegen der unternommenen Versuche, das Kloster zu liquidieren und seinen Status zu verändern (von der Abtei zum Priorat), sind seit der Mitte des 19. Jahrhunderts bis in die letzten Jahre hinein immer wieder Hypothesen aufgetaucht, ein Teil der wertvollen Bibliotheksbestände sei aus dem Kloster in Szczyrzyc nach Lemberg, Tarnów oder Petersburg abtransportiert worden. Aber nach erfolgter Analyse der erhaltenen Inventarverzeichnisse der Klosterbücher aus dem 19. Jahrhundert und vor allem der Bibliothek selbst muss eine solche Eventualität ausgeschlossen werden. Aufgrund des hier und da erhaltenen Exemplars eines aus dem Kloster in Szczyrzyc stammenden Buches fi ndet die These von der Fortschaffung des gesamten Bestandes der Klosterbibliothek oder eines größeren Teils davon wohl kaum eine Bestätigung.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2008, 90; 41-47
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Atrybucja obrazów z kościoła opackiego w Starym Dworku

Autorzy:

Grabowska, Bożena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2029457.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Agencja Wydawnicza “PDN”

Tematy:

malarz Szymon Czechowicz
kościół w Starym Dworku
cystersi

Opis:

The works of Szymon Czechowicz (there are hundreds of them) are not fully recognized and in many cases, it is only possible to attribute them to him through the analysis of his existing works or fragmentary source information. One of such paintings is the Assumption of the Blessed Virgin Mary in the high altar in the post-Cistercian church in Obra. The attribution of the painting mentioned above was established thanks to the published note written by Piotr Widawski SOC, the last prior of the monastery in Bledzew. According to Widawski, the painting was done in 1759, and it was commissioned by the Obra Abbot Józef Michał Loka, who in the same year, was elected to be the abbot of the monastery in Bledzew, the position he had striven for since 1742. During a few years of his staying in Bledzew, Abbot Loka commenced building monastery wings and completed the church (Marian sanctuary) in Rokitno, as well as building and decorating the church in Nowa Wieś. He also, as the contemporary note says, ‘prepared the material for the construction of a residence in Stary Dworek’ and thanks to him and his financial support ‘all building materials for the construction of the church in Stary Dworek were prepared and delivered’. Three easel paintings of high artistic value in moulded frames are parts of the altars in the church devoted to St Joseph, the patron of Abbot Loka, in Stary Dwór. Two of them, the large format canvases, one of which depicts The Vision of St Bernard of Clairvaux and the other The Adoration of the Cross by St John of Nepomuk, display features characteristic of the oeuvre of Szymon Czechowicz. The third of the paintings in the church in Stary Dwór, presenting St Joseph with the Baby Jesus, is heavily over-painted, which makes Czechowicz’s painting features more difficult to perceive; the painting, however, remains in the convention of the painter’s style. The article does not settle the question of the canvases’ attribution; it only aims to draw attention to these forgotten works of art, whose condition can result in their destruction, which would be a serious loss to the art of this region.

Źródło:

Adhibenda; 2018, 5; 57-75
2391-6109

Pojawia się w:

Adhibenda

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Drewniane rzeźby lwów w polskiej sztuce gotyckiej
Wooden Sculptures of Lions in Polish Medieval Art

Autorzy:

Bryła, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1953690.pdf

Data publikacji:

2005

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

lew
rzeźba
drewno
cystersi
lion
sculpture
wood
Cistercians

Opis:

Przedmiotem artykułu pt. „Drewniane rzeźby lwów w polskiej sztuce średniowiecznej”? są pełnoplastyczne figury leżących lwów, zgrupowane w większe zespoły rzeźbiarskie. Część z nich, w liczbie dwudziestu dziewięciu, skupiona jest w kręgu zakonu cystersów – w cysterskich i pocysterskich kościołach i klasztorach na terenie całej Polski tj. w Koprzywnicy, Sulejowie, Szczyrzycu, Krakowie-Mogile, Lądzie n/Wartą. Pozostałe rzeźby lwów, w liczbie dwudziestu czterech, znajdują się w kościołach parafialnych lub innych miejscach nie związanych z zakonem cystersów na terenie Polski tj. w Dobrym Mieście, Leżajsku, Borku Wielkopolskim i Koźminie Wielkopolskim. Większości figurom przypisuje się średniowieczny czas powstania, wskazując na XIII-XVI w. W niektórych przypadkach (Ląd n/Wartą, Borek Wielkopolski, Koźmin Wielkopolski) lwy datuje się na czas późniejszy tj. XVII-XVIII w., wskazując na nie, jako na kontynuację średniowiecznego typu przedstawieniowego „dźwigającego” lwa. Rzeźby nawiązują formą przedstawieniową do kamiennych i brązowych dzieł europejskiej średniowiecznej sztuki sepulkralnej. Funkcjonalne ukształtowanie lwich ciał wskazujące na dźwiganie i ruchomy charakter drewnianych figur, nasuwa myśl, jakoby stanowiły one część składową konstrukcji katafalkowej do dźwigania trumny podczas uroczystości pogrzebowych. Lwy z poduszkami na grzbietach w pocysterskich kościołach w Sulejowie i Koprzywnicy mogły być używane jako siedziska do czuwania przy zmarłym, które to zazwyczaj było praktykowane podczas żałobnych nabożeństw. Lew w kontekście sztuki sepulkralnej wyraża eschatologiczną prawdę jaką jest pokonanie śmierci przez Chrystusa i zmartwychwstanie. Jest znakiem wiary i nadziei zmarłego na życie wieczne.
The subject of the article “Wooden sculptures of lions in Polish medieval art” are lying lions grouped in bigger complexes of sculptures. Twenty-nine of them are assembled in the circle of the Cistercian order - in Cistercian and post-Cistercian churches and monasteries in the whole area of Poland, that is in Koprzywnica, Sulejów, Szczyrzyca, Kraków-Mogiła, and Ląd upon Warta. The remaining twenty-four sculptures of lions are found in parish churches or in other places that are not connected with the Cistercian order in Poland, i.e. in Dobre Miasto, Leżajsk, Borek Wielkopolski and Koźmin Wielkopolski. The Middle Ages are the time when the lions are believed to have been sculptured, and the researchers usually point to the 13-16th centuries. In some cases (Ląd upon Warta, Borek Wielkopolski, Koźmin Wielkopolski) the lions are dated to a later period, namely to the 17-18th centuries, and they are pointed to as a continuation of the medieval type of the “bearing lion” . In their form the sculptures are a continuation of the stone and bronze works of European medieval sepulchral art. The functional form of the bodies of the lions that suggests bearing weights, as well as the movable character of the wooden figures lead one to suppose that they were part of the catafalque construction for bearing the coffin during funeral celebrations. Lions with cushions on their backs in the post-Cistercian churches in Sulejów and Koprzywnica could be used as seats for holding a vigil over the dead, which was the usual practice during funeral services. In the context of sepulchral art the lion expresses the eschatological truth, that is defeating death by Christ and Ressurection. It is a sign of faith and of hope for an eternal life.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 169-183
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Spory Cystersów sulejowskich i Norbertanów witowskich w XIII i XIV w.
Conflicts between cistersiansians from Sulejów and premonstratensians from Witów in XIII and XVI centuries

Autorzy:

Parol, Jakub

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/545182.pdf

Data publikacji:

2018-06-30

Wydawca:

Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"

Tematy:

Witów
Sulejów
Cystersi
Norbertanie
spory
Cistersiansians
Premonstratensians
conflicts

Opis:

Powodem konfliktu zakonu Cystersów z Sulejowa i Norbertanów z Witowa było bliskie sąsiedztwo ich dóbr. W początkowej okresie fundacji nie wystawiano oficjalnych dokumentów, wobec czego wszystkie zapisy były tylko ustne. Z tego też względu w XIII i XIV w. oba klasztory rościły pretensje do sąsiednich dóbr. Niewątpliwie próbowano szukać rozstrzygnąć konflikty na polu państwowym jak i kościelnym. I tak konflikt graniczny z 1242 r. rozstrzygano przed Konradem Mazowieckim, a spór o dziesięciny toczone przed legatem papieskim Filipem, czy potem przed arcybiskupem gnieźnieńskim Janisławem. W XIII w. ukształtowała się swego rodzaju granica dóbr, która potem stanowiła wyznacznik decyzji kolejnych zwierzchników cywilnych czy kościelnych. W przypadku granicy dóbr to podział oparł się o rzekę Luciąże i Koprzywnicę, natomiast dziesięciny z Kępina i Cekanowa otrzymał klasztor w Sulejowie, a meszne z Milejowa, Krzyżanowa i Cekanowa oddane zostały na własność klasztorowi w Witowie.
The reason for the conflict between Cistersiansians from Sulejów and Premonstratensians from Witów was the proximity of their goods. At the beginning of a foundation no official documents were issued, which is why all stipulations were made only orally. For this reason both cloisters made claims to the neighboring goods. Of course, they sought to solve the problems by resorting to ecclesiastical and state authorities. A border conflict was subjected to scrutiny by Konrad Mazowiecki and an argument concerning tithe by the papal legate Philipp and later by the archbishop of Gniezno Janisław. In XIII a kind of border between the goods was established which with time came to be a major factor in decision-taking process of following ecclesiastical and state governors. The dividing line was the river Luciąże and Koprzywnica, while tithe from Kępin and Cekanów became property of the cloister in Sulejów. The cloister in Witów received the poll tax from Milejów, Krzyżanów and Cekanów.

Źródło:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2018, 129; 5-23
0137-3218
2720-0590

Pojawia się w:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Marek Wyrwa, Anna Strzelecka, Dokument fundacyjny Zbyluta dla klasztoru dla klasztoru cysterskiego w Łeknie z 1153 roku, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy: Poznań-Gniezno 2016, s. 111.

Autorzy:

Sołomieniuk, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1019500.pdf

Data publikacji:

2017-06-29

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

cystersi
dokumenty
zakon
historia
Cistercian
documents
order
history

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2017, 107; 449-450
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Jakuba z Paradyża (1381–1465) rozważania o potrzebie reformy życia monastycznego

Autorzy:

Wojciechowska, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/chapters/23202431.pdf

Data publikacji:

2015-12-21

Wydawca:

Archiwum Główne Akt Dawnych

Tematy:

Jakub z Paradyża
Akademia Krakowska
cystersi
monastycyzm
reforma

Źródło:

Historia. Memoria. Scriptum. Księga jubileuszowa z okazji osiemdziesięciolecia urodzin Profesora Edwarda Potkowskiego; 231-238
9788394002664

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Kościół opacki w Henrykowie na podstawie ratowniczych badań architektonicznych z lat 2008-2009
The abbot church in Henryków on the basis of the architectural rescue studies from the years 2008-2009

Autorzy:

Łużyniecka, E.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293850.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

kościół
cystersi
średniowiecze
Henryków
church
Cistercians
Middle Ages

Opis:

W artykule omówiono badania ratownicze kościoła opactwa cysterskiego w Henrykowie prowadzone w latach 2008-2009, podczas wykonywania wykopów drenażowych przy ścianach zewnętrznych świątyni. W trakcie tych prac pod kierunkiem autorki zostały przeprowadzone analizy architektoniczne, a także oczyszczono z tynku wiązania murów i wybrane fragmenty lic, wydobywając pozostałości styków, detali architektonicznych oraz elementów konstrukcyjnych. Następnie zinwentaryzowano układ warstw budulca, wykonano jego pomiary, prześledzono cechy techniczne i formalne murów oraz określono skład zapraw i nawarstwienia tynków. W trakcie badań wykonywano dokumentację pomiarową w postaci numerycznej typu CAD i cyfrowej z wykorzystaniem fotogrametrii, zapisywanej metodą jednoobrazową. Ich uzupełnieniem była próba datowania zapraw metodą analizy radioaktywnej węgla ¹⁴C, kierowana przez prof. Tadeusza Goslara z Laboratorium Radiowęglowego przy Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na podstawie wyników badań przedstawiono kilka uściśleń wcześniejszej hipotezy autorki dotyczącej pierwszej fazy budowlanej kościoła henrykowskiego oraz hipotezy związanej z kaplicą Świętego Krzyża. Wykonane prace doprowadziły także do odkrycia nieznanych do tej pory elementów kościoła. Należą do nich: średniowieczna kaplica o trójbocznym zakończeniu i przyporach przekątniowych, poprzedzająca budowę kaplicy św. Józefa; kaplica północna, wybudowana przy trzecim od zachodu przęśle korpusu nawowego; masywne przypory wspierające od północy niezachowane do dziś mury północnego ciągu wieńca kaplic, ślad po porta mortuorum.
The article discusses the rescue research of the Cistercian abbey church in Henryków conducted in 2008-2009 during the excavation of drainage ditches at the external walls of the church. During the work, architectural analyzes were carried out under the supervision of the author, and the walls and selected fragments of the faces were cleaned of plaster, bringing out the remains of contacts, architectural details and structural elements. Later, an inventory was made of the system of building blocks, its measurements were made, the technical and formal features of the walls were examined and the composition of mortars and layers of plasters were determined. In the course of the research, measurement documentation was performed in numerical CAD and digital form using photogrammetry, recorded with the use of the singleimage method. The study was complemented by an attempt to date the mortar with the carbon ¹⁴C radioactive analysis method, supervised by Professor Tadeusz Goslar from the Radiocarbon Laboratory at the Adam Mickiewicz University in Poznań. Based on the results of the research, some details of the author’s previous hypothesis were made more specific with regard to the first phase of the construction of the Henryków church and the hypothesis associated with the Holy Cross Chapel. The study that was conducted also led to the discovery of elements of the church that were unknown until now. These include: a medieval chapel with a threesided ending and diagonal buttresses, preceding the construction of St. Joseph Chapel; the northern chapel, built at the third bay of the nave from the west; massive buttresses supporting the walls of the northern ring of chapels, which have not survived to our times, a trace of porta mortuorum.

Źródło:

Architectus; 2018, 3 (55); 3-14
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Obraz duchowieństwa w „Kronice oliwskiej” do przełomu XIII/XIV w.
The Description of the Clergy in the Oliwa Chronicle up to the Turn of the 13th / 14th Centuries

Autorzy:

Dekański, Dariusz Aleksander

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/559276.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Gdańskie Seminarium Duchowne

Tematy:

cystersi
Oliwa
kronika
duchowieństwo
Cistercians
Oliwa/Oliva
chronicle
clergy

Opis:

W artykule przedstawiono obraz duchownych i ich charakterystyki obecne na kartach „Kroniki oliwskiej”. Cezurę końcową opracowania stanowi przełom XIII/XIV w., do końca rządów opata Rudigera. Z przeprowadzonych analiz wynika, że źródło to jest niezwykle oszczędne w opisie postaci ze środowiska duchowieństwa. Kronikarz unika podawania bliższych informacji na temat mnichów oliwskich. W Kronice brak też wzmianek o Gdańsku i jego duchowieństwie. Co ciekawe, w jego opisach przywołanych postaci, pojawiają się też błędy rzeczowe. Przedstawione w artykule zagadnienie wymaga dalszych badań dla okresu pierwszej połowy XIV w.
This study looks at the description of the clergy in the Cistercian Oliwa Chronicle. The study covers only the period up to the turn of the XIII / XIV century, including the rule of the abbot Rudiger. The analysis of the chronicle’s content shows it to be extremely sparing in detail concerning the clerical environment. The chronicler even avoids giving much information about the monks of Oliwa. There is no mention of Gdańsk or the clergy from this city in the chronicle. Interestingly, there are errors in the descriptions of the mentioned clergy. The problem presented in the paper requires further research including also analysis of further content of the chronicle from the first half of the 14th century.

Źródło:

Studia Gdańskie; 2018, 42; 87-97
0137-4338

Pojawia się w:

Studia Gdańskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Folwarki klasztoru cystersów w Szczyrzycu od XVII do XX w. w świetle zachowanych inwentarzy
The Cistercian monastic granges in Szczyrzyc in the 17th to the 20th centuries as presented in the original inventories

Autorzy:

Marszalska, J. M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293982.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Szczyrzyc
Cystersi
klasztor
gospodarka
folwarki
Cistercians
monastery
economy
granges

Opis:

Podstawą gospodarki cysterskiej w wiekach średnich i epoce nowożytnej była ziemia i związana z nią produkcja roślinna oraz hodowla. Na przełomie XIV i XV w. w klasztorach cysterskich wraz z rozwojem procesów osadniczych i zmianami organizacyjnymi zaczęły kształtować się nowe formy gospodarowania – folwarki. Gospodarka klasztoru szczyrzyckiego miała zdecydowanie charakter rolniczy. Obejmowała pola, łąki, pastwiska, ogrody i sady. Podstawowymi uprawami były zboża kłosowe: żyto, pszenica, jęczmień, owies, a także proso zaliczane do roślin zbożowych z rodziny traw. Oprócz tych pięciu zbóż sadzono tatarak, grykę, wykę, koniczynę, ziemniaki, konopie i chmiel. W ogrodach były następujące wa rzywa: pasternak, czarnucha, chrzan, kapusta, marchew, pietruszka, bób, rzepa, cebula, buraki i mak. W ogrodach znajdowały się również drzewa owocowe, głównie jabłonie, grusze i śliwy. Istotnym materiałem źródłowym do poznania gospodarki cystersów szczyrzyckich są zachowane w archiwum klasztornym XVII-, XVIII- i XIX-wieczne inwentarze gospodarcze oraz wiele dokumentów, odnoszących się zwłaszcza do epoki nowożytnej. Na podstawie analizy ich zawartości można poznać zarówno wyposażenie folwarków w stosowne narzędzia służące do uprawy roli, jak i przede wszystkim wydajność ziemi. Pewną ciekawostką jest – na użytek tego artykułu – ukazanie zmian, jakie zaszły w kwestii własności ziemi uprawnej w opactwie szczyrzyckim po 1945 r.
The Cistercian monastic economy in the Middle Ages and in the modern era was based on land farming and animal husbandry which provided for the current needs of each abbey. At the turn of the 14th and 15th centuries new forms of farmsteads – granges – began to develop in the Cistercian monasteries along with the increased settlement processes and organizational changes. The monastery economy in Szczyrzyc was mainly agricultural and included fields, meadows, pastures, gardens and orchards. The basic crops included: rye, wheat, barley, oat as well as millet. Furthermore, they grew calamus, buckwheat, vetch, clover, potatoes as well as hemp and hops. In the gardens they grew parsnip, nigella, horseradish, cabbage, carrot, parsley, broad bean, turnip, onion, beet and poppy as well as fruit trees such as apple, pear and plum. The main sources of information on the Cistercian economy in Szczyrzyc include the original 17th, 18th and 19th-century monastic inventories and many other documents, especially those regarding the modern era. Their analysis provides information about both the equipment of the granges, including necessary land farming machinery, and the land farming efficiency. Furthermore, the paper describes the changes regarding the farming land ownership in the Szczyrzyc abbey after 1945.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 27-45
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Klasztor cystersów w Kołbaczu. Badania archeologiczne w latach 1960-1964 i 1978-1982
The Cistercian monastery in Kołbacz. Archaeological excavations in 1960-1964 and 1978-1982

Autorzy:

Cnotliwy, Eugeniusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/440692.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Muzeum Narodowe w Szczecinie

Tematy:

cystersi
klasztor
Kołbacz
Pomorze Zachodnie
Cistercians
monastery
West Pomerania

Opis:

The oldest illustration that presents a plan of the monastery and adjoining buildings is a vignette on the Lubinus’s map from 1618, made 83 years after a revocation of the monastery in 1535. At that time many buildings had been already demolished. Further devastation of the monastery, affecting in particular the side aisles of the church and a considerable part of the claustrum, took place in 1720. Later, houses and outbuildings were built in place of the monastery, structures which were still used after 1945. In 1960 a suggestion was made to clear and protect the abbey against further devastation.Owing to the necessity of establishing the extent of the monastery and ensuring that the church was an area of special conservation care, it was necessary to carry out architectural and archaeological research. More detailed study of the revealed remains was made after the end of the research in 1964. The measurements of the church and all monastic wings were established as well as stages of their completion. In the first stage, from c.1210 to about the half of the 13th century (most likely to 1247), on the initiative of the abbot Rudolf, a chancel, a transept and two bays of the church central nave were built as well as northern parts of the wings: to the west was the house of the conversi. In the second stage, between 1250 and 1300, the next 6 bays of the church central nave were built; the west and east wings were completed reaching their full size which is preserved to the present day; in addition a south wing with a separate refectory was built from a scratch. At the same time cloisters and two wells were also constructed: one by the house of the conversi and the other, across from the refectory. In the third stage, in 1347, the church presbytery was converted providing it with a many-sided termination. Further excavations were carried out in 1978-1983 aiming to reveal the scope of the abbot’s house and find the relicts of the cloister garth. As the result of the archaeological excavations, it was established that the abbot’s house with precincts was located between two canals that supplied the monastery with water from the Płonia river and channelled its sewage. It was also confirmed that it was built in two stages. In the first stage, dated by historians to years after 1300 – most likely c.1330, while the earliest possible date based on the archaeological materials is the second half of the 14th century, the northern part of the precinct was built together with the cloister and outbuildings. In the second stage dated by historians initially to the 15th century, the abbot’s house was extended to the south as far as the channel, and it was provided with a monumental, richly moulded portal from the side of the cloister garth that stressed the functional importance of the building.

Źródło:

Materiały Zachodniopomorskie; 2011, 8; 221-239
0076-5236

Pojawia się w:

Materiały Zachodniopomorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Z dziejów budowy dawnego opactwa cysterskiego w Lądzie - najnowsze badania architektoniczne elewacji wschodniej klauzury

Autorzy:

Łużyniecka, Ewa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1195755.pdf

Data publikacji:

2020-09-30

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

badania
architektura
opactwo
cystersi
Ląd
research
architecture
Abbey
Cistercians

Opis:

W artykule przedstawiono hipotezę przeobrażeń elewacji wschodniej klauzury opactwa cysterskiego w Lądzie. Opracowano ją na podstawie badań architektonicznych prowadzonych w 2019 roku przez zespół przy Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej kierowany przez autorkę. Wydzielono cztery zasadnicze fazy przekształceń elewacji. We wczesnym gotyku zbudowano dwukondygnacyjną ścianę, później ją podwyższono i dobudowano przedłużenie zakrystii. Kolejna faza gotycka to rozbudowa elewacji w kierunku południowym, a barokowa – podwyższenie i zmiana wystroju. Artykuł zakończono stwierdzeniem, że wiele zagadnień związanych zwłaszcza z datowaniem omawianej elewacji wymaga dalszych prac badawczych.
The article presents a hypothesis of transformations of the eastern façade of the Cistercian abbey’s enclosure in Ląd. It was developed on the basis of architectural research conducted in 2019 by a team of the Faculty of Architecture of the Wrocław University of Technology headed by the author. There were four main phases in the façade’s transformations. In the early Gothic, a two-storey high wall was built, later it was raised, and the sacristy extension was added. The next gothic phase was the extension of the façade to the south, and the baroque one - raising and changing the decor. The article concludes with the statement that many issues related to the dating of the façade in particular require further research.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 1; 56-72
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Pozemková držba českých cisterciáckých klášterů 1142–1420
Landed property of the Cistercian houses of Bohemia 1142–1420

Autorzy:

Charvátová, K.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293809.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Cystersi
klasztor
Czechy
średniowiecze
Cistercian
monastery
Bohemia
Middle Ages

Opis:

Praca dotyczy posiadłości ziemskich czeskich klasztorów cysterskich w średniowieczu, od ich początku do czasów wojen husyckich, które zupełnie zmieniły sytuację własności czeskich zakonów. Między 1142 a 1357 w królestwie Czech ufundowano dziesięć opactw białych mnichów. W tym kontekście nader ważne okazują się ramy czasowe powstawania indywidualnych domów klasztornych w relacji do głównych średniowiecznych przeobrażeń krajobrazowych (karczowanie) i działalności kultywacyjnej. W Czechach, proces ten, który znacznie zmienił krajobraz księstwa i późniejszego królestwa, nastąpił pomiędzy ostatnimi dziesięcioleciami XII a pierwszymi XIV w. Założenie najwcześniejszych opactw wyprzedziło Pozemková držba českých cisterciáckých klášterů 1142–1420 /Landed property of the Cistercian houses of Bohemia 1142–1420 15 ten wzrost aktywności, ale większość cysterskich klasztorów stanowiła, w taki czy inny sposób, jej integralny komponent. Tylko najpóźniej powstałe cenobium białych mnichów wyłoniło się po zakończeniu tego intensywnego procesu osiedlania się. Dwunastowieczne darowizny dla opactw cysterskich bez wątpienia nie pokrywały ekonomicznych potrzeb klasztorów. Wszystkie fundacje opierały się nie na gospodarstwach uprawianych pracą ręczną beneficjentów zakonu, ale na pobieraniu dochodów poszczególnych wsi. To dotyczyło nawet najwcześniejszych fundacji, które powstawały za życia Bernarda z Clairvaux. Przykład darowizn dla opactw jasno wskazuje, do jakiego stopnia zwyczaje i przyzwyczajenia kraju goszczącego formacje zakonu wpływały na materialne środki nowych fundacji. Zakonnicy cysterscy otrzymywali taką samą materialną pomoc jak inne kościelne instytucje w Czechach, a nie takie, jakimi cieszyły się zakony w Europie Zachodniej. W XIII w. nastąpił znaczny wzrost własności ziemskiej wszystkich klasztorów, większy niż ten z wcześniejszych i późniejszych epok. Choć rozwój poszczególnych klasztornych posiadłości ziemskich trwał aż do wojen husyckich, wszystkie regularne domy musiały poradzić sobie z kryzysem gospodarczym, który rozpoczął się na początku lat 40. XIV w., a szczyt osiągnął na początku kolejnego stulecia. W latach 20. XV w. większość klasztorów cysterskich Czech została podbita przez husytów i stanęła w płomieniach. Po sekularyzacji pozbawiono cystersów większości z ich własności ziemskich i dzierżaw.
This is a paper on landed property of Bohemian monasteries of the Cistercian order in the Middle Ages, from their beginnings up to the epoch of the Hussite wars which completely changed the property situation of the Bohemian houses. Between 1142 and 1357, the kingdom of Bohemia saw the foundation of ten abbeys of the white monks. In view of the emergence and development of monastic landholdings, a major role apparently fell to the chronological range of establishment of individual houses in relation to the main phase of medieval landscape-assarting and -cultivation activities. In Bohemia, this process, which substantially changed the landscapes of the duchy and later kingdom, was situated between the last decades of the 12th and the fi rst decades of the 14th century. Foundations of the earliest houses of the Order preceded this upsurge of activities, but most of the Cistercian abbeys constituted, in one way or another, its integral component. Only the very latest house of the white monks emerged after the termination of this intensive settlement process, which, in the course of the “long 13th century”, covered the entire Bohemia. 12th-century donations to Cistercian abbeys show beyond all doubt that in terms of the property transferred to them, they fell short of complying with economic demands of the Order. All the foundations were based not on landholdings cultivated by manual labour of the monastery incumbents, but on the perception of revenues from singular villages. This related even to the earliest foundations of the Order which sprang up in the lifetime of Bernard of Clairvaux. The example of donations to the abbeys shows clearly to what extent the customs and habits of the land hosting the Order establishments infl uenced the material sustenance of the new foundations. Cistercian monks received the same kind of material support as other ecclesiastical institutions of Bohemia, not that enjoyed by the Order houses in western Europe. The 13th century saw a considerable growth of the extent of landed property of all monasteries, surpassing in its scale that of the earlier and later epochs. Though the expansion of particular monastic landholdings continued until the Hussite wars, all regular houses had to cope with an economic crisis beginning in the forties of 14th century, and climaxing at the beginning of 15th century. During the twenties of the 15th century, most of the Cistercian monasteries of Bohemia were conquered by the Hussites and went up in fl ames. The following secularization, acknowledged by king Sigismund mostly in 1420 and 1421, and confi rmed in writing in 1436–1437, deprived the Cistercians of most of their possessions, leasing them but tiny vestiges of their former landholdings.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 3-16
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Aleksander Lubomski – badacz dziejów opactwa cysterskiego w Oliwie. Na marginesie rozwoju historiografii szarych mnichów Pomorza Gdańskiego. Cz.1
Alexander Lubomski – Researcher of the History of the Cistercian Abbey in Oliwa. On the Margins of the Development of Historiography of the Gray Monks of Gdansk Pomerania. Part 1

Autorzy:

Dekański, Dariusz Aleksander

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/558773.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Gdańskie Seminarium Duchowne

Tematy:

Lubomski Aleksander
biografia
historiografia
cystersi
Oliwa
biography
historiography
Cistercians

Opis:

Publikacja stara się przybliżyć postać zapomnianego, a raczej zapominanego przez historiografię badacza dziejów i kultury opactwa cysterskiego w Oliwie. Ma ona stanowić element przygotowywanej przez Autora biografii historyka oraz element przygotowywanego wydawnictwa źródłowego, którego celem jest udostępnienie szerszemu gronu badaczy rękopisów Aleksandra Lubomskiego, dotyczących opactwa oliwskiego, które niezwykle rzadko są wykorzystywane przez historyków, zwłaszcza młodszego pokolenia. Postać badacza i jego rękopiśmienny dorobek jest ukazany na tle rozwoju historiografii polskiej 2. poł. XX w., ze zwróceniem uwagi na jej niedociągnięcia w zakresie postrzegania mniej znanych historyków, którzy jednak oddali całe serce i swoje zdolności przybliżeniu dziejów i kultury Oliwy.
The publication tries to present the figure of a forgotten, or rather forgotten by historiography, researcher of the history and culture of the Cistercian Abbey in Oliwa. It is to be an element of a biography of the historian and an element of a source publication that is to make available to a broader community of researchers A. Lubomski’s manuscripts on Oliwa Abbey, which is very rarely explored by historians, especially those of the younger generation. We show the figure of the historian and his manuscripts on the background of Polish historiography of the second half of 20th century, drawing attention of the reader to its deficiencies in terms of its perception of less known historians who, however, put all their hearts and talents to introducing the history and culture of Oliwa.

Źródło:

Studia Gdańskie; 2016, 38; 137-148
0137-4338

Pojawia się w:

Studia Gdańskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Działalność gospodarcza cystersów z Rud
Economic activity of Cistercians from Rudy

Autorzy:

Wolnik, F.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293742.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Cystersi
opactwo
rolnictwo
gospodarka
ekologia
Cistercians
abbey
agriculture
economy
ecology

Opis:

W Rudach od połowy XIII w. mnisi modlili się i pracowali, zgodnie z benedyktyńską zasadą ora et labora. Z biegiem czasu rozwinęli i utworzyli dobrze prosperujący „kombinat przemysłowy”, będący podstawą samowystarczalności opactwa. W artykule przedstawiono początkowe uposażenie klasztoru, przebieg akcji kolonizacyjnej prowadzonej przez zakonników, materialny rozwój konwentu, dzięki dynamicznemu rozkwitowi rolnictwa, rozsądnie prowadzonej gospodarce leśnej, szerokiej działalności przemysłowej, w tym kopalniom, kuźnicom, hutnictwie, a także dzięki rzemiosłu – gorzelnictwie, pszczelarstwie. Omówiono także godny naśladowania stosunek cystersów do przyrody – na eksploatowanym terenie, w trakcie prowadzonej przez mnichów intensywnej gospodarki środowisko naturalne nie zostało zniszczone, ponieważ cystersi kupowali drewno na potrzeby klasztoru i gospodarki, by nie wytrzebić własnych lasów, zaniechali też produkcji szkła, gdy zauważyli, że jego produkcja prowadzi do dewastacji środowiska naturalnego, stworzyli bogatą sieć dróg. Cystersi z Rud pozostawili po sobie krajobraz prawie nietknięty. Wprowadzane przez cystersów nieliczne zmiany w naturalnym krajobrazie zostały umiejętnie wkomponowane w przyrodę regionu.
In Rudy starting from the mid-13th century monks prayed and worked in accordance with the Benedictine rule ora et labora. In the course of time they built and developed a well prospering ‘industrial plant’ which constituted the basis of the abbey’s self-suffi ciency. This article is a presentation of the initial endowment of the monastery, the course of colonization activities carried out by the monks and the monastery’s material development due to the dynamic success in agriculture, reasonably conducted forest management and broad industrial activities, including mines, forgery works, metallurgical plants and crafts such as distilleries and beekeeping. The Cistercians’ attitude to nature – well-worth imitating – was also discussed because in the areas that they exploited the natural environment was not damaged during the intensive economy managed by the monks. The Cistercians when necessary bought wood for the needs of the monastery and its economy in order not to destroy their own forests; they also stopped producing glass when they realised that its production led to the devastation of the environment and moreover, they created a rich network of roads. The Cistercians from Rudy left the environment practically intact. A few changes in the natural environment which they introduced skilfully blended in with the nature of the region.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 17-25
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Cystersi na zachodnich krańcach archidiecezji poznańskiej w 1829 r. Zagadnienia wybrane
The Cistersians on the west end of the Poznań Archidiocese in 1829: Selected issues

Autorzy:

Prejs, Roland

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1195651.pdf

Data publikacji:

2021-01-20

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

cystersi
archidiecezja poznańska
Bledzew
Obra
Paradyż
Przemęt
Cistercians
Poznań Archidiocese

Opis:

Artykuł przedstawia krótkie biografie cystersów, którzy kanonicznie należeli do opactw w Bledziewie, Obrze, Paradyżu i Przemęcie, a na początku XIX wieku pracowali jako proboszczowie w parafiach położonych w zachodniej części archidiecezji poznańskiej. W ankiecie przesłanej w 1828 r. do konsystorza archidiecezjalnego przedstawili przebieg swojego życia i kapłaństwa oraz wskazali stopień znajomości języka polskiego i niemieckiego. Znajomość obu tych języków była powszechna wśród cystersów, niezależnie od tego, który język uważali za ojczysty.
The article presents short biographies of the Cistercians, who canonically belonged to the abbeys in Bledzew, Obra, Paradyż and Przemęt, and at the beginning of the 19th century they worked as pastors in parishes located in the western part of the Archdiocese of Poznań. In a survey sent in 1828 by the archdiocesan consistory they presented the course of their life and priesthood and explained the extent to which they speak Polish and German. Knowledge of both of these languages was common among the Cistercians, regardless of which language they considered native.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 2; 146-157
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

„Territorium Ludemir”. Możnowładcy i cystersi na pograniczu polsko-węgierskim w pierwszej połowie XIII wieku
„Territorium Ludemir”. Magnates and Cistercians in the Polish-Slovak Borderland in the First Half of the 13th century

Autorzy:

Rajman, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1375541.pdf

Data publikacji:

2020-12-04

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

borderland
settlement
nobles
Cistercians
Carpathians
pogranicze
osadnictwo
możnowładcy
cystersi
Karpaty

Opis:

Omawiane terytorium stanowi fragment wielkiej pogranicznej puszczy porastającej Karpaty. Aż do drugiej ćwierci XIII w. nie ma śladów kolonizacyjnej działalności po stronie Polski. Prawdopodobnie książę Leszek Biały nadał ziemie nad górnym Dunajcem przed 1225 r. swojemu zasłużonemu rycerzowi Janowi z rodu Gryfitów. Zapewne dzięki Janowi Gryficie rozpoczęła się działalność kolonizacyjna. Podjął się jej niejaki Ludemer/Ludemir, zapewne pochodzący ze Śląska. Jego zasługą oraz innych osadników polskiego pochodzenia było rozpoznanie terenu, założenie pierwszej sady (Ludźmierz) oraz nadanie nazw rzekom. Całe terytorium zaczęto nazywać terenem Ludemera. Nazwa ta istniała przed 1234 r. Syn Jana, wojewoda krakowski Teodor ufundował w 1235 r. opactwo cystersów w miejscowości Ludźmierz, pośród lasów. Miało ono za zadanie przeprowadzenie kolonizacji. Teodor czynił także starania o sprowadzenie osadników ze Śląska. Działania te przerwała jego śmierć w 1238 r. Opactwo cystersów w Ludźmierzu także przestało istnieć, bowiem między 1241 a 1243 r. mnisi przenieśli się daleko na północ, do Szczyrzyca. Przyczyny ich odejścia z Ludźmierza nie są rozpoznane. Działalność cystersów ludźmierskich przyczyniła się do powstania pól uprawnych, a zapewne także kilku osad, nad górnym Dunajcem.
The territory discussed in this article constitutes a fragment of the great borderland forest that covers the Carpathian Mountains. Polish colonisation of this forest did not take place until the second quarter of the 13th century. It was probably Leszek the White who granted the lands on the upper Dunajec River to his well-deserving knight Jan of the Gryfi ta dynasty. In turn, it was also most likely thanks to Jan Gryfi ta that colonisation started, carried out by a certain Ludemer/Ludemir, probably hailing from Silesia. Ludemer/Ludemir and other colonists of Polish origin explored the land, established the fi rst settlement of Ludźmierz, and named local rivers. The entire territory was then called the area of Ludemer, which was a name that had existed before 1234. In 1235, the son of Jan Gryfi ta, the Kraków governor (wojewoda) Teodor, founded the Cistercian abbey in the Ludźmierz woods to coordinate the colonisation. Teodor also made attempts to bring in settlers from Silesia, but these ended with his death in 1238. The Cistercian abbey in Ludźmierz eased to exist, as between 1241 and 1243 the monks moved far to Szczyrzyc in the north. The reasons for their departure are not known. The activity of the Ludźmierz Cistercians contributed to the creation of cultivated fi elds and likely also to the building of a few settlements on the upper Dunajec River.

Źródło:

Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2020, 11; 22-43
2450-4475

Pojawia się w:

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Cysterski krajobraz ciszy
The Cistercian landscape of silence

Autorzy:

Milecka, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/88250.pdf

Data publikacji:

2008

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Geograficzne

Tematy:

Cystersi
krajobraz ciszy
klasztor
zakon
Cistercians
landscape of silence
monastery

Opis:

For ages the Cistercians demonstrated a very personalized approach to nature. No other monks have become such an inherent part of the natural environment understanding the laws of nature as the Cistercians did. No other monks used the nature powers to work for the congregation as eagerly as the Cistercians did. The Cistercian foundations are characterized by a perfect adaptation to the landscape not only in respect of functions and composition but also significance. In their charisma the Cistercians rejected superficial beauty, however they had a common belief that a beautiful landscape may “revive a dying spirit, soften a tough mind intact by piety”. The monks who voluntarily remained in seclusion and also the pilgrims visiting the monastery, the beauty of the world articulated by landscape was a testimony of the Creator’s love and was used as a stimuli encouraging spiritual reflections and even more zealous praying and working. One of the very important components of such holy spaces was a specific world of sounds. Isolated from the world by walls of an abbey, the space of claustrum was characterized by a piercing silence regularly broken by the prayers of the monks and at solemn moments by organ music and Gregorian choirs. The time of prayer was distinctly separated from the time of work when the cloister gardens and households were fulfilled with the noise of tools. One of the contemporary monks of St. Bernard of Clairvaux – the most eminent of the Cistercians, describes his native monastery in the following way: “During the day one hears the silence of the night, interrupted by hitting of an axe and singing of pious workers; the sight so touching that it is not possible to think or talk about trivial things”. An isolation from a bustling external world was extremely important for keeping the atmosphere of concentration and finding inner silence. Closing in the monastic silence was to seclude the monks from earthly matters, to make them sensitive to more spiritual perceiving of the world, opening them to the voice of God. The Benedictine ora et labora most briefly characterizes the type of sounds heard in the abbeys of white monks. A deeper entrance into the climate of such secluded places of spiritual experiencing the world can show how versatile and today much more scarce are those sounds and how important it is to protect the acoustic sphere of the sacral landscape.

Źródło:

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2008, 11; 183-192
1896-1460
2391-5293

Pojawia się w:

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Muzeum Cystersów w Szczyrzycu

Autorzy:

Jędrzejewski, Henryk

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1043956.pdf

Data publikacji:

1987

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

cystersi
muzeum kościelne
zbiory muzealne
Cistercian
church museum
museum repertory

Opis:

-

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1987, 54; 129-131
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Ogrody cysterskie – mit a rzeczywistość
Cistercian gardens – myth and reality

Autorzy:

Milecka, M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293837.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

opactwo
Cystersi
ogrody klasztorne
krajobraz
abbey
Cistercians
monastery gardens
landscape

Opis:

Program użytkowy cysterskiego klasztoru jest swoistym, przestrzennym wyrazem reguły zakonu. Biali, czy też jak nazywano ich szarzy mnisi, realizowali go, wybierając na budowę swego opactwa miejsce nad rzeką, w otoczeniu lasów i mokradeł, ale o korzystnych warunkach środowiskowych i potencjalnych możliwościach rozwoju gospodarczego. W sposób konsekwentny wkomponowywali w nie swoją zabudowę, którą z czasem w miarę potrzeb rozbudowywali, a otaczające ją środowisko przekształcali. Istotnym elementem cysterskiego zespołu zabudowy klasztornej były dopełniające ją programowo, a pod względem przestrzennym przenikające struktury budowlane – ogrody. Struktura przestrzeni ogrodowych była wynikiem realizacji reguły i choć funkcje podstawowych typów ogrodów aż do czasów kasat utrzymały się, to ich kompozycje, jak też i lokalizacje w obrębie zespołów klasztornych ulegały zmianom, co ściśle wiązało się z wykorzystaniem przestrzeni całego zespołu i poszczególnych obiektów budowlanych, a te niekiedy zmieniały swoje funkcje i formy. W niniejszym artykule przestawiono podstawowe zasady kompozycji ogrodowych, prezentując pokrótce typy ogrodów, jakie istniały w klasztorach cysterskich. Odniesiono się także do obowiązującej nadal literatury dotyczącej średniowiecznego dziedzictwa ogrodowego w cysterskich klasztorach i poruszono problem ochrony autentyku związanego z działalnością stricte cysterską. Nie można zapominać, że ewolucja opisywanych zespołów trwa, a istniejące domy klasztorne cystersów i innych zgromadzeń w miarę swoich potrzeb tworzą na bazie dawnych zespołów ogrody współczesne, które to często nie mają wiele wspólnego z dawnymi kompozycjami. Dziś przeważnie są to po prostu tereny wypoczynku, nierzadko z wkomponowanymi w układy zieleni obiektami sportu i rekreacji, ale także elementami dekoracyjnymi całkowicie obcymi cysterskiej tradycji. Niezwykle ważne jest, aby przy całej atrakcyjności tych „nowości” założenia klasztorne, w których obrębie istnieją relikty ogrodów, przenosiły do przyszłości dawną tradycję ogrodu klasztornego, który co prawda pod względem funkcjonalno-kompozycyjnym wciąż ewoluował, ale przez wieki był ważnym nośnikiem treści symbolicznych i przekazu religijnego, a ponadto istotnym dokumentem poziomu życia, wiedzy, a przede wszystkim stosunku człowieka do przyrody.
A usable plan of the Cistercian monastery constitutes a specific spatial expression of the Rule of the Order. The White or the so called grey monks carried out this plan by choosing a place to build their abbeys by a river, surrounded by forests and wetlands, but characterised by good environmental conditions and potential possibilities of economic development. They consequently built their development into nature, which they extended as necessary and thus transformed the surrounding environment. A significant element of a Cistercian monastery development complex was constituted by gardens – building structures that complemented the development as regards its program and simultaneously permeated its space. The structure of garden spaces was an effect of implementing the Rule and although functions of the basic types of gardens were maintained until the times of dissolution of orders, their arrangements and locations within the monastery complexes underwent changes which was strictly connected with the usage of the entire complex space and its particular buildings and these, in turn, at times changed their functions and forms. This article was aimed at presenting the basic principles of garden arrangements and specifying briefly types of gardens that existed in Cistercian monasteries. It also included references to the still vital literature of the mediaeval garden heritage of Cistercian monasteries and a discussion of the problem of protecting the original connected with strictly Cistercian activities. We must bear in mind the fact that the evolution of the discussed complexes takes places all the time and the existing Cistercian and other orders monastery houses create modern gardens on the base of the former complexes, in accordance with their present needs, which frequently have little in common with the old arrangements. Today these places are quite often simply relaxation areas with numerous sport and recreation facilities built into green arrangements and other decorative components that are totally alien to the Cistercian tradition. With all the attractiveness of these ‘novelties’, it is extremely important that the monastery complexes within which the garden relics are preserved could transfer into the future the old traditions of the monastery garden that underwent a constant evolution as regards its functions and arrangement, but nonetheless throughout centuries was an important medium of symbolic content and religious aspects of life and moreover it constituted a significant record documenting the level of life, knowledge and first of all an attitude of man towards nature.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 47-61
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Szlakiem podróży cystersów śląskich na kapitułę generalną do Cîteaux w 1768 r.
Following the route of Cistercians from Silesia to the General Chapter in Cîteaux in 1768

Autorzy:

Galar, A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/294191.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Cystersi
kapituła generalna
Henryków
Cîteaux
podróże
Cistercians
General Chapter
travels

Opis:

Opaci cysterscy od XII w. spotykali się na kapitułach generalnych w Cîteaux, macierzy zakonu. Początkowo kapituły odbywały się co roku, a od XVII w. nieregularnie, de facto w terminach ogłoszonych przez opatów Cîteaux. Na wyjazd do odległej o ponad 1000 km Burgundii decydowali się także opaci ze śląskich klasztorów cysterskich. Od XVII w. znamy imiona i nazwiska opatów i mnichów z klasztorów śląskich obecnych na obra dach w Cîteaux. Ważnym doświadczeniem była podróż przez Czechy, kraje niemieckie, Szwajcarię i Francję. Wyjątkowo zachowała się i została opublikowana relacja pióra henrykowskiego profesa, Bartłomieja Sedlaka, który towarzyszył jako sekretarz swojemu opatowi Konstantemu Haschke w wyprawie na kapitułę generalną do Cîteaux w 1768 r. Razem z nimi podróżował Augustyn Renner, opat klasztoru rudzkiego. Celem artykułu było szczegółowe omówienie trasy tej podróży ze wskazaniem miejsc – miast, klasztorów, ale też konkretnych kościołów czy rezydencji dostojników świeckich i kościelnych, które cystersi śląscy oglądali i zwiedzali w drodze do i z Cîteaux. Trasa została przedstawiona na mapce i w itinerarium, ujętym w formie tabelarycznej ze szczegółowym wykazem odwiedzanych miejsc. Pytaniem kluczowym jest, czy podróże do Cîteaux miały jakiś wpływ na kulturę lokalną klasztorów na ziemiach polskich i Śląsku. Takie itinerarium może posłużyć historykom architektury i historii sztuki w badaniach nad miejscową kulturą artystyczną i materialną śląskich klasztorów cysterskich, wskazując ewentualne źródła inspiracji czy zapożyczeń.
Starting from the 12th century the Cistercian abbots had their meetings at General Chapters in Cîteaux – the mother of the Order. In the beginning, the Chapters were held each year but from the 17th century they were organised irregularly, in fact each time they were announced by Cîteaux abbots. A trip of more than 1000 km to Burgundy was also undertaken by abbots from the Cistercian monasteries situated in Silesia. Starting from the 17th century, we know the names and surnames of abbots and monks who were present at the sessions in Cîteaux. Travelling through Bohemia, German countries, Switzerland and France was an important experience. We are fortunate enough to be in possession of a unique account written by Bartłomiej Sedlak the Henryków professed monk who accompanied his abbot Konstanty Haschke as a secretary in the journey to the General Chapter in Cîteaux in 1768. They travelled along with Augustyn Renner, the abbot of the monastery in Rudy. This article constitutes a detailed discussion of the route of this journey indicating its particular places, i.e. towns, monasteries, churches as well as the residences of lay and church dignitaries that the Silesian Cistercians saw and visited on their way to and from Cîteaux. The route was presented on the map and in the itinerary in the form of the table including a detailed list of the visited places. An important question in this context is whether journeys to Cîteaux had any impact on the local monastic culture in the Polish lands and in Silesia. This sort of itinerary may be of some use to historians of architecture and art in their research on the local artistic and material culture of the Silesian Cistercian monasteries indicating some possible sources of inspiration or borrowings.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 85-99
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Ruch budowlany w małopolskich opactwach cysterskich w XV i XVI w. – zarys problemu
Overview of the revivals of Małopolska’s Cistercian abbeys in the 15th and 16th century framework

Autorzy:

Zwierzchowski, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/chapters/2206368.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

cystersi
opat komendatoryjny
Morimond
Jędrzejów
Koprzywnica
Sulejów
Wąchock
Cistercians
commendatory abbot

Opis:

Cztery polskie opactwa cysterskie, w Jędrzejowie, Sulejowie, Koprzywnicy i Wąchocku, są filiami burgundzkimi, podczas gdy pozostałe klasztory są fundacjami niemieckimi i duńskimi. Architektura małopolskich filii Morimond ulegała zmianom przez wieki. Okres późnego średniowiecza wydaje się mniej poznany, a architektoniczne przekształcenia, które nastąpiły w XV i XVI w., są tylko częściowo opracowane. To czyni architekturę tego okresu szczególnie trudną do zrekonstruowania i zwizualizowania. Historia cystersów u schyłku średniowiecza, zarówno w Europie, jak i w Polsce, to historia złożona i pełna zmian. W czasach wojen, schizmy i reformacji powstały nowe regionalne struktury, które zastąpiły tradycyjnie ustalone zależności filiacyjne. System wolnego wyboru opata został zastąpiony instytucją komendy królewskiej. Wiek XV i XVI to okres wielu wewnętrznych reform zakonu i przystosowania go do funkcjonowania w nowym politycznym i społecznym porządku postśredniowiecznego społeczeństwa. W Małopolsce, pod panowaniem opatów komendatoryjnych, rozpoczęły się przebudowy opactw: powstawały nowe skrzydła klauzurowe, murowane krużganki, nadbudowy ścian szczytowych, nowe sygnatury i w końcu siedziby opackie. Późnośredniowieczne zmiany architektoniczne były znaczące i zmieniły obraz architektury opactw, jakkolwiek dzisiaj są trudne do oszacowania głównie z powodu późniejszych przebudów barokowych i częściowego zniszczenia obiektów. Koprzywnickie opactwo jest doskonałym przykładem takiego procesu kompleksowych przemian. Chociaż w tym przypadku gotycko-renesansowy okres jest szczególnie trudny do rekonstrukcji. Budynki klauzurowe, w znacznej części, zostały zniszczone i pozostało tylko skrzydło wschodnie, obecnie również częściowo zaniedbane. Celem tego artykułu jest bliższe przyjrzenie się późnośredniowiecznej architekturze opactw. Zawarto w nim również próby stworzenia uproszczonych wizualizacji, mających na celu wskazanie zakresu przebudowy.
Four abbeys – in Jędrzejów, Sulejów, Koprzywnica and Wąchock, were of Burgundian origin, while the rest of the Polish abbeys of the Order were founded by German and Danish Cistercians. The architecture of Małopolska filiations of Morimond have changed through the ages. The late medieval period seems less known and the architectural changes which took place in the 15th and 16th centuries are only partially recovered. And it is this period which is particularly hard to reconstruct and to visualise. The history of the Cistercians in the late middle ages, in Europe as well as in Poland, is a history of change and is very complex. In the times of wars, schism and reformation, new regional structures were developed replacing traditionally established filiation lines. The system of free election was replaced by a system of appointed commendatory abbots. The 15th and 16th centuries were the time of many reforms inside the Order and accommodation to new political and social framework of the late medieval society. In Małopolska commendatory abbots carried out various construction works: new wings of enclosure buildings and reconstruction in the existing west wings, erecting of cloister arcades, reconstruction of church gables, new ave-bell towers and abbots houses. Late medieval architectural works were significant and changed the shape of abbeys, however those architectural changes in the abbeys of Małopolska are not easy to assess due to either partial destruction or later Baroque revivals. The Koprzywnica abbey is a perfect example of the process of such a complex revival. In this case, the late Gothic/Renaissance period is particularly hard to reconstruct. The enclosure buildings in their majority were destroyed during wars and only the eastern wing still exist, but in a bad condition. The idea of this article is to try to get a closer look at late medieval revivals of the abbey’s architecture. Also it is an attempt to create visualisations and comparison in order to show the main changes in the architecture of the object. The attempts to analyze historical stages of the abbey’s construction may provide more information regarding its past appearance.

Źródło:

Dziedzictwo architektoniczne. Rekonstrukcje i badania obiektów zabytkowych; 152-162
9788374939805

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Zabytki piśmiennictwa OO. Cystersów ze Szczyrzyca
Historical Writing of Cistercian Fathers of Szczyrzyc

Autorzy:

Mirek, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1023694.pdf

Data publikacji:

2013-12-16

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

cystersi
średniowiecze
archiwalia
zbiory biblioteczne
Cistercian
Middle Ages
archives
library collection

Opis:

In the period from 25th March until 14th May 2006 at ,Old Synagogue Gallery, affiliated to the Circuit Museum in Nowy Sącz, ,Historical Writing of Cistercian Fathers of Szczyrzyc was exhibited. The purpose of the exhibition was to display the most valuable and the oldest historical writings kept in custody of the Archive and the Cistercian Library in Szczyrzyc, and to appeal the same to a wider audience. The exhibition inter alia covered: medieval parchments with seals, manuscript books, beautifully decorated antiphonaries, graduals and cantionals and old prints as well as the only incunabula found in Poland. Moreover, the exhibition was complemented with the Cistercian costumes, enlarged reproductions of pages of historic books, and pictures that normally decorate the walls of the monastery in Szczyrzyc.  

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2013, 100; 285-299
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Uwagi nad przekazem dokumentu fundacyjnego klasztoru cystersów w Lądzie
Discussion pertaining to the message contained within the founding document of an abbey of the Order of Cistercians in Ląd

Autorzy:

Pytel, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/917034.pdf

Data publikacji:

2020-08-03

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

klasztor w Lądzie
cystersi
dokumenty fundacyjne
fałszerstwo
przekaz dokumentu
krytyka tekstu

Opis:

Artykuł jest poświęcony przekazowi dokumentu fundacyjnego klasztoru cystersów w Lądzie. Dokument ten zachował się w kilku wersjach, które różnią się między sobą zarówno przekazem (rzekomy oryginał, kopie), jak i treścią oraz ortografią. Ostatnie badania przyjmowały, że najstarszym i pewnie autentycznym dokumentem jest tzw. egzemplarz włocławski, najuboższy w treść. Jednak analiza pisowni nazw osobowych, a także miejscowych wskazuje, że w formie, w jakiej go znamy, nie mógł powstać w XII w. Do podobnych konstatacji wiedzie również analiza transmisji wszystkich znanych przekazów dokumetu fundacyjnego opactwa w Lądzie.
The following paper is devoted to the message contained within the founding document of the abbey of the Order of Cistercians in Ląd. This document has been preserved in several different versions. They vary not only in the message contained within (the alleged original and copies) but also in their contents as well as orthography. Recent research has assumed that the oldest and probably authentic document is the so-called “egzemplarz włocławski”[Włocławek copy]. It is the poorest one content-wise. However, an analysis of the spelling of proper names as well as of place names indicates that it could not have been created in this form in the 12th century. Moreover, an analysis of the transmissions of all the known contents of the founding document of the abbey in Ląd leads to similar conclusions.  

Źródło:

Czasopismo Prawno-Historyczne; 2020, 72, 1; 121-136
0070-2471

Pojawia się w:

Czasopismo Prawno-Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Władysława Łuszczkiewicza studia nad architekturą i sztuką cystersów polskich
Władysław Łuszczkiewiczs research into architecture and art of Polish Cistercians

Autorzy:

Młodawska, Magdalena
Starzyński, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/545096.pdf

Data publikacji:

2018-06-30

Wydawca:

Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"

Tematy:

architektura
Władysław Łuszczkiewicz
sztuka
cystersi
średniowiecze
history
Cistersians
the Middle Ages
Architecture

Opis:

Asumptem do napisania niniejszego artykułu była przypadająca w 2017 r. sto pięćdziesiąta rocznica zainicjowania badań naukowych nad przeszłością Zakonu Cyster-skiego na ziemiach polskich, związana z publikacją pomnikowej monografii klasztoru w Mogile (Monografia opactwa Cystersów we wsi Mogile opracowana i pamięci ubiegłych w r. 1864 pięciuset lat istnienia Akademii Krakowskiej, Kraków 1867). W publikacji tej, wyznaczającej nowe standardy w rodzimej historiografii, obok partii stricte historycznych znalazły się również pionierskie opracowania z zakresu historii architektury i sztuki. „Początki” zainteresowań materialnym dziedzictwem Zakonu Cysterskiego na ziemiach polskich przypadły na czas niewątpliwie szczególny, po pierwsze z uwagi na fakt nieistnienia wówczas niezależnego państwa polskiego, po drugie zaś w momencie postępującego kryzysu instytucji życia zakonnego, kiedy poszczególne domy zakonu stały już wówczas puste, bądź też zamieszkiwali je ostatni bracia. Inicjatorem tych badań był zaś Władysław Łuszczkiewicz (1828-1900), malarz i historyk sztuki. Jego osiągnięcia naukowe są powszechnie rozpoznawalne i doceniane przez polskich badaczy, a sam Łuszczkiewicz wymieniany bodajże w każdym opracowaniu poświęconym polskiej historii sztuki. W prezentowanym studium autorzy omówili jego dorobek w tym zakresie, odkryli tajniki jego warsztatu (metodologię badań), poddali nadto ocenie poczynione przezeń ustalenia oraz określi wpływ, jaki wywarł na późniejszych badaczy architektury i historii Zakonu Cysterskiego.
What occasioned the writing of this article was the 150th anniversary (in 2017) of initiating the research on Cistersian Order on Polish territory. The research was first launched by publishing a monumental monograph about the cloister in Mogiła (“Monograph of Cistersians’ abbey in Mogiła dedicated to the memory of Cracow Academy in its 500th anniversary in 1864”, Cracow 1867). In this book which set new standards in Polish history writing, apart from strictly historical passages also some ground-breaking papers about history of architecture and art were included. “Beginnings” of vivid interest in material heritage of Cistersian Order on Polish grounds date back to an exceptional period, since no independent state of Poland existed at the time. It was also a moment of acute crisis of the order when many of its houses were either empty or inhabited by the last friars. Władysław Łuszczkiewicz (1828-1900), a painter and art historian initiated this research. His academic achievements are widely recognized by Polish scholars. His is mentioned in virtually every publication on the Polish history of art. In this paper his heritage was presented, his techniques (methodology of research) reconstructed, his discoveries evaluated and his influence on later scholars of architecture and history of Cistersian Order determined.

Źródło:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2018, 129; 225-248
0137-3218
2720-0590

Pojawia się w:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

[Recenzja]: Maciej Zdanek, Jędrzejów w wiekach średnich, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, Kraków 2022, ss. 230, ISBN: 978-83-66304-97-0

Autorzy:

Lis, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/33326943.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Jędrzejów
Brzeźnica
Cistercians
Middle Ages
Archbishop Jan
Gryfici
cystersi
średniowiecze
arcybiskup Jan

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 120; 571-581
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Gotycki fresk ze scenami Ukrzyżowania i Umywania nóg w krużgankach cysterskiego klasztoru w Pelplinie
Das gotische Fresko mit Szenen der Kreuzigung und der Fusswaschung in dem Kreuzgang des Zisterzienserklosters in Pelpin

Autorzy:

Banaszewska, Izabela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1953684.pdf

Data publikacji:

2005

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

ukrzyżowanie
umywanie nóg
Pelplin
cystersi
malarstwo gotyckie
crucifixion
feetwashing
cistercians
gothic painting

Opis:

[Das gotische Fresko mit Szenen der Kreuzigung und der Fusswaschung befindet sich in der  Mitte des nördlichen  Kreuzgangflügels. Einige Jahrhunderte lang blieb es unsichtbar für Zuschauer, denn schon am Anfang des 17. Jahrhunderts wurde es wegen des sehr schlechten Zustandes bedeckt mit einem Ölgemälde, das Klosterbrüder zur Dekoration der Kreuzgangwände bestellt hatten. Es wurde am 22. Juli 1881 wiederentdeckt, als die genannte Leinwand zur Restaurierung abgehängt wurde. 1885 beauftragte man den Maler Leopld Weinmayer mit der Restauration des Gemäldes, das schon in einem sehr schlechten Zustand war. Er übermalte und ergänzte es.  Diese Arbeit veränderte völlig den Stil des altertümlichen Freskos, entstellte jedoch seine Ikonographie nicht. Die letzte Restauration wurde in den Jahren 1996 - 1998 durchgeführt. Die Schicht der Polichromie aus dem 19. Jahrhundert wurde abgenommen und dem Besucher zeigt sich jetzt die gegenwärtige, originale gotische Komposition. Das Freskogemälde in Pelpin besteht aus zwei Teilen. Im oberen Streifen ist die Kreuzigung Christi, im unteren Streifen die Fusswaschung der Aposteln zu sehen. In der Szene der Kreuzigung gibt es sieben Figuren. Im Zentrum der Komposition befindet sich Christus am Kreuz, an seinen Seiten stehen Maria als Schmerzensmutter und Johannes der Evangelist. Hinter ihnen stehen zwei Propheten, die man als Isaias (der Prophet hinter Maria) und Jeremia (der Prophet hinter Johannes) erkennen kann. Die Komposition vollenden an beiden Seiten zwei hinter den Propheten kniende Zisterzienserbrüder. In der Szene der Fusswaschung gibt es zwölf Aposteln, auf einer Bank sitzend, und im Zentrum Christus, der sich zu den Füssen Peters niederbeugt. Wie die ikonographische Analyse zeigte, sollte das Gemälde durch die Veranschaulichung von Lebensregeln im Orden eine didaktische Funktion erfüllen. Die sichtbaren Motive, die  die Polichromie beinhaltet (das Schema mandantum, die Schmerzensmutter als Vermittlerin, die zu Gott führt, und das Bild des Gekreuzigten, dessen schmerzvolles Leiden die Prophetengestalten betonen), lassen folgern, dass Nachdruck bei der Aussage der Komposition auf die Thematik der Gottesliebe und die Demut  gelegt wurde. Diese Tugenden bilden auch die Grundlage der theologischen Gedanken des Zisterzienserbrüders Bernhard von Clairvaux. Diese zweiteilige Gemäldeform knüpft an die architektonische Bauform der romanischen und gotischen Tympanonen in Portalen gotischer Kathedralen an. Der Stil des pelpinschen Polichromiemeisters zeigt gewisse Ähnlichkeiten der Monumental-  Miniatur- und Tafelmalerei aus dem 14. Jahrhundert, bleibt jedoch in seiner Art einzigartig. Die beste stilistische Analogie findet man in der Nikolaikirche in Stralsund in Norddeutschland. Dort befindet sich an der Ostwand der Südkapelle das Freskogemälde, datiert ca. 1335, das den Gekreuzigten mit Gestalten der Heiligen zeigt. Mehrere Parallelen zwischen diesen Werken suggerieren, dass der Schöpfer aus Pelpin die norddeutsche Kunst kannte und sie als Vorbild nahm. Nach der Analyse des Freskogemäldes aus Pelpin kann man sein Entstehungsdatum auf Jahre zwischen 1360-1380 festsetzen und es zur Strömung der linearen Gotik zählen, die fast im ganzen Europa nördlich der Alpen verbreitet war.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 37-65
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Lapides vivi, Deus est lux, ecclesia est paradisus – kościół cysterski w średniowieczu nośnikiem znaczeń symbolicznych
Lapides vivi, Deus est lux, ecclesia est paradisus – the Cistercian church in the Middle Ages as a carrier of symbolic meanings

Autorzy:

Nowiński, J.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/294060.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

cystersi
kościół
symbolika
średniowiecze
światło
Raj
Cistercians
church
symbols
Middle Ages
light
Paradise

Opis:

Kościół cystersów, ukształtowany w początkowym okresie formowania zakonu, z prostymi rozwiązaniami architektonicznymi i wyposażeniem, odzwierciedlał cysterską duchowość i liturgię – jego architekturę i wnętrze kształtowała zakonna tradycja i obecne w niej treści duchowe. W oparciu o cysterskie źródła, ze szczególnym wskazaniem na mistyczne treści obecne w nauczaniu św. Bernarda z Clairvaux (zwłaszcza w cyklu jego kazań: In dedicatione ecclesiae), w artykule zostały zaprezentowane znaczenia symboliczne, których wyrazicielem stały się architektura i wyposażenie średniowiecznych świątyń cysterskich. Liturgia sprawowana przez mnichów w tradycji zakonnej cystersów była postrzegana w jedności z liturgią niebiańską, celebrowaną przez aniołów przed tronem Boga. Takie rozumienie liturgii wpłynęło na symboliczną interpretację kościoła klasztornego. Ziemska świątynia, zbudowana z „żywych kamieni” (lapides vivi) – zakonników, którzy ją uświęcają swoją świętością, stanowi mistyczną jedność ze świątynią Boga w niebie i liturgią niebiańską celebrowaną przez aniołów (officium divinum in conspectu Dei et angelorum). Obecność Boga w kościele cysterskim symbolizowało światło słońca, w szczególny sposób obecne w przestrzeni sanctuarium, a kompozycja okien w szczytowej ścianie prezbiterium w symboliczny sposób wyrażała prawdę o jedności i troistości osób Trójcy Świętej. Symbolika świątyni cysterskiej znalazła bogaty wyraz w wystroju i wyposażeniu jej wnętrza interpretowanego jako Raj (ecclesia est Paradisus). Mistyczne i symboliczne znaczenia kościoła klasztornego kształtowały m.in. sens ideowy i ikonografię detalu architektonicznego, monumentalnych krucyfiksów nad przegrodą chóru (arbor vitae), dekoracji stalli (m.in. motyw winnej latorośli) oraz nastaw głównych ołtarzy, ze szczególnym wskazaniem na nastawy typu relikwiarzowego.
With its simple architectural solutions and furnishing, a Cistercian church shaped at the early stage of the Order’s formation, conveyed Cistercian spirituality and liturgy, its architecture and interior having been formed by the Order’s tradition and the spiritual contents it entailed. Based on the Cistercian sources, with a particular emphasis on the mystical elements present in the teaching of St Bernard of Clairvaux (especially in his homily series In Dedicatione Ecclesiae), symbolic meanings as expressed in the architecture and furnishing of mediaeval Cistercian churches are analyzed. Liturgy performed by monks in the monastic tradition of the Cistercians was perceived in unity with heavenly liturgy, celebrated by angels before God’s throne. Such understanding of liturgy had an impact on the symbolic interpretation of a monastic church. The earthly Church built of “living stones” (lapides vivi): monks, who sanctified it with their holiness, constituted a mystical unity with God’s Church in Heaven and heavenly liturgy celebrated by angels (officium divinum in conspectu Dei et angelorum). God’s presence in a Cistercian church was symbolized by sunlight, particularly present within the space of the sanctuarium, while the window composition in the presbytery gable wall symbolically expressed the truth of the unity and the Trinitarian character of the persons of the Holy Trinity. The symbolism of a Cistercian church was richly expressed in the décor and furnishing of its interior interpreted as the Paradise (ecclesia est Paradisus). Mystical and symbolic meanings of a monastic church shaped, among others, the ideological and iconographic sense of an architectural detail, monumental crucifixes above the rood screen (arbor vitae), choir stalls’ decoration (e.g. vine motif), as well as high altar retables.

Źródło:

Architectus; 2016, 2 (46); 25-39
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Rękopisy liturgiczne źródłem do badań historycznych
The liturgical manuscripts as the source of the historical research

Autorzy:

Wolnik, Franciszek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/585266.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego

Tematy:

liturgia
rękopis
cystersi
bożogrobcy
Liber Ordinarius
liturgy
manuscripts
Cistercians
Order of the Holy Sepulchre

Opis:

Z okresu średniowiecza zachowały się liturgiczne rękopisy z wielu ośrodków kościelnych Polski i Śląska. Po dziewiętnastowiecznych sekularyzacjach dóbr kościelnych, zgromadzono je w różnych archiwach i bibliotekach. Liczne rękopisy z terenu Śląska zostały już opisane inne czekają jeszcze na analizę. W średniowiecznej liturgii korzystano z wielu ksiąg: graduałów, lekcjonarzy, ewangeliarzy, homiliarzy, psałterzy, hymnarzy, antyfonarzy, sermologów, pasjonałów, legendarzy, sakramentarzy, pontyfikałów, rytuałów, agend, martyrologium a pod koniec średniowiecza pierwszych mszałów i brewiarzy. Szczególnie cenne są kodeksy należące do grupy Liber Ordinarius. Zachowane rękopisy stanowią one bardzo bogaty zbiór źródeł do szerokich badań nad średniowieczem, nie tylko nad dziejami średniowiecznej liturgii ale również do badań interdyscyplinarnych. Poszczególne kodeksy, zawarte w nich kalendarze liturgiczne są cennym źródłem do badań historycznych nad liturgią średniowiecza, ewolucją liturgii roku liturgicznego i sakramentów świętych, dziejami kultu świętych, badań porównawczych liturgii poszczególnych ośrodków kościelnych, diecezji i zakonów. Kodeksy te mogą być wykorzystane przez historyków sztuki, do badań paleograficznych, również do badań nad kulturą muzyczną średniowiecza.
From the Middle Ages some manuscripts are preserved from different ecclesiastical centres both in Poland and in Silesia. After the secularizations of the ecclesiastical goods in 19th century they were stored in different archives and libraries. Many of the Silesian manuscripts have been already described but others and are still waiting for further analysis. In the medieval liturgy they were in use many books: Graduals, Lectionaries, Gospel Books, the collections of homilies, Sacramentaries, Pontificals, Rituals, Martyrologies, Passionals, etc., and at the and of this period also the Missals and Breviaries. The most precious are the codes included among the sets of Liber Ordinaries. The manuscripts preserved make a rich collection of the sources for a wider research on the Middle Ages. The individual codes with the calendars can be used as a basis of the research on the medieval liturgy, on the evolution of the liturgical year and of the sacraments. They can shed a new light on the history of the veneration of the saint and form a starting point of the comparative analysis between different centres of the ecclesiastical life. Those codes include also very interesting material for the historians of art, of paleography and of music.

Źródło:

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2016, 22, 47; 69-86
1234-4214

Pojawia się w:

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

DZIAŁALNOŚĆ ZACHODNIOEUROPEJSKICH MURATORÓW NA ZIEMIACH POLSKICH. PRZYPADEK ŚREDNIOWIECZNEGO BUDOWNICTWA CYSTERSKIEGO W MAŁOPOLSCE
The Activity of West European Buiders in Poland. The Case of Medieval Architecture in Lesser Poland

Autorzy:

Fałat, Julia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/439697.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Akademia Finansów i Biznesu Vistula

Tematy:

muratorzy
strzechy budowlane
fundatorzy
cystersi
opactwa
Małopolska
Builders
logde
founders
cistercians
abbeys
Lesser Poland

Opis:

W artykule poruszono problem migracji muratorów związanych z zakonem cystersów, którego działalność i ekspansja w XII i XIII wieku przyczyniła się do niezwykłego rozwoju budownictwa w całej Europie. Drugi problem to funkcjonowanie strzech budowlanych, które mając jakoby wędrowny charakter „przemieszczały się“ z jednego placu budowy na inny przenosząc jednocześnie pewne rozwiązania przestrzenne. Tę powyższą zasługę należy przypisywać muratorom, których zawód uważany był za wolny i wędrowny. Praca w różnych miejscach była zatem niejako obowiązkiem, a wędrówki nie tylko sprzyjały zdobywaniu wiedzy, lecz przede wszystkim podnoszeniu kwalifikacji, nauce nowych metod pracy i doskonalenia swego rzemiosła.Obok fundatorów działalność muratorów przyczyniła się do stworzenia również w Małopolsce cenobiów cysterskich. Dzięki migracjom budowniczych zakonnych, jak i międzynarodowej obsadzie polskich konwentów architektura cysterska uzyskała na ziemiach polskich tak bardzo złożony charakter. W opracowaniu użyto analizy formalnej i ikonograficznej oraz krytycznej analizy opracowań i źródeł formalnych.
The article raises an issue of migration of builders who were working for the Cistercian Order, whose activity and expansion in the 12th and 13th century contributed to an exceptional development of architecture in Europe. The second issue is explaining the function of lodges, which travelled from one construction site to another, thus transferring new spatial solutions. This merit must be attributed to the builders, whose profession was considered as free and migratory. Working in different locations was a kind of duty, but these movements were not only aiding in acquiring knowledge but above all improving the skills, studying new methods of work and perfecting craft. Apart from the founders, it was the activity of builders which contributed to the appearance of Cistercian abbeys in Lesser Poland. Due to the migrations of monastic builders, as well as the international members of the Polish orders, the Cistercian architecture in Poland had such a complex nature. The study uses formal and iconographic analysis, as well as critical analysis of studies and formal sources.

Źródło:

Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula; 2017, 4(54); 61-70
2084-4689

Pojawia się w:

Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Stan badań nad pieczęciami cysterskimi na ziemiach polskich. Główne nurty badawcze
The state of research on Cistercian seals in Poland. Main research trends
Der Stand der Forschung über Zisterziensersiegel in Polen. Hauptströmungen der Forschung

Autorzy:

Kałuski, Tomasz Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/25467306.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Zisterzienser
Siegel
Sphragistik
Forschungsüberblick
cystersi
pieczęcie
sfragistyka
przegląd badań
Cistercians
seals
sphragistics
research review

Opis:

W prezentowanym artykule przedstawiono rozwój badań dotyczących pieczęci stosowanych przez cystersów na ziemiach polskich. Wydzielono trzy okresy, z których dwa pierwsze trwały od XIX wieku do lat 80. XX wieku. W tym czasie pieczęci cysterskie stanowiły najpierw przede wszystkim przedmiot edycji, a następnie pojawiły się pierwsze interpretacje dotyczące najczęściej pieczęci opatów. Były one jednak prowadzone w ramach większych prac. Właściwy rozwój badań nad pieczęciami cysterskimi rozpoczął się u schyłku lat 90. XX wieku i trwa do dziś. Obecnie podejmuje się nie tylko analizy dotyczące ikonografii oraz rzadziej funkcji prawnych pieczęci, ale również transferu wyobrażeń napieczętnych oraz autorstwa typariuszy.
In his article, Tomasz Kałuski presents the development of research on seals used by Cistercians in Poland. He has identified three periods, the first two of which lasted from the nineteenth century to the 1980s. At that time, Cistercian seals were first of all subjected to editing, and then the first interpretations appeared, most often concerning the seals of abbots. However, they were carried out as part of larger projects. The proper development of research on Cistercian seals began in the late 1990s and continues to this day. Currently, scholars study not only the iconography or, less frequently, the legal functions of seals, but also the transfer of seal images and the authorship of seal matrices (Pl. typariusz).
Im Artikel wird ein Überblick über die Entwicklung der Forschung zu den in Polen von Zisterziensern verwendeten Siegeln dargestellt. Dabei werden drei Perioden unterschieden, von denen die ersten beiden vom 19. Jahrhundert bis in die 1980er Jahre dauerten. In dieser Zeit waren die Siegel der Zisterzienser zunächst Gegenstand der Edition und später erschienen auch die ersten Interpretationen, vor allem zu den Siegeln der Äbte. Diese wurden jedoch im Rahmen größerer Arbeiten vorgenommen. Die eigentliche Entwicklung der Forschung begann Ende der 1990er Jahre und dauert bis heute an. Zum gegenwärtigen Zeitpunkt werden nicht nur Analysen zur Ikonographie bzw. — seltener — zur rechtlichen Funktion von Siegeln durchgeführt, sondern auch zum Transfer von Siegelbildern und zur Herstellung von Siegelstempeln.

Źródło:

Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2022, 14; 83-101
2080-492X
2353-9720

Pojawia się w:

Średniowiecze Polskie i Powszechne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

The monastic rule versus the colors of Polish and Bohemian Cistercian architecture in the 12th and 15 th centuries
Reguła zakonna a kolorystyka polskiej i czeskiej architektury cysterskiej w XII–XV w.

Autorzy:

Łużyniecka, Ewa
Charvátová, Kateřina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27312722.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

architecture
color
Polska
Bohemia
Cistercians
order
rule
architektura
kolorystyka
Polska
Czechy
cystersi
zakon
reguła

Opis:

The aim of the article is to show the relationship between the monastic rule and the color scheme of Cistercian buildings in the current territories of Poland and the Czech Republic in the 12th–15th centuries. In the research, which constitutes the basis of the study, the following methods were used: stratigraphic and architectural in situ as well as historical, analytical and comparative. The Cistercian monastic rule recommended formal asceticism and so it was forbidden to make colorful paintings, floors, and stained glass windows. As a result of the research, three periods in the color transformation of Cistercian architecture have been distinguished. The first period (end of the 12th century – 1st half of the 13th century) was characterized by partial compliance with the aforementioned rules. The second period, which took place in the 2nd half of the 13th century, was the beginning of a departure from formal asceticism. In the third period (14th and 15th centuries), there was a decisive departure from the original monastic rule. At that time, the color scheme depended on the financial condition of the order, the level of the painting abilities and the imagination of creators. The monastic rule fell into oblivion.
Celem artykułu jest ukazanie powiązania reguły zakonnej z kolorystyką budowli cysterskich na terenie obecnej Polski i Czech. Przedmiot opracowania stanowi kolorystyka elewacji oraz wnętrz kościołów i klasztorów z XII–XV w., z których część została odkryta przez autorki artykułu, część ujawniono podczas innych prac konserwatorskich. W badaniach, będących podstawą opracowania, zastosowano metody: stratygraficzno-architektoniczną in situ oraz historyczno-analityczne i porównawcze. W regule zakonnej cystersów zalecano ascezę formalną i zabraniano wykonywania barwnych malowideł, posadzek i witraży. Pierwszy okres (koniec XII–1. połowa XIII w.) charakteryzował się częściowym przestrzeganiem wspomnianych zasad. Drugi okres przypadający na drugą połowę XIII w. był początkiem odchodzenia od ascezy formalnej. W trzecim okresie (XIV–XV w.) zaczęto w sposób zdecydowany odchodzić od pierwotnej reguły zakonnej. W tym czasie elewacje klasztorów zdobiono niekiedy polichromiami, a we wnętrzach wybrane ściany pokrywano malowidłami figuralnymi o często kontrastowych zestawieniach barwnych. Wystrój kolorystyczny zależał wówczas od kondycji finansowej zakonu, poziomu warsztatu malarskiego i wyobraźni twórców. Reguła zakonna odeszła w zapomnienie.

Źródło:

Architectus; 2023, 2 (74); 3--20
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

„Regens chori figuralis” Caspar Raff (1683–1738) i muzyka wokalno-instrumentalna w klasztorze cystersów w Lubiążu na początku XVIII wieku
'Regens chori figuralis' Caspar Raff (1683–1738) and vocal-instrumental music at the Cistercian monastery in Lubiąż during the early eighteenth century

Autorzy:

Hauptman-Fischer, Ewa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28408915.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Cystersi
muzyka religijna
muzyka XVIII wieku
Caspar Raff
Cistercians
sacred music
eighteenth-century music

Opis:

Następstwem wprowadzenia do klasztornej liturgii polifonii, muzyki wokalno-instrumentalnej i instrumentalnej było powstanie nowego urzędu. W klasztorach cysterskich na Śląsku regens chori figuralis powoływany był począwszy od 2 połowy XVII wieku. W klasztornych dokumentach cystersów śląskich nie zachował się żaden opis tego urzędu; nie znamy zatem zakresu jego obowiązków. To on dostarczał repertuar (kupując, kopiując lub zlecając te zadania), uczył nowych utworów, prowadził próby nadając ostateczny kształt nowym utworom, dyrygował utworami w trakcie liturgii i poza nią (także większymi dziełami, takimi jak oratoria czy utwory dramatyczne). Ślady jego codziennej pracy odnaleźć można w rękopisach muzycznych. W klasztornym nekrologu z Lubiąża wyróżnia się wspomnienie wieloletniego regensa chóru, o. Caspara Raffa (1683–1738), doskonałego muzyka, zakonnika o wyjątkowym guście. Dostarczył on kapeli wiele pięknych i rzadkich utworów. Komponował utwory liturgiczne, o czym świadczą dwa zidentyfikowane ostatnio źródła. Nowo wyodrębnione 22 rękopisy muzyczne sporządzone w całości lub częściowo przez Caspara Raffa to najstarsze zachowane źródła muzyki wokalno-instrumentalnej w Lubiążu. Jest to repertuar skopiowany w latach ok. 1714–38 a użytkowany w klasztorze aż do kasaty. Zawiera utwory kompozytorów współczesnych Raffowi, takich jak Gunther Jacob (1685–1734), Francesco Mancini (1672–1737), Domenico Natale Sarri (1679–1744), Francesco Feo (1691–1761), Nicola Fago (1677–1745), Antonio Vivaldi (1678–1741) czy Pietro Paolo Bencini (1670–1755) oraz kilka utworów anonimowych. Do szczególnie interesujących źródeł należy kontrafaktura arii „Benché nasconda la serpe in seno” Antonia Vivaldiego (1678–1741) z opery Orlando furioso. Proweniencja i czas powstania tego rękopisu nie były dotychczas znane. Niezwykle ciekawy, doskonałej muzycznej jakości repertuar rodzi pytania o jego pochodzenie. Muzyka wykonywana u cystersów w Lubiążu nie odbiegała od repertuaru największych ośrodków muzycznych tego czasu, w których na lata dwudzieste XVIII w. przypada wzrost zainteresowania twórczością kompozytorów włoskich. Na przepływ tego repertuaru niewątpliwie miała wpływ polityka i fakt, że w latach 1714–35 Neapol znalazł się pod panowaniem habsburskim. Bezpośrednio przyczyniały się podróże muzyków włoskich do innych części monarchii, do Pragi czy Wrocławia i podejmowanie tam zatrudnienia, czego przykładem jest m.in. działalność teatrów operowych w tych miastach. Z drugiej strony do Włoch podróżowali dyplomaci i kolekcjonerzy, np. Balthasar Knapp czy Jan Rudolf von Sporck. Popularność włoskiej muzyki religijnej w monarchii habsburskiej wyprzedza ekspansję włoskiej opery mniej więcej o dekadę. Ogromny, dotychczas nie zawsze doceniany wkład w dystrybucję muzyki włoskiej miały klasztory i większe ośrodki kościelne. Utwory kompozytorów włoskich m. in. odnotowuje inwentarz z 1723 r. z klasztoru cystersów w Oseku, jednego z największych odbiorców muzyki włoskiej w Środkowej Europie. Działała tam doskonała orkiestra. Rękopisy ujawniają, że Caspar Raff w Lubiążu dysponował zbliżonym pod względem instrumentarium zespołem i na jego potrzeby szybko sprowadzał do Lubiąża aktualnie komponowane, doskonałe utwory włoskich mistrzów muzyki religijnej.
One of the consequences of introducing polyphony, vocal-instrumental music and instrumental music into monastic liturgy was the establishment of a new office. In Cistercian monasteries in Silesia, a regens chori figuralis was appointed from the second half of the seventeenth century onwards. In the archives bequeathed by Silesian Cistercians to posterity, there is not a single description of this office, so we do not know what duties it involved. It is clear, however, that the regens supplied the repertoire to the ensemble (by purchasing or copying scores, or having them copied), taught the ensemble new compositions, led rehearsals to polish the performance of new music and conducted performances during liturgy and on other occasions (including large-scale works, such as oratorios and dramatic music). Traces of his day-to-day work have survived in music manuscripts. A distinguished name in the necrology of the Lubiąż monastery is that of a long-standing regens of the choir, friar Caspar Raff (1683–1738), an excellent musician and a monk of exceptional taste. He supplied the ensemble with many beautiful and rare compositions. He also composed liturgical works, as is confirmed by two recently identified sources. The twenty-two newly identified music manuscripts written completely or partially by Caspar Raff are the oldest known vocal-instrumental compositions in Lubiąż. This repertoire was copied during the period from around 1714 until 1738 and used in the monastery until its dissolution. The music preserved in the manuscripts was written by Raff’s contemporaries, such as Gunther Jacob (1685–1734), Francesco Mancini (1672–1737), Domenico Natale Sarri (1679–1744), Francesco Feo (1691–1761), Nicola Fago (1677–1745), Antonio Vivaldi (1678–1741) and Pietro Paolo Bencini (1670–1755), while several compositions are anonymous. One particularly interesting source is a contrafactum of the aria ‘Benché nasconda la serpe in seno’ by Antonio Vivaldi (1678–1741) from the opera Orlando furioso. Previously, the provenance and date of this manuscript were unknown. The presence of a repertoire so interesting and of such high artistic merit prompts questions about its provenance. The music performed in the Cistercian monastery in Lubiąż did not diverge from the mainstream repertoire used in major centres of musical life, where the 1720s were a period of growing interest in the music of Italian composers. The transmission of this repertoire was undoubtedly facilitated by political change and the fact that in the years from 1714 to 1735 Naples found itself under Habsburg influence. Also crucial were journeys undertaken by Italian musicians to other parts of the monarchy, including Prague and Wrocław, to find employment; examples of their activity include the operatic theatres established in those two cities. On the other hand, Italy remained a destination for diplomats and collectors, such as Balthasar Knapp and Jan Rudolf von Sporck. The popularity of Italian sacred music throughout the Habsburg monarchy preceded the expansion of Italian opera by a decade or so. Monasteries and larger ecclesiastical centres made a vast and sometimes underestimated contribution to the transmission of Italian music. For example, works by Italian composers are listed in a 1723 inventory from the Cistercian monastery in Osek, which was one of the greatest recipients of Italian music in Central Europe. The monastery had an excellent music ensemble. The manuscripts discussed in this article reveal that in Lubiąż Caspar Raff had at his disposal an ensemble with a comparable set of instruments and that in order to satisfy its needs he would quickly import to Lubiąż newly composed, outstanding works by Italian masters of sacred music.

Źródło:

Muzyka; 2018, 63, 1; 48-74
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Początki opactwa Notre-Dame de Grosbot
The origins of the Abbey of Notre-Dame de Grosbot

Autorzy:

Evans, A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293504.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Notre Dame de Grosbot
abbey
Cistercians
origins
Notre-Dame de Grosbot
opactwo
Cystersi
geneza

Opis:

W artykule zostały przedstawione dotychczasowe poglądy na temat początków opactwa, które powstało niedaleko wsi Grosbot. Pierwsza nazwa opactwa Fontus Vivus (Żywe źródło) związana była z położeniem siedziby przy źródłach. Uważa się, że w tym miejscu od około 975 r. istniała siedziba benedyktynów lub augustianów, do dziś nie zachowały się jednak dokumenty poświadczające ten fakt. Na istnienie osadnictwa w tym miejscu mogą wskazywać natomiast fragmenty ceramiki z X–XI w., odkrywane przez archeologów. Nie wiadomo także dokładnie, kiedy siedziba została przekazana cystersom. Obecnie uważa się, że stało się to w 1142 lub 1147 r., gdy cysterskie opactwo w Obazine przejęło tereny przy źródle. Wówczas zmieniono także nazwę na Grosbot. Nadal jednak istnieje wiele wątpliwości dotyczących początków opactwa. Wymagają one wyjaśnienia.
The article presents the current views on the origins of the abbey which was built in the vicinity of Grosbot village. The first name of the abbey, i.e. Fontus Vivus (Living Source or Spring) was connected with its location near springs. It is believed that since about 975 at that place there was a seat of Benedictines or Augustinians, however, there are no documents which would prove this fact. On the other hand, the existence of settlements in this area might be indicated by the 10th and 11th-century pottery shards discovered by archaeologists. It is not know exactly when the seat in Fontus Vivus was given to Cistercians. Nowadays, it is believed that it took place in 1142 or 1147 when the Cistercian abbey in Obazine took over the lands near the springs. Then the name of the place was changed to Grosbot. However, there are still many doubts with regard to origins of the abbey. They require an explanation.

Źródło:

Architectus; 2014, 1(37); 3-7
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

„STUDIA I MATERIAŁY DO DZIEJÓW ŻUP SOLNYCH W POLSCE” t. XXIV, Wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 2005, 390 s.
“STUDIES AND MATERIAL FOR THE HISTORY OF SALT MINES IN POLAND” t. XXIV, Ed. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 2005, 390 p.

Autorzy:

Kola, Robert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/537848.pdf

Data publikacji:

2006

Wydawca:

Narodowy Instytut Dziedzictwa

Tematy:

dzieje Żup Solnych w Polsce
Muzeum Żup Krakowskich
Sielec
Pieskowa Skała
Cystersi w Polsce

Opis:

The presented publication contains 14 works associated with the activity of the Museum of the Cracow Salt Mines in Wieliczka pertaining to geology, archaeology, history, and the history of technology. The articles are accompanied by summaries in English. The authors of the first article: Katarzyna Cyran and Jerzy Przybyła, described the geological construction and hydrogeological conditions of one of the most interesting workings – “Pieskowa Skała” – in the Wieliczka salt mine. In the next article, Józef Charkot took into consideration the development of mining technology and outlined the development of the salt mine in Bochnia in 1772-1990. The technology of salt mining and safety in the Wieliczka mine are the topics of the article by Łukasz Walczy, who discussed the protection of the workings and underground excavation (1772-1918). In the fourth article, Barbara Konwerska and Małgorzata Międzyborska presented the financial profits gained by the administrators of the salt mine (royal property) from the end of the thirteenth century to 1772. Barbara Konwerska went on to write about the exploitation of the Wieliczka mine in the light of the benefits enjoyed by its employees in the years 1772-1914. The consecutive three articles (authors: Antoni Barciak, Roman Stelmach, and Maciej Zdanek) deal with the Cistercian order in Poland. The following articles consider the Polish settlers who from the eighteenth century to the beginning of the twentieth century appeared the locality of Kaczyca (Cacica, today: Bukovina in Rumania) in connection with the local salt mines (authors: Kazimierz Jurczak, Marcin Marynowski, Corneliu Zup, and Kazimierz Longher). The publication ends with two archaeological communiques about the Museum of the Cracow Salt Mines by Jarosław M. Fraś and Szymon Pawlikowski.

Źródło:

Ochrona Zabytków; 2006, 1; 109-113
0029-8247

Pojawia się w:

Ochrona Zabytków

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Darowizny, legaty testamentowe i inne sposoby nabywania ksiąg do biblioteki cystersów w Szczyrzycu w okresie staropolskim
Donations, testamentary depositions and other ways of acquiring books for the Cistercian library in Szczyrzyc in the Old Polish period

Autorzy:

Marszalska, Jolanta M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1023048.pdf

Data publikacji:

2015-06-26

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

biblioteka zakonna
cystersi
Szczyrzyc
darowizny
legaty testamentowe
monastic library
the Cistercians
donations
testamentary depositions

Opis:

Legacies from the donors of the monastery, testamentary depositions and gifts were the main form of supply of books to the library of Szczyrzyc, both in the early days of the monastery as well as over several hundred years of its existence and operation. It was a quite common phenomenon for the vast majority of monastic libraries in the past centuries. In the light of the preserved archival material, and above all the books from the library of Szczyrzyc, it can be concluded that it was one of the most important sources of enlargement of the monastic library. This statement applies to the entire period of the functioning of this library, but especially to the beginning of its formation when the collections mainly included manuscripts and liturgical codes.On the basis of the information about provenance, it is possible to identify three groups of donors to the library of Szczyrzyc: monks (abbots and priors) from Szczyrzyc, secular clergy, representatives of other religious orders and lay people. Among the donated books are primarily theological and liturgical works as well as the collections of sermons necessary for the effective pastoral care of the parish.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 103; 179-197
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Rola zakonu cysterskiego na Pomorzu Zachodnim. Próba analizy
The role of the Cistercian Order in Western Pomerania. The attempt at analysis

Autorzy:

Wejman, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/516471.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny

Tematy:

cystersi
cysterki
zakon
biskupstwo kamieńskie
średniowiecze
cistercian monks
nuns
religion
biscopric of Kamien
Middle Ages

Opis:

Na Pomorzu Zachodnim u schyłku średniowiecza było 68 klasztorów, w tym: 48 męskich i 20 żeńskich, a na wschód od Odry 42 klasztory, w tym: 30 męskich i 12 żeńskich. W tej liczbie znalazło się, aż 22 klasztorów cysterskich, w tym: 9 męskich i 13 żeńskich, co stanowiło prawie 30% wszystkich wspólnot zakonnych i odpowiednio – 20% cystersi oraz ok. 60% cysterki; natomiast na wschód od Odry było 11 klasztorów cysterskich, w tym: 4 męskie (Kołbacz, Bierzwnik, Bukowo i Mironice) i 7 żeńskich (Szczecin, Marianowo, Koszalin, Wolin, Cedynia, Pełczyce, Recz), co stanowiło ok. 25% wszystkich wspólnot zakonnych na wschód od Odry i odpowiednio – ok. 15% cystersi oraz ok. 60% cysterki. Można powiedzieć, że cystersi w biskupstwie kamieńskim, a szczególnie na ziemi zachodniopomorskiej, stanowili swoistą „krainę cysterską” z całym bogactwem duchowości i posługi duszpasterskiej, agrarnej, naukowej, charytatywnej, a także społecznej.
In the Western Pomerania in the late Middle Ages were 68 monasteries, including 48 male and 20 female, and east of the Oder 42 monasteries, including 30 male and 12 female. Of that number, there were up 22 Cistercian monasteries, including 9 male and 13 female, which accounted for almost 30% of all religious communities and respectively – 20% of the Cistercian monks and nuns around 60%, while east of the Oder were 11 Cistercian monasteries, including 4 men (Kołbacz, Bierzwnik, Bukowo and Mironice) and 7 female (Szczecin, Marianowo, Koszalin, Wolin Cedynia, Pełczyce, Recz), which accounted for approximately 25% of all religious communities east of the Oder and respectively – about 15% of the Cistercians, and about 60% of the nuns. We can say that the Cistercians in the Episcopate Kamien, especially on the ground of West Pomerania, were a kind of “land Cistercian” with a wealth of spirituality and pastoral ministry, agrarian, scientific, charitable, and social welfare.

Źródło:

Studia Paradyskie; 2013, 23; 193-233
0860-8539

Pojawia się w:

Studia Paradyskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Średniowieczne pieczęcie konwentu z klasztoru cysterskiego w Lubiążu – chronologia, ikonografia i kwestia autorstwa typariuszy
Medieval convent seals of the Cistercian monastery at Lubiąż – Chronology, iconography, and the authorship of the seal matrices

Autorzy:

Kałuski, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520775.pdf

Data publikacji:

2021-12-01

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

convent seals
Cistercians
Lubiąż (Leubus)
Silesia
ecclesiastical sigillography
pieczęcie konwentu
cystersi
Lubiąż
Śląsk
sfragistyka kościelna

Opis:

W artykule przedstawiono analizę ikonografii dwóch pieczęci konwentu lubiąskiego wykonanych w pierwszej połowie XIV w., a także źródła inspiracji obrazu pieczęci. Wskazano następnie prawdopodobne przyczyny wymiany typariuszy między 1341 a 1343 r. Uwagę poświęcono ponadto autorstwu pieczęci konwentu lubiąskiego.
The article presents an analysis of the iconography of two convent seals of Lubiąż made in the first half of the fourteenth century and the sources of inspiration for the seal images. Then, it indicates the probable reasons for the exchange of the seal matrices between 1341 and 1343. Attention is also paid to the authorship of the convent seals of Lubiąż.

Źródło:

Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2021, 59; 25-38
0081-7147

Pojawia się w:

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Niecni Słowianie, wyimaginowany fundator, benedyktyni i dzik. Tradycja fundacyjna klasztoru cystersów w Pforcie do końca XV wieku

Autorzy:

Michalska, Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/953832.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Cistercian monks
Schmölln/ Pforta
foundation tradition
twelfth–fifteenth centuries
cystersi
tradycja fundacyjna
XII–XV w.

Opis:

Over the years, the picture of the oldest history of a Cistercian monastery at Schmölln/Pforta (1132) was modified and changed. A foundation tradition in its general from took shape in the first half of the thirteenth century under the impact of a dispute with the bishopric of Naumburg. The purpose of the article is to trace various versions of the Pforta monastery genesis in the source documents issued at the monastery between the twelfth and fifteenth centuries
Obraz najdawniejszych dziejów klasztoru cystersów w Schmölln/Pforcie (1132) był z biegiem lat poddawany wewnątrz wspólnoty klasztornej licznym modyfikacjom i przewartościowaniom. Tradycja fundacyjna ukształtowała się w swojej zasadniczej formie w pierwszej połowie XIII w., a wpływ na nią miał spór prowadzony przez opactwo z biskupstwem naumburskim. Celem artykułu jest prześledzenie zmieniających się poglądów na temat genezy opactwa portyjskiego w źródłach proweniencji klasztornej między XII a XV w. 

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2019, 126, 2
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Inwentaryzacja dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego w dawnym klasztorze Cystersów w Krzeszowie
Inventory of works of art and artistic handicraft in the former Cistercian Monastery at Krzeszów

Autorzy:

Sebzda, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/536367.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Narodowy Instytut Dziedzictwa

Tematy:

Krzeszów
Lwów
cystersi
benedyktyni
benedyktynki
inwentaryzacja
dzieła sztuki
karty ewidencyjne
rejestr zabytków
Narodowy Instytut Dziedzictwa

Opis:

The complex of the former Cistercian Abbey at Krzeszów has a long history that dates back to the 13th century. Its heyday were the second half of the 17th and the 18th centuries, when refurbishments and expansions made it an important centre of Baroque, that attracted the then leading Silesian and Czech artists. On 31 May 1946, Benedictine sisters deported from the All Saints’ monastery in Lwów (Lviv) arrived at the abbey with their belongings. They noticed the need to record the works of art collected in the Krzeszów monastery. The inventory has been carried out by the Local Division of the National Heritage Board of Poland (NHBP) in Wrocław, since 2008. In December 2012, the first phase of the operation was concluded. Until then, 1006 items were registered, for which 710 records of movable historical items were established. The records, developed by the Local Division of the NHBP in Wrocław in the years 2008-2012, set the basis for three decisions to include in the register of historical monuments 416 works of art from both the Krzeszów and Lwów collections. Another such decision is currently being prepared. Previous decisions enabled the sisters to gain funds necessary to renovate the Baroque painting of St. Fortunate from the Lwów monastery church, as well as 12 portraits of Lwów prioresses. The developed records were disseminated in the scientific and museum communities, i.a. as an auxiliary material attached to a publication on Roman-Catholic churches and monasteries of the former Ruthenian Voivodeship. Works of art from the abbey were first displayed at the exhibitions “Glory of Krzeszów” („Blask Krzeszowa”) and „Ora et labora” at Kamienna Góra in 2010-2012. The inventory completed until now, covers works of art from the Cistercian and Benedictine collections. The planned second phase of operation will mainly address the items the Benedictine sisters managed to salvage, by bringing them to Krzeszów.

Źródło:

Ochrona Zabytków; 2012, 3-4; 161-164
0029-8247

Pojawia się w:

Ochrona Zabytków

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Działalność publiczna opata Bierzwnickiego Antoniego na przełomie XV/XVI wieku
Public activity of the abbot of Bierzwnik, Anthony, at the turn of the 15th and 16th centuries

Autorzy:

Brzustowicz, Grzegorz Jacek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1218078.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"

Tematy:

biografia
opat bierzwnicki
cystersi
cysterki
działalność publiczna
biography
abbot of Bierzwienice
Cystercian
Cystercian nuns
public active

Opis:

Głównym zadaniem opracowania jest odtworzenie biografii jednego z opatów bierzwnickich z przełomu XV/XVI wieku. Zanim Antoni trafił do Bierzwnika (Marienwalde), był cysterskim przeorem w Paradyżu. Opatem w Bierzwniku został w 1491 roku. Pierwszy znany ślad działalności publicznej opata Antoniego pochodzi z 1494 roku. Potem był świadkiem czynności prawnych wójta Nowej Marchii (1495), uczestniczył w zawieraniu umów przez klasztor cysterek w Reczu (1495), kontrolował wypełnianie reguły zakonnej przez mniszki w Reczu (1495, 1510, 1516), rozwiązywał konflikt pomorsko-brandenburski dotyczący rozbójnika Materny (1496-1498), pośredniczył w konflikcie pomorsko-brandenburskim dotyczącym Granowa (1500), wypełniał obowiązki kuratora niepełnoletnich dzieci i wdowy po poległym w wyprawie do Ziemi Świętej wójcie Nowej Marchii (1503-1504), wraz z innymi opatami z Brandenburgii podejmował działania w celu otwarcia kolegium cysterskiego na uniwersytecie Viadrina (1507) i wysyłał tam mnichów z Bierzwnika (1511, 1514). Ostatnią znaną jego czynnością prawną było potwierdzenie w 1519 roku umowy zawartej jeszcze przez jego poprzednika w 1485 roku w sprawie lasu po opustoszałej wsi Torne. Dopuszczam możliwość, że kolejna wzmianka o opacie bierzwnickim, wspominająca oficjała bez imienia podczas jego uczestnictwa w rozmowach z Pomorzanami w 1522 roku, mogła dotyczyć jeszcze Antoniego. Kolejny znany, ostatni opat bierzwnicki Otton, został wspomniany przez źródła dopiero 11 listopada 1534 roku. Wydaje się, że Antoni zmarł długo przed tą wzmianką, chyba jeszcze w drugiej połowie lat dwudziestych XVI wieku.Głównym zadaniem opracowania jest odtworzenie biografii jednego z opatów bierzwnickich z przełomu XV/XVI wieku. Zanim Antoni trafił do Bierzwnika (Marienwalde), był cysterskim przeorem w Paradyżu. Opatem w Bierzwniku został w 1491 roku. Pierwszy znany ślad działalności publicznej opata Antoniego pochodzi z 1494 roku. Potem był świadkiem czynności prawnych wójta Nowej Marchii (1495), uczestniczył w zawieraniu umów przez klasztor cysterek w Reczu (1495), kontrolował wypełnianie reguły zakonnej przez mniszki w Reczu (1495, 1510, 1516), rozwiązywał konflikt pomorsko-brandenburski dotyczący rozbójnika Materny (1496-1498), pośredniczył w konflikcie pomorsko-brandenburskim dotyczącym Granowa (1500), wypełniał obowiązki kuratora niepełnoletnich dzieci i wdowy po poległym w wyprawie do Ziemi Świętej wójcie Nowej Marchii (1503-1504), wraz z innymi opatami z Brandenburgii podejmował działania w celu otwarcia kolegium cysterskiego na uniwersytecie Viadrina (1507) i wysyłał tam mnichów z Bierzwnika (1511, 1514). Ostatnią znaną jego czynnością prawną było potwierdzenie w 1519 roku umowy zawartej jeszcze przez jego poprzednika w 1485 roku w sprawie lasu po opustoszałej wsi Torne. Dopuszczam możliwość, że kolejna wzmianka o opacie bierzwnickim, wspominająca oficjała bez imienia podczas jego uczestnictwa w rozmowach z Pomorzanami w 1522 roku, mogła dotyczyć jeszcze Antoniego. Kolejny znany, ostatni opat bierzwnicki Otton, został wspomniany przez źródła dopiero 11 listopada 1534 roku. Wydaje się, że Antoni zmarł długo przed tą wzmianką, chyba jeszcze w drugiej połowie lat dwudziestych XVI wieku.
The main aim of the article is to reconstruct the biography of one of the abbots of Bierzwnik at the turn of the 15th and 16th centuries. Before Anthony came to Bierzwnik (Marienwalde), he had been a Cistercian prior in Paradyż. He became the Abbot of Bierzwnik in 1491. The first known trace of his public activity comes from 1494. Later, he was the witness of legal activities of the voyt of New March (Nowa Marchia) (1495), he participated in concluding an agreement by the Cistercian Convent in Recz (1495), he supervised the fulfilling of the monastic rule by the nuns in Recz (1495, 1510, 1516), he resolved the Brandenburg-Pomeranian conflict concerning a highwayman Materna (1496-1498), he mediated in the Brandenburg-Pomeranian conflict concerning Granów (1500), he fulfilled the duties of a curator of underage children and the widow of the voyt of New March killed in the Crusade (1503-1504), together with other abbots from Brandenburg he undertook activities to open a Cistercian College at Viadrina University (1507) and sent there monks from Bierzwnik (1511, 1514). His last known legal activity was the acknowledgement in 1519 of an agreement made by his predecessor in 1485 concerning a forest in the deserted village Torne. I acknowledge the possibility that a further reference to an abbot of Bierzwnik, without mentioning the official’s name, during his participation in the talks with the Pomeranians in 1522, could have concerned Anthony. The next known abbot of Bierzwnik, Otto, was mentioned in the sources only on 11th November 1534. It seems that Anthony had died long before this reference, supposedly in the second half of the 1520s.

Źródło:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2016, 125; 147-163
0137-3218
2720-0590

Pojawia się w:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce