Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "cation exchange capacity" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-21 z 21
    Tytuł:
    Application of Spent Ion Exchange Sorbents for the Reclamation of Degraded Soils
    Autorzy:
    Chomczyńska, Mariola
    Wasag, Henryk
    Kujawska, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/124227.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    degraded soils
    ion exchange sorbents
    cation exchange capacity
    Opis:
    The paper presents the possibility of applying spent synthetic ion exchangers and sorbents based on natural zeolites for the reclamation of degraded soils. The obtained research results confirmed the improvement of the soil sorption capacity (cation exchange capacity) caused by the addition of spent ion exchange sorbents. They also enabled to determine the magnitude of changes of the analyzed parameters depending on the amount of wastes introduced to the soil. The addition of 1% (w/w) spent cation exchanger enables to increase the cation exchange capacity twice, whereas in the case of zeolite, the observed increase reaches about 20%. Simultaneously, introduction of waste ion exchange sorbents increases the content of exchangeable calcium and magnesium while doubling in the content of these macroelements is observed for 5% (w/w) and 2% (w/w) of spent ion exchanger, respectively. In the case of the exchangeable potassium content, a satisfactory increase is observed with 1% (w/w) addition of spent zeolite.
    Źródło:
    Journal of Ecological Engineering; 2019, 20, 2; 239-244
    2299-8993
    Pojawia się w:
    Journal of Ecological Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ammonium Adsorption Onto a Contaminated Soil-Water Environment Amended with Organic Matter
    Autorzy:
    Al-Saedi, Rasha
    Hammood, Zaman Ageel
    Chyad, Tasnim Fahim
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1839546.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    ammonium
    adsorption
    calcareous soil
    compost
    cation exchange capacity
    Opis:
    In this research, the ability of calcareous soil to absorb ammonium was investigated and the effect of compost amendment as a natural organic source on ammonium adsorption was also studied. The pH, dissolved ammonium concentrations, ammonium adsorption capacity, and cation exchangeable capacity for the soil samples were analyzed in relation to an untreated control and treatment with compost under ambient temperature and different initial ammonium concentrations (10, 20, 30, 40, 50, 70, and 100 mg/L). The amounts of ammonium adsorbed increased along with initial concentrations of dissolved ammonium for control and treatment with compost. The models evaluated in this study included the Langmuir and Freundlich isotherms. Ammonium adsorption was found to conform to the Freundlich equation isotherm more than that with Langmuir. The highest adsorption capacity was exhibited by 100 mg/L added initial ammonium concentration. Adding compost as a source of organic matter enhanced the adsorption capacity of calcareous soil with an increase in the adsorption of 36%, which indicated that the organic matter is a key limiting parameter in the mechanism of ammonium adsorption. Ammonium adsorption by calcareous soils is an important process in identifying the ammonium nitrogen route in soil-water systems.
    Źródło:
    Journal of Ecological Engineering; 2021, 22, 1; 188-194
    2299-8993
    Pojawia się w:
    Journal of Ecological Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mineralogical characteristics of the heterolithic formations from the Carpathian Foredeep Miocene sediments, south-eastern Poland
    Autorzy:
    Przelaskowska, Anna
    Zagórska, Urszula
    Urbaniec, Andrzej
    Łykowska, Grażyna
    Klaja, Jolanta
    Grela, Jacek
    Kędracka, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2172901.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    Carpathian Foredeep
    heteroliths
    lithotypes
    mineralogical composition
    cation exchange capacity (CEC)
    Opis:
    Heterolithic complexes from the Carpathian Foredeep are a subject of growing attention as many natural gas accumulations of industrial importance have been discovered in such formations during the last decades. The aim of the presented work was to determine lithotypes of different lithology and mineralogical composition in the heterolithic sequences. Individual lithotypes were distinguished of macroscopic observations of cores, X-ray diffraction analysis (XRD) and X-ray fluorescence method (XRF). Preliminary distinction between the lithotypes was based on macroscopic observations of the core samples. Correlation plots between the contents of particular minerals (XRD analyses) and corresponding elements (XRF analyses) were used for verification of the lithotypes distinguished based on macroscopic observations. Swelling properties of the investigated rocks were determined using the cation exchange capacity (CEC) values. The following lithotypes were identified: medium- to fine-grained sandstones, fine- to very fine-grained sandstones, clayey sandstones, sand-dominated heteroliths, heteroliths with approx. equal proportions of sandstones and mudstones, mud-dominated heteroliths, mudstones, clayey shales. Such division provides a basis for precise petrophysical characterization of the analyzed profiles, that is assignment of particular petrophysical parameters values to individual lithotypes. More reliable petrophysical parameters in the geophysical interpretation of heterolithic sequences allow for a more precise determination of zones characterized by good reservoir parameters.
    Źródło:
    Geology, Geophysics and Environment; 2022, 48, 3; 219--242
    2299-8004
    2353-0790
    Pojawia się w:
    Geology, Geophysics and Environment
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Improving the Quality of Clay Powders by Mechanoactivation
    Autorzy:
    Bogoslavets, Volodymyr
    Voloshyn, Yurii
    Hrytsulyak, Halyna
    Yurych, Lidiia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2202297.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    clay
    bentonite
    swelling index
    cation exchange capacity
    drilling fluid
    rheology
    Opis:
    The ability to effectively use mineral resources is the key to the sustainable development of industry in modern conditions of environmental protection. High-quality bentonites are rarely found in nature, so technologies for improving the quality of clay powders are quite relevant today. The article considers the possibility of improving the quality of clays obtained from candidate quarries for the purpose of further use as components of drilling fluids. The filtration and rheological characteristics of drilling fluids obtained on the basis of activated clay powder were also investigated by Benta Limited Liability Company.
    Źródło:
    Journal of Ecological Engineering; 2022, 23, 12; 145--154
    2299-8993
    Pojawia się w:
    Journal of Ecological Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Effect of Different Doses of N Fertilization on the Parameters of Soil Organic Matter and Soil Sorption Complex
    Autorzy:
    Šimanský, V.
    Kováčik, P.
    Jonczak, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/124019.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    nitrogen
    fertilization
    Luvisol
    soil organic matter
    hydrolytic acidity
    cation exchange capacity
    Opis:
    Mineral N fertilizer application may have an effect on soil organic matter and other soil parameters. Therefore, we studied the effects of different doses of N fertilization on soil organic matter and chemical properties of Haplic Luvisol in the locality of Dolná Malanta (Slovakia) during 2014–2016. Soil samples were collected from the plots exposed to the following treatments: 1. N0 – no N fertilization as control during 2014–2016, 2. N40 – N fertilizer at the rate of 40 kg N ha–1 in 2014 and 2016, 3. N80 – N fertilizer at the rate of 80 kg N ha–1 in 2014 and 2016, 4. N160 – N fertilizer at the rate of 160 kg N ha–1 in 2015, and 5. N240 – N fertilizer at the rate of 240 kg N ha–1 in 2015. The results showed that in N80 the soil organic carbon (SOC) content increased by 32% in comparison to N0. The addition of 80 kg ha-1 of N significantly decreased the humic substances (HS) content in the soil by 16% compared to N0. The higher doses of N fertilization 80 rather than 40 kg ha-1 as well as 240 rather than 160 kg ha-1 significantly decreased humus stability. The addition of N fertilization decreased the average values of soil pH. Values of hydrolytic acidity (Ha) increased by 41% and 46% in N40 and N80, respectively than N0, but on the other hand, this one decreased by 36% and 27% in N160 and N240, respectively in comparison to N0. Positive statistically significant correlations were determined between soil pH and SOC in N40 and N80 treatments. The increase of soil pH was connected with higher humus quality in N160 and N240. Negative correlations between humic acids (HA) and sum of basic cations (SBC) and cation exchange capacity (CEC) were observed in N80 < N160 < N240 treatments. Higher values of fulvic acids corresponded with lesser CEC in N80 and N160 treatments. In N160, with increased humus quality, CEC significantly decreased. The same effect was observed in N240. In addition, in N240, we also observed that with increased HA:FA ratio SBC and base saturation significantly decreased.
    Źródło:
    Journal of Ecological Engineering; 2017, 18, 3; 104-111
    2299-8993
    Pojawia się w:
    Journal of Ecological Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Variability of cation-exchange capacity (cec) of fenpeats in vertical profiles from eastern and central poland in relation to function of peat lands as natural geological barriers
    Autorzy:
    Rydelek, Paweł
    Bąkowska, Anna
    Zawrzykraj, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2025307.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    natural geological barrier
    peat
    fen
    cation-exchange capacity
    Nauki o Ziemi
    Opis:
    An anal y sis of cat ion-ex change ca pac ity (CEC) vari abil ity of peats is pre sented in ver ti cal pro files from east ern and cen tral Po land. CEC val ues were com pared with ash con tent (Ac), pH and CaCO3 con tent. Eight peatlands were selected for re search in the fol low ing ar eas: War saw Pla teau (2 ob jects), Siedlce Pla teau (2 ob jects), Lubartów Pla teau (2 ob jects), Na³êczów Ta ble land (1 ob ject) and Dobrohusk De pres sion (1 ob ject). The peatlands rep re sented a fen peat type of sim i lar bo tanic com po si tions of sed i ments, but they dif fered in the area, peat thick ness and drain age con ditions. Char ac ter is tic reg u lar i ties in CEC vari abil ity were noted in the peatlands and there were three types of CEC vari abil ity in ver ti cal pro files. Car bon ate peats (types 1 and 2) had the high est pH and def i nitely the high est val ues of CEC. In ver ti cal pro files, there was also a zonation, but the reg u lar i ties sim i lar to non-car bon ate peats were not observed. Dif fer ent dis tri bu tion of phys i cal and chem i cal pa ram e ters were es tab lished in ver ti cal pro files in partly drained peatlands (with a muck layer on top) with non-car bon ate peats (type 3) and there were three dis tinct zones in ver tical pro files, with dif fer ent Ac and CEC. De ter mi na tion of the ver ti cal CEC vari abil ity and other phys i cal and chem i calpa ram e ters in peatlands made it pos si ble to dis tin guish zones with po ten tially most ben e fi cial iso la tion con di tions.
    Źródło:
    Studia Quaternaria; 2016, 33; 111-116
    1641-5558
    2300-0384
    Pojawia się w:
    Studia Quaternaria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zeolitic adsorbent synthesized from powdered waste porcelain, and its capacity for heavy metal removal
    Autorzy:
    Wajima, T.
    Ikegami, Y.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/346935.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej
    Tematy:
    zeolite synthesis
    waste porcelain
    heavy metal removal
    cation exchange capacity
    neutralization
    Opis:
    A zeolitic adsorbent was synthesized from powdered waste porcelain kept at 80 °C for 24 h. The product contained the zeolite phases Na-P1 and hydroxysodalite. The product with the highest cation exchange capacity (CEC) was synthesized using 4 M NaOH and the sample weight / volume of alkali solution ratio was 1/4. The highest CEC obtained for the product was almost 1900 mmol/kg, which is the same as that of natural zeolite. The product with the highest CEC was tested for its ability to remove heavy metals (Fe, Cu, Ni, Zn, Pb, Cd, Mn, Cr, Al, B, Mo) from an acidic solution (pH 2). The product can neutralize the acidic solution to almost pH 7, and the capacity of the product for the removal of heavy metals is higher than that of the natural zeolite, except for Mo and B.
    Źródło:
    Ars Separatoria Acta; 2006, 4; 86-95
    1731-6340
    Pojawia się w:
    Ars Separatoria Acta
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Quantitative analysis of physical and chemical attribute of soil around power-line dumpsite at Boji-Boji Owa, Delta State, Nigeria
    Autorzy:
    Ulakpa, Ruth Oghenerukevwe Eyankware
    Ulakpa, Wisdom Chukwuemeke
    Eyankware, Moses Oghenenyoreme
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1031480.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    Boji-Boji Owa
    Cation exchange capacity
    Delta State
    Exchangeable cation
    Nigeria
    Solid waste
    dumpsite
    Opis:
    The study ascertains some physiochemical properties of soils around Power-line dumpsite at Boji-Boji Owa, Delta State, Nigeria. In order to evaluate the effects of municipal solid waste dumpsites on soils, soil samples were collected with the aid of a graduated soil auger at depths of 0 – 10 cm, 15 – 25 cm and 25 – 40 cm, representing top to sub and bottom soil sand also 500 m away from dumpsites which serves as control site (R). Samples were taken for laboratory analyses to determine the level of physiochemical properties such as: pH, grain size distribution, Electrical Conductivity (Ec), Organic Carbon (OC), Organic Matter (OM), Available Phosphorous (Av. P), Overall Nitrogen (ON), Basic Cations and Cation Exchange Capacity (CEC) in soils. Results obtained from the study, revealed that values between waste dumpsite and control site were significantly different. Findings showed that the pH value in sampled soils from studied dumpsites ranged from 6.22±0.06 and 7.97±0.04 while the mean pH value for controlled site was 39.8±0.08. The increase in the pH value of the sampled soil indicated an increase in CEC mean value of soil which ranged from 4.73±0.30 and 10.28±0.46 mEq/100 g while a low pH indicated low CEC mean value of 1.50±0.22 mEq/100 g. This is because there exists a positively significant relationship between pH, OC, OM, Av.P, ON, basic cations and CEC. As Ec varied between 692±4.50 to 918±4.03 μScm-1, OC varied between 0.05±0.00 to 0.64±0.03%, OM varied between 0.10±0.06 to 0.57±0.07%, Av.P varied between 8.98±0.06 to 25.36±0.22 mg/kg and ON varied between 0.44±0.01 to 0.93±0.03% across all studied dumpsites.
    Źródło:
    World News of Natural Sciences; 2021, 35; 118-134
    2543-5426
    Pojawia się w:
    World News of Natural Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sezonowość zmian składu kompleksu wymiennego kationów i jego wpływ na wyniki modelowania odwrotnego
    Seasonality changes in the composition of the exchangeable cations of the complex and its impact on the results of the inverse modelling
    Autorzy:
    Jóźwiak, K.
    Solovey, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062052.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    modelowanie geochemiczne
    wymiana jonowa
    pojemność wymiany jonowej
    geochemical modelling
    ion exchange
    cation exchange capacity
    Opis:
    Wymiana jonowa jest zaliczana do podstawowych procesów kształtujących skład chemiczny wód podziemnych. W praktyce ilościowym jej wymiarem jest pojemność wymiany kationów (PWK), która może służyć jako podstawa do obliczania liczby miejsc jonowymiennych przy modelowaniu odwrotnym. W pracy zaprezentowano wyniki oznaczeń kompleksu wymiennego kationów na obszarze pojedynczej wydmy w Kampinoskim Parku Narodowym. Wyniki oznaczeń posłużyły jako podstawa do wykonania modeli odwrotnych w obrębie strefy aeracji i wpływu na te modele oznaczonych statystycznie i empirycznie wartości PWK.
    Ion exchange is considered to be a fundamental process that form the chemical composition of groundwater. In practice, its quantitative aspect is the cation exchange capacity (PWK), which can be used as a basis for calculating the amount of ion exchange sites for reverse modeling. The results of the cation exchange complex determination in a single dune located in the Kampinos National Park were presented in this paper. These results were used as a basis for the implementation of the inverse models within the vadose zone as well as assessment of the impact of statistically and empirically evaluated values of the cation exchange capacity on these models.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2013, 456 Hydrogeologia z. 14/1; 243--248
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analysis of the sorption properties of different soils using water vapour adsorption and potentiometric titration methods
    Autorzy:
    Skic, K.
    Boguta, P.
    Sokolowska, Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/25797.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
    Tematy:
    sorption property
    soil
    water vapour adsorption
    potentiometric titration
    cation exchange capacity
    surface area
    physicochemical characteristics
    Źródło:
    International Agrophysics; 2016, 30, 3
    0236-8722
    Pojawia się w:
    International Agrophysics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Morphological analysis of organo-montmorillonites via MD simulations
    Autorzy:
    Karataş, Deniz
    Tekin, Adem
    Can, Muhammed F.
    Xu, Zhenghe
    Çelik, Mehmet S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2146936.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    organo-montmorillonite
    tetradecyl dimethyl ethyl benzyl ammonium chloride
    molecular dynamics simulation
    cation exchange capacity
    binding energy
    Opis:
    Adsorption on clay surfaces has been studied intensively in recent years. The most curious subject of these studies, which are generally experimental, is how the surfactants are adsorbed at the atomic level to the surface. In this study, the adsorption of quaternary amine salt (tetradecyl dimethyl ethyl benzyl ammonium chloride–TDEBAC) to sodium montmorillonite (Na-MMT) with various cation exchange capacities (CEC) was investigated by using Molecular Dynamics (MD) simulation. In the simulations, as in the experimental studies, it was revealed that the surfactants were both adsorbed on to basal surfaces and settled between the layers. From the morphological analysis obtained from MD simulations, it was calculated that the inter-molecular interaction between the layers was higher than on the basal surface. For example, for the model with 118 CEC motif, the binding energy of all three surfactants in the models with the hydrophilic heads facing the same direction was calculated as -678.18 kcal/mol at the basal surface, while this value was found to be -688.90 kcal/mol in the interlayer. The more striking result is that in the simulations made by turning the head of the middle one of the three surfactants towards the tails of the right and left ones, only -34.86 kcal/mol binding energy was calculated on the basal surface, while this value was -525.63 kcal/mol in the interlayer. As compared middle reversed surfactant models with the same direction ones, despite increased CEC the intermolecular interaction decreased for the basal surface, but the interaction increased between the layers.
    Źródło:
    Physicochemical Problems of Mineral Processing; 2022, 58, 5; art. no. 152499
    1643-1049
    2084-4735
    Pojawia się w:
    Physicochemical Problems of Mineral Processing
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prediction of CEC using fractal parameters by artificial neural networks
    Autorzy:
    Bayat, H.
    Davatgar, N.
    Jalali, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/25675.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
    Tematy:
    cation exchange capacity
    prediction
    fractal structure
    fractal theory
    particle size distribution
    artificial neural network
    pedotransfer function
    Opis:
    The prediction of cation exchange capacity from readily available soil properties remains a challenge. In this study, firstly, we extended the entire particle size distribution curve from limited soil texture data and, at the second step, calculated the fractal parameters from the particle size distribution curve. Three pedotransfer functions were developed based on soil properties, parameters of particle size distribution curve model and fractal parameters of particle size distribution curve fractal model using the artificial neural networks technique. 1 662 soil samples were collected and separated into eight groups. Particle size distribution curve model parameters were estimated from limited soil texture data by the Skaggs method and fractal parameters were calculated by Bird model. Using particle size distribution curve model parameters and fractal parameters in the pedotransfer functions resulted in improvements of cation exchange capacity predictions. The pedotransfer functions that used fractal parameters as predictors performed better than the those which used particle size distribution curve model parameters. This can be related to the non-linear relationship between cation exchange capacity and fractal parameters. Partitioning the soil samples significantly increased the accuracy and reliability of the pedotransfer functions. Substantial improvement was achieved by utilising fractal parameters in the clusters.
    Źródło:
    International Agrophysics; 2014, 28, 2
    0236-8722
    Pojawia się w:
    International Agrophysics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pojemność wymiany kationów osadów plejstocenu i wpływ wymiany jonowej na skład chemiczny wód podziemnych w dolinie kopalnej w rejonie Raciborza
    Cation exchange capacity and the influence of ion exchange on chemical composition of groundwater in the buried valley in the Racibórz area
    Autorzy:
    Potoczny, K.
    Miotliński, K.
    Kowalczyk, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062840.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wymiana jonowa
    pojemność wymiany kationów
    eksperyment statyczny
    eksperyment dynamiczny
    Racibórz
    ion exchange
    cation exchange capacity
    batch experiment
    column experiment
    Opis:
    Wymiana jonowa jest jednym z głównych procesów geochemicznych kształtujących skład chemiczny użytkowych wód podziemnych. Pojemność wymiany kationów (PWK) jest ważnym parametrem wymaganym przez programy do modelowania transportu reaktywnego, chociaż rzadko oznaczanym w badaniach hydrogeochemicznych. Jednak wzrost znaczenia modeli transportu reaktywnego wymaga zastosowania bardziej dokładnych wielkości PKW, co wiąże się z zastosowaniem optymalnych i precyzyjnych metod oznaczeń tego parametru. Niniejszy artykuł prezentuje wartości PWK próbek osadów pobranych z doliny kopalnej w rejonie Raciborza. W zbiorniku tym występowanie wielu kationów jest kontrolowane przez proces wymiany jonowej. Pomiary PWK były wykonywane przy użyciu trzech metod (wzór empiryczny, metoda statyczna, eksperyment kolumnowy). Następnie przedyskutowano różnice pomiędzy uzyskanymi wynikami.
    Ion exchange is one of the major geochemical processes affecting chemical composition of potable groundwater. Cation exchange capacity (CEC) is a major parameter required by reactive transport models. Nevertheless, the said parameter is rarely quantitatively evaluated in hydrogeochemical studies. Since the role of reactive transport models increases, the choice of the most accurate method of CEC evaluation is of major significance in groundwater studies. The paper presents the values of CEC of sediments sampled in the buried valley aquifer in the Racibórz area. In that aquifer, the distribution of many cations is controlled by ion exchange process. The measurements of CEC were performed with the use of three conventional methods (empirical formula, batch test and column experiment). Subsequently, the differences among the results are discussed.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/2; 387-395
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Study on the activation of calcium montmorillonite (Ca-MMT) by sodium cations
    Badania nad procesem aktywacji montmorylonitu wapniowego Ca-MMT kationami sodu
    Autorzy:
    Kurleto-Kozioł, Ż.
    Grabowska, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/263798.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    montmorillonite
    activation of montmorillonite
    cation exchange capacity
    UV-Vis
    IR
    montmorylonit
    aktywacja montmorylonitu
    zdolność do wymiany jonowej
    Opis:
    The results of spectral research (IR, UV-Vis) on the activation process of calcium montmorillonite Ca-MMT by sodium cations are presented in this article. The modifications of Ca-MMT were carried out by a modifier in the form of sodium carbonate by keeping different times of activations. On the basis of received sodium modifiers MMT (Na-MMT) analytical cycle of research was done, including structural (IR) and spectrophotometric (UV-Vis) research, in order for the designation of ion exchange ability (CEC). There was observed that the method of processing modification (changing activation time) does not affect on ion exchange ability Na-MMT. Application of modified MMT used as a binding material in greensand will be described in the next part of our planned research.
    W artykule przedstawiono wyniki badań spektralnych (IR, UV-Vis) procesu aktywacji montmorylonitu wapniowego Ca-MMT kationami sodu. Modyfikację Ca-MMT prowadzono z udziałem modyfikatora w postaci węglanu sodu przy zachowaniu różnych czasów aktywacji. Dla otrzymanych modyfikatów sodowych MMT (Na-MMT) przeprowadzono cykl badań analitycznych, w tym strukturalnych (IR) oraz spektrofotometrycznych (UV-Vis), w celu oznaczenia ich zdolności wymiany jonowej (CEC). Stwierdzono, że sposób prowadzenia modyfikacji (zmiana czasu aktywacji) nie wpływa istotnie na zdolność do wymiany jonowej Na-MMT. Zastosowanie zmodyfikowanego MMT jako materiału wiążącego w masach klasycznych zostanie określone w następnej części zaplanowanych prac badawczych.
    Źródło:
    Metallurgy and Foundry Engineering; 2016, 42, 3; 171-178
    1230-2325
    2300-8377
    Pojawia się w:
    Metallurgy and Foundry Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Long-term effects of tillage and fertilization on pH and sorption parameters of haplic Luvisol
    Autorzy:
    Simansky, V.
    Kovacik, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/13803.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
    Tematy:
    soil management system
    long-term effect
    tillage
    fertilization
    pH
    sorption parameter
    haplic Luvisol
    hydrolytic acidity
    cation exchange capacity
    Opis:
    The influence of different tillage and fertilization practices on changes in soil pH and sorptive parameters of loamy haplic Luvisol was evaluated in a long-term field experiment (established in 1994, in the locality of Dolná Malanta, at the experimental station of the Slovak University of Agriculture in Nitra). The field experiment included two types of soil tillage (conventional tillage – CT and reduced tillage – RT) and also three treatments of fertilization (1. Co – control, 2. PR+NPK – crop residues together with added NPK fertilizers, and 3. NPK – with added NPK fertilizers). The soil was sampled from all treatment sites throughout 1994-2011. The results showed a statistically significant influence of tillage and fertilization on pH and sorptive complex of haplic Luvisol. The values of pH were higher (by 4%) in RT than in CT. The sum of basic cations (SBC), cation exchangeable capacity (CEC) and base saturation (BS) were all higher in RT, by 11%, 8% and 3% respectively, than in CT. In NPK (by 16%) and in PR+NPK (by 20%) the values of hydrolytic acidity (Ha) were decreased in comparison to the control. On the other hand, SBC was elevated. This led to the increase of CEC and BS. Conventional tillage and application of crop residues together with NPK fertilizers increased pH by 0.06 and 0.03 units per year, respectively, which means that the pH in the soil increased by14% and 8%, correspondingly, between 1994 and 2011. In CT and in PR+NPK, an increase of SBC occurred at an average rate of 3.17 and 1.93 mmol kg-1 year-1, respectively. A positive correlation between the content of soil organic carbon (TOC) and Ha (r = 0.334, P ≤ 0.01, n = 54), as well as a negative correlation between TOC and BS (r = -0.307, P ≤ 0.05, n = 54) were determined only in CT.
    Źródło:
    Journal of Elementology; 2015, 20, 4
    1644-2296
    Pojawia się w:
    Journal of Elementology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nawozowe wykorzystanie wywaru gorzelnianego
    Fertilizing use of stillage
    Autorzy:
    Skowrońska, M.
    Filipek, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/127090.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    wywar gorzelniany
    pH
    kationowa pojemność wymienna
    przyswajalne formy P i K
    stillage
    cation exchange capacity
    available forms of P and K
    Opis:
    W pracy przedstawiono ocenę wartości nawozowej wywarów pochodzących z różnych gorzelni położonych we wschodniej Polsce. W doświadczeniu polowym badano wpływ stosowania wywaru gorzelnianego na wybrane właściwości gleby lekkiej (pH, kwasowość hydrolityczną i zawartość przyswajalnych form P i K). Kationową pojemność wymienną (CEC) obliczono przez zsumowanie kationów zasadowych i kwaśnych. Schemat doświadczenia obejmował 3 bloki, w których wyodrębniono losowo 6 obiektów: obiekt kontrolny, bez nawożenia (0), nawożenie mineralne NPK (NPK), słoma + azot (S+N), słoma + wywar gorzelniany melasowy (S+W), wywar gorzelniany melasowy (W), obornik (FYM). Aplikacja wywaru gorzelnianego na glebie lekkiej miała korzystny wpływ na CEC, zawartość wymiennych kationów i dostępnych form P i K. Stwierdzono, że wywar oddziaływał podobnie na właściwości chemiczne gleby jak nawozy mineralne; w przypadku kształtowania niektórych parametrów, takich jak CEC, dorównywał tradycyjnym nawozom naturalnym. W warunkach nawożenia wywarem nie obserwowano poważnego ryzyka zakwaszania gleby.
    The paper presents an assessment of the fertilizing value of stillage originated from different distilleries located in eastern Poland. On the basis of a field experiment, the influence of beet molasses stillage (beet vinasse BV) application on the selected properties (pH, the hydrolytic acidity, the concentration of available forms of P and K) of light soil was investigated. The cation exchange capacity (CEC) was calculated by summation of the base and acidic cations. The scheme of the experiment consisted of three blocks with 6 randomized treatments each: control treatment, without fertilization (0), NPK mineral fertilization (NPK), farmyard manure (FYM), straw + mineral nitrogen (S + N), straw + beet vinasse (S + W) and beet vinasse (W). The application of beet vinasse to the light soil had a positive effect on CEC, exchangeable cations and available P and K contents. It was found that BV application had a similar effect on chemical properties of soils to those caused by inorganic fertilizers; in the case of some properties such as CEC it was equivalent to traditional organic fertilizers. Serious risks of acidification under conditions of BV application were not observed.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2012, 6, 1; 267-271
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Torfowiska niskie Wysoczyzny Lubartowskiej jako potencjalne naturalne bariery geologiczne
    Peatlands of Lubartów Upland as the potential natural geological barriers
    Autorzy:
    Rydelek, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062595.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    naturalna bariera geologiczna
    torf
    torfowisko dolinowe
    pojemność wymiany kationowej
    współczynnik filtracji
    natural geological barrier
    peat
    valley bog
    cation exchange capacity (CEC)
    permeability coefficient
    Opis:
    W pracy przedstawiono ocenę trzech torfowisk niskich Wysoczyzny Lubartowskiej (A, B i C), jako potencjalnych naturalnych barier geologicznych. Torfowiska A i B są położone na obszarze kemowym w obrębie wysoczyzny, zaś torfowisko C na granicy wysoczyzny i zbudowanego z lessów Płaskowyżu Nałęczowskiego. Oceniając właściwości izolacyjne badanych torfowisk, uwzględniono zarówno parametry fizyczno-chemiczne torfów, jak również budowę geologiczną torfowisk. Za najważniejsze kryteria zdolności izolacyjnych uznano: miąższość i ciągłość pokrywy torfu, litologię podłoża torfowisk, rodzaj występujących torfów, zawartość substancji organicznej, odczyn (pH), pojemność wymiany kationowej, współczynnik filtracji oraz zmienność parametrów w obrębie torfowisk. Najlepsze potencjalne właściwości izolacyjne wykazało torfowisko C. Osady występujące w jego obrębie wykazały zarówno najwyższe wartości pojemności wymiany kationowej, jak również najniższą przepuszczalność. Jednocześnie zmienność wspomnianych parametrów w obrębie torfowiska jest najmniejsza w porównaniu z torfowiskami A i B.
    The evaluation of three peatlands of Lubartów Upland (A, B and C) as the potential natural geological barriers was presented in this study. In the evaluation of isolating properties of studied peatlands both physic-chemical parameters and geological structure were taken into consideration. The following parameters were considered as the most important criteria of isolating properties: thickness and continuity of peat layer, lithology and subsoil, the type of peat, organic matter content, pH, cation exchange capacity (CEC), permeability coefficient and variability within the peatland area. The peatland C showed the best potential for having isolating properties. The deposits found in this peatland showed both highest values of cation exchange capacity and the lowest permeability. Moreover the variability of those parameters in the peatland C is the lowest in comparison to peatland A and B.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2011, 446 (2); 407--415
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The synthesis of zeolites from sewage sludge ash
    Synteza zeolitów z popiołów z osadów ściekowych
    Autorzy:
    Latosińska, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/126298.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    sewage sludge ash
    zeolitization
    hydroxysodalite
    hydroxycancrinite
    zeolite X
    cation exchange capacity
    popiół z osadów ściekowych
    zeolityzacja
    hydroksysodalit
    hydroksy kankrynit
    zeolit X
    pojemność wymiany kationowej
    Opis:
    The chemical composition of sewage sludge ash is similar to the chemical composition of substrates used for the synthesis of zeolites. The study shows the results of sewage sludge ash zeolitization with a fusion method. The research on sewage sludge ash before and after the process of zeolitization included the identification of a phase composition (XRD method) as well as the evaluation of both grain structure change (SEM method) and the cation exchange capacity (a method with the use of ammonium acetate). After zeolitization, sewage sludge ash contained hydroxysodalite, zeolite X and hydroxycancrinite. It was stated that zeolitization caused a positive increase of the cation exchange capacity.
    Skład chemiczny popiołów z osadów ściekowych jest podobny do składu chemicznego substratów stosowanych do syntezy zeolitów. W pracy przedstawiono wyniki zeolityzacji popiołów z osadów ściekowych metodą fuzji. Badania popiołów z osadów ściekowych przed oraz po procesie zeolityzacji obejmowały identyfikację składu fazowego (metoda XRD) oraz ocenę zmiany struktury ziaren (metoda SEM) i pojemności wymiany kationowej (metoda z wykorzystaniem octanu amonu). W popiołach z osadów ściekowych podanych zeolityzacji zidentyfikowano hydroksy sodalit, zeolit X oraz hydroksy kankrynit. Stwierdzono, że zeolityzacja spowodowała korzystny wzrost pojemności wymiany kationowej.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2017, 11, 1; 29-36
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The relationship between the liquid limit of clayey soils, external specific surface area and the composition of exchangeable cations
    Zależność granicy płynności od zewnętrznej powierzchni właściwej i składu kationów w naturalnym kompleksie wymiennym
    Autorzy:
    Olchawa, A.
    Gorączko, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/292439.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    granica płynności
    grunty spoiste
    pojemność wymiany kationowej
    skład kationów wymiennych
    zewnętrzna powierzchnia właściwa
    cation exchange capacity
    clayey soils
    external surface area
    exchangeable cations
    liquid limit
    Opis:
    The liquid limit - wL, the external surface area - Se, the concentration of exchangeable cations - Zi and the cation exchange capacity - CEC of seventeen clayey soils were determined. Finding the correlation between the liquid limit, external specific surface area and exchangeable cation concentration was the aim of this study. Experimental study performed using soils of the external surface area within the range of 4.1 to 118.5m² ·g–1. The relative content of sodium cation (i.e. N+/CEC) varying between 0.03 and 1.0. Obtained results point to statistically significant relationship between these three properties. The greatest predictive power of linear regression was found for soils of external specific surface area larger than 60 m² ·g–1. For the soils of comparable external surface area, the liquid limit increase with increasing the ratio of the content of sodium cation to the cation exchange capacity - Na+/CEC. For the soils of comparable composition of exchangeable cations the liquid limit increase with increasing the external surface area. These relationships indicates that interparticle forces have a prominent role in determining liquid limit of clayey soils.
    W artykule przedstawiono wyniki badań związków korelacyjnych między granicą płynności - wL, zewnętrzną powierzchnią właściwą - Se i składem kationów w naturalnym kompleksie wymiennym siedemnastu wybranych gruntów, w tym siedmiu modelowych. Zewnętrzna powierzchnia właściwa gruntów zawierała się w przedziale od 4,1 do 118,5 m² ·g–1, a zawartość kationu sodowego Na1+ od 0,03 do 1,0. Na podstawie analiz wykazano istnienie statystycznych związków korelacyjnych między granicą płynności a zewnętrzną powierzchnią właściwą gruntu Se i względną zawartością kationu sodowego w naturalnym kompleksie wymiennym, wyrażonym stosunkiem Na1+/CEC. Najlepszą zgodność korelacyjną wykazano w odniesieniu go gruntów, których zewnętrzna powierzchnia właściwa była większa od 60 m² ·g–1. Dla gruntów o takiej samej lub porównywalnej zewnętrznej powierzchni właściwej granica płynności przesuwa się w kierunku większych wartości wraz z większą względną zawartością kationu sodowego w naturalnym kompleksie wymiennym. W gruntach o podobnym składzie kationów wymiennych granica płynności przyjmuje większe wartości w gruntach o większej zewnętrznej powierzchni właściwej.
    Źródło:
    Journal of Water and Land Development; 2012, no. 17 [VII-XII]; 83-88
    1429-7426
    2083-4535
    Pojawia się w:
    Journal of Water and Land Development
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Application of sorption tests to estimate selected properties of alluvial soils in Żuławy Elbląskie
    Zastosowanie testów sorpcyjnych do oznaczenia wybranych cech gleb aluwiach z obszaru Żuław Elbląskich
    Autorzy:
    Olchawa, A.
    Terlikowski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/293193.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    analiza statystyczna
    gleby aluwialne
    pojemność wymienna kationów
    test sorpcji wodnej
    wilgotność desorpcyjna
    zewnętrzna powierzchnia właściwa mineralnej fazy gleby
    alluvial soils
    cation exchange capacity
    external surface area of mineral phase of soils
    statistical analysis
    water desorption moisture
    water sorption test
    Opis:
    The specific surface area and hence the sorption or desorption moisture at constant water vapour pressure will increase with increasing content of humus and clay fraction in soils. Adopting such an assumption, preliminary experimental studies were performed to assess the possibility of using sorption/desorption tests to determine some features of alluvial soils from Żuławy such as cation exchange capacity CEC and the specific external surface area Se. Results of the sorption tests were compared with the analyses of the same soil properties determined with standard methods to evaluate the usefulness of the former. Preliminary studies showed a high similarity in the determination of CEC and Se with both methods. Confirmed usefulness of sorption/desorption methods for determination of the specific surface area of mineral soil particles and particularly for analyses of cation exchange capacity would bring a significant simplification of studies and a possibility of their dissemination due to the ease of such analyses. Determination of the specific surface area with the sorption and desorption method does not require sophisticated equipment and laborious and costly preliminary procedures. Dissemination of this method and recognition it as a reference one would, however, need further studies on various soil types.
    Celem podjętych badań była próba określenia związków korelacyjnych pomiędzy pojemnością wymiany kationowej (CEC) a wilgotnością desorpcyjną - WD(0,5) wybranych gleb na obszarze Żuław Elbląskich. Badania przeprowadzono na madach: bardzo ciężkiej i średniej o zawartości od 6,9 do 14,5% materii organicznej. Badane gleby były położone na kompleksie zbożowo-pastewnym mocnym. Ponadto w pracy przedstawiono wyniki badań pomiaru zewnętrznej powierzchni właściwej mineralnej części fazy stałej gleby na podstawie wilgotności sorpcyjnej WS(0,5) i pojemności sorpcyjnej błękitu metylenowego - MBC. Pojemność wymiany kationowej oznaczono metodą standardową zgodnie z metodyką opisaną szczegółowo w PN-ISO 13536/2002. Wilgotność desorpcyjną gleb oznaczono po zakończeniu procesu ich desorpcji w warunkach względnej prężności pary wodnej p:po = 0,5 w temperaturze 283 K. Analiza statystyczna wartości pojemności wymiany kationowej i gleb oraz ich wilgotności desorpcyjnych wykazała istnienie funkcyjnej zależności: CEC = 0,0061WD(0,5) - 0,0248. Wartość współczynnika determinacji funkcji R² = 90,8%. Oznacza to, że wilgotność sorpcyjna może być parametrem do oszacowania wartości pojemności wymiany kationowej. Do uogólnienia i aplikacji tej zależności wymagana jest większa liczba oznaczeń. Zewnętrzną powierzchnię właściwą mineralnej części fazy stałej gleb wykonano na materiale uprzednio prażonym w temperaturze 873 K. Zabieg taki zapewnia utlenienie materii organicznej oraz nieodwracalną kontrakcję sieci krystalicznej co oznacza, że wszelkie zjawiska powierzchniowe mogą zachodzić jedynie na powierzchni zewnętrznej. Zewnętrzną powierzchnię właściwą oznaczono na podstawie pojemności sorpcyjnej błękitu metylenowego wg PN-88/BB-04481 i porównano ją z wartościami obliczonymi na podstawie wilgotności sorpcyjnej w warunkach względnej prężności pary p:po = 0,5. Na podstawie analizy statystycznej wartości zewnętrznych powierzchni właściwych obliczonych na podstawie wilgotności sorpcyjnej - WD(0,5) i pojemności sorpcyjnej błękitu metylenowego - MBC stwierdzono, że istnieje zależność funkcyjna: Se(MBC) = 0,987Se(WS(0,95)) - 0,12. Wartość współczynnika determinacji funkcji R² = 92,6%. Zależność funkcyjna wskazuje, że wartości powierzchni właściwych, oznaczone obydwiema metodami, są porównywalne. Wykorzystane w pracach eksperymentalnych właściwości sorpcyjne i desorpcyjne gleb są łatwe do oznaczanie w każdym gleboznawczym lub gruntoznawczym laboratorium. Uzyskane wyniki umożliwiają oszacowanie pojemności wymiany kationowej oraz obliczenie zewnętrznej powierzchni właściwej. Zasadniczą zaletą jest łatwość wykonania oznaczenia i brak konieczności stosowania specjalistycznej aparatury, a wadą - czasochłonność, bowiem czas desorpcji/sorpcji może trwać do 2 tygodni.
    Źródło:
    Journal of Water and Land Development; 2011, 15; 167-177
    1429-7426
    2083-4535
    Pojawia się w:
    Journal of Water and Land Development
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cation exchange capacity of clay rich soils in relation to mineralogical composition and organic matter content
    Autorzy:
    Dabkowska-Naskret, H
    Jaworska, H.
    Kobierski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1450278.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
    Tematy:
    organic matter
    capacity
    clay rich soil
    mineralogical composition
    aluminium oxide
    soil component
    clay fraction
    manganese oxide
    soil
    cation exchange
    whole soil
    free iron
    terrestrial ecosystem
    Opis:
    Contribution of clay mineral phase (<2 um) and organic matter to the cation exchange capacity (CEC) of two clayey soils (gleyic black earths from Gniew) was investigated. The XRD analysis showed dominance of illite and mixed laver illite/smectite as well as the presence of smectite, chlorite and trace of kaolinite in the clay fraction of studied soils. CEC of the soils ranged between 22.08-32.64 cmol(+)/kg. After removal of organic matter with 30% H2O2, CEC the above values decreased significantly. However, the CEC of organic and inorganic components is not an additive. This may be explained by the formation of organo-mineral complexes, which might lower the CEC of the soil as a whole.
    Źródło:
    Acta Agrophysica; 2001, 50; 113-118
    1234-4125
    Pojawia się w:
    Acta Agrophysica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-21 z 21

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies