Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "cechsztyn" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-50 z 50
Tytuł:
Wykształcenie i tektonika utworów solnych cechsztynu w wysadzie solnym Góra koło Inowrocławia w oewietle wyników kompleksowych badań geochemiczno-litologicznych w profilach wybranych otworów wiertniczych
Characteristics and tectonics of Zechstein salt rocks of the Góra salt diapir near Inowrocław on the basis of geochemical-lithological study of selected borehole sections
Autorzy:
Czapowski, G.
Tomassi-Morawiec, H.
Tadych, J.
Grzybowski, Ł.
Sztyrak, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074711.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
złoża solne
tektonika
cechsztyn
salt deposits
tectonics
Zechstein
Opis:
Detailed macroscopic profiling of salt cores from selected wells drilled in the Góra salt diapir (central Poland; Fig. 1, 2) and analyses of bromine content made it possible to define and characterize lithostratigraphic units of the Zechstein (Upper Permian) succession (Fig. 3, 4). Interpretation of relations between the units identified in the studied well sections allowed the first schematic reconstruction of internal structure of top part of the salt trunk (Fig. 5). The principal idea of this reconstruction is probable origin of the Góra diapir as a salt trunk with a recumbent fold at the top (Fig. 6A). Subsequent uplift of the diapir and erosion resulted in removal of significant part of younger salt deposits so only those squeezed into the salt trunk interior escaped the erosion (Fig. 6B). Models of internal structure of salt diapirs are of remarkable practical value as they facilitate proper location of the mining works (e.g. leaching wells, galleries, chambers and caverns) and prediction of possible gas and water hazards.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2009, 57, 6; 494-503
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geochemia i wykształcenie skał zubrowych górnego permu (cechsztyn) z obszaru Polski
Comparative geochemistry and development of the Upper Permian (Zechstein) zuber rocks from Poland
Autorzy:
Tomassi-Morawiec, Hanna
Wachowiak, Jacek
Czapowski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061456.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
skały zubrowe
geochemia
cechsztyn
Polska
zuber rocks
geochemistry
Zechstein
Polska
Opis:
Praca prezentuje wyniki szczegółowych badań składu chemicznego skał zubrowych dwu głównych wydzieleń litostratygraficznych w cyklotemowej sukcesji osadów polskiego cechsztynu: zubra brunatnego (Na3t; cyklotem PZ3) i zubra czerwonego (Na4t; cyklotem PZ4) oraz innych cechsztyńskich ogniw i formacji zubrowych wyróżnionych na obszarze Polski. Skały te opróbowano w 2 wysadach solnych (Kłodawa i Mogilno) oraz w profilach 7 otworów wiertniczych. Utwory Na3t w wysadzie Kłodawa cechuje wyższy udział halitu w porównaniu ze skałami Na4t, które zawierają więcej materiału terygenicznego (materiał detrytyczny i substancja ilasta) co wyraża się większą średnią zawartością SiO2, Al2O3, Fe2O3 i K2O oraz wzbogaceniem w Mn, Rb, Zn i Zr w porównaniu z osadami Na3t. Skały Na3t w obu wysadach (Kłodawa i Mogilno) charakteryzują się wyższą średnią zawartością CaO, MgO i Sr w porównaniu z wydzieleniem Na4t, przede wszystkim dzięki wyższemu udziałowi węglanów Ca i Mg (głównie magnezytu) i podrzędnie kalcytu i dolomitu. Zawartość bromu w profilach Na3t w obu wysadach jest wyższa niż w osadach Na4t i jest charakterystyczna dla pierwotnych chlorków wytrącanych z morskiej solanki. Podobną zawartość bromu stwierdzono tylko w niektórych partiach sukcesji Na4t. W niektórych skałach profili Na4t zarejestrowany udział bromu <40 ppm sugeruje, że są one mieszaniną pierwotnych i wtórnych chlorków, powstałych wskutek recyklingu (rozpuszczanie i ponowne wytrącanie) wcześniej osadzonych morskich soli. Zmiany zawartości bromu w profilach opisanego wyżej wydzielenia Na4t oraz w profilach skał zubrowych subcyklotemów cyklotemu PZ4, opróbowanych w wybranych otworach wiertniczych z obszaru Niżu Polskiego wskazują, że środowisko depozycji zubrów ewoluowało od basenu morskiego (dolna część profilu Na4t i osady subcyklotemów PZ4a do PZ4b) do kontynentalnego jeziora solnego (górna część sukcesji Na4t i osady subcyklotemów PZ4c do PZ4e), w którym następowała kumulacja materiału terygenicznego i chlorków wytrąconych głównie z wtórnych, recyklingowych solanek. Udział takich składników jak: SiO2, Al2O3, MgO, K2O i Fe2O3, Rb, Zn i Zr, związanych głównie z obecnością substancji ilastej i materiału detrytycznego jest wyższy w przypadku skał typu zubra bezteksturalnego i warstwowanego w porównaniu z solami kamiennymi i zailonym, warstwowanymi i bezteksturalnymi. Obecność Sr i CaO, związanych z węglanami i siarczanami, jest częściej wyższa w solach kamiennych warstwowanych, gdzie pojawiają się laminy ilasto-anhydrytowe.
The paper presents results of detailed studies of chemical composition of zuber-like rocks of main two zuber lithostratigraphic units of the Polish Zechstein succession: the Brown Zuber (Na3t; PZ3 cyclothem) and the Red Zuber (Na4t; PZ4 cyclothem), as well as of other Zechstein zuber members and formations distinguished in Poland. These rocks were sampled from two salt domes (Kłodawa and Mogilno) and profiles of seven wells. Deposits of the Na3t unit in the Kłodawa dome have a higher content of halite compared with the Na4t unit. Deposits of the latter con - tain more terrigenous material (detrital and clay matter). They are characterized by higher average contents of SiO2 , Al2 O3 , Fe2 O3 and K2O and are enriched with Mn, Rb, Zn and Zr, compared with the Na3t succession. Rocks of the Na3t unit in both the Kłodawa and Mogilno domes are characterized by higher average contents of CaO, MgO and Sr than the deposits of the Na4t unit mainly due to their higher contents of Ca and Mg carbonates (with dominant magnesite) and, subordinately, of calcite and dolomite. Bromine content in the Na3t profiles of both domes is higher than in the Na4t deposits and it is characteristic for primary chlorides precipitated from marine brine. Such bromine concentration was found only in some parts of the Na4t succession. The bromine content <40 ppm, observed in some rocks of the Na4t profile, suggests that they are mixtures of primary and secondary chlorides, produced by recycling (dissolution and precipitation) of formerly accumulated marine salts. The bromine content changes, observed in the above-described Na4t unit profiles, as well as in the zuber profiles of the PZ4 subcyclo - thems, show that depositional environment of the zuber deposits evolved from a marine basin (in the lower part of the Na4t profile and in deposits of the PZ4a and PZ4b subcyclothems) to continental saline lakes (in the upper part of the Na4t succession and in deposits of the PZ4c to PZ4e subcyclothems), which trapped a terrigenous material an d chlorides precipitated mainly from secondary (recycled) brine s. The contents of such components as SiO2, Al2O3 , MgO, K2O, Fe2O3 , Rb, Zn and Zr, highly influenced by the content of clay matter and detrital material, are significantly higher in the structureless and layered zuber types, compared with the textural equivalents of clayey and rock salts. The contents of Sr and CaO, connected with carbonate and sulphate admixture, are commonly higher in the layered rock salts with frequent clay-anhydrite laminae.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2019, 477; 69--122
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Brom w skałach ilasto-solnych cechsztynu Polski
Bromine in Zechstein mixed clay-salt rocks of Poland
Autorzy:
Tomassi-Morawiec, H.
Czapowski, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074455.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
cechsztyn
brom
geochemia
Zechstein
mixed clay-salt rocks
bromine
geochemistry
Kłodawa
Opis:
Bromine content was determined in 50 samples taken from the Zechstein (Upper Permian) mixed clay-salt rocks both in a sample bulk and in pure halite crystals, manualy separated. This study attempted to define bromine contents directly related to pure halite and connected with clay minerals in analysed samples. The examined samples were collected in galleries of theKłodawa salt mine from the Brownish Zuber Unit (Na3t), representing PZ3 cycle and from the Red Zuber Unit (Na4t) of PZ4 cycle. Mineral composition of clay fraction in the Zechstein mixed clay-salt rocks, represented both by zubers sensu stricto (clay content 15–85%) and clayey halite (clay <15%), is monotonous and rather constant. Bromine concentration depends on salinity of mother solutions as well as on content of minerals incorporating bromine (halite, clay minerals). In samples of the Red Zuber Unit the bromine contents attributed to clay minerals were so low that they do not influence the bromine concentrations determined in total samples and they could be neglected in genetic considerations. Deposits of the Brownish Zuber Unit were precipitated from brines much more concentrated than the mother solutions of the Red Zuber rocks. Increasing content of water-insoluble residue (mainly clay minerals) in samples of the Brownish Zuber unit is accompanied with higher bromine concentrations. Difference between bromine content in total samples and in pure halite crystals also increases. So the reliable interpretation of genesis and depositional environment of halites, being a constituent of the Brownish Zuber rocks, requires detecting bromine in separated pure halite crystals.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2006, 54, 6; 488-495
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siarkowodór - nowe zagrożenie w górnictwie rud miedzi
Hydrogen sulfide - a new threat in copper ore mining
Autorzy:
Kijewski, P.
Kubiak, J.
Gola, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394177.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
monoklina przedsudecka
cechsztyn
anhydryt
siarkowodór
Fore Sudetic Monocline
Zechstein
anhydrites
hydrogen sulfide
Opis:
W obszarze górniczym Sieroszowice podczas wierceń w warstwach stropowych stwierdzono obecność siarkowodoru. Jest to nowe zagadnienie istotne dla warunków pracy w kopalni oraz dla środowiska. Gaz ten występuje w pierwszym cyklotemie cechsztynu (Werra) w anhydrytach dolnych (A1d), ujawniając się zwłaszcza w strefach likwidowanych wyrobisk górniczych. Drogami migracji siarkowodoru są niekiedy naturalne spękania górotworu i otwory stropowe, a zwłaszcza nieciągłości wywołane rozwojem spękań stropu wskutek eksploatacji. Ponieważ zasięg spękań eksploatacyjnych wynosi kilka wysokości wyrobisk, obejmują one skały węglanowe Ca1 i spągową część anhydrytów dolnych A1d, uwalniając siarkowodór. Gaz charakteryzuje się okresowymi i zanikającym wypływami, które ze względu na niskie stężenie nie zawsze rejestrowane są przez kopalniane przyrządy pomiarowe. Dotychczas nie odnotowano emanacji gazowych w wyrobiskach eksploatacyjnych. Obecność siarkowodoru, jak i niemożność przewidzenia jego pojawienia się, stanowią poważne wyzwanie dla kierownictwa i służb kopalnianych. Od czasu pierwszych objawów H2S prowadzone są poszukiwania metod oraz środków rozpoznawania i likwidacji tego zagrożenia oraz zapewnienia bezpieczeństwa załogom górniczym. W pierwszej kolejności stosuje się zwiększoną intensywność przewietrzania i bieżące izolowanie stref zrobów. Wydzielone zostały odrębne, izolowane wyrobiska, tzw. "tunele wentylacyjne", do odprowadzania gazów bezpośrednio do szybu wydechowego. Stosuje się także doszczelnianie obudowy kotwowej i szczelin w górotworze specjalnymi pianami.
The presence of hydrogen sulfide was discovered during drilling into roof rocks in the Sieroszowice mining area. This is a new problem which is significant both for working conditions in the mine and for the environment. This gas occurs in the first Zechstein cyclothem (Werra) in lower anhydrites (Aid) and appears especially in the working zones being excluded from the operation. The routes of hydrogen sulfide migration are sometimes through natural fractures in the rock mass as well as roof boreholes, and especially discontinuities caused by the development of roof fractures induced by mining operation. Since the range of mining fractures is several times higher than the height of mining excavation, they reach the bottom part of lower anhydrites Aid, releasing the hydrogen sulfide. The gas outflows are periodic and declining. Due to their low concentrations, they are not always recorded by mine gauges. The gas emanations have not been noticed in mine workings until now. The presence of hydrogen sulfide, as well as the inability to forecast its occurrence, is a serious challenge for the mine's administration and responsible staff. Since the first signs of H2S, efforts have been undertaken to identify and eliminate this hazard and to ensure the safety of the miners. Improved ventilation along with the insulation of mining voids is currently being employed. Separate, insulated headings (so called "ventilation tunnels") were arranged in order to carry the gases directly to the exhaust shaft. Additionally, the bolting system and cracks in rock masses are sealed up by special foames.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2012, 83; 83-95
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewaporaty cechsztynu PZ1- PZ3 bloku Gorzowa
Zechstein 1- 3 evaporites of the Gorzów Block (NW Poland)
Autorzy:
Peryt, T. M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074802.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
cechsztyn
ewaporaty
stratygrafia sekwencji
Polska Zachodnia
Zechstein
evaporites
sequence stratigraphy
West Poland
Opis:
The Gorzów Block (West Poland) occurs in the transition zone between the PZ1 sulphate platform and the Na2 basin. In contrast to the western part of the Southern Permian Basin where the Z1 halite (Oldest Halite Na1) is normally restricted to the peripheral subbasins located south of the main basin, in Poland it occurs both in the basin centre and in the former basins of the Lower Anhydrite within the marginal sulphate platform complex, where halite sequences are thick and may have originated in a deep-water setting. The Na1 deposits have been considered so far to be LST deposits both in the marginal sulphate platform facies as well as in the basin centre. Brine salinities (and the minerals they precipitate) are controlled by brine residence times in the basin, and these are determined primarily by the absolute and the relative rates of water flow into, and brine flux out of the basin (Kendall, 2010). Thus sea-level rise in the Boreal Sea could have resulted in the increase of the brine residence times in the Zechstein basin and the deposition of more saline evaporites. Consequently, the Oldest Halite in the basin centre in Poland is regarded as the TST deposit.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2010, 58, 8; 689-694
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane pierwiastki śladowe w górnopermskich (cechsztyn) utworach potasonośnych w Polsce – czy warto je stąd pozyskiwać?
Selected trace elements in the Upper Permian (Zechstein) potash-bearing deposits in Poland – is their exploitation from salts economically plausible?
Autorzy:
Czapowski, Grzegorz
Tomassi-Morawiec, Hanna
Wachowiak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192016.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
pierwiastek śladowy
utwór potasonośny
cechsztyn
trace element
potash-bearing deposit
zechstein
Opis:
Przedstawiono aktualną charakterystykę zawartości wybranych pierwiastków śladowych (Ag, As, Ba, Be, Br, Cd, Ce, Co, Cr, Cs, Cu, Ga, J, La, Li, Mn, Mo, Ni, Pb, Rb, Sb, Se, Sn, Sr, Ti, Tl, U, V i Zn) w utworach potasonośnych cyklotemów PZ1, PZ2 i PZ3 cechsztynu (tab. 1) w Polsce, opartą o analizę wyników badań geochemicznych (archiwalnych i publikowanych) 307 próbek skał (tab. 2). Większość danych dotyczy 4 wysadów solnych z centralnej Polski (ryc. 1): Damasławek (14 próbek), Góra (5 próbek), Kłodawa (266 próbek) i Mogilno (13 próbek). Najwięcej danych uzyskano dla utworów potasonośnych cyklotemu PZ3 (207 próbek), dwukrotnie mniej (91 próbek) dla serii potasonośnej cyklotemu PZ2. Skąpe dane (9 próbek) dotyczą siarczanowych soli K-Mg (polihality) cyklotemu PZ1 w północnej Polsce (tab. 2). Średni udział większości wymienionych pierwiastków w tych utworach jest niski, nie przekracza zwykle 1-4 mg/ kg (tab. 3-5). Opisane serie potasonośne nie stanowią zatem ekonomicznie opłacalnego źródła pozyskiwania pożądanych rzadkich pierwiastków śladowych takich jak np. lit, bor, stron czy cez.
Content analysis was conducted on selected trace elements (Ag, As, Ba, Be, Br, Cd, Ce, Co, Cr, Cs, Cu, Ga, J, La, Li, Mn, Mo, Ni, Pb, Rb, Sb, Se, Sn, Sr, Ti, Tl, U, V, and Zn) of the Upper Permian (Zechstein) potash-bearing deposits of cyclothems PZ1 to PZ3 in Poland, based on both archival and published geochemical data concerning 307 rock samples (Table 1). Most of the samples (296) were collected from four salt domes, located in central Poland (Fig. 1): Damasławek (14 samples), Góra (5 samples), Kłodawa (266 samples), and Mogilno (13 samples). Dominant data (207 samples) represented the potash-bearing series of cyclothem PZ3 (Transitional Beds, Na2+K2, and Older Potash units; Table 2), fewer data (91 samples) characterised the potash-bearing deposits of cyclothem PZ2 (Transitional Beds, Na3+K3, and Younger Potash unit; Table 2). Only a few samples (9) were taken from sulphate potassium-magnesium salts (polyhalites) of PZ1 cyclothem from northern Poland (Fig. 1). An average content of most often detected trace elements was low in the studied deposits, usually not higher than 1–4 mg/kg (Tables 3–5); therefore, those Zechstein potash-bearing rocks are not economic sources of many marketable trace elements, e.g. lithium, boron, strontium or caesium
Źródło:
Przegląd Solny; 2022, 16; 43--66
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania złóż soli kamiennej i potasowo-magnezowej prowadzone w Państwowym Instytucie Geologicznym
PGI research of rock salt and K-Mg deposits
Autorzy:
Czapowski, Grzegorz
Peryt, Tadeusz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074293.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
sole
złoża
baden
cechsztyn
sedymentologia
geochemia
salts
deposits
Baden
Zechstein
sedimentology
geochemistry
Opis:
Middle Miocene Badenian salt, occurring in the frontal zone of the Carpathian Overthrust (southern Poland), and the Upper Permian (Zechstein) bedded and diapir salt deposits, have been the subject of the research by PGI scientists. Many salt deposits were discovered by the PGI, but in particular, the greatest achievement related to the origin of salt deposits is the reconstruction of sedimentary environments and conditions based on detailed sedimentological and geochemical analyses.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2019, 67, 7; 594--598
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka reliktowej mineralizacji kruszcowej w zachodniej części obszaru złożowego Radwanice (południowo-zachodnia część złoża Lubin-Sieroszowice)
Characteristic of relict mineralization in the northern part of Radwanice copper field (SW part of Lubin-Sieroszowice deposit)
Autorzy:
Chmielewski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061937.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
strefa przejściowa
reliktowa mineralizacja kruszcowa
hematyt
cechsztyn
Radwanice
transition zone
relict mineralization
hematite
Zechstein
Opis:
W artykule zaprezentowano charakterystykę reliktowej mineralizacji kruszcowej w spągowych utworach cechsztynu na podstawie materiału rdzeniowego z otworów wiertniczych usytuowanych w zachodniej części obszaru złożowego Radwanice. Wykształcenie i rozmieszczenie mineralizacji kruszcowej w spągowych utworach cechsztynu jest ściśle związane z zasięgiem poszczególnych stref geochemicznych. Szczególnie istotna dla interpretacji procesów mineralizacyjnych jest obecność strefy przejściowej, występującej pomiędzy skałami o charakterze utlenionym i utworami wykształconymi w facji redukcyjnej. Podstawowym atrybutem charakteryzującym strefę przejściową jest występowanie cech pośrednich między strefą redukcyjną a strefą utlenioną. Jest to przede wszystkim reliktowa mineralizacja kruszcowa, której współtowarzyszy mineralizacja tlenkami i wodorotlenkami żelaza oraz złoto rodzime. W wyniku przeprowadzonych obserwacji petrograficznych, przy zastosowaniu mikroskopu do światła odbitego oraz badań w mikroobszarze (EDS i WDS) przy użyciu mikroskopu skaningowego i mikrosondy elektronowej, zidentyfikowano następujące minerały: bornit, chalkopiryt, chalkozyn, cynober, digenit, elektrum, geerit, getyt, hematyt, idait, kowelin, piryt, spinokopit, syderyt, tetraaurykupryt, tiemannit, tetraedryt, jarowit oraz złoto rodzime. Na podstawie reliktowego charakteru mineralizacji kruszcowej oraz współwystępowania tlenków i wodorotlenków żelaza z siarczkami metali stwierdzono, że pierwotnie osady strefy przejściowej miały potencjał redukcyjny. Charakter mineralizacji w strefie przejściowej pozwala stwierdzić, że jest ona wynikiem dynamicznych zmian warunków fizykochemicznych, które zachodzą w trakcie wtórnych procesów mineralizacyjnych, będących wynikiem przemian zachodzących podczas późnej diagenezy w wyniku ascenzyjnych przepływów roztworów utleniających.
The paper presents the characteristics of relict mineralization in the lowermost Zechstein sediments based on core material from wells located in the western part of the Radwanice copper field. The occurrence and distribution of mineralization in the lowermost Zechstein sediments is closely associated with a range of different geochemical zones. Particularly important for the interpretation of mineralization processes is the presence of the transition zone occurring between reduced and oxidized rocks. The main attributes of the transition zone are the occurrence of intermediate features between the oxidized zone and the reduced facies, and the presence of relict mineralization accompanied by iron oxides and hydroxides as well as native gold. As a result of detailed petrographic observations, using reflected light microscopy scanning electron microscopy and electron microprobe, the following minerals were identified: bornite, chalcopyrite, chalcocite, cinnabar, covellite, digenite, electrum, geerite, goethite, hematite, idaite, pyrite, siderite, spinocopite, tetraauricuprite, tiemannite, tetrahedrite, yarrowite and native gold. Relict nature of mineralization and coexistence of metal sulphides with iron oxides and hydroxides allows the conclusion that the transition zone was originally reduced. The nature of mineralization in the transition zone indicates changes in the physical and chemical conditions during the secondary mineralization process leading to remobilization of elements/metals contained in the primary mineralization.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2014, 458; 1--23
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Różowa sól kamienna do produkcji galanteryjnych wyrobów solnych - geologiczne warunki występowania, własności i metody pozyskiwania w Kopalni Soli "Kłodawa"
Pink rock salt for production of salt fancy goods - its occurrence, characteristics and exploitation methods in "Kłodawa" Salt Mine
Autorzy:
Czapowski, G.
Misiek, G.
Poborska-Młynarska, K.
Tomassi-Morawiec, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183765.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
sól różowa
perm (cechsztyn)
galanteria solna
Polska
pink salt
Permian (Zechstein)
salt fancy goods
Polska
Opis:
Barwna sól kamienna, szczególnie o zabarwieniu różowym, pomarańczowym i czerwonym, staje się coraz bardziej poszukiwanym surowcem do wytwarzania ozdobnych przedmiotów, takich jak lampy solne, rzeźby itp. Barwne sole kamienne występują w wielu złożach Europy i świata, o czym świadczy zamieszczony w artykule przegląd światowych złóż soli kamiennej. Sól barwna w Polsce jest obecnie eksploatowana w jednym złożu - w kłodawskim wysadzie solnym, w Kopalni Soli "Kłodawa", głównie jako surowiec dla przemysłu spożywczego, chemicznego i jako sól drogowa. W ostatnich latach kopalnia podjęła uboczną produkcję soli różowej przeznaczonej do wytwarzania tzw. galanterii solnej. Podjęte zostały wstępne badania mające na celu udokumentowanie geologicznej pozycji w złożu "galanteryjnych" odmian soli różowej. Prezentowana praca zawiera charakterystykę właściwości i geologicznych warunków występowania oraz klasyfikację i sposoby pozyskiwania soli różowej dla celów produkcji galanteryjnej ze złoża kłodawskiego.
Colored rock salt types, especially pink, orange and red ones, become a more demand material for production of fancy salt goods such as salt lamps, chandelier, sculptures etc. Colored rock salts occur in many salt formations and deposits in Europe and in the world as it was illustrated by a short review of selected rock salt deposits. In Poland the discussed colored rock salts are exploited only in one salt deposit, located in the Kłodawa salt diaper (by the "Kłodawa" Salt Mine), mainly for alimentary and chemical industry and for road treatment. Last years the mine has excavated a small amount of pink salt for production of mentioned above salt fancy goods and the increased demand for this raw material initiated studies on characteristics and geological position of pink salt within the salt deposit, enabling future prediction and calculation of its resources. Preliminary characteristics of features and the geological situation as well as a classification and exploitation methods of pink rock salt were presented in the paper.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2005, 31, 2; 167-188
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geochemia bromu i wykształcenie utworów solnych cechsztynu w wybranych otworach wiertniczych w wysadzie solnym Góra koło Inowrocławia
Bromine geochemistry and characteristics of Zechstein salt rocks in selected core materials from the Góra salt diapir near Inowrocław (Central Poland)
Autorzy:
Czapowski, G.
Tomassi-Morawiec, H.
Tadych, J.
Grzybowski, Ł.
Sztyrak, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183861.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
złoża solne
geochemia bromu
cechsztyn
środkowa Polska
salt deposits
bromine geochemistry
Zechstein
Central Poland
Opis:
Kompleksowe badania wykształcenia i zmian zawartości bromu w materiałach rdzeniowych z trzech profili solnych utworów cechsztynu, odwierconych na terenie wysadu solnego Góra, umożliwiły przedstawienie charakterystyki poszczególnych ogniw litostratygraficznych solnych oraz skonstruowanie syntetycznych ich sukcesji w profilu pionowym. Obserwacje tendencji zmian zawartości bromu okazały się pomocne w wyznaczeniu kierunku stropu ogniw solonych i wskazaniu położenia osi przypuszczalnych wielkoskalowych deformacji fałdowych w obrębie kompleksów soli kamiennej.
Detailed macroscopic profiling of salt cores from selected wells drilled in the Góra salt diapir (central Poland), supported with bromine content analyses, enabled to define and characterize the succession of Zechstein (Upper Permian) lithostratigraphic units in each well. The study results allowed also to define better the type of tectonic macrodeformations (as folds) within studied salt series, being so common in any salt diapir, but difficult to observe in well sections.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 3; 287-305
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oil- and gas-bearing sediments of the Main Dolomite (Ca2) in the Międzychód region: a depositional model and the problem of the boundary between the second and third depositional sequences in the Polish Zechstein Basin
Autorzy:
Jaworowski, K.
Mikołajewski, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2066024.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Polskie Zagłębie Cechsztyn
stratygrafia
dolomit główny
Polish Zechstein Basin
Main Dolomite
depositional model
sequence stratigraphy
Opis:
The Polish Zechstein Basin was a tideless sea dominated by storms. Main Dolomite deposits of the Miedzychód region were deposited: a) on the carbonate platform (in the environments of the outer barrier, inner barrier and high- and low-energy platform flat); b) on the platform slope; c) at the toe-of-slope; d) on the basin floor. The best reservoir properties are recorded in shallow-marine deposits of the outer and inner barriers and in deep-sea sediments of the toe-of-slope (turbidites and debrites). Rich reserves of crude oil and natural gas were discovered both on the carbonate platform (the Miedzychód and Grotów deposits) and at its toe-of-slope (the Lubiatów deposit). The Main Dolomite sediments are wholly included in the second depositional sequence (PZS2 sensu Wagner & Peryt, 1997). The maximum flooding surface of the PZS2 sequence within the platform, its slope and toe-of-slope, runs along the A1g/Ca2 boundary. In the basinal zone, its correlative equivalent is a hard ground observed within the Main Dolomite carbonate rhythmites. The boundary between the second and third (PZS2/PZS3) depositional sequences (corresponding to the ZS3/ZS4 sequence boundary in the German Basin) runs on top of the Main Dolomite carbonates (on the platform slope, at the toe-of-slope and on the basin floor) and above top of the Main Dolomite carbonates, within the lower part of the Basal Anhydrite (on the platform).
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2007, 55, 12/1; 1017-1024
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena geologicznych możliwości lokowania kawern magazynowych wodoru w pokładowych wystąpieniach soli kamiennych górnego permu (cechsztyn) w Polsce
Geological possibility of hydrogen storage caverns location in the Upper Permian (Zechstein) stratiform rock salts in Poland
Autorzy:
Czapowski, Grzegorz
Tarkowski, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192047.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
kawernowe magazynowanie wodoru
pokładowe wystąpienia soli kamiennej
cechsztyn
hydrogen cavern storage
stratiform rock salts
zechstein
Opis:
Podziemne magazynowanie wodoru jest opłacalną i bezpieczną formą magazynowania nośników energii (np. Chromik, 2015, 2016), szczególnie przy fluktuacjach związanych z produkcją energii przez OZE zaś instalacje wykorzystujące ten gaz do produkcji energii są przyjazne środowisku, gdyż źródłem jego pozyskiwania i spalania jest woda. Jednym z optymalnych miejsc takiego magazynowania są kawerny magazynowe, ługowane w grubych warstwach soli kamiennej, budujących wysady solne (np. Czapowski, Tarkowski, 2018; Tarkowski, Czapowski, 2018) oraz wystąpienia pokładowe.
Underground hydrogen storage is a profitable and safe form of energy sources storage reacting quickly for fluctuations on the energy market (e.g. Chromik, 2015, 2016), especially in a case of energy produced by the Renewable Energy Sources being non-toxic to the environment because both the gas source and the final product in such installations is water. Salt caverns, leached in thick rock salt complexes of salt diapirs (e.g. Czapowski, Tarkowski, 2018; Tarkowski, Czapowski, 2018) and stratiform salt occurrences are one of recommended optimal form of such gas storage
Źródło:
Przegląd Solny; 2020, 15; 22--24
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena głębokości zbiornika solnego i czasu depozycji chlorków sodu na przykładzie utworów najstarszej soli kamiennej (Na1) cyklu PZ1 cechsztynu w rejonie Zatoki Puckiej
Calculations of salt basin depth and deposition time of salts, exemplified by the Oldest Halite (Na1) unit from the Zechstein PZ1 cycle at the Puck Bay (northern Poland)
Autorzy:
Czapowski, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074526.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
głębokość zbiornika ewaporytowego
czas depozycji ewaporytów
cechsztyn
Polska
evaporite basin depth
deposition time of evaporites
Zechstein
Polska
Opis:
Defining of the depth of a past evaporite basin is a very disputable problem due to lack of recent environmental equivalents of fossil evaporite giants. A simple geometric method of calculation of the initial depth of chloride basin - applied for low tectonized stratiform successions - was proposed based on facies analysis of both chloride (halite) and sulphate (anhydrite) deposits, being the major products of each evaporite cycle. Estimated depths of several minor basins, composing the marginal part of the large Zechstein (Upper Permian) salt basin of the Oldest Halite (Na1) in northern Poland (at Puck Bay) varied from 110-112 m in the southern (Lisewo) and north-eastern (Jastrzebia Góra) basins to 60 m for the landward, western (Debki) one. Deposition time for both sulphate and halite deposits of the Oldest Halite (Na1) unit from the study area was calculated using their estimated deposition rates and counting of "annual cycles" reflected by rhythmic sulphate intercalations in halites (the concept of Richter- Bernburg, 1957, 1959). Estimated values of deposition time - with the annual rhythms - for the most complete successions of deep-water salts were variable for any of the evaporate basins under study and they varied from the minimum of 933 years (Debki basin) to the maximum of 2771 years (Lisewo basin). This last value is comparable to the time value (2266 years) calculated for the thickest deep-water salt profile (Bia3ogarda IG 1 well) at the minimum deposition rate, so the deposition of the preserved Oldest Halite complex could probably last > 2700 years. Analogous calculations of deposition time for main evaporite (sulphate and salt) units of the Polish Zechstein basinal succession (PZ1, PZ2 and PZ3 cycles) evidenced that these deposits, constituting ca. 72% of the whole Zechstein profile, presumably required from 0.28-0.39% (at maximum precipitation rate) to 2.5-3.6% (at minimum precipitation rate) of the estimated Zechstein duration. Consequently, the most (> 96%) of Zechstein time was probably dedicated to accumulation of 1/3 of the Zechstein sequence (dominantly clastics) and periods of erosion and/or non-deposition.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2007, 55, 7; 573-581
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Utwory pogranicza cyklotemów PZ1 i PZ2 cechsztynu w kłodawskim wysadzie solnym (środkowa Polska)
Deposits from the transition of Zechstein PZ1 to PZ2 cyclothems in the Kłodawa salt dome (central Poland)
Autorzy:
Czapowski, G.
Tomassi-Morawiec, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075825.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
ewaporaty
brom
cechsztyn
kłodawski wysad solny
Polska centralna
evaporites
bromine
Zechstein
Kłodawa salt dome
Central Poland
Opis:
The possible occurrence of the Oldest Halite (Na1) unit of the Zechstein PZ1 cyclothem in the Kłodawa salt dome was a discussed matter for many years. Profiling and sampling of the evaporite Zechstein succession (a transition of PZ1 to PZ2 cyclothems) visible in a corridor of the "Kłodawa” Salt Mine at the mining level -650 m, located near the NE marginal pillar of the dome, were done in 2011. The studied section includes rock salt, shale, sulphate and carbonate rocks inclined at 60-90o to the NE and represents a normal succession of the PZ1 and PZ2 cyclothems. The normal succession of the top part of the PZ1 cyclothem consists of two lithological units: 1) rock salt complex (extending over a distance of ca. 5.8 m), defined as the Oldest Halite (Na1) lithostratigraphic unit, and 2) anhydrite bed, c.a. 1.3 m thick, distinguished as the Upper Anhydrite (A1g). These deposits are overlain by 4 lithological units, considered as those creating the normal sequence of the lower part of the younger PZ2 cyclothem. The first one is a dolomitic shale bed, ca. 3.7 m thick, defined as the Stink Shale (T2). It is overlain by a dolomite layer, 0.3-0.5 m thick, representing the Main Dolomite (Ca2), and by an anhydrite series, over 17 m thick, attributed to the Basal Anhydrite (A2). The studied section ends with a rock salt complex, ca. 4 m thick, interpreted as the Older Halite (Na2). The bromine (Br) content in both salt units is relatively low: 81-86 ppm (7 samples) in the Na1 unit and 54-77 ppm (4 samples) in the Na2 unit, with a distinct upward-increasing trend in the latter. Similar low Br values and their distribution trends were characteristic for the top of the Na1 standard bromine curve in Poland and for the lower part of such curve for the Na2 salts. This geochemical similarity could support a proper stratigraphic position of both units. The analysed section was interpreted as a tectonic slice or intrusion, composed of Na1 rock salt overlain with the younger A1g sulphate, incorporated within the folded complex of Na2 rock salt. Such image confirms the current opinion of a more complicated internal structure of the so-called "marginal anticlines” within the Kłodawa dome, composed of intensively folded both salt units. It also documents that the oldest Zechstein evaporites (chlorides and sulphates) could occur above within the dome section than was stated earlier.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2018, 66, 5; 303--308
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mineralizacja kruszcowa w cechsztyńskim anhydrycie dolnym na monoklinie przedsudeckiej
Mineralization of the Zechstein Lower Anhydrite in the Fore-Sudetic Monocline
Autorzy:
Oszczepalski, S.
Chmielewski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061633.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
mineralizacja kruszcowa
Rote Fäule
anhydryt dolny
cechsztyn
monoklina przedsudecka
mineralization
Lower Anhydrite
Zechstein
Fore-Sudetic Monocline
Opis:
W pracy przedstawiono charakterystykę okruszcowania występującego w anhydrycie dolnym na monoklinie przedsudeckiej. Zbadano zarówno utwory o charakterze redukcyjnym, jak i utwory wtórnie utlenione (Rote Fäule). Anhydryty redukcyjne cechuje znaczna zmienność koncentracji metali i składu minerałów siarczkowych. Najintensywniej okruszcowane są zazwyczaj anhydryty występujące ponad utlenionym wapieniem cechsztyńskim i utlenionym spągiem anhydrytu dolnego. Dominują w nich siarczki miedzi (chalkozyn, digenit, kowelin, bornit, chalkopiryt), którym towarzyszą galena i sfaleryt. W dalszych odległościach od strefy utlenionej, siarczki cynku i ołowiu przeważają nad siarczkami miedzi, albo występuje mineralizacja śladowa, głównie pirytowa. Różnorodne struktury wzajemnego zastępowania siarczków, a także zrosty siarczków z anhydrytem i węglanami wskazują na polityfikacyjną genezę kruszców i nałożenie się późniejszego okruszcowania na mineralizację wcześniejszą. Anhydryty utlenione nie zawierają na ogół znacznych koncentracji Cu, Pb i Zn. Obecna w nich uboga mineralizacja reliktowa jest reprezentowana przez drobne pozostałości siarczków miedzi (głównie kowelinu, digenitu i chalkozynu) oraz pirytu, silnie przeobrażonych wskutek ich częściowego zastąpienia przez hematyt. Reliktowa mineralizacja w utlenionych anhydrytach implikuje hematytyzację przekraczającą względem powstałej wcześniej mineralizacji siarczkowej i ekspansję utleniania w górę aż w obręb anhydrytu dolnego. Rejony, w których występują anhydryty utlenione oraz redukcyjne z najbogatszą mineralizacją kruszcową, wskazują centra najintensywniejszej aktywności ascenzyjnych roztworów mineralizacyjnych.
The paper presents the characteristics of ore mineralization of the Lower Anhydrite in the Fore-Sudetic Monocline. Both reduced and oxidized (Rote Fäule) rocks have been investigated. Reduced anhydrites are characterized by significant variability of metal concentrations and sulphide minerals. The most intensely mineralized anhydrites occur above the oxidized bottom part of the Lower Anhydrite. Mineralization in this part is dominated by copper sulphides (chalcocite, digenite, covellite, bornite and chalcopyrite) which are accompanied by galena and sphalerite. Further away from the oxidized zone, zinc and lead sulphides predominate over copper sulphides, and pyrite mineralization is also observed. Complex intergrowths and replacement textures of sulphides, as well as intergrowths of the ore minerals with sulphates and carbonates are considered to have formed after lithification of the enclosing sediments, and indicate that the original associations of sulphides were overprinted by superimposed later mineralization. Oxidized anhydrites generally have no significant concentrations of metals like Cu, Pb and Zn. The relict mineralization there is represented by remnants of tiny grains of copper sulphides (mainly covellite, digenite and chalcocite) and pyrite, profoundly altered as a result of their partial replacement by hematite. This mineralization present in the oxidized anhydrites indicates that hematite emplacement overlapped deposition of the original sulphides and extended oxidation up into the Lower Anhydrite. Position of the reduced and oxidized areas of anhydrites enriched in metals indicates centres of the most intense activity of the ascending mineralizing fluids.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2018, 472; 135--154
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane pierwiastki śladowe w górnopermskich (cechsztyn) utworach solnych i potasonośnych w Polsce : ocena złożowa
Selected trace elements in the Upper Permian (Zechstein) salt and potash-bearing deposits in Poland : valuation of potential reserves
Autorzy:
Czapowski, Grzegorz
Tomassi-Morawiec, Hanna
Wachowiak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087038.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
pierwiastki śladowe
złoża soli
ocena złożowa
cechsztyn
Polska
trace elements
salt deposits
reserves valuation
Zechstein
Polska
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2022, 70, 5; 384--409
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wzorcowe profile bromowe cechsztyńskich soli kamiennych w Polsce i w Niemczech na przykładzie kopalni soli w Kłodawie i w Görleben
Standard bromine profiles of the Polish and German Zechstein salts (a case study from the Kłodawa and Görleben salt mines)
Autorzy:
Bornemann, Otto
Schramm, Michael
Tomassi-Morawiec, Hanna
Czapowski, Grzegorz
Misiek, Grzegorz
Kolonko, Piotr
Janiów, Sylwester
Tadych, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/94682.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
standardowe profile bromowe
sól kamienna
cechsztyn
Polska
standard bromine profiles
rock salt
Zechstein (Upper Permian)
Polska
Opis:
Skonstruowano wzorcowy profil bromowy dla ogniwa solnego cyklotemu PZ2 (odpowiednik standardowego profilu bromowego utworów cyklu Z2 w Niemczech) oraz przedstawiono wstępne wyniki prac nad wzorcowym profilem bromowym dla ogniwa solnego cyklotemu PZ3. Porównanie profilu bromowego danego odcinka serii solnej z profilem wzorcowym całej serii solnej umożliwia określenie jego pozycji stratygraficznej w obrębie tego ogniwa wiekowego, a także pozwala na identyfikację struktur fałdowych w utworach solnych, co jest niezwykle przydatne w górnictwie, szczególnie podczas ługowania kawern. Przeprowadzono szczegółowe opróbowanie pięciu profili starszych soli kamiennych w kopalni soli Kłodawa (trzech na poziomie 600 m i dwóch na poziomie 750 m) oraz jednego profilu młodszych soli kamiennych (poziom 600 m). Opróbowanie utworów cyklu PZ2 objęło także tzw. „warstwy przejściowe” (Na2+K2) oraz starszą sól potasową. Badania były prowadzone równolegle przez dwa zespoły: zespół z Federalnego Instytutu Nauk o Ziemi i Surowców Naturalnych (BGR) z Hanoweru oraz zespół z Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. W pobranych próbkach oznaczono zawartość bromu oraz Na, Cl, K, Mg, Ca, SO4 i części nierozpuszczalnych w wodzie. Zawartość składników głównych została przeliczona na skład mineralny. Szczegółowe profile bromowe ogniwa starszej soli kamiennej, wykreślone w oparciu o dane z dwóch najdłuższych profili, wykazują duże podobieństwo. Trzy charakterystyczne odcinki odznaczające się określoną tendencją zmian zawartości bromu tworzą profil wzorcowy ogniwa soli starszych Na2. Skonstruowany profil wzorcowy dla soli cyklu PZ2 jest w części dolnej i środkowej bardzo podobny do standardowego profilu bromowego utworów Z2 opracowane go dla obszaru NW Niemiec. Profil bromowy opracowany dla soli cyklu PZ3 w Kłodawie znacznie różni się od profilu bromowego utworów cyklu Z3 w NW Niemczech.
The aim of the study was to develop a bromine standard profile of the Polish Zechstein 2 (PZ2) analogue to the German Z2 bromine standard profile. Studies of the bromine content in salts were realized in five sections of the Kłodawa salt mine (central Poland); samples were taken from the Screening Older Halite unit, the Older Potash unit, the “Transitional Beds” and the Older Halite units. The material was analyzed in the Polish Geological Institute for the content of Cl, insolubles in water and Br. German partners (BGR) analyzed the content of Na, K, Ca, Mg, Cl, SO4 and Br. Based on these components, the mineral composition and the bromine content of the halites were calculated. The Older Halite rocks are relatively pure rock salts with a NaCl content from 74 to 100% by weight; the bromine content in the halites varies between 31 and 341 μg/g halite. The “Transitional Beds” (Na2+K2) and the Older Potash (K2) units contain more sulphates (including secondary polyhalite). The Br content of the “Transitional Beds” varies from 76 to 269 μg/g. The highest concentrations correspond to those of potash salts and they vary from 275 to 974 Rg/g in section III. In the lowermost beds of the Na2 unit, the occurrence of polyhalite and particularly the abnormal high bromine values (up to 150 Rg/g) are probably due to the inflows of brines of higher salinity. The decreasing bromine values in the upper part indicate a reduced influence of external brines. The bromine distribution indicates that the Br content slightly increases in a long interval (10-120 m) from approx. 40 (60) to 90 (100) Rg/g. The slight increase of the bromine trend can be interpreted as a normal evaporation progress and is consistent with the lower parts of the German Hauptsalz unit regarding the bromide value. In contrast to the German lower Hauptsalz, small amounts of polyhalite can be observed locally in the Kłodawa sections. Upwards, over an interval of a few meters, the bromine content rapidly increases to approx. 300 Rg/g, indicating the dominance of evaporation in contrast to dilution by newly invading sea water and recycling of sediment. Neglecting the lowest part of the Older Halite (Na2) unit with the abnormal high bromine concentration and the altered top, the following characteristic trends can be recognized in its bromine profiles: (1) a subtle increasing bromine trend over a long vertical interval in the oldest layers reflecting ongoing sedimentation under conditions of continuous evaporation, (2) a very steep increase in the bromine values in the middle part of the profile, due to the fact that the basin did no longer participate in brine exchange, (3) small variations in the high bromine values of the overlying beds. The characteristics of the bromine standard profile enables stratigraphic correlation of the salt units with other localities. The bromine profile of the Younger Halite unit from the Kłodawa mine differs greatly from the German Z3 profile from the Görleben mine. The data presented here are preliminary; additional studies of some other sections in central Poland are required for developing a standard bromine profile for PZ3.
Źródło:
Geologos; 2008, 14, 1; 73-90
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:
Geologos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przestrzenne rozmieszczenie srebra w strefie kontaktowej utworów redukcyjnych z utworami utlenionymi (Rote Fäule) w rejonie złoża Cu-Ag Radwanice-Gaworzyce
Spatial distribution of silver at the contact zone of reduced rocks with oxidized rocks (Rote Fäule) in the Cu-Ag Radwanice-Gaworzyce deposit
Autorzy:
Chmielewski, Andrzej
Oszczepalski, Sławomir
Głuszyński, Andrzej
Kuczak, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076204.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Ag-minerals
copper-silver deposit
Rote Fäule
Zechstein
minerały Ag
złoże miedzi i srebra
utwory utlenione
cechsztyn
Opis:
The characteristics of spatial distribution of silver minerals and Agin ore minerals within the Lower Zechstein formations at the contact zone between reduced rocks and the Rote Fäule oxidized rocks are shown. All presented outcomes are on based on rock material taken from mining profiles and some archival boreholes in the Radwanice-Gaworzyce deposit area. These studies were used microscopic observations in reflected light and by microprobe analyses using the CAMECASX-100. In all analyzed profiles, oxidized rocks (enriched in hematite) were found, which occur at various levels of the Kupferschiefer series beneath the reduced zone enriched in ore minerals. Silver in the reduced zone occurs in the form of its own minerals, such as: native silver, stromeyerite, mckinstryite, jalpaite, naumannite, silver amalgams. Futhermore, silver is present as Cu and Fe isomorphic substitutions in the crystal lattice of copper sulfides of the Cu-S and Cu-Fe-S groups and in As and Sb sulfosalt. In the oxidized zone, silver occurs as electrum, silver amalgams and substitutions in remnant copper sulfides. A decrease in the concentration of silverin ore minerals and in the content of silver minerals towards the top of the mineralized interval is characteristic. The concentration of silver (both in the form of its own minerals and as isomorphic substitutions in ores) is impoverished in the zone where the oxidation front crosses the Kupferschiefer shale than in the case when the stabilization of the redox front is at the border boundary of the Weissliegend sandstone with and the Kupferschiefer shale. The spatial distribution of silverin the Lower Zechstein formations at the contact zone between the reduced and oxidized rocks is the result of the evolution of ore mineralization, caused by the flows of mineralizing solutions, as evidenced by the depletion of the oxidized zone in silver, and its enrichment in the adjacent reduced rocks.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 7; 411--426
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prospects of hydrogen storage caverns location in the Upper Permian (Zechstein) stratiform rock salts in Poland – geological valuation
Perspektywy lokowania kawern magazynowych wodoru w pokładowych wystąpieniach soli kamiennych górnego permu (cechsztyn) w Polsce – ocena geologiczna
Autorzy:
Czapowski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061450.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
kawernowe magazynowanie wodoru
pokładowe wystąpienia soli kamiennej
cechsztyn
Polska
hydrogen cavern storage
stratiform rock salts
Zechstein
Polska
Opis:
Underground hydrogen storage is a profitable and safe form of energy sources storage responding quickly to fluctuations on the energy market, especially in a case of energy produced by the Renewed Energy Sources. Such energy production is non-toxic to the environment because water is both the gas source and the final product in such installations. Salt caverns, leached in thick rock salt complexes of salt domes and stratiform salt bodies, are one of the recommended optimal forms of such gas storage. Size and volume of hydrogen storage caverns could be smaller than of these dedicated to natural gas, so they may be often located in the stratiform rock salt bodies. These bodies are characterized by a simple geological structure favoured leaching of numerous caverns. Data on the prospective occurrences of Upper Permian (Zechstein) rock salts in Poland enabled to point out several areas and single boreholes within the stratiform salt bodies, in which the geological parameters of salt seam are positive for location of hydrogen storage caverns. The assumed geological criteria for salt seam in such places are as follows: for the optimal location, the salt seam thickness is >100 m and the depth of seam top no deeper than 1 km, but the prospective sites are characterized by a salt seam top placed within a 1–1.5 km interval and its thickness is >145 m. In the Zechstein stratiform rock salt bodies of the PZ1, PZ2 and PZ3 cyclothems, nine optimal and nine prospective areas have been distinguished and dispersed 27 optimal and four prospective boreholes have been characterized, in which geological parameters of these rocks favoured location of hydrogen storage caverns.
Podziemne magazynowanie wodoru jest opłacalną i bezpieczną formą magazynowania nośników energii, szczególnie przy fluktuacjach związanych z produkcją energii przez OZE. Instalacje wykorzystujące ten gaz do produkcji energii są przyjazne środowisku, gdyż źródłem jego pozyskiwania i spalania jest woda. Jednym z optymalnych miejsc takiego magazynowania są kawerny magazynowe, ługowane w grubych warstwach soli kamiennej, budujących wysady solne oraz wystąpienia pokładowe. Kawerny magazynowe wodoru, w odróżnieniu od tych magazynujących np. gaz ziemny, mogą mieć stosunkowo niewielkie wymiary i objętości, co pozwala lokować je w obrębie pokładowych wystąpień soli kamiennej. Zaletą pokładów solnych jest ich stosunkowo prosta budowa geologiczna, ułatwiająca ługowanie licznych kawern. Na podstawie danych dotyczących perspektywicznych wystąpień soli kamiennych górnego permu (cechsztynu) w Polsce wskazano w obrębie pokładowych wystąpień soli w północnej i południowo-zachodniej Polsce wiele obszarów i otworów wiertniczych, w których pokład soli sprzyja ulokowaniu kawern magazynowych wodoru. Przyjęto, że dla miejsc optymalnych miąższość pokładu soli wynosi >100 m, głębokość występowania jego stropu do 1 km, dla miejsc perspektywicznych zaś miąższość pokładu soli to >145 m, głębokość występowania stropu mieści się w przedziale 1–1,5 km. Łącznie wyróżniono i scharakteryzowano w wystąpieniach pokładowych cechsztyńskich soli kamiennych cyklotemów PZ1, PZ2 i PZ3 cechsztynu 9 obszarów optymalnych i 9 obszarów perspektywicznych, sprzyjających lokowaniu kawern magazynowych wodoru oraz 27 rozproszonych otworów optymalnych i 4 otwory perspektywiczne.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2019, 477; 21--53
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pomiary XRMI w utworach cechsztynu
XRMI measurements in Zechstein sediments
Autorzy:
Romaniuk, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/184205.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
obrazy mikroopornościowe
sonda XRMI
warstwy
szczeliny
breakouts
ewaporaty
cechsztyn
microresistivity images
XRMI tool
beds
fractures
evaporites
Zechstein
Opis:
Pomiar XRMI bazuje na kontraście mikroopornościowym skał. Sonda jest nazywana przyrządem „o rozszerzonym zakresie", ponieważ daje bardzo dobrej jakości obraz ściany otworu, nawet w formacjach o wysokiej oporności (>2000 Ω.m) i przy stosowaniu zasolonych płuczek o relatywnie niskich opornościach (<0,l Ω.m). Dzięki dużej rozdzielczości pionowej pomiarów sonda ta daje możliwość interpretacji powierzchni warstwowania wraz z informacją o tym, w którym kierunku i pod jakim kątem są one nachylone oraz zidentyfikowania fałdów, uskoków i mikrouskoków, spękań, niezgodności kątowych. Na obrazach mikroopornościowych zaznaczają się również struktury powstałe w wyniku odwiercenia otworu: szczeliny indukowane, struktury wykruszeniowe typu breakouts, ślady świdra. Pomiary sondą XRMI mają wiele zastosowań w interpretacji strukturalnej i sedymentologicznej, mogą dostarczać również informacji o właściwościach mechanicznych górotworu, przydatnych zarówno w procesach wiercenia otworu, jak i podczas zabiegów szczelinowania.
The XRMI measurement relies on micro-resistance contrast of rocks. The system is called the "X-tended Range Micro Imager" because it gives a very good quality borehole wall images even in highly resistive formations (>2000 Ω. m) and relatively low-resistance salty mud (<0.1 Ω. m). Owing to a high vertical resolution of measurements, this tool allows for interpretation of bedding surfaces, with information about their dip angle and azimuth, as well as recognition of folds, faults and micro-faults, fractures, and angular unconformities. The images also show structures resulting from well drilling: induced fractures, breakouts, or bit marks. XRMI measurements are applied in both structural and sedimentological interpretations, and they can give some geomechanical information helpful in borehole drilling and hydraulic fracturing.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2013, 39, 3; 291-300
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inkluzje w solach bitumicznych wysadu kłodawskiego
Inclusions in bituminous salts from Kłodawa Salt Dome
Autorzy:
Toboła, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183551.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
wysad Kłodawa
cechsztyn
sole bitumiczne
sole epigenetyczne
inkluzje fluidalne
Kłodawa Salt Dome
Zechstein
bituminous salts
epigenetic salts
fluid inclusions
Opis:
Tak zwane sole bitumiczne są rodzajem skał solnych wykazującym znaczną zawartość węglowodorów nadającą im specyficzny kolor i zapach. W wysadzie kłodawskim występują w formie nagromadzeń o różnych wielkościach i kształtach. Najczęściej tworzą one nieregularne smugi, soczewki lub pasma o zróżnicowanych barwach zmieniających się od jasnożółtego po ciemnobrązowy. Badania petrologiczne tych utworów w płytkach grubych wykazały obecność bardzo różnorodnie wykształconych zespołów inkluzji fluidalnych. Zmienność ta dotyczy zarówno rozmiarów i kształtów inkluzji, jak i stosunku fazy gazowej do ciekłej oraz roztworów do zawartości węglowodorów. Pod tym względem wyróżnionych zostało siedem głównych typów zespołów inkluzji, pomiędzy którymi występują typy pośrednie. Występujące w poszczególnych zespołach inkluzji węglowodory także wykazują dużą różnorodność pod względem własności optycznych zarówno w świetle widzialnym, jak i ultrafioletowym.
The so-called bituminous salts are a kind of salt rocks, which display considerable amounts of hydrocarbons giving them a specific colour and smell. In Kłodawa Salt Dome they occur as concentrations of various size and shape. Most often they form irregular streaks, lenses or bands of salts with different colours changing from light yellow to dark brown. The petrological investigations of such salts in thick plates showed a presence of very different fluid inclusion assemblages (FIA). They vary in size of inclusions, their shapes, the ratio of the gas to liquid phase and the ratio of solutions to hydrocarbons. In this respect, seven main types of FIA were distinguished including intermediate types, as well. Hydrocarbons occurring in singular FIA also show diversity in terms of optical properties in visible and ultraviolet light.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2010, 36, 3; 345-365
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wzorcowe profile bromowe dla solnych utworów cechsztynu w Polsce
Standard bromine profiles of the Polish Zechstein salts
Autorzy:
Tomassi-Morawiec, H.
Czapowski, G.
Bornemann, O.
Schramm, M.
Misiek, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216994.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
profil bromowy
profil standardowy
sól kamienna
cechsztyn
Polska
bromine profile
standard profile
rock salt
Zechstein (Upper Permian)
Polska
Opis:
Sole kamienne głównych cyklotemów cechsztynu z obszaru Polski były badane w celu skonstruowania wzorcowych profili bromowych dla poszczególnych ogniw solnych, umożliwiających ich identyfikację w obrębie wysadowych struktur solnych, gdzie często istnieją problemy z normalną sukcesją ogniw litostratygraficznych. Badania (strukturalno-teksturalne, geochemiczne i petrologiczne) przeprowadzono na facjach głębokowodnych utworów solnych, zarejestrowanych w materiale rdzeniowym z wybranych profili wiertniczych z obrzeża basenu permskiego w Polsce (sól kamienna cyklu PZ1) oraz w profilach wyrobisk kopalni soli Kłodawa (wysad kłodawski położony w osiowej części basenu, sole kamienne cykli PZ2, PZ3 i PZ4). Bromowy profil wzorcowy dla utworów soli kamiennej cyklu PZ1 (ogniwo Na1) cechuje się: (a) stopniowym wzrostem zawartości bromu w części dolnej, (b) utrzymującymi się na mniej więcej stałym poziomie wartościami w jego środkowej części (z lekką tendencją spadkową) i (c) gwałtownymi wahaniami zawartości bromu w części stropowej (szybkim spadkiem, wzrostem i ponownym spadkiem). Bromowy profil wzorcowy dla utworów soli kamiennej cyklu PZ2 (ogniwo Na2) cechuje się: (a) powolnym wzrostem zawartości bromu na długim odcinku w dolnej części profilu, odzwierciedlającym postęp ewaporacji, (b) nagłym wzrostem udziału bromu w części środkowej profilu, świadczącym o okresie izolacji obszaru sedymentacji, i (c) drobnymi wahaniami wysokiej zwartości bromu w wyżej położonych warstwach soli. Stwierdzono, że mające duże rozprzestrzenienie w osiowej części basenu cechsztyńskiego dwa ogniwa zubrowe: zuber brunatny (Na3t) i zuber czerwony (Na4t), charakteryzują się znacząco różnymi zawartościami bromu - wyższymi w przypadku ogniwa zubru brunatnego. Reasumując, pomimo zbliżonych niejednokrotnie przedziałów zawartości bromu, krzywe jego rozkładu dla poszczególnych ogniw solnych są odmienne i mogą być uznane za ich cechę diagnostyczną, szczególnie w przypadku braku jednoznacznych różnic w wykształceniu strukturalno-teksturalnym utworów solnych.
Rock salts of the Late Permian (Zechstein) evaporite cycles in Poland were studied for construction of the representative bromine curves. Such standard bromine profiles could enable identification of individual salt units within the highly tectonized and deformed salt structures such as diapirs, where the normal successions of evaporite lithological components are uncommon. Structural-textural, geochemical and petrological studies (Tab. 1-2, 5-10) were realized on the deep-water facies of salt deposits, defined in the cores from selected wells located on the Poland Permian Basin (PPB) margins (Oldest Halite [Na1] unit of PZ1 cycle - Figs 1-5) and in sections from mine galleries of the Kłodawa salt mine (a salt diapir with rock salt units of PZ2, PZ3 and PZ4 cycles located in the axial part of PPB - Figs 7-9, 11-13,15-18). Standard bromine profile for the rock salt succession of PZ1 cycle (Na1 unit; Tab. 1-2, 5-6; Fig. 6) characterizes with: (a) gradual increase of Br content in the lower part of section, (b) almost constant content values in its middle part (with a subtle decrease tendency upward) and (c) rapid fluctuations of Br content in the top part of section (rapid decrease, following increase and fall). Vertical bromine content distribution in the standard bromine profile for the rock salt succession of PZ2 cycle (Na2 unit, Tab. 7; Fig. 10) evidences: (a) gradual Br content increase along a thick interval of lower part of the section, registering evaporation progress; (b) rapid increase of Br values in the middle section part, indicating a period of isolation and (c) fine fluctuations of generally high Br content in the upper part of succession. [...] Vertical bromine content distribution for the rock salt succession of PZ4 cycle (Na4 unit, Tab. 8; Fig. 16) characterizes with: (a) rapid Br content increase within the Underlying Halite (Na4a0) unit, (b) almost constant Br content in the Lower Youngest Halite (Na4a1) unit, (c) fall and following increase of Br values in the Clay Youngest Halite (Na4at) unit and significant Br content fluctuations within the Upper Youngest Halite (Na4a2) unit. The extended in the axial part of PPB two zuber (mixed clay-salt rocks) units (Tab. 9; Fig. 15, 17-18): the Brownish Zuber (Na3t) and the Red Zuber (Na4t) differ with distinctly various Br content intervals being the higher for the Brownish Zuber rocks (Tab. 9; Fig. 18). Concluding, although sometimes comparable values intervals of Br content in studied Zechstein salt deposits (Tab. 10), the curves of Br distribution for individual salt lithostratigraphic units are different and may be considered as a characteristic feature of each unit. So this parameter (Br content distribution) could be used to identify the lithostratigraphic units especially in the highly tectonized successions build of almost structurally homogeneous rock salt deposits e.g. in salt diapirs.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 2; 75-143
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstępne wyniki badań inkluzji fluidalnych z najstarszej soli kamiennej Na1 w rejonie Głogowa (SW Polska)
Fluid inclusions in the Oldest Halite (Na1) in Głogów area (SW Poland) - preliminary results
Autorzy:
Toboła, T.
Markiewicz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183881.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
monoklina przedsudecka
cechsztyn
najstarsza sól kamienna
inkluzje fluidalne
rekrystalizacja
Fore Sudetic Monocline
Zechstein
Oldest Salt
fluid inclusions
recrystallization
Opis:
Nowo odwiercony powierzchniowy otwór geologiczno-rozpoznawczy SS-15, wykonany w NW części złoża "Sieroszowice" dostarczył cennych informacji o wykształceniu najstarszej soli kamiennej (Na1) w tym rejonie. Obserwacje rdzenia wiertniczego wykazały, że w całym profilu Na1 generalnie wyróżnić można dwa typy soli kamiennej. Przeważają sole białe lub jasnoszare grubokrystaliczne i kryształowe o kryształach halitu sięgających do kilku centymetrów. W znacznie mniejszym stopniu występują sole różnokrystaliczne. Sposób wykształcenia obu typów, a przede wszystkim brak struktur sedymentacyjnych sugeruje znaczne przeobrażenia halitu. W celu określenia stopnia zrekrystlizowania halitu w wytypowanych próbkach soli grubokrystalicznej i kryształowej przeprowadzono także obserwacje rozmieszczenia inkluzji fluidalnych. Wykazały one, że w kryształach halitu inkluzje fluidalne spotykane są stosunkowo rzadko, tworząc bardzo zmienne wykształcone zespoły. Większość inkluzji zgromadzona jest na granicach kryształów halitu. Skomplikowany układ jaki tworzą zespoły inkluzji potwierdza złożone i wieloetapowe przemiany, jakim ulegały skały solne.
New bore-hole SS-15 drilled in NW part of "Sieroszowice" deposit provided precious information about oldest salt (Na1) in that region. Observations of the core revealed that two main types of salt may by distinguished. The white or light grey, coarse-grained and crystal-grained salts with size of halite crystals reaching few cm prevailed in the entire profile. The vari-size grained salt occur much more rare. The lack of sedimentary structures in both types of salts indicates considerably alteration of halite. In order to characterize degree of recrystallization of halite, observation of fluid inclusion was carried out in selected samples of coarse-grained and crystal-grained salts. They revealed that fluid inclusions rarely occur and form very diverse fluid inclusion assemblages. Most fluid inclusions occur on the boundaries of halite crystals. Complicated system of the FIA occurrences confirms complexity and multistage transformations which underwent the salt rocks.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 3; 349-371
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe dane o budowie geologicznej wysadu solnego Lubień. Część I – interpretacja danych geofizycznych
New data on the geological structure of the Lubień Salt Dome. Part I - interpretation of geophysical data
Autorzy:
Wachowiak, Jacek
Roman, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192037.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
górny perm
cechsztyn
wysad solny Lubień
sejsmik
model 3D
Upper Permian
zechstein
Lubień salt dome
seismic
3D model
Opis:
Wysad solny Lubień jest jedną z kilkudziesięciu struktur solnych występujących na Niżu Polskim. Został zidentyfikowany badaniami grawimetrycznymi, prowadzonymi w latach 1937-1950. Zalega w formie nieregularnego słupa solnego, zwężającego się wraz z głębokością. W przekroju poprzecznym wysad ma kształt kolisty o maksymalnej średnicy około 2,8 km. Wnętrze wysadu budują ewaporaty cechsztyńskiej serii solnej, które są przykryte czapą anhydrytowo-gipsowo- -ilastą. W otoczeniu wysadu występują utwory jury górnej i środkowej, nad którymi zalegają osady paleogenu i neogenu oraz czwartorzędu. W rejonie występowania wysadu odwiercono 31 otworów, z których 20 nawierciło serię solną. Zostały też wykonane liczne badania i pomiary geofizyczne. Na podstawie danych z pomiarów sejsmicznych wykonanych w 2014 roku oraz ich reprocesingu i reinterpretacji w 2017 i 2018 roku, opracowano modele przestrzenne wysadu Lubień i zaktualizowano podstawowe parametry wysadu.
The Lubień Salt Dome is one of the several dozen salt structures found in the Polish Lowlands. He was identified by gravimetric research conducted in the years 1937-1950. It lies in the form of an irregular salt column, narrowing with depth. In its cross-section, the dome has a circular shape with a maximum diameter of about 2.8 km. The interior of the dome is built by evaporates of the Zechstein salt series, which are cooverlain by an anhydrite-gypsum-clay cap-rock. In the vicinity of the dome there are Upper and Middle Jurassic formations over which Palaeogene, Neogene and Quaternary deposits. 31 holes were drilled in the area of the dome, 20 of which drilled a series of salt. Numerous geophysical surveys and measurements were also made. Based on the data from seismic measurements made in 2014 and their reprocessing and reinterpretation in 2017 and 2018, spatial models of the Lubień Salt Dome were developed and the basic parameters of the dome were updated.
Źródło:
Przegląd Solny; 2020, 15; 14--21
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój sedymentacji utworów ewaporatowych cechsztynu na obszarze rowu mazursko-lubelskiego (SE Polska)
Development of Zechstein evaporites deposition in the area of Mazovia-Lublin Graben (SE Poland)
Autorzy:
Czapowski, G.
Chełmiński, J.
Małolepszy, Z.
Nowacki, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192086.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
ewaporaty
cechsztyn
model 3D
rów mazursko-lubelski
SE Polska
evaporites
Zechstein
3D model
Mazovia-Lublin Graben
SE Poland
Opis:
Utwory ewaporatowe (siarczany i sole kamienne) cyklotemów PZ1, PZ2 i PZ3 cechsztynu występują w NW części rowu mazursko-lubelskiego (SE Polska), dla którego skonstruowano w latach 2012-2016. model 3D budowy geologicznej. Dostępne dane z otworów wiertniczych (karotaże, opisy rdzeni wiertniczych i prób okruchowych) pozwoliły ustalić warunki (głębokość, miąższość) i przypuszczalny zasięg występowania tych utworów oraz wyróżnić 8 typów facjalnych, reprezentujących różne środowiska depozycji. Opracowane mapy rozmieszczenia poszczególnych typów facji dla każdego z ewaporatowych wydzieleń litostratygraficznych oraz 3D wizualizacje rozmieszczenia głównych komponentów litologiczno- facjalnych wymienionych cyklotemów umożliwiły przedstawienie zmian środowisk depozycji w kolejnych cyklach cechsztynu w tej części rowu mazowiecko-lubelskiego.
Evaporites (sulphates and halites) of Zechstein PZ1, PZ2 and PZ3 cyclothemes occur in the NW part of Mazovia-Lublin Graben (SE Poland), for which the 3D model of geological structure was created in 2012-2016. Available geological data from boreholes (well logs and descriptions of cores and crushed rock samples) enabled to precise the occurrence parameters (depth and thickness) and the supposed extent of studied evaporites as well as to define 8 facies types, represented various depositional settings. Several maps, illustrating facies distribution of each evaporitic lithostratigraphic unit, supported with 3D images of main lithological-facies components of mentioned cyclothemes allowed to comment the environmental changes in the Mazovia-Lublin Graben area during evaporitic periods of studied cyclotheme successions.
Źródło:
Przegląd Solny; 2017, 13; 75--93
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Baseny ewaporatowe cykli PZ1, PZ2 i PZ3 cechsztynu (górny perm) w Polsce – studium miąższościowe
Evaporate basins of Z1 to Z3 cycles of Polish Zechstein (Upper Permian ) – A thickness study
Autorzy:
Czapowski, G.
Tomaszczyk, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192131.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
cechsztyn
późny perm
Polska
ewaporatowe baseny depozycyjne
relacje miąższości
interpretacja
Zechstein
Late Permian
Polska
evaporite depositional basins
thickness relation
interpretation
Opis:
Ewaporaty (utwory chlorkowe i siarczanowe) cyklotemów PZ1, PZ2 i PZ3 cechsztynu budują blisko 72% całej sukcesji późnego permu na terenie Polski. W każdym cyklotemie sole kamienne, potasowe i lokalnie zubry są podścielone i przykryte ogniwami siarczanowymi (Tab. 1). W oparciu o dane z ponad 800 otworów wiertniczych, rozmieszczonych w 6 obszarach na obrzeżu późnopermskiego basenu w Polsce (Ryc. 1) przebadano relacje aktualnych miąższości utworów chlorkowych do podścielających i przykrywających je serii siarczanowych (Tab. 2). Relacje te zinterpretowano w kontekście warunków depozycji ewaporatów, przedstawiono 3 typy ewaporatowego basenu depozycyjnego: typ „wypełnieniowy”, typ „subsydujący” i typ „niestabilny” (Ryc. 2-4), w których rozwoju kluczową rolę odgrywają trzy czynniki: pierwotna batymetria, tempo subsydencji oraz możliwy wpływ tektoniki syn- i postsedymentacyjnej. W cyklu PZ1 (Ryc. 6) w północnej Polsce akumulacja chlorków (Na) i podścielających siarczanów (Ad) nastąpiła w stosunkowo głębokich zbiornikach o braku lub słabej subsydencji (typ „wypełnieniowy”), podobny typ depozycji przeważał na położnych ku wschodowi brzegach zbiornika cyklu PZ3 (Ryc. 9). Z kolei we wschodniej części zbiornika cyklu PZ2 taka sukcesja powstała w basenie typu „subsydującego” (Ryc. 7). Na pozostałych obszarach obrzeża zbiornika cechsztyńskiego sukcesja Ad+Na uformowała się w basenach o zmiennym tempie subsydencji (typ „niestabilny”; Ryc. 5, 7, 9), w podobnych warunkach nastąpiło osadzenie siarczanów przykrywających chlorki (Ag) w obu cyklach PZ1 i PZ2 (ryc. 6 i 8). W tym typie basenu na stosunki miąszościowe siarczanów i chlorków istotny wpływ miała zmienna subsydencja dna zbiornika, erozja osadów oraz tektonika. Ustalenie powyższych relacji, mimo ograniczeń wynikających z różnej ilości informacji, może być przydatne np. przy prognozowaniu przypuszczalnej miąższości poszczególnych wydzieleń ewaporatowych w wybranym rejonie dla przyszłego zagospodarowania (np. kawerny magazynowe czy składowiskowe). Optymalnymi dla tych celów są pokładowe sukcesje ewaporatów, powstałe w basenach typu „wypełnieniowego” i „subsydujacego”).
Evaporites (chlorides and sulphates) of three cycles (PZ1, PZ2 & PZ3) constituted up to 72% of whole the Late Permian (Zechstein) succession in Poland (Czapowski, 2007). In each cyclothem the rock, potash and locally clayey salts are underlain and overlain by sulphates (tab. 1). Relations (tab. 2) of actual thickness of mentioned evaporite units (data from over 800 wells, localized in 6 areas) were analyzed on the margin of Zechstein basin (to minimalize halotectonic overprint – Fig. 1) to define a role of sedimentary conditions (3 the evaporite basin types, controlled by primary bathymetry and subsidence rate, were defined: infill, subsiding and fluctuating types – Figs 2-4) and tectonics. Accumulation chlorides (Na) and subsalt sulphates (Ad) in the relatively of deep but tectonically stable (lack or weak subsidence) basins („infill” basin type) took place during PZ1 cycle in northern Poland (Fig. 6) as well as on the more eastern basin margins of Z3 cycle (fig. 9). Such succession developed in the “subsiding” basin type, located on the eastern margin of Z2 cycle basin (Fig. 7). In other areas of the basin margins of Z1 to Z3 cycles the mentioned above Ad+Na evaporite complex as well as all occurrences of suprasalt sulphates (Ag; Z1 and Z2 cycles) have formed in the basins of “fluctuating” type (Figs 5-9), with variable bathymetry and subsidence rate (tectonic activity) and possible thickness modifications by erosion and later tectonics. Nevertheless the of different data quality (various number of wells) such calculations could help in management projects of Zechstein salts (for storage or disposal caverns construction) e.g. in prediction of evaporite units thickness in a selected area (the optimum stratifiorm evaporite successions have developed in the basins of “infill“ and “subsiding” type).
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 49--64
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An attempt to asses suitability of Middle-Poland salt domes for natural gas storage
Ocena przydatności środkowopolskich wysadów solnych do magazynowania gazu ziemnego
Autorzy:
Ślizowski, J.
Urbańczyk, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/220118.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
cechsztyn
wysady solne
kawerny solne
magazynowanie gazu ziemnego
pojemność kawerny
Polish Zechstain
salt domes
salt caverns
natural gas storage
cavern capacity
Opis:
The aim of the paper is to assess geological conditions in Middle-Poland salt domes and their suitability for natural gas storage. The starting point to the assessment were statistical distributions of caverns depth and volume in Mogilno CUGS. The distributions were generalized to other domes using the part of anticline forms in the salt mirror surface. The expected average cavern volumes, depths with their standard deviations are evaluated. Storing capacity of the caverns and the risk of a borehole unsuitable for cavern location are also given.
Artykuł jest próbą oceny możliwego zróżnicowania pojemności magazynowej kawern w wysadach solnych okręgu środkowopolskiego, których lokalizację przedstawia rys. 1, na podstawie ich budowy geologicznej oraz danych uzyskanych podczas projektowania i eksploatacji KPMG Mogilno. W pierwszej kolejności określono potencjalne objętości maksymalne kawern w wysadach solnych ograniczone jedynie warunkami geomechanicznymi i ługowniczymi. Stwierdzono, że w takim przypadku objętość kawern określona wzorem (1) mogłaby przekraczać 1 mln m3. Objętości zaprojektowanych do chwili obecnej 15 kawern były mniejsze w niektórych przypadkach nawet kilkakrotnie z przyczyn geologicznych oraz błędów technologicznych i technicznych. Pojemność magazynowa kawern zależy również od głębokości ich posadowienia oraz ograniczeń technologicznych na wartości minimalnego i maksymalnego ciśnienia magazynowania. Z przeprowadzonej analizy (rys. 2 i 3) wynika, że optymalna głębokość środka kawerny, przy której pojemność jest największa wynosi od 1150 m p.p.t. przy dużej konwergencji do 1350 m p.p.t. przy konwergencji dwukrotnie niższej. Zlokalizowanie komory na głębokości optymalnej rzadko jednak będzie możliwe w rozpatrywanych wysadach ze względu na możliwość występowania w interesującym interwale głębokości warstw nienadających się do ługowania komory. Mogą to być warstwy soli magnezowo-potasowych, soli ilastych (zubrów) oraz anhydrytu. Kolejną część pracy stanowi statystyczna analiza głębokości posadowienia i objętości komór w KPMG Mogilno, przedstawionych na rys. 4. Na podstawie tych danych sporządzono histogram, określający prawdopodobieństwo ulokowania komory na danej głębokości a następnie do otrzymanego histogramu dopasowano rozkład trapezowy o gęstości prawdopodobieństwa wyrażonej wzorem (3). Parametry a, b, c, d otrzymanego rozkładu oraz jego wartość oczekiwaną μ i odchylenie standardowe σ zawiera tabela 1, zamieszczona w rozdziale czwartym. Uzyskana wartość oczekiwana niewiele odbiega od optymalnej głębokości posadowienia kawerny w przypadku wysokiej wartości konwergencji. Drugą analizowaną wielkością była objętość analizowanych kawern, która mieści się w przedziale 182 tys. m3 do 562 tys. m3. Na podstawie rzeczywistych danych objętości komór określono empiryczną gęstość rozkładu prawdopodobieństwa możliwości wyługowania kawerny o danej objętości w danym otworze do którego dopasowano rozkład trójkątny, o gęstości prawdopodobieństwa wyrażonej wzorem (6) otrzymując wartość oczekiwaną 349,7 m3, zaś odchylenie standardowe 114,9 m3. Dystrybuantę rozkładu oznaczającą prawdopodobieństwo wyługowania komory nie mniejszej niż dana wartość przedstawia rysunek 6. Zasadniczym celem pracy jest uogólnienie danych z KPMG Mogilno na inne wysady, które różnią się głębokością położenia zwierciadła solnego i procentowym udziałem warstw nadających się do wyługowania komory. W wysadach solnych okręgu środkowopolskiego występują sole powstałe w czterech cyklotemach cechsztynu PZ1, PZ2, PZ3 i PZ4 w skład których wchodzą odpowiednio sole najstarsze, starsze, młodsze i najmłodsze. Dodatkowo w każdym cyklotemie występuje anhydryt, w cylotemach PZ3 i PZ4 duże ilości soli ilastych (zubrów brunatnych i czerwonych), w cyklotemach PZ2 i PZ3 sole magnezowo-potasowe, a w cyklotemie PZ1 skały wapienne. Do lokowania kawern magazynowych najodpowiedniejsze są sole występujące w cyklotemach PZ1 (o ile występuje) i PZ2 ulokowane najczęściej w formach antyklinalnych. Przykładowe rozmieszczenie soli PZ2, PZ3 i PZ4 dla wysadów Damasławek i Łanięta na głębokości zwierciadła solnego przedstawia rysunek 7. Proporcje obu rodzajów soli są różne w różnych wysadach, przy czym zaobserwować można, że udział soli najstarszych i starszych maleje nieliniowo ze wzrostem powierzchni wysadu solnego, co przedstawia rysunek 8. Oznaczając symbolem A powierzchnię form antyklinalnych a symbolem P całkowitą powierzchnię zwierciadła solnego, zależność tę można przybliżyć wzorem (9). Określając hipotetyczne pojemności kawern magazynowych, przyjęto, że zarówno rozkład prawdopodobieństwa ulokowania komory na danej głębokości, jak i jej objętość zależą od wartości współczynnika A/P. Przyjęto więc hipotezę, że odchylenie standardowe rozkładu głębokości posadowienia w rozpatrywanym wysadzie σ ma się tak do odchylenia standardowego w wysadzie Mogilno σM jak odpowiednie stosunki A/P. Analogicznie określono wstępne wartości pozostałych parametrów rozkładu trapezowego a, b, c, d. Ostateczne wartości parametrów wyznaczono dostosowując je do głębokości zwierciadła solnego, a w razie możliwości, również do głębokości optymalnej. Powierzchnię wysadów P, ilorazów A/P, maksymalną głębokość zwierciadła soli oraz otrzymanych ostatecznie wartości parametrów rozkładu trapezowego wraz z wartością średnią μ i odchyleniem standardowym σh przedstawiono w tabeli 1. Kryterium A/P posłużyło również do wyznaczenia przeciętnej objętości komór w poszczególnych wysadach Vav, które przyjęto zgodnie z zależnością (11) a uzyskane wartości przeciętne wraz z odchyleniem standardowym σV przedstawiono w tabeli 1. W tabeli podano również ryzyko odwiercenia otworu negatywnego. Przyjęto, że taka sytuacja będzie mieć miejsce jeśli do głębokości 1850 m p.p.t. nie zostanie znaleziona warstwa soli odpowiedniej miąższości, nadająca się do lokalizacji kawerny. Przeciętne pojemności początkowe komór magazynowych (Cav) w analizowanych wysadach równe są w przybliżeniu iloczynowi przeciętnej objętości i różnicy ciśnienia maksymalnego i minimalnego dla przeciętnej głębokości (wzór (2) ze współczynnikiem k = 1). Poniższe rysunki 9 i 10 przedstawiają natomiast odpowiednio pojemności początkowe oraz po 20 latach jakie posiadać będą komory, jeśli zostaną zlokalizowane na określonej głębokości. Zgodnie z przyjętą hipotezą sytuacja w wysadach o większej powierzchni zwierciadła solnego niż wysad Mogilno może być jeszcze mniej korzystna. Polepszenie efektywności gospodarowania będzie możliwe przy lepszym rozpoznaniu budowy wysadów i wprowadzeniu nieregularnych siatek otworów. Duże nadzieje można tu wiązać z radarem otworowym, którym przeprowadzono pomiary w części eksploatacyjnej kopali Mogilno, jednak złożoność budowy wewnętrznej środkowopolskich wysadów solnych i znaczna odległość otworów sprawia interpretacja wyników pomiarów georadarowych jest bardzo skomplikowana.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2012, 57, 2; 335-349
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmienność dolnocechsztyńskiej mineralizacji kruszcowej w sąsiedztwie stref uskokowych w złożu miedziowo-srebrowym Radwanice–Gaworzyce
Variability of ore mineralization in the vicinity of fault zones in the Radwanice-Gaworzyce copper-silver deposit
Autorzy:
Chmielewski, Andrzej
Głuszyński, Andrzej
Oszczepalski, Sławomir
Kuczak, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075982.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
cechsztyn
strefy uskokowe
mineralizacja rudy
złoża miedziowo-srebrowe
strefa utleniona
Zechstein
fault zones
ore mineralization
copper-silver deposits
Rote Fäule
Opis:
The characteristic of ore mineralization in the immediate vicinity of fault zones in the Lower Zechstein deposits is shown. All presented outcomes are on the basis of rock material taken from mining profiles in the Radwanice-Gaworzyce deposit area. During conducted studies ore minerals and oxide minerals were identified under optical microscope in reflected light and photographic documentation of the examined samples was undertaken. In addition, microprobe examination was carried out for selected samples from the studied profiles along with calculations of the chemical composition of individual ore minerals. In all analyzed profiles, Rote Fäule oxidized zone (enriched with hematite) was found, which occurs at various levels of the Kupferschiefer series and the reduced zone (enriched with ore minerals) over the oxidized series. The redox front cuts across the boundaries oflithostratigraphic units, moving from the Weis- liegend to the higher parts of the Zechstein Limestone. The primary ore mineralization in the examined profiles is the chalcocite-digenite association with subordinate bornite and covelitte recorded in the reduced series. Furthermore, the secondary sulphide mineralization in the direct vicinity of tectonic deformation and faults superimposed on primary ore mineralization and hematite enrichments is observed and it is represented by chalcopyrite, bornite, tennantite, tetrahedrite and pyrite, both within reduced and oxidized zones.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2019, 67; 147--153
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Refleksyjność materii witrynitopodobnej jako wskaźnik dojrzałości termicznej Cechsztyńskiego łupku miedzionośnego
Reflectance of vitrinite-like matter as a thermal maturity index for the Zechstein Kupferschiefer
Autorzy:
Nowak, G. J.
Speczik, S.
Oszczepalski, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063305.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
łupek miedzionośny
dojrzałość termiczna
refleksyjność
macerały
witrynit
materia witrynitopodobna
cechsztyn
Kupferschiefer
thermal maturity
reflectance
macerals
vitrinite
vitrinite-like matter
Zechstein
Opis:
Cechsztyński łupek miedzionośny jest znacząco wzbogacony w materię organiczną. Najliczniej występują tu macerały grupy liptynitu, wśród których dominującą rolę odgrywa bituminit. W łupku wtórnie utlenionym (ze strefy przejściowej i utlenionej) został on zastąpiony przez materię witrynitopodobną (wtp). Witrynit i inertynit należą do mniej licznych komponentów organicznych tego horyzontu. Absencja bądź sporadyczne występowanie witrynitu w termicznie przeobrażonym łupku miedzionośnym spowodowały potrzebę zastosowania refleksyjności materii witrynitodobnej, jako parametru dojrzałości termicznej i dokonania porównań z powszechnie do tego celu używanym Ro witrynitu. Materia witrynitopodobna zachowuje się podobnie jak witrynit podczas uwęglania. Jej refleksyjnośc jest nieco niższa (0,21-0,13% ) od Ro witrynitu. Stwierdzono, że różnice pomiędzy Ro witrynitu i refleksyjnością wtp maleją w stronę coraz bardziej utlenionym, spągowym partiom łupku miedzionośnego. Pozwala to, uwzględniając pewne ograniczenia, na użycie Ro materii witrynitopodobnej jako parametru dojrzałości termicznej.
The Zechstein Kupferschiefer is significantly enriched in organic matter. Liptinite macerals are the most abundant organic components, in which bituminite prevails. However, vitrinite-like matter is noteworthy in both transitional and oxidized facies, replacing bituminite there. Vitrinite and inertinite are rather minor organic constituents of this horizon. Because of the scarce occurrence of vitrinite in the thermally altered Kupferschiefer, the reflectance was measured on the vitrinite-like matter. The relationships between the reflectance parameters of different macerals with inereasing coalification were studied. Vitrinite-like matter evolves in a similar way to vitrinite during coalification. Its reflectance is lower (0.21-0.13%) than vitrinite Ro. Taking certain limitations into account, reflectance of vitrinite-like matter may be applied as a maturity parameter.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2008, 429; 125-129
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości sejsmicznej identyfikacji stref akumulacji gazu w utworach węglanowych cechsztynu monokliny przedsudeckiej
A possibility of seismic identification of gas accumulations in zechstein carbonate formations of the fore-sudetic monocline
Autorzy:
Dec, J.
Pietsch, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215822.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
złoże gazu
badania sejsmiczne
cechsztyn
anomalia sejsmiczna
wskaźnik węglowodorowości
gas deposit
seismic survey
Zechstein Limestone
seismic anomalies
Direct Hydrocarbon Indicator
Opis:
Na obszarze monokliny przedsudeckiej złoża gazu występują w utworach węglanowych cyklotemów PZ1 (w wapieniu podstawowym Ca1) oraz PZ2 (w dolomicie głównym Ca2). Lokalizacja złóż jest ściśle związana ze strefami sedymentacji węglanów. Złoża występują przede wszystkim w obrębie stref barierowych oraz stref podnóża platform węglanowych. Wyrzut do chodnika rozdrobnionego materiału skalnego w KGHM ZG Rudna, który miał miejsce w 2009 r. pokazał, że gaz może występować również w strefie basenowej Ca1, z którą związane jest złoże miedzi. Podstawową metodą badawczą wykorzystywaną do lokalizacji złóż węglowodorów są powierzchniowe badania sejsmiczne 2D i 3D. Ich sukcesy poszukiwawcze wynikają przede wszystkim z faktu zmniejszania się prędkości rozchodzenia się fal P oraz gęstości objętościowej pod wpływem nasycenia przestrzeni porowej gazem. Na skutek tego w rejestrowanym zapisie sejsmicznym widoczne są strefy zapisu anomalnego. Ich powiązanie ze złożami gazu, czyli złożowa interpretacja danych sejsmicznych, oparta jest na analizie DHI (Direct Hydrocarbon Indicator). W prezentowanej pracy przedstawiono i porównano sejsmiczne odwzorowanie nasycenia gazem 'pułapek' zlokalizowanych w typowej barierze węglanowej (złoże Kościan w Ca1), w strefie podnóża platformy węglanowej (złoże Lubiatów w Ca2) oraz porowatej/szczelinowatej strefie dolomitu Ca1 w rejonie wyrzutu gazu, który miał miejsce w KGHM ZG Rudna. Dla każdej ze stref opracowano, bazując na rejestrowanych danych geofizyki otworowej i modelowaniach 1D (sejsmogramy syntetyczne), kryteria identyfikacji stref nasyconych gazem. Podstawowym kryterium wskazującym na nasycenie (1) bariery Kościan (Ca1) jest zmiana fazy refleksu (phase change) wiązanego ze spągiem Ca1 przy przejściu ze strefy basenowej (refleks ujemny) do strefy barierowej (refleks dodatni), (2) złoża Lubiatów, zlokalizowanego w obszarze podnóża platformy jest występowanie w stropie strefy nasyconej silnego refleksu ujemnego (bright spot), (3) porowatej i szczelinowej strefy głębokowodnej w ZG Rudna - występowanie w spągu dolomitów Ca1 refleksu o amplitudzie zbliżonej do zera. Opracowane kryteria są kryteriami lokalnymi, zbyt duża jest bowiem zmienność budowy geologicznej w różnych częściach basenu cechsztyńskiego.
In the Fore-Sudetic Monocline area, gas deposits occur in carbonate rocks of cyclothems PZ1 (Zechstein limestone Ca1) and PZ2 (main dolomite Ca2). The location of deposits is closely connected with zones of carbonate sedimentation. Generally, gas deposits occur within barrier zones and at the foot of carbonate platforms. The outburst of rock fragments into the heading of the KGHM Rudna mine in 2009 was evidence that gas could also appear in the basin zone Ca1 of the copper deposit. 2D and 3D surface seismic surveys comprise the basic method which is applied to hydrocarbon prospecting. The main advantage of this method is the fact that P-wave velocity and bulk density decrease as a result of gas saturation of the pore spaces. As a result, one can observe anomalous seismic [records(activity?)] which can be connected with gas deposits, and reservoir interpretation of seismic data is based on Direct Hydrocarbon Indicators analysis (DHI). This paper presents and compares seismic images of gas saturation [in traps(trapped?)] in a typical carbonate barrier (Kościan gas field in Ca1) at the foot of a carbonate platform (Lubiatów gas field in Ca2), and in a porous/fractured zone in Ca1 dolomite where there was a gas outburst in the Rudna mine. Based on available well logging data and 1D seismic modeling (synthetic seismograms) this study developed criteria for identification of gas-saturated zones for each case. The results of the study provide the following basic criteria for gas saturation: (1) phase change at Ca1 bottom from negative at the basin zone to positive at the barrier zone - for the Kościan barrier Ca1; (2) the bright spot at the top of the saturated zone - for the Lubiatów deposit at the foot of the carbonate platform; (3) reflections with close to zero amplitude at the bottom of Ca1 dolomites - for the porous and fractured deep-water zone of the Rudna mine.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 3; 93-112
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pstry piaskowiec w Górach Świętokrzyskich: chronostratygrafia i korelacja litostratygraficzna z basenem turyńskim
Buntsandstein in the Holy Cross Mountains: chronostratigraphy and lithostratigraphical correlation with the Thuringian Basin
Autorzy:
Ptaszyński, T.
Niedźwiedzki, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074457.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
cechsztyn
pstry piaskowiec
chronostratygrafia
litostratygrafia
korelacja litostratygraficzna
basen turyński
Buntsandstein
Zechstein
chronostratigraphy
lithostratigraphy
Holy Cross Mountains
Thuringian Basin
correlation
Conchostraca
Opis:
The study was performed to attempt the lithostratigraphic correlation of the Buntsandstein in the margin of Holy Cross Mountains region with that of the Thuringian Basin, and simultaneously, to clarify its position in the chronostratigraphic scheme, basing on biostratigraphic data (microflora, conchostracans), and on the existence of regional discordances. The authors found strong analogies with other Buntsandstein sections of the Europe. On the other hand, because of the position of the studied area within the marginal part of the Central European Basin, Buntsandstein of the Holy Cross Mountains region is developed in different facies, more fluvial, instead of lacustrine ones. The common presence of Conchostraca representing the same species as in other parts of the Central European Basin (Thuringia), enables possible the correlation of the investigated area with the Thuringian Basin, and helps to locate stratigraphic gaps and discordances. The authors found that the lower boundary of the Buntsandstein and the boundary between the Lower and Middle Buntsandstein in the Polish study area are not equivalents of those in other areas. Also note worthy is the presence at the margin of the Holy Cross Mountains of youngest Permian terrigenous deposits not connected with the Zechstein salinar sedimentation, included to date to Zechstein or to Buntsandstein. The key for understanding the lithostratigraphic scheme of the Buntsandstein of Holy Cross Mountains region is an assumption, that the Zagnańsk Formation is mostly of fluvial, instead of lacustrine origin, consisting of equivalents of the whole Lower Buntsandstein, and that of the lower Volpriehausen Formation of the Middle Buntsandstein, with the Volpriehausen discordance present within. Authors also assume, that at least in this case, differences in the marginal part of the sedimentary basin, in comparison with its central part, depend on the presence of fluvial facies instead of lacustrine ones, and onthe presence of sedimentary gaps and discordances whose duration is progressively longer towards the basin margin enlarges in the direction to the basin margin.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2006, 54, 6; 525-533
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewaporaty górnego permu (cechsztyn) na obszarze centralnej części monokliny przedsudeckiej (SW Polska) – warunki występowania i wykształcenie
Geology of Upper Permian (Zechstein) evaporites in the central Fore-Sudetic Monocline (SW Poland)
Autorzy:
Czapowski, Grzegorz
Nowacki, Łukasz
Chełmiński, Jacek
Głuszyński, Andrzej
Skowroński, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192064.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
ewaporaty
górny perm (cechsztyn)
centralna część monokliny przedsudeckiej
SW Polska
evaporites
Upper Permian (Zechstein)
central Fore-Sudetic Monocline
SW Poland
Opis:
Analiza obecnego występowania i zróżnicowania miąższości utworów ewaporatowych (siarczanowych i chlorkowych) górnego permu (cechsztyn) na obszarze centralnej części monokliny przedsudeckiej, bazująca na danych z 635 archiwalnych otworów wiertniczych, umożliwiła przedstawienie obrazu przypuszczalnej paleogeografii basenów siarczanowych i chlorkowych w przypadku niektórych ewaporatowych wydzieleń litostratygraficznych kolejnych czterech cyklotemów. Utwory siarczanowe i chlorkowe cyklotemów PZ1 i PZ3 oraz siarczany cyklotemu PZ2 (anhydryt podstawowy [A2]) powstały w zbiornikach o wyraźnie zróżnicowanej batymetrii, ze strefami płytszymi (bariera i płycizny) i głębszymi (baseny). Akumulacja tych osadów następowała według schematu występującego w basenie typu „wypełnieniowego”, w którym na etapie depozycji soli chlorki wypełniają głównie obniżenia dna wcześniejszego zróżnicowanego batymetrycznie zbiornika siarczanowego, zaakcentowane różnym tempem osadzania siarczanów (szybszym na płycinach i wolniejszym w basenach). Lokalne występowanie pozostałych ewaporatów cyklotemów PZ2 i PZ4 nie pozwala otworzyć paleogeografii ich zbiorników depozycji. Omówiono też wykształcenie wydzieleń ewaporatowych, wykorzystując dane z terenów sąsiadujących z obszarem badań w sytuacji braku miejscowego materiału rdzeniowego.Tektonika dysjunktywna (sieci uskoków i dwa rowy tektoniczne) w różnym stopniu przemodelowała pierwotne rozmieszczenie ewaporatów i spowodowała ich lokalny wzrost miąższości w strefach przyuskokowych.
Analysis of recent extension and thickness of Upper Permian (Zechstein) evaporites (sulphates and chlorides) in the area of central Fore-Sudetic Monocline, based on data from 635 archive boreholes, enabled to reconstruct the possible palaeographic images of both sulphate and chloride basins, represented some evaporitic lithostratigraphic units of four Zechstein cyclothemes. Sulphates and chlorides of PZ1 and PZ3 cyclothemes as well as sulphates of PZ2 cyclotheme (Basal Anhydrite [A2] unit) have deposited in the basins with distinctly varied bathymetry, where existed the shallow (barrier and shoals) and the deeper (basins) parts. Their accumulation realized the depositional scheme of the „infill” type of evaporitic basin, after which dominant infill by chlorides took place in the deeps of former sulphate basin with differentiated bathymetry accentuated by other accumulate rate of sulphates (a higher on bottom shoals and slower in the deeps). Local occurrence of other evaporate units of PZ2 and PZ4 cyclothemes eliminated creation of similar palaeogeographic images for their depositional basins. Commented evaporite units were characterized by data representative for their age equivalents drilled in the nearest areas because of extremely rare core data form the study area. Disjunctive tectonics (fault systems and two tectonic grabens) modified in a different rate the primary extent of studied evaporites as well as it was responsible for their local thickness increase in the near-fault zones.
Źródło:
Przegląd Solny; 2018, 14; 29--53
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geologiczne uwarunkowania składowania wysokoaktywnych odpadów promieniotwórczych w złożach soli w Polsce
Geological conditions of high level radioactive waste storage in Polish salt deposits
Autorzy:
Ślizowski, K.
Lankof, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074697.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
odpady promieniotwórcze
złoża podziemne
kryteria składowania
złoża soli kamiennej
cechsztyn
Polska
radioactive waste
underground storage
storage criteria
rock salt deposits
Zechstein
Polska
Opis:
Spent nuclear fuel (SNF) and high-level waste (HLW) resulting from the SNF reprocessing produce significant amount of heat during retardation of alfa, beta, y, particles and emit ionizing radiation, as well as neutrons even after cooling. Therefore, it is recommended to store SNF and HLWin deep geological formations capable to provide isolation from ground waters for a sufficiently long time. Only a few rock types could meet such requirements and a rock salt is among them. In the paper the following topics are presented: categories of radioactive wastes, worldwide review of nuclear waste disposal developments, selection of the appropriate rock formations for location of safe storage facilities as well as the concept of potential site selection for such storage facility in the territory of Poland.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2009, 57, 9; 829-829
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmienność mineralizacji kruszcowej w spągowych utworach cechsztynu na granicy strefy utlenionej i redukcyjnej w zachodniej części złoża Polkowice
Variability of ore mineralization in the lowermost Zechstein across the redox interface in the western part of the Polkowice deposit
Autorzy:
Chmielewski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063047.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
mineralizacja kruszcowa
strefa utleniona
strefa przejściowa
strefa redukcyjna
łupek miedzionośny
cechsztyn
ore mineralization
Rote Fäule
transition zone
reducing zone
Kupferschiefer
Zechstein
Opis:
Przedmiotem niniejszej pracy jest zmienność mineralizacji kruszcowej na granicy strefy utlenionej i redukcyjnej w profilach cechsztyńskiej serii miedzionośnej z archiwalnych otworów wiertniczych, usytuowanych w zachodniej części złoża Polkowice, w najbliższym sąsiedztwie bloku przedsudeckiego. Zidentyfikowano następujące minerały kruszcowe: chalkozyn, kowelin, digenit, tennantyt, bornit, chalkopiryt, kobaltyn, skuterudyt, nikielin, rammelsbergit, piryt, galenę, sfaleryt i markasyt. Określono budowę wewnętrzną skał złożowych, relacje pomiędzy składnikami skał oraz opisano litologię tych utworów. Zmienność mineralizacji kruszcowej w profilach wiertniczych serii złożowej wskazuje na występowanie bogatej mineralizacji miedziowej ponad utworami utlenionymi (głównie w formie rozproszonej) oraz obecność złota w utworach utlenionych (złoto submikroskopowe).
A full-scale investigation into variability of ore mineralization at the contact between oxidized and reduced zone in the copper-bearing Zechstein series was performed. Results of the studies were obtained on the basis of archival boreholes located in the western part of the Polkowice mining area, proximal to the Fore-Sudetic Block. Detailed microscopic observations enabled to identify the following ore minerals: chalcocite, covellite, digenite, tennantite, bornite, chalcopyrite, cobaltite, skutterudite, nickeline, rammelsbergite, pyrite, galena, sphalerite and marcasite. Microscopic observations allowed determining some features of host sediments (textures and structures) and establishing relations between constituents of rocks. Petrographic analysis of thin-sections also allowed describing the lithology of the rocks. The variability of ore mineralization in the boreholes indicates the occurrence of high-grade copper ores (mainly disseminated mineralization) above the oxidized zones, and the presence of submicroscopic gold in oxidized rocks.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2011, 444; 33--53
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deformacje śródławicowe a warunki stropowe pól eksploatacyjnych G-6/7 (Oddział G-26) i G-7/5 (Oddział G-7) Kopalni "Rudna" KGHM Polska Miedź SA
The horizontal and sub-horizontal tectonic deformation and the mine roof stability, exploitation areas G-6/7 (Division G-26) and G-7/5 (Division G-7), "Rudna" Mine, KGHM Polska Miedź SA
Autorzy:
Markiewicz, A.
Suchan, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/349430.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
monoklina przedsudecka
cechsztyn
tektonika
subhoryzontalne strefy ścinania
warunki stropowe
Fore Sudetic Monocline
Zechstein
tectonics
sub-horizontal share zones
mine roof stability
Opis:
Deformacje tektoniczne górnego i dolnego permu na monoklinie przedsudeckiej objawiają się jako subhoryzontalne strefy przesunięciowe spągowej części cechsztynu i sąsiedztwie polimetalicznego ciała złożowego. Przemieszczenia pozostają w związku do paleomorfologii granicy pomiędzy czerwonym spągowcem a cechsztynem. Artykuł opisuje wpływ tej tektoniki na roboty górnicze i stabilność stropu.
The tectonic deformation of Upper and Lower Permian rocks on the Fore Sudetic Monocline appears as subhorizontal share zones of the bottom part of Zechstein rocks in vicinity of polymetallic stratabaund orebody. The dislocations relate to the paleomorphology of the Rotligende/Zechstein boundary. The paper describes the influence of the tectonic for mining works and mine roof stability.
Źródło:
Górnictwo i Geoinżynieria; 2008, 32, 1; 217-233
1732-6702
Pojawia się w:
Górnictwo i Geoinżynieria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miedzionośność ekwiwalentna mineralizacji polimetalicznej Cu, Ag, Zn, Pb na monoklinie przedsudeckiej na przykładzie obszaru perspektywicznego Sulmierzyce-Odolanów
The equivalent copper producibility of polymetallic Cu, Ag, Zn, Pb mineralisation in the Fore-Sudetic Monocline as illustrated by the Sulmierzyce-Odolanów prospective area
Autorzy:
Zieliński, K.
Wierchowiec, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394562.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
monoklina przedsudecka
cechsztyn
głębokie złoża miedzi
mineralizacja stratoidalna
ekwiwalent polimetaliczny
Fore-Sudetic Monocline
Zechstein
deep copper deposits
stratabound mineralisation
polymetallic equivalent
Opis:
Analizowany w niniejszym artykule obszar badań Sulmierzyce-Odolanów stanowi przykład występowania głębokiej cechsztyńskiej mineralizacji metalicznej na monoklinie przedsudeckiej. W przeciwieństwie do złóż eksploatowanych obecnie tego typu obszary nie były wcześniej brane pod uwagę pod kątem ewentualnego wydobycia. Jednakże w ostatnich latach, ze względu na rozwój nowoczesnych technologii górniczych, sytuacja ta uległa zmianie i zyskały one status obszarów perspektywicznych dla przyszłego dokumentowania złóż. Graniczne parametry wyznaczające złoże, zalecane do stosowania przy przygotowywaniu dokumentacji geologicznej, choć nieobowiązkowe, ustanowione zostały rozporządzeniem Ministra Środowiska. W przypadku stratoidalnych złóż cechsztyńskich biorą one pod uwagę ekwiwalentną zawartość i zasobność jedynie dwóch metali, tj. miedzi, jako głównego składnika użytecznego, oraz srebra. Prowadzi to do niedoszacowania zasobów rud, w których występują także inne metale, m.in. cynk i ołów, co jest szczególnie niekorzystne w przypadku złóż głębokich, gdzie z ekonomicznego punktu widzenia wskazane jest koncentrowanie się na ich najbogatszych partiach oraz dokumentowanie, a w przyszłości wydobywanie wszystkich użytecznych metali. Rozporządzenie Ministra Środowiska nie uwzględnia także wahań rynkowych cen metali w czasie, które mają istotny wpływ na zawartość i zasobność ekwiwalentną tych pierwiastków w złożu. W artykule zaprezentowano autorskie wzory mające na celu obliczenie zawartości i zasobności polimetalicznego ekwiwalentu uwzględniającego udział w rudzie czterech pierwiastków: miedzi, srebra, cynku i ołowiu. Umożliwiają one także oznaczanie tych wartości dla dowolnie wybranych przedziałów czasowych oraz śledzenie ich zmian w czasie. Poza parametrami jakościowymi możliwe jest również obliczenie wartości zasobów kopaliny w złożu wyrażonej w dolarach amerykańskich na metr kwadratowy jego powierzchni dla każdego z wybranych przedziałów czasowych. Do obliczeń wykorzystano wyniki analiz chemicznych archiwalnych rdzeni wiertniczych pochodzących z bada - nego obszaru. Łącznie przeanalizowano 135 otworów archiwalnych położonych w jego granicach. Na podstawie uzyskanych wyników oszacowano zmienne w czasie zasoby ekwiwalentu polimetalicznego (Cu-Ag-Zn-Pb) oraz ich wartość rynkową wyrażoną w dolarach amerykańskich dla każdego roku w przedziale czasowym 2012–2016.
The “Sulmierzyce-Odolanów” study area analyzed in the present paper constitutes an example of the presence of deep Zechstein metallic mineralization in the Fore-sudetic Monocline. Unlike the shallow deposits which are being mined nowadays, these types of areas were not previously considered in terms of their possible extraction. However, in recent years, due to the development of modern mining technologies, this situation has changed and these areas have become prospective for the future documenting of mineral deposits. The threshold parameters delimiting an ore deposit, recommended for use when preparing geological documentation and not compulsory, have been established by the regulation of the Minister of environment. in the case of stratabound Zechstein deposits they take the equivalent percentage and productivity of only two metals, i.e. copper, as the main useful component, and silver into account. This leads to the underestimation of the resources of ore which also contains other metals, including zinc and lead, which is particularly disadvantageous in the case of deep deposits, which from an economic standpoint, it is advisable to focus on their richest parts and to document, and in the future to extract all the useful metals. Also, the regulation of the Minister of environment does not take into account the fluctuations of the market prices of metals over time, the impact of which on the equivalent content and productivity of these elements in the deposit is considerable. This paper presents the authors’ own formulas intended to calculate polymetallic equivalent content and productivity taking the share of four elements in the ore into account: copper, silver, zinc and lead. They also enable determining these values for arbitrarily selected time intervals and tracing their changes over time. Apart from the quality parameters it is also possible to calculate the value of mineral resources in the deposit expressed in American dollars per one square meter of its area for each selected time interval. The calculations used the results of chemical analyses of historical drill cores originating from the studied area. A total of 135 historical holes located within its boundaries were analyzed. Based on the obtained figures, the time-varying resources of the polymetallic equivalent (Cu-Ag-Zn-Pb) were estimated along with their market value expressed in American dollars for each year in the time interval of 2012–2016.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 106; 257-274
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strukturalne i teksturalne cechy wtórnej mineralizacji dolnocechsztyńskiej w południowo-zachodnim rejonie perykliny Żar
Structural and textural characteristics of Lower Zechstein secondary mineralization in the southwestern area of the Żary Pericline
Autorzy:
Chmielewski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062630.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
struktury i tekstury minerałów kruszcowych
wtórna mineralizacja kruszcowa
łupek miedzionośny
cechsztyn
peryklina Żar
ore textures and structures
secondary ore mineralization
Kupferschiefer
Zechstein
Żary Pericline
Opis:
Przedstawiono charakterystykę struktur minerałów i tekstur rud obecnych w utworach dolnego cechsztynu, na podstawie materiału rdzeniowego z otworu wiertniczego Dębinka P-10, typowych dla poszczególnych poziomów litologicznych i stref geochemicznych, przy pomocy badań mikroskopowych w świetle odbitym. Przeprowadzono identyfikację minerałów kruszcowych i tlenkowych oraz określono sukcesję mineralną i relacje poszczególnych struktur minerałów względem tekstur rud goszczących mineralizację. Rozpoznano następujące minerały kruszcowe: bornit, chalkozyn, digenit, sfaleryt, galenę, chalkopiryt, piryt, kowelin, arsenopiryt oraz tlenkowe: hematyt i magnetyt. Istotnym zjawiskiem mającym wpływ na występowanie minerałów w postaci poszczególnych struktur oraz na powstawanie wybranych tekstur rud jest zasięg facji geochemicznych, determinujących formy występowania minerałów kruszcowych i tlenkowych.
The paper presents the characteristics of mineral structures and ore textures observed in lowermost Zechstein sediments from the Dębinka P-10 borehole based on microscopic observations in reflected light. Detailed studies of ore textures and structures in individual lithologic intervals and geochemical zones were performed. Microscopic observation revealed many interesting features of mineralization and allowed identification of mineral assemblages in host sediments. Petrographic analysis of polished sections contributed to precise description of a complex relationship between various ore textures and structures in relation to gauge minerals and host sediments. Microscopic studies of polished sections enabled to identify the following ore minerals: bornite, chalcocite, digenite, sphalerite, galena, chalcopyrite, pyrite, covellite and arsenopyrite, and oxides: hematite and magnetite. The range of geochemical facies, which determine the forms of occurrence of ore minerals and oxides, is a very important phenomenon affecting the occurrence of minerals in the form of individual structures and the formation of some ore textures.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 448 (2); 333--343
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deformacje przed- i pokonsolidacyjne w skałach osadowych terygenicznej strefy przejściowej PZt (cechsztyn/pstry piaskowiec dolny) na obszarze synkliny grodzieckiej, Sudety: interpretacja procesowa oraz implikacje regionalne
Pre- and post-consolidated sediment deformations in the transitional Terrigeneous Series PZt (Zechstein/Lower Buntsandstein) in the Grodziec Syncline, Sudetes: process interpretation and regional implications
Autorzy:
Durkowski, K.
Sokalski, D.
Wojewoda, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061823.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
synklina grodziecka
pstry piaskowiec
cechsztyn
Sudety
deformacje przedkonsolidacyjne
deformacje pokonsolidacyjne
Grodziec syncline
Buntsandstein
Zechstein
Sudetes
pre-consolidated sediment deformation
post-consolidated sediment deformation
Opis:
Na obszarze synkliny grodzieckiej, wschodniej części synklinorium północnosudeckiego osady najwyższego cechsztynu są reprezentowane przez mułowce i bardzo drobnoziarniste piaskowce, które płynnie i w sposób ciągły przechodzą w typowe osady pstrego piaskowca. Utwory te należą do terygenicznej strefy przejściowej PZt, której najwyższą część budują heterolity falowe.Wheterolitach wyróżniono strefę licznych deformacji przed- i pokonsolidacyjnych. Deformacje przedkonsolidacyjne posiadają liczne cechy charakterystyczne dla sejsmitów, natomiast geneza deformacji pokonsolidacyjnych nie jest jednoznaczna i wymaga dalszych badań. Strefa deformacji stanowi ważny poziom korelacyjny na obszarze synkliny grodzieckiej, który jest także obserwowany w analogicznych osadach monokliny przedsudeckiej w rejonie Głogowa i Rudnej.
In the Grodziec Syncline (Eastern part of the North-Sudetic Synclinorium) the uppermost Zechstein sediments are represented by mudstones and very fine grained sandstones, which smoothly continue into typical Buntsandstein deposits. These sediments belong to Transitional Terrigeneous Series (PZt), which uppermost part is developed as heterolithic tempestites. A zone abundant in pre- and post-consolidated sediment deformation structures was distinguished within heterolithic sediments. The pre-consolidated sediment deformation structures have numerous features of seismites, on the other hand post-consolidated deformation structures raise more doubts about their origin and require more future research.Azone of pre- and post-consolidated sediment deformation is an important correlation horizon for the Grodziec Syncline. Furthermore, such zone is also observed in the analogous deposits of the Fore-Sudetic Monocline in the Glogow–Rudna area.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2017, 469; 155--176
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New stratigraphic scheme for Zechstein rocks in the Pogorzela High (Foresudetic Monocline) and its significance for hydrocarbon exploration
Autorzy:
Kwolek, K.
Mikołajewski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2066027.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
monoklina przedsudecka
Wolsztyn
cechsztyn
Pogorzela
dane sejsmiczne 3D
Fore Sudetic Monocline
Wolsztyn High
Pogorzela High
Zechstein Limestone (Ca1)
3D seismics
Opis:
Results of an analysis of new 3D seismic data, obtained from the part of the Wolsztyn High in the Pogorzela High area (SW Poland), allow to test the existing knowledge regarding the geologic framework of the Zechstein rocks in this area. A characteristic arrangement of seismic reflectors within pinched-out Zechstein deposits on slopes of the high shows that they are overlapped in relation to the distinct surface of angular unconformity related to the base of the Zechstein-the Z1'seismic boundary. 3D seismic data seems to show that PZ1 strata are absent in the close vicinity of the Pogorzela High with the lower part of the PZ2 cyclothem also absent across the crest. This suggests that the interpretation of the stratigraphy of Zechstein deposits in the Pogorzela-1 and Pogorzela-2 wells (located on the crest of the high) is, in the light of 3D seismic data, questionable. Probably, the initial stages of the Zechstein transgression did not reach the most elevated part of the high, so that the Carboniferous basement is directly overlain by rocks of the Main Dolomite (Ca2), not by the Zechstein Limestone (Ca1) as was previously thought. The lack of Ca1 strata across the crest of the Pogorzela High opens new exploration perspectives in this interval and explains the apparent negative results of boreholes drilled in 1970s. Presumably it also explains differences in formation of these rocks in comparison with the central and western part of the Wolsztyn High (the Kościan-Nowy Tomyśl area).
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2007, 55, 12/1; 1037-1047
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Integracja mikrotermometrii inkluzji fluidalnych i modelowań historii termicznej/pogrążania w badaniach pochodzenia węglowodorów i ich nagromadzeń w skałach dolomitu głównego (Ca2) północno-zachodniej Polski (otwór wiertniczy Benice-3)
Fluid inclusion microthermometry and burial/thermal history modeling combined to reveal hydrocarbon origin and accumulation in the main dolomite (Ca2) rocks of northwestern Poland (well Benice-3)
Autorzy:
Słowakiewicz, M.
Poprawa, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062691.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
inkluzje fluidalne
modelowanie historii pogrzebania/termicznej
dolomit główny
cechsztyn
platforma Kamienia Pomorskiego
fluid inclusions
burial/thermal history modeling
Main Dolomite
Zechstein
Kamień Pomorski Platform
Opis:
Badania inkluzji fluidalnych są bardzo pomocne w zrozumieniu procesów cementacji w skałach zbiornikowych oraz określenia relacji między nimi a migracją węglowodorów. W połączeniu z modelowaniem basenów badania te pozwalają uszczegółowić historię pogrążania, temperatury i ciśnienia danego basenu sedymentacyjnego. Przykład integracji tych metod badawczych stanowią prezentowane w artykule wyniki badań przeprowadzonych na próbkach z otworu wiertniczego Benice-3. Próbki pobrano z utworów węglanowych dolomitu głównego (Ca2), występujących w obrębie platformy węglanowej Kamienia Pomorskiego (PWKP, Pomorze Zachodnie). Obszar ten stanowi północno-zachodnią część polskiego basenu cechsztyńskiego. Na obszarze PWKP znajduje się jedno z największych polskich złóż ropy naftowej Kamień Pomorski, występujące w węglanowych facjach platformowych Ca2. Skały zbiornikowe reprezentują facje doloziarnitów zdeponowanych w strefie płycizn oolitowych. Inkluzje fluidalne znaleziono we wczesnodiagenetycznych cementach anhydrytowych. Po uzyskaniu danych mikrotermometrycznych obliczono rzeczywiste wartości temperatury i ciśnienia precypitacji cementów anhydrytowych, które wynoszą: 94–110°C oraz 270–330 bary. Stężenie solanki wynosi od 1,6 do 5,2% wag. równoważnika NaCl z małą ilością CO2 oraz CaCl2. Skład jest typowy dla roztworów formacyjnych związanych z procesami anhydrytyzacji skał dolomitu głównego w warunkach płytkiego do średniego pogrzebania. Porównując wyniki otrzymane z pomiarów inkluzji fluidalnych z modelowniami historii pogrzebania basenu sedymentacyjnego stwierdzono, że temperatury 94–110°C zostały osiągnięte przez cementy anhydrytowe w okresie wczesnej–późnej jury, tj. ok. 153–181 mln lat temu. Migracja roztworów niosących węglowodory miała miejsce przed migracją fluidów, które doprowadziły do anhydrytyzacji, ale po procesach dolomityzacji.
Fluid inclusion studies can be very helpful in understanding petroleum genesis and hence aid hydrocarbon exploration. When combined with basin modeling, such studies may allow detailed refinements to the general burial–temperature–pressure history of a sedimentary basin. As a case study, borehole data derived from the Main Dolomite (Ca2) carbonates of the Benice-3 well located within the Kamień Pomorski carbonate platform (KPCP, West Pomerania) of the northwestern part of the Polish Zechstein Basin were considered. The KPCP area contains one of the largest Polish oilfields, Kamień Pomorski, localized within the Ca2 platform facies and contains geological reserves of 317974 BBL of oil. The reservoir rocks of the Ca2 are characterized primarily by oolitic dolograinstone facies deposited within the oolite shoal zone. In this study, fluid inclusion data were obtained from early diagenetic anhydrite cements. After pressure correction, these data revealed temperatures within the range 94–110°C with pressures of 270–330 bars. The composition of the brine was found to be from 1.6 to 5.2 wt. % NaCl with small amounts of CO2 and CaCl2. This represents formation brines associated with an anhydritization process of the Main Dolomite rocks during shallow-to-intermediate burial conditionss. By integration of the results of fluid inclusion microthermometry with a basin modeling approach claimed that temperatures of 94–110°C were obtained by anhydrite cements during Early–Late Jurassic time. Migration of hydrocarbon-bearing solutions was before migration of fluids which led to anhydritization but after dolomitization.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2010, 439 (1); 181--188
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eksploatacja górnicza a zuskokowanie spągowej partii utworów cechsztyńskich w Kopalni "Rudna" KGHM, Polska Miedź S.A.
Mining exploitation and the tectonic dislocation of Lower/Upper Permian rocks boundary in "Rudna" Mine, the KGHM Polish Copper SA
Autorzy:
Markiewicz, A.
Suchan, J.
Tomanik, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/349174.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
eksploatacja górnicza
monoklina przedsudecka
cechsztyn
tektonika
subhoryzontalne strefy ścinania
stateczność stropu
mining exploitation
Fore Sudetic Monocline
Zechstein
tectonics
sub-horizonat shear surfaces
roof stability
Opis:
Występujące na granicy dolnego i górnego permu struktury tektoniczne odsłaniające się w trakcie eksploatacji polimetalicznych złóż monokliny przedsudeckiej wskazują na częste występowanie subhoryzontalnych przemieszczeń spągowej części utworów cechsztyńskich, oraz tworzą specyficzne strefy w obrębie elewacji piaskowca. Artykuł skupia się na związku zachodzącym pomiędzy tymi przesunięciami, a morfologią spągu cechsztynu w rejonie elewacji. Autorzy wskazują na związek pomiędzy podstawowymi objawami tego typu tektoniki i wykształceniem tektonicznie przeobrażonych stref oraz warunkami prowadzenia i zaburzeniami postępu robót górniczych. Rozważania te mogą mieć praktyczne zastosowanie w analizie geodynamicznej górotworu i projektowaniu robót górniczych.
The tectonic deformation of Upper and Lower Permian rocks on the Fore Sudetic Monocline appears as subhorizontal displacements of the bottom part of Zechstein rocks in vicinity of polymetallic stratabaund orebody. The dislocations relate to the paleomorphology of the Rotligende/Zechstein boundary. The paper describes relations between the tectonic and structure zonation of the hostrock inside the paleohighs and the petrographical rebuilt of dolomite structure and the conditions of mining exploitation. The discussion can be practically apply in to geodynamic analyze of the hostrock and preparing the mining works.
Źródło:
Górnictwo i Geoinżynieria; 2007, 31, 3/1; 395-407
1732-6702
Pojawia się w:
Górnictwo i Geoinżynieria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poziomy mineralne w solach cechsztyńskich wysadu solnego Kłodawa jako narzędzie korelacji litostratygraficznej
Mineral levels in Upper Permian (Zechstein) salts of the Kłodawa salt diapir as a tool for lithostratigraphic correlation
Autorzy:
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183555.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
górny perm (cechsztyn)
stratygrafia cechsztynu
skały solne
minerały solne
wysad solny Kłodawa
Upper Permian (Zechstein)
Zechstein stratigraphy
salt rocks
salt minerals
Kłodawa salt diapir
Opis:
W utworach ewaporatowych występuje wiele minerałów akcesorycznych, nierozpuszczalnych w wodzie, które można łatwo wydzielić poprzez rozpuszczenia tych osadów. Z próbek pobranych z soli kamiennych, potasowo-magnezowych i zubrów wysadu solnego Kłodawa wydzielono w efekcie hydroseparacji nierozpuszczalne w wodzie residuum, w którym stwierdzono obecność idiomorficznych monokryształów: anhydrytu, hydrotalkitu siarczanowego, magnezytu, dolomitu, kalcytu, boracytu, kongolitu, kwarcu, hematytu, pirytu, siarki, oraz mikrokrystaliczne skupienia szajbelyitu, talku, mik i chlorytów. Większość z tych minerałów występuje jednocześnie w różnych warstwach profilu. Nieliczne z nich wykazują bardzo wąski zakres koncentracji dotyczący wyłącznie określonej warstwy lub części pokładu, tworząc swego rodzaju poziomy mineralne. Należą do nich: kwarc i kalcyt z wrostkami bituminów, boracyt, szajbelyit, talk, hydrotalkit siarczanowy i kongolit. Na podstawie ich występowania wydzielono w kłodawskim wysadzie solnym pięć poziomów mineralnych. Mogą one być nowym narzędziem do identyfikacji oraz korelacji litostratygraficznej pokładów i warstw w cechsztyńskich złożach soli.
Evaporate formations include a number of accessory minerals that are insoluble in water. They can be easily separated by dissolving sediments. The samples collected from rock, potassium-magnesium and zuber salts of the Kłodawa salt diapir were subjected to hydro-separation to obtain insoluble residuum in which the presence of idiomorphic monocrystals was found: anhydrite, sulphate hydrotalkite, magnesite, dolomite, calcite, boracite, kongolite, quartzite, hematite, pirite and sulphur, as well as microcrystalline concentrations of szaibelyite, talc, mica and chlorites. The majority of those minerals occur in various section layers at the same time. Few of them display a very narrow scope of concentration relating to exclusively specific layer or part of the stratum, creating specific mineral layers. They include: quartz and calcite with the ingrowths of bitumen, boracite, szaibelyite, talc, sulphate hydrotalkite and kongolite. Based on the occurrence of those minerals, five mineral levels were identified in the Kłodawa salt diapir. They can present a new tool for lithostratigraphic identification and correlation of strata and layers in Zechstein salt deposits.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2010, 36, 3; 367-393
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litostratygrafia i geochemia cechsztyńskiej serii solnej przewierconej otworem M-35 w wysadzie solnym Mogilno
Lithostratigraphy and geochemistry of the Zechstein salt series of the Mogilno salt dome drilled through by borehole M-35
Autorzy:
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192099.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
utwory solne
cechsztyn
późny perm
ewaporaty cechsztyńskie
stratygrafia
geochemia
wysad solny Mogilno
salt deposits
Zechstein
Late Permian
Zechstein evaporites
stratigraphy
geochemistry
Mogilno Salt Dome
Opis:
Otwór badawczo-eksploatacyjny M-35 jest zlokalizowany w południowo-wschodniej części wysadu solnego Mogilno (Ryc. 2). Został odwiercony do głębokości 1755 metrów. Otwór nawierca ewaporaty późnego permu (cechsztynu). W analizowanym rdzeniu wydzielono 13 ogniw cechsztyńskiej serii solnej cyklotemów PZ2, PZ3 i PZ4. Złoże solne w rejonie otworu M-35 jest uformowane tektonicznie. W wyniku procesów halokinetycznych i halotektonicznych warstwy solne zostały silnie sfałdowane i zalegają bardzo stromo. Upad warstw waha się od 35 do 90°. Najczęściej jednak wynosi 70-80°. W wyniku częstych zmian kąta upadu i przefałdowań otwór przewierca kilkakrotnie te same ogniwa. Ponadto wiele wydzieleń jest zredukowanych lub całkowicie wyklinowanych. W profilu nie stwierdzono warstw stropowych cyklotemu PZ4 i ewaporatów starszych niż ogniwo starszej soli kamiennej (Na2).
The M-35 exploratory borehole and operating well is located in the south-eastern part of the Mogilno Salt Dome (Fig. 2). It was drilled down to the depth of 1,755 m penetrating the Upper Permian (Zechstein) evaporates. Its core section enabled to distinguish 13 lithostratigraphic members of the Zechstein salt series, represented cyclothems PZ2, PZ3, and PZ4. The observed salt units had been tectonically extremely folded and steeply arranged. The layers dip varies from 35° to 90°, mostly 70-80° and the same salt units repetated several times in the section. Also many of them were reduced in thickness or completely wedged out. The uppermost units of PZ4 cycle or evaporates older than the Older Halite (Na2) unit, were not found in the studied profile.
Źródło:
Przegląd Solny; 2016, 12; 114--126
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mineralogiczno-petrograficzna charakterystyka utworów zubru czerwonego (Na4t) występujących w rejonie otworu M-34 w wysadzie solnym Mogilno
Mineralogical and petrologic characteristic of Red Zuber (Na4t) deposits from the borehole M-34 of the Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Natkaniec-Nowak, L.
Wachowiak, J.
Stach, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192126.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
minerały solne
sole ilaste
zuber czerwony
górny perm
cechsztyn
wysad solny Mogilno
salt minerals
clayey salt
Red Zuber
Upper Permian
Zechstein
Mogilno salt dome
Opis:
Ewaporaty solno-ilaste – zubry osadziły się w górnym permie wraz z innymi skałami solnymi, w osiowej części wschodnio-europejskiego basenu górnopermskiego i są osadami charakterystycznymi dla polskiej prowincji cechsztynu na obszarze środkowej Polski. Wskutek silnej subsydencji skały te zostały pogrzebane na głębokość kilku kilometrów i tam zostały poddane przeobrażeniom diagenetycznym i/ lub metamorficznym. W wyniku tych procesów powstało wiele nowych, towarzyszących halitowi, minerałów epigenetycznych. W badanych skałach zubrowych, oprócz halitu, stwierdzono minerały ilaste, naniesione do cechsztyńskiego zbiornika sedymentacyjnego z otaczającego lądu. Na podstawie analizy rentgenograficznej najdrobniejszej frakcji osadu nierozpuszczalnego w wodzie, stwierdzono występowanie illitu i chlorytu. Illit może być słabo przeobrażonym minerałem pierwotnym, natomiast chloryt jest produktem wtórnych, postsedymentacyjnych przeobrażeń geochemicznych. Wyraźny refleks od płaszczyzny dhkl = 1,54Å wskazuje, że jest to chloryt trioktaedryczny. Oprócz minerałów ilastych, stwierdzono występowanie kwarcu, anhydrytu, magnezytu i hematytu. Minerały te wykształcone są w formie idiomorficznych lub/i subidiomorficznych kryształów. Ich wielkość waha się od setnych części milimetra do 2 mm. W składzie chemicznym soli ilastej, wydzielonej z warstwy zubru czerwonego, wśród oznaczonych pierwiastków zdecydowanie przeważają sód i chlor (ponad 94% wag.). Pozostałe 6% wag. stanowią: siarczany (SO4 2-), wapń, magnez, glin, potas, żelazo oraz w bardzo małej ilości krzemionka (SiO2) i brom.
Clayey-salt evaporites, called zubers, were deposited in the axial part of the Eastern European Zechstein (Upper Permian) basin . Zubers are the most characteristic rocks for the Polish province of Zechstein on the Polish Lowlands. As a result of strong subsidence, the rocks were buried down to the depth of several kilometers and afterwards subjected to diagenetic and metamorphic transformations. Consequently, many epigenetic minerals have developed in the presence of halite such as: anhydrite, quartz, magnezite and hematite. These minerals were developing mostly in the form of idiomorphic and/or sub-idiomorphic crystals from hundredths parts of millimeter up to 2 mm in size. In addition to halite, the main component found in zuber’s rock was a clay matter, delivered into the Zechstein basin from the surrounding land. Based on the X-ray analysis of the finest water insoluble fractions, two clay minerals were identified: illite and chlorite. Illite could be a poorly transformed primary mineral, while chlorite is a secondary one, produced during post-sedimentation geochemical transformations. A clear reflex dhkl = 1.54Å indicates that it is a trioctaedral chlorite. In addition to clay minerals, the finest fraction also includes quartz, anhydrite, magnezite and hematite. The chemical composition of clay salt, a component of the Red Zuber (Na4t) unit, is strongly dominated by sodium and chlorine among the identified elements (over 94 weight%). The remaining ca. 6 weight% includes: sulfates (SO4 2-), calcium, magnesium, aluminum, potassium, iron and a small amount of silica (SiO2) and bromo.
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 13--24
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mineralogiczno-petrograficzna charakterystyka utworów zubru brunatnego (Na3t) występujących w rejonie otworu M-34 w wysadzie solnym Mogilno
Mineralogical and petrographic characteristic of Brown Zuber deposits (Na3t) from the borehole M-34 of the Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Wachowiak, J.
Natkaniec-Nowak, L.
Smoliński, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192129.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
minerały solne
sole ilaste
zuber czerwony
górny perm
cechsztyn
wysad solny Mogilno
salt minerals
clayey salt
Brown Zuber
Upper Permian
Zechstein
Mogilno Salt Dome
Opis:
W profilu ewaporatów cechsztyńskich na Niżu Polskim utwory zubrowe występują w stropowej partii cyklotemu PZ3 (zuber Na3t) i w środkowej partii cyklotemu PZ4 (zuber Na4t) (Czapowski i in. 2008), gdzie w naturalnej, nie zaburzonej sekwencji tworzą kompleks skał iłowo-solnych o łącznej miąższości około 320–400 m (Wagner, 1994). W wysadach solnych, wypiętrzonych w wyniku procesów halokinetycznych z głębokości około 6000 m, miąższość ta jest bardzo zmienna. W wysadzie kłodawskim miąższość skał zubrowych ogniwa zubru brunatnego waha się od 80 do 140 metrów (Charysz, 1973). W profilu otworu badawczego M-34, odwierconego w wysadzie solnym Mogilno, skały zubru brunatnego stwierdzono w dwóch interwałach głębokości: 1063-1100 m oraz 1457- 1468 m (Wachowiak, Pitera, 2013). Są to utwory iłowo-solne o zmiennej proporcji udziału halitu w stosunku do minerałów ilastych. W badanych próbkach zawartość halitu waha się od 78,6% wag. do 88,4% wag. Zawartość części trudno rozpuszczalnych w wodzie zmienia się od 21,4% wag. do 11,6% wag. Nierozpuszczalne w wodzie residuum jest zbudowane z takich minerałów jak: anhydryt, kwarc, magnezyt, dolomit, piryt oraz minerały ilaste (illit, chloryt), które zidentyfikowano na podstawie analizy rentgenograficznej. W składzie chemicznym skał zubru brunatnego dominują jony sodu i chloru, których sumaryczny udział wynosi 79% i 86% wag. Pozostałą masę skały stanowią jony siarczanowe, węglanowe, wapń, magnez, glin, potas, żelazo, krzemionka oraz w minimalnej ilości inne pierwiastki występujące śladowo.
Brown Zuber rocks (Na3t) occur in the upper part of the PZ3 cyclothem, creating nearly 80-140 m complex of claysalt rocks in the normal deposit succession of the Zechstein (PZ) evaporite profile of the Polish Lowlands (Charysz, 1973; Czapowski et al., 2008). In the salt domes formed by the halokinetic processes, the thickness of this complex is variable. Brown Zuber rocks were found in two depth intervals: 1063-1100 m and 1457-1468 m (Wachowiak, Pitera, 2013) in the profile of exploratory borehole M-34, drilled in the Mogilno Salt Dome. Those were clay-salt formations with changeable proportions of halite and clay minerals. Halite is the main rock-forming mineral, and the samples analysis demonstrated that its content ranges from 78,6 to 88,4 wt.%. The proportion of poorly water soluble parts varies from 21,4 to 11,6 wt.%. The insoluble residuum is composed of such minerals as: anhydrite, quartz, magnesite, pyrite, and clay minerals (illite and chlorite), identified on the basis of X-ray analysis. Chemical composition of the Brown Zuber rocks is dominated by sodium (Na) and chlorine (Cl). The total proportion of these elements amounted 79 and 86 wt.% by weight. Sulfate ion (SO42-), calcium, magnesium, aluminum, potassium, iron and silica (SiO2) equal the remaining wt.%. as well as a small amount of bromine was detected.
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 25--38
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Granica pięter cechsztynu PZ3 i PZ4 w wysadzie solnym Inowrocławia na archiwalnych fotografiach w kopalni "Solno" - przyczynek do interpretacji lokalnych warunków sedymentacji w środkowej części polskiego basenu cechsztyńskiego
Zechstein PZ3/PZ4 cyclothems boundary in the Inowrocław salt dome according to archival photographs of the "Solno" mine - an interpretation of local sedimentation conditions in the central part of the Polish Zechstein Basin
Autorzy:
Poborska-Młynarska, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183467.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Inowrocław
wysad solny
cechsztyn
granica PZ3/PZ4
niedociągłość stratygraficzna
spękania błotne
Inowrocław salt dome
Zechstein
PZ3/PZ4 boundary
stratigraphic discontinuity
mud cracks
Opis:
Na odsłonięciach w kopalni "Solno" w Inowrocławiu (obecnie zlikwidowanej) na początku lat 80. ubiegłego wieku udokumentowano fotograficznie spękania błotne na stropie zubru brunatnego Na3t kończącego cykl sedymentacyjny piętra cechsztynu PZ3. Zuber brunatny przykryty jest warstwą soli podścielającej Na4a0, która stanowi pierwszy utwór kolejnego piętra cechsztynu PZ4. Kontakt zubru brunatnego z solą podścielającą zarysowuje się wyraziście. W niektórych odsłonięciach pojawia się na nim cienka (1-2 cm) warstewka anhydrytu, wskazująca na rozcieńczenie roztworu w zbiorniku sedymentacyjnym. Miejscami, pomiędzy spękaniami błotnymi na stropowej powierzchni zubru brunatnego a typową solą podścielającą, pojawia się cienka (decymetrowa) warstwa soli kamiennej czerwonej, ciemnoczerwonej, która prawdopodobnie powstała z rozpuszczania soli w stropowych partiach zubru. Udokumentowane fotograficznie zjawiska świadczą o krótkim epizodzie wynurzenia się dna zbiornika sedymentacyjnego i przerwania ciągłości sedymentacji na tym obszarze, a także o warunkach paleogeograficznych osadzania się soli podścielającej.
Three decades ago in the exposures of the Inowrocław "Solno" salt mine, mud cracks at the top of Brown Zuber complex (Na3t) of the PZ3 Zechstein cyclothem were observed and documented in photographs. Brown Zuber complex is covered by the layer of Underlying Halite which is the first member of the PZ4 Zechstein sequence. The contact between Brown Zuber and Underlying Halite is clearly delineated. In some exposures a thin (1-2 cm) layer of anhydrite appears indicating the episode of dilution of brines in the sedimentation basin. Sometimes the thin (10 cm) layer of red or dark red salt occurs between the mud cracks on the top of Brown Zuber and a typical Underlying Halite. Probably the layer was created as a result of salt dissolving within the upper part of zuber and re-sedimentation. Documented features provide the evidence of the short episode of subaerial exposure of the basin bottom and of the discontinuities during sedimentation in this area. They also provide new information on paleogeographic conditions of Na4a0 salt sedimentation.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2011, 37, 2; 283-292
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe dane na temat epigenetycznej mineralizacji Ni-Co-As z okolic Kożuchowa (SW Polska)
New data on the epigenetic Ni-Co-As mineralization of Kożuchów vicinity (SW Poland)
Autorzy:
Krzemiński, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394997.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
żyły typu Rücken
mineralizacja epigenetyczna
żyłowa mineralizacja Co-Ni-As
cechsztyn
monoklina przedsudecka
Rücken type veins
epigenetic mineralization
Co-Ni-As vein mineralization
Zechstein
Fore Sudetic Monocline
Opis:
Przedstawiono charakterystykę mineralogiczną żył kruszcowych rozcinających utwory wapienia cechsztyńskiego w nowo wykonanym otworze wiertniczym Zatonie C3. Badany otwór wiertniczy zlokalizowano w okolicy miejscowości Kożuchów, gdzie w latach 1960. prowadzono poszukiwania rud Cu-Ag w bliskim sąsiedztwie bloku przedsudeckiego. Nawiercone nowo wykonanym otworem żyły z arsenkami niklu, kobaltu oraz minerałami srebra rozcinają utlenione utwory wapienia cechsztyńskiego. Przeprowadzone obserwacje mineralogiczne, wykazały duże podobieństwo do znanych utworów typu Rücken z obszaru Mansfeld i Richelsdorf w Niemczech oraz epigenetycznych żył z obszaru złoża monokliny przedsudeckiej. Pojawienie się mineralizacji typu Ni-Co-As w utlenionej serii wapienia cechsztyńskiego, pozwolito określić genezę badanych żył epigenetycznych. Wysunięto hipotezę, że badane żyły powstały w warunkach hydrotermalnych niskich temperatur i są młodsze w stosunku do wtórnego utlenienia zaznaczającego się w dolnocechsztyńskiej serii miedzionośnej.
A mineralogical characterisation of the ore veins intersecting the Zechstein limestone sediments in the newly drilled Zatonie C3 borehole has been presented. The examined borehole is located near the town of Kożuchów, where prospecting for Cu-Ag ores took place in the 1960s in close vicinity to the Fore-Sudetic Block. The veins with nickel and cobalt arsenides as well as silver minerals recorded in the new drillhole intersect the oxidised Zechstein limestone sediments. The conducted mineralogical observations have proven major similarity to the known "Rücken" type sediments from the "Mansfeld" and "Richelsdorf' areas in Germany, as well as the epigenetic veins from the Fore-Sudetic Monocline deposit area. The presence of Ni-Co-As type mineralisation in the oxidised series of the Zechstein limestone allowed for determination of the origin of the examined epigenetic veins. A hypothesis has been formulated that the examined veins were created under low-temperature hydrothermal conditions and are younger as compared to the secondary oxidation visible in the lower-Zechstein copper-bearing series.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2014, 88; 149-160
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lithostratigraphic and bromine profile of the Zechstein salt series In the area of borehole M-29 of the Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192118.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
salt deposits
Zechstein
Late Permian
Zechstein evaporites
Zechstein stratigraphy
salt cyclothems
Mogilno salt dome
złoża soli
cechsztyn
późny perm
ewaporaty cechsztyńskie
stratygrafia cechsztynu
cyklotemy solne
wysad solny Mogilno
Opis:
The M-29 exploratory borehole and operating well is located on the Mogilno I deposit in the south-eastern section of the Mogilno Salt Dome (Fig. 2). It was drilled down to the depth of 1,751 m in 2014. The borehole penetrated the evaporites of the Upper Permian (Zechstein) and a sequence of clay-mudstone-sand formations of the Lower Triassic. 11 lithostratigraphic members of the Zechstein salt series, belonging to cyclothems PZ-2, PZ-3, and PZ-4, were separated in the core subjected to our analysis. The salt deposit of the borehole M-29 area had been formed tectonically. The borehole cuts through a deep syncline, filled with the sediments of cyclothems PZ3 and PZ4. The syncline is limited on the ceiling and floor sides by anticlines composed mainly of Na2 rock salt. As a result of the uplift of the two anticline intrusions, the salt layers became strongly folded and formed very steeply. The borehole pierces through the same members several times. Many divisions are reduced in thickness or completely wedged out. No ceiling layers of cycle PZ-4 or evaporites, being older than Older Halite (Na2), were found in the profile. As a result of halokinetic and tectonic deformations, the salt layers became extremely folded and steeply arranged. The layer dip varies from 35° to 90°, mostly 60-80°. Numerous changes of the dip angle and multiple folding are demonstrated by the fact that the borehole often penetrated the same members.
Otwór badawczo-eksploatacyjny M-29 jest zlokalizowany w południowo-wschodniej części wysadu solnego Mogilno, na złożu Mogilno I (Ryc. 2). Został on odwiercony w 2014 r. do głębokości 1751 m. Otwór nawierca ewaporaty późnego permu (cechsztynu) oraz kompleks utworów ilasto-mułowcowo- piaszczystych dolnego triasu. W analizowanym rdzeniu wydzielono 11 ogniw cechsztyńskiej serii solnej cyklotemów PZ-2, PZ-3 i PZ-4. Złoże solne w rejonie otworu M-29 jest uformowane tektonicznie. Otwór przewierca głęboką synklinę, wypełnioną osadami cyklotemów PZ3 and PZ4. Synklina ograniczona jest od stropu i spągu antyklinami, zbudowanymi głównie z soli kamiennej Na2. W wyniku wypiętrzenia tych dwóch intruzji antyklinalnych warstwy solne zostały silnie sfałdowane i zalegają bardzo stromo. Otwór przewierca kilkakrotnie te same ogniwa. Wiele wydzieleń jest zredukowanych lub całkowicie wyklinowanych. W profilu nie stwierdzono warstw stropowych cyklu PZ-4 i ewaporatów starszych niż Starszy Halit (Na2). W wyniku deformacji halokinetycznych i tektonicznych warstwy solne są silnie pofałdowane i zalegają bardzo stromo. Upad warstw waha się od 35 do 90°. Najczęściej jednak wynosi 60-80°. Otwór przewierca wielokrotnie te same ogniwa ze względu na częste zmiany kąta upadu i przefałdowania.
Źródło:
Przegląd Solny; 2015, 11; 81--97
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozpoznanie wysadu solnego Wapno na tle tworzonych obrazów złoża
Recognition of the Wapno salt dome on the background of deposit imagery
Autorzy:
Kolonko, M.
Kolonko, P.
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192127.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
Kopalnia Soli Wapno
wysad solny Wapno
wysady solne
tektonika solna
hydrogeologia złóż solnych
cechsztyn
Wapno Salt Mine
salt dome Wapno
salt diapirs
salt tectonic
hydrogeology of salt deposits
zechstein
Opis:
Wysad solny Wapno był eksploatowany od początku XIX wieku. Początkowo eksploatowano margle kredowe, występujące ponad czapą gipsową tuż pod powierzchnią ziemi, następnie gips z czapy gipsowej i sól kamienną z wysadu solnego, którą nawiercono w 1871 r., na głębokości około 160 m p.p.t. Pierwsze nadanie górnicze na białą sól kamienną uzyskano w 1873 r. Podziemną eksploatację soli rozpoczęto w 1920 r., którą kontynuowano do 1977 r. Sól eksploatowano dwoma szybami na 8 poziomach eksploatacyjnych (III - VIII) na głębokości od 484 do 678 m p.p.t. W czasie działalności kopalni opracowano szczegółowo budowę wewnętrzną złoża oraz kształt i zasięg wysadu solnego i czapy gipsowej. Od początku eksploatacji kopalnia borykała się z zagrożeniem wodnym z warstw wodonośnych otaczających wysad, głównie z czapy gipsowej. Zagrożenie to wzrosło na początku lat 70. ubiegłego wieku. Szczególnie niebezpieczne były wycieki na poziomie III, w komorach 34, 36 i 37, które doprowadziły do zatopienia kopalni 5 sierpnia 1977 roku.
The Wapno salt dome has been mined since the beginning of the 19th century. Initially, chalk marls, occurring above the gypsum cap and underneath the land surface, were extracted. Later, gypsum from the cap and rock salt from the very salt dome were mined. The salt dome was drilled to the depth of ca. 160 m below the ground in 1871. The first white salt mining concessions were obtained in 1873. Underground salt mining started in 1920 and was continued until 1977. Salt was extracted through two shafts and at eight operating levels (III-VIII) located at the depths from 484 to 678 m. During the mining operations, a detailed internal deposit shape and structure were identified, together with the range of both salt dome and gypsum cap. Since the beginning of salt extraction, the salt mine struggled against water hazard presented by the aquifers surrounding the salt dome, mainly those located in the gypsum cap. The hazard increased in the 1970’s. The leaks at Level II, Chambers 34, 36, and 37, turned out to be particularly dangerous and caused the mine flooding on 5 August 1977.
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 85--100
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dokumentowanie głębokich złóż miedzi i srebra – kryteria inwestorskie
Documenting deep copper and silver deposits – investor’s criteria
Autorzy:
Speczik, Stanisław
Bieńko, Tomasz
Pietrzela, Alicja
Zieliński, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030444.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
złoża rud miedzi i srebra
graniczne wartości parametrów złoża
szacowanie zasobów
mineralizacja
cechsztyn
copper and silver deposits
parameters defining a mineral deposit
estimation of resources
mineralisation
Zechstein
Opis:
W artykule przedstawiono doświadczenia w dokumentowaniu głębokich złóż rud Cu-Ag na monoklinie przedsudeckiej, pozyskane w ramach projektu poszukiwań realizowanego przez spółki Miedzi Copper Corp. Program badań archiwalnych materiałów geologicznych, a następnie wierceń poszukiwawczo-rozpoznawczych (od 2013 r.) pozwolił na odkrycie trzech nowych złóż miedzi i srebra: Nowa Sól, Sulmierzyce Północ i Mozów. Dwa z nich zostały już udokumentowane: Nowa Sól w kategorii C2oraz Sulmierzyce Północ w kategorii C2+D, z czego ta pierwsza dokumentacja została już zatwierdzona przez organ administracji geologicznej. Na koncesjach wchodzących w skład złoża Nowa Sól trwają dalsze prace wiertnicze mające na celu udokumentowanie tego złoża w kategorii C1, umożliwiającej starania o pozyskanie koncesji wydobywczej. Podstawowym problemem przy dokumentowaniu tych złóż było opracowanie własnych inwestorskich granicznych wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, w związku z zaleganiem udokumentowanych złóż na głębokościach przekraczających 1500 m oraz rosnącą temperaturą i ciśnieniem górotworu. Parametry te zaproponowano na podstawie wykonanych przed rozpoczęciem prac wiertniczych opracowań typu „pre-feasibility study”, które wielokrotnie uaktualniano w związku ze zmieniającymi się warunkami ekonomicznymi oraz doświadczeniami z istniejących głębokich kopalń na świecie. W efekcie, wstępne założenia były wielokrotnie zmieniane, zaś wpływ nowych technologii na parametry graniczne okazał się istotniejszy od wcześniej przyjmowanych czynników, takich jak wyższa zasobność złoża, miąższość i zawartość procentowa składnika użytecznego. Ponadto, dla oceny realnego wpływu parametrów takich jak siatka kilometrowa i ilość wykonanych otworów na dokładność liczenia zasobów i ich wielkość, wykonano analizę dotychczas udokumentowanych złóż Cu-Ag w obszarze przedsudeckim.
The paper presents experience in documenting deep copper and silver deposits of the Fore-Sudetic Monocline, gained during the implementation of a prospecting program conducted by companies from the Miedzi Copper Corp. group. Analyses of historical geological materials followed by a drilling program for prospecting and exploration (since 2013) led to the discovery of three new copper and silver deposits: Nowa Sól, Sulmierzyce North and Mozów. Two of them have already been documented: the Nowa Sól deposit in the C2 category and the Sulmierzyce North deposit in the C2+D categories, with the Nowa Sól documentation already approved by the geological administration authority. Concessions included in the Nowa Sól deposit are objects of continuing drilling operations. Their aim is to document this deposit in the C1 category, which would allow an application for a mining concession. The basic problem with documenting these deposits includes the development of investor’s own threshold values of parameters that define a mineral deposit and its boundaries, due to the position of both documented deposits at depths exceeding 1500 m, as well as the increasing temperature and pressure of rock mass. These parameters were proposed on the basis of pre-feasibility studies prepared before the implementation of the drilling program, which had been updated several times in accordance with changing economic conditions and experiences earned from existing deep mines all around the world. As a result, the preliminary assumptions were modified multiple times, and the influence of new technologies on the threshold values of parameters turned out to be more important than previously considered factors, such as higher productivity of the deposit, thickness and percentage of a useful element. Furthermore, an analysis of Cu-Ag deposits documented so far in the fore-Sudetic area was performed in order to assess the factual impact of parameters like the kilometre grid and the number of drilled boreholes on the accuracy and amount of calculated resources.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2020, 61, 1; 43--54
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-50 z 50

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies