Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "bezpieczeństwo energetyczne" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Bezpieczeństwo paliwowe w sektorze naftowym - przejęcie Grupy Lotos i PGNiG przez Orlen
Fuel Safety in the Oil Sector – Takeover of Grupa Lotos and PGNiG by Orlen
Autorzy:
Osemek, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34603536.pdf
Data publikacji:
2024-06
Wydawca:
Najwyższa Izba Kontroli
Tematy:
bezpieczeństwo energetyczne
sektor naftowy
połączenie Orlenu z Grupą Lotos
środki zaradcze
infrastruktura dla ropy naftowej
energy safety
oil sector
merger between Orlen and Grupa Lotos
preventive measures
infrastructure for oil
Opis:
Sektor naftowy jest jednym z kluczowych obszarów bezpieczeństwa energetycznego państwa. Jego zapewnienie oznacza utrzymywanie infrastruktury technicznej na wysokim poziomie sprawności i przepustowości, jak też zapasów interwencyjnych oraz rezerw strategicznych zgodnych z zapotrzebowaniem. Przez ostatnie dwa lata, w związku z atakiem Rosji na Ukrainę, sektor ten był narażony na przerwy w dostawach ropy naftowej oraz produktów ropopochodnych. Nie bez znaczenia były w tym czasie zmiany w nim zachodzące, wynikające z decyzji rządu o połączeniu strategicznych spółek paliwowo-energetycznych: Orlen SA, Grupy Lotos SA oraz Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa SA1 . Wiązały się one z istotnym ryzkiem dla bezpieczeństwa paliwowego, ale pokazały też potencjał państwa polskiego.
The audit was dedicated to the state’s fuel safety in the oil sector. It was aimed at assessing the activities of the government administration bodies and oil sector companies owned by the State Treasury and comprising the regularity of the merger between Orlen and Grupa Lotos, and then the Polish Oil and Gas Company (Polish: Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA, PGNiG), considering the provisions of the European Commission and the Office of Competition and Consumer Protection (Polish: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, UOKiK). The audit was conducted at the Ministry of State Assets, the Ministry of Climate and Environment, the Office of the Government Proxy for Strategic Energy Infrastructure, PERN SA and OGP Gaz-System SA companies. Orlen, which was supposed to be subject to the audit, prevented the audit proceedings from being conducted.
Źródło:
Kontrola Państwowa; 2024, 69, 3 (416); 44-63
0452-5027
Pojawia się w:
Kontrola Państwowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ rozwoju sztucznej inteligencji na bezpieczeństwo energetyczne oraz na zarządzanie inteligentnymi miastami
Impact of artificial intelligence development on energy security and smart city management
Autorzy:
Pietrewicz, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40213782.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
cyberprzestrzeń
bezpieczeństwo energetyczne
sztuczna inteligencja
inteligentne miasta
test Turinga
cyberspace
energy security
smart cities
artificial intelligence
Turing test
Opis:
The development of technology in recent years has carried with it the rise of new solutions aimed at simplifying many areas of life. One of them is artificial intelligence, the progress of which is definitely noticeable and undeniable. The purpose of the article is to present applications of AI in selected areas most important from the point of view of state management. Also, an attempt will be made to define artificial intelligence by interpreting its basic functions and objectives. The most important fields of AI activity from the point of view of the article are energy security and the development of smart cities. Many examples of solutions and software developed by various companies have been presented. Analysis of the implementation of artificial intelligence in the areas described has shown that today it supports the processes taking place in them, although it is not an essential element of their functioning, it carries significant development potential. In conclusion, it has been shown that the development of artificial intelligence is not free of risks, including overdependence on it, the replacement of human labor with machine labor, and if the development of AI will not encounter an obstacle in the form of undeveloped technology.
Rozwój technologii w ostatnich latach niesie ze sobą równoczesne powstawanie nowych rozwiązań mających na celu ułatwienie wielu dziedzin życia. Jednym z nich jest sztuczna inteligencja, której postęp jest zdecydowanie zauważalny i niepodważalny. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie zastosowań AI w wybranych obszarach najważniejszych z punktu widzenia zarządzania państwem. Podjęta zostanie także próba zdefiniowania sztucznej inteligencji poprzez interpretację podstawowych funkcji i założeń. Najważniejszymi dziedzinami działalności AI z punktu widzenia artykułu są bezpieczeństwo energetyczne oraz rozwój inteligentnych miast. Zaprezentowanych zostało wiele przykładów rozwiązań oraz oprogramowań tworzonych przez rozmaite firmy. Analiza zastosowań sztucznej inteligencji w opisanych obszarach wykazała, iż współcześnie znacznie wspomaga ona procesy w nich zachodzące i mimo że nie jest ich niezbędnym elementem funkcjonowania to niesie ze sobą znaczące perspektywy rozwoju. W konkluzji wykazane zostało, iż rozwój sztucznej inteligencji nie jest pozbawiony zagrożeń, w tym zbytniego uzależnienia od niej, zastąpienia pracy ludzi pracą maszyn oraz czy rozwój AI ponownie nie natrafi na przeszkodę w postaci nierozwiniętej technologii.
Źródło:
Nowa Polityka Wschodnia; 2024, 2(41); 61-86
2084-3291
Pojawia się w:
Nowa Polityka Wschodnia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An assessment of the sustainability and security of energy systems: an analysis of the energy trilemma index on the example of Russia, Kazakhstan and Armenia
Ocena trwałości i bezpieczeństwa systemów energetycznych: analiza wskaźnika trylematu energetycznego na przykładzie Rosji, Kazachstanu i Armenii
Autorzy:
Davtyan, Vahe
Khachikyan, Silva
Valeeva, Yulia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312673.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
energy trilemma index
energy security
energy equity
environmental sustainability
wskaźnik trylematu energetycznego
bezpieczeństwo energetyczne
równość energetyczna
zrównoważenie środowiskowe
Opis:
Ensuring access to sustainable, affordable and clean energy sources is a top priority of the global energy agenda. It is reflected in the seventh goal of the UN Sustainable Development Agenda with the three dimensions of economic growth, social inclusion and environmental protection. The seventh goal is aimed at providing the sustainable development of energy systems whilst taking into account these dimensions. To assess the development trends of national energy systems within the framework of the global energy agenda, certain methods of quantitative measurement have acquired particular relevance. Approaches to assessing energy security mainly depend on the interpretation of the “energy security” concept. The main methods for the integrated assessment of the energy security of states are generally compiled by international organizations. An important indicator for the measurement of the sustainable development of energy systems is the Energy Trilemma Index, built within the framework of the “energy trilemma” concept. It allows quantifying the ability of states to ensure energy security, energy equity and environmental sustainability, taking into account the national context. Special attention is paid to the analysis of the energy systems of Russia, Kazakhstan and Armenia through the Energy Trilemma Index 2022. The studied countries actively participate in the integration processes in the Eurasian and post-Soviet space. Thus, the analysis of the Energy Trilemma Index 2022 allows us to become acquainted with the main trends of the energy sector development in the Eurasian space, exploring the conjuncture of energy markets and their main challenges. The study of the energy systems of Russia, Kazakhstan and Armenia through the energy trilemma index enables the identification the methodological significance of the index for assessing the sustainable development of national energy systems. The practical relevance of the index in the formation of the state energy policy for the sustainable development of the energy systems has also been emphasized.
Zapewnienie dostępu do zrównoważonych, przystępnych cenowo i czystych źródeł energii jest jednym z głównych priorytetów globalnej agendy energetycznej. Znajduje to odzwierciedlenie w siódmym celu Agendy Zrównoważonego Rozwoju ONZ z trzema wymiarami wzrostu gospodarczego, włączenia społecznego i ochrony środowiska. Siódmy cel ma na celu zapewnienie zrównoważonego rozwoju systemów energetycznych z uwzględnieniem tych wymiarów. Do oceny tendencji rozwojowych krajowych systemów energetycznych w ramach globalnej agendy energetycznej szczególnego znaczenia nabrały pewne metody pomiaru ilościowego. Podejścia do oceny bezpieczeństwa energetycznego zależą głównie od interpretacji pojęcia „bezpieczeństwo energetyczne”. Główne metody zintegrowanej oceny bezpieczeństwa energetycznego państw są na ogół opracowywane przez organizacje międzynarodowe. Ważnym wskaźnikiem pomiaru zrównoważonego rozwoju systemów energetycznych jest Energy Trilemma Index, zbudowany w ramach koncepcji energy trilemma. Pozwala na ilościowe określenie zdolności państw do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, równości energetycznej i zrównoważenia środowiskowego, z uwzględnieniem kontekstu krajowego. Szczególną uwagę poświęcono analizie systemów energetycznych Rosji, Kazachstanu i Armenii poprzez Energy Trilemma Index 2022. Badane kraje aktywnie uczestniczą w procesach integracyjnych w przestrzeni euroazjatyckiej i poradzieckiej. Tym samym analiza Energy Trilemma Index 2022 pozwala nam zapoznać się z głównymi trendami rozwoju sektora energetycznego w przestrzeni euroazjatyckiej, eksplorując koniunkcję rynków energii i stojące przed nimi główne wyzwania. Badanie systemów energetycznych Rosji, Kazachstanu i Armenii za pomocą wskaźnika trylematu energetycznego umożliwia określenie metodologicznego znaczenia wskaźnika dla oceny zrównoważonego rozwoju krajowych systemów energetycznych. Podkreślono również praktyczne znaczenie wskaźnika w kształtowaniu polityki energetycznej państwa dla zrównoważonego rozwoju systemów energetycznych.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2023, 26, 2; 23--46
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie dostaw gazu ziemnego w latach 2015–2021 w powiązaniu z działaniami politycznymi oraz prawnymi
Analysis of the energy security of the Republic of Poland in the field of natural gas supplies in 2015–2021 in connection with political and legal activities
Autorzy:
Chmielarz, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233352.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
energy security
natural gas supplies
cooperation of the European Union Member States
Energy Policy of Poland
bezpieczeństwo energetyczne
dostawy gazu ziemnego
współpraca państw członkowskich Unii Europejskiej
Polityka Energetyczna Polski
Opis:
Autor skoncentrował się na analizie strategii umożliwiających zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej na tle polityki bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej. Dokonano przeglądu celów oraz założeń postulowanych przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej oraz przez Unię Europejską. Sformułowano wnioski dotyczące współpracy polskiego rządu z państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Scharakteryzowano zagadnienie miksu energetycznego Unii Europejskiej oraz znaczenie samego bezpieczeństwa energetycznego dla społeczeństwa oraz bezpieczeństwa gospodarczego.
The author focused on the analysis of strategies to ensure energy security of the Republic of Poland against the background of the energy security policy of the European Union. The goals and assumptions postulated by the government of the Republic of Poland and the European Union were reviewed. Conclusions were formulated regarding the cooperation of the Polish government with the Member States of the European Union. The issue of the energy mix of the European Union and the importance of energy security itself for society and economic security are characterized.
Źródło:
Rocznik Integracji Europejskiej; 2023, 17; 197-206
1899-6256
Pojawia się w:
Rocznik Integracji Europejskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of legal, political, social and technical aspects concerning enterprises in the energy sector in the era of low-emission economy
Analiza aspektów prawnych, politycznych, społecznych i technicznych dotyczących przedsiębiorstw sektora energetycznego w dobie gospodarki niskoemisyjnej
Autorzy:
Czepło, Filip
Borowski, Piotr F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343898.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
emission reduction
energy companies
energy policy
energy security
low-emission economy
photovoltaic farms
przedsiębiorstwa energetyczne
redukcja emisji
polityka energetyczna
bezpieczeństwo energetyczne
gospodarka zeroemisyjna
farmy fotowoltaiczne
Opis:
The conducted research using the desk research method aimed to provide a detailed analysis of legal and political aspects influencing the operations of businesses in the energy sector. The scope of the study also included an evaluation of the state’s policies, the formation of public-private partnerships, and mobilization of both individual consumers and entrepreneurs towards actions for energy security and the pursuit of a low-emission economy. The research results revealed that issues related to energy security, climate protection, and greenhouse gas emission reduction are influenced by various factors. A key conclusion is that effective actions in these areas depend not only on diverse structural elements but also on the collaboration between the government, businesses, and individual consumers. Both individual consumers and entrepreneurs play a crucial role in the transformation process towards a secure and low-emission economy. Legal aspects, such as emission regulations and energy security standards, prove to be significant in shaping the behavior of businesses. The impact of government policies, especially through the establishment of public-private partnerships, can significantly influence the effective achievement of goals related to energy and environmental protection.
W przeprowadzonych badaniach, zastosowano metodę desk research, która miała na celu dostarczenie szczegółowej analizy aspektów prawnych i politycznych wpływających na działalność przedsiębiorstw w sektorze energetycznym. Zakres studium obejmował również ocenę polityki państwa, tworzenie partnerstw publiczno-prywatnych oraz mobilizację zarówno indywidualnych konsumentów, jak i przedsiębiorców do działań na rzecz bezpieczeństwa energetycznego i dążenia do gospodarki o zerowych emisjach. Wyniki badań ujawniły, że kwestie związane z bezpieczeństwem energetycznym, ochroną klimatu i redukcją emisji gazów cieplarnianych są kształtowane przez różne czynniki. Kluczowym wnioskiem jest, że skuteczne działania w tych obszarach zależą nie tylko od różnorodnych elementów strukturalnych, ale także od współpracy między rządem, przedsiębiorstwami a indywidualnymi konsumentami. Zarówno indywidualni konsumenci, jak i przedsiębiorcy odgrywają kluczową rolę w procesie transformacji ku bezpiecznej i gospodarce o zerowych emisjach. Aspekty prawne, jak regulacje dotyczące emisji i standardy bezpieczeństwa energetycznego, są istotne dla kształtowania zachowań przedsiębiorstw. Wpływ polityk rządowych, zwłaszcza poprzez tworzenie partnerstw publiczno-prywatnych, może znacząco wpływać na skuteczne osiągnięcie celów związanych z energią i ochroną środowiska.
Źródło:
Społeczeństwo i Polityka; 2023, 3(76); 155-176
1733-8050
Pojawia się w:
Społeczeństwo i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Atom, jako potencjalny gwarant bezpieczeństwa energetycznego Polski
Nuclear as a potential guarantor of Poland’s energy security
Autorzy:
Pajor, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27322934.pdf
Data publikacji:
2023-11-02
Wydawca:
Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego Apeiron w Krakowie
Tematy:
bezpieczeństwo energetyczne
energia nuklearna
elektrownie jądrowe
kryzysy energetyczne
energetic safety
nuclear energy
nuclear power plants
energy crisis
Opis:
Zagadnienie bezpieczeństwa energetycznego zaczęło przybierać na znaczeniu wraz z pierwszymi kryzysami, związanymi z ropą naftową w latach 70. XX wieku. To wtedy świat, przyzwyczajony do ciągłych tanich dostaw surowców energetycznych, doświadczył tego, w jak łatwy sposób może pozbawić dostępu do surowców dany kraj. Funkcjonujące wówczas organizacje, powiązane z sektorem energetycznym, szukały sposobów na zapewnienie ciągłości dostaw przy zachowaniu rozsądnych cen. Również zauważono wtedy, że nie można oprzeć gospodarki energetycznej kraju tylko na jednym surowcu i państwa te zaczęły dywersyfikować własne koszyki energetyczne. Pozwoliło to na udoskonalenie starych technologii oraz rozwój nowych. Dzięki tym wydarzeniom na znaczeniu zaczęły zyskiwać energie pozyskiwane z odnawialnych źródeł energii i elektrownie jądrowe. Artykuł ten jest próbą ukazania przyczyn i możliwości wykorzystania w przyszłości energii atomowej w Polsce oraz skutków budowy elektrowni jądrowej na terenie naszego kraju.
The issue of energy security began to gain importance with the first oil crises in the 1970s. It was then that the world, used to constant cheap supplies of energy resources, experienced how easy it can be to deprive a given country of access to raw materials. The then-functioning organizations related to the energy sector were looking for ways to ensure the continuity of supplies while maintaining reasonable prices from an economic point of view. It was also noticed then that the country’s energy economy cannot be based solely on one raw material, and these countries began to diversify their own energy baskets. This allowed for the improvement of old technologies and the development of new ones. Thanks to these events, energy obtained from renewable energy sources and nuclear power plants began to gain in importance. This article is an attempt to show the reasons and possibilities of future use of nuclear energy in Poland and the effects of building a nuclear power plant in our country.
Źródło:
Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje; 2023, 43; 7-18
2299-4033
Pojawia się w:
Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezpieczeństwo energetyczne jako kategoria badawcza studiów bezpieczeństwa
Energy Security as a Research Category in Security Studies
Autorzy:
Misiągiewicz, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850497.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
security studies
energy security
securitisation
non-military dimension of security
international energy market
studia bezpieczeństwa
bezpieczeństwo energetyczne
sekurytyzacja
niemilitarny wymiar bezpieczeństwa
międzynarodowy rynek energetyczny
Opis:
Bezpieczeństwo energetyczne jest zjawiskiem dynamicznym. Jego rozumienie jest zależne od specyfiki podmiotów polityki bezpieczeństwa oraz od relacji na międzynarodowym rynku energetycznym. Dostęp do surowców energetycznych stanowi egzystencjalną potrzebę zarówno każdego państwa, jak i podmiotów niesuwerennych. Bezpieczeństwo energetyczne wynika nie tylko z obiektywnych przesłanek ekonomicznych, związanych z zasadami wolnego rynku, lecz także jest warunkowane kwestiami politycznymi i geostrategicznymi. W niniejszym opracowaniu skoncentrowano się na ujęciu epistemologicznym oraz uwzględniono problematykę bezpieczeństwa energetycznego jako obszaru badań bezpieczeństwa międzynarodowego. Przedmiotem badań jest tym samym istota i specyfika bezpieczeństwa energetycznego oraz jego uwarunkowania. Prezentowane ujęcie problemu badawczego pokazuje następującą ewolucję pojmowania bezpieczeństwa zarówno w wymiarze podmiotowym, jak i przedmiotowym. Znaczenie pojęcia bezpieczeństwa nie wiąże się już tylko z działalnością państw w dziedzinie militarnej. Połączenie bezpieczeństwa i energii tworzy nową jakość dla studiów bezpieczeństwa.
Energy security is a dynamic phenomenon. Its understanding depends on the specificity of security policy entities and on relations in the international energy market. Access to energy resources is an existential need for every state and non-sovereign entity. Energy security results not only from objective economic reasons related to the principles of the free market but also from political and geostrategic issues. This study focuses on the epistemological approach and takes into account the issue of energy security as an area of international security research. Thus, the subject of this article is the essence and specificity of energy security and its determinants. The presented approach to the research problem shows that the perception of security is evolving both in the subjective and objective dimension. The meaning of the concept of security is no longer limited to the activities of states in the military field. The combination of security and energy creates a new quality for security studies.
Źródło:
Facta Simonidis; 2023, 16, 1; 321-339
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Economic and environmental dimensions of energy production with the use of renewable technologies
Autorzy:
Koval, Viktor
Ostapenko, Olga
Halushchak, Olha
Olczak, Piotr
Dobrovolska, Kateryna
Kaptalan, Sergey
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312679.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
renewable energy sources
energy security
energy sector
economic and environment aspects
odnawialne źródła energii
bezpieczeństwo energetyczne
sektor energetyczny
aspekty ekonomiczne i środowiskowe
Opis:
Wymiar ekonomiczny i środowiskowy produkcji energii przy zastosowaniu odnawialnych technologii
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2023, 26, 1; 5--22
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Economic efficiency of using digestate from biogas plants in Ukraine when growing agricultural crops as a way of achieving the goals of the European Green Deal
Efektywność ekonomiczna wykorzystania pofermentu z biogazowni na Ukrainie przy uprawie roślin rolniczych jako sposób na osiągnięcie celów Europejskiego Zielonego Ładu
Autorzy:
Lohosha, Roman
Palamarchuk, Vitalii
Krychkovskyi, Vadim
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312669.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
digestate
Efluent
energy security
energy efficiency
poferment
ścieki
bezpieczeństwo energetyczne
efektywność energetyczna
Opis:
This paper presents calculations of the economic indicators of the researched elements of the cultivation technology of corn for grain and vegetable crops in Ukraine, which indicate that the cultivation of these crops is cost-effective in all variants of the experiment. The research has established that the increase in the economic efficiency of the production of these crops when applying different rates of fertilizers is achieved due to a more significant positive effect of the increase in productivity compared to additional costs associated with the use of these farming practices, while additional costs caused by the use of fertilizers are paid off many times over. It has been proven that the use of mineral fertilizers and their combination with high rates of bio-organic fertilizer (digestate) when growing agricultural crops helps to increase productivity. There have been further developed theoretical and practical provisions regarding the ecological problem of livestock waste disposal, in particular those of pig farms, and agricultural farms, i.e. the provision of organic fertilizers to ensure the yield increase as well as improvement in the quality of agricultural and vegetable crops, so as to make it possible to obtain high-quality products of plant and vegetable production during livestock waste disposal. The proposed approach to the economic assessment of technologies for growing corn for grain and red beet depending on the fertilization system makes it possible to increase the level of productivity of agricultural and vegetable crops with the effective use of bio-organic fertilizers in the modern conditions of sharp increases in the costs of mineral fertilizers.
W artykule przedstawiono obliczenia wskaźników ekonomicznych badanych elementów technologii uprawy kukurydzy na zboża i warzywa na Ukrainie, które wskazują, że uprawa tych roślin jest opłacalna we wszystkich wariantach doświadczenia. W badaniach ustalono, że wzrost efektywności ekonomicznej produkcji tych roślin przy zastosowaniu różnych dawek nawozów osiągany jest dzięki bardziej znaczącemu pozytywnemu efektowi wzrostu produktywności w porównaniu z dodatkowymi kosztami związanymi ze stosowaniem tych praktyk rolniczych, a dodatkowe koszty spowodowane stosowaniem nawozów zwracają się wielokrotnie. Udowodniono, że stosowanie nawozów mineralnych i ich łączenie z wysokimi dawkami nawozu bioorganicznego (pofermentu) przy uprawie roślin rolniczych sprzyja zwiększeniu produktywności. Dopracowano teoretyczne i praktyczne zapisy dotyczące ekologicznego problemu unieszkodliwiania odchodów zwierzęcych, w szczególności ferm trzody chlewnej i gospodarstw rolnych, tj. dostarczania nawozów organicznych zapewniających wzrost plonów oraz poprawę jakości zbiorów rolniczych, tak aby podczas utylizacji odpadów zwierzęcych możliwe było uzyskanie wysokiej jakości roślin i warzyw. Zaproponowane podejście do ekonomicznej oceny technologii uprawy kukurydzy na ziarno i buraka ćwikłowego w zależności od systemu nawożenia umożliwia zwiększenie poziomu produktywności upraw rolniczych i warzywniczych przy efektywnym wykorzystaniu nawozów bioorganicznych we współczesnych warunkach gwałtownego wzrostu kosztów nawozów mineralnych.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2023, 26, 2; 161--182
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fiscal stimuli to improve energy efficiency under the economic recovery policy: an empirical approach of Ukraine
Bodźce fiskalne do poprawy efektywności energetycznej w ramach polityki ożywienia gospodarczego: podejście empiryczne Ukrainy
Autorzy:
Hryhorenko, Anastasiia
Kotina, Hanna
Stepura, Maryna
Zavystovska, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312576.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
energy efficiency
energy intensity
GDP
energy security
financial crisis
efektywność energetyczna
energochłonność
PKB
bezpieczeństwo energetyczne
kryzys finansowy
Opis:
The world economy is constantly faced with crises that cause a significant negative impact. Each crisis poses new challenges to the economy and, on the one hand, inhibits economic growth, and on the other hand, can become a powerful stimulus for the development and rethinking of fundamental approaches to its construction. Conducting an analysis and establishing relationships between the economic situation and the state of the energy sector make it possible not only to predict the future but also to develop specific steps to prevent crises or reduce their negative impact. At the same time, establishing and evaluating the relationship between key economic and energy indicators, the main one of which is definitely the energy intensity of GDP, will provide an opportunity to understand how improving energy security will affect the economic situation in the country. The generalization of Ukraine’s experience in rebuilding and recovering the economy after the biggest crisis creates a basis for further research in the field of energy management, crisis management, economics, and the construction of investment policy. The reconstruction of Ukraine after the war has the potential to become the most significant stimulus for development and economic growth. During the crisis, it is very important to pay attention to the country’s energy security. In particular, it is necessary to ensure the diversification of energy resources, taking into account their rising cost. Energy markets are currently experiencing extreme volatility caused by geopolitical tensions, which requires additional attention in the development and implementation of strategic guidelines for sustainable economic recovery in Ukraine.
Gospodarka światowa nieustannie boryka się z kryzysami, które negatywnie na nią wpływają. Każdy kryzys stawia przed nią nowe wyzwania i z jednej strony hamuje jej wzrost, z drugiej może stać się potężnym bodźcem do rozwoju i przemyślenia fundamentalnych podejść do jej budowy. Przeprowadzenie analizy i ustalenie zależności między sytuacją gospodarczą a stanem sektora energetycznego pozwala nie tylko przewidywać przyszłość, ale także opracować konkretne działania zapobiegające kryzysom lub zmniejszające ich negatywne skutki. Jednocześnie ustalenie i ocena relacji między kluczowymi wskaźnikami ekonomicznymi i energetycznymi, z których głównym jest zdecydowanie energochłonność PKB, pomoże zrozumieć, w jaki sposób poprawa bezpieczeństwa energetycznego wpłynie na sytuację gospodarczą kraju. Uogólnienie doświadczeń Ukrainy w odbudowie gospodarki po największym kryzysie stwarza podstawę do dalszych badań w zakresie zarządzania energią, zarządzania kryzysowego, ekonomii oraz budowy polityki inwestycyjnej. Odbudowa Ukrainy po wojnie ma potencjał, by stać się najważniejszym bodźcem rozwoju i wzrostu gospodarczego tego kraju. W czasie kryzysu bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo energetyczne. W szczególności konieczne jest zapewnienie dywersyfikacji źródeł energii przy uwzględnieniu ich rosnących kosztów. Rynki energii doświadczają obecnie skrajnej niestabilności spowodowanej napięciami geopolitycznymi, co wymaga dodatkowej uwagi przy opracowywaniu i wdrażaniu strategicznych wytycznych dla trwałego ożywienia gospodarczego na Ukrainie.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2023, 26, 3; 5--26
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeśli nie węgiel to co? Transformacja energetyczna w kontekście rosyjskiej agresji w U krainie
If not coal then what? Energy transformation in the context of Russian aggression in Ukraine
Autorzy:
Naworyta, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2204795.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
produkcja prądu
odnawialne źródła energii
węgiel brunatny
wojna w Ukrainie
bezpieczeństwo energetyczne
energetyka jądrowa
energy production
renewable energy sources
lignite
war in the Ukraine
energetic safety
nuclear energy
Opis:
Rok 2022 był pod względem zabezpieczenia energii dla polskiej gospodarki i gospodarstw domowych rokiem wyjątkowo trudnym. To rok stojący pod znakiem napaści rosyjskiej na Ukrainę. W wyniku sankcji podjętych przez państwa przeciwne działaniom rosyjskiego agresora, do Europy trafia mniej surowców energetycznych z Rosji. Deficyt gazu wymusił na wielu europejskich krajach weryfikację dotychczasowych strategii. Rok poprzedni – 2021, również był dla energetyków rokiem nietypowym, był to czas zwiększonego zapotrzebowania na surowce energetyczne, jaki nastąpił po pandemii Covid -19. W rozdziale na tle dostępnych danych z lat 2021 i 2022, podjąłem się próby zdiagnozowania głównych problemów i wyzwań jakie stoją przed polską energetyką. Dane o produkcji prądu z 10 miesięcy 2022 r. wskazują, że polski system energetyczny jak dotąd dobrze radzi sobie z wyzwaniami związanymi z deficytem i wysoką ceną gazu ziemnego. Produkcja prądu z krajowych źródeł po raz pierwszy od 7 lat przekracza wewnętrzną konsumpcję. Ustawicznie rośnie również udział mocy opartych na odnawialnych źródłach energii, co jednak nie przekłada się na równie dynamiczny przyrost produkcji z tych źródeł. Deficyty energetyczne wynikające z braku gazu albo wysokiej jego ceny kompensowane są głównie przez branżę węgla brunatnego, co będzie miało konsekwencje we wcześniejszym, niż to wynika z koncesji, wyczerpywaniu zasobów tego surowca. Uważam, że dla zapewnienia bezpieczeństwa surowcowego kraju w przeciągu najbliższych kilkunastu lat konieczna jest bezzwłoczna realizacja programu energetyki jądrowej. Czasu pozostało bardzo mało a dotychczasowe działania niestety nie dają gwarancji powodzenia ambitnych planów budowy pierwszych trzech elektrowni jądrowych. Dlatego w obliczu kończących się zasobów w udostępnionych złożach węgla brunatnego niebezpodstawne jest ponowne otwarcie dyskusji nad budową nowej kopalni odkrywkowej dla przedłużenia funkcjonowania elektrowni Bełchatów poza obecny horyzont wyznaczony przez obowiązującą koncesję i zasoby złoża.
The current year 2022 is an exceptionally difficult year in terms of energy security for the Polish economy and households. This is a year marked by Russian aggression against Ukraine. As a result of the sanctions taken by countries opposing the actions of the Russian aggressor, Europe receives less energy resources from Russia. The gas deficit has forced many European countries to review their current strategies. The previous year (2021) was also an unusual year for energy specialists, it was a time of increased demand for energy resources that followed the Covid -19 pandemic. In the chapter, against the background of available data from 2021 and 2022, I attempted to diagnose the main problems and challenges facing power engineering. Data on electricity production for 10 months of 2022 indicate that the Polish energy system has been coping well with the challenges related to the deficit and high price of natural gas so far. The production of electricity from domestic sources exceeds internal consumption for the first time in 7 years. The share of capacity based on renewable energy sources is also constantly growing, which, however, does not translate into an equally dynamic increase in production from these sources. Energy deficits resulting from the lack of gas or its high price are mainly compensated by the lignite industry, which will result in the depletion of resources of this raw material earlier than stipulated in the concession. I believe that in order to ensure the security of the country’s raw materials over the next several years, it is necessary to implement the nuclear energy program without delay. There is very little time left and, unfortunately, the actions taken so far do not guarantee the success of the ambitious plans to build the first three nuclear power plants. Therefore, in the face of the depleting resources in the opened lignite deposits, it is not groundless to re -open the discussion on the construction of a new open-pit mine in order to extend the operation of the Bełchatów power plant beyond the current horizon set by the current concession and resources of the deposit.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2023, 111; 95--107
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Methane emissions from elements of gas distribution networks and the energy security of EU countries in time of gas wars
Emisje metanu z elementów dystrybucyjnej sieci gazowej a bezpieczeństwo energetyczne państw UE w dobie wojen gazowych
Autorzy:
Narloch, Piotr
Skrzyński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22446492.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
bezpieczeństwo energetyczne
bezpieczeństwo militarne
współczynniki emisyjności metanu
dystrybucyjna sieć gazowa
gaz ziemny
energy security
military security
methane emission factors
gas distribution network
natural gas
Opis:
The scale of methane emissions from gas distribution systems has serious consequences for energy security, ensuring the security of natural gas transmission and reducing gas losses in transport. That is why it is important to determine the scale of such emissions from individual elements of the infrastructure. It has been confirmed that such emissions have a significant effect on the military security of EU countries. The emission factor (EF) is affected by many other causes. The best method of calculating the EF is one that takes into account the most variables. A theoretical method of determining the EF has been developed, taking into consideration the age of the equipment as well as pressure, temperature and speed. When comparing the methods in the literature to date, one has to bear in mind that none of them describes the variables that affect the magnitude of the EF. To map an actual emission, it is crucial to have data that describe the gas infrastructure component under analysis, along with the most precise information available to characterise the operating conditions.
Poważne konsekwencje dla bezpieczeństwa energetycznego; zapewnienia bezpieczeństwa przesyłu gazu ziemnego i ograniczenia strat gazu w trakcie transportu ma skala emisji metanu z systemu gazowniczego. Dlatego istotne jest określenie skali tej emisji z poszczególnych elementów infrastruktury. Potwierdzono tezę o znacznym. Współczynnik emisyjności (EF) zależy od wielu innych czynników. Najlepszą metodą obliczenia EF będzie ta, która uwzględnia jak najwięcej zmiennych. Opracowano od strony teoretycznej metodę wyznaczania EF uwzględniającą wiek aparatury oraz ciśnienie, temperaturę i prędkość. Porównując funkcjonujące dotąd w literaturze metody, należy mieć na uwadze, że żadna z nich nie charakteryzuje zmiennych, które wpływają na wielkość współczynnika emisyjności. Aby móc odwzorować rzeczywistą emisję, kluczowe jest posiadanie danych opisujących analizowany element infrastruktury gazowej, wraz z jak najbardziej precyzyjnymi informacjami opisującymi warunki pracy.
Źródło:
Polityka i Społeczeństwo; 2023, 21, 1; 191-214
1732-9639
Pojawia się w:
Polityka i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemiecka polityka energetyczna w kontekście odejścia od węgla
Germany’s energy policy in the context of the phase-out of coal
Autorzy:
Szczerbowski, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2204799.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Energiewende
polityka energetyczna
bezpieczeństwo energetyczne
system energetyczny
handel emisjami
energy policy
energy security
energy system
emissions trading
Opis:
Europejski Zielony Ład to jedna z najbardziej kompleksowych strategii Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska oraz przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym. Projekt Europejskiego Zielonego Ładu przyjęty został przez Unię w 2019 roku. Europa do 2050 roku planuje zostać pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Zielony Ład jest w swoim założeniu odpowiedzią UE na największy globalny kryzys naszych czasów, jakim są zmiany klimatyczne. Celem jest gospodarka niskoemisyjna, co oznacza fundamentalne zmiany nie tylko w sektorze energetyki, lecz we wszystkich obszarach życia gospodarczego na przestrzeni najbliższych trzydziestu lat. Problem rosnących cen energii elektrycznej dotknął większość krajów Unii Europejskiej. Ma to również ścisły związek z rosnącymi cenami uprawnień do emisji CO2 w systemie ETS. Unijny system handlu emisjami, w swojej idei ma służyć finansowaniu walki ze zmianami klimatycznymi oraz zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych. Podstawą handlu emisjami jest limit emisji gazów cieplarnianych, który z czasem jest obniżany. Ma to sprawić, aby paliwa kopalne były coraz mniej opłacalnym źródłem energii. Ceny uprawnień do emisji najbardziej dotykają gospodarek, w których koszty transformacji energetycznej są najwyższe. Brak przemyślanego podejścia do transformacji energetycznej może spowodować, że koszty energii w najbliższym czasie mogą jeszcze mocniej obciążać portfele obywateli. W referacie przedstawiono porównanie polskiego i niemieckiego sektora energetycznego i możliwy wpływ handlu emisjami na rozwój sektora energetycznego.
The European Green Deal is one of the European Union’s most comprehensive strategies for protecting the environment and tackling climate change. The draft European Green Deal, was adopted by the Union in 2019. Europe plans to become the first climate-neutral continent by 2050. The Green Deal is, at its core, the Union’s response to the biggest global crisis of our time - climate change. The goal is a low-carbon economy, which means fundamental changes not only in the energy sector, but in all areas of economic life over the next thirty years. The problem of rising electricity prices has affected most countries in the European Union. It is also closely related to the rising prices of CO2 emission allowances in the ETS. The EU ETS, in its conception, is intended to finance the fight against climate change and reduce greenhouse gas emissions. The basis of emissions trading is a cap on greenhouse gas emissions, which is lowered over time. This is intended to make fossil fuels an increasingly cost-effective source of energy. Emission allowance prices affect the economies with the highest energy transitioncosts the most. The lack of a thoughtful approach to the energy transition may cause energy costs to weigh even more heavily on citizens’ wallets in the near future. The paper presents a comparison of the Polish and German energy sectors and the possible impact of emissions trading on the development of the energy sector.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2023, 111; 153--165
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Portugal’s energy security in the context of moving away from fossil fuels
Bezpieczeństwo energetyczne Portugalii w kontekście odchodzenia od paliw kopalnych
Autorzy:
Olkuski, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312529.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
energy policy
energy security
energy sources
polityka energetyczna
bezpieczeństwo energetyczne
surowce energetyczne
Opis:
Portugal is a country on the Iberian Peninsula with a population of just over 10 million people. The country has no reserves of energy resources such as oil, natural gas, or coal and is therefore dependent on their imports. Nevertheless, it has no problems ensuring energy security. It imports oil from countries such as Brazil, Nigeria, Saudi Arabia and Angola, and gas from Algeria, Nigeria, the United States of America and Qatar. All imports of crude oil and most imports of petroleum products pass through the two main ports of Sines and Leixões, while gas is imported via the Sines LNG terminal and two cross-border gas pipelines at Campo Maior and Valença do Minho. Coal imports are no longer a problem following the closure of the last coal-fired power plant in 2021. As recently as 2019, fossil fuels accounted for as much as 76% of Portugal’s total primary energy supply, with oil accounting for 43%, but the majority of this demand was consumed by road transport (51%), followed by oil-based industries (16%) and household heating (5%). Now, however, the situation is changing. Hydropower and rapidly developing wind and solar energy account for a large share of electricity generation. By 2030, Portugal plans to commission between 600 and 900 MW of new solar capacity annually. Energy security in Portugal is the responsibility of the government and the relevant ministries. As in many other European countries, there is a clear drive towards decarbonization and measures are being taken to ensure that this process takes place as soon as possible, as is explicitly stated in Portuguese government documents. The analysis presented in this article shows that Portugal, despite lacking significant energy resources, can guarantee its energy security at a high level.
Portugalia jest krajem położonym na Półwyspie Iberyjskim o liczbie mieszkańców nieznacznie przekraczającej 10 milionów. Nie posiada zasobów surowców energetycznych takich jak: ropa naftowa, gaz ziemny, czy też węgiel i dlatego całkowicie jest uzależniona od ich importu. Niemniej jednak kraj ten nie ma problemów z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego. Ropę naftową sprowadza z takich krajów jak: Brazylia, Nigeria, Arabia Saudyjska czy Angola, a gaz z Algierii, Nigerii, Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz z Kataru. Cały import ropy naftowej i większość importu produktów naftowych przechodzi przez dwa główne porty: Sines i Leixões, natomiast gaz sprowadzany jest przez terminal LNG Sines oraz dwa transgraniczne gazociągi Campo Maior i Valença do Minho. Import węgla przestał być problemem po zamknięciu w 2021 roku ostatniej elektrowni węglowej. Jeszcze w 2019 r. paliwa kopalne stanowiły aż 76% całkowitej podaży energii pierwotnej w Portugalii, w tym na ropę naftową przypadało 43%, ale większość tego zapotrzebowania zużywał transport drogowy (51%), następnie przemysł oparty na ropie (16%) i ogrzewanie budynków (5%). Teraz jednak sytuacja się zmienia. Duży udział w produkcji energii elektrycznej stanowi energetyka wodna oraz coraz szybciej rozwijana energetyka wiatrowa i słoneczna. Do 2030 roku Portugalia planuje oddawanie rocznie do eksploatacji od 600 do 900 MW nowych mocy w energetyce słonecznej. Za bezpieczeństwo energetyczne w Portugalii odpowiada rząd za pośrednictwem odpowiednich ministerstw. Tak jak i w wielu innych krajach europejskich widać wyraźnie, co zresztą jest zapisane wprost w portugalskich dokumentach rządowych, dążenie do dekarbonizacji i podejmowanie takich działań, aby ta dekarbonizacja nastąpiła jak najszybciej. Z przedstawionych w artykule analiz wynika, że Portugalia, pomimo braku znaczących zasobów surowców energetycznych, jest w stanie zagwarantować sobie bezpieczeństwo energetyczne na wysokim poziomie.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2023, 26, 3; 65--80
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projekt rurociągu Odessa-Brody-Płock jako element zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski w myśli politycznej wybranych polskich partii politycznych w latach 2005-2015
Odessa–Brody–Płock Pipeline Project as an Element of Ensuring Poland’s Energy Security in the Political Thought of Selected Polish Political Parties in 2005–2015
Autorzy:
Paszkowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339507.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
political thought
Odessa–Brody–Plock pipeline
energy security
political parties
bezpieczeństwo energetyczne
myśl polityczna
partie polityczne
rurociąg Odessa–Brody–Płock
Opis:
Budowa bardziej zróżnicowanej struktury dostaw ropy naftowej do Polski przez lata była ważnym elementem wpływającym na realizowaną politykę energetyczną. Wiele ugrupowań politycznych podnosiło zasadność dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw tego surowca, a jednym z najważniejszych w tym obszarze projektów była budowa rurociągu łączącego polski i ukraiński system naftowy. Docelowo surowiec miał być sprowadzany z regionu Morza Kaspijskiego. Celem artykułu była analiza myśli politycznej Prawa i Sprawiedliwości, Platformy Obywatelskiej oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego w zakresie budowy rurociągu Odessa-Brody-Płock do Polski. Rozważania zawarte w artykule pozwalają wskazać na główne argumenty formułowane przez polityków tych partii politycznych na temat problemów dostaw surowców energetycznych do Polski. Punktem wyjścia analiz była teza, że w ocenie polskich partii politycznych kooperacja z państwami Morza Kaspijskiego była kluczowym komponentem działań na rzecz dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw ropy naftowej do krajowych rafinerii. Słowa kluczowe: myśl polityczna, rurociąg Odessa-Brody-Płock, bezpieczeństwo energetyczne, partie polityczne
The construction of a more diversified crude oil supplies structure to Poland has been an important element influencing the Polish energy policy for years. Many political parties have raised the legitimacy of diversifying the sources and directions of supply of this commodity, and one of the most important projects in this area was the construction of a pipeline connecting the Polish and Ukrainian crude oil systems. Ultimately, the crude oil was to be imported from the Caspian Sea region. The article aims to analyse the political thought of Law and Justice, Civic Platform, and the Polish People’s Party regarding the construction of the Odessa–Brody–Płock pipeline to Poland. The considerations in the article make it possible to highlight the main arguments formulated by politicians of these political parties on the problems of supplying energy resources to Poland. The starting point of the analysis is the thesis that, in the opinion of Polish political parties, cooperation with the Caspian Sea countries was a key component of the efforts to diversify the sources and directions of crude oil supplies to domestic refineries.
Źródło:
Środkowoeuropejskie Studia Polityczne; 2023, 1; 167-181
1731-7517
Pojawia się w:
Środkowoeuropejskie Studia Polityczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies