Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "archaic" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-32 z 32
    Tytuł:
    A biblical parable reverberating in the poem Podwaliny [Foundations] by Leopold Staff (archaic functions of the narrative text and its topical application)
    Autorzy:
    Dobrzyńska, Teresa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/702966.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    narration
    biblical parable
    archaic thinking
    intertextual relations
    Opis:
    Podwaliny [Foundations], the poem written by Leopold Staff right after the war and carrying traces of a profound trauma, takes advantage of the motifs drawn from the biblical parable of good and bad construction practices (Gospel According to St Matthew, 7:24–27). In her interpretation of the poem, the author analyses the way(s) in which the biblical paradigm has been transformed, and the consequences of this procedure. Use is made of the opinions of the scholars who have reconstructed the primary function of parabolic stories, having identified in them the original forms of thinking which preceded the evolvement of abstract concepts encoding qualities.
    Źródło:
    Nauka; 2017, 2
    1231-8515
    Pojawia się w:
    Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Co to są „dawne słowa”?
    What is old words?
    Autorzy:
    Walczak, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1595743.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    lexicography
    archaic
    chronological lexical layers
    leksykologia
    archaizm
    chronologiczne warstwy leksyki
    Opis:
    The author points out that the term old words is ambiguous; as the term old can either refer to archaic, obsolete, withdrawn to the lexical archive, that is archaic words or, alternatively, it can mean words which are still very much in circulation but they represent the earliest (Proto-Indoeuropean and Proto-Slavic) chronological layers of the lexical resources of the Polish language.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2011, 10; 321-329
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Лінгвальний простір концепту 'кохання' в українських сучасних піснях
    Verbalisation of the Concept кохання ‘love’ in Modern Ukrainian Songs
    Werbalizacja pojęcia кохання ‘miłość’ we współczesnych piosenkach ukraińskich
    Autorzy:
    Сулима, Олеся
    Висоцький, Анатолій
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38697592.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    concept
    love
    linguistic worldview
    Ukrainian song
    archaic and mythological views
    Opis:
    This article is devoted to the verbalisation of the concept кохання ‘love’ in modern Ukrainian songs. The study pinpoints specific means of its linguistic expression (lexemes, phrases, descriptive constructions, English words), determines its main characteristics, and identifies the influence of attendant archaic beliefs and convictions on the poetics of modern Ukrainian songs. The aim of the study is to analyse the semantics and means of verbalising the concept “love”, to establish its key features, and to determine the specifics of the use of nuclear lexemes and peripheral language units to describe it. The actual material of the study were the lyrics of Ukrainian songs from the late twentieth and early twenty-first centuries. They were analysed using the following methods: non-participant observation, descriptive method, contextual analysis, statistical analysis. In modern Ukrainian songs, the nouns кохання, любов ‘love’ and the verbs кохати, любити ‘to love’, as well as the English lexeme love, are used very rarely, both in the lyrics and in the titles. Their authors prefer metaphorical descriptive constructions in order to avoid banality and obscure the main semе: ‘deep heartfelt affection for a person of the opposite sex’. At the same time, most of these constructions are complex. In “female” songs, the authors appeal to (1) mythological or archaic views, comparing a woman to magical beings endowed with extraordinary powers; (2) internal misogyny. “Male” songs, in turn, mostly tend to heroise the characters they feature.
    Niniejszy artykuł przedstawia werbalizację pojęcia кохання ‘miłość’ we współczesnych piosenkach ukraińskich. W opracowaniu wskazano na konkretne językowe środki, przy użyciu których jest wyrażane (leksemy, frazy, konstrukcje opisowe, wyrazy angielskie), jak również określono jego główne cechy oraz wpływ związanych z nim archaicznych wierzeń i przekonań na poetykę współczesnych piosenek ukraińskich. Celem pracy jest analiza semantyki i sposobów werbalizacji pojęcia „miłość”, ustalenie jego kluczowych cech oraz określenie specyfiki użycia leksemów na określenie zasadniczego znaczenia oraz jednostek językowych używanych do opisu cech peryferyjnych. Materiał będący podstawą badań stanowią teksty piosenek ukraińskich z przełomu XX i XXI wieku, które zanalizowano przy użyciu następujących metod: obserwacja nieuczestnicząca, metoda opisowa, analiza kontekstowa, analiza statystyczna. We współczesnych piosenkach ukraińskich rzeczowniki кохання, любов ‘miłość’ i czasowniki кохати, любити ‘kochać’ oraz angielski leksem love ‘miłość, kochać’ są używane bardzo rzadko, zarówno w tekstach, jak i w tytułach. Ich autorzy preferują metaforyczne konstrukcje opisowe, aby uniknąć banału i przesłonić zasadniczy sem: ‘głębokie uczucie do osoby płci przeciwnej’. Jednocześnie większość tych konstrukcji jest złożona. Autorzy piosenek „kobiecych” odwołują się do (1) przekonań mitologicznych lub archaicznych, porównując kobietę do istot magicznych obdarzonych niezwykłymi mocami; (2) wewnętrznej mizoginii. „Męskie” piosenki w większości przejawiają tendencję do heroizowania postaci, które w nich się pojawiają.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Mur palatynski” i Porta Mugonia: krytyka pewnej identyfikacji
    „The Palatine Wall” and Porta Mugonia: Criticism of a Certain Identification
    Autorzy:
    Ziółkowski, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954296.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Rzym archaiczny
    Rzym
    topografia
    Palatyn
    Romulus
    archaic Rome
    Rome
    topography
    Palatine
    Opis:
    The paper is a critical examination of the excavators’ interpretation of the sequence of walls of the 8th-6th century BC unearthed in Sector 9 of Carandini’s excavations between the Palatine and the Sacra Via as fortifications, and of a discontinuity they claim to have discovered in them as the original Porta Mugonia. The arguments against this interpretation: 1) the walls were too flimsy to have ever served as fortifications; 2) the proposed location of the main gate of the Palatine settlement is most improbable in the light of the natural relief and the character of land surface of the zone; 3) the excavators’ reconstruction of the street pattern before the Late Archaic transformations, centering on the alleged gate, is entirely arbitrary and contrary to the zone’s natural configuration; 4) the discontinuity interpreted as the opening of a gate is not obvious in the first wall and indemonstrable in the others; 5) from the last phase of the second wall onwards there is nothing that might be interpreted as the surface of a street that would have led from the gate to the Palatine.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 4; 19-52
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Elegijne nastroje: wczesna elegia grecka i nie tylko
    Elegiac moods: Early Greek elegy and more
    Autorzy:
    Bartol, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1534772.pdf
    Data publikacji:
    2011-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Greek archaic elegy
    antique generic criteria
    literary elegiac mood
    lament
    Sappho
    Anacreon
    Opis:
    This article explores the relationships and correlations between early Greek elegy (7th—5th c. BC) and the elegiac mood of a poem understood today as a nostalgic and melancholic attitude of the subject evoked in a poem. The known surviving ancient texts prove the thematic heterogeneity of the elegiac genre at its early stage of development, while this elegiac emotionality is by no means a distinctive feature of this particular poetical category within the archaic parental context even though it does occur in some works composed in distichs that are traditionally labeled as elegiac (e.g. works of Archilochus and Mimnermus). Elegiac attitude, within modern understanding of the term, is also to be fundin the melic poetry of early Greek poets (such as Sappho, Anacreon and Simonides of Ceos) which were, in fact, considered by ancient theoreticians as non elegiac as far as their genre was concerned. The attribution of the elegiac character, not linked genetically with any of genres, to one poetical category is thus a result of multilayered processes of cultural interaction and the reception of the early Greek literature rather than the substance of the genre.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2011, 18; 11-22
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Archaizmy jako składniki związków frazeologicznych w słownikach współczesnej polszczyzny
    Phraseological units containing an archaic element in comprehensive dictionaries of polish language
    Autorzy:
    Piela, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594041.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    definicja
    leksykon
    frazeologia
    archaizmy
    motywacja
    semantyka
    definition
    dictionary
    phraseology
    archaic lexis
    motivation
    semantics
    Opis:
    Problemy w opracowywaniu jednostek frazeologicznych pojawiają się nie tylko w przypadku pracy nad słownikami frazeologicznymi, ale również przy tworzeniu słowników ogólnych języka polskiego. Rzadko kiedy w opisie leksykograficznym porusza się kwestię traktowania związków z archaicznym komponentem. Okazuje się, że te konstrukcje wyrazowe zajmują marginesową pozycję w opisach leksykograficznych, a przecież one również wchodzą w skład zasobu słownego współczesnych użytkowników polszczyzny. Podstawowym celem artykułu jest pytanie o status frazeologizmów z elementem archaicznym w Uniwersalnym słowniku języka polskiego (USJP), we Współczesnym słowniku języka polskiego (WSJPDun) oraz w powstającym Wielkim słowniku języka polskiego (WSJP). Ogląd materiału frazeologicznego zawartego w tych leksykonach daje podstawy do twierdzenia, że sposób rejestrowania interesujących mnie frazeologizmów jest dość niejednorodny. W artykule staram się również pokazać wpływ opisu leksykograficznego na „losy semantyczne”, tj. na sposób interpretacji czy rozumienia jednostek z dawnym elementem.
    The problems with the description of phraseological units appear not only in the case of work on phraseological dictionaries but also while compiling and editing comprehensive dictionaries of Polish language. It is a rare phenomenon for scholars to tackle the question of treating the units containing an archaic element in their lexicographical descriptions. It turns out that such word constructions play a marginal role in the lexicographical descriptions mentioned above, yet they also contribute to the lexical inventory of the contemporary users of Polish language. The basic purpose of this article is to pose a question referring to the status of the phraseological units comprising an archaic element to be found in Uniwersalny słownik języka polskiego (USJP), in Współczesny słownik języka polskiego (WSJPDun) and in Wielki słownik języka polskiego (WSJP), the last one being in preparation now. The insight into the phraseological material comprised in these lexicons gives grounds to claim that the registration methods used for the phraseological units, which lie in the sphere of my interest, are rather heterogeneous. In the article I also try to demonstrate how a lexicographical description has influenced the so-called “semantic vicissitudes”, that is how the units with archaic elements were interpreted or comprehended.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 235-249
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ЗА БЪЛГАРО-ПОЛСКАТА АСИМЕТРИЯ В ОБЛАСТТА НА АРХАИЧНАТА ЛЕКСИКА
    Autorzy:
    Sotirov, Petar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681633.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Bulgarian language, Polish language, asymmetry, vocabulary, archaic
    język bułgarski, język polski, asymetria, leksyka, archaiczna
    Opis:
    The study uses as its basis a collection of 237 words categorised as archaic in Bulgarian which are nevertheless actively used in Modern Polish. The aim of the research is to determine the origin of these units and the degrees of similarity between Bulgarian and Polish words regarding their lexical form and semantic properties. The analysis demonstrates that the examined material is mainly of the Slavic origin, but it also includes words of French, Latin, Italian, Romanian, German and English origins. Three Bulgarian-Polish lexical pairs can be distinguished with relation to their form: 1) identical pairs, 2) pairs of minimum difference, 3) pairs of larger formal difference. By investigating their semantic properties, the lexical pairs can be grouped into: 1) words with identical or similar meaning, 2) words with distant semantic similarities, 3) words with no semantic similarities. Research on the Bulgarian-Polish lexical asymmetry regarding lexical archaisation contributes to an in-depth description of the factors that determine the lifespan of a word – i.e. whether it remains in use or wanes in time. These factors may be of linguistic or extra-linguistic nature and are specific to each of the reported cases.
    Obiektem badawczym w artykule jest grupa leksemów (237), które w języku bułgarskim uległy archaizacji, natomiast są one aktywnie używane we współczesnym języku  polskim. Celem badań jest ustalenie pochodzenia tych jednostek oraz ujawnienie stopni podobieństwa bułgarskich i polskich leksemów z punktu widzenia formy i semantyki.  Analiza pokazuje, że opisywane leksemy są przede wszystkim słowiańskie, spotykają się również słowa francuskie, łacińskie, włoskie, rumuńskie, niemieckie i angielskie. W stosunku do formy obserwowane są 3 grupy bułgarsko-polskich par leksemów: 1) jednakowe, 2) o minimalnej różnicy, 3) o większej różnicy. Z punktu widzenia semantyki można wyodrębnić następujące grupy par: 1) o podobnym znaczeniu, 2) o dalekim podobieństwie semantycznym, 3) bez podobieństwa semantycznego. Badania nad bułgarsko-polską asymetria leksykalną w zakresie archaizacji przyczynia się do dogłębnego opisania czynników, które decydują o życiu pewnego leksemu – czy pozostaje on w użyciu lub umiera. Niektóre z czynników maja charakter językowy, inne – pozajęzykowy, są one specyficzne przy każdym z opisywanych przypadków.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2016, 5
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Skały w krajobrazie obszaru Barberton (RPA) i ich potencjał geoturystyczny
    Rocks in the landscape of the Barberton area (South Africa) and their geotouristic potential
    Autorzy:
    Radwanek-Bąk, Barbara
    Bąk, Bogusław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20208868.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    pas zieleńcowy Barberton
    archaik
    komatyt
    geotrasa Barberton Makhonjwa
    Barberton Greenstone Belt
    Archaic
    komatiite
    Barberton Makhonjwa Geotrail
    Opis:
    The area around the city of Barberton in the north-east part of South Africa is built of varied rocks belonging to the so-called Barberton Greenstone Belt (BGB), which are among the oldest (Paleo-and Mesoarchaic) and best preserved in the world. Their observation directly in the field is possible thanks to the “Barberton Makhonjwa Geotrail” created in 2014. The article briefly presents the geological structure of this area and provides important information on the development of the Earth in the Archaic, in the light of the latest research. Examples of representative outrops of BGB rocks and the close relationship between the geological structure and morphology are presented. The important raw materials of this area, including rich gold deposits (“Sheba”and others), known since the 19th century, are also mentioned.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2023, 71, 1; 44-50
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między Bliskim Wschodem a Grecją – pieniądz w okresie archaicznym
    Between the Near East and Greece – currency in the Archaic period
    Autorzy:
    Jankowska, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/584856.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    archaiczna Grecja
    Bliski Wschód
    wprowadzenie monety
    polis
    Arystoteles
    Archaic Greece
    Near East
    invention of coinage
    Aristoteles
    Opis:
    Znaleziska srebrnych skarbów z terenu Lewantu, datowanych na okres między X a VI w. p.n.e. dostarczyły interesującej perspektywy w rozważaniach nad początkami monety greckiej. Przeprowadzone badania metalograficzne wykazały, że przynajmniej jeden ze wspomnianych skarbów został wytworzony ze srebra pochodzącego z Laurion, Sifnos i Chalkidiki. Przybicie stempla na fragmencie metalu o określonej masie, ustanowione około 600 r. p.n.e. w cywilizacyjnym tyglu reprezentowanym przez położone w zachodniej części Azji Mniejszej greckie państwa – miasta i królestwo Lidii, dopełnia ekonomicznego obrazu świata, w którym ważenie metalu było stałą i doskonale poznaną praktyką. Fundamentalna różnica tkwiła jednak w greckich poszukiwaniach nowych form rządzenia i administracji. Pieniądz w postaci monety wypełnił bowiem tak symboliczne jak i funkcjonalne potrzeby polis jako instytucji i jej mieszkańców.
    As early as the third millennium BC, silver began to play the role of a privileged commodity and as reserve of value in Egypt and in the kingdoms of the Near East. In the second millennium and increasingly in the first millennium, silver was used not only as a reserve and measure of value but, what is more significant as an instrument of payment. Whether archaeological or textual, the evidence from the Mesopotamian states and from the Levant shows that silver was increasingly used as a monetary instrument at that time. The so-called Hacksilber is found in more than thirty hoards in the Levant in the Iron Age Period. This can partly demonstrate that the fundamental concepts of money were established in the Near East long before the Greeks and the Lydians adapted them and, above all, transformed these into the form of coin, in the 6th century. This great transformation, as well as the vast historical question of the emergence of coinage was directly related to the evolution of institutions bound up with the emergence of the polis.
    Źródło:
    Acta Archaeologica Lodziensia; 2015, 61; 7-12
    0065-0986
    2451-0300
    Pojawia się w:
    Acta Archaeologica Lodziensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ойконімна ретро- і перспектива Подільського воєводства
    Retro- and Perspective of Place Names of Podolia Voivodeship
    Autorzy:
    Kupczynśka, Zoriana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1790516.pdf
    Data publikacji:
    2016-02-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    place name
    derivational stem
    place names’ landscape
    formant
    stratigraphy
    place name system
    archaic type
    Podolia Voivodeship
    Opis:
    The article describes the retro- and perspective of place names in the Podolia Voivodeship. Studies show that this area belongs to Ukrainian territories settled a very long time ago but because of geographical, social, historical, economic and other reasons this area is represented by the archaic place names of a later period. Derivational stems of place names demonstrate their archaic origins besides their historical ascertainment. The analyzed materials demonstrate that there is a small percentage of place names formed from composite words. This is the evidence that these place names could be lost because of the circumstances: the decline of settlements under the influence of anthropogenic factors, the renaming of geographical objects, a change of name because of different language factors (substantivation) and social factors (the change of the formant of the place name when its derivational stem is the same) etc. It is possible that a lot of the archaic place names are not registered in historical sources. In fact, the area of the Podolia Voivodeship is represented by place names of an archaic type of the 13th century. The amount of place names has increased every century. Some of them have declined but many more place names have been saved upto today.
    Źródło:
    Studia Ucrainica Varsoviensia; 2016, 4; 153-173
    2299-7237
    Pojawia się w:
    Studia Ucrainica Varsoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fenomenologia święta na przykładzie wybranych kultów pogańskich
    Phenomenology of a Holiday on the Example of Selected Pagan Religions
    Autorzy:
    Krzysztoforski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37549057.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    archaiczne
    bogini
    bóstwo
    mit
    profanum
    sacrum
    święto
    wierzenia
    zwyczaj
    archaic
    goddess
    deity
    myth
    profane
    sacred
    holiday
    beliefs
    custom
    Opis:
    Artykuł jest propozycją przedstawienia święta jako zjawiska kulturowego połączonego z kultem religijnym. Prezentuje fenomenologię święta według Mircei Eliadego jako zjawisko kulturowe zestawione z kultem religijnym. Przedstawia teorię święta, którą Roger Caillois nazywa „sacrum wykroczenia” i analogicznie do eliadowskiej opozycji sacrum – profanum pokazuje jako opozycję święto – dzień powszedni, wyraźnie ukazującą różnice między tym, co święte, a tym, co świeckie. Współczesna struktura święta jest z jednej strony bardzo różna od jego dawnej formy, z drugiej wydaje się bardzo podobna. Świadczy o tym to, że z utęsknieniem wyczekujemy, a następnie chętnie świętujemy. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że ze względu na obszerność zagadnienia artykuł jest próbą syntetycznego przedstawienia analizy wybranych pod kątem artykułu kultów. Również dobór bibliografii miał na celu popularyzację twórczości i poglądów wybitnych religioznawców: Mircei Eliadego i Rogera Caillois.
    The article is a proposal to present the holiday as a cultural phenomenon combined with a religious cult. It presents the phenomenology of the holiday according to Mircea Eliade as a cultural phenomenon combined with religious practice. It presents the theory of the holiday, which Roger Caillois calls the “sacred transgression” and, analogously to Eliade’s opposition between the sacred and the profane, it presents the opposition between the holiday and the everyday, which clearly shows the differences between what is sacred and what is secular. The modern structure of the holiday is, on the one hand, very different from its ancient form, but on the other hand, it seems very similar. This is proven by the fact that we look forward to it and then eagerly celebrate. However, it should be noted that due to the extensiveness of the issue, the article is an attempt to present a synthetic analysis of the Pagan religions selected for the purpose of the article. The selection of the bibliography was also aimed at popularizing the works and views of outstanding religious scholars: Mircea Eliade and Roger Caillois.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2024, 45, 2; 367-390
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The element of water in the architecture of archaic societies
    Autorzy:
    Mikhailova, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/345183.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego
    Tematy:
    art culture
    architecture
    art image
    archaic society
    element of water
    kultura sztuki
    architektura
    obraz sztuki
    społeczeństwo archaiczne
    element wody
    Opis:
    The article studies the historical, cultural and artistic interpretation of the element of water, embodied and visualized in the architectural-artistic images of archaic societies. The analysis of evolutionary and transformational processes have been based on a combination of historical and archaeological reconstructions, cultural, and art-study methods.
    Źródło:
    Środowisko Mieszkaniowe; 2018, 23; 161-166
    1731-2442
    2543-8700
    Pojawia się w:
    Środowisko Mieszkaniowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rys regionalny we frazematyce nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” (1936)
    Regional Features in the Phrasematics of Novellas Submitted to a Competition Organised by the Kaunas Daily “Dzień Polski” (1936)
    Autorzy:
    Mędelska, Jolanta
    Marszałek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38447914.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    frazematyka nowel kowieńskich
    frazemy substratowo-interferencyjne i archaiczno-innowacyjne
    phrasematics of Kaunas novellas
    substrate-interference and archaic-innovative phrasemes
    Opis:
    This article analyses 33 phrasemes used in the Northern Borderland variety of Polish, which were extracted from about 20 novellas submitted to the competition announced in 1936 by Dzień Polski [The Polish Day], a Polish daily issued in Kaunas. The study classifies the extracted multiword units into substrate-interference units (formed under the influence of the Belarusian-Lithuanian substrate and more recent interference from Russian and Lithuanian) and archaic-innovative units (outdated and modified without foreign influence). The descriptions of individual phrasemes follow a standardised pattern. Substrate-interference phrasemes account for 70% of the material (9 substrate phrasemes, e.g. wiatry w głowie or durzyć głowę, and 14 interference phrasemes, mainly of Russian origin, e.g. jak na zło or podać prośbę), and 30% are native units (8 obsolete, e.g. zakasać ręce or beczka łoju = góra sadła, 1 local innovation: wyrządzić scenę zazdrości, and 1 phraseme common to indigenous Polish dialects: mieć gdziesik). The phrasematics of the Kaunas novellas makes an addition to the still modest list of multiword units in the Northern Borderland variety of Polish.
    Przedmiotem analizy są 33 frazemy północnokresowe wyekscerpowane z około 20 nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” ogłoszony w roku 1936. Autorzy dzielą zebrane jednostki wielowyrazowe na substratowo-interferencyjne (ukształtowane na podłożu białorusko-litewskim i nowsze interferencje rosyjskie i litewskie) oraz archaiczno-innowacyjne (nieaktualne i zmodyfikowane bez wpływu obcego). Opisy poszczególnych frazemów podają w schemacie sformalizowanym. Ekscerpt składa się w 70% z frazemów substratowo-interferencyjnych (9 substratowych, np. wiatry w głowie czy durzyć głowę, i 14 interferencyjnych, głównie pochodzenia rosyjskiego, np. jak na zło czy podać prośbę) i w 30% z jednostek rodzimych (8 nieaktualnych, np. zakasać ręce czy beczka łoju = góra sadła, 1 innowacji lokalnej: wyrządzić scenę zazdrości, oraz 1 frazemu wspólnego z polskimi gwarami rdzennymi: mieć gdziesik). Frazematyka kowieńskich nowel wzbogaca skromną jeszcze listę północnokresowych jednostek wielowyrazowych.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2023, 47; Article No. 2960
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomiędzy Wschodem i Zachodem. Mennictwo ośrodków Rodos w okresach archaicznym i klasycznym
    Between East and West. Coinage of the Rhodian poleis in the Archaic and Classical periods
    Autorzy:
    Mielczarek, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/584914.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    starożytna Grecja
    Rodos
    monety
    powiązania handlowe
    okres archaiczny
    okres klasyczny
    Ancient Greece
    Rhodes
    coins
    trade relations
    Archaic period
    Classical period
    Opis:
    Położona u wybrzeży Azji Mniejszej wyspa Rodos jest terenem, na którym w starożytności ścierały się wpływy kulturowe i ekonomiczne płynące z Azji Mniejszej oraz ze świata greckiego. Sytuacja ta widoczna jest w mennictwie ośrodków rodyjskich w okresach archaicznym i klasycznym. Trzy rodyjskie poleis, Ialysos, Lindos i Kamiros emitowały własne monety od ostatniej ćwierci VI w. p.n.e. do 408/407 r. p.n.e., tj. do czasu założenia miasta Rodos. Ikonografia monetarna oraz systemy wagowe, w których wybijano monety odzwierciedlają zmiany polityczne i powiązania gospodarcze. Na produkcję monetarną istotny wpływ wywarły powiązania handlowe – przez Rodos prowadziły szlaki handlowe wiążące Grecję z Azja Mniejszą, Lewantem i Egiptem. Sytuacja ta znalazła swoje odbicie w rozlokowaniu skarbów zawierających monety ośrodków rodyjskich. Szczególny charakter ma dyskusja nad produkowanymi na Rodos monetami elektronowymi.
    The island of Rhodes, situated near Asia Minor, was an area in which cultural and economic influences from Asia Minor and the Greek world met in Antiquity. Effects of this situation are visible in the coinages of the Rhodian poleis in the Archaic and Classical periods. Ialysos, Lindos and Kamiros issued coins from the last quarter of the 6th century BC to 408/407 BC, i.e. to the time of founding of the city of Rhodes. The history of the coinage of each city is discussed. Coin iconography and different weight systems used in coin production are related to the prevailing political and economic situation. The trade connections of the three Rhodian poleis with Asia Minor, the Levant and Egypt also had a strong influenced on Rhodian coinage. These trade relations well attested by the location of coin hoards consisting of coins of Ialysos, Lindos and Kamiros. Special attention is given to the electrum coins minted by the Rhodian poleis. A special topic of the discussion is the reasons why electrum coinage was produced.
    Źródło:
    Acta Archaeologica Lodziensia; 2015, 61; 13-22
    0065-0986
    2451-0300
    Pojawia się w:
    Acta Archaeologica Lodziensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Слово у вимірах історичної пам’яті українців
    Autorzy:
    Hnatiuk, Lidia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1789776.pdf
    Data publikacji:
    2018-04-18
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    New Ukrainian literary language
    Old Ukrainian literary language
    culture of historical memory and national identity
    language awareness
    archaic vocabulary
    dialect
    Opis:
    The article shows that archaic language is one of the components and methods of the detection of historical memory of Ukrainians. The analysis of the use of such elements in Old Ukrainian literary language of the 14-18th centuries., in Ukrainian literary language of the 19-20th centuries and in modern Ukrainian dialects has proved “Ukrainianness” of some archaic elements of the Ukrainian language, which are perceived by the language awareness of the modern Ukrainian as elements of the Russian language rather than the elements of its national identity in the diachronic dimension, as these words do exist in the modern Russian literary language, while in the New Ukrainian literary language they are replaced by other lexemes. It is shown that such archaisms in the language awareness of educated Ukrainians, including writers, acquire additional connotations and update their historical memory.
    Źródło:
    Studia Ucrainica Varsoviensia; 2018, 6; 61-72
    2299-7237
    Pojawia się w:
    Studia Ucrainica Varsoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hieronim Durski (ojciec szkolnictwa polskiego w Brazylii) i jego Elementarz dla Polskich Szkół w Brazylii w języku polskim i portugalskim
    Hieronim Durski (the father of the Polish school system in Brazil) and his book Elementarz dla Polskich Szkół w Brazylii w języku polskim i portugalskim
    Autorzy:
    Stąpor, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339256.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    Brazylia
    język polonijny
    podręcznik dwujęzyczny
    brazylijskie słownictwo polonijne
    słownictwo archaiczne
    Brazil
    Polish language
    bilingual textbook
    Brazilian Polish vocabulary
    archaic vocabulary
    Opis:
    Wśród dostępnych opracowań brakuje szczegółowych i miarodajnych studiów na temat początków nauczania języka polskiego i podręczników wydawanych w Brazylii. Elementarz… Hieronima Durskiego jest pierwszym i jedynym dwujęzycznym (polsko-portugalskim) podręcznikiem napisanym dla szkół brazylijskich. Jest to dzieło wyjątkowe, bo dokumentujące język, którego już nie ma, i poświadczające formy archaiczne zarówno w języku polskim, jak i w portugalskim. Analiza leksyki z podręcznika dowodzi, że do języka polskiego w Brazylii już pod koniec wieku XIX przenikało wiele słów pochodzenia portugalskiego. Zdarzają się również interferencje innego typu (semantyczne czy składniowe). W badaniach wykorzystano metodę kontrastu polegającą na wyodrębnieniu zespołu cech kontrastowych wobec dwóch podstaw (języka polskiego i jego wariantów oraz języka portugalskiego w wariancie brazylijskim).
    The available literature lacks detailed and reliable account of the origins of teaching Polish and publishing Polish schoolbooks in Brazil. Hieronim Durski’s book Elementarz… is the first and only bilingual (Polish and Portuguese) textbook written specifically for Brazilian schools. It is an extraordinary work, since it documents a language that no longer exists and attests to archaic forms both in Polish and Portuguese. The analysis of vocabulary from the textbook reveals that as early as towards the end of the 19th century many words of Portuguese origin have penetrated the Polish language in Brazil. Other interferences (semantic or syntactic) have also occurred. The study employs a contrastive method, i.e., establishing a set of contrastive features for the two bases (Polish along with it variants and the Brazilian Portuguese variant).
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 812, 3; 7-24
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zarządzanie w cywilizacji informatycznej. Zarys problematyki
    Management in the Information Civilization. Outline Issues
    Autorzy:
    Krupa, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468989.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    Integrated Management Information Systems (IMIS)
    Project Management
    Digitial Economy
    Information Technology
    ERP Systems
    ERP implementations
    ERP methodology
    implementation barriers
    archaic management
    Opis:
    The contemporary management cannot exist without IT support. In fact, every organization depends on integrated software business solutions. What does it mean for managers and scientists at the beginning of XXI century? How to implement the state-of-the-art computer technology and maintain good „old fashion” management styles and principles? How to deal with so called „archaic” management model in theory and practice today? In this paper the author presents different points of view, and different perspectives in delivering sound answers. He differentiates method and technique in IT implementation process and points out key problems and barriers in delivering ERP software solutions.
    Źródło:
    Prakseologia; 2007, 147; 147-162
    0079-4872
    Pojawia się w:
    Prakseologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Regionalność słownictwa nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” (1936)
    A Regionality of the Vocabulary of Novellas Submitted to a Competition Organised by the Kaunas Daily “Dzień Polski” (1936)
    Autorzy:
    Mędelska, Jolanta
    Marszałek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38586602.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    słownictwo nowel kowieńskich
    leksyka substratowo-interferencyjna
    warstwa archaiczna
    innowacje lokalne
    vocabulary of Kaunas novellas
    substrate-interference lexis
    archaic layer
    local innovations
    Opis:
    This article presents specific vocabulary excerpted from twenty-one novellas submitted to the competition announced in 1936 by Dzień Polski [The Polish Day], a Polish daily issued in Kaunas. Prior to publication, the novellas were edited with the aim of eliminating regional accretions. The excerpts include 116 peculiar lexemes: 42 substrate interference items, 69 archaic innovative units, and 5 that are shared with indigenous dialects. Native lexis outweighs foreign lexis; it constitutes 61% of all peculiarities and confirms the conservative nature of the Kaunas variety of Polish in the northern Kresy. It consists mainly of archaic lexis (e.g. żądnie, spokojność, najprzód), as well as innovative lexis (e.g. moderny) and lexis found in indigenous dialects (e.g. rozezłuć). Some of this vocabulary has East Slavic support, e.g. kędy or zrazu. Foreign influences are clearly evident in the novellas: substrate-interference items account for 39% of the material. This is old vocabulary formed under the influence of the Belarusian-Lithuanian substrate and long-term contact with Lithuanian and Belarusian (27 units: 85% Belarusianisms, e.g. odryna, and 15% Lithuanianisms, e.g. pagaluk) and more recent interference from Lithuanian and Russian (15 units: 80% Russianisms, e.g. germaniec, and 20% Lithuanianisms, e.g. naujakur).
    Autorzy przedstawiają specyficzne słownictwo wyekscerpowane z 21 nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” ogłoszony w roku 1936. Przed opublikowaniem nowele poddano korekcie językowej ukierunkowanej na wyeliminowanie naleciałości regionalnych. Ekscerpt składa się ze 116 osobliwych leksemów: 42 jednostek substratowo-interferencyjnych, 69 archaiczno-innowacyjnych oraz 5 wspólnych z gwarami rdzennymi. Leksyka rdzenna przeważa nad obcą, stanowi 61% wszystkich osobliwości i potwierdza konserwatywność kowieńskiej odmiany polszczyzny północnokresowej. Składa się na nią głównie leksyka nieaktualna (np. żądnie, spokojność, najprzód), a także innowacyjna (np. moderny) oraz występująca w gwarach rdzennych (np. rozezłuć). Część tego słownictwa ma wsparcie wschodniosłowiańskie, np. kędy czy zrazu. Wpływy obce zaznaczyły się w nowelach wyraziście, jednostki substratowo-interferencyjne stanowią 39% materiału. Jest to dawne słownictwo powstałe pod wpływem substratu białorusko-litewskiego i długotrwałego kontaktu z litewszczyzną i białoruszczyzną (27 jednostek, w tym 85% białorutenizmów, np. odryna, i 15% lituanizmów, np. pagaluk) oraz nowsze interferencje z litewskiego i rosyjskiego (15 jednostek, w tym 80% rusycyzmów, np. germaniec, i 20% lituanizmów, np. naujakur).
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2023, 47
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Liczba podwójna w archaicznej poezji rzymskiej
    Dual Number in the Archaic Latin Poetry
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1798771.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    archaiczna poezja rzymska; liczba podwójna; eliptyczny dualis; łacińska morfologia; wiersz saturnijski
    archaic Roman poetry; dual number; elliptic dual; Latin morphology; Saturnian verse
    Opis:
    Epitafium Lucjusza Korneliusza Scypiona (syna Barbatusa), konsula z 259 roku p.n.e., zawiera starołacińską formę liczby podwójnej Tempestātēbus (dat. du.), odnoszącą się do dwóch bóstw pogody (CIL I2 9). Nazwa ta dowodzi istnienia w języku starołacińskim formacji dualnej *Tempestātē ‘dwa bóstwa pogody’. Wyraz aide, poświadczony w epitafium Scypiona, syna Barbatusa, może być zinterpretowany jako potencjalna forma liczby podwójnej: *aideē (nom.-acc. du. f.) ‘dwudzielna świątynia; budynek sakralny z dwoma sanktuariami’. Liwiusz Andronik używał kilku form liczby podwójnej w łacińskim przekładzie Odysei Homera, między innymi genū (nom.-acc. du. n.) ‘dwa kolana’ (fr. 14), inque manū (acc. du. f.) ‘i do obu rąk’ (fr. 5). Nie wiadomo jednak, czy w przekładzie Andronika użycie liczby podwójnej było konsekwentne, czy opcjonalne. Newiusz wprowadzał do epickiego dzieła Bellum Punicum formy dualne, np. hōc Samnītē ‘ci dwaj Samnici’ (fr. 36). Wydaje się jednak, że poeta nie czynił tego konsekwentnie. Analiza metryczna i rzeczowa niektórych zachowanych fragmentów nie daje jednoznacznej odpowiedzi, czy u Newiusza użycie form liczby dualnej było obligatoryjne, czy wynikało ze swobodnego wyboru rzymskiego poety. W niektórych fragmentach, przekazanych przez tradycję pośrednią, łatwo mogło dojść do sekundarnej pluralizacji dawnych form dualnych.
    The archaic epitaph of Lucius Cornelius Scipio (son of Barbatus), consul of 259 BC, contains the Old Latin form Tempestātēbus (in the dative), referring probably to two goddesses of weather (CIL I2 9). This theonym proves the existence in the Old Latin language of the dual formation *Tempestātē ‘two deities of weather’. The word aide, attested in the epitaph of Scipio, son of Barbatus, can be easily interpreted as a possible form of the dual number, namely *aideē (nom.-acc. du. f.) ‘a bipartite (two-sided) temple; a sacral building with two sanctuaries’. Livius Andronicus used some forms of the dual number in his Latin translation of Homer’s Odyssey, among others genū (nom.-acc. du. n.) ‘two knees’ (fr. 14), inque manū (acc. du. f.) ‘and to both hands’ (fr. 5). It is not known, however, whether the use of the dual number in Andronicus’ Odussia was consistent or optional. Naevius introduced some dual forms into the epic work of Bellum Punicum, e.g. hōc Samnītē ‘these two Samnites’ (fr. 36). It seems, however, that the poet did not do it consistently. The metrical and linguistic analysis of the preserved fragments does not give a definite answer as to whether the use of forms of the dual number was obligatory in Naevius’ work, or was the result of the free choice of the Roman poet. In some passages passed down through indirect tradition, it was easy to arrive at the secondary plurality of the old dual forms.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 3; 107-123
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polis as the Prototype of a Contemporary Community
    Autorzy:
    Oniszczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1966023.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
    Tematy:
    ancient Greece
    polis
    community of polis
    institutions of polis
    democracy
    Athens
    independence
    political rule
    freedom
    equality
    justice
    rule of law
    archaic period
    Opis:
    The Greek polis is the birthplace of a culture whose influence persisted despite the fall of the very form of polis. This culture plays a significant part in the life of communities of today, especially in the domain of the so-called Western culture. Polis means both state and city, but most of all it is “a society, a community of people living together”. This form of governance enabled equal citizens to exercise direct supervision over their governments. Polis itself was not an invention of ancient Greeks, but the public nature thereof, especially in the form of the debate-based democracy and the rule of law – not of people – turned out to be their contribution to the idea of a city-state. Democracy as a common form of a political system can be found particularly in the Greek culture of polis. The general notions deriving from the Greek polis, i.e. citizenship, democracy, equality, independence, autonomy or justice, express a desire for a better life of an individual in a community. The democracy of classical times, characterised by equal citizenship and freedom of speech, is considered as the first one to moderate fierce social-economic disputes. It is this polis that made it possible for philosophy and science to develop. The modern-day discussion on the state in a globalised and increasingly urbanised world can surely benefit from a reflection on the civil and legal dimensions of polis.
    Źródło:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2019, 11, 3; 33-55
    2080-1084
    2450-7938
    Pojawia się w:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Yahorlyk Workshop, Core-Formed Vessels, and the “Natron Glass Revolution” in the North Pontic Region
    Autorzy:
    Kolesnychenko, Anzhelika M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/972777.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    beads, natron glass, social organization of production, Archaic Greeks in the northern Pontic area
    paciorki, szkło sodowe, organizacja produkcji Grecy nad Morzem Czarnym, okres archaiczny
    Opis:
    The archaic Greek settlement of Yahorlyk, in southern Ukraine, has yielded abundant evidence for glass-working. This paper reports the results of de novo chemical analyses of glass beads from the site excavated in the 1980s in the context of state-of-art concepts of Early Iron Age glass production in Europe. Yahorlyk craftsmen employed two main types of glass: natron-based glass for biconical beads, plant-ash glass and glass with low magnesium and high potassium content for eye-beads. In some cases the component parts of a single bead were made from glass of different chemical types. Yahorlyk beads were widespread in ancient Greek and barbarian contexts. By comparing this distribution pattern with that for clearly imported products (core-formed vessels), the author concludes that originality of Yahorlyk glass-working may result from its orientation towards two markets: those of Archaic Greece and Early Scythia.
    W trakcie badań archeologicznych na terenie greckiej osady z okresu archaicznego w miejscowości Jahorłyk, południowa Ukraina, natrafiono na bogate materiały świadczące o lokalnej produkcji szkła. W artykule zaprezentowano wyniki analiz chemicznych szklanych paciorków tamże znalezionych. Analizy wykonano w latach 1980-tych. Stwierdzono, że rzemieślnicy działający w osadzie wykorzystywali dwa rodzaje szkła – szkło sodowe oraz szkło z niewielką ilością magnezu i dużą zawartością potasu. Jedynie pojedyncze okazy wykonano z innego szkła. Zważywszy kierunki dystrybucji szklanych paciorków, które powstały w osadzie, zaproponowano, aby wskazaną dwoistość rodzaju szkła, z którego wykonano paciorki, tłumaczyć potrzebami odbiorców – Greków i Scytów.
    Źródło:
    Acta Archaeologica Lodziensia; 2018, 64; 45-57
    0065-0986
    2451-0300
    Pojawia się w:
    Acta Archaeologica Lodziensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rzymska gens: konstrukt antropologiczny czy realny byt społeczny?
    Roman gens: anthropological construct or a real social being?
    Autorzy:
    Łoś, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26917515.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Historyczny
    Tematy:
    archaic Rome
    binominal system
    clan
    gentilicial ownership
    patricians
    plebeians
    pre-political
    organisation
    Roman society
    archaiczny Rzym
    system binomiczny
    klan
    własność rodowa
    patrycjusze
    plebejusze
    organizacja przedpaństwowa
    społeczeństwo rzymskie
    Opis:
    The gens (clan) was one of the key social institutions in archaic Rome. It has given rise to much controversy in modern scholarship. The history of the Roman clan is one of those areas in which the volume of scholarly literature is out of all proportion compared to the limited evidence. The obscurity of the institution has not prevented imaginative reconstructions. A critical analysis of the sources runs counter to the well-entrenched theory that the gens originated as a prepolitical organisation, which collapsed after the rise of the state. Contrary to the views of numerous scholars that there was once a time when only patricians has clans, there is no evidence for this proposition: the clan system extended to all classes of Roman society. In the past, many descriptions of early Roman agriculture focused on the gentilicial ownership of land. The concept of gentilicial land has, however, fallen out of favour over time, rightly as it seems.
    Źródło:
    Studia Antiquitatis et Medii Aevi Incohantis; 2021, 6; 5-26
    2544-4379
    Pojawia się w:
    Studia Antiquitatis et Medii Aevi Incohantis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Trade in the Mediterranean Basin between the 8th and 6th century BCE, with Emphasis on the Dodecanese
    Handel w basenie Morza Śródziemnego pomiędzy VIII i VI wiekiem p.N.E., Ze szczególnym uwzględnieniem wysp Dodekanezu
    Autorzy:
    Aleksandra Jankowska, Aleksandra Jankowska
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/584892.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Archaic period, Greece, Rhodes, Phoenicians, trade, metal trade, Iron Age silver hoards from Levant
    okres archaiczny, Grecja, Rodos, Fenicjanie, handel, handel metalem, skarby srebra z epoki żelaza w Lewancie
    Opis:
    Wzrost potęgi Asyrii w pierwszym tysiącleciu p.n.e. spowodował nasilenie roszczeń trybutowych względem miast lewantyńskich, jednocześnie wzbudzając potrzebę intensyfikacji i rozszerzania poszukiwań cennych metali. Asyryjska presja militarna i ekonomiczna zmobilizowała Fenicjan do rozszerzenia swojej strefy handlowej na skalę ponadregionalną, a sami Fenicjanie stali się dostarczycielami podstawowych surowców dla rozległego imperium. Jest to widoczne także w Dodekanezie. W ramach zaistniałej sieci kontaktów i powiązań między Egeą a Bliskim Wschodem, Rodos i Kos odgrywało znaczącą rolę, o czym dobitnie świadczą znajdowane artefakty szczególnie w późnym VIII i VII wieku p.n.e. Z uwagi na szczególne położenie geograficzne, wyspa zyskała rolę pośrednika i przystanku w handlu biegnącym ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnego na Cypr i do Grecji kontynentalnej. Przedmioty dedykowane w słynnych sanktuariach w Ialysos, Kameiros i Lindos poświadczają dalekie głównie bliskowschodnie kontakty. W tym kontekście pojawiają się skarby gromadzone na terenie południowego Lewantu, między X a VI wiekiem p.n.e. Zawierały one w różnych proporcjach sztabki srebra, bryłki srebra i drobną biżuterię srebrną, srebro zaś pochodziło przede wszystkim z obszarów Grecji (głownie Laurion), południowej Anatolii i źródeł iberyjskich.
    Assyria’s growing power in the 1st millennium BCE led to an increase in its tribute demands addressed at Levantine cities; as a result, a need arose to intensify and expand further west the search for precious metals. Assyrian military and economic pressure mobilized the Phoenicians to expand their trade zone beyond the regional scale and to become the suppliers of basic resources to a vast empire. This can be seen in the Dodecanese. Rhodes but also Cos played an important part in that network of contacts and connections between the Aegean and the Near East, as is emphatically indicated by the artefacts found, especially those dating to late 8th and 7th centuries BCE. Due to its special geographic location, the island became a go-between and stopping point for the trade travelling from the eastern Mediterranean to Cyprus and mainland Greece. Objects dedicated in the sanctuaries at Ialysos, Kameiros, and Lindos attest to far-away Near-Eastern contacts. In this context, a large number of silver hoards have been attested in the southern Levant between the 10th-6th centuries BCE. The hoards contained, in varying proportions, silver ingots, nuggets, scrap metal, and small jewellery items, however, the silver itself originated from the territories of Greece (mostly Laurion), southern Anatolia and from Iberian sources.
    Źródło:
    Acta Archaeologica Lodziensia; 2019, 65; 131-137
    0065-0986
    2451-0300
    Pojawia się w:
    Acta Archaeologica Lodziensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szlaki komunikacyjne i handlowe między Grecją, centralnymi Bałkanami i przedrzymską Dacją (vi-iv w. p.n.e.)
    Autorzy:
    Jankowska, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/972787.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    archaic and classical Greece, Greek colonies, central Balkans, pre-roman Dacia, trade routes, warrior elites
    archaiczna i klasyczna Grecja, greckie kolonie, centralne Bałkany, przedrzymska Dacja, szlaki handlowe, elity wojowników
    Opis:
    The Greeks motivation for supporting long range contacts was mostly a result of the need for precious metals. The established relations were based on the conscious understanding developed among the societies living on the trade routes, and the control maintained over an area made those contacts possible. The colonies created were based on consent given by the local populace and these arrangements could have regulated both the usage of space and the exploitation of local resources. The discoveries made both in the north and central Balkans (as far as Pannonia) as well as Dobruja, Bessarabia, Moldavia and reaching the Transylvanian Plateau hail as far back as to the 6th century BC. What is interesting is that there is a registered increase in objects, contacts and interactions starting in the period between the second half of the 4th and the early 3rd century. The wares from Greek settlements traveled the established trade routes based on mutual relations and had symbolic value for the elite strata of society for which they were meant. These object showcase an important social change in which ostentatious wealth is an essential condition of political power. It seems that the warrior elites were the ones that played a particular role in the time period from the end of the 6th century – the time of the stat of the so called princely graves- to the Hellenistic settlements. The political economy created a new platform of understanding for the elites. The shared ritual, and symbolical experiences, the feasting and the possibility of amassing workforce led to the creation of a status of certain groups inside the functioning redistribution system. From the Greek perspective the Hellenization was as the time a by-product, not a goal in itself, even if the local populace adopted certain ideas, lifestyles, or even particular objects according to its needs.
    Motywacją Greków dla podtrzymywania dalekich kontaktów była między innymi chęć i potrzeba pozyskania cennych metali. Tworzone kontakty handlowe opierały się na świadomym zrozumieniu pomiędzy społecznościami znajdującymi się na szlaku a kontrola nad przestrzenią umożliwiała ich realizację. Kolonie powstawały w wyniku umów z rdzenną ludnością, które mogły regulować zarówno użytkowanie ziemi jak i eksploatację lokalnych zasobów. Znaleziska obejmują zarówno północną i centralną część Bałkanów (aż po Panonię) jak i Dobrudżę, Besarabię, Mołdawię aż po wyżyną transylwańską od VI w. p.n.e, z wyraźnym wzrostem ilości przedmiotów, kontaktów i interakcji rozpoczynającym się w okresie między II połową IV w. p.n.e. a III w. p.n.e. Produkty greckich ośrodków docierały wzdłuż ustanowionej sieci wymiany, związków wzajemności i prawdopodobnie posiadały symboliczne znaczenie wśród elit, dla których były przeznaczone. Odzwierciedlają one istotną zmianę społeczną, gdy ostentacyjne bogactwo staje się niezbędnym warunkiem władzy politycznej. Wydaje się, że elity wojownicze odegrały tu szczególnie widoczną rolę właściwie od końca VI w. p.n.e., od powstawania tak zwanych grobów książęcych po osady hellenizujące. Ekonomia polityczna wytworzyła inną platformę porozumienia elit. Wspólne doświadczenia o charakterze rytualnym, symbolicznym, biesiadowanie, a także sposobność gromadzenia siły roboczej prowadziła do wytworzenia statusu określonych grup wewnątrz systemu redystrybucji. Z greckiej perspektywy hellenizacja staje się wówczas pewnym „produktem ubocznym”, nie zaś celem samym w sobie, nawet jeśli społeczności rdzenne pewne idee, styl życia czy wreszcie określone przedmioty adoptują zgodnie z własnymi potrzebami.
    Źródło:
    Acta Archaeologica Lodziensia; 2018, 64; 77-88
    0065-0986
    2451-0300
    Pojawia się w:
    Acta Archaeologica Lodziensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od zbioru do antologii. Greckie początki
    From Collection to Anthology: The Greek Origins
    Autorzy:
    Bartol, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2129193.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-13
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    katalog
    zbiór (syllogē)
    antologia
    literatura oralna
    Grecja archaiczna
    Grecja klasyczna
    epoka hellenistyczna
    użyteczność
    przyjemność
    catalogue
    collection (syllogē)
    anthology
    oral literature
    Archaic Greece
    Classical Greece
    Hellenistic epoch
    utility and pleasure principles
    Opis:
    W artykule przedstawiono najwcześniejsze greckie sposoby myślenia o zbieraniu, zestawianiu i wyliczaniu w odniesieniu do literatury i jej funkcjonowania. Obecna od początków dziejów greckiej poezji skłonność do posługiwania się katalogami jako integralnymi częściami utworów, porządkującymi różne rzeczy, sprawy i zjawiska i ułatwiającymi ich zapamiętywanie, już w V w. p.n.e. znalazła wyraz w tworzeniu zbiorów (syllogai) poetyckich dokonań, które były układane według różnorakich kryteriów (tematycznych, gatunkowych, autorskich, funkcjonalnych). Towarzysząca zbieraniu utworów aksjologiczna postawa redaktorów syllogai wobec tych utworów doprowadziła w czasach hellenistycznych do powstania antologii, czyli wyborów dzieł uznanych za artystycznie najlepsze, a więc dostarczające odbiorcy przyjemności przede wszystkim estetycznej. Prześledzenie najwcześniejszych dziejów antologizowania pokazuje, że wszechobecne w życiu Greków zasady: użyteczności i przyjemności odgrywały znaczącą rolę w kształtowaniu się literackich sądów i gustów w starogreckiej kulturze wszystkich epok.
    This paper presents the earliest Greek ways of thinking about collecting, compiling and enumerating in relation to literature and its functioning. The tendency to use catalogues as integral parts of literary works that organise various objects, matters and phenomena, and that facilitate their remembering has been present since the dawn of Greek poetry. As far back as the 5th century BCE the tendency found its expression in the creation of collections (syllogai) of poetic works which were arranged according to various criteria such as topic, genre, author, or function. Collecting works was characterised by the axiological attitude of the editors of the syllogai towards these works, which in the Hellenistic times led to the creation of anthologies, that is selections of works considered artistically best, and thus providing the recipients with pleasure – primarily the aesthetic one. Examining the earliest history of anthologising demonstrates that the Greek principles of utility and pleasure played a significant role in the selective reading of literature and in shaping literary judgments, as well as tastes in the culture of ancient Greece of all epochs.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2022, 12 (15); 13-24
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polis jako prototyp współczesnej wspólnoty
    Autorzy:
    Oniszczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1966027.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
    Tematy:
    wspólnota polis
    instytucje polis
    demokracja
    styl arystokratyczny
    Ateny
    niezależność
    polityczne rządy
    wolność
    równość
    sprawiedliwość
    rządy prawa
    epoka archaiczna
    ancient Greece
    polis
    community of polis
    institutions of polis
    democracy
    Athens
    independence
    political rule
    freedom
    equality
    justice
    rule of law
    archaic period
    Opis:
    Grecka polis jest miejscem wytworzenia kultury, której wpływy nie wygasły mimo upadku samej formy polis. Także współcześnie ma ona znaczenie w życiu społeczeństw, a zwłaszcza w obszarze tzw. kultury Zachodu. Polis oznacza państwo i miasto, ale zwłaszcza jest to „zbiorowość, społeczność zamieszkujących razem ludzi”. Polis okazała się też być formą władzy w greckim świecie, która umożliwiała równym obywatelom bezpośredni nadzór nad rządem. W modelowym ujęciu jest ona wspólnotą obywateli, którą cechują niezależne i samorządne rządy obywateli. Sama polis nie była wynalazkiem starożytnych Greków, ale ich wkładem w ideę miasta-państwa okazał się ów wymiar publiczny, zwłaszcza w postaci debatującej demokracji oraz rządy prawa, nie ludzi. Demokracja jako powszechna forma ustrojowa odnajdywana jest tylko w przypadku greckiej kultury polis. W ogólnych pojęciach wypracowanych w greckiej polis: obywatel, demokracja, równość, niezależność, samorządność czy sprawiedliwość jest wyrażona dążność do lepszego życia jednostki we wspólnocie. Demokracja epoki klasycznej, cechująca się równością obywateli przed prawem i ich wolnością słowa, oceniana jest jako ta, która po raz pierwszy w historii ludzkości ograniczyła ostre społeczno-ekonomiczne spory. To owa polis umożliwiła rozwój filozofii i nauki. Do współczesnej debaty nad państwem w zglobalizowanym świecie bez wątpienia przydatna jest refleksja nad obywatelską, prawną polis. Zwłaszcza że świat coraz bardziej się urbanizuje.
    The Greek polis is the birthplace of a culture whose influence persisted despite the fall of the very form of polis. This culture plays a significant part in the life of communities of today, especially in the domain of the so-called Western culture. Polis means both state and city, but most of all it is “a society, a community of people living together”. This form of governance enabled equal citizens to exercise direct supervision over their governments. Polis itself was not an invention of ancient Greeks, but the public nature thereof, especially in the form of the debate-based democracy and the rule of law – not of people – turned out to be their contribution to the idea of a city-state. Democracy as a common form of a political system can be found particularly in the Greek culture of polis. The general notions deriving from the Greek polis, i.e. citizenship, democracy, equality, independence, autonomy or justice, express a desire for a better life of an individual in a community. The democracy of classical times, characterised by equal citizenship and freedom of speech, is considered as the first one to moderate fierce social-economic disputes. It is this polis that made it possible for philosophy and science to develop. The modern-day discussion on the state in a globalised and increasingly urbanised world can surely benefit from a reflection on the civil and legal dimensions of polis.
    Źródło:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2019, 11, 3; 8-32
    2080-1084
    2450-7938
    Pojawia się w:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Opis gwary wsi Rachanie, pow. Tomaszów Lubelski. Cz. III. Słownictwo
    Description of the Dialect in the Village Rachanie, pow. Tomaszów Lubelski. Part Three: Vocabulary
    Autorzy:
    Malec, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953856.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kultura a rozwój słownictwa
    archaiczna warstwa słownictwa
    semantyczne kręgi słownictwa
    wpływy obce
    życie wyrazów
    kultura języka w gwarze
    culture and the development of vocabulary
    archaic stratum of vocabulary
    semantic circle of vocabulary
    foreign influences
    life of words
    the culture of the language in the dialect
    Opis:
    The paper outlines the dialect in the village Rachanie, pow. Tomaszów Lubelski, against the background of the Polish-Russian border. The vocabulary presented here belongs to the oldest part of the dialect. Various semantic circles of this vocabulary have been listed here: tilling of the land, breeding, culinary art, appelative names of people derived from their traits, vocabulary from religion, and children’s vocabulary. The paper has also discussed the foreign influences, especially Russian, also from the Yiddish, English, French, German, Turkish-Tartar, and Hungarian. Attention has been focused on the problem of words’ disappearance, the culture of the language in a dialect milieu. In relation with rapid social changes that cause the dialect in its traditional form die, the paper may be, in a sense, a document of the ancient state of the dialect. At the moment, it undergoes violent changes in relation with civilisation and social changes in the village. There appears a new heterogeneous shape of the language of the village whose users are, above all, young people and of middle-aged generation. They remain under the influence of the Polish-wide language of the media, including people coming from outside.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 6; 99-117
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dawne i zapomniane słowa w XIX-wiecznym "Hymnie do Boga" Jana Pawła Woronicza
    Archaic and obsolete vocabulary in Jan Paweł Woronicz’s 19lh-Century "Hymn do Boga"
    Autorzy:
    Sędziak, Henryka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/626598.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    archaic and obsolete vocabulary
    "Hymn do Boga" Jana Pawła Woronicza
    the analysis
    two groups
    the dictionaries
    Old Polish
    relevant qualifiers
    expressive qualifier literary
    neologisms
    contemporary Polish
    dawne i zapomniane słowa
    analiza
    dwie grupy
    słowniki
    język staropolski
    kwalifikatory chronologiczne
    kwalifikatory ekspresywne
    neologizmy
    współczesny język polski
    Opis:
    The subject of the article is the analysis of the archaic and obsolete vocabulary in Jan Pawel Woronicz’s 19th-Century Hymn do Boga. The vocabulary of the poem can be divided into two groups: 1)Vocabulary cited by Doroszewski’s Dictionary of the Polish Language (SJPD) - 77.4%; 2)Vocabulary not cited in SJPD - 22.6%. The majority (69.3%) of vocabulary cited by SJPD are obsolete, archaic and historic words with relevant qualifiers in the Dictionary. Only a handful (8.1%) of words have the expressive qualifier literary. The vocabulary not cited by SJPD constitute a separate group. Only a few of them can be found in Linde’s Dictionary. Those words were created by Woronicz himself, whose poetry, in Klemensiewicz’s words, „is abundant with neologisms”. In Hymn do Boga the poet used a number of neologisms, not cited by the dictionaries of general Old Polish and contemporary Polish. Klemensiewicz mentions them in vol. 2 of his Historia języka polskiego.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2013, 8, 1; 61-69
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mneme w greckich źródłach literackich epoki przedsokratyków. Część I: literatura archaiczna i przedsokratycy
    Mneme in Greek Literary Sources of the Presocratic Era. Part I: Archaic and Presocratic Literature
    Autorzy:
    Narecki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806921.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    mneme; termin „pamięć”; etymologia; semantyka; starożytna literatura grecka; okres archaiczny (przedklasyczny) (Hezjod, Bias, Ezop); poezja liryczna (Teognis, Simonides, Ion); przedsokratycy (Heraklit, Anaksagoras, Epicharm, Demokryt)
    mneme; the term of “memory”; etymology; semantics; ancient Greek literature; archaic (preclassical) period (Hesiod, Bias, Aesop); lyric poetry (Theognis, Simonides, Ion); Presocratics (Heraclitus, Anaxagoras, Epicharmus, Democritus)
    Opis:
    Celem artykułu jest prześledzenie (w porządku chronologicznym) występowania i jednocześnie zbadanie zakresu semantycznego pojęcia mneme (μνήμη) w zachowanej literaturze greckiej epoki przedsokratyków (VIII-V w. przed Chr.). Rzeczownik mneme należy do tzw. nomina actionis, oznacza bowiem z jednej strony czynność (1) „pamiętania” należącą do sfery psychologicznej, jak i (2) „pamięć”, tj. samą ‘zdolność’ czy ‘władzę umysłową’, za pomocą której osoba dokonuje aktu zapamiętywania. Analizie filologicznej, uwzględniającej zachowany kontekst, poddano 11 miejsc użycia mneme w tekstach 10 autorów. Jej wynik pokazuje wyraźnie, iż konstytuujący mneme rdzeń *mnā- nadaje temu pojęciu szerokie pole semantyczne, o wiele bardziej pojemne niż we współczesnym polskim terminie „pamięć”, ujawnia bowiem takie sensy, których nie zarejestrowały jeszcze całościowe słowniki języka greckiego, zwłaszcza dwa największe słowniki: Greek-English Lexicon (Liddell, Scott, Jones) oraz The Brill Dictionary of Ancient Greek (Montanari), a także leksykony do twórczości poszczególnych pisarzy. Ustalone przez nas znaczenia można uporządkować następująco: (1) intelektualna „władza, zdolność zapamiętywania” (u Simonidesa, Eleg. 14; takie znaczenie mneme pojawia się po raz pierwszy w historii tego terminu); (2) „pamięć o kimś lub o czymś” (Hezjod, B 8 D.-K.; Teognis, Elegiae I, 798; Heraklit, B 126a D.-K.); (3) „podziw, szacunek, uznanie, sława” (Hezjod, B 8 D.-K.; Bias, 10 [73a] Die Sieben Weisen, D.-K.; Epicharm, B 6 D.-K. / 254 Kaibel) – to nowe znaczenia semantyczne mneme, nieobecne w słownikach języka greckiego, podobnie jak kolejne: (4) „świadomość” (u Ezopa, Proverbium 111), (5) „wiedza” (u Anaksagorasa, B 21b D.-K.), (6) „myśl” (u Iona, Jacoby F 3b, 392, F fragment 1; u Demokryta, B 191 D.-K.), (7) „czas” (u Demokryta, B 191 D.-K.) i (8) „troska, dbałość” (u Teognisa, Elegiae I, 1114). Pojęciu mneme, niemal u progu jego rozwoju, zostają zatem nadane nieznane i nieodnotowane w czasach nowożytnych znaczenia, które w kolejnych okresach historii kultury greckiej znalazły szerokie zastosowanie zarówno w języku codziennym, jak również w literaturze i filozofii, zwłaszcza w myśli Platona i w pismach jego najwybitniejszego ucznia Arystotelesa.
    The aim of the article is to trace, in chronological order, the occurrence and the semantic scope of the term mneme (μνήμη) in the preserved Greek literature of the Presocratic period (8th-5th century BC). The noun mneme is an example of the so-called nomina actionis for it designates the activity of „remembering,” i.e. it belongs to the psychological sphere, on the one hand; and „memory”, i.e. the ability or mental power itself by means of which one performs the act of remembering, on the other. Taking into account the preserved context, philological analysis includes 11 instances of using the word mneme in the texts of 10 different authors. The results show that the root *mnā- constituting the word mneme allows for a wide scope of the term – much wider than the contemporary Polish term “pamięć” (memory). The root reveals meanings not recorded by the complete Greek dictionaries, including the largest ones: Greek-English Lexicon (Liddell, Scott, Jones) and The Brill Dictionary of Ancient Greek (Montanari), as well as the lexicons of individual writers’ works. The meanings deciphered here can be classified in the following order: (1) intellectual “power or ability to remember” (Simonides, Eleg. 14) – such meaning of mneme appears for the first time in the history of the term; (2) “memory/recollection of somebody or something” (Hesiod, B 8 D.-K.; Theognis, Elegiae I, 798; Heraclitus, B 126a D.-K); (3) “admiration, respect, recognition, fame” (Hesiod, B 8 D.-K.; Bias, 10 [73a] Die Sieben Weisen, D.-K.; Epicharmus, B 6 D.-K. / 254 Kaibel) – these are the new semantic meanings of mneme, absent from Greek dictionaries, similarly to the subsequent meanings: (4) “awareness” (Aesop, Proverbium 111); (5) “knowledge” (Anaxagoras, B 21b D.-K.); (6) “thought” (Ion, Jacoby F 3b, 392, F fragment 1; Democritus, B 191 D.-K.); (7) “time” (Democritus, B 191 D.-K.) and (8) “care” (Theognis, Elegiae I, 1114). Thus already at the beginning of its development, the term of mneme was assigned meanings which have remained unknown and unrecognised in modern times. These meanings were widely used both in everyday language and in literature and philosophy of the subsequent periods of Greek culture, especially in Plato’s thought and in the writings of his most distinguished student, Aristotle.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 3; 207-231
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowy autorytaryzm w XXI wieku: światowe trendy oraz rosyjskie studium przypadku
    Autorzy:
    Glukhova, Alexandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/687174.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    new authoritarianism
    archaic
    antipluralism
    stability factors
    destabilization risks
    Russia
    neocorporativism
    state power
    traditional values
    ruling elite
    "Critical moment" (Critical Yuncture)
    nowy autorytaryzm, czynniki stabilności, ryzyko destabilizacji, neokorporatyzm, suwerenność, tradycyjne wartości, elita rządząca, „moment krytyczny” (critical yuncture)
    новый авторитаризм
    архаика
    антиплюрализм
    факторы стабильности
    ри- ски дестабилизации
    Россия
    неокорпоративизм
    державность
    традиционные ценности
    правя- щая элита
    «критический момент» (Critical Yuncture)
    Opis:
    The purpose of the research was to analyze the phenomenon of the new authoritarianism in the XXIth century. New authoritarianism has a similarity with the classic authoritarian regimes of past eras, but also it has significant differences with them. The author captures the growth of authoritarian tendencies in the modern world and the resulting attempts of researchers to theoretically comprehend the phenomenon of authoritarianism, including its nature, factors favoring it, as well as the reasons for its stability and the risks of destabilization. The author cites the warnings of prominent intellectuals (R. Darendorf, s. Huntington) against underestimating the "stealing authoritarianism" as a modern form of a threat to democracy and freedom, as a restriction of the liberal order. The article identifies the factors contributing to the authoritarian trend, as well as the characteristic features of the new authoritarianism: anti-pluralism, restriction of free political activity, spreading xenophobia, etc. The Russian case study shows all the stages of new authoritarianism in the 1990s – 2000s, and its specific modern look (neocorporativism, statehood, the cultivation of traditional values and the image of the enemy represented by the West, etc.) Based on the theoretical model of the “critical moment” (Critical Yuncture), the vulnerable sides of the neo-authoritarian regime are shown, creating for it risks of destabilization.
    Celem artykułu jest analiza nowego autorytaryzmu jako fenomenu pierwszej ćwierci XXI wieku, który wykazuje pewne podobieństwa do klasycznych reżimów autorytarnych z minionych epok, ale także znacznie się od nich różni. Autor odnotowuje wzrost tendencji autorytarnych we współczesnym świecie, a co za tym idzie zwiększenie zainteresowania wśród badaczy fenomenem nowego autorytaryzmu, w tym jego natury, sprzyjających mu czynników, a także przyczyn jego stabilności i ryzyka destabilizacji. Przytacza ostrzeżenia wybitnych intelektualistów (R. Dwrendorf, s. Huntington) przed niedocenianiem „pełzającego autorytaryzmu” jako nowoczesnej formy zagrożenia dla demokracji i wolności oraz ograniczenia liberalnych porządków. Artykuł identyfikuje czynniki przyczyniające się do trendu autorytarnego, a także cechy charakterystyczne nowego autorytaryzmu – antypluralizm, ograniczenie swobodnej działalności politycznej, promocję ksenofobii itp. W artykule przedstawiono rosyjskie studium przypadku: etapy powstawania nowego autorytaryzmu w Rosji w latach 90.–2000., jego specyficzny nowoczesny wygląd (neokorporatyzm, suwerenność, kultywowanie tradycyjnych wartości i wizerunek wroga wobec Zachodu itp.). Na podstawie teoretycznego modelu „momentu krytycznego” (Critical Yuncture) wykazano wrażliwe strony reżimu neoautorytarnego, które stwarzają dla niego ryzyko destabilizacji.
    Целью статьи является анализ нового авторитаризма как феномена первой чет- верти XXI века, имеющего известное сходство с классическими авторитарными режимами прошлых эпох, но и существенные различия с ними. Автор фиксирует рост авторитарных тен- денций в современном мире и обусловленные этим попытки исследователей теоретически осмыслить феномен нового авторитаризма, включая его природу, благоприятствующие ему факторы, а также причины его устойчивости и риски дестабилизации. Автор приводит предо- стережения выдающихся интеллектуалов (Р.Дврендорфа, С.Хантингтона) от недооценки «кра- дущегося авторитаризм» как современной формы угрозы демократии и свободе, как ограни- чения либеральных порядков. В статье выявлены факторы, способствующие авторитарному тренду, а также характерные черты нового авторитаризма – антиплюрализм, ограничение свободной политической деятельности, поощрение ксенофобии и т.д. Представлен российский кейс-стади: этапы формирования нового авторитаризма в России в 1990-е – 2000-е годы, его специфический современный облик (неокорпоративизм, державность, культивирование тради- ционных ценностей и образа врага в лице Запада и т.д.). С опорой на теоретическую модель «критического момента» (Critical Yuncture) показаны уязвимые стороны неоавторитарного ре- жима, создающие для него риски дестабилизации.
    Źródło:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2019, 5, 1
    2450-4866
    Pojawia się w:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antyputinowska Rosja Dmitrija Bykowa. Z Polską nie tylko w tle
    Dmitry Bykov’s anti-Putin Russia. With Poland not only in the background
    Autorzy:
    Przebinda, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29433496.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
    Tematy:
    Dmitrij Bykow jako pisarz i myśliciel
    antyputinowska postawa Dmitrija Bykova
    archaiczny imperializm Putina
    potępienie aneksji Krymu przez Bykowa
    krytyka rosyjskiego faszyzmu
    sprzeciw Bykowa wobec wojny Rosji przeciwko Ukrainie
    Bykow o Leszku Kołakowskim
    Bykow o Wisławie Szymborskiej
    Bykow o Czesławie Miłoszu
    Bykow o Agnieszce Osieckiej
    Bykow o Stanisławie Lemie
    Dmitry Bykov as a writer and thinker
    Dmitry Bykov’s anti-Putin stance
    Putin’s archaic imperialism
    Bykov’s condemnation of the annexation of Crimea
    criticism of Russian fascism
    Bykov’s opposition to Russia’s war against Ukraine
    Bykov on Leszek Kolakowski
    Bykov on Wislawa Szymborska
    Bykov on Czeslaw Milosz
    Bykov on Agnieszka Osiecka
    Bykov on Stanislaw Lem
    Bykov on the death of Ukrainian writer Viktoria Amelina
    Opis:
    Antyputinowska Rosja Dmitrija Bykowa. Z Polską nie tylko w tle Artykuł stanowi próbę opisu antyputinowskiej postawy współczesnego pisarza i myśliciela Rosji, Dmitrija Lwowicza Bykowa (ur. w 1967), poczynając od jego pierwszej powieści Uniewinnienie (2020) po jego ostatnie, z lipca 2023 roku, prowolnościowe i antyimperialne wypowiedzi już na emigracji w USA. Kluczowym tekstem pisarza jest tutaj artykuł z 2019 roku 20 lat Putina – 20 lat na biegu wstecznym, gdzie autor potwierdza swój negatywny stosunek do putinizmu jako „archaicznego imperializmu”, będącego przyczyną bezprawnej aneksji ukraińskiego Krymu przez Rosję, a obecnie – napaści Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku. W artykule omówiony jest także negatywny stosunek Bykowa do historycznego i współczesnego faszyzmu rosyjskiego, za którego przedstawiciela pisarz uważa również w znacznej mierze Fiodora Dostojewskiego. Ważnym segmentem prezentowanego artykułu jest również ogólny opis wielce pozytywnego stosunku Bykowa do współczesnej kultury i literatury polskiej – w szczególności do twórczości Leszka Kołakowskiego, Stanisława Lema, Wisławy Szymborskiej, Agnieszki Osieckiej, Czesława Miłosza. Tekst kończy się przywołaniem pełnej dramatyzmu i współczucia wypowiedzi Dmitrija Bykowa z 6 lipca 2023 roku w obliczu śmierci 37-letniej pisarki ukraińskiej Wiktorii Ameliny, która straciła życia z ran odniesionych pod rosyjskimi bombami w Kramatorsku w obwodzie donieckim Ukrainy. Artykuł stanowi jednocześnie rodzaj obszernego wstępu do lektury publikowanego zaraz poniżej w „Studiach Pigonianach” wywiadu Grzegorza Przebindy z Dmitrijem Bykowym, przeprowadzonego w Krakowie w październiku 2019 roku, przy okazji pobytu rosyjskiego pisarza na Festiwalu Conrada.
    Dmitry Bykov’s anti-Putin Russia. With Poland not only in the background The article is an attempt to describe the anti-Putin stance of contemporary Russian writer and thinker Dmitry Lvovich Bykov (b. 1967), from his first novel Justification (2020) to his most recent pro-freedom and anti-imperialist statements from July 2023, when he was already in exile in the USA. The author’s key text here is the 2019 article 20 Years of Putin – 20 Years in Reverse Gear, in which the author reaffirms his negative attitude toward Putinism as “archaic imperialism”, the cause of Russia’s illegal annexation of Ukraine’s Crimea and now Russia’s February 24, 2022 attack on Ukraine. The article also discusses Bykov’s negative attitude toward historical and contemporary Russian fascism, of which the writer also considers Fyodor Dostoevsky to be largely representative. An important part of the article is also a general description of Bykov’s very positive attitude to contemporary Polish culture and literature – mainly to the works of Leszek Kolakowski, Stanislaw Lem, Wislawa Szymborska, Agnieszka Osiecka, Czeslaw Milosz. The text ends by recalling Dmitry Bykov’s dramatic and compassionate statement of July 6, 2023, on the death of the 37-year-old Ukrainian writer Victoria Amelina, who died of wounds sustained under Russian bombs in Kramatorsk, in the Donetsk region of Ukraine. At the same time, the article is a kind of extensive introduction to the reading of Grzegorz Przebinda’s interview with Dmitry Bykov, published immediately below in “Studia Pigoniana”, recorded in Krakow in October 2019 on the occasion of the Russian writer’s stay at the Conrad Festival.
    Źródło:
    Studia Pigoniana; 2023, 6, 6; 131-159
    2657-3261
    Pojawia się w:
    Studia Pigoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „To co złe, przepowiadam bezbłędnie”. Wywiad z Dmitrijem Bykowem (Kraków, październik 2019)
    “What is bad, I predict without error”. Interview with Dmitry Bykov (Cracow, October 2019)
    Autorzy:
    Przebinda, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29433501.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
    Tematy:
    Dmitry Bykov
    writers in exile
    multilingualism of writers in exile
    Putin’s archaic and unreformable Russia
    Dmitry Bykov on Polish literature
    Wisława Szymborska
    Jerzy Ficowski
    Agnieszka Osiecka
    Czesław Miłosz
    Dmitry Bykow on Janusz Korczak
    Dmitry Bykow on the film The Gorgon Case
    Dmitry Bykow about Dostoyevsky
    Dmitry Bykov about Solzhenitsyn
    Dmitry Bykov about Andrzej Wajda
    Russian writers about their captivity in Nazi Germany
    the story Elzhunia by Irina Iroshnikowa
    Dmitrij Bykow
    pisarze na emigracji
    wielojęzyczność pisarzy na wygnaniu
    archaiczna i niereformowalna Rosja Putina
    Bykow o literaturze polskiej
    Dmitrij Bykow o Januszu Korczaku
    Dmitrij Bykow o filmie Sprawa Gorgonowej
    Dmitrij Bykow o Dostojewskim
    Dmitrij Bykow o Sołżenicynie
    Dmitrij Bykow o Andrzeju Wajdzie
    rosyjscy pisarze o swej niewoli w nazistowskich Niemczech
    opowieść Elżunia autorstwa Iriny Irosznikowej
    Opis:
    „To co złe, przepowiadam bezbłędnie”. Wywiad z Dmitrijem Bykowem (Kraków, październik 2019) Rozmowa z bardzo znanym pisarzem rosyjskim średniego pokolenia Dmitrijem Bykowem (ur. w 1967), obecnie na emigracji w USA, przeprowadzona w Krakowie w październiku 2019 roku. Dotyczy wielojęzyczności pisarzy różnych narodowości na emigracji, niereformowalności Rosji putinowskiej oraz zakresu wpływu kultury polskiej na twórczość samego Bykowa. Ważny fragment wywiadu dotyczy rosyjskich pisarzy, będących w niewoli niemieckiej podczas II wojny (Witalij Siomin, Konstanin Worobiow) oraz wstrząsającej dokumentalnej opowieści Elżunia autorstwa Iriny Irosznikowej – o polskiej dziewczynce zamordowanej przez żołnierza niemieckiego, z takim wstrząsającym mottem: „„Była sobie raz Elżunia, umierała sama / Bo jej ojciec w Oświęcimiu / Na Majdanku mama”.
    “What is bad, I predict without error”. Interview with Dmitry Bykov (Cracow, October 2019) An interview with a very well-known Russian writer of the middle generation, Dmitry Bykov (born in 1967), currently in exile in the USA, recorded in Krakow in October 2019. It concerns the multilingualism of writers of various nationalities in exile, the unreformability of Putin’s Russia and the extent of the influence of Polish culture on the work of Bykov himself. An important fragment of the interview concerns Russian writers who were in German captivity during the Second World War (Vitaly Siomin, Konstanin Vorobev) and the shocking documentary story Elzhunia by Irina Iroshnikowa about a Polish girl murdered by a German soldier, with such a shocking motto: “Once upon a time there was Elżunia, she was dying herself / Because her father in Auschwitz / Mom at Majdanek”.
    Źródło:
    Studia Pigoniana; 2023, 6, 6; 161-177
    2657-3261
    Pojawia się w:
    Studia Pigoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-32 z 32

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies