Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Zygmunt August" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 62
Tytuł:
„Gotyk jakby z koronki dziergany”. Recepcja „stylu wiślano-bałtyckiego” w twórczości radomskich architektów przełomu XIX i XX wieku
‘As if Lace-Knitted Gothic’. Reception of the ‘Vistula-Baltic Style’ in the Oeuvre of Radom Architects from the Turn of the 20th Century
Autorzy:
Frejtag, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15582254.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
architektura historyzmu
architektura neogotycka
architektura neorosyjska
styl rusko-bizantyjski
styl wiślano-bałtycki
Józef Pius Dziekoński (1844-1927)
Józef Handzelewicz (1880-1963)
Jan Fryderyk Heurich (1873-1925)
Stefan Lamparski (1862-1937)
Maurycy Skirgajłło (1857-1938)
Zygmunt Słomiński (1879-1943)
Józef Wesołowski
August Załuski (1857-1931)
Radom
architecture of historicism
Gothic Revival architecture
Neo-Russian architecture
Ruthenian-Byzantine style
Vistula-Baltic style
Józef Handzelewicz (1880–1963)
Jan Fryderyk Heurich (1873–1925)
Józef Pius Dziekoński (1844–1927)
Stefan Lamparski (1862–1937)
Maurycy Skirgajłło (1857–1938)
Zygmunt Słomiński (1879–1943)
August Załuski (1857–1931)
Opis:
Przełom XIX i XX stulecia to na ziemiach polskich okres intensywnych poszukiwań rodzimych form architektonicznych. Jedną z najbardziej popularnych w ówczesnym Królestwie Polskim kreacji stylistycznych tego typu był tzw. styl wiślano-bałtycki. Do jego rozpowszechnienia istotnie przyczyniła się twórczość Józefa Piusa Dziekońskiego, za którego sprawą szereg miejscowości Królestwa Polskiego ozdobiły sylwety owych „gotyckich”, „jakby z koronki dzierganych” świątyń. Jedną z nich był zaprojektowany dla Radomia kościół Opieki Najświętszej Marii Panny. W niniejszej pracy ukazano wpływ, jaki zaistnienie w przestrzeni Radomia tej neogotyckiej świątyni wywarło na twórczość miejscowych architektów, którzy poprzez zastosowanie we własnych dziełach spopularyzowanych przezeń form stylistycznych na stałe wprowadzili je do panoramy architektonicznej tego miasta.
In Polish territories the turn of the 19th century was the period of searching for architectural forms stemming from the native tradition. Their identification and creative application, differently than in the case of independent European nations, were meant, first of all, to help identity the Polish cultural zone for the partitioning powers to see. Following the January Uprising, such processes intensified in the Congress Kingdom of Poland. The increasing expansion of the official architecture of the Russian Empire observed at the time, representing different variants of the so-called Neo-Russian style, inspired a vivid Polish reaction.             A widely-known example of such ‘struggles’ is the Warsaw’s Praga District where in response to the erection of the Neo-Russian Orthodox Church of Mary Magdalene the Neo-Gothic Catholic Church of St Michael the Archangel and St Florian the Martyr was raised. The emergence of that monumental structure drawing inspiration from the Polish Middle Ages began the period of an extreme popularity of that ‘native’ form of Gothic Revival within Warsaw, gradually more frequently applied also in secular architecture. Similar processes were observed in other Kingdom’s towns and partitioned territories. They are clearly discernible in Radom in whose centre one of the author-designed replicas of the Warsaw’s Praga church was raised at the turn of the 19th century. Similarly as in Warsaw, the raising of the Gothic Revival Church of the Protection of Our Lady (after Dziekoński’s design) expressed the reaction of the local Catholics to the erection at city centre’s most sumptuous location of a culturally-alien element, which the Neo-Russian Orthodox Church of St Nicolas the Wonderworker was. In Radom, just like in the Kingdom’s capital, this incited a rapid increase of the popularity of Gothic Revival forms, used in secular architecture at least until the end of the discussed era. The majority of the facilities created prior to 1914, whose designs were inspired by the new ‘Vistula-Baltic’ church by Dziekoński, were authored by local architects whose bond with Radom resulted mainly from the public functions they exerted at the Radom Town Hall or in the regional construction administration of the Radom Governorate. Around the time when the Radom Church of the Protection of Our Lady was created, they designed a number of public buildings and tenement houses whose appearance within the town’s texture testified to the importance of the architectural décor of the new church being raised parallelly.  
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 1; 133-170
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wileński świat” Zygmunta Augusta w monografii miasta pióra Józefa Ignacego Kraszewskiego
The “Vilnius world” of Zygmunt August in the monography of the city by Józef Ignacy Kraszewski
Autorzy:
Manyś, Bernadetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631329.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Vilnius
Zygmunt II August
Jagiellons
capital of the Grand Duchy of Lithuania
Opis:
The article aims to characterise the “Vilnius world” of king Zygmunt II August, as presented in a study of history of the Lithuanian capital written Józef Ignacy Kraszewski. The author attempts to show what kind of an image of Vilnius and its inhabitants in the times of the last Jagiellon was conveyed by Kraszewski in his description.
Źródło:
Studia Europaea Gnesnensia; 2015, 12; 275-294
2082-5951
Pojawia się w:
Studia Europaea Gnesnensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
#OcalićBohaterów
Autorzy:
Ozdoba, Jacek
Powiązania:
Wyklęci. Ogólnopolski Kwartalnik Poświęcony Żołnierzom Wyklętym 2020, nr 1, s. 23-24
Współwytwórcy:
Janczarek, Kamil. Wywiad
Data publikacji:
2020
Tematy:
Szendzielarz, Zygmunt (1910-1951)
Fieldorf, August Emil (1895-1953)
Podziemie polityczne i zbrojne (1944-1956)
Onomastyka
Patroni ulic i placów
Upamiętnianie
Artykuł z czasopisma historycznego
Wywiad dziennikarski
Opis:
Artykuł omawia okoliczności ostatnich wydarzeń związanych z upamiętnianiem żołnierzy drugiej konspiracji. Skoordynowane działania, od aktywności medialnej, poprzez działania edukacyjne i bezpośrednie spotkania, mają przywrócić dobre imię bohaterom.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” wobec rozłamu politycznego emigracji w 1954 roku
Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” in towards of the political split in emigration in 1954
Autorzy:
Żegunia, Renata Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1941054.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
emigracja niepodległościowa
Brygadowe Koło Młodych „Pogoń”
Zygmunt Czarnecki
Władysław Anders
August Zaleski
independence emigration
Opis:
Utworzone 3 maja 1949 r. w Londynie, z inicjatywy ppłk. dypl. Zygmunta Czarneckiego, Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” oficjalnie było organizacją młodzieżową, nieoficjalnie – zajmując się wyszkoleniem wojskowym młodzieży emigracyjnej – wpisywało się w realizację koncepcji wojskowych władz polskich na uchodźstwie jako struktura na potrzeby polskiej armii, która miałaby być użyta w działaniach kolejnej wojny światowej. Popierane przez gen. Władysława Andersa stało się, wraz ze swoim komendantem Z. Czarneckim, świadkiem i mimowolnym uczestnikiem konfliktu we władzach polskich na emigracji, a następnie całej społeczności wychodźczej. Postawa Pogończyków, a szczególnie stanowisko Czarneckiego wobec kryzysu politycznego 1954 r., zwana „taktyką podwójnego podporządkowania” i zachowania lojalności wobec obu stron konfliktu, w pośredni sposób doprowadziła do kryzysu i rozłamu BKM „Pogoń”, który był początkiem końca tej organizacji.
Created on May 3, 1949 in London, on the initiative of Lt. diploma Zygmunt Czarnecki, the Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” was officially a youth organization, unofficially – dealing with the military training of immigrant youth – it was part of the implementation of the concept of Polish military authorities in exile as a structure for the Polish army that would be used in the activities of the next world war. Supported by General Władysław Anders, together with his commander Z. Czarnecki, he became a witness and an involuntary participant in the conflict in the Polish authorities in exile, and then in the entire emigration community. The attitude of the Pogończyk family, and especially the position of Czarnecki towards the political crisis of 1954, known as the „tactic of double submission” and remaining loyal to both sides of the conflict, indirectly led to the crisis and split of the BKM „Pogoń”, which was the beginning of the end of this organization.
Źródło:
Cywilizacja i Polityka; 2020, 18, 18; 252-270
1732-5641
Pojawia się w:
Cywilizacja i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cynowe sarkofagi Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki. Konserwacja i restauracja, historia, wymowa ideowa
Tin sarcophagi of Sigismund Augustus and Anna Jagiellon. Conservation and restoration, history, ideological meaning
Autorzy:
Kolendo-Korczak, Katarzyna
Trzos, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927168.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
sarkofagi cynowe
konserwacja i restauracja
Groby Królewskie na Wawelu
Gdańsk
Zygmunt II August
Anna Jagiellonka
sztuka sepulkralna
program ideowy i heraldyczny
tin sarcophagi
conservation and restoration
Wawel Royal Tombs
Sigismund II Augustus
Anna Jagiellon
sepulchral art
ideological and heraldic program
Opis:
Znajdujące się w kryptach katedry na Wawelu metalowe sarkofagi królewskie to nie tylko wysokiej klasy dzieła sztuki o interesującym programie ideowym, ale także zabytki o ogromnej wartości historycznej. Prowadzony od 2015 r. program konserwacji i restauracji monarszych trumien jest okazją do ponownych studiów nad tymi obiektami. Artykuł prezentuje przeprowadzone w 2016 r. prace konserwatorskie i restauracyjne przy cynowych sarkofagach Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki, koncentrując się na dokonanych podczas tych zabiegów rekonstrukcjach oraz zastosowanych przez konserwatorów nowatorskich, autorskich rozwiązaniach konstrukcyjnych. Przedstawiono również historię obu zabytków, dokonywane przez lata przekształcenia i naprawy. Prezentacji badań towarzyszy próba uzupełnienia, m.in. o program heraldyczny, odczytanego przez Barbarę Tuchołkę-Włodarską programu ikonograficznego sarkofagu Zygmunta Augusta oraz przedstawienie po raz pierwszy treści ideowych sarkofagu Anny Jagiellonki.
The metal royal sarcophagi located in the Wawel Cathedral crypts are not only high-class works of art with an interesting ideological program, but also monuments of great historical value. Program of conservation and restoration of the royal coffins, initiated in 2015, is an opportunity to re-examine these objects. The article presents conservation and restoration works carried out in 2016 at the tin sarcophagi of Sigismund Augustus and Anna Jagiellon, focusing on the reconstructions performed during these works and the innovative, original construction solutions applied by conservators. It also discusses the history of both monuments, their transformation and repairs made over the years. The research presentation is accompanied by an attempt to supplement the iconographic program of Sigismund Augustus’ sarcophagus, deciphered by Barbara Tuchołka-Włodarska, with, inter alia, a heraldic program, and the first-ever explanation of ideological content of Anna Jagiellon’s sarcophagus.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2018, 2; 61-106
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Polonica-Sammlung der Staatsbibliothek zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz und Aspekte der Provenienzforschung
Kolekcja poloników Biblioteki Państwowej w Berlinie i aspekty badań proweniencyjnych
The Polonica collection of the Staatsbibliothek zu Berlin and aspects of provenance research
Autorzy:
Hamann, Olaf
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/471937.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Staatsbibliothek zu Berlin
Polonica – Sammlungsaufbau
Provenienzforschung
Informationsvermittlung
Wilhelm Feldman
Aleksander Brückner
Sigismund II. August
Hugo Andres Krüß
Biblioteka Państwowa w Berlinie ,
polonika
struktura kolekcji
badania proweniencyjne
brokering informacyjny
Zygmunt II August
Staatsbibliothekzu Berlin
Polonica
collection building
provenance research
information brokering
Opis:
Die SBB PK verfügt über eine der umfangreichsten Sammlungen von Polonica in Deutschland. Seit Eröffnung der Bibliothek im Jahr 1661 sammelt sie umfassend Veröffentlichungen aus und über Polen mit dem Schwerpunkt im Bereich der polnischen Sprache, Literatur und Kultur, der deutsch-polnischen Beziehungen, sowie der jeweiligen Minderheiten in beiden Ländern. Diese historische Sammlungsentwicklung sowie die heutigen Aufgaben der SBB PK bei der Literatur- und Informationsversorgung der wissenschaftlichen Fachöffentlichkeit in Deutschland werden dargelegt. Wie die Geschichte beider Länder ist auch die Sammlungsentwicklung der SBB PK von zahlreichen Brüchen geprägt. Zur Erforschung eines dieser durch die NS-Herrschaft und den Zweiten Weltkrieg verursachten Brüche startete die SBB PK ein Programm zur Erforschung der Provenienzgeschichte von NS-verfolgungsbedingt entzogenen Büchersammlungen. In welchem Maße davon auch die Polonica-Sammlung der SBB PK betroffen ist, soll an Beispielen herausgearbeitet werden.
Biblioteka Państwowa w Berlinie – Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego dysponuje jedną z największych w Niemczech kolekcją poloników. Od otwarcia Biblioteki w roku 1661 gromadzone są w niej licznie publikacje dotyczące Polski, zwłaszcza z zakresu języka polskiego, literatury i kultury polskiej, na temat stosunków polsko- -niemieckich, jak również mniejszości narodowych w obydwu krajach. W niniejszym artykule został przedstawiony historyczny rozwój kolekcji poloników oraz obecne zadania Biblioteki w zakresie gromadzenia literatury tego typu i zapewnienia informacji o niej środowisku naukowemu w Niemczech. Tak jak na historię obydwu krajów, tak również na rozwój zbiorów berlińskiej Biblioteki miały wpływ liczne burze dziejowe. Aby zbadać jeden z tych okresów, związany z nazizmem i II wojną światową, Biblioteka rozpoczęła program badań proweniencyjnych dotyczących księgozbiorów zagrabionych przez nazistów w krajach okupowanych. Niniejszy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie ów problem dotyczy również kolekcji poloników Biblioteki.
The Staatsbibliothek zu Berlin (SBB PK) has one of the most comprehensive collections of Polonica in Germany. Since the opening of the library in 1661, it has been comprehensively collecting publications from and about Poland with a special emphasis on Polish language, literature, and culture, German-Polish relations, and on the respective minorities in both countries. This historical collection development as well as the current tasks of the SBB PK in the field of literature and information supply of the scientific audience in Germany is presented. Like the history of both countries, SBB PK’s collection development is characterized by numerous breaches. To investigate one of these fractions, caused by the Nazi rule and World War II, the SBB PK started a programme of provenance research on the history of Nazi persecuted book collections. The extent to which the Polonica collection of the SBB PK is affected is to be illustrated by examples.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 337-344
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Glosa do rozważań Marcina Szelesta o postaci Marcina Leopolity
A Gloss on Marcin Szelest’s Discussion of Marcin Leopolita
Autorzy:
Zwolińska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30040077.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Marcin Leopolita
compositor cantus
dwór królewski
Zygmunt II August
Katarzyna Habsburżanka
organarius
szkoła zamkowa na Wawelu
royal court
Sigismund II August
Catharine of Austria
Wawel castle school
Opis:
W artykule podjęto wybrane wątki dotyczące biografii Marcina Leopolity, obecne w niedawnej, ważnej publikacji Marcina Szelesta (Muzyka 2022/4). Przedstawiono źródła pomocne w ocenie czasu zatrudnienia kompozytora na dworze Zygmunta Augusta i okoliczności powstania zaginionego zbioru Cantiones Ecclesiasticae oraz domniemanej aktywności Marcina jako dworskiego organisty. Wspomniano też o próbach łączenia postaci kompozytora z Marcinem ze Lwowa, czynnym w połowie XVI w. jako rektor szkoły zamkowej na Wawelu.
This article addresses selected aspects of Marcin Leopolita’s biography as taken up by Marcin Szelest in his important recent paper (Muzyka, 2022/4). Sources for the study of Leopolita’s employment at the court of King Sigismund II Augustus are discussed, along with the circumstances behind his composing of the now lost Cantiones Ecclesiasticae and his hypothetical post as court organist. Earlier attempts to link the composer to the figure of Marcin of Lwów, rector of the Wawel castle school in Kraków in the mid-sixteenth century, are also mentioned.
Źródło:
Muzyka; 2024, 69, 1; 105-118
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historiograficzne próby Lucjana Rydla
Historiographical attempts by Lucjan Rydel
Autorzy:
Budrewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/938371.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
historia historiografii
podręcznik
dramat
Zygmunt August
św. Jadwiga
the history of historiography
a handbook
drama
Sigismund II Augustus
St. Hedwig
Opis:
Lucjan Rydel authored a dramatic trilogy about King Sigismund II Augustus. He described the 16th century with great erudition as regards the material and political history of the period. He had studied numerous historical records as well as scholarly works. He also wrote an academic essay on Charles de Nassau. The main areas of his interest in history were texts of didactic and popular character. He wrote a monograph entitled Queen Hedwig, where he collected the themes of female rule in literature and art. He published brochures on buildings of historical interest in Krakow, Warsaw and Vilnius. He brought out A Short History of Poland and History of Poland for Everybody, both of which were written during the Great War. His ambition was to write accessible textbooks on the history of the Polish nation and Polish state with a view to boosting the patriotism of Poles. In matters of ideology, his works were leaning towards conservative views.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2019, 19; 3-20
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historyczny wystrój i wyposażenie kościoła parafialnego pw. Ducha Świętego w Żabnie
Historical interiors and fittings of the Holy Spirit parish church in Żabno
Autorzy:
Dzik, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537134.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
neobarok
polska sztuka sakralna XIX w.
kościół parafialny w Żabnie
Piotr Niziński
ks. Franciszek Leśniak
ks. Bernard Preibisz
Zygmunt Grüner
August Kugler
Opis:
It happened around 1970, when as part of the action of renovating the interiors of the Holy Spirit parish church in Żabno and adapting its chancel to the requirements of the liturgy reformed after the Second Vatican Council, the Neo-Baroque uniform design and fittings of interiors were removed and irretrievably destroyed. Now it is known only from the photographic documentation made by an unknown author in the 1940s. On that basis and of the parish chronicles, the appearance of the interior of the single-nave church may be recreated, and an assessment of its historical and architectural values attempted. The interiors of the church (built in 1663-1685 by Rafał Kazimierz Makowiecki, the castellan of Kamieniec Podolski [now Kamianets-Podilskyi in Ukraine] and starost of Trembowla [now Terebovl in Ukraine]) were destroyed by fire in 1888. Repairs were undertaken by the newly appointed parish priest, Antoni Łętkowski (1852-1912), former senator of the cathedral curates of Tarnów. On his initiative a new main altar was then erected by Romuald Łapczyński, with images of Christ crucified and the Descent of the Holy Spirit by Piotr Niziński, a graduate of the Art School in Kraków. The side altars, created by a local artist Józef Sowiński, were consecrated in 1892. Also, the painting was brought to the church depicting the Virgin Mary, painted by the Tarnów artist Zygmunt Grüner (Griner), as well as the picture of St. Anthony of Padua, created by Rev. Bernard Preibisz from Tarnów. The image of the patroness of the church, St. Anne, placed in the side altar, was made by the canon and priest of the Tarnów cathedral parish, Rev. Franciszek Leśniak. A painter-woodcarver-conservationist of interiors from Lwów - Julian Kruczkowski provided the polychrome. Almost all those artists had studied in Vienna or Munich; that is probably the reason why the image of crucified Christ modelled on Van Dyck’s depiction (kept in the imperial collection in Vienna) was placed in the main altar of the church in Żabno. The patronage and interest in arts, as well as painting activity within the Tarnów diocese, is an interesting historical and cultural phenomenon. The article calls attention upon the problem of the provincial artistic community of the former West Galicia region in context of the patronage of the Church, and the issue of renovating the church along the Neo-Baroque model, in conformity with the spirit of the time and the individual features of the architectural shape of the church. For many years that art failed to receive the proper understanding of church managers, parish communities, and sometimes even the authorities of conservationist services (both those representing the church and the state).
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2012, 3-4; 151-160
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze o Roderigu Dermoyenie dostawcy brukselskich tapiserii dla Zygmunta Augusta
Roderigo Dermoyen fournisseur des tapisseries bruxelloises du rei Sigismond Auguste Jagellon
Autorzy:
Szmydki, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953698.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
tapiserie
Roderig Dermoyen
Zygmunt August
tapestry
Sigismund August
Opis:
Durant son règne, Charles Quint fit appel à des lissiers flamands et à des marchands de tapisseries. Ses multiples achats témoignent de sa passion pour les tapisseries. Parmi les tentures achetées, reçues ou commandées par lui-même et en son nom par sa sœur, la reine Marie de Hongrie (1505-1558), l’une des plus belles séries qu'il ait acquises est l’Histoire de Josué. Pourvue à profusion de fils d’or, d’argent et de soie, cette suite comprend huit pièces; elle appartient à la collection du Kunsthistorisches Muséum de Vienne. La marque IGM appliquée sur la tenture de Vienne se rapporte à un atelier de lissiers bruxellois, les Dermoyen (appelés aussi «der Moyen», «van der Moyen» ou «d’Armoyen»), une fameuse manufacture de tapisseries active aux Pays-Bas méridionaux au XVIe siècle. Des conventions commerciales avec Jean Dermoyen nous sont connues par une lettre de Charles Quint aux trésoriers de la Chambre des Comptes de Lille en date du 8 décembre 1544. Ce jour-là l’empereur ordonne aux chefs et commis des Domaines et Finances de payer à Jean Dermoyen la somme de 10 000 livres pour l’achat d’un ensemble de huit tapisseries représentant l’Histoire de Josué. Le paiement devait s’étaler, selon les dispositions du 8 décembre 1544, sur une période de trois ans, et ce grâce aux rentrées de la Chambre des Comptes de Lille. Le 10 décembre, les officiers chargés de la trésorerie paient comptant à Jean Dermoyen la somme de 2 500 livres. Le reste, c’est-à-dire 7 500 livres, était à payer en trois échéances annuelles, la première le 13 octobre 1545. La quittance par laquelle Jean Dermoyen reconnaît avoir reçu, pour la première fois, date du 10 décembre 1544. La réception des tapisseries eut lieu au novembre 1544. L’inventaire de la collection de Charles Quint, en date du 29 novembre 1544, fait déjà mention d’une Histoire de Josué achetée à l’intention de l’empereur par sa sœur, Marie de Hongrie. La deuxième rétribution à Jean Dermoyen pour l'Histoire de Josué a lieu le 28 mars 1545. La facture de paiement par laquelle il reconnaît avoir touché au total 5 000 livres, à cette date, est signée de sa main. Cette fois-ci, Jean Dermoyen appose, outre ses prénom et patronyme, un monogramme dans lequel nous croyons pouvoir lire les lettres majuscules IGM. Celles-ci reflètent de toute évidence les initiales du prénom des deux fondateurs de l’entreprise familiale Dermoyen ou van der Moyen, Jean et Guillaume. Vu que le registre officiel de la corporation des lissiers bruxellois, dans lequel les marques étaient enregistrées, a disparu lors de l’incendie de son siège en 1690, le document de 1545 est un apport précieux pour identifier l’œuvre de Vienne et son auteur. Une note en bas du compte nous apprend en outre que ce paiement le fut par assignation en deux décharges levées sur Claude de la Chapelle le 30 novembre 1545 et sur les fêtes des Pâques en 1546 et 1547. ‘Le paiement à Jean Dermoyen s’échelonna donc de 1544 à 1547. 11 dût y avoir des retards à imputer probablement à des difficultés financières de la cour de Bruxelles A la lumière des instructions de Marie de Hongrie, remises le 1-er juillet 1549 à son trésorier généra], Wolf Haller de Hallerstain, le remboursement de la dette prit plus de temps que prévu. En conséquence de quoi, la régente des Pays-Bas, Marie de Hongrie, décida de dédommager l’atelier Dermoyen. Un don fut ainsi accordé le 1-er juillet 1549 à Jean et Rodrigo Dermoyen. Et le 2 juillet 1549, en paiement extraordinaire ils reçurent des mains de Wolf Haller de Hallerstain une somme supplémentaire de 37 livres, 4 sols et 6 deniers. Il est curieux de constater l'implication de Rodrigo Dermoyen dans cette transaction commerciale avec la cour royale de Bruxelles. Le sigle IGM qui accompagne notre récit n’a jamais été identifié sur base d’un document d’archives précis. Jusqu’à présent on ne pouvait que conjecturer qu’il s’agit d’une marque d'atelier fondé par deux lissiers bruxellois, Jean et Guillaume Dermoyen. Heinrich Gobe! a attribué à tort cette marque à un marchand d’origine vénitienne établi à Bruxelles, Marc Crétif (aussi Cretic, Crété ou de Cretico). Ce dernier réalisa de nombreuses affaires commerciales. La marque IGM a été parfois appliquée de façon inversée, c’est-à-dire en image réfléchie, sur une série de tapisseries flamandes au cours des troisième et quatrième décennies du XVIe siècle, celles des plus prestigieuses tentures bruxelloises. Les lettres IGM figurent aussi sur la tenture Salve Regina, qui fut achetée à Bruxelles par un marchand de Burgos vers 1529-1530 et appartient aujourd’hui à la cathédrale de Palencia, en Espagne. Elles signent également la tapisserie du Triomphe de Pétrarque à Madrid et celle de l'Histoire d’Esther au Museo Nacio- nal de Arte Antiga de Lisbonne. La découverte dans les Archives de Bruxelles du monogramme de Jean et Guillaume Dermoyen permet non seulement de trancher l’épineux problème de l’identification de l’œuvre de Vienne, mais aussi de mieux cerner l’activité de ces représentants de la tapisserie flamande du XVIe siècle. On a récemment suggéré, sans toutefois de preuve décisive, que les douze tapisseries exposées au Louvre et représentant les Chasses dites Maximiliennes ou Chasses de Guise dans la forêt domaniale des ducs de Brabant, pourraient avoir vu le jour dans l’atelier des Dermoyen. Cette suite dessinée entre 1528 et 1532, selon les dires de Karel van Mander par Bernard van Orley pour l’empereur, semble être originale. Depuis que l’on a associé aux Chasses de Maximilien le nom de Guillaume Dermoyen mentionné dans un contrat de 1533. la question se pose évidemment de savoir si la marque appliquée sur les tapisseries du Louvre (l’editio princeps supposée de ce thème) reflète les initiales de ce licier bruxellois. Or le monogramme sur les Chasses de Maximilien présente un W relié par des signes verticaux à un G et flanqué sur la gauche par une lettre majuscule I. Dans l’état actuel de nos connaissances aucun élément ne permet de relier cette marque au nom des lissiers de la famille des Dermoyen. Par contre, nous paraît plausible une identification de ce monogramme avec le nom de Jean Ghieteels (aussi Gheteels, Ghieteets, Cateels et Gattel), proposée à la suite des recherches menées par Paul Alfassa en 1920. Rodrigo Dermoyen fut l’un des fournisseurs principaux du roi de Pologne, Sigismond II Auguste Jagellon (1520-1572). On peut admirer de nos jours cette collection d’une finesse remarquable et d'une richesse exceptionnelle au château royal du Wawel à Cracovie. Les documents relatifs à l'acquisition et la constitution de la collection de Sigismond II Auguste sont extrêmement rares. Quelques sources nous apprennent cependant que le roi de Pologne, dans une lettre du 12 mai 1564, enjoint à Jean Kostka de Stemberk, châtelain de Gdansk et trésorier des terres prussiennes, de payer les arriérés de trois ans de salaire à Rodrigo Dermoyen, au service de la cour polonaise depuis 1561 au moins et habitant alors à Lübeck. Nous savons que ce fils de Guillaume Dermoyen partit pour les Pays Bas en 1564 afin de surveiller le tissage de «cortinae» (tentures) du roi polonais. Il ne tissait donc pas lui- même, mais plaçait des commandes dans des entreprises de tissage. Les documents ne précisent pas davantage les localités visitées par ce courtier de Sigismond II Auguste, ni l’identité des tapisseries apportées des Pays-Bas en Pologne en 1564. Mais cette source importante n'est pas l’unique à nous renseigner sur les achats de Rodrigo Dermoyen pour le roi de Pologne. Un deuxième mandement de Sigismond II Auguste date du 10 août 1566. Le roi charge Jean Kostka de payer à Rodrigo Dermoyen l’importante somme de 1314 florins pour les tapisseries à décor blanc et noir. Or la collection du Wawel, dont l'origine remonte à l’achat des superbes tentures de la Genèse vers 1553 et tissées d’après les cartons de Michel Coxcie de Malines, fut complétée en 1566 par des tentures en grisaille qui pourraient être des tapisseries aux armes de Sigismond II Auguste. Un inventaire dressé en 1573 après la mort du roi révèle qu’elles comptaient 84 pièces. Ces données laissent supposer que l'on fabriquait probablement à Bruxelles des tentures héraldiques à décor blanc et noir. Cette hypothèse s’impose d'autant plus que les rares sources conservées indiquent nettement qu’en 1539 Bernard van Orley participa comme peintre carton- nier à la fabrication d’une suite de six tapisseries commandées par Mencia de Mendoza. Ce travail s'effectua par l’entremise de Marc Crétif dans l’atelier de Guillaume Dermoyen. La mention « una tapiceria blanca y negra » ou « tapizeria de las Muertes » se rapporte aux tapisseries employées pour garnir à partir de 1542 la chapelle de la famille Mendoza à Valence. D’autres peintres bruxellois contemporains décorèrent eux aussi de grandes enseignes et bannières en tissu blanc et noir, avec des armes particulières. Ainsi en est-il du comte de Roggendorff qui commande en 1547 à Jaspar van Conincxloo, surnommé Scernier, une grande enseigne de damas blanc et noir où figurent un cheval enfonçant une barrière avec l’inscription « Au fort le fort » et une croix parsemée de flammes. Jaspar van Conincxloo semble avoir aussi livré d’autres pièces : deux bannières de damas blanc et noir avec les armes du comte de Roggendorff, une cornette de taffetas blanc et noir ornée d'un saint-Christophe et d’une croix rouge également parsemée de flammes. Dans son travail Jaspar van Conincxloo reçut l’aide de trois peintres bruxellois: Gommaert van Orley. descendant du fameux Bernard van Orley. Corneille van Conincxloo appartenant à la famille bien connue des peintres bruxellois van Conincxloo dits Scermer et Marc Imbrecx (Imbrechts). Il semble que certains tapissiers ou marchands de tapisseries, membres de la famille Dermoyen aient émigré à Anvers. C’est le cas notamment de Jean et Rodrigo Dermoyen. Nommés fonctionnaires de la Chambre des Comptes, ils vinrent se fixer de façon définitive à Anvers vers 1548. Or ce sont leurs noms qui reviennent constamment entre 1548 et 1561 dans les acquits du domaine d’Anvers. Rodrigo Dermoyen était vraisemblablement un homme riche lorsqu'il vint à Anvers. Nous savons par des documents qui couvrent une période de 1551 à 1561 qu’il percevait de la Chambre des Comptes du Brabant une rente annuelle de 70 livres gagée sur les revenus du grand tonlieu d’eau d’Anvers. Cette somme lui revenait de l’héritage de son beau-père, Josse van den Hecke. L’épouse de Rodrigo Dermoyen s’appelait en effet Marie van den Hecke et appartenait à la célèbre famille de lissiers bruxellois. Son beau-frère présumé était probablement Léo van den Hecke, chef important d’un atelier de tissage et propriétaire d’un dépôt de tapisseries dans le Pand d’Anvers en 1570. En 1552 Rodrigo Dermoyen était déjà à Anvers un citoyen aisé et respecté. La tapisserie ne constituait cependant qu’une des facettes de son activité commerciale. Il semble posséder en 1552 avec son associé d’Anvers, Pierre Bonfant, d'importantes créances sur Charles Quint, consécutives à un emprunt de 1850 livres sollicité par la cour de Bruxelles pour couvrir les dépenses militaires de l'empereur dans sa guerre contre le roi de France. On le mentionne à l’occasion d'une transaction de soie pour des tapisseries. Peu de temps après nous perdons la trace de son activité à Anvers. Il réapparaît à Lübeck où il poursuit ses fructueuses affaires comme courtier chargé de la commande et de la surveillance du tissage des tapisseries bruxelloises pour le roi Sigismond II Auguste. Sur cette période des années 1560-1561, qui coïncide avec le départ de Rodrigo Dermoyen pour Lübeck, nous voudrions ajouter, à l’appui de renseignements retrouvés dans les acquits du domaine d'Anvers, quelques détails qui élargissent la biographie de Rodrigo. Ce dernier perçut en septembre 1560 la dernière tranche de sa rente annuelle gagée sur les revenus du grand tonlieu d’eau d’Anvers. Et dans une lettre des échevins d’Anvers du 9 juillet 1561, il est question de la vente de cette rente, par l’entremise de Jean de Kempeneer, à un tapissier anversois, Aerdt Spierincx, père de François Spierincx, tapissier lui aussi. De plus dans un acte passé le 1-er juin 1561 devant le bourgmestre de la ville hanséatique de Lübeck, l’épouse de Rodrigo Dermoyen, Marie van den Hecke, donne à Jean de Kempeneer une procuration pour comparaître dans toutes les démarches visant cette transaction commerciale. Toutefois la recette de la vente, conséquence probable d’une créance sur les époux Dermoyen, semble avoir été assignée au nom de Jean de Kempeneer. L'acquéreur de cette rente, Aerdt Spierincx, avait lui aussi de fortes attaches avec Bruxelles. Tout comme son fils François qui jusqu’à son départ pour Delft en 1591, gérait à Anvers depuis un magasin portant l’enseigne «à l’écusson de Bruxelles», les intérçts de divers ateliers bruxellois. Jean de Kempeneer. fils du tapissier Guillaume de Kempeneer, résidait à Anvers en qualité de facteur de son père ou de marchand tapissier.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 255-270
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kasper Sadłocha Niżeński herbu Korczak jako inwestor, dostawca budowlany i królewski praefectus fabricae
Kasper Sadłocha Niżeński Bearing the Korczak Coat of Arms as Investor, Construction Supplier, and Royal Praefectus Fabricae
Autorzy:
Lasek, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16013073.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Kasper Sadłocha Niżeński
wieża mieszkalna
król Zygmunt August
królewski praefectus fabricae
tower
Sigismund Augustus
royal praefectus fabricae
Opis:
Postać Kaspra Sadłochy Niżeńskiego pozostawała dotąd na marginesie zainteresowań badaczy architektury Warszawy XVI w. Tymczasem aktywność publiczna tego człowieka w dużej mierze związana była właśnie z architekturą, a skala i zakres powierzanych mu przedsięwzięć pozwalają sądzić, że był osobą doskonale zorientowaną w realiach ówczesnych inwestycji budowlanych. Co więcej, prócz nadzoru i realizacji królewskich przedsięwzięć Sadłocha konsekwentnie realizował także własne. Informacje o jego siedzibach dostarczają wiele wiadomości zarówno o horyzontach umysłowych Sadłochy, jak też o aspiracjach i działalności inwestycyjnej ówczesnych przedstawicieli stanu szlacheckiego. Kasper pochodził z Małopolski, a na świat przyszedł w Osieku w ziemi sandomierskiej. Pieczętował się herbem Korczak, jednocześnie przez większość życia pisał się z Osieka, był więc przedstawicielem szlachty miejskiej. Swoją karierę rozpoczął na dworze Bony, by po śmierci królowej związać się z jej synem, Zygmuntem Augustem. Z jego rozkazu Sadłocha od 1568 roku zarządzał budową pierwszego stałego mostu na Wiśle w Warszawie (we współpracy ze starostą warszawskim Zygmuntem Wolskim), zaś od 1569 również rozbudową zamku warszawskiego. Pod koniec życia króla był wzmiankowany jako jego sekretarz. Działalność publiczna Sadłochy stawia go w rzędzie najciekawszych postaci ówczesnego Królestwa Polskiego. Dobrze zachowany, skrupulatnie prowadzony rejestr wydatków warszawskiego kanonika i sekretarza królewskiego pozostaje niezwykle ważnym źródłem, umożliwiającym szczegółowe zapoznanie się z funkcjonowaniem dużej, królewskiej inwestycji z ostatniej ćwierci XVI wieku od jej zaplecza organizacyjnego i materiałowego. Słabo poznanym zagadnieniem były np. kwestie związane ze sprowadzeniem odpowiedniego budulca oraz zapewnieniem wykwalifikowanych robotników do jego obróbki. Istotne są także dane na temat składu narodowościowego ekipy budowlanej oraz sposobu, w jaki Sadłocha tym zespołem zarządzał (tu interesujące wydają się zwłaszcza kwestie opieki zdrowotnej, wypłacanych zapomóg czy nagród). Casus Sadłochy umożliwia także badania nad mentalnością i upodobaniami niedocenianej i słabo dotychczas rozpoznanej grupy społecznej, czyli szlachty miejskiej. Ambitny kanonik konsekwentnie realizował marzenie o własnej, najlepiej położonej extra muros siedzibie, przy czym przynajmniej jedna z realizacji Sadłochy, przyjęła znamienną formę wieży. Relikty opisywanej budowli są wciąż czytelne w piwnicach wschodniego skrzydła gmachu dawnego Towarzystwa Dobroczynności, stanowiącego obecnie siedzibę Caritas Archidiecezji Warszawskiej (ul. Karkowskie Przedmieście 62). Jak widać, ów syn rajcy z Osieka miał aspiracje zbliżone do osób z kręgu elity władzy Królestwa. W tym kontekście działalność publiczna Sadłochy stanowi ważny przyczynek do badań nad rolą kulturotwórczą środowiska sekretarzy królewskich Wprawdzie trudno zaliczyć Sadłochę do ówczesnej ścisłej elity władzy, jednocześnie jednak jego działalność budowlana, opieka nad szkołą kolegiacką czy wspieranie szpitali warszawskich potwierdzają spostrzeżenia o środowisku kancelarii monarszej jako swoistej elicie kulturalnej kraju. Odmienny od większości sekretarzy królewskich był jedynie gust kanonika Sadłochy jeśli chodzi o architekturę. Zamiast „na sposób włoski” budować wille czy kaplice kopułowe wolał on zrealizować wieżę mieszkalną – tradycyjny, sięgający korzeniami XV stulecia model siedziby rycerskiej.  
The figure of Kasper Sadłocha Niżeński until now has remained on the margin of the interests of researchers into 16th-century Warsaw architecture. Meanwhile, his public activity was to a great extent related precisely to architecture, while the scale and extent of the projects he was assigned allow to think that he was really very well-updated on the realities of construction projects of the period. What is more, apart from the supervision and implementation of the King’s  building undertakings, Sadłocha was also consistently involved in implementing his own projects. Information on his seats provide much knowledge of both intellectual horizons of Sadłocha and his aspirations, and the investment projects of the then nobility. From Lesser Poland, Kasper was born in Osiek, in the Sandomierz Region. He bore the Korczak coat of arms, and throughout most of his life he would write of himself as ‘of Osiek’, he was thus a representative of town gentry. He began his career at the court of Queen Bona, to later, following her death, affiliate himself with her son Sigismund Augustus.  It was on the latter’s order that as of 1568 Sadłocha supervised the construction of the first permanent bridge on the Wisła in Warszawa (in cooperation with Warszawa Starost Zygmunt Wolski), while as of 1569 also the extension of the Warszawa Castle. By the end of the King’s life he was referred to as his Secretary. Sadłocha’s public activity places him among the most intriguing individuals of the then Kingdom of Poland. A well-preserved, meticulously kept register of expenses of the Warszawa Canon and Royal Secretary, continues to serve as a precious source providing details of the operations of a royal major investment from the last quarter of the 16th century as seen from organizational and material background. For instance, what has not been sufficiently investigated is the issue of supplying adequate building materials and securing qualified workforce for their treatment. Essential information is also that on the national composition of the building team as well as the means Sadłocha used to run this team  (particularly interesting in this respect seem the issues of healthcare, paid out, aid or prizes).  Moreover, Sadłocha’s case allows to investigate mentality and predilections of the underestimated and as yet not thoroughly identified social group, namely urban nobility. The ambitious Canon was consistent while implementing his dream of having his own, preferably extra muros seat; interestingly, at least one of Sadłocha’s projects was in a peculiar form of the tower. The relics of the described building are still clearly visible in the cellars of the eastern wing of the former Charity Society’s edifice, today part of the Warsaw Archdiocese Caritas at 62 Krakowskie Przedmieście Street. As can be seen, the son of the Osiek Councillor boasted aspirations close to those from the elite of the ruling circles in the Kingdom. In this context the public activity of Sadłocha is an important contribution to the research into the culture-forming role played by royal secretaries. Although it is not possible to rank Sadłocha among the then ruling elite, his construction activity, care of the Collegiate school, or support provided to Warsaw hospitals confirm the observation that the circle of Royal Chancellery people constituted a cultural elite in their country. However, what distinguished Canon Sadłocha was his taste in architecture. Instead of following the ‘Italian manner’ when constructing villas or domed chapels, he preferred to raise a residential tower: a traditional model of a knight’s residence well rooted in the 15th century.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 1; 79-101
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 62

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies