Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XIX‑XX wiek" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-67 z 67
    Tytuł:
    Popularyzacja czytelnictwa na łamach poznańskiego periodyku „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny” (1902–1910)
    Autorzy:
    Bednarz-Grzybek, Renata Anna
    Krasińska, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607015.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    edukacja ludowa
    książka
    czytelnictwo
    czasopisma polskie
    XIX–XX wiek
    Opis:
    W wyniku uprzemysłowienia, jakie dokonało w XIX wieku, doszło do wzrostu liczebności klasy robotniczej, a zniesienie pańszczyzny (uwłaszczenie chłopów) spowodowa-ło polepszenie bytu włościan. Zaczęły też ukazywać się książki i prasa adresowane do tych części społeczeństwa. Jednym z takich periodyków był „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny” (1902–1910). Jego twórcy zachęcali do tworzenia katolickich robotniczych zrzeszeń zawodo-wych, krytykowali szerzący się ruch socjalistyczny, podkreślając jego antyreligijność, starali się odsunąć od wpływu na polskie życie gospodarcze Żydów, podnosili poziom oświaty ludowej przez propagowanie wartościowych książek i prasy. Namawiali czytelników do korzystania z bibliotek Towarzystwa Czytelni Ludowych i Towarzystwa Szkoły Ludowej. Sprzeciwiali się czytaniu książek i czasopism wydawanych przez Polską Partię Socjalistyczną, które propago-wały szkodliwe dla katolika treści. Przestrzegali przed zakupem książek i prasy oferowanych przez zręcznych kolporterów dostarczających je prosto do domów klientów oraz literatury nabywanej podczas jarmarków czy odpustów. 
    Źródło:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2018, 37, 4
    0137-6136
    Pojawia się w:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ruch abstynencki w Wielkopolsce w latach 1840–1902
    Absenteeism movement in Greater Poland in 1840–1902
    Autorzy:
    Krasińska, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/560569.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    ruch abstynencki
    Wielkopolska
    XIX-XX wiek
    absenteeism movement
    Greater Poland
    XIX-XX century
    Opis:
    W artykule przedstawiono powstanie i rozwój ruchu abstynenckiego w Wielkopolsce w XIX stuleciu. Cezura początkowa badań, to rok 1840, uważany przez niektórych badaczy za datę przełomową w historii zorganizowanego ruchu abstynenckiego na tych terenach. Powstało bowiem wówczas Towarzystwo ku Przytłumieniu Używania Wódki w Wielkim Księstwie Poznańskim. Zainicjował go lekarz – chirurg De La Roch (Niemiec o francuskim rodowodzie). Sprawą abstynencji zainteresowali się również wielkopolscy duchowni katoliccy na czele z kościelnymi hierarchami: arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim Leonem Przyłuskim, Mieczysławem Halka Ledóchowskim, Florianem Oksza Stablewskim oraz biskupem Janem Kantym Dąbrowskim. Zafascynowała ich m.in. działalność ks. Jana Nepomucena Ficka – proboszcza z Piekar Śląskich i kilku innych kapłanów, z inicjatywy których już w pierwszym półroczu 1844 roku powstało na Górnym Śląsku wiele kościelnych bractw wstrzemięźliwości. Za sprawą bp. Dąbrowskiego w latach 1844–1845 ok. 100 tys. osób złożyło śluby trzeźwości, wstępując do bractw wstrzemięźliwości. W 1852 roku na tereny Wielkopolski przybyli z Galicji jezuiccy misjonarze: ks. Karol Bołoz Antoniewicz, ks. Teofil Baczyński i ks. Kamil Praszałowicz, by m.in. za pomocą stosownych kazań odwodzić od pijaństwa. Wielkopolscy duchowni aktywnie działali również w świeckich towarzystwach abstynenckich. Włączyli się w prace zorganizowanego w Kórniku w 1887 roku przez Zygmunta Celichowskiego Towarzystwa Szerzenia Wstrzemięźliwości, a zwłaszcza istniejącego od 1890 roku w Poznaniu Towarzystwa Wstrzemięźliwości „Jutrzenka”. Inicjatorem i pierwszym prezesem „Jutrzenki” był Józef Chociszewski, a po jego rezygnacji ks. Józef Kłos.
    The article presents the origins and development of the idea of absenteeism in Greater Poland in the 19th century. The start date for the research is 1840, which is considered to be a breakthrough year in the history of an organized absenteeism movement in Greater Poland. It was due to the Association for the Suppression of the Use of Vodka (Towarzystwo ku Przytłumieniu Używania Wódki) in the Great Duchy of Posen that was then established in Kórnik. It was a secular organization that came into being on an initiative of doctor De La Roch, who was a German surgeon of a French origin. However, as early as 1844, the idea of absenteeism raised an interest of catholic clergymen of Greater Poland with high ranking clergy such as Rev. Leon Michał Przyłuski, Archbishop of Gniezno and Rev. Jan Kanty Dąbrowski, Archbishop of Posen, and later on Archbishops Rev. Mieczysław Halka Ledóchowski and Rev. Florian Oksza Stablewski. They were fascinated with activities of Rev. Jan Nepomucen Fick, Parish Priest of Piekary Śląskie and several other priests on whose initiative a lot of church brotherhoods of so called holy continence were set up in Upper Silesia as early as the first half-year of 1844. It was due to Bishop Dąbrowski that 100 000 people took vows of absenteeism in 1844–1845, becoming members of brotherhoods of absenteeism. In turn, it was an initiative of Archbishop Przyłuski that Jesuit missionaries – Rev. Karol Bołoz Antoniewicz, Rev. Teofil Baczyński and Rev. Kamil Praszałowicz, arrived in Greater Poland from Galicia in 1852 to promote the idea of absenteeism. Starting from 1848, they were helping Silesian clergymen to spread absenteeism. Clergymen of Greater Poland were also active in secular absenteeism associations. They became involved in the workings of the Association for the Promotion of Absenteeism that was set up by Zygmunt Celichowski in Kórnik in 1887, and especially in the Jutrzenka Absenteeism Association (Towarzystwo Wstrzemięźliwości „Jutrzenka”) that was established in 1890 in Posen. An initiator and the first president of Jutrzenka Association was Józef Chociszewski, who after his resignation was followed by Rev. Józef Kłos. The article discusses the origins and activities of these associations and brotherhoods in more detail and presents their initiators, leaders and active participants.
    Źródło:
    Folia Historica Cracoviensia; 2013, 19; 247-278
    0867-8294
    Pojawia się w:
    Folia Historica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Życie i wychowanie w rodzinach polskich w XIX i na początku XX wieku
    Life and upbringing in polish families in XIX and at the beginning of XX century
    Autorzy:
    Jakubiak, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/564635.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    rodzina, wychowanie, dziecko, ujęcie historyczne – XIX/XX wiek
    family, upbringing, child, historical conceptualization – XIX/XX century
    Opis:
    Refleksja nad rodziną zajmuje ważne miejsce we współczesnych naukach o wychowaniu. To wzrastające zainteresowanie problematyką rodziny na ich gruncie doprowadziło nawet do wyodrębnienia osobnej subdyscypliny – pedagogiki rodziny1. Rodzina jako „środowisko życia i wychowania” jest również przedmiotem refleksji historycznej, w szczególności dociekań naukowych na gruncie historii wychowania stanowiącej swoiste pogranicze nauk historycznych i pedagogicznych, zwłaszcza tej historii wychowania, która zorientowana jest na tzw. „społeczną historię wychowania”, czy „historię edukacji” znacznie rozszerzających dotychczasowe pole badawcze tej dyscypliny. Rodzina jest bowiem najstarszą formą życia społecznego, w konsekwencji zjawiskiem historycznym kształtowanym w życiu kolejnych pokoleń, któremu towarzyszyły także rozważania o jej znaczeniu, funkcjach i wewnętrznej strukturze. Szczególnie ważną rolę spełniała rodzina w dziejach Polski. Przez wieki decydowała o żywotności nie tylko rodzinnych tradycji, ale także o kształtowaniu oblicza całego narodu, jego mentalności i skali otwartości. W tekście tym podjęto stania w zakresie ukazania wyjątkowej roli rodziny jaką odegrała ona w XIX wieku i w początkach XX stulecia. Owe wyjątkowe znaczenie rodziny, „instytucji” domu rodzinnego, było konsekwencją przede wszystkim ówczesnej sytuacji politycznej, w jakiej znalazł się naród polski w okresie zaborów.
    The thought about family is an important aspect of modern educational sciences. Increasing interest in problematics of family led to formation of individual subdiscipline- pedagogy of family. Family as „environment of life and upbringing” is also a subject of historical reflection, especially scientific discussion of history of upbringing, which is the borderland of historical and pedagogical sciences. The area of history of upbringing focused on „social history of upbringing” of „history of education” expand previous research area of this discipline. Family is the oldest form of social life, in consequence it is the historical phenomenon formed in the life of following generations, which was accompanied with discussion over its meaning, functions and inner structure. Family was especially important in history of Poland. For centuries it was a decisive aspect of continuation of traditions and formation of the appearance of whole nation, its mentality and openness. In this text the author tried to present a unique role of family in XIX and at the beginning of XX century. This unusual meaning of family as an “institution” was primarily a consequence of politic situation Poland was in during the time of annexation.
    Źródło:
    Kultura – Przemiany – Edukacja; 2017, 5; 77-92
    2300-9888
    2544-1205
    Pojawia się w:
    Kultura – Przemiany – Edukacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kancelaria konsystorska w zaborze pruskim na przełomie XIX i XX wieku
    Autorzy:
    Wilk, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1042110.pdf
    Data publikacji:
    1995
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    administracja kościelna
    kancelaria
    XIX-XX wiek
    church administration
    registrar's office
    19th-20th century
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1995, 64; 41-47
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polska prasa katolicka w diecezji wrocławskiej 1895-1939
    Autorzy:
    Giela, Joachim
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1043623.pdf
    Data publikacji:
    1989
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    czasopiśmiennictwo
    diecezja wrocławska
    XIX-XX wiek
    print media
    diocese of Wrocław
    19th-20th century
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1989, 58; 79-268
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Walka o prymat w stanowieniu prawa między Izbą Lordów a Izbą Gmin na początku XX wieku
    Autorzy:
    Jaeschke, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048224.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-15
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    XIX–XX wiek
    Izba Lordów
    Izba Gmin
    Partia Konserwatywna
    Partia Liberalna
    parlament brytyjski
    reforma Izby Lordów
    Opis:
    Na przełomie XIX i XX wieku w parlamencie westminsterskim rozegrał się jeden z najważniejszych, trwający wiele lat akt konkurencji między obydwoma izbami parlamentu o wpływ na realizację funkcji ustawodawczej w procedurze parlamentarnej. W niniejszym artykule, będącym wynikiem znacznie szerszych studiów nad przekształceniami wewnętrznymi parlamentaryzmu brytyjskiego, przedstawiono społeczne i polityczne tło tej walki toczącej się na forum obydwu izb między dwiema siłami politycznymi: Partią Konserwatywną i Partią Liberalną, wzmocnioną przez taktycznych sojuszników. W tekście starano się przedstawić prawny wynik tego sporu w postaci słynnego Parliament Act 1911, ale także – na podstawie dzisiejszego stanu wiedzy opartego również na zachowanych stenogramach wystąpień parlamentarnych – klimat tego sporu oraz jego społeczne i polityczne tło.
    At the turn of the 20th century, the Palace of Westminster became the witness to one of the most significant and long-lasting power struggles between the Houses of Parliament regarding the influence of each chamber on the implementation of the legislative function in the parliamentary procedure. This paper, written as part of broader studies on the internal transformations of the British Parliament, presents the social and political background of the supremacy war that was openly waged between two political forces, i.e., the Conservative Party and the Liberal Party, reinforced by their respective tactical allies. An attempt is also made to discuss the legal result of the dispute, which notably came in the form of “The Parliament Act 1911”, as well as to trace – based on the current state of knowledge and the preserved shorthand notes and transcripts of parliamentary speeches – the general climate of this conflict and its social and political contours.
    Źródło:
    Historia i Polityka; 2021, 37 (44); 73-91
    1899-5160
    2391-7652
    Pojawia się w:
    Historia i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku. T. 1. Warszawa 1967, ss. 187; T. 2. Warszawa 1971, ss. 233. Państwowe Wydawnictwo Naukowe
    Autorzy:
    Kumor, Bolesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047820.pdf
    Data publikacji:
    1972
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    recenzja
    XIX-XX wiek
    historia
    źródła
    dane statystyczne
    19th-20th century
    history
    sources
    statistics
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1972, 25; 269-275
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rzymskokatolickie Towarzystwo Dobroczynności przy kościele św. Katarzyny w Petersburgu w latach 1884-1919
    Autorzy:
    Czaplicki, Bronisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1040101.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    XIX-XX wiek
    dobroczynność
    Kościół katolicki
    carat
    19th-20th century
    charity
    Catholic Church
    czardom
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2007, 88; 21-47
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródła do dziejów Seminarium Diecezjalnego w Sandomierzu w latach 1820-1926
    Autorzy:
    Kotkowski, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044790.pdf
    Data publikacji:
    1976
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    seminarium diecezjalne
    Sandomierz
    historia
    źródła
    XIX-XX wiek
    diocesan seminar
    history
    source
    19th-20th century
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1976, 33; 329-359
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktura zasobu archiwów żeńskich zgromadzeń apostolskich
    Autorzy:
    Trela, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041846.pdf
    Data publikacji:
    1998
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    żeński zakon
    archiwum
    XIX-XX wiek
    zbiory archiwalne
    sisterhood
    archive
    19th-20th century
    archival repertory
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1998, 70; 61-71
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nieznane utwory z kolekcji nutowej Franciszka Jasińskiego, organisty kościoła św. Michała Archanioła w Lublinie
    Autorzy:
    Jasiński, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/634353.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Lublin, XIX-XX wiek, nieznane utwory muzyczne, Franciszek Jasiński, Tadeusz Markowski, Julian Krzewiński, J. Drezner, pieśń, miniatura fortepianowa.
    Opis:
    Autor przedstawia i krótko omawia trzy dotychczas nieznane utwory muzyczne: pieśń Swaty Tadeusza Markowskiego (1881-1969), pieśń Orzeł i Pogoń autorstwa Juliana Krzewińskiego (1882-1943) oraz miniaturę fortepianową pod tytułem Lublinianka górą! Polka Mazurka – kompozycję nieznanego J. Dreznera (koniec XIX wieku). Kompozycje te zachowały się w zbiorze nutowym pozostałym po Franciszku Jasińskim (1895-1972), organiście kościoła św. Michała Archanioła w Lublinie.The Unknown Compositions in the Musical Score Collection of Franciszek Jasiński,the Organist of St. Michael the Archangel Church in LublinSUMMARYThe author present three previously unknown pieces: the songs Swaty [Matchmaking] by Tadeusz Markowski (1881-1969) and Orzeł i Pogoń [The Eagle and Pahonia (Vytis)] by Julian Krzewiński (1882-1943), as well as a piano miniature Lublinianka górą! [Lublinianka is in the Lead] Polka Mazurka by J. Drezner (the late nineteenth century). The piece for solo voice, accompanied by the piano, written by the now forgotten Tadeusz Markowski (the father of two well-known composers, Andrzej Markowski and Jan Markowski) allows us to broaden the knowledge of that musician’s achievements, who distinguished himself in Lublin’s musical culture. The song Orzeł i Pogoń by Julian Krzewiński, also for voice and piano, is an interesting historical document because it was dedicated to General Lucjan Żeligowski. The miniature by J. Drezner, in turn, is worth noting because it was composed by an unidentifi ed composer and has an intriguing dedication: “Presented to Fair Lublin Maidens [Ofiarowana Nadobnym Lubliniankom]”. The compositions were preserved in the score collection left by Franciszek Jasiński (1895-1972), the organist for many years at St. Michael the Archangel church in Lublin.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes; 2017, 15, 1
    2083-3636
    1732-1352
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Akta do dziejów Polonii Wiedeńskiej w Archiwum Ks. Juliana A. Łukaszkiewicza
    Autorzy:
    Poręba, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044623.pdf
    Data publikacji:
    1979
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    historia
    Wiedeń
    XIX-XX wiek
    archiwum
    Rzeszów
    bibliotekarz
    archiwista
    history
    Vienna
    19th-20th century
    archive
    librarian
    archivist
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1979, 39; 41-53
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Municipal gardens as the synergic element of the structure of selected towns of Lublin region
    Autorzy:
    Boguszewska, Kamila
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/391357.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Politechnika Lubelska. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
    Tematy:
    municipal park
    garden architecture
    19th/20th century
    Lublin region
    park miejski
    architektura ogrodowa
    XIX/XX wiek
    Lubelszczyzna
    Opis:
    Planning of municipal gardens as the integral part of urban landscape in the Lublin region was typified by the activity of the outstanding garden planners: engineer Feliks Bieczyński and Walerian Kronenberg. This movement to create public, municipal green areas commenced in 19th century and continued with success during the inter-war period. This process took place in the big cities of Lublin, Zamość or Lubartów. Newly established public gardens were usually located on the outskirts of the city as for example, Park Saski (1837), Ogród Bronowicki (the Bronowicki Garden) - formerly called the Foksal Park in Lublin, or Park Miejski im. Jana Kanclerza Zamoyskiego (the Zamoyski Municipal Park - 1926) located in the former fortification area in Zamość. The situation in smaller cities such as Lubartów, Radzyń Podlaski (1755, planner: Jakub Fontana) and Kock (planner: Szymon Bogumił Zug) was slightly different. The former garden complex adjacent to the magnate residence served a key role in the urban structure of the settlement (thus, determining its development) was later adapted to the function of a municipal park. The article describes three selected garden complexes. The spatial relations of the parks in the context of their urban structure are analysed. The article takes into account their contemporary use and the state of preservation of their historic elements as presented in the original composition as presented in historic images and maps.Planning of municipal gardens as the integral part of urban landscape in the Lublin region was typified by the activity of the outstanding garden planners: engineer Feliks Bieczyński and Walerian Kronenberg. This movement to create public, municipal green areas commenced in 19th century and continued with success during the inter-war period. This process took place in the big cities of Lublin, Zamość or Lubartów. Newly established public gardens were usually located on the outskirts of the city as for example, Park Saski (1837), Ogród Bronowicki (the Bronowicki Garden) - formerly called the Foksal Park in Lublin, or Park Miejski im. Jana Kanclerza Zamoyskiego (the Zamoyski Municipal Park - 1926) located in the former fortification area in Zamość. The situation in smaller cities such as Lubartów, Radzyń Podlaski (1755, planner: Jakub Fontana) and Kock (planner: Szymon Bogumił Zug) was slightly different. The former garden complex adjacent to the magnate residence served a key role in the urban structure of the settlement (thus, determining its development) was later adapted to the function of a municipal park. The article describes three selected garden complexes. The spatial relations of the parks in the context of their urban structure are analysed. The article takes into account their contemporary use and the state of preservation of their historic elements as presented in the original composition as presented in historic images and maps.
    Źródło:
    Budownictwo i Architektura; 2019, 18, 2; 31-45
    1899-0665
    Pojawia się w:
    Budownictwo i Architektura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gimnazjum w Brzeżanach w latach 1806–1918. Zarys dziejów
    Historical outline of the middle school in Brzeżany in the years 1806-1918
    Autorzy:
    Ochenduszko, Tadeusz
    Hoff, Jadwiga
    Kamińska-Kwak, Jolanta
    Pudłocki, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2232952.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Galicja
    Brzeżany
    gimnazjum
    nauczyciele
    uczniowie
    XIX–XX wiek
    Galicia
    middle school
    teachers
    students
    19th and 20th century
    Opis:
    Pierwotną siedzibą szkoły był Zbaraż. W 1789 r. cesarz Józef II Habsburg założył w mieście tym pięcioletnie gimnazjum. Była to jedna z sześciu tego typu szkół średnich w Galicji. W 1805 r. cesarz Franciszek I podjął decyzję, aby zakład przenieść do Brzeżan – miasta będącego siedzibą cyrkułu. W 1819 r., w wyniku reformy oświaty, liczbę klas zwiększono do sześciu. Cztery niższe nazwano gramatykalnymi, a dwie wyższe – humanioralnymi. Sprawami pedagogicznymi kierował prefekt, a strategiczne decyzje podejmował dyrektor, który był jednocześnie starostą (Kreishauptmann) cyrkułu. Po Wiośnie Ludów w 1848 r. Kreishauptmann utracił zwierzchnictwo nad gimnazjum, a prefekt podniesiony został do rangi dyrektora i przejął odpowiedzialność za całokształt działalności szkoły. W wyniku kolejnej reformy władze planowały zdegradować gimnazjum do czteroletniego, jednak dzięki staraniom lokalnej społeczności udało się temu zapobiec i uzyskać zgodę na powiększenie szkoły do ośmiu klas. Nastąpiło to w latach 1863/64–1864/65. W maju i czerwcu 1865 r. dla absolwentów klasy ósmej odbyła się pierwsza w Brzeżanach matura, zwana egzaminem dojrzałości. Bardziej korzystne warunki dla rozwoju szkoły nastały po uzyskaniu przez Galicję autonomii. Liczba zespołów klasowych wzrosła z 9 w roku 1868/69 do 23 w latach poprzedzających I wojnę światową, a liczba uczniów z ponad 300 do ponad 700. Od roku szkolnego 1906/07 zaczęto tworzyć klasy utrakwistyczne (dwujęzyczne), w których dla części przedmiotów językiem wykładowym był polski, a dla pozostałych – ukraiński. W roku szkolnym 1914/15 gimnazjum nie funkcjonowało z powodu okupacji dużej części Galicji przez wojska rosyjskie. W latach 1915/16–1917/18 znajdowało się albo w strefie przyfrontowej, albo pod okupacją i do lutego 1918 r. nie było w nim warunków do wznowienia systematycznej pracy.
    The erstwhile location of the school was Zbaraż. In 1789, Holy Roman Emperor Joseph II founded a five-year middle school in Zbaraż. It was one of six such schools in Galicia. In 1805 Emperor Franz Joseph I made a decision to move the institution to Brzeżany – a town which was the capital of the district. After school reforms of 1819, the number of classes was increased to six. The four lower classes were grammatical, with the two higher ones being poetics and rhetoric. A prefect was responsible for the teaching matters, and the strategic decisions were made by a director, who was at the same time a leader of the district (ger. Kreishauptmannem). After the Springtime of Nations in 1848, Kreishauptmann lost his authority over the middle school, and a prefect was raised to the rank of director and took the sole responsibility for running the school. As a result of another reform, the government was trying to reduce the curriculum time in middle school to four years. However, thanks to the efforts of the local community, this was avoided and the middle school curriculum was increased to eight classes. It happened in the years 1863–1864 and 1864–1865. The first matura exam for the Brzeżany eighth grade students was conducted in May and June 1865. After Galicia became autonomous, the school had more room for expansion. The number of students over the years increased from 300 to over 700, and so from 9 groups being taught in the year 1868–1869, it increased to 23 groups being taught in the years preceding World War I. Bilingual classes were being created from the school year 1906–1907, where some subjects were taught in Polish and the rest in Ukrainian. In the school year of 1914–1915, the middle school was closed due to Russian occupation of a large part of Galicia. In the years 1915–1916 and 1917–1918, the middle school was either considered to be at the front or under occupation, and due to these conditions it could not be reopened until February 1918.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2022, Tom XXXIV; 7-34
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wychowanie zdrowotne i higiena dzieci i młodzieży w świetle poradników dla rodziców z lat 1850-1970 – zarys problematyki
    Children and youth health education and hygiene in the light of guides for parents (1850-1977)
    Autorzy:
    Nawrot-Borowska, Monika
    Małek, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/544864.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
    Tematy:
    historia wychowania
    dzieci
    młodzież
    higiena
    poradniki
    wychowanie zdrowotne
    zdrowie
    XIX i XX wiek
    Opis:
    Przedmiotem analiz uczyniono problematykę wychowania zdrowotnego i higieny dzieci i młodzieży w świetle poradników z lat 1850-1970. Celem podjętych badań jest próba odtworzenia, systematyki, a przede wszystkim ukazania ewolucji porad i wskazówek ze wskazanego zakresu w ponadstuletnim okresie rozwoju literatury poradnikowej. Podstawą źródłową analizowanej problematyki uczynione zostaną poradniki wychowawcze oraz higieniczne dla rodziców, wychowawców oraz opiekunów dzieci i młodzieży okresu zaborów, II RP oraz PRL. Zamieszczane w tym okresie na stronach poradników informacje i porady obrazują przemiany w postrzeganiu i rozumieniu zasad higieny, troski o zdrowie i propagowania zdrowego stylu życia dzieci i młodzieży, będących konsekwencją zmian na polu nauk medycznych, higienicznych oraz pedagogicznych.
    Źródło:
    Przegląd Pedagogiczny; 2015, 2; 85-124
    1897-6557
    Pojawia się w:
    Przegląd Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przebieg dyskusji w nauce polskiej przełomu XIX i XX wieku na temat obrządku słowiańskiego w Polsce wczesnośredniowiecznej
    Der Verlauf der Diskussion über den slawischen Ritus im frühmittelalterlichen Polen in der polnischen Wissenschaft um die Wende des 19. zum 20 Jh.
    Autorzy:
    Koczwara, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041757.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Geschichte
    19.-20. Jahrhundert
    slawisch Ritus
    historia
    XIX-XX wiek
    obrządek słowiański
    history
    19th-20th century
    Slavic rite
    Opis:
    Die Verbreitung der Mission der Heiligen Gebrüder von Soluri, der Schutzherren Europas, auf die südlichen Gebiete Polens hüllt sich ins Dunkel der Geschichte. In der polnischen Wissenschaft dauert eine langjährige diese Thematik betreffende Diskussion. Ziel des vorliegenden Artikels ist es, den Verlauf dieser Diskussion in der wissenschaftlichen Literatur vom Ende des 19. und Anfang des 20. Jhs. darzustellen. Der Autor zeigt in dem Artikel sowohl die Stellungen der Anhänger des slawischen Ritus als auch die der Gegenseite, die sich bemüht hat, in unterschiedlichem Grad bei einzelnen Autoren (Szczesniak, Parczewski, Brückner) durch eine kritische Analyse der Quellen und anderer Argumente nachzuweisen, dass der slawische Ritus in Polen nicht vorhanden war, oder er verschwand nach kurzzeitigem Erscheinen, ohne in der Geschichte Polens eine bedeutende Rolle zu spielen (Potkariski, Abraham). Der Autor stellt fest, dass das Problem der Existenz des slawischen Ritus im frühmittelalterlichen Polen weiterhin ein Diskussionsgegenstand in der polnischen Wissenschaft bildet. Dem Problem sollen jedoch weitere Artikel gewidmet werden.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2000, 73; 255-275
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Portret Bibianny Moraczewskiej – literatki nieznanej
    Bibianna Moraczewska’s Portrait – Unknown Writer
    Autorzy:
    WALĘCIUK-DEJNEKA, BEATA
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/972524.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo HUMANICA
    Tematy:
    dziennik
    kobieta
    literatura polska
    XIX/XX wiek
    Bibianna Moraczewska
    powieści
    diary
    woman
    Polish literature
    9th/20th century
    novels
    Opis:
    Artykuł jest próbą literaturoznawczego spojrzenia na twórczość literacką Bibianny Moraczewskiej, działaczki politycznej i społecznej, która także próbowała swoich sił na polu artystycznym. Jej utwory to bardziej próby, opowiastki o tematyce patriotyczno-religijnej z wątkiem miłosnym, przynależące do grupy tekstów popularnych, adresowanych do wszystkich zainteresowanych problematyką kobiecą i losami ojczyzny. Ich nieskomplikowane schematy kompozycyjne (fabularne) nie wymagały bowiem wnikliwych zabiegów interpretacyjnych, odsłaniających ukryte sensy. Autorka znała prawdę i chciała ją przekazać czytelnikowi, zamierzała się nią podzielić. Pokazywała bohaterów narodowych i silne, samodzielne i zaradne kobiety.
    The article is an attempt at a literary perspective on the Bibianna Moraczewska’s creation, a political and social activist who also tried her strength in the field of art. Her works are patriotic and religious with a love theme, they belong to a group of popular texts addressed to all those interested in women's issues and the fate of the motherland. The uncomplicated compositional patterns of these works did not require in-depth interpretive measures, revealing hidden meanings. The author knew the truth and wanted to pass it on to the reader. She showed national heroes and strong, independent and resourceful women.
    Źródło:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2018, 2(5); 65-78
    2451-3539
    2543-7011
    Pojawia się w:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pluralité des points de vue, pluralité des cultures : la construction de l’identité du moi dans les espaces insulaires
    Multiplicity of points of view, multiplicity of cultures – identity building in the insular regions
    Różnorodność poglądów, różnorodność kultur – budowanie tożsamości na obszarach wyspiarskich
    Autorzy:
    Bézert, Alexandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/966749.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    insular identity
    multiculturalism
    French narrative literature
    19th-20th
    Corsica
    tożsamość wyspiarska
    wielokulturowość
    francuska literatura narracyjna
    xix-xx wiek
    korsyka
    Opis:
    Wydaje się, że zarówno u wyspiarskich jak i podróżujących autorów własne wyobrażenia odgrywały zasadniczą rolę w odbiorze wyspiarskiej kultury. Świadectwa te prowadzą do krzyżowania się kultur, a różne perspektywy stanowią szansę wzbogacenia kultury wysp oraz ochrony jej dziedzictwa. Piśmienność jest zarazem świadkiem i strażnikiem kultury. Czy jednakże autor, będący socjologiem, może nam dostarczyć obiektywnej wizji obserwowanej kultury? Jeśli w „Bildungsroman” wpływ kraju na jednostkę jest oczywisty, można także mówić o różnorodności kulturowej intrapersonalnej. Ta wielokulturowość uwalnia od uprzedzeń każdą jednostkę, która obawia się utraty swojej tożsamości. Podtrzymywanie wyspiarskiej kultury może okazać się jedyną drogą do zahamowania jej globalizacji.
    It appears that both insulars and travelling authors have interpreted the insular culture through their own depictions. These testimonies lead to cultural cross-fertilization. These diverse perspectives are an opportunity for enrichment of the islands’ cultures and a chance for them to preserve their heritage. Literacy is both a witness and a keeper of a culture. However, can the author, a sociologist, provide an objective view of the observed culture? If, in “Bildungsromans”, the influence of the land on the individual is obvious, the plurality of cultures is also observed within persons. This plurality of culture creates an open mindedness in each individual, which threatens the loss of his unique identity. Maintaining an insular culture may be the only way to delay its globalization.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2014, 009
    1505-9065
    2449-8831
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Grzech tajemny”. Problematyka seksualności dzieci w świetle poradników z II połowy XIX i początku XX wieku
    “A Secret Sin”. The Issue of Children’s Sexuality, Considered in the Light of Handbooks from the Second Half of the 19th Century and the Early 20th Century
    Autorzy:
    Nawrot-Borowska, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/478613.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    seksualność dziecka
    wychowanie seksualne
    onanizm
    poradniki
    XIX/XX wiek
    children’s sexuality
    sex education
    masturbation
    guides
    19th/20th century
    Opis:
    Przedmiotem badań uczyniono rzadko dotąd poruszany w badaniach historyczno-pedagogicznych problem masturbacji dziecięcej. Cezury czasowe podjętych analiz obejmują II połowę XIX i początek XX wieku. Podstawę źródłową dokonanych ustaleń stanowią poradniki wychowawcze (w tym religijne), a także z zakresu higieny i lecznictwa, wydane drukiem na terenie ziem polskich w badanym okresie. Celem badań jest próba systematyki poglądów poświęconych kluczowemu zagadnieniu, prezentowanych przez autorów poradników (pedagogów i wychowawców, lekarzy, księży) oraz ukazanie ich ewolucji. Jak wynika z dokonanych ustaleń, w większości badanych poradników onania traktowana była w kategoriach nadużycia płciowego, prowadzącego do poważnych chorób, a w konsekwencji śmierci. W ujęciu poradników religijno-wychowawczych rozumiano ją w kategorii grzechu śmiertelnego. Treści porad skupiły się na tym, jak rozpoznawać symptomy onanii u dzieci i jak jej skutecznie zapobiegać. Szczególną rolę we wskazanych zakresach działań odgrywali rodzice. Podkreślić należy, że na początku XX wieku zaczęły się pojawiać prace (głównie autorstwa osób ze środowiska medycznego) uświadamiające, że masturbacja nie jest aż tak niebezpieczną praktyką, za jaką ją przez wieki uznawano, zaś uprawiana z umiarem w żaden sposób nie wpływa na stan zdrowia osoby ją praktykującej, jednak nadal sugerowano strzec dzieci przed tym niemoralnym występkiem.
    The issue of childhood masturbation, rarely addressed up to now in historical and pedagogical studies, is the subject of the research presented here. The demarcatory timelines for the analysis carried out encompass the second half of the 19th century and the early 20th century. Our source material is educational handbooks (including religious ones), as well as those related to hygiene and health care, published in printed form on Polish territory in the period under consideration. The aim of the research is to systematize the views on this issue offered by the authors of those works (teachers and educators, doctors, priests), and to present their evolution. As those findings indicate, in most of the guides, masturbation was treated as a form of sexual self-abuse, leading to serious diseases and, consequently, to death. In religious and educational handbooks it was placed in the category of being a mortal sin. The contents of the advice given focused on how to recognize the symptoms of masturbation in children, and how to prevent it effectively. Parents were to play a special role in the courses of action recommended. It should be emphasized that it was only at the beginning of the 20th century that works (developed mainly in medical circles) began to appear, aimed at making people aware that masturbation was not as dangerous as it had been thought to be over the preceding centuries, and that, when practised in moderation, it did not affect the health of the person practising it in any way. It was still suggested, however, that children be protected from falling victim to what was considered a morally offensive activity.
    Źródło:
    Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce; 2016, 11, 1(39); 79-100
    1896-2327
    Pojawia się w:
    Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Karaimskie tradycje i aspiracje oświatowe w XIX/XX wieku (zarys problemu)
    Karaim traditions and educational aspirations in the 19th/20th century (outline of the problem)
    Autorzy:
    Wróblewska, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2105020.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
    Tematy:
    Karaimi
    XIX/XX wiek
    tradycja
    oświata
    wychowanie rodzinne
    nauczyciele
    Karaite
    the 19th/20th Century
    traditions
    upbringing
    education
    family
    teachers
    Opis:
    Cel: Celem artykułu jest ukazanie specyfiki wychowania karaimskiego, form i metod kształcenia religijnego oraz działań oświatowych, które były zdeterminowane przez sytuację społeczno-polityczną ziem polskich i strukturę zawodową Karaimów. Metody: Poprzez zastosowanie analizy źródeł, tj. dokumentów zdeponowanych w archiwach litewskich, uzupełnionych o analizę prasy karaimskiej i wywiady z najstarszymi Karaimami. Wyniki: Rodziny karaimskie kultywowały tradycje swoich przodków, a umiłowanie do nauki było przekazywane kolejnym pokoleniom. Źródłem kształtowania postaw karaimskich była rodzina, pierwotne i najbliższe środowisko wychowawcze, które wpajało dziecku wartości religijne i uczyło języka macierzystego. Pomimo znaczenia środowiska rodzinnego to jednak wychowanie w znacznym stopniu zależało od sytuacji finansowej i statusu społecznego rodziny. W gminach karaimskich w XIX/XX wieku przy kienesach funkcjonowały tradycyjne szkółki religijne zwane midraszami. W przekazywaniu wiedzy religijnej ważną rolę pełnili nauczyciele, którzy uczyli zasad i praktyk religii oraz języka karaimskiego. Wnioski: Ze względu na znaczenie autorytetów wychowawczych wychowanie w społeczności karaimskiej w XIX wieku oparte było na modelu kultury postfiguratywnej, w której wzorce kulturowe młodszemu pokoleniu przekazuje generacja starsza, posiadająca doświadczenia i wiedzę.
    Aim: The aim of the article is to show the specificity of Karaite upbringing, forms and methods of religious education and educational activities that were determined by the socio-political situation of Polish lands and professional structure of Karaites. Methods: In this article the use of source analysis, for example: documents deposited in Lithuanian archives, analysis of Karaite press and interviews with the oldest Karaites. Results: Karaite families cultivated the traditions of their ancestors and the love of learning was passed onto subsequent generations. Family, as an original and closest educational environment that inculcated religious values into the children and taught them their mother tongue, was the source of shaping Karaim attitudes. Despite the importance of the family environment, upbringing depended mostly on the financial situation and social status of the family. In Karaite municipalities in the 19th/20th century there were traditional religious schools called midrash functioning next to kenesas (houses of prayer). Teachers who taught religious rules and practices, and the Karaite language, played an important role in passing on religious knowledge. Conclusions: Because of the relevance of educational authorities, upbringing in a Karaite community in the 19th century was based on the model of post-figurative culture, in which cultural patterns were handed down by the older generation, who possessed experience and knowledge, to the younger generation.
    Źródło:
    Wychowanie w Rodzinie; 2018, XVII, (1/2018); 17-32
    2082-9019
    Pojawia się w:
    Wychowanie w Rodzinie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność Zgromadzenia Służebnic Matki Dobrego Pasterza w latach 1895-1995
    Die Tätigkeit des Ordens der Dienerinnen der Mutter des Guten Hirten in den Jahren 1895-1995
    Autorzy:
    Wielgat, Danuta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041977.pdf
    Data publikacji:
    1996
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    19.-20. Jahrhundert
    Kirche
    Geistlichkeit
    Frauenkongregation
    XIX-XX wiek
    kościół
    duchowieństwo
    zgromadzenie żeńskie
    19th-20th century
    church
    clergy
    sisterhood
    Opis:
    Im Rahmen der Ordensgründungen des sei. Honorat Koźminski wurde 1895 der Orden der Dienerinnen der Mutter des Guten Hirten (ohne Ordensgewand) ins Leben gerufen, der allgemein als „Pasterzanki" (die Hirtenschwestern) bezeichnet wurde. Der Orden befaßte sich von Anfang an mit der schwierigen Situation der Mädchen und Frauen, die hart am Rande und manchmal auch schon außerhalb des sozial noch akzeptierten Lebensrahmens standen, und zwar mit dem Ziel ihrer Rehabilitierung. Die Hirtenschwestern widmeten sich dieser Tätigkeit in Fürsorge- und Erziehungsanstalten (Warschau, Piaseczno, Tschenstochau, Otrębusy, Henryków, Białystok, Wilna) sowie in Spitälern für geschlechtskranke Mädchen und Frauen (Warschau, Tschenstochau, Wilna). Als die Anstalten in den fünfziger Jahren vom Staat übernommen wurden, öffnete sich der Orden für die aktuellen Bedürfnisse der Gesellschaft. Eine neue Form seiner Tätigkeit bildete in dieser Zeit die Unterstützung unverheirateter Mütter, die sich dazu entschlossen hatten, ihre unehelichen Kinder zur Welt zu bringen. Manche Schwestern begannen auch als gesellschaftliche Fürsorgerinnen zu arbeiten, um der Demoralisierung und Kriminalität vorzubeugen. Gegenwärtig unternimmt der Orden erneut Anstrengungen, in den zurückgewonnenen Niederlassungen (Piaseczno, Białystok) die Fürsorge für Kinder und Mädchen zu organisieren, die aus moralisch vernachlässigtem Milieu stammen.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1996, 66; 523-538
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szkoły elementarne na Lubelszczyźnie w okresie okupacji austriackiej (1915–1917)
    Elementary schools in the Lublin region during the Austrian occupation (1915–1917)
    Autorzy:
    Partyka, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23050738.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    elementary schools
    Lublin region
    19th–20th century
    partitions
    Austrian occupation
    szkoły elementarne
    Lubelszczyzna
    XIX-XX wiek
    zabory
    okupacja austriacka
    Opis:
    Głównym celem artykułu jest opisanie stanu polskiego szkolnictwa elementarnego na Lubelszczyźnie w czasie I wojny światowej, przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Szkolnictwo elementarne opisywanego okresu opierało się przede wszystkim na małych szkołach jednoklasowych z jednym nauczycielem, jedynie w większych ośrodkach miejskich funkcjonowały szkoły wieloklasowe. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu wielu społeczników (np. właścicieli ziemskich, duchowieństwa), ale i zwykłych obywateli, początek XX w. charakteryzował się nienotowanym wcześniej wzrostem liczby szkół, które umożliwiały dostęp do edukacji tysiącom dzieci i młodzieży. Mimo zniszczeń wojennych, braku infrastruktury szkolnej, niedoboru kadry dydaktycznej, mobilizacja społeczeństwa oraz przychylna w tej materii postawa władz austriackich, doprowadziła w latach 1915–1917 do wzrostu liczby szkół elementarnych z 426 do 1345. Dzięki temu liczba uczniów objętych edukacją wzrosła z około 30 tys. w 1915 r. do ponad 100 tys. w 1917 r. Ważnym osiągnięciem było również przekazanie przez władze austriackie jurysdykcji nad szkolnictwem administracji polskiej już na rok przed odzyskaniem niepodległości. Mimo wzmożonych działań, w ciągu kilku lat nie udało się nadrobić zaległości wynikających z polityki edukacyjnej władz rosyjskich realizowanej przez cały wiek XIX, jednak był to niezwykle istotny asumpt do odrodzenia i organizacji polskiego szkolnictwa w kolejnych latach. Artykuł bazuje na źródłach archiwalnych i opracowaniach z początku XX w., ukazując stan szkolnictwa nie tylko w ośrodkach miejskich, ale również na wsiach. Dzięki zachowanym sprawozdaniom, daje możliwość poznania szczegółowej sieci szkół, co może być przyczynkiem do podejmowania kolejnych badań w tej materii.
    The main aim of the article is to describe the state of Polish elementary education in the Lublin region during World War I, before Poland regained independence. Elementary education of the described period was based mainly on small one-class schools with one teacher, only in larger urban centers there were multiclass schools. Thanks to the great involvement of many social activists (landowners, clergy), and ordinary citizens, the beginning of the 20th century was characterized by an unprecedented increase in the number of schools that made education available to thousands of children and adolescents. Despite the war damage, the lack of school infrastructure, the shortage of teaching staff, the mobilization of the society and the favorable attitude of the Austrian authorities in this matter, in the years 1915–1917 led to an increase in the number of elementary schools from 426 to 1,345. As a result, the number of students covered by education increased from about 30,000 in 1915 to over 100,000 in 1917. An important achievement was also the transfer by the Austrian authorities of jurisdiction over education to the Polish administration a year before regaining independence. Despite intensified efforts, within a few years it was not possible to catch up with the educational policy of the Russian authorities implemented throughout the 19th century, but it was an extremely important beginning for the revival and organization of Polish education in the following years. The article is based on archival sources and studies from the beginning of the 20th century, showing the state of education not only in urban centers, but also in villages. Thanks to the preserved reports, it gives the opportunity to get to know the detailed network of schools, which may be a contribution to undertaking further research in this matter.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2022, 21, 2; 131-158
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Typologia i uwarunkowania historyczno-kulturowe przywództwa politycznego na Bałkanach
    The typology and cultural-historical conditions of political leadership in the Balkans
    Autorzy:
    Dymarski, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909957.pdf
    Data publikacji:
    2016-03-08
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Balkans
    XIX-XX centuries
    power
    leadership
    politicians
    culture
    political culture
    elites
    despotism
    autocratism
    society
    Bałkany XIX-XX wiek
    rozwój
    przywództwo polityczne
    politycy
    kultura
    kultura polityczna
    elity
    despotyzm
    autokratyzm
    społeczeństwo
    Opis:
    The aim of the paper is to analyze the types and determinants of political leadership in the Balkans. Were these types the copies of the Ottoman model of power, did they reflect native models or were some other models adapted? The theoretical part of the article is based on the cultural theory of leadership (A. Wildavski). Wildavski formulates the thesis that historical and cultural determinants allow us to assume the existence of political leadership in the Balkans, namely, all forms of strong leadership: despotic, absolutist, autocratic and dictatorial (Serbia, Bulgaria, Montenegro). Our considerations concern the period from the national uprisings in the Balkans in the 19th c. until the middle of the 20th c., so till the times when the Ottoman heritage could influence the political and social life in the collective memory. The situation of Europe after 1945 changed radically due to establishing communist states in the Balkan Peninsula and the appearance of an utterly different type of political power. The paper formulates as well the second main thesis that the general leadership in the Balkans in the 19th – 20th cs. was based on shortages: the shortage of political and legal culture, the shortage of elites, of social power, security, education, traffic routes (disintegration), cities and townsfolk etc. All this impeded social development and facilitated the appearance of strong, patriarchal leadership in its different forms. Not all cultural factors and historical heritage affected the character of leadership in an equally powerful manner, but one can distinguish the common core.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2015, 22, 2; 139-170
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O języku polskiej powieści brukowej
    On the language of the Polish pulp fiction novels
    Autorzy:
    Bieńkowska, Danuta
    Umińska-Tytoń, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1590846.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Polish literature
    pulp fiction novels
    19th–20th centuries
    Łódź
    linguistic style
    literatura polska
    powieść brukowa
    XIX/XX wiek
    styl językowy
    Opis:
    W artykule przedmiotem opisu i analizy są cechy językowo-stylistyczne polskich powieści brukowych pochodzących z końca XIX oraz początku XX wieku. Powieści brukowe, należące do tzw. literatury drugorzędnej (niższej klasy), miały zaspokajać ludyczne oraz kulturowe potrzeby czytelnicze średnich i niższych warstw społecznych. W powieściach tych dominuje styl prosty, wyrastający z realizacji idei werystycznych, w myśl których teksty miały być zwierciadłem rzeczywistości, odwoływać się do mentalności, obyczajów, kultury i języka czytelników. Urealnieniu świata przedstawionego służyły m.in. onimy (imiona, nazwiska, przezwiska postaci i nazwy topograficzne) oraz bogaty zbiór środków językowych typowych dla komunikacji potocznej. W stylistyce powieści brukowych obecne są także elementy właściwe stylowi artystycznemu (poetyckiemu), które nadają im bardziej wyszukany, literacki charakter. Miały one kreować wyobrażenie o literackości u przeciętnego, prostego czytelnika.
    The subject of description and analysis in this article are the linguistic-stylistic features of the Polish pulp fiction novels of the late 19th and early 20th century. Pulp fiction novels, which belong to the so called secondary (or lower class) literature, were intended to satisfy the ludic and cultic reading needs of the middle and lower social layer. The pulp fiction novels are dominated by a simple style, sprouting from the implementation of the veristic ideas, according to which the texts were to reflect the reality, refer to the mentality, customs, culture, and language of the readers. In order to make the depicted world real, the onyms were used (names, surnames, nicknames of the characters and the topographical names) as well as the abundance of linguistic means typical of the colloquial communication. In the stylistics of the pulp fiction novels present are also elements characteristic of the artistic (poetic) style, that make them more sophisticated or literary. They were intended to create in an average common reader the idea of what literariness is.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2020, 19; 19-37
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Lowańczycy" wśród profesorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w okresie międzywojennym
    Autorzy:
    Karolewicz, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044297.pdf
    Data publikacji:
    1981
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    okres międzywojenny
    Katolicki Uniwersytet Lubelski
    XIX-XX wiek
    Lowanium
    inter-war period
    Catholic University of Lublin
    19th-20th century
    Leuven
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1981, 43; 217-229
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Standardy naukowe parazytologii w kontekście historycznym
    Autorzy:
    Lonc, E.
    Płonka-Syroka, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2146390.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Parazytologiczne
    Tematy:
    wiek XIX-XX
    rozwoj nauki
    historia nauki
    Polska
    parazytologia
    Europa
    Źródło:
    Wiadomości Parazytologiczne; 2005, 51, 3; 197-207
    0043-5163
    Pojawia się w:
    Wiadomości Parazytologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Religious Themes in Polish Press for Children and Adolescents in the Years 1863–1918
    Tematyka religijna na łamach polskich czasopism dla dzieci i młodzieży w latach 1863–1918
    Autorzy:
    Rogoż, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421869.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Religion
    Catholicism
    children’s magazines
    youth magazines
    19th–20th centuries
    Religia
    katolicyzm
    czasopisma dla dzieci
    czasopisma dla młodzieży
    XIX–XX wiek
    Opis:
    The subject of discussion are religious themes present in the Polish-language general profile press for children and young people published on the area of the former Commonwealth in the years 1863–1918 by editors not directly connected with churches or religious associations. The considerations include the contents of several hundred magazines, nevertheless, detailed qualitative analysis was carried out on the following representative representations from the three partitions: “Przyjaciel Dzieci” (1863–1915), “Wieczory Rodzinne” (1880–1914), “Towarzysz Pilnych Dzieci” (1876–1883), “Mały Światek” (1888–1918), “Jutrzenka Polska” (1904–1914), “Anioł Stróż” (1895–1909) and “Przyjaciel Dziatwy” (1898–1914). The religious content played a significant role in these periodicals, ranging from 3.4% to 11.1% of the printed area.
    Przedmiot rozważań stanowi tematyka religijna obecna na łamach polskojęzycznej prasy dla dzieci i młodzieży o profilu ogólnym wydawanej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej w latach 1863–1918 przez redakcje nie związane bezpośrednio z kościołami czy związkami wyznaniowymi. W przeprowadzonych rozważaniach uwzględniono treść kilkuset czasopism, niemniej jednak szczegółowej analizie ilościowej i jakościowej poddano następujące, reprezentatywne tytuły z 3 zaborów: „Przyjaciel Dzieci” (1863–1915), „Wieczory Rodzinne” (1880–1914), „Towarzysz Pilnych Dzieci” (1876–1883), „Mały Światek” (1888–1918), „Wiek Młody” (1893–1904), „Jutrzenka Polska” (1904–1914), „Anioł Stróż” (1895–1909) oraz „Przyjaciel Dziatwy” (1898–1914). Treści religijne odgrywały w poszczególnych pismach niebagatelną rolę zajmując od 3,4% do 11,1% zadrukowanej powierzchni
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2017, 20, 3; 39-52
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The birth of young people’s political press in Poland (1899–1918)
    Narodziny młodzieżowej prasy politycznej w Polsce (1899–1918)
    Autorzy:
    Kolasa, Władysław Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2058228.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish press in the early 20th century
    political press targeting the young generation
    prasa polityczna
    prasa młodzieżowa
    historia
    Polska
    XIX–XX wiek
    Opis:
    Artykuł zawiera syntetyczną prezentację rozwoju młodzieżowej prasy politycznej w Polsce w latach 1899–1918. Przedstawiono jej genezę, uwarunkowania, geografię oraz typologiczne zróżnicowanie. Badania ujawniły, że na początku XX wieku dominowały dwa wyrównane systemy prasowe (młodych narodowców oraz socjalistów). Prasa innych młodzieżowych nurtów ideowych (ludowców, chadeków i konserwatystów) była wyraźnie słabsza.
    This article presents an outline history of the Polish political press addressed to the younger generation of readers in the years 1899–1918. It contains a summary account of its origins, socio-political contexts, geographical distribution as well as its typological differentiation. The data show that at the beginning of the 20th century that market was dominated by two contenders, the nationalists and the socialists, while titles espousing other ideological and party-political options (the agrarian, the Christian Democrat, or the conservative) were trailing far behind.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2021, 24, 2; 25-48
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wiejski krajobraz kulturowy powiatu Nowe Miasto Lubawskie
    Autorzy:
    Bączek, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1364543.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    wiejski krajobraz kulturowy
    wiek XIX i XX
    ziemia lubawska
    Opis:
    The article discusses the rural cultural landscape of the Nowe Miasto district. However, folkloric elements relating to the description of settlement processes and the material culture of particular eras (both monuments and objects that do not have this status) was not included. At the same time, it is based on the assumption prevalent in Polish academia that the rural landscape is a space historically shaped by human activity, containing products of civilization (a historical rural layout, a historical urban layout) and natural elements (avenues, parks, other landscape elements). The rural landscape which is defined as cultural heritage can be read, observed, felt and understood, consisting of elements such as buildings, roads, water, places of worship and memory, as well as engineered structures. It is both a landscape of rural buildings, as well as an agricultural (production) landscape. Aside from the discussion of individual elements of the cultural landscape, this article also presents conclusions regarding the condition of their preservation and their possible maintenance or reconstruction
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2018, 300, 2; 288-330
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ferdynand I Koburg w oczach prześmiewców. Uwagi na temat bułgarskiej satyry politycznej przełomu XIX i XX wieku
    Autorzy:
    Popek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/653839.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Ferdynand I Koburg
    satyra polityczna
    Bułgaria
    Bałkany
    XIX‑XX wiek
    rojalizm
    Ferdinand I Coburg
    political satire
    Bulgaria
    Balkans
    19th‑20th Century
    royalism
    Opis:
    Autor analizuje ewolucję wizerunku księcia (a później cara) Bułgarii Ferdynanda I Koburga (1887‑1918) w bułgarskiej twórczości satyrycznej z przełomu XIX i XX wieku: zbiorze opowiadań Baj Ganio Aleko Konstantinowa, poemacie satyrycznym Księga narodu bułgarskiego Stojana Michajłowskiego, wybranych opowiadaniach oraz felietonach Georgiego Kirkowa oraz karykaturach publikowanych w czasopiśmie humorystycznym „Byłgaran”. Niniejsze satyry stanowią zawoalowany komentarz nie tylko do aktualnych wydarzeń politycznych, w których Koburg brał czynny udział, ale i do zmieniającej się roli monarchy na bułgarskiej scenie politycznej oraz specyfiki bułgarskiego rojalizmu.The author analyses the evolution of the image of Ferdinand I, Knyaz, and later Tsar of Bulgaria (1887‑1918) in Bulgarian satire at the turn of the 19th and 20th century: a collection of short stories about Bay Ganyo by Aleko Konstantinov, the satirical poem Book on the Bulgarian People by Stoyan Mihaylovski, selected short stories and newspaper columns by Georgi Kirkov and caricatures published in the satirical periodical „Bulgaran”. These examples of satire are a veiled comment on not just current political events that Ferdinand I took an active part in, but also on the evolving role of the monarch on the Bulgarian political scene and the specifics of Bulgarian monarchism.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2015, 50, 2
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Isaac Albéniz’s Iberia as the Eternal Memory of Andalusia
    Autorzy:
    Błażejczyk, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1798818.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Isaac Albéniz; Andaluzja; Iberia; muzyka hiszpańska XIX/XX wiek; tożsamość narodowa
    Isaac Albéniz; Andalusia; Iberia; Spanish music of 19th/20th century; national identity
    Opis:
    Iberia Isaaca Albéniza jako wieczna pamięć o Andaluzji Artykuł to studium przypadku obrazujące zjawisko pamięci historyczno-kulturowej regionu Andaluzji w twórczości Isaaca Albéniza, hiszpańskiego kompozytora muzyki klasycznej przełomu XIX i XX wieku . Omawia jego najwybitniejsze dzieło – Iberia w kontekście zagadnienia tożsamości narodowej, historii i kultury Andaluzji. Zawiera rys historyczny poszczególnych andaluzyjskich regionów oraz korespondencję Albéniza.
    The article is a case study illustrating the phenomenon of historical and cultural memory of the Andalusia region in the work of Isaac Albéniz, a famous Spanish composer of classical music on the turn of the 19th and 20th century. The article discusses the most outstanding composition of I. Albéniz Iberia in the context of the issue of national identity, history and culture of Andalusia. It contains a historical outline of individual Andalusian regions and Albéniz’s letters.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 2; 159-173
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “All that glitters is not gold” - Polish journalists in West Prussia: A critical glance
    „Nie wszystko złoto…”. Polscy redaktorzy Prus Zachodnich inaczej
    Autorzy:
    Gzella, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075431.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish Press in West Prussia in the19th and early 20th century
    journalists and editors’ biographies
    Prusy Zachodnie
    redaktorzy
    dziennikarze
    XIX–XX wiek
    Opis:
    The biographies of the journalists of Polish press published in West Prussia in the 19th and early 20th century usually highlight their patriotic commitment and admirable perseverance in launching and running various newspapers and journals. However, we can also find in their lives episodes that did them little credit, or even were downright disgraceful.
    W życiorysach redaktorów polskiej prasy wydawanej w XIX i początkach XX wieku w Prusach Zachodnich zauważamy prowadzone przez nich działania narodowościowe, wkład w tworzenie, wydawanie i redagowanie poszczególnych gazet i czasopism. Jednak w ich życiu doszukać się można zachowań niezbyt chwalebnych, a niekiedy nawet godnych potępienia.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2018, 21, 3; 5-19
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geneza i rozwój piłki nożnej w Częstochowie do 1918 roku
    Genesis and the development of football in Czestochowa before 1918
    Autorzy:
    Koscianski, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1396491.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    sport
    pilka nozna
    Czestochowa
    geneza
    zabory
    historia
    wiek XIX-XX
    rozwoj sportu
    Opis:
    Rozkwit gospodarczy Częstochowy na początku XX wieku przyczynił się do rozwoju sportu w mieście i okolicach. Przybycie do częstochowskich fabryk pracowników z różnych regionów i państw zaowocowało powstaniem kilku drużyn piłkarskich. Gdy tylko powstały pierwsze namiastki klubów, mecze rozgrywano również z drużynami z innych miast – m.in. Piotrkowa, Sosnowca czy Łodzi. W tym okresie najwięcej spotkań rozegrały drużyny fabryk: La Czenstochovienne; Motte, Meillassoux et Caulliez; oraz Peltzer et Fils. Również młodzież reprezentująca I Gimnazjum Polskie, Gimnazjum Filologiczne czy byłe Gimnazjum Rządowe rozgrywała mecze piłkarskie. Brak infrastruktury oraz kadry trenerskiej były wyraźnie widoczne w początkowej fazie rozwoju piłki nożnej w Częstochowie.
    The economic growth of Czestochowa in the beginning of the XX th century caused the development of sport in the city and it’s vicinity. The arrival of workers from other regions and countries to factories in Czestocowa triggered the formation of several soccer teams. The newly established football clubs began to compete with teams from other cities like Sosnowiec, Piotrkow or Lodz. In that period teams representing factories like La Czenstochovienne, Motte Meillassoux et Caullies and Peltzer et Fils played the highest number of matches. Also the schoolchildren representing the I Polish middle school, Philological middle school or the former Governmental middle school played soccer matches at that time. The lack of infrastructure and coaching staff were visible in the early stage of development of football in Czestochowa.
    Źródło:
    Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna; 2018, 17, 2
    1895-8680
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The press in the Diaries of Michał Römer (Mykolas Romeris), 1911–1945. Part I: January 1911 – April 1920
    Zagadnienia prasowe w dziennikach Michała Römera z lat 1911–1945. Część 1: styczeń 1911 – kwiecień 1920
    Autorzy:
    Woźniakowski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2058191.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish press in the early 20th century
    political press targeting the young generation
    prasa polityczna
    prasa młodzieżowa
    historia
    Polska
    XIX–XX wiek
    Nauki Humanistyczne i Społeczne
    Opis:
    Judging by his private diaries, which he kept for 34 years, the press as such was hardly a major concern for Michał Römer (1880–1945), a Polish-Lithuanian aca-demic and politician who occasionally took on the role of editor and journalist. Nonetheless the diaries are an important contemporary source and a veritable mine of information about the multilingual press published in Wilno between 1911 and 1915. In the second part of that decade Römer ceased to be an active player in that scene, but he kept a watchful eye over it and continued to analyze and comment on the dramatic shifts in Poland's and Lithuania's multilingual press market, a process driven by the changing fortunes of war and its political consequences.
    W spisywanych przez 34 lata prywatnych dziennikach Michała Römera problematyka prasowa nigdy nie dominowała, zapiski diarysty (okresowo także redaktora i publicysty) mogą wszakże stanowić istotne uzupełnienie przede wszystkim wiedzy o różnojęzycznej prasie wileńskiej lat 1911–1915, czynnie przez autora współtworzonej. W latach późniejszych stanowią świadectwo bardzo rozległych lektur prasowych piszącego, starającego się krytycznie śledzić i subiektywnie komentować burzliwe przeobrażenia wielojęzycznych gazet i czasopism Polski i Litwy okresu 1915–1920 na tle ówczesnych przeobrażeń politycznych, ustrojowych i wojennych.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2021, 24, 3; 21-46
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródła do dziejów kongregacji dziekanów archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej w latach 1866-1918
    Autorzy:
    Walachowicz, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048245.pdf
    Data publikacji:
    1969
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    źródła
    historia
    dzieje
    kościół
    dziekani
    archidiecezja gnieźnieńska
    archidiecezja poznańska
    XIX-XX wiek
    sources
    history
    church
    deans
    archdiocese of Gniezno
    archdiocese of Poznań
    19th-20th century
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1969, 19; 31-44
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Itineraria i gawędy podróżnicze w lwowskim „Wieku Młodym” (1893–1904)
    Itineraries and travel tales in the Lwów weekly Wiek Młody (1893–1904)
    Autorzy:
    Rogoż, Michał
    Kolasa, Władysław Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421406.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish press in the late 19th century and early 20th century
    children’s and juvenile magazines
    geography and travel
    itineraries
    Wiek Młody
    „Wiek Młody”
    geografia
    podróże
    itineraria
    czasopisma dla dzieci i młodzieży
    XIX–XX wiek
    Opis:
    This article examines the geography and travel segment of the weekly Wiek Młody [Young Age], published in Lwów in 1893–1904. The material covered includes the itinerary, a specific subgenre that could often be found in magazines for children and teenagers at the turn of the 19th century. Apart from a series of quantitative and qualitative analyses of 54 texts, i.e. over 284 pages, this study also surveys the magazine’s themes and narrative formats.
    Przedmiot rozważań stanowi tematyka geograficzno-podróżnicza, w tym itineraria, specyficzny rodzaj wypowiedzi obecny na łamach czasopism dla dzieci i młodzieży na przełomie XIX i XX wieku. Badania wykonano na przykładzie lwowskiego tygodnika „Wiek Młody”, wydawanego w latach 1893–1904. Uwzględniono aspekty ilościowe i jakościowe, w tym także tematykę i formy wypowiedzi. Łącznie szczegółowej analizie poddano 54 teksty o objętości przeszło 284 stron.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2017, 20, 2; 61-72
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia Nikickiego Ogrodu Botanicznego
    History of the Nikita Botanical Gardens
    Autorzy:
    Dudek-Klimiuk, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/888596.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Dendrologiczne
    Tematy:
    ogrody botaniczne
    Krym
    Jalta
    Nikicki Ogrod Botaniczny
    historia
    wiek XIX-XX
    drzewa
    gatunki introdukowane
    Opis:
    In 2012 the Nikita Botanical Gardens celebrated their 200th Anniversary. Today it is one of the oldest and best botanical gardens in the Ukraine. The southern Crimean coast is most attractive in both its landscape and natural beauty. Tracing the history of the Nikita Botanical Gardens it is evident that nature and culture are intertwined, which influenced the decision to establish the botanical garden in the area of the villages of Nikita and Magarach, as suitable locations for this type of institution, and helped to form today’s layout, composition and function. The founding of the garden at the beginning of the 19th Century was connected to the fact that the Crimea was annexed to Russia in 1783. The Crimea as a new territory aroused great interest amongst the wealthy and in particular the Tsars, who recognised the dormant economic potential, and treated the peninsula as access to a warm water sea port as strategic both militarily and in terms of trade. The Black Sea ports were known as Russia’s ‘southern window’, opening up access to Europe and the World. With considerable cooperation from experienced people from abroad, the development of the Crimea began. The climate, similar to that of the Mediterranean, linked to the multi-cultural nature of the place, add to its colour. The unique climate and its exotic atmosphere meant that there was an increased interest in the Crimea, and this resulted in the fact that aristocrats came here as well as artists, and soon summer residences were built, together with their accompanying parks. In the immediate vicinity of Nikita were built in 1811 the palace of Armand- Emmanuel de Richelieu in Gurzuf (after Richelieu’s return to France in 1814 Prince Michael S. Voroncov became it’s owner); the palace and park at Alupka established between 1828–1848 were also owned by Voroncov; Livadia – belonging to Leon Potocki (from 1834, and from 1860 the residence of Tsar Alexander II). This unique part of the world was also of interest to artists who visited or lived on the Crimean coast, among others Alexander Griboedov, Adam Mickiewicz, Ivan Muraviev-Apostol and Alexander Pushkin. The Nikita Botanical Gardens were established in 1812 as a centre of research. The key aim, for which the institution was founded, was to stimulate the growth of agriculture (particularly in southern Russia) by introducing and selecting new plants for cultivation. The founder of the garden was A.E. Richelieu, and the first director was Christian Steven. Steven’s work conducted at the botanical garden also directly meant that the flora of the Crimea and the Caucasus were described. The four sections of the garden which were landscaped parks, were also botanical collections and still survive today. The oldest of these, the Lower Park was established in Steven’s time (from 1812), then the Upper Park (established for the 75th Anniversary of the garden), the Coastal Park (for the 100th Anniversary) and the Montedor Park (for the 150th Anniversary).
    Źródło:
    Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego; 2012, 60
    2080-4164
    2300-8326
    Pojawia się w:
    Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An Outline of the Statistics of the Polish Press 1864–1918
    Autorzy:
    Kolasa, Władysław Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421811.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    History of Polish press, Statistics of Polish press, Geography of Polish press, the 19th and 20th centuries
    Historia prasy polskiej, statystyka prasy polskiej, geografia prasy polskiej, XIX–XX wiek
    Opis:
    This article presents a concise description of the development of the Polish press in the years 1864–1918. The main focus of the work is on the quantitative growth and territorial distribution of the press. The study shows that over 5,886 Polish titles were being published in the years 1864–1918. The largest number of newspapers appeared in Galicia (2,323), a slightly lower number in the Russian Partition (2,018), and the lowest amount in the Prussian Partition (613); what’s more, around 371 titles were being issued on the territories belonging to the partitioning powers, and 561 titles by émigrés.Zarys statystyki prasy polskiej 1864–1918Artykuł zawiera zwięzłą charakterystykę rozwoju oraz prasy polskiej w latach 1864–1918. Celem opracowania jest określenie jej ilościowego wzrostu oraz terytorialnego rozmieszczenia. W wyniku badań ustalono, że w latach 1864–1918 ukazało się aż 5886 tytułów drukowanych w języku polskim. Najwięcej pism ukazywało się w Galicji (2323), nieco mniej w zaborze rosyjskim (2018), zaś najmniej w prowincji pruskiej (613); ponadto 371 tytułów drukowano w głębi państw zaborczych oraz 561 na emigracji
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2016, 19, 1
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Helena Radlińska i środowisko medyczne w kręgu Wolnej Wszechnicy Polskiej. Wybrane portrety lekarzy-społeczników
    Helena Radlińska and the Medical Community of the Free Polish University. Selected Portraits of Medical Doctors and Social Activists
    Autorzy:
    Szczepańska, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2136030.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    medycyna społeczna
    pedagogika społeczna
    Polska
    historia
    XIX i XX wiek
    medicine
    social pedagogy
    Polska
    history
    19th and 20th centuries
    Opis:
    W artykule podjęto problem wzajemnego oddziaływania dorobku w dziedzinie nauki i praktyki w obszarze dwóch dyscyplin – pedagogiki i medycyny – na przykładzie ich reprezentantów skupionych wokół Heleny Radlińskiej w ramach Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie i łódzkiego oddziału tej uczelni. Skoncentrowano się głównie na okresie II Rzeczypospolitej. Odniesiono się do wspólnych doświadczeń pokoleniowych twórczyni pedagogiki społecznej – Heleny Radlińskiej oraz wybranych dwóch przedstawicieli profesji lekarskiej – Stefana Kopcińskiego i Seweryna Sterlinga. Jeszcze w okresie zaborowym wiązali oni swoją działalność z tajnymi lub jawnymi organizacjami oświatowymi i patriotycznymi, tworząc łącznik pomiędzy czasami niewoli i niepodległej Polski.
    The article discusses the problem of the interactions between the fields of science and practice in the area of two disciplines – pedagogy and medicine, on the example of their representatives gathered around Helena Radlińska within the Free Polish University in Warsaw and Lodz. The focus was mainly on the period of the Second Polish Republic. The article refers to the shared generational experiences of three people: the founder of social pedagogy – Helena Radlińska, and representatives of the medical profession – Stefan Kopcinski and Seweryn Sterling. In each case, they associated their activities with secret or open educational and patriotic organizations, creating a link between the period of partitioning and the independence of Poland.
    Źródło:
    Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne; 2022, 15, 2; 186-201
    2450-4491
    Pojawia się w:
    Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zarys rozwoju szermierki sportowej w regionie wschodniej Słowacji w XIX - XX wieku
    Outline of the development of sports fencing in the eastern region of Slovakia XIX - XX century Języki publikacji
    Autorzy:
    Szajna, G.
    Szajna, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/529284.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    sport
    historia
    Slowacja
    wiek XIX-XX
    szermierka
    history
    Slovakia
    19th and 20th centuries
    fencing
    Opis:
    The purpose of this work was to present the development and regional history of fencing in eastern Slovakia. Origins of fencing go back to ancient times, it was referred to as the knightly art of wielding white weapons. Its development over the centuries is a permanent battle and duels that have been changing through the use of various types of weapons, forms and rules of combat. At a time when many sports were at the stage of initial development, European fencing had already developed a system of methodical teaching, which was enriched with extensive literature. The his-tory of fencing in eastern Slovakia has not yet been given a full and synthetic study, although this discipline played a significant role in the development of Slavic physical culture. The article pre-sents an outline of the development of fencing in eastern region Slovakia in Košice. The research method was based on direct and indirect fact finding. The available printing, iconographic sources and source materials were analyzed. The development of fencing in Slovakia took place in the first half of the 19th century in the second largest city of the Austro-Hungarian monarchy, Bratislava. It should be noted that in 1828 Pozsonyi Egyls Magyar Vivo Egyletö was appointed – the first Hun-garian fencing club in Bratislava. The fencing centers in Spain, Italy, France and Germany had a significant influence on the development of the fencing clubs in Central Europe. In 1844, swordsman Ferdynand Martinengo, founded and taught fencing at the private Fencing Academy in Bratislava. Fencing sport in Slovakia owes its existence and continuous development to the com-mitment and dedication of its members who were able to raise the sporting level of their players in the country and internationally.
    Celem artykułu było przedstawienie rozwoju sportu szermierczego we wschodniej Słowacji. Szermierka swym pochodzeniem sięga zamierzchłych czasów, określano ją jako rycerską sztukę władania białą bronią. W czasie, kiedy wiele dyscyplin sportu było w stadium początkowego rozwoju, europejska szermierka miała już rozwinięty system metodycznego nauczania, który był wzbogacony obszerną literaturą. Dzieje szermierki wschodniej Słowacji nie doczekały się dotychczas pełnego i synte-tycznego opracowania, chociaż ta dyscyplina odegrała w rozwoju słowiańskiej kultury fizycznej do-niosłą rolę. Artykuł przedstawia fakty historyczne szermierki sportowej we wschodniej Słowacji – w Koszycach. Metodę badawczą oparto o bezpośrednie i pośrednie ustalenie faktów, wykorzystując wyjaśnienia deskrypcyjne i kauzalne. Dokonano analizy dostępnych źródeł drukowanych, ikonogra-ficznych i innych materiałów źródłowych. Rozwój szermierki na Słowacji nastąpił w pierwszej po-łowie XIX wieku w drugim co do wielkości mieście monarchii austro-węgierskiej w Bratysławie. W 1844 roku fechmistrz Ferdynand Martinengo nauczał szermierki w prywatnej Bratysławskiej Akademii Szermierczej. Sport szermierczy w regionie wschodniej Słowacji swoje istnienie i usta-wiczny rozwój zawdzięczał zaangażowaniu i ofiarności prof. Pačenovskiego oraz fechmistrzów, któ-rzy potrafili podnieść poziom sportowy swoich zawodników w kraju i w skali międzynarodowej.
    Źródło:
    Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe; 2018, 1, 1; 29-41
    2545-3211
    Pojawia się w:
    Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Moje Wspomnienia…” Przedstawienie wybranych fragmentów pamiętnika Ignacego Dzierżyńskiego, rodzonego brata Feliksa, dotyczące głównie dziejów szkolnictwa na przełomie XIX i XX wieku
    Ignacy Dzierżyński’s ‘My Memories...’ as a Source for the Biography of the Bloody Tyrant, and above all, for the History of Learning in the Second Polish Republic
    Autorzy:
    Żukowski, Przemysław Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/571033.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Biblioteka Jagiellońska
    Tematy:
    Ignacy Dzierżyński
    Feliks Dzierżyński
    Uniwersytet w Petersburgu
    historia oświaty XIX–XX wiek
    Polacy w Rosji XIX–XX w wieku
    the University of St. Petersburg
    the history of education at the turn of the nineteenth century
    Poles in Russia at the turn of the nineteenth century
    Opis:
    Prezentowane wspomnienia Ignacego Dzierżyńskiego mogą zainteresować każdego, kto chce zgłębić rozwój oświaty w okresie międzywojennym. Ignacy Dzierżyński (1879–1953) był nauczycielem, a w niepodległej Polsce między innymi pracownikiem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz kuratoryjnym wizytatorem szkół okręgu szkolnego warszawskiego. Opublikowany fragment jest częścią większej całości, składającej się z kilkunastu rozdziałów odpowiadających biegowi życia ich Autora. Przedstawiony poniżej drobny fragment dotyczy czasu rozpoczęcia nauki gimnazjalnej oraz studiów uniwersyteckich Ignacego Dzierżyńskiego w Moskwie. Przedstawiony jest klimat miasta, a także krótki obraz społeczeństwa zarówno rosyjskiego, jak i polskiego na przełomie XIX i XX wieku, tuż przed wybuchem wojny japońsko-rosyjskiej i wydarzeniami nazwanymi rewolucją 1905 roku.
    The memories of Ignacy Dzierżyński may be interesting to every person willing to broaden their knowledge of the history of learning in the interwar period. Ignacy Dzierżyński (1879–1953) was a teacher. In independent Poland he worked i.a. for the Ministry of Religion and Public Education as well as for the Department of Education, where he was employed as a school inspector. This brief fragment is part of a bigger whole, i.e. of a volume consisting of a dozen or so chapters corresponding to the course of life of their author. It covers the period from the beginning of his education in secondary school to the years of his university studies in Moscow. It also gives a glimpse of the atmosphere of that city, together with a portrayal of both the Russian as well as the Polish societies at the turn of the nineteenth century, just before the outbreak of the Russo-Japanese war and the Revolution of 1905.
    Źródło:
    Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej; 2014, 64; 65-87
    0006-3940
    2450-0410
    Pojawia się w:
    Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polscy absolwenci i pracownicy Instytutu Weterynaryjnego w Charkowie na przełomie XIX i XX wieku
    Polish graduates and employees of the Kharkiv Veterinary Institute at the turn of the 20th century
    Autorzy:
    Sobolewski, J.
    Żwanko, L.
    Kibkało, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763108.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna
    Tematy:
    weterynaria
    historia weterynarii
    lekarze weterynarii
    ksztalcenie zawodowe
    Instytut Weterynarii w Charkowie
    absolwenci
    pracownicy
    Polacy
    wiek XIX-XX
    Źródło:
    Życie Weterynaryjne; 2023, 98, 09; 577-582
    0137-6810
    Pojawia się w:
    Życie Weterynaryjne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badanie zmian powierzchni lesnej Kielecczyzny w XIX i XX wieku na podstawie materialow kartograficznych [II]
    The Study of Changes of the Forest Area in the Region of Kielce in the 19th and 20th Century Based on Cartographical Sources
    Autorzy:
    Szymanski, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/821708.pdf
    Data publikacji:
    1993
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    Kielecczyzna
    Polska
    lasy
    wiek XIX
    lesistosc
    wiek XX
    Źródło:
    Sylwan; 1993, 137, 05; 57-66
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badanie zmian powierzchni lesnej Kielecczyzny w XIX i XX wieku na podstawie materialow kartograficznych [I]
    The Study of Changes of the Forest Area in the Region of Kielce in the 19th and 20th Century, based on Cartographical Sources [I]
    Autorzy:
    Szymanski, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/822307.pdf
    Data publikacji:
    1993
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    Kielecczyzna
    Polska
    lasy
    wiek XIX
    lesistosc
    wiek XX
    Źródło:
    Sylwan; 1993, 137, 04; 73-82
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Praga jako czeski i europejski ośrodek życia intelektualnego i naukowego w XIX i XX wieku (ludzie, instytucje, inicjatywy)
    Prague as a Czech and European centre of intellectual and scientific life in the 19th and 20th centuries (people, institutions, initiatives)
    Autorzy:
    Tkaczewski, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/587402.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
    Tematy:
    Inicjatywy
    Instytucje
    Ludzie
    Praga
    XIX i XX wiek
    Życie intelektualne i nauka
    19th and 20th century
    Initiatives
    Institutions
    Intellectual life and science
    People
    Prague
    Opis:
    Praga i jej wybitni myśliciele (naukowcy, odkrywcy i wynalazcy) wniosła swój niepozorny, lecz godny uwagi wkład nie tylko do czeskiej, ale i do światowej nauki, dziedzictwa cywilizacyjnego i kulturowego, które wywarły swój wpływ na stan XX-wiecznej nauki i współczesnej wiedzy w Europie. To nie tylko badacze i naukowcy, ale także zasłużone uczelnie i instytucje życia naukowego oraz cenne czeskie, europejskie i światowe inicjatywy intelektualne (kongresy, konferencje, szkoły teoretyczne) i wydawnicze (encyklopedie, leksykony). Niniejszy artykuł przybliży je w uporządkowany sposób (chronologicznie), obejmując swą cezurą czasową głównie wiek XIX i pierwszą połowę wieku XX, gdyż te czeskie i czechosłowackie osiągnięcia stały się przyczynkiem do współczesnych sukcesów oraz stanu czeskiej nauki i myśli wynalazczej.
    Prague and its ‘prominent sages’ made an in conspicuous yet in valuable contribution to the Czech and global science, cultural and civilizational heritage, which exerted a considerable impact on the state of the 20th century science and contemporary knowledge in Europe. It is not only the merit of its researchers and scientists, but also of its distinguished universities, institutions of scientific life, and valuable Czech, European and worldwide intellectual initiatives (congresses, conferences, theoretical schools) or publishing projects (encyclopaedias, lexicons). This paper presents them in an orderly manner (chronologically), encompassing mainly the 19th century and the first half of the 20th century, as these Czech and Czechoslovakian achievements gaverise to the modern success and affected the condition of the Czech science and inventive thought.
    Źródło:
    Studia Ekonomiczne; 2016, 277; 168-197
    2083-8611
    Pojawia się w:
    Studia Ekonomiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany klimatu Polski w XIX-XXI wieku ze szczególnym uwzględnieniem Wyżyny Małopolskiej
    Changes in the Polands climate during 19th - 21th centuries with particular consideration of Malopolska Upland
    Autorzy:
    Boryczka, J.
    Stopa-Boryczka, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/86782.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
    Tematy:
    klimat
    zmiany klimatyczne
    temperatura powietrza
    opady atmosferyczne
    aktywnosc slonca
    oscylacja polnocno-atlantycka
    prognozy klimatyczne
    Polska
    Wyzyna Malopolska
    wiek XIX-XX
    Źródło:
    Problemy Ekologii Krajobrazu; 2006, 16, 1
    1899-3850
    Pojawia się w:
    Problemy Ekologii Krajobrazu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Swimming and bathing in Czechoslovakia until 1938
    Pływanie i kąpiele w Czechosłowacji do roku 1938
    Autorzy:
    Tomsova, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/529292.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    swimming
    bathing
    Czechoslovakia history
    19-20th century
    swimming pool
    Czechoslovak Amateur Swimming Association
    swimmer
    pływanie
    kąpielisko
    historia Czechosłowacji
    basen pływacki
    XIX i XX wiek
    czechosłowacki związek pływacki amatorów
    Opis:
    Pływanie i kąpiele w Czechach i Słowacji zaczęły sie formować u progu XIX wieku. Począt-kowo korzystano z odpowiednich warunków naturalnych, stąd pierwsze kąpieliska budowano przede wszystkim w korytach rzek. Pierwsze zawody pływackie zorganizowano w 1845 roku na Wełtawie, a w 1890 roku założono w AC Prague Sports Club sekcję pływacką, która obejmowała również pływanie wyczynowe. W 1914 roku założono Czeski Związek Pływacki, a w 1919 zmie-niono jego nazwę na Czechosłowackie Towarzystwo Amatorów Pływania. Liczba basenów pły-wackich była w tamtych czasach niewielka, warunki stworzone czechosłowackim pływakom nie by-ły idealne, a to sprawiło, że ich wyniki w międzynarodowych zawodach pływackich nie były imponujące.
    Swimming and bathing in Czechoslovakia started to take shape at the beginning of the 19th century. At first, suitable locations in nature were used, with the first swimming baths built later on, primarily on rivers. The first competitive swimming races were held in 1845 on the Vltava River and in 1890, the AC Prague Sports Club founded a swimming department which also in-cluded competitive swimming races. In 1914, the Czech Union of Swimming was founded and in 1919 it was renamed as the Czechoslovak Amateur Swimming Association. The number of swimming pools at this time was very low, the conditions of Czechoslovak swimmers were not ideal, and their results at international swimming competitions suffered as a result.
    Źródło:
    Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe; 2018, 1, 1; 43-53
    2545-3211
    Pojawia się w:
    Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rufin Morozowicz (1851 – 1931). Legenda polskiego teatru
    Autorzy:
    Uljasz, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23050635.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-18
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Morozowicz Rufin (1851–1931)
    teatr w Polsce
    opera i operetka w Polsce
    historia
    XIX i XX wiek
    theater in Poland
    opera and operetta in Poland
    history
    19th–20th centuries
    Opis:
    Komik Rufin Morozowicz (1851–1931) to aktor i śpiewak – legenda polskiej operetki. Osiągnął dorobek również jako artysta dramatyczny, dyrektor teatru i reżyser. Zdarzało się, że występował z sukcesem w operach komicznych. Z początku grał w warszawskich teatrach ogródkowych i na tzw. prowincji. Pracował w objazdowych zespołach aktorskich. W okresie 1875–1878 był aktorem Teatru Miejskiego w Krakowie. W 1881 r. otrzymał angaż w Warszawskich Teatrach Rządowych. Od tego czasu na stałe związał się zawodowo z Warszawą. Wykonywał zawód aktora do 1927 r. Był najbardziej znanym aktorem z rodziny Morozowiczów. Jego legendarne role to Menalaus w operetce Jacques’a Offenbacha Piękna Helena i John Styx w operetce tego samego kompozytora Orfeusz w piekle.
    Comedian Rufin Morozowicz (1851–1931) is an actor and singer – a legend of Polish operetta. He also achieved an output as a dramatic artist, theater director and director. It happened that he performed successfully in comic operas. At the beginning, he played in Warsaw garden theaters and in the so-called province. He worked in traveling acting groups. In the period 1875–1878, he was an actor of the Municipal Theater in Krakow. In 1881, he was employed at the Government Theaters of Warsaw. Since then, he has been permanently professionally connected with Warsaw. He worked as an actor until 1927. He was the most famous actor in the Morozowicz family. His most legendary roles are Menalaus in Jacques Offenbach’s operetta Beautiful Helena and John Styx in the operetta by the same composer Orpheus in Hell.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2021, 20, 1; 159-190
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Sibi et posteritati". Autoprezentacja i reklama w środowisku architektów, budowniczych i inżynierów w Galicji u schyłku XIX i na początku XX wieku
    "Sibi et posteritati". Self-presentation and promotion in the community of architects, builders and engineers in Galicia at the turn of the 19th century
    Autorzy:
    Laskowski, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/145800.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    architekt
    budowniczy
    inżynier
    środowisko techniczne
    Galicja
    reklama
    promocja
    wiek XIX-XX
    architect
    builder
    engineer
    Galicia
    promotion
    presentation
    turn of 19th century
    Opis:
    Reprezentanci środowisk technicznych u schyłku XIX i na początku XX wieku stosowali bardzo wiele różnorodnych zabiegów mających zapewnić im nie tylko zdobywanie nowych zleceń, ale także sławę, prestiż i uznanie społeczne oraz pamięć u potomnych. Częste kłótnie między poszczególnymi środowiskami, ale i waśnie wewnątrz nich sprawiały, iż w Galicji końca XIX i początku XX wieku kwestia promocji i reklamy była na ogół sprawą indywidualną poszczególnych twórców. Obok środków oczywistych, jak chociażby reklama prasowa, pojawiły się nowe, wykorzystujące samo dzieło architektury jako ważny ich nośnik, skierowany wprost do odbiorcy i działający permanentnie. Stąd elewacje galicyjskich budowli (w większym stopniu niż ich wnętrza) pokryły się stosownymi inskrypcjami, napisami, inicjałami i portretami swych twórców, a nawet ściennymi reklamami wprost naśladującymi anonse prasowe. Równocześnie dużą wagę przywiązywano do wszelkich drobiazgów biurowych, używanych w kontaktach z klientami, jak papiery firmowe, indywidualne nadruki czy pieczęcie. Cały ten repertuar miał sprawić, by sława wyzwolonego z anonimowości architekta trwała nie tylko wśród współczesnych, ale i wśród potomnych.
    Architects, builders and engineers at the turn of the 19th century in many ways practiced to gain not only commissions, but also fame, prestige, public accolade and everlasting, eternal existence in people's mind. In Galicia of that time the community of architects, builders and engineers was extremely at variance and that is why presentation and promotion was generally an individual matter. Using ways completely self-explanatory, like advertisements, representatives of this community reached for some new ways, which used the work of architecture itself as a new form of communication, addressed straight to the customer and which influence is permanent. That is why facades of buildings in Galicia (much more than their interiors) were covered by an appropriate inscriptions, sentences, initials and portraits of their creators, sometimes even by murals modeled as advertisements in the newspapers. At the same time representatives of the community carefully cared for all stationery and office supplies, used daily to keep in touch with their clients. All these endeavours were designed for letting an architect, liberated from anonymity, to be held in fame not only in contemporary but also in posterity times.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2012, 57, 1; 35-54
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pierwotny, dziewiczy, naturalny - określenia lasu we francuskiej dyskusji przełomu XVIII i XIX wieku i obecnie
    Primeval, virgin and natural - forest type description terms used in the French discussion at the turn of the 18th century and nowadays
    Autorzy:
    Daszkiewicz, P.
    Samojlik, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/888514.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Dendrologiczne
    Tematy:
    las pierwotny
    las naturalny
    pojecia
    dyskusje
    Francja
    wiek XVIII-XIX
    wiek XX-XXI
    Źródło:
    Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego; 2018, 66
    2080-4164
    2300-8326
    Pojawia się w:
    Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nauczanie weterynarii na Uniwersytecie Jagiellońskim w XIX i początkach XX wieku
    Teaching of veterinary medicine at the Jagiellonian University in XIX and the beginning of XX century
    Autorzy:
    Gryglewski, R.W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/859099.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna
    Tematy:
    Polska
    szkoly wyzsze
    Uniwersytet Jagiellonski
    weterynaria
    ksztalcenie
    nauczanie
    historia
    wiek XIX
    wiek XX
    Źródło:
    Życie Weterynaryjne; 2018, 93, 03
    0137-6810
    Pojawia się w:
    Życie Weterynaryjne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uciekinierzy z Aten. Rosyjska filozofia XIX i XX wieku wobec 'niepoznawalności Boga'
    Refugees From Athens. Russian philosophy of the turn of the XIX and XX century and the 'unknowableness of God'
    Autorzy:
    Podstawski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945695.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    rosyjska filozofia XIX i XX w.
    „srebrny wiek”
    ruch chłystowski
    Opis:
    When we analyze the turn of the XXth and XIXth century in the Russian philosophy we often use the term „silver age” to emphasize its rapid development during that time. It is well know that the Orthodox Church with its principles remained independent from philosophy for a long time. It is only during the „silver age” that the efforts were taken to properly recognise the type of relations combining faith and science. However, it turned out that, regarding this matter, the experience of the East cannot be translated into the language of Western philosophy. This is why the greatest thinkers of this period, such as Pavel Florensky and Vladimir Solovyov, had to undertake a tremendous task of constructing the intellectual foundations for their spiritual tradition. When it comes to summarizing this era, Lev Shestov wrote that in the European philosophy one can distinguish between two currents of thoughts. The first is the rational one that originates from Athens and is characteristic to the philosophy of the West. The second one comes from Jerusalem and is based on the Revelation, specifically – the miracles. It is characteristic to the thinking of the East. The question is whether Shestov properly grasped the core of the problem, and whether it is the Orthodox Church that is in fact closer to the Ancient Greek understanding of the philosophical reality.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2013, 20
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi o ornitofaunie okolic Warszawy drugiej polowy XIX i poczatkow XX wieku
    Notes on the avifauna of Warsaw surroundings in the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century
    Autorzy:
    Zawadzki, J
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32988.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne
    Tematy:
    ornitologia
    fauna
    ptaki lowne
    wykaz gatunkow
    historia
    wiek XIX
    wiek XX
    polowania
    lowiectwo
    okolice Warszawy
    Opis:
    Based on the materials from the Central Archives of Historical Records for the years 1832- 1862, concerning real estates surrounding Warsaw and owned by Potocki’s family, information was collected on birds hunted by forest service and included in the inventory. The most frequently hunted game fowl included the Mallard Anas platyrhynchos, Garganey Anas querquedula, Black Grouse Tetrao tetrix, Hazel Hen Bonasa bonasia, Partridge Perdix perdix, Pheasant Phasianus colchicus, Quail Coturnix coturnix, Coot Fulica atra, Common Snipe Gallinago gallinago and Woodcock Scolopax rusticola. Great Snipe Gallinago media, likely to breed in this area, and Jack Snipe Lymnocryptes minimus were hunted on rare occasions. In that period, Capercaillies Tetrao urogallus were absent from forests surrounding Warsaw. Fieldfare Turdus pilaris was frequently hunted, but other thrushes on rare occasions. Birds of prey and owls, which were considered to be pests, were often hunted, like White Storks Ciconia ciconia. During eight seasons in 1851-1861, at least 1220 birds of prey were shot. Numerous Hooded Crows Corvus cornix were shot (in total, 1287 individuals), but the Raven Corvus corax was very rare, only two individuals being shot. Also Golden Plover Pluvialis apricaria, Lapwing Vanellus vanellus, Turtle Dove Streptopelia turtur, Cuckoo Cuculus canorus, Roller Coracias garrulus, Green Woodpecker Picus viridis, and Waxwing Bombycilla garrulous were shot.
    Na podstawie materiałów zawartych w Archiwum Głównym Akt Dawnych z lat 1832-1862 dotyczących posiadłości ziemskich położonych wokół Warszawy, a należących do rodziny Potockich, zebrano informacje o ptakach, na które polowała służba leśna, a które były rejestrowane w ewidencji. Z gatunków łownych często polowano na krzyżówki Anas platyrhynchos, cyranki Anas querquedula, cietrzewie Tetrao tetrix, jarząbki Bonasa bonasia, kuropatwy Perdix perdix, bażanty Phasianus colchicus, przepiórki Coturnix coturnix, łyski Fulica atra, kszyki Gallinago gallinago i słonki Scolopax rusticola. Rzadko polowano na dubelty Gallinago media, które prawdopodobnie na tym terenie były lęgowe oraz na bekasiki Lymnocryptes minimus. W tym okresie w podwarszawskich lasach nie występowały już głuszce Tetrao urogallus. Regularnie strzelano kwiczoły Turdus pilaris, ale sporadycznie inne drozdy. Często polowano na ptaki szponiaste i sowy, które traktowano jako szkodniki, podobnie jak bociany białe Ciconia ciconia. W latach 1851-1861 w 8 sezonach ustrzelono co najmniej 1220 ptaków szponiastych. Licznie strzelano wronę Corvus cornix (łącznie 1287 os.), natomiast bardzo nieliczny był kruk Corvus corax, ubito tylko 2 ptaki. Strzelano także takie gatunki jak siewka złota Pluvialis apricaria, czajka Vanellus vanellus, turkawka Streptopelia turtur, kukułka Cuculus canorus, kraska Coracias garrulus, dzięcioł zielony Picus viridis i jemiołuszka Bombycilla garrulus.
    Źródło:
    Kulon; 2008, 13; 3-14
    1427-3098
    Pojawia się w:
    Kulon
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany powierzchni leśnej w Bieszczadach Zachodnich w XIX i XX wieku
    Forest cover change in Western Bieszczady Mts. in 19 th and 20 th century
    Autorzy:
    Gielarek, S.
    Klich, D.
    Antosiewicz, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973953.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    Bieszczady Zachodnie
    zmiany lesistosci
    wiek XIX
    wiek XX
    użytkowanie terenu
    forest cover
    landscape metrics
    Bieszczady Mts.
    Opis:
    This study aimed at quantitative spatial analysis of forest cover transformation in the Western Bieszczady Mts. based on two areas: Bieszczady Wysokie Mts. (from 1852 to 2004) and Baligród Forest District (from 1938 to 1996). Raster maps were created to illustrate two cover types: forest and non−forest. Using ACSII files and Fregstats 3.3 program, landscape metrics were calculated for whole landscape and both cover types. Landscape structure became simplified. Forest cover area increased with simultaneous patch number decrease and aggregation degree increase. Non−forest cover underwent inverse changes, such as area and aggregation degree decrease. Patch number change differed in both areas in relation to various processes of patch creation.
    Źródło:
    Sylwan; 2011, 155, 12; 835-842
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gdzie leżą „ogrody ziemskich rozkoszy”? Topika ogrodowa w perspektywie geopoetyki
    Where do ‘the gardens of earthly delights’ lie? The topic of the garden in the perspective of geopoetics
    Autorzy:
    Rybicka, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012193.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    ogród
    topika
    geopoetyka
    wiek XIX
    wiek XX
    garden
    topos
    geopoetics
    19th century
    20th century
    Opis:
    The subject of this article is the problem of relations between the literary topics of the garden and geography. As the method of analysis applied here, geopoetics pays special attention to the traces of geographical location in literature, to territorial imagology and imaginary geographies. This article investigates the way in which literary conventions and cultural frames transform the genius loci. This problem is analyzed on the basis of selected texts of Polish literature (by S. Trembecki, S. Goszczyński, J. Stempowski, J. Iwaszkiewicz).
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2011, 1(4); 59-71
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprawy tajemne i nieczyste. Rola rodziny w wychowaniu seksualnym dzieci w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku w świetle poradników. Zarys problematyki
    Secret and Impure Things: An Outline of the Problems and the Role of the Family in the Sexual Educationof Children in the Second Half of the 19th and Early 20th Century. Outline of problems
    Autorzy:
    NAWROT-BOROWSKA, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/435620.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
    Tematy:
    wychowanie w rodzinie, edukacja seksualna, dzieci, XIX i XX
    wiek, poradniki.
    Family education, sexual education, children, XIX and XX century,
    reference books.
    Opis:
    Celem ninejszej analizy jest próba odtworzenia wskazań, które autorzy poradników kierowali do rodziców i innych członków rodziny w odniesieniu do edukacji seksualnej dzieci oraz ukazanie ewolucji, która miała miejsce w odniesieniu do wskazanego problemu w tamtym okresie. Przewodniki w obszarze edukacji, zdrowia oraz higieny dzieci stanową materiał źródłowy wykorzystany w badaniach. Wyniki badań pokazują, że zmiana i działanie w obszarze seksualności dziecka pozostają pod wpływem licznych czynników i dlatego wskazania, których rodzina powinna przestrzegać, obejmowały wiele aspektów życia – sen, jedzenie, ubiór, rozrywki (gry i zabawki, czytanki, odpowiednie towarzystwo) itd. Poradnictwo skupiało się w głównej mierze na aspektach seksualnej świadomości dziecka i przeciwdziałaniu masturbacji.
    The aim of this analysis is an attempt to reproduce the commendations that the authors of the guides directed to parents and other family members in reference to sexual education of children and to show the evolution that occurred in the indicated problems during the period. Guides in the field of education, health, and hygiene of children constitute the source material used for the study. Research results indicate that development and operation in the field of child sexuality is influenced by many factors, which is why instructions that family should respect involved many aspects of life – sleeping, eating, clothing, leisure activities(games and toys, reading materials, proper company), etc. Counselling concentrated in main measure on aspects of a child’s sexual awareness and preventing masturbation.
    Źródło:
    Wychowanie w Rodzinie; 2013, VII, (1/2013)
    2082-9019
    Pojawia się w:
    Wychowanie w Rodzinie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łódzcy poeci dwudziestolecia międzywojennego i ich miasto
    Lodz poets of the interwar period and their city
    Autorzy:
    Kołodziejczyk, Sylwester
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682601.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    lyrical poetry
    19th century
    20th century
    interwar period
    Lodz
    liryka
    XIX wiek
    XX wiek
    dwudziestolecie międzywojenne
    Łódź
    Opis:
    The paper is an overview of some achievements of Lodz Polish-speaking literary circles in the interwar period. The point of reference is the poetic output of Artur Glisczyński. Closer analysis includes lyrical poetry of four poets of the interwar period: Maria Przedborska, Mieczysław Braun, Witold Wandurski and Konstanty Dobrzyński. The author of the text analyzes the diversified poetics of Lodz artists and the impact of interwar art on their literary output. The main topic of reflection is, however, the city, its space, inhabitants and related motifs.
    Artykuł jest przeglądem osiągnięć łódzkiego polskojęzycznego środowiska literackiego w okresie międzywojennym. Punkt odniesienia stanowi twórczość poety Artura Glisczyńskiego. Bliższej analizie poddana została liryka czworga tworzących w dwudziestoleciu poetów: Marii Przedborskiej, Mieczysława Brauna, Witolda Wandurskiego oraz Konstantego Dobrzyńskiego. Autor tekstu przygląda się zróżnicowanej poetyce łódzkich artystów oraz wpływowi sztuki dwudziestolecia międzywojennego na ich twórczość. Głównym tematem refleksji jest jednak miasto, jego przestrzeń, mieszkańcy i motywy pokrewne.
    Źródło:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2018, 7; 377-406
    2299-7458
    2449-8386
    Pojawia się w:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemiany krajobrazowe doliny rzeki Tywy w XIX i XX wieku
    Landscape changes on Tywa river valley in XIXth and XXth century
    Autorzy:
    Kupiec, M.
    Adamkiewicz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/61212.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
    Tematy:
    Pojezierze Mysliborskie
    rzeka Tywa
    doliny rzeczne
    dolina Tywy
    tereny zalewowe
    zmiany krajobrazu
    zmiany uzytkowania gruntow
    wiek XIX
    wiek XX
    Opis:
    Głęboko wcięta dolina rzeki Tywy ma przebieg południkowy i przecina w górnym biegu morenowe obszary Pojezierza Myśliborskiego, a w środkowym i dolnym biegu – Równiny Wełtyńskiej. Dolina ta charakteryzuje się dosyć dużym spadkiem oraz znacznymi deniwelacjami, co sprawiło, że w ubiegłych wiekach była intensywnie wykorzystywana gospodarczo do napędu młynów. W obrębie zasięgu doliny nie prowadzono intensywnych prac melioracyjnych czy też regulacyjnych, w związku z czym rzeka zachowała naturalny charakter do dnia dzisiejszego. W pracy przedstawiono analizę zmian krajobrazu w dolinie rzecznej, dokonaną na podstawie archiwalnych materiałów kartograficznych. Przeanalizowano kierunki zmian, ich dynamikę z wykorzystaniem analiz GIS oraz analizy współczynników geostatystycznych.
    Tywa river valley, located in western part of Szczecińska Plain, flows through moraine areas of Myśiborskie Lakeland and Wełtyń Plain. River valley has high slope values and denivelations, so many hydrotechnical objects were located here in the past. There were no intensive other river regulations and melioration, so valley has still high biocenotical value. Analysis of landuse changes in riverine valley are presented in this paper, as well as analysis of changes directions and patch statistics. Archival topographical maps from 19th and 20th c. were used for preparation of landuse digital maps.
    Źródło:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2006, 4/2
    1732-5587
    Pojawia się w:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Plastyka łódzka u schyłku XIX i na początku XX wieku
    Fine arts in the city of Łódź at the end of the 19th and at beginning of the 20th centuries
    Autorzy:
    Pawłowska, Aneta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/689017.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Łódź
    „miasto zła”
    sztuki wizualne
    kultura
    XIX wiek
    XX wiek
    „Evil City”
    visual art
    culture
    19th century
    20th century
    Opis:
    The aim of this article is to present the situation of the Artistic Circles in the city of Lodz at the turn of the 19th and 20th century. In light of the research results published by various Lodz art historians and historians in different publications starting from the 1970s until the present times of the 21st century, one can say that the situation of the fine arts and the status of the artists themselves in the city of Lodz in the late 19th and early 20th century, contrary to popular belief, was not really bad but as a matter of fact quite satisfactory. The wealthy families of the capitalists and industrialists from the city of Lodz, which grew richer every day and which constantly strove to attain a higher and stronger position for their generation in the social hierarchy, emphasized their material status by means of building and constructing lavishly and expensively equipped villas and city palaces and by surrounding themselves with the works of art in these luxurious dwellings, especially in the last two decades of the 19th century. The representatives of the successive generations of factory-owners families (who were becoming increasingly well-educated) developed a strong passion for collecting works of art. Exhibition halls were being organized also at this time by such art dealers as: Z. Bartkiewicz, J. Pawłowski, K. Biedrzyński, J. Grodek and T. Kozanecki. Well-known and celebrated artists and architects who lived in the city of Lodz at the turn of the 19th and 20th century included such persons as: S. Hirszenberg, L. Pilichowski, M. Trębacz, H. Glicenstein, D. Landé and A. Zeligson.
    Celem artykułu jest prezentacja sytuacji środowisk artystycznych w Łodzi na przełomie XIX i XX w. W świetle prowadzonych przez łódzkich historyków i historyków sztuki badań, począwszy od lat siedemdziesiątych XX w. aż po XXI w., można stwierdzić, że sytuacja sztuk pięknych i samych artystów w Łodzi u schyłku XIX i na początku XX w., wbrew obiegowym opiniom, nie była zła. Rodziny łódzkich przemysłowców, bogacąc się i budując pokoleniowo coraz mocniejszą pozycję w hierarchii społecznej, podkreślały swój status, wznosząc luksusowo wyposażone wille i pałace miejskie i otaczając się dziełami sztuki zwłaszcza w ostatnim dwudziestoleciu XIX w. Przedstawiciele kolejnych pokoleń rodów fabrykanckich (coraz lepiej wykształceni) rozwijali pasje kolekcjonerskie. Działały też salony wystawiennicze, np. Z. Bartkiewicza, J. Pawłowskiego, K. Biedrzyńskiego, J. Grodka, T. Kozaneckiego. Do uznanych artystów i architektów mieszkających w Łodzi na przełomie XIX i XX w. należeli: S. Hirszenberg, L. Pilichowski, M. Trębacz, H. Glicenstein, D. Landé i A. Zeligson.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 1
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sources to the history of North-Eastern Mazovia in the 19th–20th centuries
    Źródła do dziejów Mazowsza Północno-Wschodniego w XIX–XX wieku
    Autorzy:
    Załęczny, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2166299.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-15
    Wydawca:
    Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    North-Eastern Mazovia
    sources
    archives
    the 19th century
    the 20th century
    Mazowsze Północno-Wschodnie
    źródła
    archiwalia
    wiek XIX
    wiek XX
    Opis:
    For a historian examining the history of North-Eastern Mazovia in the 19th and 20th centuries, essential will be the records remains of the authorities and institutions, whose functioning is the effect of a changing administrative affiliation of those areas. They preserved in various conditions and are kept in different archives. For the history of those lands in the 19th century, the majority of records are kept in AGAD. These are the fonds related to the activity of the authorities of different level from the period of the Duchy of Warsaw and the Kingdom of Poland. The early 20th century is the time of war and restoring Poland. From that period, the records of the occupant’s authorities preserved as well as the fonds created by the established Polish institutions. They are kept mainly in AAN and in state archives in the area of Mazovia, similarly to the records from the period of th Nazi occupation. Open is the issue of researching the history of North-Eastern Mazovia in the post-war period, for which the archival materials are kept in national archives. The aim of the present dissertation is to help in the search of sources for developing the history of North-Eastern Mazovia.
    Historykowi zajmującemu się badaniem przeszłości Mazowsza Północno- Wschodniego w XIX i XX wieku niezbędne są pozostałości aktowe władz i instytucji, których funkcjonowanie jest efektem zmieniającej się przynależności administracyjnej tych obszarów. Zachowały się one w bardzo różnym stopniu i znajdują się w różnych archiwach. Dla dziejów tych ziem w wieku XIX najwięcej źródeł przechowywanych jest w AGAD-zie. Są to zespoły związane z działalnością organów władzy rożnego szczebla z okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Początek XX wieku to lata wojny oraz odbudowy państwa polskiego. Z tego okresu zachowały się akta władz okupacyjnych oraz zespoły wytworzone przez tworzone instytucje polskie. Znajdują się one przede wszystkim w AAN oraz archiwach państwowych na terenie Mazowsza. Podobnie jest w przypadku akt z lat okupacji hitlerowskiej. Otwartym zagadnieniem jest badanie dziejów Mazowsza Północno-Wschodniego w okresie powojennym, do którego archiwalia znajdują się w archiwach państwowych. Niniejsze opracowanie ma pomóc w poszukiwaniach źródeł do opracowania historii Mazowsza Północno-Wschodniego.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2017, Zeszyt, XXXI; 263-274
    0860-9608
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polonika kościelne XIX i XX wieku w Archiwach Watykańskich (Rzymskich): (wykorzystane i do wykorzystania)
    Autorzy:
    Synowiec, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044676.pdf
    Data publikacji:
    1978
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    XIX wiek
    XX wiek
    archiwum
    zbiory
    historiografia
    Rzym
    Watykan
    19th century
    20th century
    archive
    repertory
    historiography
    Rome
    the Vatican City
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1978, 37; 293-297
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przed. Notatki na marginesach książki Piotra Szaroty Wiedeń 1913
    Before. Notes on the margins of Piotr Szarota’s book Wiedeń 1913
    Autorzy:
    Kuczyńska-Koschany, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1078068.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    World War I
    Vienna
    anticipation
    19th century
    20th century
    Danube Monarchy
    I wojna światowa
    Wiedeń
    antycypacja
    wiek XIX
    wiek XX
    monarchia naddunajska
    Opis:
    Artykuł jest próbą omówienia – szerokiego, kontekstowego i interpretacyjnie otwartego na działania edukacyjne – książki Piotra Szaroty pt. Wiedeń 1913. Autorka proponuje koncept lekturowy oparty na kategorii „przed”, dekonstruujący pojęcie „dawnych, dobrych czasów”, kwestionujący topos „ubi sunt”. Innymi słowy: przekonanie, iż Szarota krytycznie czyta wiedeńską czasoprzestrzeń roku poprzedzającego wybuch I wojny światowej, skłania autorkę omówienia do zarówno empatycznej, jak krytycznej lektury książki Wiedeń 1913.
    The article is a wide, contextual and open attempt on the educational actions at a review of the book Wiedeń 1913 written by Piotr Szarota. The author proposes lecture based on the category of “before”, this concept deconstructs the idea of “good old times”, it questions the “ubi sunt” theme. In other words: the conviction that Szarota creates critical vision of Vienna’s spacetime of the year before the World War I leads author of the review to emphatic as well as critical lecture of the book Wiedeń 1913.
    Źródło:
    Polonistyka. Innowacje; 2016, 3; 75-82
    2450-6435
    Pojawia się w:
    Polonistyka. Innowacje
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródła i stan badań nad życiem i działalnością Marii i Jana Kleniewskich
    Quellen und Forschungsstand zu Leben und Werk von Maria und Jan Kleniewski
    Autorzy:
    Szumił, Halina Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1040722.pdf
    Data publikacji:
    2004-06-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Genealogie
    Familie Kleniewski
    19. Jahrhundert
    20. Jahrhundert
    Geschichte
    Quellen
    geneaologia
    rodzina Kleniewskich
    XIX wiek
    XX wiek
    historia
    źródła
    genealogy
    Kleniewski family
    19th century
    20th century
    history
    sources
    Opis:
    In der Geschichte der polnischen Nation haben sich viele hervorragende Persönlichkeiten und sozial engagie1ie Menschen, die ihrer Umgebung restlos hingegeben waren, einen bleibenden Namen gemacht. Dazu gehören auch die Eheleute Maria geb. Jarocinska (1863-1947) und Jan Kleniewski ( 1945-1918). Beide wurden in ihren Elternhäusern mit lebendigen nationalen und religiösen Traditionen erzogen. Die meisten Jahre ihres Lebens verbrachten sie in der Lubliner Region, wo sie wi1ischaftlich, sozial und karitativ tätig waren. Bisher gibt es keine ernsthafteren Arbeiten über die Kleniewskis. Zwar erschienen bald nach ihrem Tode kurze Lebensbeschreibungen, die aber ihren reichen Persönlichkeiten und ihrer umfangreichen Tätigkeit nicht gerecht werden. Nur Krzysztof Czerwinski schrieb 1983 seine Magisterarbeit über „Die soziale und karitative Tätigkeit von Maria und Jan Kleniewski" (Lublin 1983, Manuskript im Universitätsarchiv der Katholischen Universität Lublin). Dagegen berücksichtigen die anderen Arbeiten das Wirken von Maria und Jan Kleniewski höchstens im Zusammenhang mit der Behandlung verschiedener anderer Themen und erwähnen diese ihre Tätigkeit daher nur ganz allgemein, ohne ein erschöpfendes Bild zu liefern. Daher entstand die Notwendigkeit, eine solche Mühe auf sich zu nehmen. Die vorliegende Veröffentlichung stellt sich das Ziel, die Quellen des gegen-wärtigen Forschungsstandes sowie die bisherigen Arbeiten über Leben und Werk von Maria und Jan Kleniewski zu präsentieren. Darüber hinaus wurde die Arbeit durch Anhänge ergänzt, von denen einer eine Bibliographie der Arbeiten von Maria Kleniewska enthält (Anhang Jfl).
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2004, 81; 301-326
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rzeka Wołga w rosyjskim malarstwie pejzażowym XIX i początku XX wieku
    The Volga River in Russian landscape painting of the 19th and the beginning of the 20th century
    Autorzy:
    Bobilewicz, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012593.pdf
    Data publikacji:
    2015-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    malarstwo pejzażowe
    Rosja
    wiek XIX
    początek XX w.
    rzeka
    Wołga
    landscape painting
    Russia
    19th century
    the begining of the 20th century
    river
    the Volga
    Opis:
    The analysis of various painterly representations of the Volga River as well as its visual shape and meaning in Russian landscape painting of the 19th and the beginning of the 20th century, conducted at the level of iconography, perception and reception of the visual work, as well as at the deep structure level of iconic texts, has revealed the issues of vividness, semantics and emotional saturation of the Volga concept. The changes in the way space is presented, constructed, coded, perceived and felt diversify painterly representations of the Volga, its appearance and functions. Their interpretation, which is determined by two factors: the visual code (the aesthetics of a landscape) and the key to understanding the ‘system of a landscape’, together with the revealing of the diversity and complexity of contexts in which the painterly descriptions of the natural world take shape, and the basic characteristics of poetics and artistic language (formal and functional analysis of the principles and the constant of the landscape: space, the seasonal nature, light, colour, rhythm, etc.) show that in Russian landscape painters’ consciousness, the concept sphere of the artistic natural national landscape is shaped by means of metaphoric-and-symbolic perception of its objects in terms of homogeneous values − sacred, undeveloped, wild and ‘one’s own’ though ‘foreign’. This incorporates the category of an artistic landscape into the context of the semantic unity of ‘nature and culture’, which is important for cultural studies. The discovery of the merits of native landscapes is the most significant element of national self-identification.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2015, 5(8); 291-311
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Okna i ich oprawa architektoniczna w warszawskich kamienicach w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku
    Windows and windows frames in Warsaw tenement houses in the mid 19th century and the beginning of the 20th century
    Autorzy:
    Roguska, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/145911.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Warszawa
    kamienice
    detal
    okna
    wiek XIX druga połowa
    wiek XX pierwsza połowa
    konstrukcja
    materiał
    cechy stylowe
    kolorystyka
    Warsaw
    tenement houses
    detail
    windows
    second half of 19th century
    beginning of the 20th century
    construction
    material
    style features
    colours
    Opis:
    Okna i ich oprawa były w 2. połowie XIX i na początku XX wieku detalem architektury domów, mającym znaczenie nie tylko funkcjonalne, lecz również decydującym o wyrazie estetycznym fasad. Układ okien i opracowanie ich oprawy miały istotny wpływ na kompozycję i stylowy charakter elewacji w dobie historyzmu, secesji i wczesnego modernizmu. W artykule podjęte zostały zagadnienia techniczno-technologiczne (konstrukcji i materiału) stolarki okiennej, kompozycyjno-estetyczne aspekty rozmieszczenia i dekoracyjnego ukształtowania okien, ich podziałów, oprawy i kolorystyki. Z badań wynika, że w warszawskich kamienicach w 2. połowie XIX i na początku XX wieku powszechnie stosowano typ okna ościeżnicowego (podwójnego, z otwieraniem skrzydeł zewnętrznych na zewnątrz). Od połowy pierwszej dekady XX wieku wchodziły w użycie okna półskrzynkowe i skrzynkowe (podwójne, z otwieraniem wszystkich skrzydeł do wewnątrz). W zakresie konstrukcji i podziałów w różnych okresach stosowano: okna podwójne dwuskrzydłowe, okna podwójne dwudzielne z nadślemiem i okna podwójne, trójdzielne lub czterodzielne z nadślemiem, oraz inne wyspecjalizowane rozwiązania (np. okna wystawowe). Omówione zostały przeważające tendencje kompozycji rozmieszczenia okien, ewoluujące wraz z nurtami stylowymi oraz kolorystyka stolarki okiennej. W Warszawie do ok. 1910 r. na zewnątrz okna malowano na ciemno. Następnie zaczęła się upowszechniać barwa biała. Obecnie sytuacja w zakresie kolorystyki i materiału w zachowanych kamienicach odbiega często od pierwotnej wskutek zmian w trakcie użytkowania, odbudowy po zniszczeniach wojennych. Rozpoznanie stanu pierwotnego i uszeregowanie rozwiązań w ciągi chronologiczne ma znaczenie dla prawidłowego projektowania dzisiejszych prac remontowych, konserwatorskich i modernizacyjnych zabytkowej substancji budowlanej.
    In the mid 19th century and in the beginning of the 20th century, windows and window frames were not only a functional detail of residential architecture but also determined the aesthetic aspect of the facade. The layout of windows and window frames had an important impact upon the composition and stylish character of the elevation in the period of historism, Art Nouveau and early modernism. The article addresses technical and technological issues (construction and material) of window woodwork, composition related and aesthetical aspects of layout and decorative form of windows, their divisions, window frames and colours. The research demonstrated that in the second half of the 19th century and in the beginning of the 20th century, windows with window frames were used in Warsaw tenement houses (double windows with eternal wings opening outwards). Casement windows and semi-casement windows (double with all wings opening inwards) started to be used from the mid of the first decade of the 20th century. The following solutions were used in reference to window construction and division in various periods: two-wing double windows, double windows divided into two parts with transom windows, double windows divided into three or four parts with transom windows and other specialised solutions (e.g. shop windows). The article discusses dominating trends of window layout evolving in line with the style and colour of window woodwork. In Warsaw, until approximately 1910, the outside parts of the windows were painted with dark colours. Then white started to become popular. Currently, the reality in reference to colours and materials in preserved tenement houses frequently departs from the original, due to changes in use and reconstruction after war damages. The recognition of the original state and arrangement of solution into chronological order is important for correct design of the current construction, conservation and modernisation works of the historical building substance.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2011, 56, 1; 38-69
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    In the headquarters of the Cracow daily Czas (1848–1934)
    Autorzy:
    Bańdo, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421455.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish press in the 19th and early 20th century
    Cracow – Galicia
    the Cracow daily Czas
    the Cracow boheme
    the cabaret The Green Balloon
    prasa polska
    czasopiśmiennictwo
    Galicja
    Kraków
    XIX wiek
    XX wiek
    krakowski „Czas”
    redakcja „Czasu”
    krakowska bohema
    „Zielony Balonik”
    Opis:
    The article recounts that phase (1848–1934) of the history of the renowned Cracow newspaper Czas [Time], when its editors had their headquarters at a former abbot’s palace at a corner of the Planty Gardens (in 1935, after they moved to Warsaw, the old mansion was torn down). The article deals in some detail with the life of editorial staff and freelancers, their contacts with the Cracow boheme, and especially their involvement in the activities of the literary cabaret The Green Balloon
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2014, 17, 2
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-67 z 67

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies