Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Problemy z wdrażaniem reformy trydenckiej w biskupstwie wileńskim w XVI wieku

Autorzy:

Pawlikowska-Butterwick, Wioletta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690149.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Cathedral chapter
Wilno-Vilnius-Vilna
sixteenth-century
Council of Trent
kapituła katedralna
Wilno
wiek XVI
Sobór Trydencki

Opis:

The text concerns the problem of the implementation of the reforms of the Council of Trent in the Grand Duchy of Lithuania, mainly in the case of the diocese of Vilna (Vilnius, Wilno). On the basis of sources originating from the cathedral chapter (now preserved in the Wróblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences) and transcripts (preserved in the Czartoryski Library in Kraków) the question has been addressed of the resistance among the clergy – nominally associated with Vilna Cathedral – to the implementation of the Tridentine reforms. The existence of the phenomenon is attested indirectly by examples of breaches of discipline by clergymen, including problems of drunkenness and relations with women. Among the factors contributing to the resistance of the chapter to the Tridentine reforms we can count the plural tenure of benefices. The effects on parish life of the accumulation of benefices can be discovered from the records of visitations. The problem of non-residence can be considered one of the main factors which led to group disintegration, and also to the changing roles and social functions of clergymen.
Tekst dotyczy problemu realizacji reform Soboru Trydenckiego w Wielkim Księstwie Litewskim głownie na przykładzie diecezji wileńskiej. W oparciu o źródła o proweniencji kapitulnej (dziś przechowywane w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie) oraz wypisy z nich (przechowywane w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie) podjęta została próba udzielenia odpowiedzi na pytanie o przejaw oporu duchowieństwa – nominalnie związanego z kościołem katedralnym w Wilnie – wobec wdrażanych reform trydenckich. O istnieniu zjawiska pośrednio świadczą przykłady dotyczące łamania dyscypliny duchowieństwa, problemy pijaństwa kleru czy życia duchownych z kobietami. Zaś do czynników wskazujących na problemy kapituły wobec reformy trydenckiej zaliczyć można kumulację beneficjów. O tym, jak kumulacja beneficjów przekładała się na życie parafii, dowiadujemy się choćby z przeprowadzanych wizytacji. Natomiast brak rezydencji przy kościele zaliczyć można do jednej z głównych przyczyn prowadzących do pogłębiania się zjawiska dezintegracji grup, w tym także do zmiany roli i społecznych funkcji duchownych.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2015, 1
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Ostatni fort zachodu ku wschodnim rubieżom – Wilno jako obóz i obszar warowny w latach 1922–1939
The last western fort on the eastern frontier – Wilno as a fortified camp and area in 1922–1939
Последняя крепость Запада на восточной границе – Вильнюс в качестве лагеря и укрепленного района в 1922–1939 годах

Autorzy:

Kucharski, Szymon

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1925277.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Wojskowe Biuro Historyczne

Tematy:

Wilno
obóz warowny
obszar warowny
garnizon
fortyfikacje
budownictwo wojskowe
Wilno (Vilnius)
fortified camp
fortified area
garrison
fortifications
military engineering
Вильнюс
казарма
казарменная территория
гарнизон
фортификация
военное строительство

Opis:

Artykuł opisuje organizację, przemiany i funkcjonowanie unikatowego organu wojskowej administracji terenowej, jakim było Dowództwo Obszaru Warownego „Wilno”, ze szczególnym uwzględnieniem jego infrastruktury – zespołów koszarowych, magazynów, szlaków komunikacyjnych i fortyfikacji. Wokół Wilna, będącego największym polskim garnizonem, rozpoczęto bowiem w 1923 r. prace fortyfikacyjne, mające na celu uczynić miasto zdolnym do obrony okrężnej przez kilka tygodni. Z przyczyn finansowych i organizacyjnych prace te nie zostały jednak nigdy ukończone, a ich rezultat był bardzo skromny – wzniesiono zaledwie 4 schrony bojowe i niecałe 100 magazynów amunicji. Obiektom tym nie dane było sprawdzić się w walce – specjalnie sformowane w Wilnie oddziały forteczne użyto w 1939 r. na innych odcinkach frontu. Znaczna część budowli wojskowych w Wilnie przetrwała jednak do dziś i jest unikatowym świadectwem pionierskiego okresu inżynierii wojskowej II Rzeczypospolitej.
The article describes the organization, transformations and functioning of a unique military territorial administration entity, i.e. the Command of the Fortified Area “Wilno” (Vilnius), focusing especially on its infrastructure – the complexes of barracks, warehouses, communication routes and fortifications. In 1923 fortification works were initiated around Wilno, the largest Polish garrison, aiming at making the city capable of all-round defence for several weeks. For financial and organizational reasons these works have never been finished and their results were quite modest – only 4 combat bunkers and not nearly 100 ammunition warehouses were built. These objects were not destined to be tested in combat – the fortress units, specially formed in Wilno, were used in 1939 on other sectors of the front. However, a considerable part of the military buildings in Wilno has survived until today and consitutes a unique legacy of the pioneer period of military engineering of the Second Polish Republic.
В статье описывается организация, эволюция и функционирование уникального органа территориального военного управления, которым являлся штаб укрепленной области „Вильнюс”, в особенности его инфраструктуры – казарм, складов, транспортных путей и оборонительных сооружений. Вокруг Вильнюса, крупнейшего польского гарнизона, уже в 1923 г. было начато фортификационное строительство с целью обеспечить круговую оборону города в течение нескольких недель. Ввиду финансовых и организационных причин эти работы не были окончены, а их результат оказался весьма скромным – были построено всего 4 бункера и менее 100 складов боеприпасов. Этим объектам не суждено было участвовать в войне – специально сформированные в Вильнюсе воинские части были использованы в 1939 г. на других участках фронта. Значительная часть военных построек в Вильнюсе, однако, сохранилась до наших дней и представляет собой уникальное свидетельство новаторского этапа в развитии военной инженерии 2-й Полской Республики.

Źródło:

Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2016, XVII (LXVIII), 2-3 (256-257); 145-200
1640-6281

Pojawia się w:

Przegląd Historyczno-Wojskowy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Polish sports press in the Wilno Region in the interwar period: Ilustrowany Tygodnik Sportowy (1921–1922)
Wileński „Ilustrowany Tygodnik Sportowy” (1921–1922). Z dziejów polskiej prasy sportowej na Wileńszczyźnie w dwudziestoleciu międzywojennym

Autorzy:

Zimnoch, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2135675.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

History of Polish sports press in the 20th century
Wilno (Vilnius) in the interwar period
Ilustrowany Tygodnik Sportowy
„Ilustrowany Tygodnik Sportowy” (Wilno)
historia prasy sportowej
województwo wileńskie

Opis:

W artykule dokonano analizy „Ilustrowanego Tygodnika Sportowego” wydawanego w Wilnie w latach 1921–1922. Było to pierwsze czasopismo sportowe ukazujące się na tych ziemiach po I wojnie światowej. Badania te ukazały tematykę zamieszczonych w nim materiałów, zaangażowanie redaktorów i autorów artykułów, a przede wszystkim cel i rolę wydawania czasopisma.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2022, 25, 1
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Kazimierz Maria Krzyżanowski (13 II 1893–15 VI 1927)
Kazimierz Maria Krzyżanowski (13th of February 1893–15th June 1927)

Autorzy:

Żukowski, Przemysław M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/924026.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

Kazimierz Maria Krzyżanowski
Jagiellonian University in Kraków
Faculty of Law and Administration
Stefan Batory University in Wilno (Vilnius University)
State Treasury Solicitors’ Office
history of law
administrative law
administrative

Opis:

Krzyżanowski was the son of Stanisław, who was a professor of history at Jagiellonian University, and Wanda, née Studnicka. His younger brother, Witold, was a professor of political economy and dean of the Law Faculty at Jagiellonian University. After his matura exams at St. Anne’s gymnasium he began to study at the Law Faculty at Jagiellonian University. After graduation he went on to complete a doctoral degree. In the meantime, he spent one term listening to lectures at the University of Vienna. Following which he started to work as a volunteer apprentice in the National Bank of Poland. He also began an apprenticeship as a barrister. After the First World War he worked at the State Treasury Solicitors’ Office, first in Cracow, then in Vilnius. His work in public administration had its influence on Krzyżanowski’s academic interests. In 1924 he published Trybunał Kompetencyjny. Studium z zakresu polskiego prawa publicznego, which qualified him for UJ’s veniam legendi in 1925. At the same time, due principally to a shortage of scientific staff, a chair of administrative law at the Stefan Batory University in Vilnius sat vacant. Krzyżanowski seemed to be the best candidate, but negotiations between the State Treasury Solicitors’ Office and the University were very long. Krzyżanowski was forced to give lectures as a substitute professor for several years, because the Ministry of Religion and Public Education didn’t permit him to be a titular professor. They treated his work at the University as being extraneous. Finally, on January 1, 1927 Krzyżanowski was reassigned to the State Treasury Solicitors’ Office in Vilnius and he also received permission to lecture at the University in Vilnius. Unfortunately, he died within a few months after a short illness. The paper contains a biography of Kazimierz Maria Krzyżanowski, along with an inventory of his scientific output.

Źródło:

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2014, 7, 4; 593-628
2084-4115
2084-4131

Pojawia się w:

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Wileńska pediatria (1919-1939)
Pediatrics in Vilnius (1919-1939)

Autorzy:

Urbanek, Bożena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2089500.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

Vilnius
Vilnius University
pediatrics
Wilno
Uniwersytet Wileński
pediatria

Opis:

The article aims to show the development of pediatrics in Vilnius (Wilno) in the Borderlands of the Second Polish Republic in the interwar period. The text presents the beginnings of the organizational, scientific and staffing process, and it employs the sources from the Lithuanian Central State Archives (Lietuvos centrinis valstybės archyvas), as well as address lists and medical journals from the period.

Źródło:

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2020, 65, 4; 67--79
0023-589X
2657-4020

Pojawia się w:

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Przyczynek do biografii rodziny Durunczów
A contribution to the biography of the Duruncza family

Autorzy:

Kološevska, Zita

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/40084943.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik

Tematy:

Duruncza
Erynczek
Karaimi
Wilno
Karaims
Vilnius

Opis:

Tekst dotyczy wileńskiego okresu rodziny Izaaka Duruncza, właścicieli fabryki tytoniu i sklepu tytoniowego. Ukazuje losy wdowy, Bejmy Duruncza oraz ich dzieci – Nazły/Anastazji, Mojżesza i Samuela –  jako spadkobierców, a także kontynuatorów działalności charytatywnej na rzecz rozbudowania kolonii karaimskiej w Wilnie.
The text concerns the Vilnius period of the family of Izaak Duruncza, the owner of a tobacco factory and a tobacco shop. It shows the history of the widow, Bejma Duruncza, and their children - Nazły/Anastazja, Mojżesz and Samuel - as heirs, as well as continuators of charitable activities for the expansion of the Karaim colony in Vilnius.

Źródło:

Almanach Karaimski; 2023, 12; 113-158
2300-8164

Pojawia się w:

Almanach Karaimski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Samuel Dickstein and his publication on Ignacy Domeyko’s master’s dissertation (thesis) at University in Vilna

Autorzy:

Banionis, Juozas

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/783450.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Umiejętności

Tematy:

history of science in Central and Eastern Europe (Poland, Lithuania), Samuel Dickstein, Ignacy Domeyko, University of Vilna (Wilno, Vilnius), master’s thesis, history of differential calculus
historia nauki w Europie Środkowo-Wschodniej (Polska, Litwa), S. Dickstein, I. Domeyko, Uniwersytet w Wilnie (Vilna, Vilnius), praca magisterska, historia rachunku różniczkowego

Opis:

Samuel Dickstein founded the journal Wiadomości Matematyczne in Warszaw, of which he edited and published 47 volumes in the years 1897–1939. One of them (volume XXV, 1921) presented the scientific work (thesis) of the famous 19th century scholar and teacher – Ignacy Domeyko (1802–1889). It was written in 1822 to obtain a master’s degree in philosophy at University of Vilna (Wilno, now Vilnius). The original manuscript of I. Domeyko is has not been preserved.This report reveals the circumstances and content of the master’s dissertation written by I. Domeyko.
Samuel Dickstein założył czasopismo Wiadomości Matematyczne w Warszawie, a w latach 1897–1939 redagował i publikował 47 tomów. W jednym z nich (tom XXV, 1921) zaprezentowano pracę naukową (praca magisterska) słynnego XIX wieku uczonego i nauczyciela – Ignacego Domeyko (1802–1889), który został napisany w 1822 roku w celu uzyskania tytułu magistra filozofii na Uniwersytecie w Vilna (Wilno, obecnie Vilnius). Oryginalny rękopis I. Domeyko zniknął.Artykuł ten ujawnia okoliczności i treść pracy magisterskiej napisanej przez I. Domeyko.

Źródło:

Studia Historiae Scientiarum; 2020, 19
2451-3202

Pojawia się w:

Studia Historiae Scientiarum

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Koronacja Matki Boskiej Ostrobramskiej w Wilnie 2 lipca 1927 roku
Coronation of Our Lady of the Gate of Dawn in Vilnius on July 2, 1927

Autorzy:

Wąsowicz, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/570761.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej

Tematy:

Matka Boża Ostrobramska
koronacje obrazów maryjnych
archidiecezja wileńska
Our Lady of the Gate of Dawn
coronations of Marian images
Archdiocese of Vilnius (Wilno)

Opis:

Rok 2017 jest czasem jubileuszy związanych z kultem maryjnym w Polsce i na świecie. W Kościele powszechnym, na czoło wysuwa się 100. rocznica objawień Matki Bożej w Fatimie. W Polsce w roku bieżącym przypominamy także o 300. rocznicy koronacji obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze (1717), czy też 140. rocznicy objawień maryjnych w Gietrzwałdzie (1877). Nieco zapomnianą zaś rocznicą wydaje się w tym gronie 90-lecie koronacji obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej w Wilnie, która odbyła się 2 lipca 1927 roku. Kult Matki Bożej Miłosierdzia znacznie dziś wykracza poza archidiecezję wileńską. Jest obecny także na terenie diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Artykuł omawia przygotowanie i przebieg uroczystości koronacyjnych oraz prezentuje dwa dokumenty z nią związane.
2017 is the time of jubilees related to the Marian devotion in Poland and in the world. In the universal Church, the 100th anniversary of the apparitions of Our Lady of Fatima is on the forefront. In Poland this year we also recall the 300th anniversary of the coronation of the image of Our Lady at Jasna Góra (1717) and the 140th anniversary of the Marian apparitions in Gietrzwałd (1877). The anniversary of the coronation of the image of Our Lady of the Gate of Dawn in Vilnius on July 2, 1927, seems to have been somewhat forgotten. The worship of Our Lady of Mercy goes far beyond the Vilnius Archdiocese. It is also present in the diocese of Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg). This article discusses the preparation and conduct of coronation celebrations and presents two related documents.

Źródło:

Rocznik Skrzatuski; 2017, 5; 159-172
2300-8296

Pojawia się w:

Rocznik Skrzatuski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Z biblioteki proboszcza antokolskiego ks. Benedykta Szamotulskiego
From the library of the parish priest of the Antakalnis,23 the Rev. Benedykt Szamotulski

Autorzy:

Czyż, Anna S.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1026681.pdf

Data publikacji:

2011-12-16

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Antokol
parafia
Wilno
księgozbiór
parish
Vilnius
library

Opis:

The article presents five books, which were in possession of the Rev. Benedykt Szamotulski (1620-1686), one of the most active Canons Regular of the Lateral in the seventeenth–century Republic of Poland, the parish priest of the St Peter and St Paul’s Church in the Antakalnis in Vilnius. These are the titles which were identified thanks to the ownership entries: Andreae Alciati Emblemata cum commentariis Claudii Minois I. C. Francisci Sanctii Brocensis et Notis Laurentii Pignorii Patavini… (published in Padua in 1621), Vox turturis seu de Florenti usque ad nostra tempora SS. Benedicti, Dominici, Francisci... (published in Cologne in 1638), Xenia et sermones problematicae cum paradoxis et baculo (published in Mainz in 1647), Practica prudentiae politicae et militaris in 246 axiomata congesta... (published in Vilnius in 1670) and Vitis mystica. Viti verae, quae Christus est... (published in Cologne in 1677). Although the mentioned books are typical examples of private libraries of Canons Regular of the Lateral, they were used by the Rev. Benedykt Szamotulski for designing the ideological program of the interior of the St Peter and St Paul’s Church in the Antakalnis in Vilnius. A particularly valuable book in the Rev Szamotulski’s library was Vox turturis seu de Florenti usque ad nostra tempora SS. Benedicti, Dominici, Francisci…,,. It was previously in possession of Władysław IV. The evidence of this ownership is superexlibris with the coat of arms of the House of Vasa with the Order of the Golden Fleece. So far, this book has not been mentioned in the literature on the book collections of the House of Vasa.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2011, 96; 23-37
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Słynący cudami wileński obraz Matki Boskiej Sapieżyńskiej
The Miraculous Image of our Lady Sapieżyńska

Autorzy:

Berazo-Komarynska, Ivona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1953686.pdf

Data publikacji:

2005

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

Matka Boska Sapieżyńska
Wilno
Our Lady Sapieżyńska
Vilnius

Opis:

Odszukanie i sięgnięcie do nie drukowanych źródeł archiwalnych wydobyło na światło dzienne nieznane dotąd fakty i ukazało nietypowe losy średniowiecznego ołtarza. Pozwoliło również na uporządkowanie najnowszych faktów historycznych, dotyczących zabytku, którego dzieje zostały zamknięte dopiero w ostatnim dziesięcioleciu XX w. Z dużym prawdopodobieństwem udało się określić miejsce i czas powstania obiektu na przełom XV-XVI w. Podobieństwo układu ikonograficzno-formalnego przemawia za możliwością powstania obrazu w strefie oddziaływania sztuki Krakowa. Przeprowadzona analiza wydaje się wykluczać pierwotną hipotezę, że prace nad zmianą podobrazia zostały wykonane po pożarze w 1610 r, jak również przypisywanie autorstwa nieznanemu litewskiemu malarzowi. Wydaje się, że z wielkim prawdopodobieństwem, chociaż wciąż hipotetycznie, udało się również określić autora zmian kompozycyjnych w II poł. XVII w. Mógł nim być Franciszek Lekszycki.
Sources that have not been printed yet were found in the archives and used, which brought to light facts that had been unknown and showed the untypical history of a medieval altar. It also allowed putting in order the most recent historical facts about the painting whose history was closed only in the last decade of the 20th century. It is most likely that it was painted at the break of the 15th century, and its iconographic-formal arrangement argues for the possibility that it had its origin in Cracow. The analysis made in the article seems to exclude the former hypothesis that work on changing the groundwork was done after a fire in 1610, as well as the one saying that an unknown Lithuanian painter was the painter of the picture. It also seems very likely, albeit still hypothetical, that the painter who did the changes in the composition of the painting in the second half of the 17,h century could be Franciszek Lekszycki.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 97-112
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Historia Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1919–1939)

Autorzy:

Zemanek, Alicja
Köhler, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/783458.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Umiejętności

Tematy:

Ogród Botaniczny w Wilnie
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie
kolekcje roślin
nauczanie botaniki
Jean Emmanuel Gilibert
Konstanty Prószyński (Proszyński)
Franciszek Ksawery Skupieński
Józef Trzebiński
Piotr Wiśniewski
Botanic Garden in Vilna (Wilno, Vilnius)
Stefan Batory University
plant collections
teaching botany
Jean-Emmanuel Gilibert

Opis:

Ogród Botaniczny Uniwersytetu w Wilnie był łącznie przez ponad 70 lat placówką należącą do botaniki polskiej. Utworzony w 1781 r. przez Jeana Emmanuela Giliberta (1741–1814), w praktyce funkcjonujący od 1782 r., działał do 1842 r., kiedy to został zlikwidowany przez rosyjskiego zaborcę. W 1919 r. założono w nowym miejscu Ogród Botaniczny Uniwersytetu Stefana Batorego (czynny od 1920 r.), pełniący funkcję zakładu pomocniczego dwóch zakładów (katedr) botanicznych. Organizatorem i pierwszym dyrektorem był w latach 1920–1923 fizjolog roślin – Piotr Wiśniewski (1884–1971). W latach 1924–1937 kierownictwo sprawował Józef Trzebiński (1867–1941) – mykolog, jeden z twórców polskiej fitopatologii, a w latach 1937–1939 – Franciszek Ksawery Skupieński (1888–1962) – badacz śluzowców. Dla rozwoju Ogrodu duże zasługi położył główny ogrodnik, czyli inspektor Konstanty Prószyński (Proszyński; 1859–1936), były właściciel ziemski, przyrodnik amator, autor jednej publikacji mykologicznej, zatrudniony w latach 1919–1936. Ogród, obejmujący ok. 2 ha, usytuowany był w zakolu rzeki Wilii zwanym Zakretem (po litewsku Vingis), poza centrum miasta. Mimo trudności finansowych założono tutaj działy roślin analogiczne do istniejących w innych ogrodach botanicznych: systematyki ogólnej, flory krajowej, roślin piaskowych (psammofilnych), roślin uprawnych, ekologii roślin, alpinarium, torfowisko wysokie, a także arboretum oraz gatunki wodne i błotne. W latach 1926–1929 wybudowano szklarnię dla uprawy roślin ciepłych stref klimatycznych. Grupy ilustrujące roślinność różnych typów siedlisk odzwierciedlały rozwój ekologii i fitosocjologii w nauce tego okresu. Liczba uprawianych gatunków wzrastała w miarę upływu czasu: od 1347 w latach 1923/1924 do ok. 2800 w okresie 1936/1937. Począwszy od 1923 r. zaczęto wydawać drukowane katalogi nasion. Prowadzono tutaj doświadczenia do prac naukowych, m.in. z zakresu fitopatologii. Kolekcje roślin wykorzystywano w czasie zajęć ze studentami, a także do edukacji młodzieży szkolnej i szerokiej publiczności. Po przyłączeniu Wilna do Litwy w 1939 r. władze litewskie zamknęły Uniwersytet Stefana Batorego, kończąc tym samym historię polskiego ogrodu botanicznego. Obecnie jego teren jest jednym z działów Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wileńskiego (dział „Vingis” – Vilniaus universiteto botanikos sodas). Nadal służy studentom i mieszkańcom miasta, a kwitnące rośliny używane są do ozdabiania uniwersyteckich sal i uświetniania uroczystości.
The university in Vilna (Lithuanian: Vilnius), now Vilniaus universitetas, founded in 1579 by Stefan Batory (Stephen Báthory), King of Poland and Grand Duke of Lithuania, was a centre of Polish botany in 1780-1832 and 1919-1939. The Botanic Garden established by Jean-Emmanuel Gilibert (1741–1814) in 1781 (or, actually, from 1782) survived the loss of independence by Poland (1795), and a later closure of the University (1832), and it continued to function until 1842, when it was shut down by Russian authorities. After Poland had regained independence and the University was reopened as the Stefan Batory University (SBU), its Botanic Garden was established on a new location (1919, active since 1920). It survived as a Polish institution until 1939. After the Second World War, as a result of changed borders, it found itself in the Soviet Union, and from 1990 – in the Republic of Lithuania. A multidisciplinary research project has been recently launched with the aim to create a publication on the history of science at the Stefan Batory University. The botanical part of the project includes, among others, drafting the history of the Botanic Garden. Obtaining electronic copies of archival documents, e.g. annual reports written by the directors, enabled a more thorough analysis of the Garden’s history. Piotr Wiśniewski (1884–1971), a plant physiologist, nominated as Professor in the Department of General Botany on 1 June 1920, was the organiser and the first director of the Garden. He resigned from his post in October 1923, due to financial problems of the Garden. From October 1923 to April 1924, the management was run by the acting director, Edward Bekier (1883–1945), Professor in the Department of Physical Chemistry, Dean of the Faculty of Mathematics and Natural Sciences. For 13 subsequent years, i.e. from 1 May 1924 to 30 April 1937, the directorship of the Garden was held by Józef Trzebiński (1867–1941), a mycologist and one of the pioneers of phytopathology in Poland, Head of the Department of Botany II (Agricultural Botany), renamed in 1926 as the Department of Plant Taxonomy, and in 1937 – the Department of Taxonomy and Geography of Plants. From May 1937 to 1939, his successor as director was Franciszek Ksawery Skupieński (1888–1962), a researcher of slime moulds. Great credit for the development of the Garden is due to the Inspector, i.e. Chief Gardener, Konstanty Prószyński (Proszyński) (1859–1936) working there from 1919, through his official nomination in 1920, until his death. He was an amateur-naturalist, a former landowner, who had lost his property. Apart from the work on establishing and maintaining the Garden’s collection, as well as readying seeds for exchange, he published one mycological paper, and prepared a manuscript on fungi, illustrated by himself, containing descriptions of the new species. Unfortunately, this work was not published for lack of funds, and the prepared material was scattered. Some other illustrations of flowering plants drawn by Prószyński survived. There were some obstacles to the further development of the institution, namely substantially inadequate funds as well as too few members of the personnel (1–3 gardeners, and 1–3 seasonal workers). The area of the Garden, covering approx. 2 hectares was situated on the left bank of the Neris river (Polish: Wilia). It was located on sandy soils of a floodplain, and thus liable to flooding. These were the reasons for the decision taken in June 1939 to move the Garden to a new site but the outbreak of the Second World War stood in the way. Despite these disadvantageous conditions, the management succeeded in setting up sections of plants analogous to these established in other botanical gardens in Poland and throughout the world, i.e. general taxonomy (1922), native flora (1922), psammophilous plants (1922), cultivated plants (1924/1925), plant ecology (1927/1928), alpinarium (1927–1929), high-bog plants (1927–1929), and, additionally – in the 1920s – the arboretum, as well as sections of aquatic and bog plants. A glasshouse was erected in 1926–1929 to provide room for plants of warm and tropical zones. The groups representing the various types of vegetation illustrated the progress in ecology and phytosociology in the science of the period (e.g. in the ecology section, the Raunkiaer’s life forms were presented). The number of species grown increased over time, from 1,347 in 1923/1924 to approx. 2,800 in 1936/1937. Difficult weather conditions – the severe winter of 1928 as well as the snowless winter and the dry summer of 1933/34 contributed to the reduction of the collections. The ground collections, destroyed by flood in spring of 1931, were restored in subsequent years. Initially, the source of plant material was the wild plant species collected during field trips. Many specimens were also obtained from other botanical gardens, such as Warsaw and Cracow (Kraków). Beginning from 1923, printed catalogues of seeds offered for exchange were published (cf. the list on p. ... ). Owing to that, the Garden began to participate in the national and international plant exchange networks. From its inception, the collection of the Garden was used for teaching purposes, primarily to the students of the University, as well as for the botanical education of schoolchildren and the general public, particularly of the residents of Vilna. Scientific experiments on phytopathology were conducted on the Garden’s plots. After Vilna was incorporated into Lithuania in October 1939, the Lithuanian authorities shut down the Stefan Batory University, thus ending the history of the Polish Botanic Garden. Its area is now one of the sections of the Vilnius University Botanic Garden (“Vingis” section – Vilniaus universiteto botanikos sodas). In 1964, its area was extended to 7.35 hectares. In 1974, after establishing the new Botanic Garden in Kairenai to the east of Vilnius, the old Garden lost its significance. Nevertheless, it still serves the students and townspeople of Vilnius, and its collections of flowering plants are often used to decorate and grace the university halls during celebrations.

Źródło:

Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 301-345
2451-3202

Pojawia się w:

Studia Historiae Scientiarum

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Wileńskie miejsca Adama Mickiewicza utrwalone we współczesnych przewodnikach po Mieście wieszczów. (Refleksje językoznawcy-filologa)
Vilnius places of Adam Mickiewicz preserved in current travel guides to the City of the Three Bards. (Reflections of the linguist-philologist)

Autorzy:

Węgorowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1400627.pdf

Data publikacji:

2016-12-19

Wydawca:

Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny

Tematy:

Mickiewicz
Vilnius
place
erudite linguistics
Wilno
miejsce
językoznawstwo erudycyjne

Opis:

Uniwersytet Wileński, adresy kolejnych miejsc zamieszkania, nazwy miejsc koleżeńskich spotkań, adres loży masońskiej, nazwy domów, w których tętniło wileńskie życie towarzyskie, adresy wydawnictwa Józefa Zawadzkiego, Teatr Wielki przy ulicy Trockiej, Klasztor Bazylianów, Ogród Botaniczny profesora Jundziłła, ogród z austerią „Chiny”, traktiernia „Tivoli”, Belmont – góra filaretów, Ostra Brama, Katedra Wileńska, Kościół św. Jana, międzywojenna ulica Mickiewicza..., wszystkie te miejsca związane z autorem Pana Tadeusza stały się przyczynkiem do lingwistycznofilologicznych rozważań, uzasadniających tezę, że Wilno jest Miastem Mickiewicza, który spędził w nim jeden z najbardziej interesujących okresów swojego życia. Wileńskie nazwy wyekscerpowane ze współczesnych przewodników po Mieście romantyków, zinterpretowane zgodnie z zasadami językoznawstwa erudycyjnego, „ocalają od zapomnienia” nie tylko sygnowane nimi mickiewiczowskie miejsca; pozwalają też na rekonstrukcję tamtej wileńskiej topografii.
Vilnius University, addresses of subsequent residences, the names of meeting places, address of a masonic lodge, names of the houses in which Vilnius social life flourished, addresses of Józef Zawadzki’s publishing house, Grand Theater on Trakų Street, Basilian Monastery, Konrad Room, professor Jundziłł’s Botanical Garden, garden with osteria “Chiny”, eatery “Tivoli”, Belmont – mountain of the Philarets, Gate of Dawn, Vilnius Cathedral, Church of St. Johns, interwar Mickiewicz Street... – all these places related to the author of Sir Thaddeus became the reason for linguistic philological reflections defending the thesis that Vilnius is the City of Mickiewicz, who spent one of the most interesting periods of his life there. The Vilnius names excerpted from current travel guides to the City of Romantics and interpreted in accordance with the rules of erudite linguistics not only save Mickiewicz’s places from consigning to oblivion, but also permit to reconstruct Vilnius topography.

Źródło:

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2016, 2; 59-80
2450-3584

Pojawia się w:

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Wileńskie pismo „Comoedia” – jeszcze jedno ogniwo awangardy

Autorzy:

Szawerna-Dyrszka, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2030931.pdf

Data publikacji:

2018-12-16

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

“Comoedia”
journal
avant-garde
Żagary
Vilnius
„Comoedia”
czasopismo
awangarda
Wilno

Opis:

The article describes the Vilniusian paper dedicated to art and culture called “Comoedia”. Until now, this monthly magazine has been described as a theatrical paper between 1938-1939. The author of the paper justifies the argument, that the periodical being the last published initiative of “Walking Wolf”, is an unnoticed “missing link” so far-considering the chain of the Polish interwar avant-garde in literature.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2018, 13, 8; 293-303
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Mgr Nadzieja Rojecka (1898-1986), botanik i fitopatolog
Mgr Nadzieja Rojecka (1898-1986), botanist and phytopathologist

Autorzy:

Gąsiorowski, Stefan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/11543301.pdf

Data publikacji:

2021-12-30

Wydawca:

Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik

Tematy:

Nadzieja Rojecka
botanika
fitopatologia
Wilno
Toruń
Puławy
botany
phytopathology
Vilnius

Opis:

W artykule przedstawiono dzieje życia i pracy naukowej Karaimki Nadziei Rojeckiej (1898-1986), która uzyskała magisterium z botaniki po studiach uniwersyteckich w Wilnie i Toruniu, a następnie pracowała w charakterze asystentki w Uniwersytecie Wileńskim i Toruńskim oraz w Stacji Ochrony Roślin w Wilnie i Toruniu, w końcu Instytucie Ochrony Roślin w Puławach. Należała w Polsce do wybitnych specjalistek w swojej dziedzinie badawczej.
The article presents the history of the life and scientific work of Karaim Nadzieja Rojecka (1898-1986), who obtained her master's degree in botany after university studies in Vilnius and Toruń, and then worked as an assistant at the University of Vilnius and Toruń and at the Plant Protection Station in Vilnius and Toruń, and finally the Institute of Plant Protection in Puławy. She was one of the eminent specialists in her research field in Poland.

Źródło:

Almanach Karaimski; 2021, 10; 45-60
2300-8164

Pojawia się w:

Almanach Karaimski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Ofiary czy bohaterowie? Dzieci w narracji wystawy o Holokauście w Muzeum Żydowskim w Wilnie
Victims or heroes? Children in the narrative line of Holocaust exhibition at the Jewish Museum in Vilnius

Autorzy:

Zaborski, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/15012824.pdf

Data publikacji:

2022-06-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN

Tematy:

Holocaust
museum
children
Lithuania
Vilnius
Holokaust
muzeum
dzieci
Litwa
Wilno

Opis:

Autor analizuje stałą wystawę poświęconą Holokaustowi, prezentowaną w Muzeum Żydowskim w Wilnie (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus/Vilna Gaon State Jewish Museum). Sprawdza, jakie miejsce zajmują najmłodsze ofiary Zagłady w linii narracyjnej tej ekspozycji? Pyta, czy poświęcone są im odrębne elementy stałej wystawy, czy raczej dziecięce losy są „wpisane” w ogólny przekaz dotyczący dokumentowych tutaj wydarzeń? Czy twórcy placówki skupili się na tragicznym wymiarze dziecięcych losów czy raczej zaprezentowali je przez pryzmat bohaterskich czynów i dokonujących ich postaci? A zatem – czy w centrum przekazu znalazła się śmierć ofiar czy śmierć bohaterów? I wreszcie – czy jest tu miejsce na prezentowanie Ocalonych? Badania, których efekty prezentowane są w artykule, dotyczą również tego, czy narracja w muzeum jest poświęcona konkretnym, indywidualnym postaciom czy raczej społeczności anonimowych uczestników wojennych wydarzeń. W centrum zainteresowania znajduje się również pytanie o to, czy muzealny przekaz zatrzymuje się na poziomie prezentacji faktów, czy wychodzi poza ten obszar i obejmuje również przestrzeń promowania określonych wartości. Innymi słowy – czy obok sfery kognitywnej jest tu także miejsce dla elementów aksjologicznych? Czy celem jest jedynie edukacja skupiona na przekazywaniu rzetelnej wiedzy – czy raczej proces kształcenia społeczno-politycznego, którego celem staje się kreowanie określonych postaw moralnych?
The author analyses the permanent exhibition devoted to the Holocaust at the Vilna Gaon State Jewish Museum (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus). He tries to find out what the place of the youngest victims of the Holocaust is in the narrative line of the exhibition. He asks whether there are separate elements of the permanent exhibition devoted to them or the children's fates are "inscribed" in the general message about the events documented there. Are the creators of the museum focused on the tragic dimension of children's fates or do they present them through the prism of heroic deeds showing the individuals who performed them? Thus – is the death of the victims or the death of the heroes at the centre of the message? And finally – is there a place to present the Survivors? The research, the results of which are presented in the paper, is also an aim to answer whether the narrative line of the museum is devoted to specific individuals or to a community of anonymous participants of war events. The central point is also if the museum's message focuses just on presenting facts or goes beyond this area and includes the space for promoting specific values. In other words: is there a place for axiological elements in addition to the cognitive sphere? Is the goal just education focused on passing on reliable knowledge or on the process of socio-political education, the aim of which is to create specific moral attitudes?

Źródło:

Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 1; 101-121
2300-195X

Pojawia się w:

Kultura i Społeczeństwo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Vilniaus universiteto bibliotekos paleotipai. Katalogas, sudaré Nojus Feigelmanas, Irena Daugirdaité, Petras Račius, Vilnius 2003, s. 584

Autorzy:

Pietrzkiewicz, Iwona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040487.pdf

Data publikacji:

2005-12-16

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

stare druki
Polska
Wilno
historia
old prints
Polska
Vilnius
history

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2005, 84; 402-404
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Kontrakt z Henrykiem (Heinrichem) Küntzowem z 1634 roku na ołtarz główny do katedry wileńskiej – cenne źródło z rozproszonego Archiwum Katedralnego do jej barokowego wystroju

Autorzy:

Czyż, Anna Sylwia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/33339224.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Vilnius
cathedral
Henryk Küntzow
Bishop Abraham Voina
canons of Vilnius
Wilno
katedra
bp Abraham Woyna
kanonicy wileńscy

Opis:

Artykuł przytacza cenne źródło do wczesnobarokowego, niezachowanego wystroju katedry wileńskiej, które zostało zniszczone w 1655 roku, kiedy rozpoczęła się pięcioletnia okupacja Wilna przez wojska moskiewskie. Twórcą ołtarza, który został ściśle dopasowany do gotyckiego prezbiterium, był snycerz z Nieświeża Henryk Küntzow. Wykonał on ołtarz wukondygnacyjny i pozłacany, zapewne oparty o schemat łuku triumfalnego. Powstanie takiej struktury z jednej strony wiązało się z przemianami we wnętrzach świątyń w duchu kontrreformacji, a z drugiej strony wpisywało się w doposażanie katedry wileńskiej przed uroczystościami przeniesienia relikwii św. Kazimierza do nowo wzniesionej kaplicy – sanktuarium (1636).
The article cites a valuable source for the early-Baroque, unpreserved decoration of Vilnius Cathedral, which was destroyed in 1655, when the five-year occupation of Vilnius by Moscow troops began. The creator of the altarpiece, which was visually matched to the Gothic chancel, was a woodcarver from Nyasvizh, Henryk Küntzow. He made a two-tiered, gilded altarpiece, probably based on the scheme of a triumphal arch. The creation of such a structure, on the one hand, was associated with changes in the interiors of churches in the spirit of the Counter-Reformation, and on the other hand, was part of the retrofitting of the Vilnius Cathedral prior to the celebration of the transfer of the relics of St Casimir to the newly erected chapel-sanctuary (1636).

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 121; 57-68
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Glossa do karaimskiej sfragistyki
Glossary for Karaite Sigillography

Autorzy:

Witkowski, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/979644.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik

Tematy:

pieczęci
Karaimskie organizacje
Wilno
Troki
hachan
hazzan
seals
Karaite orgaznizations
Vilnius

Opis:

Very little is known about the Karaite seals used during time of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The development of the administration in the Russian Empire forced Karaites to use these seals. However the new reality that emerged following the introduction of a new law in the Republic of Poland in 1936 offered them a chance to change some aspects of official Karaite iconography.

Źródło:

Almanach Karaimski; 2015, 4; 127-144
2300-8164

Pojawia się w:

Almanach Karaimski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Officials Association of the Stefan Batory University in Vilnius – Contribution to the Genesis of Trade Unions in the Interwar Period

Autorzy:

Dąbrowski, Przemysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/619313.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

trade unions
Vilnius
associations
Stefan Batory University in Vilnius
związki zawodowe
Wilno
stowarzyszenia
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie

Opis:

Working in the years 1925–1939, the Officials Association of the Stefan Batory University in Vilnius, was a trade union. Subject to the provisions of the Regulation Commissioner General of the Eastern Lands on associations and unions of 25 September 1919 and then the Decree of the President of the Republic on 27 October 1932 Law on Associations. The area of its activity covers the entire Earth Vilnius. The primary statutory objective was to protect the professional interests of officials employed at the Stefan Batory University in Vilnius. Besides, the Association gave assistance to its members and engaged in numerous external socio-cultural initiatives, often supporting them financially.
Działający w latach 1925–1939 Związek Urzędników Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie stanowił związek zawodowy. Podlegał on pod przepisy rozporządzenia Komisarza Generalnego Ziem Wschodnich o stowarzyszeniach i związkach z dnia 25 września 1919 r., a następnie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. – Prawo o stowarzyszeniach. Obszar jego aktywności obejmował całą Ziemię Wileńską. Nadrzędnym celem statutowym była obrona interesów zawodowych urzędników zatrudnionych na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Poza tym Związek udzielał pomocy swoim członkom oraz angażował się w liczne zewnętrzne inicjatywy kulturalno-społeczne, często wspierając je finansowo.

Źródło:

Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375

Pojawia się w:

Studia Iuridica Lublinensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

O inwestycjach budowlanych Wazów w Wilnie
On the Vasas’ Building Investments in Vilnius

Autorzy:

Czyż, Anna Sylwia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1832666.pdf

Data publikacji:

2021-10-25

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Wazowie
Wilno
XVII w.
architektura
the Vasas
Vilnius
seventeenth century
architecture

Opis:

Artykuł traktuje o budowlach Wazów w Wilnie w kontekście nie tyle architektonicznym, ile treści ideowych. Waga inwestycji Wazów wynikała z tradycji jagiellońskiej opieki nad miastem oraz miejsca, jakie Wilno zajmowało w Rzeczypospolitej.
The article deals with the Vasa buildings in Vilnius not in the context of their architecture but their ideological content. The importance of the Vasa investments resulted from the Jagiellonian tradition of taking care of the city and the place that Vilnius occupied in the Polish-Lithuanian Commonwealth.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 211-228
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Disciplinary Responsibility of Advocates in the Interwar Period – Vilnius casus of Stanisław Węsławski (1896–1942)

Autorzy:

Dąbrowski, Przemysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/618435.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Stanisław Węsławski
disciplinary liability
interwar period
Vilnius
odpowiedzialność dyscyplinarna
dwudziestolecie międzywojenne
Wilno

Opis:

Stanisław Węsławski was a lawyer from the office. He was appointed by the court on appeal. Being aware of the “hopelessness” of the matter, failed to different deadlines. It was against him disciplinary action, which ultimately led to the imposition of the penalty warning.
Stanisław Węsławski, na mocy ówcześnie obowiązujących przepisów, był pełnomocnikiem z urzędu. Został powołany przez sąd w postępowaniu odwoławczym. Mając świadomość „beznadziejności” sprawy, uchybił różnym terminom. Zostało przeciwko niemu wszczęte postępowanie dyscyplinarne, które ostatecznie zakończyło się wymierzeniem kary upomnienia.

Źródło:

Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 2
1731-6375

Pojawia się w:

Studia Iuridica Lublinensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Formy upamiętnienia Józefa Piłsudskiego w Wilnie i na Wileńszczyźnie w latach 1936-1939. Próba reasumpcji
Forms of commemorating Józef Piłsudski in Vilnius and the Vilnius Region from 1936 to 1939. An attempt at recapitulation

Autorzy:

Bojarski, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2050162.pdf

Data publikacji:

2021-11-05

Wydawca:

Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

Tematy:

Józef Piłsudski
pogrzeb serca
Wilno
Wileńszczyzna
upamiętnienie
cmentarz na Rossie
funeral of the heart
Vilnius
Vilnius Region
commemoration
Rasos cemetery

Opis:

Niniejszy artykuł przedstawia różnorodne formy upamiętnienia Józefa Piłsudskiego w Wilnie i na Wileńszczyźnie. Jego uzupełnienie stanowią zdjęcia z uroczystości złożenia szczątków Marii Piłsudskiej i serca Józefa Piłsudskiego do specjalnie przygotowanego mauzoleum. Załączone fotografie pochodzą ze zbiorów Instytutu Północnego im. W. Kętrzyńskiego oraz osób prywatnych. Tekst powstał w oparciu o najnowszą literaturę, wspomnienia z epoki oraz prasę z okresu międzywojennego. Przy okazji 85 rocznicy tego wydarzenia, warto odnotować, że pamięć o Józefie Piłsudskim ma szczególny wymiar na Warmii i Mazurach – regionie licznie zamieszkałym przez przesiedleńców z Wileńszczyzny i ich potomków.
This article is concerned with various expressions of commemorating Józef Piłsudski in Vilnius and in the Vilnius region. It is complemented by photos from the ceremonial deposition of the remains of Maria Piłsudska and the heart of Józef Piłsudski within a specially prepared mausoleum. The photos derive from the collections of the Northern Institute of W. Kętrzyński and from private individuals. The text is based on the latest literature, memories from the period and the press from the interwar period. On the occasion of the 85th anniversary of this event, it is worth noting that the memory of Józef Piłsudski has a special place in Warmia and Masuria - a region inhabited by displaced people from the Vilnius Region and their descendants.

Źródło:

Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 313, 3; 487-510
0023-3196
2719-8979

Pojawia się w:

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie 1924–1939

Autorzy:

Ilgiewicz, Henryka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/681315.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

interwar Vilnius, Vilnius libraries, Vilnius societies, The Society for the Friends of the Stefan Batory University Library in Vilnius
Wilno – okres miedzywojenny, biblioteki wilenskie, towarzystwa wilenskie, Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego wWilnie

Opis:

The Society for the Friends of the Stefan Batory University Library in Vilnius was active during 1924–1939. Initiated and established by the University’s Rector, Professor Alfons Parczewski, the Society’s purpose was attending to the needs of the Library as well as supporting its interests and development. For this purpose, the Society made every effort to arouse interest in the Library’s affairs throughout the broadest range of society. It found and obtained for the Library valuable publications and manuscripts, solicited and collected financial gifts for the Library’s needs and organized and supported exhibits inside the Library itself. Count Marian Broel-Plater presided over the Society during all the years of its existence.
Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie działało wlatach 1924–1939. Inicjatorem jego załozenia był rektor Uniwersytetu Stefana Batorego, profesor Alfons Parczewski. Celem Towarzystwa było sledzenie potrzeb Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego wWilnie oraz wspieranie jej interesów irozwoju. Wtym celu Towarzystwo dokładało wszelkich staran, by wzbudzic zainteresowanie sprawami biblioteki wjak najszerszych warstwach społeczenstwa, wynajdywało inabywało dla biblioteki wartosciowe druki irekopisy, wyjednywało izbierało dary pieniezne na potrzeby biblioteki, wspierało nansowo organizowane w bibliotece wystawy. Na czele Towarzystwa przez cały czas jego istnienia stał bibliol hrabia Marian Bröel-Plater.

Źródło:

Folia Bibliologica; 2019, 61
2449-8246
1230-2376

Pojawia się w:

Folia Bibliologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Kraina „od Boga zapomniana”. Językowy obraz Litwy w pismach Józefa Piłsudskiego

Autorzy:

Misiak, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/608453.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Piłsudski
Litwa
Wilno
językowy obraz Litwy
Lithuania
Vilnius
linguistic image of Lithuania

Opis:

W artykule został zrekonstruowany językowy obraz Litwy wyłaniający się z wypowiedzi Józefa Piłsudskiego. Podstawę analizy stanowią wydane w okresie międzywojennym Pisma zebrane Marszałka, a ponadto publikowane zarówno w II Rzeczypospolitej, jak i na emigracji na łamach warszawskiej i londyńsko-nowojorskiej „Niepodległości” jego listy. Językowy obraz Litwy przedstawiony został w trzech aspektach: historycznym, perspektywicznym i osobistym. Słowami kluczami, niezbędnymi do zrozumienia toku rozumowania i emocji narratora, są „niewola”, „zgoda” i „miłe Wilno”.
The article is the first attempt to reconstruct a language image of Lithuania emerging from Józef Piłsudski’s statements and comments. The analysis is based on the Collected Works (Pisma zebrane) of the Marshal, and on his letters that appeared both in the Second Polish Republic, and in emigration, in the Warsaw and London-New York periodical Niepodległość. The language image of Lithuania is presented in three aspects: historical, perspectival, and personal. The keywords necessary to understand both the train of thought and emotions of the narrator are: captivity, concord, and pleasant Vilnius.

Źródło:

Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 1
0419-8824

Pojawia się w:

Dzieje Najnowsze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Źródła do dziejów Kościoła Katolickiego w archiwach wileńskich
Quellen zur Geschichte der katholischen Kirche in Wilnaer Archiven

Autorzy:

Szot, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1039965.pdf

Data publikacji:

2008-06-27

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Geschichte
Quelle
Vilna
Archiv
historia
źródła
Wilno
archiwum
history
sources
Vilnius
archive

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2008, 89; 73-83
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Wileńskie Koło Związku Bibliotekarzy Polskich (1923-1939)
Vilnius Circle of the Union of Polish Librarians (1923–1939)

Autorzy:

Ilgiewicz, Henryka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/14544658.pdf

Data publikacji:

2023-01-30

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

Wilno
Wileńskie Koło Związku Bibliotekarzy Polskich
bibliotekarstwo
organizacje bibliotekarzy
bibliotekarze wileńscy
ruch bibliotekarski
Vilnius – Vilnius Circle of the Polish Librarians’ Union
librarianship
librarian organizations
Vilnius librarians
librarian movement

Opis:

The Vilnius Circle of the Union of Polish Librarians was active in the years 1923-1939. The Circle aimed to deepen the librarianship knowledge of its members, to promote knowledge of libraries and librarianship in the Vilnius area, to watch over the proper development of minor libraries and to facilitate active participation in the nationwide librarianship movement. To this end, the Circle organized reading and discussion meetings, visits to Vilnius libraries and archives, established and maintained ties with the central authorities of the Union of Polish Librarians in Warsaw, the circles of the union in other cities, as well as organizations with a similar scope of activity. The number of members of the Circle in particular years ranged from 37 to 54, and the presidents of the Circle were Ludwik Czarkowski, Stefan Rygiel, Adam Łysakowski. The Vilnius Circle was officially dissolved in the autumn of 1939 by order of the Lithuanian authorities, but in the first years of the war it continued its activities clandestinely, which were expressed mainly in mutual assistance of librarians.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2022, 16, 4; 543-562
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

W poszukiwaniu sposobów do życia – uwarunkowania społeczno-polityczne kresowej inteligencji urzędniczej w XIX stuleciu. Przypadek Stanisława Dolińskiego
In search of the „ways to live” – socio-political determinants of borderland intelligence in the nineteenth century. The case of Stanisław Doliński

Autorzy:

Korybut-Marciniak, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/687513.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

urzędnicy
XIX wiek
Wilno
szlachta
inteligencja
officials
19th century
Vilnius
nobility
intelligentsia

Opis:

The forming social group – the intelligentsia of Lithuanian-Belarussian lands came from impoverished nobility. The article discusses the legal, social and political conditions, in which the official intelligentsia constituted itself. It shows the determinants of its development and the motives for choosing careers in the Russian administration. He analyzes the social composition of individual administrative officials before the outbreak of the January Uprising. He also cites an example of an official biography of the impoverished nobleman Stanisław Doliński.
Formująca się grupa społeczna – inteligencja ziem litewsko-białoruskich wywodziła się ze zubożałej szlachty. Artykuł dotyczy warunków prawnych, społecznych i politycznych, w  jakich inteligencja urzędnicza się konstytuowała. Ukazuje uwarunkowania jej rozwoju oraz motywy wyboru karier w administracji rosyjskiej. Analizuje skład społeczny poszczególnych urzędów administracyjnych przed wybuchem powstania styczniowego. Przytacza też przykład urzędniczej biografii zubożałego szlachcica Stanisława Dolińskiego.

Źródło:

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2018, 19; 123-140
2450-6796

Pojawia się w:

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Spór o Wilno: wielość obrazów
The dispute over Vilnius: the multiplicity of images

Autorzy:

Chutnik, Agata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/687572.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

kultura pamięci
stosunki polsko-litewskie
Wilno
culture of remembrance
Polish-Lithuanian relations
Vilnius

Opis:

Vilnius plays an important role both for Lithuanian Poles and Lithuanians. By Lithuanians, it is understood as the historical capital of the state, the beginnings of the Lithuanian state. For Lithuanian Poles, in turn, Vilnius it is often a place of identification and a private homeland, a place of residence their ancestors. This article relates to the images of Vilnius presented by narrators during the interviews. I will try to illustrate the multiplicity of approaches using quotes from narrators. These images will show how important history is, especially in contemporary public debate and interpersonal relations, despite frequent declarations that it is currently not playing a role in everyday life.

Źródło:

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2017, 18; 149-159
2450-6796

Pojawia się w:

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Rola wileńskiego typografa Józefa Zawadzkiego w rozwoju czasopiśmiennictwa polskiego na Litwie w epoce porozbiorowej
Role of the Vilnius editor Józef Zawadzki in the development of the Polish periodical press in Lithuania in the partition age

Autorzy:

Kowal, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/968022.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

“Gazeta Literacka Wileńska” (“Vilnius Literary Newspaper”)
Józef Zawadzki
Lithuania
book announcements
periodic press
Vilnius University
Vilnius
„Dziennik Wileński”
“dziennik wileński” (“vilnius daily”)
„gazeta literacka wileńska”
józef zawadzki
litwa
ogłoszenia księgarskie
prasa periodyczna
uniwersytet wileński
wilno

Opis:

Józef Zawadzki, the Vilnius bookseller and the editor, the animator of many important publishing undertakings, contributed extremely effectively to sustaining and the development of the scientific‑literary movement in Lithuania in the partition age. Moreover, he became involved very actively in coming into existence and publishing periodicals. He spared no effort to publish “Vilnius Daily” (in both periods of appearing it) or “Vilnius Literary Newspaper”. All action taken in this direction resulted from Zawadzki’s belief that magazines would influence the cultural life of the country very positively and be a place of the constructive criticism, as well as publishing and book advertisements. He cared about it both as the experienced editor, for whom the evaluation of published work was extremely helpful in gradual developing publishing successive initiatives, and for the bookseller caring for the information about the available writing production so that it could get through to the widest circle of recipients and arouse their interest.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 34, 4
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Fenomen hazardu („hazardziku”) ulicznego w Drugiej Rzeczypospolitej. Casus województwa wileńskiego
The Phenomenon of Street Gambling in the Second Polish Republic. The Case of the Vilnius Voivodeship

Autorzy:

Rodak, Mateusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2105976.pdf

Data publikacji:

2021-08-14

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

hazard
Druga Rzeczpospolita
Wilno
województwo wileńskie
prawo
prawo skarbowe
loteria
gambling
Second Republic of Poland
Vilnius
Vilnius Voivodeship
law
fiscal law
lottery

Opis:

W październiku 1927 r. weszło w życie prezydenckie rozporządzenie, które regulowało zasady postępowania z osobami uzależnionymi od hazardu. To pierwsze świadectwo zmiany paradygmatu w myśleniu o tych, którzy nie radzili sobie z nałogiem. W praktyce nowe przepisy niewiele zmieniały, niemniej wykpiwany dotychczas problem powoli stawał się elementem dyskursu m.in. medycznego. W obawie przed niekontrolowanym rozwojem instytucji oferujących możliwość udziału w rozrywkach stricte hazardowych (loterie, wyścigi, zakłady bukmacherskie, kasyna itd.) już u zarania Drugiej Rzeczypospolitej wprowadzono monopol loteryjny. Upaństwowiono również proceder wyścigów konnych. Równocześnie jednak z państwowymi, legalnymi formami hazardu działało w Polsce międzywojennej podziemie hazardowe, to „ekskluzywne” (ruleciarnie), i to plebejskie. Temu drugiemu poświęcony jest niniejszy artykuł.
In October 1927, a presidential decree entered into force that regulated the treatment rules of gambling addicts. It was the first evidence of a change in thinking about those who could not cope with addiction. In practice, the new regulations did not change much; nevertheless, the problem that had been ridiculed until then slowly became an element of discourse, also a medical one. In fear of the uncontrolled development of institutions offering the opportunity to participate in strictly gambling entertainment (lotteries, races, bookmakers’ bets, casinos, etc.), a lottery monopoly was introduced at the dawn of the Second Republic of Poland. Horse racing was also nationalised. At the same time, however, together with state legal forms of gambling, the gambling underground was operating in interwar Poland, both the ‘exclusive’ (roulette parlours) and the plebeian one. The article deals with the latter.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2021, 128, 2; 601-635
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

WALKA O TZW. REWINDYKACJĘ WILEŃSKICH DÓBR KULTURY PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
STRUGGLE FOR THE SO-CALLED RECLAMATION OF CULTURAL GOODS IN VILNIUS AFTER WORLD WAR II

Autorzy:

Roman, Olkowski,

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/432799.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków

Tematy:

Wilno
rewindykacja
Muzeum Narodowe w Warszawie
Maria Rzeuska
muzealia
zbiory wileńskie
Vilnius
reclamation
National Museum in Warsaw
museum exhibits
Vilnius collections

Opis:

The article describes the so-called requisition campaign carried out in Vilnius city and region and Kaunas, Lithuania, the aim of which was to recover the cultural heritage which was supposed to stay abroad as a result of the change of borders after World War II for the Polish State and its citizens People connected with the Cultural Department established by the Polish Committee of National Liberation in 1944 at the Office of the Chief Plenipotentiary for Evacuation in the Lithuanian Soviet Socialist Republic. The Cultural Department carried out this activity under the Agreement between the Polish Committee of National Liberation and the Government of the Lithuanian Soviet Socialist Republic regarding the evacuation of Polish citizens from Soviet Lithuania and Lithuanian citizens from Poland concerning the mutual repatriation of peoples. The article aims to recall the private collections and most important cultural institutions in Vilnius from the period before 1939 which failed to be transported from Vilnius to Poland, despite the great efforts of many people. However, regardless of the result, the actions described and those who conducted them deserve to be recalled and mentioned in the subject-matter literature.
Tematem artykułu są działania tzw. akcji rewindykacyjnej prowadzone na terenie Wilna, Wileńszczyzny i tzw. Litwy Kowieńskiej, których celem było uratowanie dla Państwa Polskiego i jego obywateli dorobku kulturalnego, mającego pozostać poza obszarem kraju na skutek zmiany granic po II wojnie światowej. Ratowaniem zabytków, archiwów i bibliotek zajmowały się osoby związane z Wydziałem Kultury utworzonym przez Rząd PKWN w 1944 r. przy Urzędzie Głównego Pełnomocnika do Spraw Ewakuacji w Litewskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Wydział Kultury prowadził działalność w następstwie podpisania Układu pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium Litewskiej SSR i ludności litewskiej z terytorium Polski, mówiącego o wzajemnej repatriacji ludności. Zamiarem artykułu jest przywołanie kolekcji prywatnych i najważniejszych instytucji kulturalnych Wilna sprzed 1939 r., których mimo ogromnego wysiłku wielu osób, w większości nie udało się przewieść z Wilna do Polski. Jednak – niezależnie od wyników – opisane działania i przeprowadzające je osoby zasługują na ich przypomnienie i utrwalenie w literaturze przedmiotu.

Źródło:

Muzealnictwo; 2017, 58; 195-207
0464-1086

Pojawia się w:

Muzealnictwo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Koncepcje przynależności Wileńszczyzny i kultura dyskusji na forum obrad Sejmu Wileńskiego od 4 lutego do 1 marca 1922 r.
The concepts of ‘belonging’ in the Vilnius Region and culture of discussions at the sessions of the Sejm of Vilnius 4th of February – 1st of March 1922

Autorzy:

Błażejczyk, Paweł

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/621777.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Wilno, Wileńszczyzna, endecja, Sejm Wileński 1922, kultura dyskursu politycznego, doktryny międzywojnia.
Vilnius, Vilnius region, National Democracy fraction, Sejm of Vilnius 1922, culture of political discussion, doctrines of interwar.

Opis:

The question of ‘belonging’ in the Vilnius Region became a significant problem in Pol- ish – Lithuanian relations following World War I. The Polish population of this region spontanously expressed its will to join the reborn Polish state. It was treated by them as a natural historical consequence and as an example of the tradition and the work and goals of previous generations. In the elections of January 8th 1922, this will was formally expressed. It was confirmed by the proceedings of the elected Sejm, which was domi- nated by the Polish National Democracy fraction (aka the Polish Central Elections’ Com- mittee). Minutes of the sessions of the Sejm show that different concepts for the future of the Vilnius Region were presented. Discussions were of a highly emotional character with MPs using arguments in personam. Similarly, accusations were vented about past events. However, the debate was meritous and demonstrated sound political argument. The debate in the Sejm of the Vilnius Region ended on Feb. 20th 1922, when the act on joining the Polish state was passed, along with some additional declarations regarding its execution.

Źródło:

Miscellanea Historico-Iuridica; 2016, 15, 2; 301-315
1732-9132
2719-9991

Pojawia się w:

Miscellanea Historico-Iuridica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Józefa Ignacego Kraszewskiego krytyczny ogląd Literatury w Wilnie w początku XIX wieku
Józef Ignacy Kraszewski’s Critical View on the Literature in Vilnius in the Early Nineteenth Century

Autorzy:

Kowal, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1375998.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Józef Ignacy Kraszewski
krytyka literacka
literatura
Litwa
Wilno
literary criticism
literature
Lithuania
Vilnius

Opis:

Artykuł poświęcony jest omówieniu jednego z pierwszych krytycznych tekstów autorstwa Józefa Ignacego Kraszewskiego, pt. Literatura w Wilnie w początku XIX wieku. Stanowi on fragment Pamiętników ogłaszanych przez bardzo jeszcze podówczas młodego, bo zaledwie 25-letniego, przyszłego powieściopisarza na łamach „Tygodnika Petersburskiego” w 1837 r. Biorąc pod uwagę wiek autora, w prezentowanej wypowiedzi uderza przede wszystkim dojrzałość oraz bezkompromisowość formułowanych ocen i opinii. Tylko bowiem taki rodzaj krytyki miał w przekonaniu Kraszewskiego rację bytu. The article presents one of the first critical texts by Józef Ignacy Kraszewski entitled Literature in Vilnius at the beginning of the 19th century (Literatura w Wilnie w początku XIX wieku). The text is a part of Memoires which were being published in the Petersburg weekly Tygodnik Petersburski in 1837 by the very young at that time (twenty-five-year-old) future writer. Bearing in mind the young age of the author, what is amazing in this work is his maturity but also the intransigence of his assessments and opinions, for he was sure that these features of literary criticism were its raison d’être.
The article presents one of the first critical texts by Józef Ignacy Kraszewski entitled Literature in Vilnius at the beginning of the 19th century (Literatura w Wilnie w początku XIX wieku). The text is a part of Memoires which were being published in the Petersburg weekly Tygodnik Petersburski in 1837 by the very young at that time (twenty-five-year-old) future writer. Bearing in mind the young age of the author, what is amazing in this work is his maturity but also the intransigence of his assessments and opinions, for he was sure that these features of literary criticism were its raison d’être.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2018, 4; 199-135
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Muzycy i muzyka w kręgu rodziny Węsławskich w Wilnie
Music and Musicians Associated with the Węsławski Family in Vilnius

Autorzy:

Piekarski, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/25806409.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Wilno
Witold Węsławski
Stanisław Węsławski
Karol Szymanowski
Ludomir Różycki
Tadeusz Szeligowski
salon
Vilnius

Opis:

Rodzina Węsławskich tworzyła w Wilnie przez ponad pół wieku dom o wyjątkowym znaczeniu dla tego miasta. Do 1939 r. mieszkanie Węsławskich stanowiło jeden z najważniejszych prywatnych salonów muzycznych w II RP, w którym często brzmiały utwory kompozytorów Młodej Polski. Sam adres Węsławskich wiązał się z wcześniejszymi tradycjami muzycznymi zapoczątkowanymi przez Stanisława Moniuszkę, tworząc w ciągu stu lat (1840–1940) genius loci tej wileńskiej kamienicy. Muzyką interesował się zarówno Witold Węsławski (z zawodu lekarz), jak i jego syn Stanisław Węsławski (z zawodu prawnik), który był też znanym w Wilnie publicystą, kompozytorem i organizatorem życia muzycznego. W jego salonie, który prowadził wraz z żoną Adą z Hryszkiewiczów, spotykała się wileńska elita świata muzyki i sztuki II RP z Witoldem Hulewiczem, Tadeuszem Szeligowskim, Tadeuszem Sleńdzińskim i innymi. Do wyjątkowych gości należał Karol Szymanowski. Z muzykaliów rodziny Węsławskich do dziś zachowały się trzy zeszyty, w tym dwa zbiory muzyki polskiej z końca XIX w. i pierwszych dwóch dekad XX wieku. Zachowane kompozycje Karola Szymanowskiego czy Ludomira Różyckiego wskazują na to, że w Wilnie pilnie śledzono najnowsze osiągnięcia kompozytorów polskich. Działo się tak mimo prowincjonalizmu i peryferyjności Wilna – zarówno przed 1918 r., jak i po tej dacie (choć stało się na nowo miastem uniwersyteckim). Czy dom Węsławskich był pod tym względem chlubnym wyjątkiem, trudno dziś jednoznacznie stwierdzić. Z pewnością zainteresowanie współczesną muzyką polską przekazywane było w tej rodzinie z pokolenia na pokolenie. Ponieważ dom był otwarty dla wielu przedstawicieli polskich elit międzywojennego Wilna, poza samymi domownikami również liczni goście mieli okazję usłyszeć tam utwory nieraz rzadko lub nigdy nie prezentowane podczas koncertów publicznych. W ten sposób ranga domu Węsławskich znacznie wykraczała poza typową konwencję salonu towarzyskiego.
For more than half a century, up to 1939, the Węsławski family’s home in Vilnius was a place of unique importance to the city, one of the Second Polish Republic’s most important private music salons, where works by Young Poland composers were frequently performed. The address was also associated with earlier musical traditions initiated by Stanisław Moniuszko, and for a hundred years (1840–1940) those traditions constituted the genius loci of that tenement house in Vilnius. Both the physician Witold Węsławski and his son, the lawyer Stanisław Węsławski, pursued an interest in music. The latter was also a well-known Vilnius columnist, composer and organiser of musical life. The salon that he ran with his wife Ada (née Hryszkiewicz) was a meeting place for the elite of the Vilnius interwar musical and artistic world, which included Witold Hulewicz, Tadeusz Szeligowski and Ludomir Sleńdziński. Special guests included Karol Szymanowski. Three books of music from the Węsławski family collection have been preserved to our times, including two collections of Polish music from the late nineteenth and early twentieth century. The works by Karol Szymanowski and Ludomir Różycki which they contain prove that, despite the provincial character of this city, on the periphery of Poland at that time, Vilnius kept a close eye on the latest achievements of Polish composers, both before 1918 and afterwards (when the university was restored). Whether the Węsławski salon was a notable exception in this respect is hard to judge from today’s perspective. What is certain is that interest in contemporary Polish music was passed down in that family from one generation to the next. Since the Węsławskis’ home was open to many representatives of the Polish interwar elite in Vilnius, besides the household members, numerous guests also had the chance to hear works that were rarely or never performed in public. For this reason, the Węsławski family home was much more than a mere conventional salon.

Źródło:

Muzyka; 2022, 67, 2; 63-90
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Oikologiczna lektura Kamienicy za Ostrą Bramą Wandy Niedziałkowskiej-Dobaczewskiej
An oikological reading of Kamienica za Ostrą Bramą by Wanda Niedziałkowska-Dobaczewska

Autorzy:

Samborska-Kukuć, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28408235.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Wanda Niedziałkowska-Dobaczewska
Kamienica za Ostrą Bramą
interwar Vilnius
oikology
Wilno międzywojenne
oikologia

Opis:

W artykule podjęta została interpretacja zapomnianej powieści regionalnej Wandy Niedziałkowskiej-Dobaczewskiej Kamienica za Ostrą Bramą (1928). Kluczem otwierającym tekst jest potraktowana swobodnie, ale funkcjonalnie refleksja oikologiczna. Mieszkańców tytułowej kamienicy, którzy zamieszkują w niej tymczasowo, łączy bowiem myśl o własnym Domu – utraconym lub upragnionym, w każdym z tych przypadków idealizowanym. Kamienica „murawiewowskiego” prałata, niegdysiejszego właściciela kamienicy, którego zjawa straszy lokatorów, jest rodzajem miniatury Wilna, a światopogląd jej obecnych przejściowych mieszkańców synekdochą mentalności ludzi z północnych Kresów, ludzi zmęczonych czasem zaborowym, po wojnie owładniętych marazmem i poddających się rugowaniu przez Innych. Powieść była wyrazem obaw pisarki o losy tych terenów w związku ze społeczno-polityczną sytuacją w okresie międzywojennym. Kamienica „murawiewowskiego” prałata, niegdysiejszego właściciela kamienicy, którego zjawa straszy lokatorów, jest rodzajem miniatury Wilna, a światopogląd jej obecnych przejściowych mieszkańców synekdochą mentalności ludzi z północnych Kresów, ludzi zmęczonych czasem zaborowym, po wojnie owładniętych marazmem i poddających się rugowaniu przez Innych. Powieść była wyrazem obaw pisarki o losy tych terenów w związku ze społeczno-polityczną sytuacją w okresie międzywojennym.
The article aims to interpret a long forgotten region-bound novel by Wanda Niedziałkowska-Dobaczewska Kamienica za Ostrą Bramą [A house behind the Gate of Dawn] (1928). The key to understanding the text, provided in its opening, is a free-form but functionally salient oikological reflection. The inhabitants of the tenement house evoked in the title, who reside there but temporarily, are united in thinking about their own Home – lost or longed for, in either case – idealised. The tenement house of the ‘Muraviev’ prelate, its former owner, whose phantom haunts the tenants, is a miniature version of Vilnius, and the worldview of its current temporary residents is a synecdoche of the mentality of people from the northern borderlands, tired of the circumstances of living in a partitioned land, overwhelmed by mental stagnation after the war and resigned to being humiliated by the Others. The novel was an expression of the writer’s anxiety about what would become of this land in view of the socio-political situation during the interwar period.

Źródło:

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2023, 12; 83-93
2299-7458
2449-8386

Pojawia się w:

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Codzienne niesnaski, kłótnie, awantury i bijatyki – przemoc wśród i wobec wileńskich mieszczanek w pierwszej połowie XVIII wieku. Wstęp do badań

Autorzy:

Manyś, Bernadetta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690097.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

codzienność
kłótnie
awantury
bijatyki
przemoc
mieszczanki
Wilno
everyday life
quarrels
fights
violence
townswomen
Vilnius

Opis:

Celem niniejszego artykułu jest wstępna charakterystyka zagadnienia przemocy wśród i wobec wileńskich mieszczanek. Na podstawie analizy wybranych przykładów prześladowania kobiet, zawartych na kartach ksiąg sądu burmistrzowskiego i radzieckiego stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania: na ile księgi sądu burmistrzowskiego i radzieckiego miasta Wilna dostarczają wiadomości o przemocy stosowanej wobec wilnianek, jakie jej formy zostały na ich kartach odnotowane oraz czy wileńskie mieszczanki występują w nich wyłącznie w roli ofiar? Zastrzec należy, że niniejszy artykuł stanowi jedynie przyczynek do badań nad zagadnieniem przemocy wśród i wobec wileńskich mieszczanek w pierwszej połowie XVIII w.
The purpose of this article is to outline the main characteristics of the issue of violence among and against Vilnian townswomen. Basing on the analysis of the selected examples of the persecution of women contained in the Mayor and City Council Court Books of the capital city of the Grand Duchy of Lithuania, I tried to answer the following questions: To what extent these books give us the information about violence against women of Vilnius; which forms of violence were noted in court books, and whether the townswomen were victims only? It is important to add that the article is only a contribution to further research into the subject of the violence among and against Vilnian townswomen in the first half of the 18th century.

Źródło:

Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
2450-8454
2450-8446

Pojawia się w:

Rocznik Lituanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Przyczynek do biografii ks. Piotra Żylińskiego (1816-1887)
Ein Beitrag zur Biographie von P. Piotr Żyliński

Autorzy:

Wodzianowska, Irena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040333.pdf

Data publikacji:

2006-12-15

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Biografie
katholische Kirche
Vilna
Mińsk
biografia
Kościół katolicki
Wilno
biography
Catholic Church
Vilnius
Minsk

Opis:

Die Geschichte des Bistums Wilna im 19. Jahrhundert widerspiegelt die schwierige Situation der katholischen Kirche im Russischen Reich. In der – nach der Verbannung von Adam Krasiński nach Wiatka (1863) – ihres Bischofs beraubten Diözese regierte für kurze Zeit P. Józef Bowkiewicz, der noch versuchte, eine gewisse Unabhängigkeit von den Zivilbehörden zu bewahren. Nach seinem Tode wurde auf Geheiß des Wilnaer Generalgouverneurs K. Kaufmann dann ein den zaristischen Behörden gegenüber viel loyaler eingestellter Nachfolger eingesetzt – P. Piotr Żyliński (1816-1887). Die beigefügten Archivdokumente stammen aus den im Staatlichen Russischen Historischen Archiv in Petersburg aufbewahrten Akten über P. Żyliński. Das erste Dokument betrifft den Akt der Wahl Żylińskis durch das Domkapitel zum Administrator der Diözese. Żylińskis Tätigkeit als Herrscher der Diözese Wilna und seit 1869 auch der Diözese Minsk charakterisiert die traurige Zeit des Übereinkommens mit der russischen Verwaltung. Wegen seiner unrechtmäßigen Herrschaft in der Diözese und der von ihm vollzogenen Veränderungen in der Liturgie wurde der regierungstreue Administrator schließlich vom Heiligen Stuhl exkommuniziert. Während seines Urlaubs im Jahre 1882 hielt sich P. Żyliński in Rom auf, wo er eine Beichte ablegte. Nach der Zurücknahme seiner Exkommunizierung schrieb er einen Brief an Prälat K. Linkin, der während seiner Abwesenheit die Diözese leitete. Darin verlieh der Verfasser seiner Reue und seinem Bedauern über seine falschen Entscheidungen Ausdruck (Dokument 2). Nach seiner Rückkehr nach Wilna übte er dann auch keinerlei administrative Funktionen mehr aus. Von den meisten Geistlichen und Gläubigen wurde er ignoriert, da es dem Heiligen Stuhl gelungen war, Bischof Karol Hryniewieciki in Wilna einzusetzen (1883). Ein Jahr darauf schrieb er einen Brief an den Zaren (Dokument 3), in dem er diesen um eine angemessene Rente für seinen 15-jährigen Dienst auf dem Posten des Administrator der Diözese bat, auf den er, wie er selbst unterstrich, ja von den Zivilbehörden berufen worden war.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2006, 86; 371-378
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Benedictina w zbiorach wileńskich (XVI-XIX w.)
Benedictina in Wilnaer Sammlungen (16.-19. Jahrhundert)

Autorzy:

Witkowski, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041011.pdf

Data publikacji:

2002

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

katholische Kirche
Kloster
Diözese
Vilnius
Kościół katolicki
klasztor
diecezja
Wilno
Catholic Church
monastery
diocese

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2002, 78; 325-382
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Franciszek Skoryna i inni drukarze z Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony Polskiej na łamach wileńskiej prasy białoruskojęzycznej w latach 1909–1918. Przyczynek do dziejów kształtowania białoruskich stereotypów narodowych
The figures of Francysk Skaryna and other printers from the Grand Duchy of Lithuania and the Kingdom of Poland in Vilna (Vilnius) Belarusian-language press in 1909–1918. Contributing to the history of shaping Belarusian national stereotypes

Autorzy:

Korbut, Viktar

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/437016.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej

Tematy:

Szwajpolt Fiol
Franciszek Skoryna
Wacław Łastowski
Wilno
Białoruś
Francysk Skaryna
Vaclaŭ Lastoŭski
Vilnius
Belarus

Opis:

Na początku XX wieku w Wilnie w prasie białoruskojęzycznej zaczęły się pojawiać publikacje poświęcone wydawnictwom pierwszych książek w języku cerkiewnosłowiańskim i ruskim w Wielkim Księstwie Litewskim i Królestwie Polskim. W artykułach autorstwa znanego publicysty Wacława Łastowskiego początkowo twierdzono, że założycielem białoruskiego druku był drukarz krakowski Szwajpolt Fiol. Następnie za pierwszego wydawcę książek białoruskich uznano Franciszka Skorynę z Połocka. Od tamtego czasu Skoryna w umysłach Białorusinów był białoruskim drukarzem, chociaż w jego epoce (XVI wiek) naród białoruski jeszcze nie istniał, a Skoryna uważał się za Rusina, czyli przedstawiciela społeczności, która obejmowała przodków Białorusinów i Ukraińców, a także mieszkańców Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Białoruscy publicyści z powodzeniem wykorzystali osobowość Skoryny do stworzenia idei istnienia białoruskiej kultury i języka w XVI wieku oraz ich wysokiego poziomu rozwoju. Był to ważny etap w procesie kształtowania białoruskiej idei narodowej na początku XX wieku.
At the beginning of the 20th century, publications devoted to the publishers of the first books in the Church Slavonic and Old West-Russian languages in the Grand Duchy of Lithuania and the Kingdom of Poland began to appear in the Vilna (Vilnius) Belarusian language press. In the articles authored by a well-known publicist Vaclaŭ Lastoŭski, at first it was affirmed that the founder of Belarusian printing was the Cracow printing house Szwajpolt Fiol. Then the role of the first publisher of Belarusian books was attributed to the native of Polack, Francysk Skaryna. Since that time, Skaryna in the minds of Belarusians has been entrenched as a Belarusian printer, although in his epoch (XVI century) the Belarusian nation did not yet exist and Skaryna considered himself Old West-Russian, that is, a representative of a broader community that included the ancestors of Belarusians and Ukrainians, and also inhabitants of the Grand Duchy of Moscow. Thus, Belarusian publicists successfully used Skaryna’s personality to create an idea of the existence of Belarusian culture and language in the 16th century and their high level of development. This was an important stage in the process of forming the Belarusian national idea in the early 20th century.

Źródło:

Przegląd Środkowo-Wschodni; 2018, 3; 35-57
2545-1324

Pojawia się w:

Przegląd Środkowo-Wschodni

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Wpływ procesów suburbanizacyjnych w obszarze metropolitalym Wilna na stan polskiej mniejszości narodowej
The influence of suburbanization processes in the metropolitan area of Vilnius on the state and condition of the Polish national minority

Autorzy:

Haydukiewicz, Lech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1038941.pdf

Data publikacji:

2018-10-20

Wydawca:

Akademia Ignatianum w Krakowie

Tematy:

polska mniejszość narodowa na Litwie
Wilno
suburbanizacja
Polish national minority in Lithuania
Vilnius
suburbanization

Opis:

Artykuł przedstawia tło historyczne ukształtowania się polskiej mniejszości narodowej w regionie meropolitalnym Wilna i zmiany, jakie zachodzą współcześnie wśród tej społeczności. Zmiany polityczne, społeczne i demograficzne związane z niepodległością Litwy oraz swobodą migracji spowodowały w ostatnich dwóch dekadach bardzo istotne zmiany w etnicznym krajobrazie obszaru metropolitalnego Wilna, które będą miały istotny wpływ na stan polskiej mniejszości narodowej na Litwie w przyszłości. Zmiany te polegają głównie na utracie statusu największej najliczebniejszej społeczności w niektórych gminach podwileńskich oraz zagrożeniu tym procesem w kolejnych gminach. Głównymi czynnikami prowadzącymi do tego stanu są dysproporcje w zamożności pomiędzy Polakami i Litwinami, silny strumień migracji z Wilna na przedmieścia, oraz z rejonów wiejskich za granicę.
The paper shows the historical background of the formation of the Polish national minority in the metropolitan region of Vilnius and the changes that are taking place today in this community. Political, social and demographic changes related to the independence of Lithuania and the freedom of migration have caused in the last two decades very significant changes in the ethnic landscape of the metropolitan area of Vilnius, which will have a significant impact on the state of the Polish national minority in Lithuania in the future. These changes consist mainly of the loss of the status of the largest community in some municipalities of Vilnius region and the threat of this process in subsequent municipalities. The main factors leading to this state are the disproportions in wealth between Poles and Lithuanians, a strong stream of migration from Vilnius to the suburbs, and from rural areas abroad.

Źródło:

Perspektywy Kultury; 2018, 23, 4; 133-160
2081-1446
2719-8014

Pojawia się w:

Perspektywy Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Information retrieval systems in the Vilnius University Library : Past and present
Informations- und Suchsysteme in der Universitätsbibliothek von Vilnius : Vergangenheit und Gegenwart

Autorzy:

Malaiskiene, Elona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040945.pdf

Data publikacji:

2003

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Vilnius
Litauen
Bibliotheksammlungen
Konferenz
Wilno
Litwa
zbiory biblioteczne
konferencja
Vivlius
Lithuania
library collection
conference

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2003, 79; 295-302
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

„Talent (nie)wyższy nad mierność”. Kilka uwag o zjawisku wierszomanii na Litwie w latach 1815–1830
“Talent (nie)wyższy nad mierność” (“Talent (not) above Mediocrity”). Some Remarks on the Phenomenon of Poetry Writing Mania in Lithuania in the Period 1815–1830

Autorzy:

Kowal, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690217.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

„Dziennik Wileński”
grafomania
klasycy
Litwa
Parnas literacki
talent pisarski
twórczość przekładowa
Uniwersytet Wileński
wierszomania
Wilno
“Dziennik Wileński” (“Vilnius Daily”)
graphomania
classics
Lithuania
literary Parnassus
writing talent
translation
Vilnius University
poetry writing mania
Vilnius

Opis:

An overview — even cursory — of literary culture in Lithuania in the first decades of the nineteenth century indicates there were many people who pursued poetry writing. According to Piotr Chmielowski, such a phenomenon did not exist then to this extent and with such intensity in any other part of Poland’s territory. As proof, in one of his works, he lists more than seventy names of poets who in the years 1815– –1822 had their poetry printed on the pages of journals published at the time. This number, certainly, does not fully reflect the scale of the said phenomenon. It should be noted that young people strove for a place on local poetry Parnassus, for example, also through parlor readings or through entries in memory books. Those young poets were often satisfied with minor, fleeting poems, handed from one person to another, without hope of the fruits of their poetic labor appearing on the pages of periodical press. Unfortunately, few of these poets possessed “talent above the mediocrity”, hence few manged to impress their audience. The paper aims to present selected views of contemporary audience concerning the poetry as its members also made an attempt at evaluation of the poems and aesthetic valorisation of the authors’ talent.

Źródło:

Prace Polonistyczne; 2014, 69; 9-20
0079-4791

Pojawia się w:

Prace Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Wileńska działalność społeczno-kulturalna i oświatowa Stanisława Węsławskiego (1896–1942) – przyczynek do biografii

Autorzy:

Dąbrowski, Przemysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/632143.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Vilnius
the former Grand Duchy of Lithuania
Stefan Batory University
advocates of Vilnius
culture and education in Vilnius
Wilno
dawne Wielkie Księstwo Litewskie
Uniwersytet Stefana Batorego
adwokatura wileńska
kultura i edukacja w Wilnie

Opis:

Stanisław Węsławski urodził się w Wilnie 17 września 1896 r. Z wykształcenia był prawnikiem i muzykiem. Zasiadał w wielu stowarzyszeniach i organizacjach oświatowych i kulturalnych Wilna. Komponował dzieła fortepianowe i pieśni, m.in. do wierszy RaineraMarii Rilkego, Kazimiery Iłłakowiczówny, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej czy Jana Kochanowskiego. Był członkiem zwyczajnym wileńskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i zasiadał w Wydziale Oświatowym Polskiej Macierzy Szkolnej Ziem Wschodnich.Wybrano go również na wiceprezesa Wileńskiego Związku  Towarzystw Śpiewaczych i Muzycznych. Ponadto tworzył muzykę do Rozgłośni Polskiego Radia w Wilnie oraz został jej referentem muzycznym jak i prezesem Zarządu Sekcji Wileńskiej Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (Oddział Wileński). W latach trzydziestych Stanisława Węsławskiego desygnowano również na prezesa Zarządu Centralnego Polskiej Macierzy Szkolnej Ziemi Wileńskiej. Zasiadał początkowo na stanowisku skarbnika w Prezydium, a następnie w składzie Komisji Rewizyjnej Rady Wileńskich Zrzeszeń Artystycznych „Erwuza” (RWZA). Działał też w towarzyskim klubie dyskusyjnym „Smorgonia”, był stałym bywalcem Śród Literackich oraz członkiem Zarządu Wileńskiego Towarzystwa Filharmonicznego, pełniąc w nim funkcję wiceprezesa. Węsławskiego rozstrzelano 2 grudnia 1942 r. w Ponarach pod Wilnem.

Źródło:

Res Historica; 2015, 39
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Biblioteki polskich towarzystw naukowych w Wilnie w pierwszej połowie XX wieku
The libraries of Polish scientific societies in Vilnius in the first half of the 20th century

Autorzy:

Ilgiewicz, Henryka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/472061.pdf

Data publikacji:

2017-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

Wilno
biblioteki wileńskie
Towarzystwo Muzeum Nauki i Sztuki w Wilnie
Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie
Vilnius
libraries in Vilnius
the Museum of Science and Art Society
the Friends of Science Society in Vilnius

Opis:

Liczne polskie towarzystwa działające w Wilnie w pierwszej połowie XX w. miały własne biblioteki. W niniejszej pracy wzięto pod uwagę książnice dwóch powstałych na początku XX w. polskich towarzystw naukowych – Towarzystwa Muzeum Nauki i Sztuki (1907-1914) oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie (1907-1939). Wymienione organizacje i ich biblioteki zajmowały ważne miejsce w ówczesnym kulturalnym i naukowym życiu Wilna. Przyczyniły się także do zachowania dziedzictwa kulturowego poprzez kolekcjonowanie dzieł sztuki, starych druków, rękopisów i pamiątek historycznych. Znaczna część zgromadzonych przez nich zbiorów uległa rozproszeniu podczas II wojny światowej oraz w trudnych latach powojennych, fragment – pozostał w archiwach i bibliotekach wileńskich do dnia dzisiejszego i służy celom naukowym i oświatowym.
Numerous Polish societies active in Vilnius in the first half the 20th century possessed their own libraries. In this paper are taken into account libraries of Polish scientific societies, namely: the Museum of Science and Art Society (1907-1939) and Friends of Science Society (1907-1939). These societies and their libraries played important role in scientific and cultural life in Vilnius in that time. They also helped to preserve the cultural heritage through collection of works of art, old prints, manuscripts and historical relics. Significant part of these collections was scattered during World War II and during the hard postwar time, another part remained in archives and libraries in Vilnius and up to now has been used for scientific and educational purposes.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 139-146
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

The press in the “Diaries of Michał Römer (Mykolas Romeris)”, 1911–1945. Part II: April 1920 – February 1945
Zagadnienia prasowe w dziennikach Michała Römera z lat 1911–1945. Część 2: kwiecień 1920 – luty 1945

Autorzy:

Woźniakowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2058184.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

press history in the early 20th century
Polish
Lithuanian and Belorusian press scene until 1945
Wilno (Vilnius)
a political journalist’s diaries
Michał Römer (Mykolas Romeris 1880–1945)
Polska – historia – XX w.
Litwa – historia – XX w.
prasa polska – historia – XX w.
prasa litewska – historia XX w.
prasa białoruska – historia – XX w.
Nauki Humanistyczne i Społeczne

Opis:

The press never featured prominently in the private diaries of Michał Römer (1880–1945), a Polish-Lithuanian academic and politician (and every now and then editor and journalist). None-theless the diaries, which he kept for 34 years, are a veritable mine of information about the multilingual press scene in Wilno, especially between 1911 and 1915, when he was an important player in that field. For the following years and decades, down to 1945, his diaries re-main an important sources as he continued to watch, analyze and comment, in his own way, on the dramatic shifts in Poland’s and Lithuania’s multilingual press market, a process driven by political and military upheavals of 20th century.
W spisywanych przez 34 lata prywatnych dziennikach Michała Römera problematyka prasowa nigdy nie dominowała, zapiski diarysty (okresowo także redaktora i publicysty) mogą zatem stanowić istotne uzupełnienie przede wszystkim wiedzy o różnojęzycznej prasie wileńskiej lat 1911–1915, czynnie przez autora współtworzonej. W latach późniejszych stanowią świadectwo bardzo rozległych lektur prasowych piszącego, starającego się krytycznie śledzić i subiektywnie komentować burzliwe przeobrażenia wielojęzycznych gazet i czasopism Litwy okresu 1920–1945 na tle ówczesnych przeobrażeń politycznych, ustrojowych i wojennych.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2021, 24, 4; 19-36
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Wykładowcy greccy w szkołach bractw cerkiewnych we Lwowie i w Wilnie

Autorzy:

Pawluczuk, Urszula

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2167255.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Akademia Supraska

Tematy:

szkoły bractw cerkiewnych
Lwów
Wilno
wykładowcy greccy
schools of Orthodox Fellowships
Lviv
Vilnius
Greek Lecturers

Źródło:

Latopisy Akademii Supraskiej; 2011, Kościół prawosławny na Bałkanach i w Polsce – wzajemne relacje oraz wspólna tradycja, 2; 59-70
2082-9299

Pojawia się w:

Latopisy Akademii Supraskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Wileńska działalność społeczno-kulturalna i oświatowa Stanisława Węsławskiego (1896–1942) – przyczynek do biografii

Autorzy:

Dąbrowski, Przemysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/631553.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Vilnius
the former Grand Duchy of Lithuania
Stefan Batory University
advocates of Vilnius
culture and education in Vilnius
Wilno
dawne Wielkie Księstwo Litewskie
Uniwersytet Stefana Batorego
adwokatura wileńska
kultura i edukacja w Wilnie

Opis:

Stanislaw Weslawski was born in Vilnius on 17 September 1896. He was a lawyer and musician. He was a member of many associations and educational and cultural organizations in Vilnius. He composed piano works and songs to poems by Rainer Maria Rilke, Kazimiera Iłłakowiczówna, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska and Jan Kochanowski. He was a regular member of the Vilnius Society of Friends of Sciences and served on the Education Department of the Polish Educational Eastern Territories. Also he was elected vicepresident of the Association of Singing Societies of Vilnius and Music. He wrote the music for Polish Radio Vilnius in Vilnius, and was its referent music, as well as Chairman of the Board of the Section of Vilnius Polish Society for Contemporary Music (Vilnius Branch). In the thirties, he was also designated president of the Central Board of the Polish Educational Vilnius Land. He was treasurer in the Bureau and then in the composition of the Audit Committee of the Council of Associations of Vilnius Art – „Erwuza|” (RWZA). He was also active in social debating club, „Smorgon”, was a regular visitor „Literary Wednesdays” and a member of the Board of the Vilnius Philharmonic Society, serving in the vicepresident. Weslawski was shot on December 2, 1942 in Ponary near Vilnius.
Stanisław Węsławski urodził się w Wilnie 17 września 1896 r. Z wykształcenia był prawnikiem i muzykiem. Zasiadał w wielu stowarzyszeniach i organizacjach oświatowych i kulturalnych Wilna. Komponował dzieła fortepianowe i pieśni, m.in. do wierszy RaineraMarii Rilkego, Kazimiery Iłłakowiczówny, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej czy Jana Kochanowskiego. Był członkiem zwyczajnym wileńskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i zasiadał w Wydziale Oświatowym Polskiej Macierzy Szkolnej Ziem Wschodnich.Wybrano go również na wiceprezesa Wileńskiego Związku  Towarzystw Śpiewaczych i Muzycznych. Ponadto tworzył muzykę do Rozgłośni Polskiego Radia w Wilnie oraz został jej referentem muzycznym jak i prezesem Zarządu Sekcji Wileńskiej Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (Oddział Wileński). W latach trzydziestych Stanisława Węsławskiego desygnowano również na prezesa Zarządu Centralnego Polskiej Macierzy Szkolnej Ziemi Wileńskiej. Zasiadał początkowo na stanowisku skarbnika w Prezydium, a następnie w składzie Komisji Rewizyjnej Rady Wileńskich Zrzeszeń Artystycznych „Erwuza” (RWZA). Działał też w towarzyskim klubie dyskusyjnym „Smorgonia”, był stałym bywalcem Śród Literackich oraz członkiem Zarządu Wileńskiego Towarzystwa Filharmonicznego, pełniąc w nim funkcję wiceprezesa. Węsławskiego rozstrzelano 2 grudnia 1942 r. w Ponarach pod Wilnem.

Źródło:

Res Historica; 2015, 39
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Obiekt „Kazilas”. Inwigilacja komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ płk. Nikodema Sulika przez NKWD-NKGB w latach 1940–1941
‘Kazilas’ Object. The NKVD-NKGB Surveillance of the ZWZ Vilnius District Commandant, Col Nikodem Sulik, in 1940–41
Объект «Казилас». Наблюдение НКВД-НКГБ за комендантом Виленского округа СВБ п-ком Никодемом Суликом в 1940–1941 гг.

Autorzy:

Rokicki, Paweł

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2235001.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Związek Walki Zbrojnej (ZWZ)
NKWD
NKGB
Wilno
Nikodem Sulik
Armed Combat Union (ZWZ)
NKVD
Vilnius

Opis:

Artykuł porusza kwestię rozpracowania operacyjnego polskiego podziemia niepodległościowego na Wileńszczyźnie przez NKWD-NKGB w czasie okupacji sowieckiej w latach 1940– 1941. Na podstawie dokumentów archiwalnych z Litewskiego Archiwum Specjalnego w Wilnie przedstawiona została inwigilacja komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ płk. Nikodema Sulika „Ładyny”, prowadzona od września 1940 r. do kwietnia 1941 r. z wykorzystaniem agentury uplasowanej w jego otoczeniu, a także za pomocą czasowej obserwacji zewnętrznej przez śledzących go tajnych wywiadowców NKWD.
The article describes the issue of operational exposure of the Polish independence underground in Vilnius region by the NKVD-NKGB during the Russian occupation in 1940–41. On the basis of archival documents preserved in the Lithuanian Special Archives in Vilnius, the author presents the surveillance of the commandant of the Vilnius District of the Armed Combat Union (ZWZ), Col Nikodem Sulik ‘Ładyna’, conducted from September 1940 to April 1941 with the use of spy ring placed in his milieu and a temporal external surveillance carried out by secret NKVD agents.
Найденное в Литовском специальном архиве в Вильнюсе дело, касающееся агентурной разработки НКВД под кодовым названием «Польские минареты», бросает новый свет на ход истребления советским оккупантом польского подполья в Вильнюсе. Из анализа этих документов следует, что за комендантом Виленского СВБ [Союза вооруженной борьбы] п-ком Никодемом Суликом с сентября 1940 г. вплоть до его ареста 13 апреля 1941 г. велось секретное наблюдение НКВД-НКГБ. Ключевую роль сыграл в нем, находившийся в окружении коменданта, осведомитель «Ярецкий» (Зыгмунт Каленьский), который в течение более чем полгода стучал на польского офицера. Кроме этого, в октябре 1940 г. разведчиками НКВД велось наружное наблюдение за Суликом, подробно документировавшее его образ жизни. Разработке подлежали также его ближайшие сотрудники, включая двух заместителей – м-ра Александра Кжижановского и м-ра Владислава Каминьского, а также священника Казимежа Кухарского. Действия НКВД-НКГБ были направлены на разоблачение всей подпольной организации и ее связей с польскими властями в Великобритании. В рамках рутинной тактики, успешно применяемой на остальной территории оккупированной Советским Союзом, НКВД планировало завербовать для сотрудничества п-ка Сулика и его заместителя м-р Каминьского, чтобы перенять контроль над польской организацией. Однако советским органам не удалось в полном масштабе осуществить этих намерений. Вместо изысканной оперативной комбинации, по приказу из Москвы в марте 1941 г. они приступили к массовым арестам членов Виленского округа СВБ. Предварительная оперативная разработка, без сомнения, облегчила тогда поимку его руководства, включая п-ка Сулика, м-ра Каминьского и священника Кухарского. Вышеупомянутые исследовательские находки бросают новый свет на историю вильнюсской конспирации 1940–1941 гг., которая в большей степени, чем предполагалось была разработана советскими службами.

Źródło:

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 55, 2; 117-141
2353-6403
1230-5057

Pojawia się w:

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Kultura intelektualna i duchowa dominikanów wileńskich w świetle inwentarza biblioteki z I połowy XVII wieku
The Intellectual and Spiritual Culture of the Dominicans of Vilnius in the Light of the Library Inventory from the First Half of the 17th Century

Autorzy:

Juda, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1022860.pdf

Data publikacji:

2020-12-21

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

książka
biblioteka
inwentarz
dominikanie
Wilno
XVII wiek
book
library
inventory
Dominicans
Vilnius
17th century

Opis:

Inwentarz biblioteki dominikanów wileńskich z 1. połowy XVII wieku rejestruje 506 pozycji wydawniczych. Są wśród nich druki opublikowane w XV, XVI i w niewielkiej liczbie w XVII stuleciu. Wydrukowane zostały przede wszystkim przez oficyny zagraniczne: włoskie, francuskie, niemieckie, niderlandzkie i szwajcarskie. Pod względem treściowym reprezentują wszystkie ówczesne obszary wiedzy ludzkiej, a ich liczebność w poszczególnych działach odzwierciedla zapotrzebowanie przez dominikanów wileńskich na określone piśmiennictwo, które pozwalało im właściwie wypełniać zadania wobec własnego zgromadzenia, klasztoru i otoczenia zewnętrznego.
The inventory of the Vilnius Dominican library from the first half of the 17th century records 506 publishing items. These include prints published in the 15th, 16th and a small number from the 17th century. They were printed mainly by foreign publishing houses: Italian, French, German, Dutch and Swiss. In terms of content, they represent all areas of human knowledge at the time, and their number in individual sections reflects the demand of the Dominicans of Vilnius for specific literature that allowed them to properly fulfil their tasks towards their own congregation, monastery and external environment.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 114; 123-143
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Język polski w krajobrazie językowym Wilna
The Polish Language in the Linguistic Landscape of Vilnius

Autorzy:

Geben, Kinga

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38455231.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

krajobraz językowy
Wilno
mniejszość polska
napisy polskie
linguistic landscape
Vilnius
Polish minority
inscriptions in Polish

Opis:

The aim of this article is to analyse the use of Polish-language signs in public space in Vilnius and to identify the reasons for the presence or, conversely, absence of Polish in the linguistic landscape of Vilnius in 2022. The subject of the study is inscriptions in Polish found in public space in the Old Town in Vilnius. As a result of the exploration carried out from December 2021 to May 2022, 52 photos of inscriptions in Polish were taken. The signs were analysed using the method adopted in the study of the linguistic landscape. They were classified according to their linguistic specificity into (1) monolingual, (2) polyphonic and (3) mixed signs. Apart from this, they were also classified into public and private ones. The specificity of the functioning of the Polish language in Vilnius is that it functions in speech rather than writing. Poles from Vilnius are multilingual and use several languages alternately. The willingness to remain anonymous by assigning oneself to the majority of society speaking a more prestigious language means that informal inscriptions (e.g. graffiti) are not created in Polish. Information signs in languages other than Lithuanian are not seen by the respondents as necessary, and their installation is effectively hampered by the system of administrative penalties.
Celem artykułu jest analiza użycia polskich znaków językowych w przestrzeni publicznej w Wilnie i znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie są przyczyny obecności lub nieobecności języka polskiego w krajobrazie językowym Wilna w roku 2022. Przedmiotem badań są napisy w języku polskim znalezione w przestrzeni publicznej na Starówce wileńskiej. W wyniku eksploracji prowadzonej od grudnia 2021 do maja 2022 roku zgromadzono 52 zdjęcia napisów, na których występuje język polski. Znaki zostały zanalizowane metodą przyjętą w badaniach krajobrazu językowego, podzielono je według specyfiki językowej na znaki: (1) jednojęzyczne, (2) polifoniczne oraz (3) mieszane. Ponadto podzielono znaki na publiczne i prywatne. Specyfiką funkcjonowania języka polskiego w Wilnie jest jego forma mówiona, mieszkańców cechuje wielojęzyczność oraz naprzemienne użycie kilku języków. Chęć pozostania anonimowym, przypisania siebie do większości społeczeństwa mówiącej bardziej prestiżowym językiem wpływa na to, że nie powstają napisy nieformalne (np. graffiti) w języku polskim. Tablice informacyjne w innych językach niż litewski nie są postrzegane przez respondentów jako konieczne, w dodatku ich instalowanie skutecznie jest hamowane przez system kar administracyjnych.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce