Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XIX‑XX wiek" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 68
Tytuł:
Popularyzacja czytelnictwa na łamach poznańskiego periodyku „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny” (1902–1910)
Autorzy:
Bednarz-Grzybek, Renata Anna
Krasińska, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607015.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
edukacja ludowa
książka
czytelnictwo
czasopisma polskie
XIX–XX wiek
Opis:
W wyniku uprzemysłowienia, jakie dokonało w XIX wieku, doszło do wzrostu liczebności klasy robotniczej, a zniesienie pańszczyzny (uwłaszczenie chłopów) spowodowa-ło polepszenie bytu włościan. Zaczęły też ukazywać się książki i prasa adresowane do tych części społeczeństwa. Jednym z takich periodyków był „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny” (1902–1910). Jego twórcy zachęcali do tworzenia katolickich robotniczych zrzeszeń zawodo-wych, krytykowali szerzący się ruch socjalistyczny, podkreślając jego antyreligijność, starali się odsunąć od wpływu na polskie życie gospodarcze Żydów, podnosili poziom oświaty ludowej przez propagowanie wartościowych książek i prasy. Namawiali czytelników do korzystania z bibliotek Towarzystwa Czytelni Ludowych i Towarzystwa Szkoły Ludowej. Sprzeciwiali się czytaniu książek i czasopism wydawanych przez Polską Partię Socjalistyczną, które propago-wały szkodliwe dla katolika treści. Przestrzegali przed zakupem książek i prasy oferowanych przez zręcznych kolporterów dostarczających je prosto do domów klientów oraz literatury nabywanej podczas jarmarków czy odpustów. 
Źródło:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2018, 37, 4
0137-6136
Pojawia się w:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ruch abstynencki w Wielkopolsce w latach 1840–1902
Absenteeism movement in Greater Poland in 1840–1902
Autorzy:
Krasińska, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560569.pdf
Data publikacji:
2013-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
ruch abstynencki
Wielkopolska
XIX-XX wiek
absenteeism movement
Greater Poland
XIX-XX century
Opis:
W artykule przedstawiono powstanie i rozwój ruchu abstynenckiego w Wielkopolsce w XIX stuleciu. Cezura początkowa badań, to rok 1840, uważany przez niektórych badaczy za datę przełomową w historii zorganizowanego ruchu abstynenckiego na tych terenach. Powstało bowiem wówczas Towarzystwo ku Przytłumieniu Używania Wódki w Wielkim Księstwie Poznańskim. Zainicjował go lekarz – chirurg De La Roch (Niemiec o francuskim rodowodzie). Sprawą abstynencji zainteresowali się również wielkopolscy duchowni katoliccy na czele z kościelnymi hierarchami: arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim Leonem Przyłuskim, Mieczysławem Halka Ledóchowskim, Florianem Oksza Stablewskim oraz biskupem Janem Kantym Dąbrowskim. Zafascynowała ich m.in. działalność ks. Jana Nepomucena Ficka – proboszcza z Piekar Śląskich i kilku innych kapłanów, z inicjatywy których już w pierwszym półroczu 1844 roku powstało na Górnym Śląsku wiele kościelnych bractw wstrzemięźliwości. Za sprawą bp. Dąbrowskiego w latach 1844–1845 ok. 100 tys. osób złożyło śluby trzeźwości, wstępując do bractw wstrzemięźliwości. W 1852 roku na tereny Wielkopolski przybyli z Galicji jezuiccy misjonarze: ks. Karol Bołoz Antoniewicz, ks. Teofil Baczyński i ks. Kamil Praszałowicz, by m.in. za pomocą stosownych kazań odwodzić od pijaństwa. Wielkopolscy duchowni aktywnie działali również w świeckich towarzystwach abstynenckich. Włączyli się w prace zorganizowanego w Kórniku w 1887 roku przez Zygmunta Celichowskiego Towarzystwa Szerzenia Wstrzemięźliwości, a zwłaszcza istniejącego od 1890 roku w Poznaniu Towarzystwa Wstrzemięźliwości „Jutrzenka”. Inicjatorem i pierwszym prezesem „Jutrzenki” był Józef Chociszewski, a po jego rezygnacji ks. Józef Kłos.
The article presents the origins and development of the idea of absenteeism in Greater Poland in the 19th century. The start date for the research is 1840, which is considered to be a breakthrough year in the history of an organized absenteeism movement in Greater Poland. It was due to the Association for the Suppression of the Use of Vodka (Towarzystwo ku Przytłumieniu Używania Wódki) in the Great Duchy of Posen that was then established in Kórnik. It was a secular organization that came into being on an initiative of doctor De La Roch, who was a German surgeon of a French origin. However, as early as 1844, the idea of absenteeism raised an interest of catholic clergymen of Greater Poland with high ranking clergy such as Rev. Leon Michał Przyłuski, Archbishop of Gniezno and Rev. Jan Kanty Dąbrowski, Archbishop of Posen, and later on Archbishops Rev. Mieczysław Halka Ledóchowski and Rev. Florian Oksza Stablewski. They were fascinated with activities of Rev. Jan Nepomucen Fick, Parish Priest of Piekary Śląskie and several other priests on whose initiative a lot of church brotherhoods of so called holy continence were set up in Upper Silesia as early as the first half-year of 1844. It was due to Bishop Dąbrowski that 100 000 people took vows of absenteeism in 1844–1845, becoming members of brotherhoods of absenteeism. In turn, it was an initiative of Archbishop Przyłuski that Jesuit missionaries – Rev. Karol Bołoz Antoniewicz, Rev. Teofil Baczyński and Rev. Kamil Praszałowicz, arrived in Greater Poland from Galicia in 1852 to promote the idea of absenteeism. Starting from 1848, they were helping Silesian clergymen to spread absenteeism. Clergymen of Greater Poland were also active in secular absenteeism associations. They became involved in the workings of the Association for the Promotion of Absenteeism that was set up by Zygmunt Celichowski in Kórnik in 1887, and especially in the Jutrzenka Absenteeism Association (Towarzystwo Wstrzemięźliwości „Jutrzenka”) that was established in 1890 in Posen. An initiator and the first president of Jutrzenka Association was Józef Chociszewski, who after his resignation was followed by Rev. Józef Kłos. The article discusses the origins and activities of these associations and brotherhoods in more detail and presents their initiators, leaders and active participants.
Źródło:
Folia Historica Cracoviensia; 2013, 19; 247-278
0867-8294
Pojawia się w:
Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Życie i wychowanie w rodzinach polskich w XIX i na początku XX wieku
Life and upbringing in polish families in XIX and at the beginning of XX century
Autorzy:
Jakubiak, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564635.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
rodzina, wychowanie, dziecko, ujęcie historyczne – XIX/XX wiek
family, upbringing, child, historical conceptualization – XIX/XX century
Opis:
Refleksja nad rodziną zajmuje ważne miejsce we współczesnych naukach o wychowaniu. To wzrastające zainteresowanie problematyką rodziny na ich gruncie doprowadziło nawet do wyodrębnienia osobnej subdyscypliny – pedagogiki rodziny1. Rodzina jako „środowisko życia i wychowania” jest również przedmiotem refleksji historycznej, w szczególności dociekań naukowych na gruncie historii wychowania stanowiącej swoiste pogranicze nauk historycznych i pedagogicznych, zwłaszcza tej historii wychowania, która zorientowana jest na tzw. „społeczną historię wychowania”, czy „historię edukacji” znacznie rozszerzających dotychczasowe pole badawcze tej dyscypliny. Rodzina jest bowiem najstarszą formą życia społecznego, w konsekwencji zjawiskiem historycznym kształtowanym w życiu kolejnych pokoleń, któremu towarzyszyły także rozważania o jej znaczeniu, funkcjach i wewnętrznej strukturze. Szczególnie ważną rolę spełniała rodzina w dziejach Polski. Przez wieki decydowała o żywotności nie tylko rodzinnych tradycji, ale także o kształtowaniu oblicza całego narodu, jego mentalności i skali otwartości. W tekście tym podjęto stania w zakresie ukazania wyjątkowej roli rodziny jaką odegrała ona w XIX wieku i w początkach XX stulecia. Owe wyjątkowe znaczenie rodziny, „instytucji” domu rodzinnego, było konsekwencją przede wszystkim ówczesnej sytuacji politycznej, w jakiej znalazł się naród polski w okresie zaborów.
The thought about family is an important aspect of modern educational sciences. Increasing interest in problematics of family led to formation of individual subdiscipline- pedagogy of family. Family as „environment of life and upbringing” is also a subject of historical reflection, especially scientific discussion of history of upbringing, which is the borderland of historical and pedagogical sciences. The area of history of upbringing focused on „social history of upbringing” of „history of education” expand previous research area of this discipline. Family is the oldest form of social life, in consequence it is the historical phenomenon formed in the life of following generations, which was accompanied with discussion over its meaning, functions and inner structure. Family was especially important in history of Poland. For centuries it was a decisive aspect of continuation of traditions and formation of the appearance of whole nation, its mentality and openness. In this text the author tried to present a unique role of family in XIX and at the beginning of XX century. This unusual meaning of family as an “institution” was primarily a consequence of politic situation Poland was in during the time of annexation.
Źródło:
Kultura – Przemiany – Edukacja; 2017, 5; 77-92
2300-9888
2544-1205
Pojawia się w:
Kultura – Przemiany – Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kancelaria konsystorska w zaborze pruskim na przełomie XIX i XX wieku
Autorzy:
Wilk, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042110.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
administracja kościelna
kancelaria
XIX-XX wiek
church administration
registrar's office
19th-20th century
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1995, 64; 41-47
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska prasa katolicka w diecezji wrocławskiej 1895-1939
Autorzy:
Giela, Joachim
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043623.pdf
Data publikacji:
1989
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
czasopiśmiennictwo
diecezja wrocławska
XIX-XX wiek
print media
diocese of Wrocław
19th-20th century
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1989, 58; 79-268
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Walka o prymat w stanowieniu prawa między Izbą Lordów a Izbą Gmin na początku XX wieku
Autorzy:
Jaeschke, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2048224.pdf
Data publikacji:
2021-10-15
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
XIX–XX wiek
Izba Lordów
Izba Gmin
Partia Konserwatywna
Partia Liberalna
parlament brytyjski
reforma Izby Lordów
Opis:
Na przełomie XIX i XX wieku w parlamencie westminsterskim rozegrał się jeden z najważniejszych, trwający wiele lat akt konkurencji między obydwoma izbami parlamentu o wpływ na realizację funkcji ustawodawczej w procedurze parlamentarnej. W niniejszym artykule, będącym wynikiem znacznie szerszych studiów nad przekształceniami wewnętrznymi parlamentaryzmu brytyjskiego, przedstawiono społeczne i polityczne tło tej walki toczącej się na forum obydwu izb między dwiema siłami politycznymi: Partią Konserwatywną i Partią Liberalną, wzmocnioną przez taktycznych sojuszników. W tekście starano się przedstawić prawny wynik tego sporu w postaci słynnego Parliament Act 1911, ale także – na podstawie dzisiejszego stanu wiedzy opartego również na zachowanych stenogramach wystąpień parlamentarnych – klimat tego sporu oraz jego społeczne i polityczne tło.
At the turn of the 20th century, the Palace of Westminster became the witness to one of the most significant and long-lasting power struggles between the Houses of Parliament regarding the influence of each chamber on the implementation of the legislative function in the parliamentary procedure. This paper, written as part of broader studies on the internal transformations of the British Parliament, presents the social and political background of the supremacy war that was openly waged between two political forces, i.e., the Conservative Party and the Liberal Party, reinforced by their respective tactical allies. An attempt is also made to discuss the legal result of the dispute, which notably came in the form of “The Parliament Act 1911”, as well as to trace – based on the current state of knowledge and the preserved shorthand notes and transcripts of parliamentary speeches – the general climate of this conflict and its social and political contours.
Źródło:
Historia i Polityka; 2021, 37 (44); 73-91
1899-5160
2391-7652
Pojawia się w:
Historia i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku. T. 1. Warszawa 1967, ss. 187; T. 2. Warszawa 1971, ss. 233. Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Autorzy:
Kumor, Bolesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047820.pdf
Data publikacji:
1972
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
recenzja
XIX-XX wiek
historia
źródła
dane statystyczne
19th-20th century
history
sources
statistics
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1972, 25; 269-275
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzymskokatolickie Towarzystwo Dobroczynności przy kościele św. Katarzyny w Petersburgu w latach 1884-1919
Autorzy:
Czaplicki, Bronisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1040101.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
XIX-XX wiek
dobroczynność
Kościół katolicki
carat
19th-20th century
charity
Catholic Church
czardom
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2007, 88; 21-47
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła do dziejów Seminarium Diecezjalnego w Sandomierzu w latach 1820-1926
Autorzy:
Kotkowski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044790.pdf
Data publikacji:
1976
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
seminarium diecezjalne
Sandomierz
historia
źródła
XIX-XX wiek
diocesan seminar
history
source
19th-20th century
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1976, 33; 329-359
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktura zasobu archiwów żeńskich zgromadzeń apostolskich
Autorzy:
Trela, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041846.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
żeński zakon
archiwum
XIX-XX wiek
zbiory archiwalne
sisterhood
archive
19th-20th century
archival repertory
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1998, 70; 61-71
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznane utwory z kolekcji nutowej Franciszka Jasińskiego, organisty kościoła św. Michała Archanioła w Lublinie
Autorzy:
Jasiński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634353.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Lublin, XIX-XX wiek, nieznane utwory muzyczne, Franciszek Jasiński, Tadeusz Markowski, Julian Krzewiński, J. Drezner, pieśń, miniatura fortepianowa.
Opis:
Autor przedstawia i krótko omawia trzy dotychczas nieznane utwory muzyczne: pieśń Swaty Tadeusza Markowskiego (1881-1969), pieśń Orzeł i Pogoń autorstwa Juliana Krzewińskiego (1882-1943) oraz miniaturę fortepianową pod tytułem Lublinianka górą! Polka Mazurka – kompozycję nieznanego J. Dreznera (koniec XIX wieku). Kompozycje te zachowały się w zbiorze nutowym pozostałym po Franciszku Jasińskim (1895-1972), organiście kościoła św. Michała Archanioła w Lublinie.The Unknown Compositions in the Musical Score Collection of Franciszek Jasiński,the Organist of St. Michael the Archangel Church in LublinSUMMARYThe author present three previously unknown pieces: the songs Swaty [Matchmaking] by Tadeusz Markowski (1881-1969) and Orzeł i Pogoń [The Eagle and Pahonia (Vytis)] by Julian Krzewiński (1882-1943), as well as a piano miniature Lublinianka górą! [Lublinianka is in the Lead] Polka Mazurka by J. Drezner (the late nineteenth century). The piece for solo voice, accompanied by the piano, written by the now forgotten Tadeusz Markowski (the father of two well-known composers, Andrzej Markowski and Jan Markowski) allows us to broaden the knowledge of that musician’s achievements, who distinguished himself in Lublin’s musical culture. The song Orzeł i Pogoń by Julian Krzewiński, also for voice and piano, is an interesting historical document because it was dedicated to General Lucjan Żeligowski. The miniature by J. Drezner, in turn, is worth noting because it was composed by an unidentifi ed composer and has an intriguing dedication: “Presented to Fair Lublin Maidens [Ofiarowana Nadobnym Lubliniankom]”. The compositions were preserved in the score collection left by Franciszek Jasiński (1895-1972), the organist for many years at St. Michael the Archangel church in Lublin.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes; 2017, 15, 1
2083-3636
1732-1352
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Akta do dziejów Polonii Wiedeńskiej w Archiwum Ks. Juliana A. Łukaszkiewicza
Autorzy:
Poręba, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044623.pdf
Data publikacji:
1979
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
historia
Wiedeń
XIX-XX wiek
archiwum
Rzeszów
bibliotekarz
archiwista
history
Vienna
19th-20th century
archive
librarian
archivist
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1979, 39; 41-53
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Municipal gardens as the synergic element of the structure of selected towns of Lublin region
Autorzy:
Boguszewska, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/391357.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Lubelska. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
Tematy:
municipal park
garden architecture
19th/20th century
Lublin region
park miejski
architektura ogrodowa
XIX/XX wiek
Lubelszczyzna
Opis:
Planning of municipal gardens as the integral part of urban landscape in the Lublin region was typified by the activity of the outstanding garden planners: engineer Feliks Bieczyński and Walerian Kronenberg. This movement to create public, municipal green areas commenced in 19th century and continued with success during the inter-war period. This process took place in the big cities of Lublin, Zamość or Lubartów. Newly established public gardens were usually located on the outskirts of the city as for example, Park Saski (1837), Ogród Bronowicki (the Bronowicki Garden) - formerly called the Foksal Park in Lublin, or Park Miejski im. Jana Kanclerza Zamoyskiego (the Zamoyski Municipal Park - 1926) located in the former fortification area in Zamość. The situation in smaller cities such as Lubartów, Radzyń Podlaski (1755, planner: Jakub Fontana) and Kock (planner: Szymon Bogumił Zug) was slightly different. The former garden complex adjacent to the magnate residence served a key role in the urban structure of the settlement (thus, determining its development) was later adapted to the function of a municipal park. The article describes three selected garden complexes. The spatial relations of the parks in the context of their urban structure are analysed. The article takes into account their contemporary use and the state of preservation of their historic elements as presented in the original composition as presented in historic images and maps.Planning of municipal gardens as the integral part of urban landscape in the Lublin region was typified by the activity of the outstanding garden planners: engineer Feliks Bieczyński and Walerian Kronenberg. This movement to create public, municipal green areas commenced in 19th century and continued with success during the inter-war period. This process took place in the big cities of Lublin, Zamość or Lubartów. Newly established public gardens were usually located on the outskirts of the city as for example, Park Saski (1837), Ogród Bronowicki (the Bronowicki Garden) - formerly called the Foksal Park in Lublin, or Park Miejski im. Jana Kanclerza Zamoyskiego (the Zamoyski Municipal Park - 1926) located in the former fortification area in Zamość. The situation in smaller cities such as Lubartów, Radzyń Podlaski (1755, planner: Jakub Fontana) and Kock (planner: Szymon Bogumił Zug) was slightly different. The former garden complex adjacent to the magnate residence served a key role in the urban structure of the settlement (thus, determining its development) was later adapted to the function of a municipal park. The article describes three selected garden complexes. The spatial relations of the parks in the context of their urban structure are analysed. The article takes into account their contemporary use and the state of preservation of their historic elements as presented in the original composition as presented in historic images and maps.
Źródło:
Budownictwo i Architektura; 2019, 18, 2; 31-45
1899-0665
Pojawia się w:
Budownictwo i Architektura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gimnazjum w Brzeżanach w latach 1806–1918. Zarys dziejów
Historical outline of the middle school in Brzeżany in the years 1806-1918
Autorzy:
Ochenduszko, Tadeusz
Hoff, Jadwiga
Kamińska-Kwak, Jolanta
Pudłocki, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2232952.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Galicja
Brzeżany
gimnazjum
nauczyciele
uczniowie
XIX–XX wiek
Galicia
middle school
teachers
students
19th and 20th century
Opis:
Pierwotną siedzibą szkoły był Zbaraż. W 1789 r. cesarz Józef II Habsburg założył w mieście tym pięcioletnie gimnazjum. Była to jedna z sześciu tego typu szkół średnich w Galicji. W 1805 r. cesarz Franciszek I podjął decyzję, aby zakład przenieść do Brzeżan – miasta będącego siedzibą cyrkułu. W 1819 r., w wyniku reformy oświaty, liczbę klas zwiększono do sześciu. Cztery niższe nazwano gramatykalnymi, a dwie wyższe – humanioralnymi. Sprawami pedagogicznymi kierował prefekt, a strategiczne decyzje podejmował dyrektor, który był jednocześnie starostą (Kreishauptmann) cyrkułu. Po Wiośnie Ludów w 1848 r. Kreishauptmann utracił zwierzchnictwo nad gimnazjum, a prefekt podniesiony został do rangi dyrektora i przejął odpowiedzialność za całokształt działalności szkoły. W wyniku kolejnej reformy władze planowały zdegradować gimnazjum do czteroletniego, jednak dzięki staraniom lokalnej społeczności udało się temu zapobiec i uzyskać zgodę na powiększenie szkoły do ośmiu klas. Nastąpiło to w latach 1863/64–1864/65. W maju i czerwcu 1865 r. dla absolwentów klasy ósmej odbyła się pierwsza w Brzeżanach matura, zwana egzaminem dojrzałości. Bardziej korzystne warunki dla rozwoju szkoły nastały po uzyskaniu przez Galicję autonomii. Liczba zespołów klasowych wzrosła z 9 w roku 1868/69 do 23 w latach poprzedzających I wojnę światową, a liczba uczniów z ponad 300 do ponad 700. Od roku szkolnego 1906/07 zaczęto tworzyć klasy utrakwistyczne (dwujęzyczne), w których dla części przedmiotów językiem wykładowym był polski, a dla pozostałych – ukraiński. W roku szkolnym 1914/15 gimnazjum nie funkcjonowało z powodu okupacji dużej części Galicji przez wojska rosyjskie. W latach 1915/16–1917/18 znajdowało się albo w strefie przyfrontowej, albo pod okupacją i do lutego 1918 r. nie było w nim warunków do wznowienia systematycznej pracy.
The erstwhile location of the school was Zbaraż. In 1789, Holy Roman Emperor Joseph II founded a five-year middle school in Zbaraż. It was one of six such schools in Galicia. In 1805 Emperor Franz Joseph I made a decision to move the institution to Brzeżany – a town which was the capital of the district. After school reforms of 1819, the number of classes was increased to six. The four lower classes were grammatical, with the two higher ones being poetics and rhetoric. A prefect was responsible for the teaching matters, and the strategic decisions were made by a director, who was at the same time a leader of the district (ger. Kreishauptmannem). After the Springtime of Nations in 1848, Kreishauptmann lost his authority over the middle school, and a prefect was raised to the rank of director and took the sole responsibility for running the school. As a result of another reform, the government was trying to reduce the curriculum time in middle school to four years. However, thanks to the efforts of the local community, this was avoided and the middle school curriculum was increased to eight classes. It happened in the years 1863–1864 and 1864–1865. The first matura exam for the Brzeżany eighth grade students was conducted in May and June 1865. After Galicia became autonomous, the school had more room for expansion. The number of students over the years increased from 300 to over 700, and so from 9 groups being taught in the year 1868–1869, it increased to 23 groups being taught in the years preceding World War I. Bilingual classes were being created from the school year 1906–1907, where some subjects were taught in Polish and the rest in Ukrainian. In the school year of 1914–1915, the middle school was closed due to Russian occupation of a large part of Galicia. In the years 1915–1916 and 1917–1918, the middle school was either considered to be at the front or under occupation, and due to these conditions it could not be reopened until February 1918.
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2022, Tom XXXIV; 7-34
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wychowanie zdrowotne i higiena dzieci i młodzieży w świetle poradników dla rodziców z lat 1850-1970 – zarys problematyki
Children and youth health education and hygiene in the light of guides for parents (1850-1977)
Autorzy:
Nawrot-Borowska, Monika
Małek, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/544864.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Tematy:
historia wychowania
dzieci
młodzież
higiena
poradniki
wychowanie zdrowotne
zdrowie
XIX i XX wiek
Opis:
Przedmiotem analiz uczyniono problematykę wychowania zdrowotnego i higieny dzieci i młodzieży w świetle poradników z lat 1850-1970. Celem podjętych badań jest próba odtworzenia, systematyki, a przede wszystkim ukazania ewolucji porad i wskazówek ze wskazanego zakresu w ponadstuletnim okresie rozwoju literatury poradnikowej. Podstawą źródłową analizowanej problematyki uczynione zostaną poradniki wychowawcze oraz higieniczne dla rodziców, wychowawców oraz opiekunów dzieci i młodzieży okresu zaborów, II RP oraz PRL. Zamieszczane w tym okresie na stronach poradników informacje i porady obrazują przemiany w postrzeganiu i rozumieniu zasad higieny, troski o zdrowie i propagowania zdrowego stylu życia dzieci i młodzieży, będących konsekwencją zmian na polu nauk medycznych, higienicznych oraz pedagogicznych.
Źródło:
Przegląd Pedagogiczny; 2015, 2; 85-124
1897-6557
Pojawia się w:
Przegląd Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przebieg dyskusji w nauce polskiej przełomu XIX i XX wieku na temat obrządku słowiańskiego w Polsce wczesnośredniowiecznej
Der Verlauf der Diskussion über den slawischen Ritus im frühmittelalterlichen Polen in der polnischen Wissenschaft um die Wende des 19. zum 20 Jh.
Autorzy:
Koczwara, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041757.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Geschichte
19.-20. Jahrhundert
slawisch Ritus
historia
XIX-XX wiek
obrządek słowiański
history
19th-20th century
Slavic rite
Opis:
Die Verbreitung der Mission der Heiligen Gebrüder von Soluri, der Schutzherren Europas, auf die südlichen Gebiete Polens hüllt sich ins Dunkel der Geschichte. In der polnischen Wissenschaft dauert eine langjährige diese Thematik betreffende Diskussion. Ziel des vorliegenden Artikels ist es, den Verlauf dieser Diskussion in der wissenschaftlichen Literatur vom Ende des 19. und Anfang des 20. Jhs. darzustellen. Der Autor zeigt in dem Artikel sowohl die Stellungen der Anhänger des slawischen Ritus als auch die der Gegenseite, die sich bemüht hat, in unterschiedlichem Grad bei einzelnen Autoren (Szczesniak, Parczewski, Brückner) durch eine kritische Analyse der Quellen und anderer Argumente nachzuweisen, dass der slawische Ritus in Polen nicht vorhanden war, oder er verschwand nach kurzzeitigem Erscheinen, ohne in der Geschichte Polens eine bedeutende Rolle zu spielen (Potkariski, Abraham). Der Autor stellt fest, dass das Problem der Existenz des slawischen Ritus im frühmittelalterlichen Polen weiterhin ein Diskussionsgegenstand in der polnischen Wissenschaft bildet. Dem Problem sollen jedoch weitere Artikel gewidmet werden.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2000, 73; 255-275
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Portret Bibianny Moraczewskiej – literatki nieznanej
Bibianna Moraczewska’s Portrait – Unknown Writer
Autorzy:
WALĘCIUK-DEJNEKA, BEATA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972524.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
dziennik
kobieta
literatura polska
XIX/XX wiek
Bibianna Moraczewska
powieści
diary
woman
Polish literature
9th/20th century
novels
Opis:
Artykuł jest próbą literaturoznawczego spojrzenia na twórczość literacką Bibianny Moraczewskiej, działaczki politycznej i społecznej, która także próbowała swoich sił na polu artystycznym. Jej utwory to bardziej próby, opowiastki o tematyce patriotyczno-religijnej z wątkiem miłosnym, przynależące do grupy tekstów popularnych, adresowanych do wszystkich zainteresowanych problematyką kobiecą i losami ojczyzny. Ich nieskomplikowane schematy kompozycyjne (fabularne) nie wymagały bowiem wnikliwych zabiegów interpretacyjnych, odsłaniających ukryte sensy. Autorka znała prawdę i chciała ją przekazać czytelnikowi, zamierzała się nią podzielić. Pokazywała bohaterów narodowych i silne, samodzielne i zaradne kobiety.
The article is an attempt at a literary perspective on the Bibianna Moraczewska’s creation, a political and social activist who also tried her strength in the field of art. Her works are patriotic and religious with a love theme, they belong to a group of popular texts addressed to all those interested in women's issues and the fate of the motherland. The uncomplicated compositional patterns of these works did not require in-depth interpretive measures, revealing hidden meanings. The author knew the truth and wanted to pass it on to the reader. She showed national heroes and strong, independent and resourceful women.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2018, 2(5); 65-78
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pluralité des points de vue, pluralité des cultures : la construction de l’identité du moi dans les espaces insulaires
Multiplicity of points of view, multiplicity of cultures – identity building in the insular regions
Różnorodność poglądów, różnorodność kultur – budowanie tożsamości na obszarach wyspiarskich
Autorzy:
Bézert, Alexandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/966749.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
insular identity
multiculturalism
French narrative literature
19th-20th
Corsica
tożsamość wyspiarska
wielokulturowość
francuska literatura narracyjna
xix-xx wiek
korsyka
Opis:
Wydaje się, że zarówno u wyspiarskich jak i podróżujących autorów własne wyobrażenia odgrywały zasadniczą rolę w odbiorze wyspiarskiej kultury. Świadectwa te prowadzą do krzyżowania się kultur, a różne perspektywy stanowią szansę wzbogacenia kultury wysp oraz ochrony jej dziedzictwa. Piśmienność jest zarazem świadkiem i strażnikiem kultury. Czy jednakże autor, będący socjologiem, może nam dostarczyć obiektywnej wizji obserwowanej kultury? Jeśli w „Bildungsroman” wpływ kraju na jednostkę jest oczywisty, można także mówić o różnorodności kulturowej intrapersonalnej. Ta wielokulturowość uwalnia od uprzedzeń każdą jednostkę, która obawia się utraty swojej tożsamości. Podtrzymywanie wyspiarskiej kultury może okazać się jedyną drogą do zahamowania jej globalizacji.
It appears that both insulars and travelling authors have interpreted the insular culture through their own depictions. These testimonies lead to cultural cross-fertilization. These diverse perspectives are an opportunity for enrichment of the islands’ cultures and a chance for them to preserve their heritage. Literacy is both a witness and a keeper of a culture. However, can the author, a sociologist, provide an objective view of the observed culture? If, in “Bildungsromans”, the influence of the land on the individual is obvious, the plurality of cultures is also observed within persons. This plurality of culture creates an open mindedness in each individual, which threatens the loss of his unique identity. Maintaining an insular culture may be the only way to delay its globalization.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2014, 009
1505-9065
2449-8831
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Grzech tajemny”. Problematyka seksualności dzieci w świetle poradników z II połowy XIX i początku XX wieku
“A Secret Sin”. The Issue of Children’s Sexuality, Considered in the Light of Handbooks from the Second Half of the 19th Century and the Early 20th Century
Autorzy:
Nawrot-Borowska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478613.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
seksualność dziecka
wychowanie seksualne
onanizm
poradniki
XIX/XX wiek
children’s sexuality
sex education
masturbation
guides
19th/20th century
Opis:
Przedmiotem badań uczyniono rzadko dotąd poruszany w badaniach historyczno-pedagogicznych problem masturbacji dziecięcej. Cezury czasowe podjętych analiz obejmują II połowę XIX i początek XX wieku. Podstawę źródłową dokonanych ustaleń stanowią poradniki wychowawcze (w tym religijne), a także z zakresu higieny i lecznictwa, wydane drukiem na terenie ziem polskich w badanym okresie. Celem badań jest próba systematyki poglądów poświęconych kluczowemu zagadnieniu, prezentowanych przez autorów poradników (pedagogów i wychowawców, lekarzy, księży) oraz ukazanie ich ewolucji. Jak wynika z dokonanych ustaleń, w większości badanych poradników onania traktowana była w kategoriach nadużycia płciowego, prowadzącego do poważnych chorób, a w konsekwencji śmierci. W ujęciu poradników religijno-wychowawczych rozumiano ją w kategorii grzechu śmiertelnego. Treści porad skupiły się na tym, jak rozpoznawać symptomy onanii u dzieci i jak jej skutecznie zapobiegać. Szczególną rolę we wskazanych zakresach działań odgrywali rodzice. Podkreślić należy, że na początku XX wieku zaczęły się pojawiać prace (głównie autorstwa osób ze środowiska medycznego) uświadamiające, że masturbacja nie jest aż tak niebezpieczną praktyką, za jaką ją przez wieki uznawano, zaś uprawiana z umiarem w żaden sposób nie wpływa na stan zdrowia osoby ją praktykującej, jednak nadal sugerowano strzec dzieci przed tym niemoralnym występkiem.
The issue of childhood masturbation, rarely addressed up to now in historical and pedagogical studies, is the subject of the research presented here. The demarcatory timelines for the analysis carried out encompass the second half of the 19th century and the early 20th century. Our source material is educational handbooks (including religious ones), as well as those related to hygiene and health care, published in printed form on Polish territory in the period under consideration. The aim of the research is to systematize the views on this issue offered by the authors of those works (teachers and educators, doctors, priests), and to present their evolution. As those findings indicate, in most of the guides, masturbation was treated as a form of sexual self-abuse, leading to serious diseases and, consequently, to death. In religious and educational handbooks it was placed in the category of being a mortal sin. The contents of the advice given focused on how to recognize the symptoms of masturbation in children, and how to prevent it effectively. Parents were to play a special role in the courses of action recommended. It should be emphasized that it was only at the beginning of the 20th century that works (developed mainly in medical circles) began to appear, aimed at making people aware that masturbation was not as dangerous as it had been thought to be over the preceding centuries, and that, when practised in moderation, it did not affect the health of the person practising it in any way. It was still suggested, however, that children be protected from falling victim to what was considered a morally offensive activity.
Źródło:
Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce; 2016, 11, 1(39); 79-100
1896-2327
Pojawia się w:
Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Karaimskie tradycje i aspiracje oświatowe w XIX/XX wieku (zarys problemu)
Karaim traditions and educational aspirations in the 19th/20th century (outline of the problem)
Autorzy:
Wróblewska, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2105020.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
Tematy:
Karaimi
XIX/XX wiek
tradycja
oświata
wychowanie rodzinne
nauczyciele
Karaite
the 19th/20th Century
traditions
upbringing
education
family
teachers
Opis:
Cel: Celem artykułu jest ukazanie specyfiki wychowania karaimskiego, form i metod kształcenia religijnego oraz działań oświatowych, które były zdeterminowane przez sytuację społeczno-polityczną ziem polskich i strukturę zawodową Karaimów. Metody: Poprzez zastosowanie analizy źródeł, tj. dokumentów zdeponowanych w archiwach litewskich, uzupełnionych o analizę prasy karaimskiej i wywiady z najstarszymi Karaimami. Wyniki: Rodziny karaimskie kultywowały tradycje swoich przodków, a umiłowanie do nauki było przekazywane kolejnym pokoleniom. Źródłem kształtowania postaw karaimskich była rodzina, pierwotne i najbliższe środowisko wychowawcze, które wpajało dziecku wartości religijne i uczyło języka macierzystego. Pomimo znaczenia środowiska rodzinnego to jednak wychowanie w znacznym stopniu zależało od sytuacji finansowej i statusu społecznego rodziny. W gminach karaimskich w XIX/XX wieku przy kienesach funkcjonowały tradycyjne szkółki religijne zwane midraszami. W przekazywaniu wiedzy religijnej ważną rolę pełnili nauczyciele, którzy uczyli zasad i praktyk religii oraz języka karaimskiego. Wnioski: Ze względu na znaczenie autorytetów wychowawczych wychowanie w społeczności karaimskiej w XIX wieku oparte było na modelu kultury postfiguratywnej, w której wzorce kulturowe młodszemu pokoleniu przekazuje generacja starsza, posiadająca doświadczenia i wiedzę.
Aim: The aim of the article is to show the specificity of Karaite upbringing, forms and methods of religious education and educational activities that were determined by the socio-political situation of Polish lands and professional structure of Karaites. Methods: In this article the use of source analysis, for example: documents deposited in Lithuanian archives, analysis of Karaite press and interviews with the oldest Karaites. Results: Karaite families cultivated the traditions of their ancestors and the love of learning was passed onto subsequent generations. Family, as an original and closest educational environment that inculcated religious values into the children and taught them their mother tongue, was the source of shaping Karaim attitudes. Despite the importance of the family environment, upbringing depended mostly on the financial situation and social status of the family. In Karaite municipalities in the 19th/20th century there were traditional religious schools called midrash functioning next to kenesas (houses of prayer). Teachers who taught religious rules and practices, and the Karaite language, played an important role in passing on religious knowledge. Conclusions: Because of the relevance of educational authorities, upbringing in a Karaite community in the 19th century was based on the model of post-figurative culture, in which cultural patterns were handed down by the older generation, who possessed experience and knowledge, to the younger generation.
Źródło:
Wychowanie w Rodzinie; 2018, XVII, (1/2018); 17-32
2082-9019
Pojawia się w:
Wychowanie w Rodzinie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność Zgromadzenia Służebnic Matki Dobrego Pasterza w latach 1895-1995
Die Tätigkeit des Ordens der Dienerinnen der Mutter des Guten Hirten in den Jahren 1895-1995
Autorzy:
Wielgat, Danuta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041977.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
19.-20. Jahrhundert
Kirche
Geistlichkeit
Frauenkongregation
XIX-XX wiek
kościół
duchowieństwo
zgromadzenie żeńskie
19th-20th century
church
clergy
sisterhood
Opis:
Im Rahmen der Ordensgründungen des sei. Honorat Koźminski wurde 1895 der Orden der Dienerinnen der Mutter des Guten Hirten (ohne Ordensgewand) ins Leben gerufen, der allgemein als „Pasterzanki" (die Hirtenschwestern) bezeichnet wurde. Der Orden befaßte sich von Anfang an mit der schwierigen Situation der Mädchen und Frauen, die hart am Rande und manchmal auch schon außerhalb des sozial noch akzeptierten Lebensrahmens standen, und zwar mit dem Ziel ihrer Rehabilitierung. Die Hirtenschwestern widmeten sich dieser Tätigkeit in Fürsorge- und Erziehungsanstalten (Warschau, Piaseczno, Tschenstochau, Otrębusy, Henryków, Białystok, Wilna) sowie in Spitälern für geschlechtskranke Mädchen und Frauen (Warschau, Tschenstochau, Wilna). Als die Anstalten in den fünfziger Jahren vom Staat übernommen wurden, öffnete sich der Orden für die aktuellen Bedürfnisse der Gesellschaft. Eine neue Form seiner Tätigkeit bildete in dieser Zeit die Unterstützung unverheirateter Mütter, die sich dazu entschlossen hatten, ihre unehelichen Kinder zur Welt zu bringen. Manche Schwestern begannen auch als gesellschaftliche Fürsorgerinnen zu arbeiten, um der Demoralisierung und Kriminalität vorzubeugen. Gegenwärtig unternimmt der Orden erneut Anstrengungen, in den zurückgewonnenen Niederlassungen (Piaseczno, Białystok) die Fürsorge für Kinder und Mädchen zu organisieren, die aus moralisch vernachlässigtem Milieu stammen.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1996, 66; 523-538
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkoły elementarne na Lubelszczyźnie w okresie okupacji austriackiej (1915–1917)
Elementary schools in the Lublin region during the Austrian occupation (1915–1917)
Autorzy:
Partyka, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050738.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
elementary schools
Lublin region
19th–20th century
partitions
Austrian occupation
szkoły elementarne
Lubelszczyzna
XIX-XX wiek
zabory
okupacja austriacka
Opis:
Głównym celem artykułu jest opisanie stanu polskiego szkolnictwa elementarnego na Lubelszczyźnie w czasie I wojny światowej, przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Szkolnictwo elementarne opisywanego okresu opierało się przede wszystkim na małych szkołach jednoklasowych z jednym nauczycielem, jedynie w większych ośrodkach miejskich funkcjonowały szkoły wieloklasowe. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu wielu społeczników (np. właścicieli ziemskich, duchowieństwa), ale i zwykłych obywateli, początek XX w. charakteryzował się nienotowanym wcześniej wzrostem liczby szkół, które umożliwiały dostęp do edukacji tysiącom dzieci i młodzieży. Mimo zniszczeń wojennych, braku infrastruktury szkolnej, niedoboru kadry dydaktycznej, mobilizacja społeczeństwa oraz przychylna w tej materii postawa władz austriackich, doprowadziła w latach 1915–1917 do wzrostu liczby szkół elementarnych z 426 do 1345. Dzięki temu liczba uczniów objętych edukacją wzrosła z około 30 tys. w 1915 r. do ponad 100 tys. w 1917 r. Ważnym osiągnięciem było również przekazanie przez władze austriackie jurysdykcji nad szkolnictwem administracji polskiej już na rok przed odzyskaniem niepodległości. Mimo wzmożonych działań, w ciągu kilku lat nie udało się nadrobić zaległości wynikających z polityki edukacyjnej władz rosyjskich realizowanej przez cały wiek XIX, jednak był to niezwykle istotny asumpt do odrodzenia i organizacji polskiego szkolnictwa w kolejnych latach. Artykuł bazuje na źródłach archiwalnych i opracowaniach z początku XX w., ukazując stan szkolnictwa nie tylko w ośrodkach miejskich, ale również na wsiach. Dzięki zachowanym sprawozdaniom, daje możliwość poznania szczegółowej sieci szkół, co może być przyczynkiem do podejmowania kolejnych badań w tej materii.
The main aim of the article is to describe the state of Polish elementary education in the Lublin region during World War I, before Poland regained independence. Elementary education of the described period was based mainly on small one-class schools with one teacher, only in larger urban centers there were multiclass schools. Thanks to the great involvement of many social activists (landowners, clergy), and ordinary citizens, the beginning of the 20th century was characterized by an unprecedented increase in the number of schools that made education available to thousands of children and adolescents. Despite the war damage, the lack of school infrastructure, the shortage of teaching staff, the mobilization of the society and the favorable attitude of the Austrian authorities in this matter, in the years 1915–1917 led to an increase in the number of elementary schools from 426 to 1,345. As a result, the number of students covered by education increased from about 30,000 in 1915 to over 100,000 in 1917. An important achievement was also the transfer by the Austrian authorities of jurisdiction over education to the Polish administration a year before regaining independence. Despite intensified efforts, within a few years it was not possible to catch up with the educational policy of the Russian authorities implemented throughout the 19th century, but it was an extremely important beginning for the revival and organization of Polish education in the following years. The article is based on archival sources and studies from the beginning of the 20th century, showing the state of education not only in urban centers, but also in villages. Thanks to the preserved reports, it gives the opportunity to get to know the detailed network of schools, which may be a contribution to undertaking further research in this matter.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2022, 21, 2; 131-158
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Typologia i uwarunkowania historyczno-kulturowe przywództwa politycznego na Bałkanach
The typology and cultural-historical conditions of political leadership in the Balkans
Autorzy:
Dymarski, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909957.pdf
Data publikacji:
2016-03-08
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Balkans
XIX-XX centuries
power
leadership
politicians
culture
political culture
elites
despotism
autocratism
society
Bałkany XIX-XX wiek
rozwój
przywództwo polityczne
politycy
kultura
kultura polityczna
elity
despotyzm
autokratyzm
społeczeństwo
Opis:
The aim of the paper is to analyze the types and determinants of political leadership in the Balkans. Were these types the copies of the Ottoman model of power, did they reflect native models or were some other models adapted? The theoretical part of the article is based on the cultural theory of leadership (A. Wildavski). Wildavski formulates the thesis that historical and cultural determinants allow us to assume the existence of political leadership in the Balkans, namely, all forms of strong leadership: despotic, absolutist, autocratic and dictatorial (Serbia, Bulgaria, Montenegro). Our considerations concern the period from the national uprisings in the Balkans in the 19th c. until the middle of the 20th c., so till the times when the Ottoman heritage could influence the political and social life in the collective memory. The situation of Europe after 1945 changed radically due to establishing communist states in the Balkan Peninsula and the appearance of an utterly different type of political power. The paper formulates as well the second main thesis that the general leadership in the Balkans in the 19th – 20th cs. was based on shortages: the shortage of political and legal culture, the shortage of elites, of social power, security, education, traffic routes (disintegration), cities and townsfolk etc. All this impeded social development and facilitated the appearance of strong, patriarchal leadership in its different forms. Not all cultural factors and historical heritage affected the character of leadership in an equally powerful manner, but one can distinguish the common core.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2015, 22, 2; 139-170
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O języku polskiej powieści brukowej
On the language of the Polish pulp fiction novels
Autorzy:
Bieńkowska, Danuta
Umińska-Tytoń, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1590846.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Polish literature
pulp fiction novels
19th–20th centuries
Łódź
linguistic style
literatura polska
powieść brukowa
XIX/XX wiek
styl językowy
Opis:
W artykule przedmiotem opisu i analizy są cechy językowo-stylistyczne polskich powieści brukowych pochodzących z końca XIX oraz początku XX wieku. Powieści brukowe, należące do tzw. literatury drugorzędnej (niższej klasy), miały zaspokajać ludyczne oraz kulturowe potrzeby czytelnicze średnich i niższych warstw społecznych. W powieściach tych dominuje styl prosty, wyrastający z realizacji idei werystycznych, w myśl których teksty miały być zwierciadłem rzeczywistości, odwoływać się do mentalności, obyczajów, kultury i języka czytelników. Urealnieniu świata przedstawionego służyły m.in. onimy (imiona, nazwiska, przezwiska postaci i nazwy topograficzne) oraz bogaty zbiór środków językowych typowych dla komunikacji potocznej. W stylistyce powieści brukowych obecne są także elementy właściwe stylowi artystycznemu (poetyckiemu), które nadają im bardziej wyszukany, literacki charakter. Miały one kreować wyobrażenie o literackości u przeciętnego, prostego czytelnika.
The subject of description and analysis in this article are the linguistic-stylistic features of the Polish pulp fiction novels of the late 19th and early 20th century. Pulp fiction novels, which belong to the so called secondary (or lower class) literature, were intended to satisfy the ludic and cultic reading needs of the middle and lower social layer. The pulp fiction novels are dominated by a simple style, sprouting from the implementation of the veristic ideas, according to which the texts were to reflect the reality, refer to the mentality, customs, culture, and language of the readers. In order to make the depicted world real, the onyms were used (names, surnames, nicknames of the characters and the topographical names) as well as the abundance of linguistic means typical of the colloquial communication. In the stylistics of the pulp fiction novels present are also elements characteristic of the artistic (poetic) style, that make them more sophisticated or literary. They were intended to create in an average common reader the idea of what literariness is.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2020, 19; 19-37
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Lowańczycy" wśród profesorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w okresie międzywojennym
Autorzy:
Karolewicz, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044297.pdf
Data publikacji:
1981
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
okres międzywojenny
Katolicki Uniwersytet Lubelski
XIX-XX wiek
Lowanium
inter-war period
Catholic University of Lublin
19th-20th century
Leuven
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1981, 43; 217-229
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 68

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies