Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "cistercians" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Gotycki fresk ze scenami Ukrzyżowania i Umywania nóg w krużgankach cysterskiego klasztoru w Pelplinie
Das gotische Fresko mit Szenen der Kreuzigung und der Fusswaschung in dem Kreuzgang des Zisterzienserklosters in Pelpin
Autorzy:
Banaszewska, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953684.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ukrzyżowanie
umywanie nóg
Pelplin
cystersi
malarstwo gotyckie
crucifixion
feetwashing
cistercians
gothic painting
Opis:
[Das gotische Fresko mit Szenen der Kreuzigung und der Fusswaschung befindet sich in der  Mitte des nördlichen  Kreuzgangflügels. Einige Jahrhunderte lang blieb es unsichtbar für Zuschauer, denn schon am Anfang des 17. Jahrhunderts wurde es wegen des sehr schlechten Zustandes bedeckt mit einem Ölgemälde, das Klosterbrüder zur Dekoration der Kreuzgangwände bestellt hatten. Es wurde am 22. Juli 1881 wiederentdeckt, als die genannte Leinwand zur Restaurierung abgehängt wurde. 1885 beauftragte man den Maler Leopld Weinmayer mit der Restauration des Gemäldes, das schon in einem sehr schlechten Zustand war. Er übermalte und ergänzte es.  Diese Arbeit veränderte völlig den Stil des altertümlichen Freskos, entstellte jedoch seine Ikonographie nicht. Die letzte Restauration wurde in den Jahren 1996 - 1998 durchgeführt. Die Schicht der Polichromie aus dem 19. Jahrhundert wurde abgenommen und dem Besucher zeigt sich jetzt die gegenwärtige, originale gotische Komposition. Das Freskogemälde in Pelpin besteht aus zwei Teilen. Im oberen Streifen ist die Kreuzigung Christi, im unteren Streifen die Fusswaschung der Aposteln zu sehen. In der Szene der Kreuzigung gibt es sieben Figuren. Im Zentrum der Komposition befindet sich Christus am Kreuz, an seinen Seiten stehen Maria als Schmerzensmutter und Johannes der Evangelist. Hinter ihnen stehen zwei Propheten, die man als Isaias (der Prophet hinter Maria) und Jeremia (der Prophet hinter Johannes) erkennen kann. Die Komposition vollenden an beiden Seiten zwei hinter den Propheten kniende Zisterzienserbrüder. In der Szene der Fusswaschung gibt es zwölf Aposteln, auf einer Bank sitzend, und im Zentrum Christus, der sich zu den Füssen Peters niederbeugt. Wie die ikonographische Analyse zeigte, sollte das Gemälde durch die Veranschaulichung von Lebensregeln im Orden eine didaktische Funktion erfüllen. Die sichtbaren Motive, die  die Polichromie beinhaltet (das Schema mandantum, die Schmerzensmutter als Vermittlerin, die zu Gott führt, und das Bild des Gekreuzigten, dessen schmerzvolles Leiden die Prophetengestalten betonen), lassen folgern, dass Nachdruck bei der Aussage der Komposition auf die Thematik der Gottesliebe und die Demut  gelegt wurde. Diese Tugenden bilden auch die Grundlage der theologischen Gedanken des Zisterzienserbrüders Bernhard von Clairvaux. Diese zweiteilige Gemäldeform knüpft an die architektonische Bauform der romanischen und gotischen Tympanonen in Portalen gotischer Kathedralen an. Der Stil des pelpinschen Polichromiemeisters zeigt gewisse Ähnlichkeiten der Monumental-  Miniatur- und Tafelmalerei aus dem 14. Jahrhundert, bleibt jedoch in seiner Art einzigartig. Die beste stilistische Analogie findet man in der Nikolaikirche in Stralsund in Norddeutschland. Dort befindet sich an der Ostwand der Südkapelle das Freskogemälde, datiert ca. 1335, das den Gekreuzigten mit Gestalten der Heiligen zeigt. Mehrere Parallelen zwischen diesen Werken suggerieren, dass der Schöpfer aus Pelpin die norddeutsche Kunst kannte und sie als Vorbild nahm. Nach der Analyse des Freskogemäldes aus Pelpin kann man sein Entstehungsdatum auf Jahre zwischen 1360-1380 festsetzen und es zur Strömung der linearen Gotik zählen, die fast im ganzen Europa nördlich der Alpen verbreitet war.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 37-65
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola cystersów mogilskich w zagospodarowaniu terenu dawnego księstwa zatorskiego (XIII-XVII w.)
Estate Cistercian Abbey in Mogiła in Duchy of Zator (second half 13th century - first half of the 17th century)
Autorzy:
Baran, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/458250.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
Tematy:
Duchy of Zator
Cistercians
Mogiła (village of Mogiła)
economy
farm
rent
Opis:
The objective of this article was to present assets of Cistercians in Mogiła (village of Mogiła), in the form of four villages, which are located with in the limits Duchy of Zator, second half 13th century the first half of the 17th century. In the first part was presented and spoken all villages, which have Cistersians of the Duchy of Zator. Then the issue patronage Woźniki church in the village. Here was also raised the issue of churches located in other villages monastery in the said principality. In the last part of this article is the property of land monastery in the villages. With the help of tables has been presented the peasant population, the farm steads, live stock, as well as a list of water-mill, distilleries, breweries, inns and the joints. Amount of the population peasant, as well as the number of farm breeding, administration has helped to assess their prosperity and the development of every village, each one individually. In addition, such a way as to provide the information he can compare them. On this basis, it can be concluded, there fore, that the most profitable village in Duchy of Zator were Woźniki. Used source material allowed to display positive parties arising out of the ownership by the monks in the above the village. The stage of development farm steads in this area was closely linked to geographical conditions. It should be stressed here a significant role river Skawa, which created favourable conditions for fitting cistercians water-mills. In addition, monks diminished by development of various sectors of the economy, especially its own. This was to act in the above villages, inns, distillery, brewery or joints. Foster the development of, inter alia, orcharding, horticulture, fisheries. In addition download earliest references from every village collected rent. Villages, which monks previously acquired Duchy of Zator were an integral part of their assets by the end of first half of the seventeenth century.
Źródło:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2014, 17; 7-39
1505-0181
Pojawia się w:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cystersi, średniowieczni mistrzowie inżynierii wodnej
The Cistercians, medieval masters of hydro-engineering
Autorzy:
Bojęś-Białasik, A.
Kwiatkowska-Kopka, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217564.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
Cystersi
inżynieria wodna
Cistercians
hydro-engineering
Opis:
Problematyka związana z zagadnieniami inżynierii wodnej i charakterem prac melioracyjnych w klasztorach cysterskich nie wychodzą w literaturze przedmiotu poza ramy ogólnych sformułowań. Szczegółowe studia nad powyższymi kwestiami mają kluczowe znaczenie w rozważaniach nad faktycznym poziomem myśli technologicznej i inżynieryjnej "szarych mnichów". Dzięki pionierskim pracom, przeprowadzonym przez francuskich badaczy, rozpoznany został zakres prac melioracyjnych i charakter urządzeń wodnych w kilku francuskich placówkach cysterskich, między innymi w Morimond. Badania archeologiczne w cysterskim klasztorze w Szczyrzycu dostarczyły ciekawego materiału, związanego z zagadnieniami z zakresu inżynierii wodnej (rozpoznania w rejonie wirydarza klasztornego i w pobliżu elewacji południowej budynku klasztornego). Unikalność doniesień z obszaru nie istniejącego klasztoru w Morimond wraz z terenowymi obserwacjami poczynionymi w czasie prac archeologicznych w Szczyrzycu skłoniły autorki do zaprezentowania kilku uwag, które mogą stać się kolejnym przyczynkiem do studiów nad technicznymi urządzeniami w klasztorach oraz stosowaniem w nich modelowych rozwiązań.
The issues connected with the question of water engineering and the character of drainage work in the Cistercian monasteries, do not reach beyond general remarks in the literature of the subject. Detailed studies of the above issues are of key importance for considering the actual state of technological and engineering thought of the 'grey friars'. Owing to the pioneer work conducted by the French researchers, the range of drainage work and the character of water-powered devices in several French outposts, including Morimond, was recognized. Archaeological research in the Cistercian monastery in Szczyrzyc supplied interesting material connected with the issues concerning water engineering (recognised within the monastery garth and in the vicinity of the south elevation of the monastery building). Unique reports from the area of the no-longer-existing Morimond monastery, together with field observations made during archaeological excavations in Szczyrzyc, encouraged the Authors to present some remarks which could contribute further to studies on technical devices found in monasteries, as well as on model solutions used in them.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2010, 27; 79-94
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Salvator Mundi Stanisława Samostrzelnika – o przypadkowym odkryciu polichromii i jej znaczeniu dla tożsamości Muzeum Duchowości i Kultury Cystersów w Mogile
Salvator Mundi by Stanisław Samostrzelnik: On the accidental discovery of the polychromy and its significance for the identity of the Cistercian Spirituality and Culture Museum in Mogiła
Autorzy:
Bojęś-Białasik, Anna
Grochal, Aleksandra
Magrysiewicz-Dobrzańska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171906.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
Stanisław Samostrzelnik
cystersi
klasztor w Mogile
muzeum
tożsamość
ochrona dziedzictwa kulturowego
Cistercians
Mogiła Abbey
museum
identity
cultural heritage
protection
Opis:
W artykule opisano rezultaty badań architektonicznych i konserwatorskich wykonanych w związku z organizacją muzeum i biblioteki w klasztorze w Mogile. Odkryto m.in. nieznaną polichromię Stanisława Samostrzelnika. Malowidło przedstawiające Chrystusa jako Salvator Mundi umieszczono na podłuczu gotyckiego okna na parterze przeoratu, w którym umieszczono bibliotekę. Pozostałe elementy wystroju włączono do ekspozycji i udostępniono zwiedzającym. Porównanie odkrytej polichromii z pozostałymi malaturami Samostrzelnika w Mogile pozwoliło na hipotezę dotyczącą ich programu ikonograficznego, który wpisuje się w etos cysterskiego życia zakonnego i może stanowić element tożsamości muzeum. Klasztorna sceneria tworzy tło dla ekspozycji, która w ciszy i skupieniu prowadzi przez historię duchowego i artystycznego rozwoju zakonu cystersów. Muzeum stało się szansą na popularyzację roli cystersów w rozwoju kultury cywilizacyjnej i udział społeczeństwa w ochronie dziedzictwa kulturowego.
This paper presents the results of architectural and conservation research associated with the organization of a museum and library in the monastery in Mogiła. Among others, a previously unknown polychromy by Stanisław Samostrzelnik was discovered. The painting, depicting Christ as Salvator Mundi, was located on the underside of the arch of a Gothic window on the priory’s ground floor, now a library. Other décor elements were included in the exhibition and presented to visitors. The comparison of the polychromy with Samostrzelnik’s other paintings in Mogiła led to a hypothesis on their iconographic program, aligned with the ethos of Cistercian monastic life and can co-form the museum’s identity. The monastic scenery forms the exhibition’s backdrop, leading through the history of the spiritual and artistic development of the Cistercians in silence and concentration. The museum can popularize the role of the Cistercians in the development of civilizational culture and public participation in protecting cultural heritage.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2022, 71; 168--181
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drewniane rzeźby lwów w polskiej sztuce gotyckiej
Wooden Sculptures of Lions in Polish Medieval Art
Autorzy:
Bryła, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953690.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
lew
rzeźba
drewno
cystersi
lion
sculpture
wood
Cistercians
Opis:
Przedmiotem artykułu pt. „Drewniane rzeźby lwów w polskiej sztuce średniowiecznej”? są pełnoplastyczne figury leżących lwów, zgrupowane w większe zespoły rzeźbiarskie. Część z nich, w liczbie dwudziestu dziewięciu, skupiona jest w kręgu zakonu cystersów – w cysterskich i pocysterskich kościołach i klasztorach na terenie całej Polski tj. w Koprzywnicy, Sulejowie, Szczyrzycu, Krakowie-Mogile, Lądzie n/Wartą. Pozostałe rzeźby lwów, w liczbie dwudziestu czterech, znajdują się w kościołach parafialnych lub innych miejscach nie związanych z zakonem cystersów na terenie Polski tj. w Dobrym Mieście, Leżajsku, Borku Wielkopolskim i Koźminie Wielkopolskim. Większości figurom przypisuje się średniowieczny czas powstania, wskazując na XIII-XVI w. W niektórych przypadkach (Ląd n/Wartą, Borek Wielkopolski, Koźmin Wielkopolski) lwy datuje się na czas późniejszy tj. XVII-XVIII w., wskazując na nie, jako na kontynuację średniowiecznego typu przedstawieniowego „dźwigającego” lwa. Rzeźby nawiązują formą przedstawieniową do kamiennych i brązowych dzieł europejskiej średniowiecznej sztuki sepulkralnej. Funkcjonalne ukształtowanie lwich ciał wskazujące na dźwiganie i ruchomy charakter drewnianych figur, nasuwa myśl, jakoby stanowiły one część składową konstrukcji katafalkowej do dźwigania trumny podczas uroczystości pogrzebowych. Lwy z poduszkami na grzbietach w pocysterskich kościołach w Sulejowie i Koprzywnicy mogły być używane jako siedziska do czuwania przy zmarłym, które to zazwyczaj było praktykowane podczas żałobnych nabożeństw. Lew w kontekście sztuki sepulkralnej wyraża eschatologiczną prawdę jaką jest pokonanie śmierci przez Chrystusa i zmartwychwstanie. Jest znakiem wiary i nadziei zmarłego na życie wieczne.
The subject of the article “Wooden sculptures of lions in Polish medieval art” are lying lions grouped in bigger complexes of sculptures. Twenty-nine of them are assembled in the circle of the Cistercian order - in Cistercian and post-Cistercian churches and monasteries in the whole area of Poland, that is in Koprzywnica, Sulejów, Szczyrzyca, Kraków-Mogiła, and Ląd upon Warta. The remaining twenty-four sculptures of lions are found in parish churches or in other places that are not connected with the Cistercian order in Poland, i.e. in Dobre Miasto, Leżajsk, Borek Wielkopolski and Koźmin Wielkopolski. The Middle Ages are the time when the lions are believed to have been sculptured, and the researchers usually point to the 13-16th centuries. In some cases (Ląd upon Warta, Borek Wielkopolski, Koźmin Wielkopolski) the lions are dated to a later period, namely to the 17-18th centuries, and they are pointed to as a continuation of the medieval type of the “bearing lion” . In their form the sculptures are a continuation of the stone and bronze works of European medieval sepulchral art. The functional form of the bodies of the lions that suggests bearing weights, as well as the movable character of the wooden figures lead one to suppose that they were part of the catafalque construction for bearing the coffin during funeral celebrations. Lions with cushions on their backs in the post-Cistercian churches in Sulejów and Koprzywnica could be used as seats for holding a vigil over the dead, which was the usual practice during funeral services. In the context of sepulchral art the lion expresses the eschatological truth, that is defeating death by Christ and Ressurection. It is a sign of faith and of hope for an eternal life.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 169-183
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Graduał Cystersów z Jemielnicy PL-WRu I F 418. Nowe ustalenia i hipotezy
The Jemielnica Cistercians’ Gradual PL-WRu I F 418. New Findings and Hypotheses
Autorzy:
Chachulska, Irina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24261875.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
graduał jemielnicki
Cystersi
notacja cysterska
Jemielnica
Lubiąż
Henryków
the Jemielnica Gradual
Cistercians
Cistercians’ notation
Himmelwitz
Leubus
Heinrichau
Opis:
Przechowywany w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego kodeks PL-WrU I F 418, znany w literaturze przedmiotu jako graduał jemielnicki, nie doczekał się do tej pory dokładnej analizy paleograficznej, co poskutkowało błędnymi stwierdzeniami dotyczącymi czasu i miejsca jego pochodzenia. Jemielnickie lub rudzkie (Rudy Wielkie – opactwo macierzyste klasztoru jemielnickiego) pochodzenie, powszechnie przypisywane kodeksowi przez dotychczasowych badaczy, zostało odrzucone w wyniku dokładnej analizy paleograficznej, która wyraźnie wskazała na Lubiąż jako miejsce sporządzenia kodeksu. Najważniejszym dowodem za lubiąskim pochodzeniem rękopisu jest identyfikacja ręki kopisty w jednym z najstarszych antyfonarzy lubiąskich pochodzącym z około 1225 r. (PL-WrU I F 403), jak też stwierdzenie ręki lubiąskiego skryby (wykonawcy PL-WrU I F 411, druga połowa XIII w.) w dopiskach późniejszych. Jemielnickie są więc jedynie pochodzące z XVII w. karty papierowe zawierające uzupełniające formularze, których zabrakło wskutek silnego zniszczenia rękopisu. Na podstawie zapisu muzycznego rozstrzygnięto również dotychczasowe sprzeczności w kwestii datowania kodeksu – cechy kaligraficzne oraz identyfikacja rąk w źródłach lubiąskich wyraźnie wskazują na pierwszą tercję XIII w. jako czas spisania rękopisu. Z kolei badania zawartości liturgicznej księgi pozwoliły na sprecyzowanie datacji na około 1225 r. (oryginalny zapis o czczeniu św. Idziego wyznacza termin post quem na ok. 1221 r.) Istnieją także przesłanki ku temu, aby podejrzewać, iż obie księgi – graduał PL-WrU I F 418 wraz z antyfonarzem PL-WrU I F 403 – powstawały jako część pierwotnego wyposażenia najstarszej filii lubiąskiej w Henrykowie. Niewyjaśniona pozostaje natomiast kwestia, kiedy i w jaki sposób graduał PL-WrU I F 418 trafił do cystersów jemielnickich.
Kept at Wrocław University Library, the manuscript PL-WrU I F 418, referred to in the literature as the Jemielnica Gradual, has not previously been subjected to detailed palaeographic analysis. This omission has led to erroneous claims concerning its provenance and dating. The hitherto universally accepted claim that the codex originated in the Jemielnica (Ger. Himmelwitz) monastery or in its parent abbey of Rudy Wielkie (Ger. Groß Rauden) has been rejected as a result of detailed palaeographic analysis, which clearly points to Lubiąż (Ger. Leubus) as the place of the manuscript’s compilation. The main evidence to that effect is twofold: a) the identification of the scribe’s hand as that which also copied one of Lubiąż’s oldest antiphonaries (PL-WrU I F 403, from c.1225) and b) the presence of the handwriting of another Lubiąż-based scribe (the copyist of PL-WrU I F 411, from the second half of the thirteenth century) in later additions to the gradual. The only parts of the codex that originated in Jemielnica prove to be the leaves added in the seventeenth century containing formularies that had been lost as a result of substantial damage to the manuscript. The previously inconsistent dating has been revised on the basis of the musical notation: calligraphic features and the identification of handwriting in sources from Lubiąż clearly point to the first third of the thirteenth century as the time of the manuscript’s compilation. Study of the book’s liturgical content, meanwhile, has made it possible to establish this dating more precisely as c.1225 (the original entry on the cult of St Giles points to c.1221 as the terminus post quem). There are also reasons to suspect that both the gradual PL-WrU I F 418 and the antiphonary PL-WrU I F 403 were created for use at Lubiąż Abbey’s oldest subsidiary in Henryków (Ger. Heinrichau), as part of the latter monastery’s original endowments. It remains to be explained when and how the gradual PL-WrU I F 418 found its way to the Cistercian monastery in Jemielnica.  
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 1; 3-19
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O trzech zabytkach muzyczno-liturgicznych z kolekcji Baworowskich przechowywanych w Bibliotece Narodowej
On Three Musical-Liturgical Sources from the Baworowski Collection, Held in the National Library of Poland
Autorzy:
Chachulska, Irina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850444.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Cystersi
graduał
notacja cysterska
liturgia
skryptorium lubiąskie
cysterki trzebnickie
O felix Hedwigis
Consurge iubilans
kolekcja Baworowskich
Cistercians
gradual
Cistercian notation
liturgy
Lubiąż scriptorium
Cistercian nuns in Trzebnica
Baworowscy collection
Opis:
Badania nad trzema muzyczno-liturgicznymi źródłami pochodzącymi z kolekcji Baworowskich, a przechowywanymi obecnie w Bibliotece Narodowej – graduałem PL-Wn 12496 IV oraz fragmentami PL-Wn 12497 IV i PL-Wn 12498 IV – zarówno weryfikują dotychczasowy stan wiedzy na ich temat jak też rozjaśniają wątpliwości i sprzeczności wynikające z najstarszych opisów rękopisów. Trzy różnorodne pod względem paleograficznym źródła, których zapisy pochodzą z odległych od siebie czasów, okazały się tworzyć niegdyś jedną księgę. Oba fragmenty w całości stanowią późniejsze dodatki do graduału, które odłączono od zasadniczej części najprawdopodobniej w I poł. XIX wieku. Graduał – a właściwie jego zasadnicza, oryginalna część – powstał w skryptorium lubiąskim ok. 1250 r. dla sióstr cysterek w Trzebnicy, bardzo możliwe iż był darem dla córki św. Jadwigi – Gertrudy. Wskutek sekularyzacji klasztorów na Śląsku (1810 r.) rękopis najprawdopodobniej został wywieziony z Trzebnicy do Wrocławia, jednak ostatecznie nie zasilił zbiory Biblioteki Uniwersyteckiej, tak jak zasadnicza część biblioteki klasztornej, lecz znalazł się w prywatnym posiadaniu wrocławskiego muzyka J.Th. Mosewiusza. Po jego śmierci rękopis, już z odseparowanymi fragmentami, wzbogacił kolekcję Wiktora Baworowskiego we Lwowie, gdzie trzy części księgi otrzymały odrębne sygnatury. Po wojnie (1945 r.), już jako trzy nie związane ze sobą źródła – poza ich lwowską proweniencją – graduał z fragmentami trafił do zbiorów Biblioteki Narodowej. W świetle przeprowadzonych badań rękopis, choć powstały w skryptorium lubiąskim, wolno nazwać „Graduałem Trzebnickim”. Księga należy do grupy najdawniejszych zabytków muzyczno-liturgicznych przechowywanych w Polsce i dokumentuje najstarszy zachowany przekaz wersetu allelujatycznego O felix Hedwigis (PL-Wn 12496, f. 1r) jak też jeden z najstarszych zapisów sekwencji o św. Jadwidze Consurge jubilans (PL-Wn 12498).
My research into three musical-liturgical manuscripts from the Baworowski collection, now kept in the National Library (the gradual PL-Wn 12496 IV and the fragments PL-Wn 12497 IV and PL-Wn 12498 IV) revises our knowledge about them and sheds light on doubts and contradictions resulting from the oldest descriptions of these sources. These three palaeographically different sources from periods very distant from one another turn out to have once formed a single volume. The two fragments as a whole represent a later addition to the gradual, one that was separated from the main section probably during the first half of the nineteenth century. The gradual itself, or rather its main, original part, was compiled around 1250 at the Lubiąż scriptorium for the Cistercian nuns of Trzebnica, possibly as a gift for St Hedwig of Silesia’s daughter Gertrude. Owing to the secularisation of the Silesian monasteries (in 1810), the manuscript was most likely taken from Trzebnica to Wrocław, but it did not end up in the University Library. Instead, like the bulk of the monastic collection, it became the private property of Wrocław-based musician J.T. Mosewius. After his death, with the fragments already separated from the body of the gradual, it joined Wiktor Baworowski’s collection in Lviv, where the three parts of the volume received separate shelf marks. Following the Second World War (in 1945), the gradual and the two fragments arrived at the National Library, already as three separate sources unrelated in any way except for their Lviv provenance. In the light of research, the manuscript, although prepared at the Lubiąż scriptorium, may be called the ‘Trzebnica Gradual’. It belongs to the oldest musical-liturgical sources preserved in Poland and contains the oldest surviving source of the Alleluia verse O felix Hedwigis (PL-Wn 12496, fol. 1r), as well as one of the oldest sources of the sequence to St Hedwig Consurge jubilans (PL-Wn 12498).
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 1; 49-80
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Produkcja ksiąg muzycznych w skryptorium lubiąskim do połowy XIV w.
Production of musical books in the scriptorium of Lubiąż to the mid-fourteenth century
Autorzy:
Chachulska, Irina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520790.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
skryptorium lubiąskie
cysterskie źródła muzyczne
cysterskie księgi liturgiczne
cystersi
Lubiąż
Śląsk
Lubiąż scriptorium
Cistercian music sources
Cistercian liturgical books
Cistercians
Lubiąż (Leubus)
Silesia
Opis:
Badania pisma muzycznego ksiąg cysterskich na Śląsku, podjęte z uwzględnieniem osiągnięć badaczy z zakresu paleografii i iluminacji książkowej, pozwoliły na identyfikację kolejnych woluminów lubiąskiego pochodzenia, poszerzając tym samym grupę znanych źródeł sporządzonych w tym skryptorium. Artykuł przedstawia aktualną listę źródeł muzycznych (20 jednostek) powstałych w Lubiążu od powstania opactwa w trzeciej ćwierci XII w. do połowy XIV stulecia.
The study of the musical script in the Cistercian books in Silesia, undertaken with regard to the establishments made by researchers in the field of palaeography and book illumination, made it possible to identify other volumes of Lubiąż origin, greatly enlarging the number of known sources produced in this scriptorium. The article presents an up-to-date list of musical sources (20 pieces of music) produced in Lubiąż from the abbey’s foundation in the third quarter of the twelfth century to the mid-fourteenth century.
Źródło:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2022, 60; 13-25
0081-7147
Pojawia się w:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klasztor cystersów w Kołbaczu. Badania archeologiczne w latach 1960-1964 i 1978-1982
The Cistercian monastery in Kołbacz. Archaeological excavations in 1960-1964 and 1978-1982
Autorzy:
Cnotliwy, Eugeniusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440692.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Tematy:
cystersi
klasztor
Kołbacz
Pomorze Zachodnie
Cistercians
monastery
West Pomerania
Opis:
The oldest illustration that presents a plan of the monastery and adjoining buildings is a vignette on the Lubinus’s map from 1618, made 83 years after a revocation of the monastery in 1535. At that time many buildings had been already demolished. Further devastation of the monastery, affecting in particular the side aisles of the church and a considerable part of the claustrum, took place in 1720. Later, houses and outbuildings were built in place of the monastery, structures which were still used after 1945. In 1960 a suggestion was made to clear and protect the abbey against further devastation.Owing to the necessity of establishing the extent of the monastery and ensuring that the church was an area of special conservation care, it was necessary to carry out architectural and archaeological research. More detailed study of the revealed remains was made after the end of the research in 1964. The measurements of the church and all monastic wings were established as well as stages of their completion. In the first stage, from c.1210 to about the half of the 13th century (most likely to 1247), on the initiative of the abbot Rudolf, a chancel, a transept and two bays of the church central nave were built as well as northern parts of the wings: to the west was the house of the conversi. In the second stage, between 1250 and 1300, the next 6 bays of the church central nave were built; the west and east wings were completed reaching their full size which is preserved to the present day; in addition a south wing with a separate refectory was built from a scratch. At the same time cloisters and two wells were also constructed: one by the house of the conversi and the other, across from the refectory. In the third stage, in 1347, the church presbytery was converted providing it with a many-sided termination. Further excavations were carried out in 1978-1983 aiming to reveal the scope of the abbot’s house and find the relicts of the cloister garth. As the result of the archaeological excavations, it was established that the abbot’s house with precincts was located between two canals that supplied the monastery with water from the Płonia river and channelled its sewage. It was also confirmed that it was built in two stages. In the first stage, dated by historians to years after 1300 – most likely c.1330, while the earliest possible date based on the archaeological materials is the second half of the 14th century, the northern part of the precinct was built together with the cloister and outbuildings. In the second stage dated by historians initially to the 15th century, the abbot’s house was extended to the south as far as the channel, and it was provided with a monumental, richly moulded portal from the side of the cloister garth that stressed the functional importance of the building.
Źródło:
Materiały Zachodniopomorskie; 2011, 8; 221-239
0076-5236
Pojawia się w:
Materiały Zachodniopomorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aleksander Lubomski – badacz dziejów opactwa cysterskiego w Oliwie. Na marginesie rozwoju historiografii szarych mnichów Pomorza Gdańskiego. Cz.1
Alexander Lubomski – Researcher of the History of the Cistercian Abbey in Oliwa. On the Margins of the Development of Historiography of the Gray Monks of Gdansk Pomerania. Part 1
Autorzy:
Dekański, Dariusz Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558773.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Lubomski Aleksander
biografia
historiografia
cystersi
Oliwa
biography
historiography
Cistercians
Opis:
Publikacja stara się przybliżyć postać zapomnianego, a raczej zapominanego przez historiografię badacza dziejów i kultury opactwa cysterskiego w Oliwie. Ma ona stanowić element przygotowywanej przez Autora biografii historyka oraz element przygotowywanego wydawnictwa źródłowego, którego celem jest udostępnienie szerszemu gronu badaczy rękopisów Aleksandra Lubomskiego, dotyczących opactwa oliwskiego, które niezwykle rzadko są wykorzystywane przez historyków, zwłaszcza młodszego pokolenia. Postać badacza i jego rękopiśmienny dorobek jest ukazany na tle rozwoju historiografii polskiej 2. poł. XX w., ze zwróceniem uwagi na jej niedociągnięcia w zakresie postrzegania mniej znanych historyków, którzy jednak oddali całe serce i swoje zdolności przybliżeniu dziejów i kultury Oliwy.
The publication tries to present the figure of a forgotten, or rather forgotten by historiography, researcher of the history and culture of the Cistercian Abbey in Oliwa. It is to be an element of a biography of the historian and an element of a source publication that is to make available to a broader community of researchers A. Lubomski’s manuscripts on Oliwa Abbey, which is very rarely explored by historians, especially those of the younger generation. We show the figure of the historian and his manuscripts on the background of Polish historiography of the second half of 20th century, drawing attention of the reader to its deficiencies in terms of its perception of less known historians who, however, put all their hearts and talents to introducing the history and culture of Oliwa.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2016, 38; 137-148
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz duchowieństwa w „Kronice oliwskiej” do przełomu XIII/XIV w.
The Description of the Clergy in the Oliwa Chronicle up to the Turn of the 13th / 14th Centuries
Autorzy:
Dekański, Dariusz Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559276.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
cystersi
Oliwa
kronika
duchowieństwo
Cistercians
Oliwa/Oliva
chronicle
clergy
Opis:
W artykule przedstawiono obraz duchownych i ich charakterystyki obecne na kartach „Kroniki oliwskiej”. Cezurę końcową opracowania stanowi przełom XIII/XIV w., do końca rządów opata Rudigera. Z przeprowadzonych analiz wynika, że źródło to jest niezwykle oszczędne w opisie postaci ze środowiska duchowieństwa. Kronikarz unika podawania bliższych informacji na temat mnichów oliwskich. W Kronice brak też wzmianek o Gdańsku i jego duchowieństwie. Co ciekawe, w jego opisach przywołanych postaci, pojawiają się też błędy rzeczowe. Przedstawione w artykule zagadnienie wymaga dalszych badań dla okresu pierwszej połowy XIV w.
This study looks at the description of the clergy in the Cistercian Oliwa Chronicle. The study covers only the period up to the turn of the XIII / XIV century, including the rule of the abbot Rudiger. The analysis of the chronicle’s content shows it to be extremely sparing in detail concerning the clerical environment. The chronicler even avoids giving much information about the monks of Oliwa. There is no mention of Gdańsk or the clergy from this city in the chronicle. Interestingly, there are errors in the descriptions of the mentioned clergy. The problem presented in the paper requires further research including also analysis of further content of the chronicle from the first half of the 14th century.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2018, 42; 87-97
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z badań nad piśmiennictwem pragmatycznym średniowiecznej biblioteki klasztoru cystersów w Mogile
Excerpts from research on pragmatic literary production of the Cistercians’ library in Mogila
Autorzy:
Domżał, Zbigniew
Wałkówski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472464.pdf
Data publikacji:
2018-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
historia Kościoła
zakony
cystersi
Mogiła
kodykologia
pragmatyczne piśmiennictwo
history of the Church
monasteries
Cistercians
codicology
pragmatic literary production
Opis:
The article is a piece of broader research on the scriptorium of the Cistercian monastery in Mogila from mid-15th to the beginnings of 16th century. According to Edward Potkowski, one of the functions of writing was pragmatic literary production that served people’s public and private activity. Source base includes ten codices in total, eight of which were examined, coming from the mid-15th century to the first years of 16th. The article, after introducing the term of pragmatic literary production, points and discusses it’s particular profiles of the manuscripts of the library of Cistercian monastery in Mogila. It introduces particular volumes and their authors. It specifies which profiles of pragmatic literary production are dominating and how typical is that for the libraries of medieval Cistercians.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2018, 12; 39-68
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z badań nad piśmiennictwem sakralnym średniowiecznej biblioteki klasztoru cystersów w Mogile
From the research on sacral writings from medieval library of Cistercian monastery in Mogiła
Autorzy:
Domżał, Zbigniew
Wałkówski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472375.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
historia Kościoła
zakony
cystersi
Mogiła
kodykologia
sakralne piśmiennictwo
History of the Church
orders
Cistercians
codicology
sacral writings
Opis:
Prezentowany artykuł stanowi fragment obszerniejszych badań nad skryptorium i biblioteką klasztoru cystersów w Mogile do przełomu XV i XVI w. Autorzy wykorzystali ustalenia Edwarda Potkowskiego, zgodnie z którymi jedną z form użytkowania pisma w średniowieczu było zastosowanie go do głoszenia zasad wiary i wyrażania chwały Bożej, czyli do tworzenia piśmiennictwa sakralnego. W jego ramach istnieją bardziej szczegółowe odmiany tematyczne, które autorzy omawiają możliwie dokładnie, wskazując konkretne dzieła i (jeśli jest to możliwe) ich twórców. Granice chronologiczne rozważań zostały wyznaczone przez stan podstawy źródłowej i przemiany kulturowe dotyczące klasztoru cystersów w Mogile. Ograniczenie się do XV stulecia wynika z faktu, że z tego okresu pochodzą wszystkie zachowane średniowieczne kodeksy. Ponadto na przełomie XV i XVI w. zachodziły zmiany związane z upowszechnieniem się druku, co oznaczało schyłek kopiowania ksiąg w skryptorium. Podstawę źródłową stanowi 20 kodeksów. Z tej liczby autorzy bezpośrednio przebadali 14, ponieważ jedynie te zostały im udostępnione. Pozostałych sześć było niedostępnych z powodu remontu w archiwum klasztornym. Te księgi przebadano za pośrednictwem Katalogu archiwum. Wszystkie kodeksy pochodzą z XV stulecia, lecz tylko dwa z jego pierwszej połowy. Natomiast 11 ksiąg powstało mniej więcej w połowie XV wieku. Z jego drugiego pięćdziesięciolecia pochodzi siedem zachowanych manuskryptów. Analiza odmian piśmiennictwa sakralnego obecnego w średniowiecznej spuściźnie biblioteki klasztoru cystersów w Mogile wykazała dominację kaznodziejstwa – aż 168 pozycji. Wysoką pozycję zajęły dzieła teologiczne, Biblia z egzegezą oraz m.in. moralistyka i liturgia. Przeważają dzieła dotyczące nauczania wiary, formacji duchowej i offi cium divinum, co było typowe dla księgozbiorów cysterskich i generalnie bibliotek klasztornych wieków średnich. Jeśli chodzi o autorów, to na pierwsze miejsce wysuwają się pisarze należący do konwentu cystersów w Mogile – opat Piotr Hirszberg, brat Mikołaj z Krakowa czy Jakub z Paradyża. Taka sytuacja nie powinna dziwić, ponieważ biblioteka konwentualna z urzędu była nastawiona na zbieranie dzieł swoich pisarzy. Wśród autorów spoza klasztoru cystersów w Mogile licznie spotykamy teksty pióra św. Bernarda z Clairvaux.
Presented article is a part of broader research focused on scriptorium and library of the Cistercians convent in Mogiła till the turn of 15th century. Authors used fi ndings of Edward Potkowski’s research according to which one of the form of using writing in medieval times was applying it to implementing principles of faith and expressing God’s glory. Within sacral writing there exist differentiated subjects, which are discussed by authors detailed way, indicating specifi c works and (when it was possible) their authors. Presented research was limited to 15th century due to the fact that 20 preserved medieval codex’s stemmed from this period. Authors examined 14 volumes out of the 20, remaining 6 were unavailable due to reconstruction works in convents’ archive. They were examined however through the archival catalogue. In medieval legacy of the Cistercians’ convent in Mogiła prevails homiletics (168 texts). The other documents frequently occurring in the disputed collection are theological works, Holy Bible with exegesis and i.e liturgy and moralisation. Dominating works deal with teaching the religion, spiritual formation and offi cium divinum, what was typical for Cistercians book collections and generally for medieval conventual libraries. When it comes to authors majority of them are the ones belonging to the convent of Mogiła – abbot Piotr Hirszberg, brother Mikołaj from Kraków or Jacobus de Paradiso. Such a situation should not be surprising, because conventual library ex offi cio was meant to keep the works of their authors. Among the works of authors who did not belong to Mogiła convent the most numerous texts are written by St. Bernard of Clairvaux.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2016, 10; 17-44
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ołtarz Trójcy Świętej z pocysterskiej katedry w Oliwie. Ikonografia i zagadnienie autorstwa
The Holy Trinity Altar at Post-Cistercian Cathedral in Oliva. Iconography and the Issue of Authorship
Autorzy:
Droździecka, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559441.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Oliwa
katedra
ołtarz główny
snycerka
Wolfgang Sporer
cystersi
ikonografia katolicka
Oliva Cathedral
cathedral
main altar
woodcarving
Cistercians
catholic iconography
Opis:
W katedrze oliwskiej znajduje się wybitne dzieło snycerskie – dawny ołtarz główny ufundowany przez Rafała Kosa, bratanka opata Dawida Konarskiego. Pierwsze informacje o ołtarzu, powstałym w latach 1604 – 1606, znajdują się w rocznikach klasztoru pisanych przez przeora Filipa Adlera. Czas poprzedzający powstanie dzieła obfitował w trudne wydarzenia. Na skutek postępów reformacji, konfliktów o godność opata oraz zniszczenia świątyni i opactwa w roku 1577 nastąpił kryzys gospodarczy, a dyscyplina klasztorna uległa rozprzężeniu. Proces odnowy przybrał na sile pod rządami opata Dawida Konarskiego, który przywrócił zgromadzenie do stanu świetności. Zasługą opata były też liczne fundacje i starania o godne wyposażenie katolickiej świątyni funkcjonującej w pobliżu protestanckiego Gdańska. Skomplikowany program ikonograficzny ówczesnego ołtarza głównego spełniał kontrreformacyjne postulaty dotyczące sztuki.
In the Cathedral of Oliva there is an outstanding piece of woodcarving. This is the former main altar, which was built from the foundation of Abbot David Konarski’s nephew – Rafał Kos. The first information about the altar, formed in the years 1604-1606, can be found in the monastery chronicles written by prior Philip Adler. The time before the emergence of this art work abounded in the difficult events. As a result of the progress of the Reformation, conflict among abbots and the destruction of the Abbey in 1577, there was the economic crisis and monastic discipline has been loosened. Recovery process took on the rise under the rule of Abbot David Konarski, who restored the Abbey to the state of splendor. The merit of the Abbot was also trying for an impressive facilities for the Catholic church located near by the centre of Protestants situated in Gdańsk. Complicated iconographic program of the altar meets Counter-Reformation recommendations for art. This is a unique work of art. Excellent state of preservation and no subsequent interference highlights its exceptional value.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2014, 34; 255-275
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Początki opactwa Notre-Dame de Grosbot
The origins of the Abbey of Notre-Dame de Grosbot
Autorzy:
Evans, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293504.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
Notre Dame de Grosbot
abbey
Cistercians
origins
Notre-Dame de Grosbot
opactwo
Cystersi
geneza
Opis:
W artykule zostały przedstawione dotychczasowe poglądy na temat początków opactwa, które powstało niedaleko wsi Grosbot. Pierwsza nazwa opactwa Fontus Vivus (Żywe źródło) związana była z położeniem siedziby przy źródłach. Uważa się, że w tym miejscu od około 975 r. istniała siedziba benedyktynów lub augustianów, do dziś nie zachowały się jednak dokumenty poświadczające ten fakt. Na istnienie osadnictwa w tym miejscu mogą wskazywać natomiast fragmenty ceramiki z X–XI w., odkrywane przez archeologów. Nie wiadomo także dokładnie, kiedy siedziba została przekazana cystersom. Obecnie uważa się, że stało się to w 1142 lub 1147 r., gdy cysterskie opactwo w Obazine przejęło tereny przy źródle. Wówczas zmieniono także nazwę na Grosbot. Nadal jednak istnieje wiele wątpliwości dotyczących początków opactwa. Wymagają one wyjaśnienia.
The article presents the current views on the origins of the abbey which was built in the vicinity of Grosbot village. The first name of the abbey, i.e. Fontus Vivus (Living Source or Spring) was connected with its location near springs. It is believed that since about 975 at that place there was a seat of Benedictines or Augustinians, however, there are no documents which would prove this fact. On the other hand, the existence of settlements in this area might be indicated by the 10th and 11th-century pottery shards discovered by archaeologists. It is not know exactly when the seat in Fontus Vivus was given to Cistercians. Nowadays, it is believed that it took place in 1142 or 1147 when the Cistercian abbey in Obazine took over the lands near the springs. Then the name of the place was changed to Grosbot. However, there are still many doubts with regard to origins of the abbey. They require an explanation.
Źródło:
Architectus; 2014, 1(37); 3-7
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies