- Tytuł:
-
BADANIA PROWENIENCYJNE W POLSCE (CZĘŚĆ 1.)
PROVENANCE STUDIES IN POLAND* (PART 1) - Autorzy:
- Maria, Romanowska-Zadrożna,
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/433299.pdf
- Data publikacji:
- 2016
- Wydawca:
- Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
- Tematy:
-
badania proweniencyjne
straty wojenne
rewindykacje
restytucja dóbr kultury
zespół ekspertów
proweniencja
konferencja - Opis:
-
The article complements the article Provenance Studies in Europe and the USA published in issue 56 of the “Muzealnictwo” Annual in 2015. Emphasis is placed on the historical conditioning of Polish provenance studies stimulated by restoration activities in various periods of Polish history, from the Swedish invasion till WWII, and the post-war period of liquidating its effects. Provenance studies have autonomous aims and characters; nevertheless, their application in restoration activities have led them to be perceived as a way of claiming rights to lost heritage and the process of recovering it. Polish history and traditions regarding seeking objects looted in Poland by foreign armies and administrations have resulted in marking clear differences in comparing American and Polish attitudes towards the goals and methodology of provenance studies. Museum professionals from the USA – a country which since proclaiming its independence has not experienced any invasions, and thus any looting by any foreign state – have stated with regret that American museum collections might have received objects which had lost their history and identity as a result of Germany’s criminal policies and war operations in 1933–1945. Faced with potential claims, they elaborated methods of provenance studies on works of unknown origin. Those solutions have become a model which was later popularised worldwide, something which is confirmed by the effects of international conferences and the agreements concluded therein. However, for Polish museum professionals, studying provenance has become above all a tool for documenting wartime losses from Polish museums and proving their potential claims. Attempts to solve problems resulting from the post-war displacement of works of art and scattering historical collections, i.e. issues connected with the socalled post-court and church property, moved to museum and post-Jewish institutions after the war, fell by the wayside. A proof of the compromise being achieved between these two approaches, and a breakthrough in thinking about these collections, was the appointment in Poland of a Team of Experts on provenance studies in Polish museums regarding post-Jewish property, whose task was to draw up guidelines for museum professionals researching the property of Holocaust victims as well as to prepare a questionnaire to assess the scale of the phenomenon.
Artykuł stanowi dopełnienie tekstu Badania proweniencyjne w Europie i Stanach Zjednoczonych, który został opublikowany w 56. numerze „Muzealnictwa” w 2015 roku. Zwrócono w nim uwagę na historyczne uwarunkowania polskich badań proweniencyjnych pobudzanych działaniami restytucyjnymi w różnych okresach polskich dziejów, poczynając od wojen szwedzkich, a kończąc na II wojnie światowej i powojennym czasie likwidacji jej skutków. Badania proweniencyjne mają charakter i cele autonomiczne, jednak ich wykorzystanie w działaniach restytucyjnych wpłynęło na postrzeganie tego rodzaju badań jako dochodzenia praw do utraconego dziedzictwa i proces jego odzyskiwania. Polskie dzieje i tradycje poszukiwania obiektów zagrabionych w Polsce przez obce wojska i administracje sprawiły, że zarysowały się wyraźne różnice w zestawieniu amerykańskich i polskich postaw wobec celów i metod badań proweniencyjnych. Muzealnicy z USA – kraju, który od czasu proklamowania niepodległości na własnym terytorium nie doświadczył żadnego najazdu a więc i grabieży dokonanej przez obce państwo – z przykrością skonstatowali, że do zbiorów muzeów amerykańskich mogły przeniknąć obiekty, które w konsekwencji zbrodniczej polityki Niemiec i działań wojennych w latach 1933–1945 zatraciły swoje dzieje i tożsamość. W obliczu potencjalnych roszczeń wypracowali metody badań proweniencyjnych dzieł o nieznanym pochodzeniu. Rozwiązania te stały się wzorem spopularyzowanym na całym świecie, o czym świadczą efekty międzynarodowych konferencji i poczynione na nich uzgodnienia. Natomiast dla polskich muzealników badanie proweniencji stało się przede wszystkim narzędziem dokumentowania strat wojennych polskich muzeów i dowodzenia ich ewentualnych roszczeń. Na dalszy plan odsuwano próby rozwiązania problemów wynikających z powojennego przemieszczania dzieł sztuki i rozpraszania historycznych kolekcji, czyli kwestie związane ze statusem tzw. mienia podworskiego, kościelnego przeniesionego po wojnie do instytucji muzealnych i pożydowskiego. Dowodem kompromisu między obiema postawami i przełomem w myśleniu o zbiorach stało się powołanie w Polsce Zespołu ekspertów ds. badań proweniencyjnych w muzeach polskich w zakresie mienia pożydowskiego, który za cel postawił sobie opracowanie vademecum dla muzealników podejmujących te badania w odniesieniu do mienia ofiar Zagłady oraz sporządzenie kwestionariusza do oceny skali zjawiska. - Źródło:
-
Muzealnictwo; 2016, 57; 179-191
0464-1086 - Pojawia się w:
- Muzealnictwo
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł