Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wilno (Vilnius)" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 95
Tytuł:
Problemy z wdrażaniem reformy trydenckiej w biskupstwie wileńskim w XVI wieku
Autorzy:
Pawlikowska-Butterwick, Wioletta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690149.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Cathedral chapter
Wilno-Vilnius-Vilna
sixteenth-century
Council of Trent
kapituła katedralna
Wilno
wiek XVI
Sobór Trydencki
Opis:
The text concerns the problem of the implementation of the reforms of the Council of Trent in the Grand Duchy of Lithuania, mainly in the case of the diocese of Vilna (Vilnius, Wilno). On the basis of sources originating from the cathedral chapter (now preserved in the Wróblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences) and transcripts (preserved in the Czartoryski Library in Kraków) the question has been addressed of the resistance among the clergy – nominally associated with Vilna Cathedral – to the implementation of the Tridentine reforms. The existence of the phenomenon is attested indirectly by examples of breaches of discipline by clergymen, including problems of drunkenness and relations with women. Among the factors contributing to the resistance of the chapter to the Tridentine reforms we can count the plural tenure of benefices. The effects on parish life of the accumulation of benefices can be discovered from the records of visitations. The problem of non-residence can be considered one of the main factors which led to group disintegration, and also to the changing roles and social functions of clergymen.
Tekst dotyczy problemu realizacji reform Soboru Trydenckiego w Wielkim Księstwie Litewskim głownie na przykładzie diecezji wileńskiej. W oparciu o źródła o proweniencji kapitulnej (dziś przechowywane w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie) oraz wypisy z nich (przechowywane w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie) podjęta została próba udzielenia odpowiedzi na pytanie o przejaw oporu duchowieństwa – nominalnie związanego z kościołem katedralnym w Wilnie – wobec wdrażanych reform trydenckich. O istnieniu zjawiska pośrednio świadczą przykłady dotyczące łamania dyscypliny duchowieństwa, problemy pijaństwa kleru czy życia duchownych z kobietami. Zaś do czynników wskazujących na problemy kapituły wobec reformy trydenckiej zaliczyć można kumulację beneficjów. O tym, jak kumulacja beneficjów przekładała się na życie parafii, dowiadujemy się choćby z przeprowadzanych wizytacji. Natomiast brak rezydencji przy kościele zaliczyć można do jednej z głównych przyczyn prowadzących do pogłębiania się zjawiska dezintegracji grup, w tym także do zmiany roli i społecznych funkcji duchownych.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2015, 1
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ostatni fort zachodu ku wschodnim rubieżom – Wilno jako obóz i obszar warowny w latach 1922–1939
The last western fort on the eastern frontier – Wilno as a fortified camp and area in 1922–1939
Последняя крепость Запада на восточной границе – Вильнюс в качестве лагеря и укрепленного района в 1922–1939 годах
Autorzy:
Kucharski, Szymon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1925277.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Wilno
obóz warowny
obszar warowny
garnizon
fortyfikacje
budownictwo wojskowe
Wilno (Vilnius)
fortified camp
fortified area
garrison
fortifications
military engineering
Вильнюс
казарма
казарменная территория
гарнизон
фортификация
военное строительство
Opis:
Artykuł opisuje organizację, przemiany i funkcjonowanie unikatowego organu wojskowej administracji terenowej, jakim było Dowództwo Obszaru Warownego „Wilno”, ze szczególnym uwzględnieniem jego infrastruktury – zespołów koszarowych, magazynów, szlaków komunikacyjnych i fortyfikacji. Wokół Wilna, będącego największym polskim garnizonem, rozpoczęto bowiem w 1923 r. prace fortyfikacyjne, mające na celu uczynić miasto zdolnym do obrony okrężnej przez kilka tygodni. Z przyczyn finansowych i organizacyjnych prace te nie zostały jednak nigdy ukończone, a ich rezultat był bardzo skromny – wzniesiono zaledwie 4 schrony bojowe i niecałe 100 magazynów amunicji. Obiektom tym nie dane było sprawdzić się w walce – specjalnie sformowane w Wilnie oddziały forteczne użyto w 1939 r. na innych odcinkach frontu. Znaczna część budowli wojskowych w Wilnie przetrwała jednak do dziś i jest unikatowym świadectwem pionierskiego okresu inżynierii wojskowej II Rzeczypospolitej.
The article describes the organization, transformations and functioning of a unique military territorial administration entity, i.e. the Command of the Fortified Area “Wilno” (Vilnius), focusing especially on its infrastructure – the complexes of barracks, warehouses, communication routes and fortifications. In 1923 fortification works were initiated around Wilno, the largest Polish garrison, aiming at making the city capable of all-round defence for several weeks. For financial and organizational reasons these works have never been finished and their results were quite modest – only 4 combat bunkers and not nearly 100 ammunition warehouses were built. These objects were not destined to be tested in combat – the fortress units, specially formed in Wilno, were used in 1939 on other sectors of the front. However, a considerable part of the military buildings in Wilno has survived until today and consitutes a unique legacy of the pioneer period of military engineering of the Second Polish Republic.
В статье описывается организация, эволюция и функционирование уникального органа территориального военного управления, которым являлся штаб укрепленной области „Вильнюс”, в особенности его инфраструктуры – казарм, складов, транспортных путей и оборонительных сооружений. Вокруг Вильнюса, крупнейшего польского гарнизона, уже в 1923 г. было начато фортификационное строительство с целью обеспечить круговую оборону города в течение нескольких недель. Ввиду финансовых и организационных причин эти работы не были окончены, а их результат оказался весьма скромным – были построено всего 4 бункера и менее 100 складов боеприпасов. Этим объектам не суждено было участвовать в войне – специально сформированные в Вильнюсе воинские части были использованы в 1939 г. на других участках фронта. Значительная часть военных построек в Вильнюсе, однако, сохранилась до наших дней и представляет собой уникальное свидетельство новаторского этапа в развитии военной инженерии 2-й Полской Республики.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2016, XVII (LXVIII), 2-3 (256-257); 145-200
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish sports press in the Wilno Region in the interwar period: Ilustrowany Tygodnik Sportowy (1921–1922)
Wileński „Ilustrowany Tygodnik Sportowy” (1921–1922). Z dziejów polskiej prasy sportowej na Wileńszczyźnie w dwudziestoleciu międzywojennym
Autorzy:
Zimnoch, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135675.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
History of Polish sports press in the 20th century
Wilno (Vilnius) in the interwar period
Ilustrowany Tygodnik Sportowy
„Ilustrowany Tygodnik Sportowy” (Wilno)
historia prasy sportowej
województwo wileńskie
Opis:
W artykule dokonano analizy „Ilustrowanego Tygodnika Sportowego” wydawanego w Wilnie w latach 1921–1922. Było to pierwsze czasopismo sportowe ukazujące się na tych ziemiach po I wojnie światowej. Badania te ukazały tematykę zamieszczonych w nim materiałów, zaangażowanie redaktorów i autorów artykułów, a przede wszystkim cel i rolę wydawania czasopisma.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2022, 25, 1
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kazimierz Maria Krzyżanowski (13 II 1893–15 VI 1927)
Kazimierz Maria Krzyżanowski (13th of February 1893–15th June 1927)
Autorzy:
Żukowski, Przemysław M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/924026.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Kazimierz Maria Krzyżanowski
Jagiellonian University in Kraków
Faculty of Law and Administration
Stefan Batory University in Wilno (Vilnius University)
State Treasury Solicitors’ Office
history of law
administrative law
administrative
Opis:
Krzyżanowski was the son of Stanisław, who was a professor of history at Jagiellonian University, and Wanda, née Studnicka. His younger brother, Witold, was a professor of political economy and dean of the Law Faculty at Jagiellonian University. After his matura exams at St. Anne’s gymnasium he began to study at the Law Faculty at Jagiellonian University. After graduation he went on to complete a doctoral degree. In the meantime, he spent one term listening to lectures at the University of Vienna. Following which he started to work as a volunteer apprentice in the National Bank of Poland. He also began an apprenticeship as a barrister. After the First World War he worked at the State Treasury Solicitors’ Office, first in Cracow, then in Vilnius. His work in public administration had its influence on Krzyżanowski’s academic interests. In 1924 he published Trybunał Kompetencyjny. Studium z zakresu polskiego prawa publicznego, which qualified him for UJ’s veniam legendi in 1925. At the same time, due principally to a shortage of scientific staff, a chair of administrative law at the Stefan Batory University in Vilnius sat vacant. Krzyżanowski seemed to be the best candidate, but negotiations between the State Treasury Solicitors’ Office and the University were very long. Krzyżanowski was forced to give lectures as a substitute professor for several years, because the Ministry of Religion and Public Education didn’t permit him to be a titular professor. They treated his work at the University as being extraneous. Finally, on January 1, 1927 Krzyżanowski was reassigned to the State Treasury Solicitors’ Office in Vilnius and he also received permission to lecture at the University in Vilnius. Unfortunately, he died within a few months after a short illness. The paper contains a biography of Kazimierz Maria Krzyżanowski, along with an inventory of his scientific output.
Źródło:
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2014, 7, 4; 593-628
2084-4115
2084-4131
Pojawia się w:
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńska pediatria (1919-1939)
Pediatrics in Vilnius (1919-1939)
Autorzy:
Urbanek, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089500.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Vilnius
Vilnius University
pediatrics
Wilno
Uniwersytet Wileński
pediatria
Opis:
The article aims to show the development of pediatrics in Vilnius (Wilno) in the Borderlands of the Second Polish Republic in the interwar period. The text presents the beginnings of the organizational, scientific and staffing process, and it employs the sources from the Lithuanian Central State Archives (Lietuvos centrinis valstybės archyvas), as well as address lists and medical journals from the period.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2020, 65, 4; 67--79
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Samuel Dickstein and his publication on Ignacy Domeyko’s master’s dissertation (thesis) at University in Vilna
Autorzy:
Banionis, Juozas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783450.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
history of science in Central and Eastern Europe (Poland, Lithuania), Samuel Dickstein, Ignacy Domeyko, University of Vilna (Wilno, Vilnius), master’s thesis, history of differential calculus
historia nauki w Europie Środkowo-Wschodniej (Polska, Litwa), S. Dickstein, I. Domeyko, Uniwersytet w Wilnie (Vilna, Vilnius), praca magisterska, historia rachunku różniczkowego
Opis:
Samuel Dickstein founded the journal Wiadomości Matematyczne in Warszaw, of which he edited and published 47 volumes in the years 1897–1939. One of them (volume XXV, 1921) presented the scientific work (thesis) of the famous 19th century scholar and teacher – Ignacy Domeyko (1802–1889). It was written in 1822 to obtain a master’s degree in philosophy at University of Vilna (Wilno, now Vilnius). The original manuscript of I. Domeyko is has not been preserved.This report reveals the circumstances and content of the master’s dissertation written by I. Domeyko.
Samuel Dickstein założył czasopismo Wiadomości Matematyczne w Warszawie, a w latach 1897–1939 redagował i publikował 47 tomów. W jednym z nich (tom XXV, 1921) zaprezentowano pracę naukową (praca magisterska) słynnego XIX wieku uczonego i nauczyciela – Ignacego Domeyko (1802–1889), który został napisany w 1822 roku w celu uzyskania tytułu magistra filozofii na Uniwersytecie w Vilna (Wilno, obecnie Vilnius). Oryginalny rękopis I. Domeyko zniknął.Artykuł ten ujawnia okoliczności i treść pracy magisterskiej napisanej przez I. Domeyko.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2020, 19
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczynek do biografii rodziny Durunczów
A contribution to the biography of the Duruncza family
Autorzy:
Kološevska, Zita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40084943.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Duruncza
Erynczek
Karaimi
Wilno
Karaims
Vilnius
Opis:
Tekst dotyczy wileńskiego okresu rodziny Izaaka Duruncza, właścicieli fabryki tytoniu i sklepu tytoniowego. Ukazuje losy wdowy, Bejmy Duruncza oraz ich dzieci – Nazły/Anastazji, Mojżesza i Samuela –  jako spadkobierców, a także kontynuatorów działalności charytatywnej na rzecz rozbudowania kolonii karaimskiej w Wilnie.
The text concerns the Vilnius period of the family of Izaak Duruncza, the owner of a tobacco factory and a tobacco shop. It shows the history of the widow, Bejma Duruncza, and their children - Nazły/Anastazja, Mojżesz and Samuel - as heirs, as well as continuators of charitable activities for the expansion of the Karaim colony in Vilnius.
Źródło:
Almanach Karaimski; 2023, 12; 113-158
2300-8164
Pojawia się w:
Almanach Karaimski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koronacja Matki Boskiej Ostrobramskiej w Wilnie 2 lipca 1927 roku
Coronation of Our Lady of the Gate of Dawn in Vilnius on July 2, 1927
Autorzy:
Wąsowicz, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/570761.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
Tematy:
Matka Boża Ostrobramska
koronacje obrazów maryjnych
archidiecezja wileńska
Our Lady of the Gate of Dawn
coronations of Marian images
Archdiocese of Vilnius (Wilno)
Opis:
Rok 2017 jest czasem jubileuszy związanych z kultem maryjnym w Polsce i na świecie. W Kościele powszechnym, na czoło wysuwa się 100. rocznica objawień Matki Bożej w Fatimie. W Polsce w roku bieżącym przypominamy także o 300. rocznicy koronacji obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze (1717), czy też 140. rocznicy objawień maryjnych w Gietrzwałdzie (1877). Nieco zapomnianą zaś rocznicą wydaje się w tym gronie 90-lecie koronacji obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej w Wilnie, która odbyła się 2 lipca 1927 roku. Kult Matki Bożej Miłosierdzia znacznie dziś wykracza poza archidiecezję wileńską. Jest obecny także na terenie diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Artykuł omawia przygotowanie i przebieg uroczystości koronacyjnych oraz prezentuje dwa dokumenty z nią związane.
2017 is the time of jubilees related to the Marian devotion in Poland and in the world. In the universal Church, the 100th anniversary of the apparitions of Our Lady of Fatima is on the forefront. In Poland this year we also recall the 300th anniversary of the coronation of the image of Our Lady at Jasna Góra (1717) and the 140th anniversary of the Marian apparitions in Gietrzwałd (1877). The anniversary of the coronation of the image of Our Lady of the Gate of Dawn in Vilnius on July 2, 1927, seems to have been somewhat forgotten. The worship of Our Lady of Mercy goes far beyond the Vilnius Archdiocese. It is also present in the diocese of Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg). This article discusses the preparation and conduct of coronation celebrations and presents two related documents.
Źródło:
Rocznik Skrzatuski; 2017, 5; 159-172
2300-8296
Pojawia się w:
Rocznik Skrzatuski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z biblioteki proboszcza antokolskiego ks. Benedykta Szamotulskiego
From the library of the parish priest of the Antakalnis,23 the Rev. Benedykt Szamotulski
Autorzy:
Czyż, Anna S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1026681.pdf
Data publikacji:
2011-12-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Antokol
parafia
Wilno
księgozbiór
parish
Vilnius
library
Opis:
The article presents five books, which were in possession of the Rev. Benedykt Szamotulski (1620-1686), one of the most active Canons Regular of the Lateral in the seventeenth–century Republic of Poland, the parish priest of the St Peter and St Paul’s Church in the Antakalnis in Vilnius. These are the titles which were identified thanks to the ownership entries: Andreae Alciati Emblemata cum commentariis Claudii Minois I. C. Francisci Sanctii Brocensis et Notis Laurentii Pignorii Patavini… (published in Padua in 1621), Vox turturis seu de Florenti usque ad nostra tempora SS. Benedicti, Dominici, Francisci... (published in Cologne in 1638), Xenia et sermones problematicae cum paradoxis et baculo (published in Mainz in 1647), Practica prudentiae politicae et militaris in 246 axiomata congesta... (published in Vilnius in 1670) and Vitis mystica. Viti verae, quae Christus est... (published in Cologne in 1677). Although the mentioned books are typical examples of private libraries of Canons Regular of the Lateral, they were used by the Rev. Benedykt Szamotulski for designing the ideological program of the interior of the St Peter and St Paul’s Church in the Antakalnis in Vilnius. A particularly valuable book in the Rev Szamotulski’s library was Vox turturis seu de Florenti usque ad nostra tempora SS. Benedicti, Dominici, Francisci…,,. It was previously in possession of Władysław IV. The evidence of this ownership is superexlibris with the coat of arms of the House of Vasa with the Order of the Golden Fleece. So far, this book has not been mentioned in the literature on the book collections of the House of Vasa.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2011, 96; 23-37
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słynący cudami wileński obraz Matki Boskiej Sapieżyńskiej
The Miraculous Image of our Lady Sapieżyńska
Autorzy:
Berazo-Komarynska, Ivona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953686.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Matka Boska Sapieżyńska
Wilno
Our Lady Sapieżyńska
Vilnius
Opis:
Odszukanie i sięgnięcie do nie drukowanych źródeł archiwalnych wydobyło na światło dzienne nieznane dotąd fakty i ukazało nietypowe losy średniowiecznego ołtarza. Pozwoliło również na uporządkowanie najnowszych faktów historycznych, dotyczących zabytku, którego dzieje zostały zamknięte dopiero w ostatnim dziesięcioleciu XX w. Z dużym prawdopodobieństwem udało się określić miejsce i czas powstania obiektu na przełom XV-XVI w. Podobieństwo układu ikonograficzno-formalnego przemawia za możliwością powstania obrazu w strefie oddziaływania sztuki Krakowa. Przeprowadzona analiza wydaje się wykluczać pierwotną hipotezę, że prace nad zmianą podobrazia zostały wykonane po pożarze w 1610 r, jak również przypisywanie autorstwa nieznanemu litewskiemu malarzowi. Wydaje się, że z wielkim prawdopodobieństwem, chociaż wciąż hipotetycznie, udało się również określić autora zmian kompozycyjnych w II poł. XVII w. Mógł nim być Franciszek Lekszycki.
Sources that have not been printed yet were found in the archives and used, which brought to light facts that had been unknown and showed the untypical history of a medieval altar. It also allowed putting in order the most recent historical facts about the painting whose history was closed only in the last decade of the 20th century. It is most likely that it was painted at the break of the 15th century, and its iconographic-formal arrangement argues for the possibility that it had its origin in Cracow. The analysis made in the article seems to exclude the former hypothesis that work on changing the groundwork was done after a fire in 1610, as well as the one saying that an unknown Lithuanian painter was the painter of the picture. It also seems very likely, albeit still hypothetical, that the painter who did the changes in the composition of the painting in the second half of the 17,h century could be Franciszek Lekszycki.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 97-112
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1919–1939)
Autorzy:
Zemanek, Alicja
Köhler, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783458.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
Ogród Botaniczny w Wilnie
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie
kolekcje roślin
nauczanie botaniki
Jean Emmanuel Gilibert
Konstanty Prószyński (Proszyński)
Franciszek Ksawery Skupieński
Józef Trzebiński
Piotr Wiśniewski
Botanic Garden in Vilna (Wilno, Vilnius)
Stefan Batory University
plant collections
teaching botany
Jean-Emmanuel Gilibert
Opis:
Ogród Botaniczny Uniwersytetu w Wilnie był łącznie przez ponad 70 lat placówką należącą do botaniki polskiej. Utworzony w 1781 r. przez Jeana Emmanuela Giliberta (1741–1814), w praktyce funkcjonujący od 1782 r., działał do 1842 r., kiedy to został zlikwidowany przez rosyjskiego zaborcę. W 1919 r. założono w nowym miejscu Ogród Botaniczny Uniwersytetu Stefana Batorego (czynny od 1920 r.), pełniący funkcję zakładu pomocniczego dwóch zakładów (katedr) botanicznych. Organizatorem i pierwszym dyrektorem był w latach 1920–1923 fizjolog roślin – Piotr Wiśniewski (1884–1971). W latach 1924–1937 kierownictwo sprawował Józef Trzebiński (1867–1941) – mykolog, jeden z twórców polskiej fitopatologii, a w latach 1937–1939 – Franciszek Ksawery Skupieński (1888–1962) – badacz śluzowców. Dla rozwoju Ogrodu duże zasługi położył główny ogrodnik, czyli inspektor Konstanty Prószyński (Proszyński; 1859–1936), były właściciel ziemski, przyrodnik amator, autor jednej publikacji mykologicznej, zatrudniony w latach 1919–1936. Ogród, obejmujący ok. 2 ha, usytuowany był w zakolu rzeki Wilii zwanym Zakretem (po litewsku Vingis), poza centrum miasta. Mimo trudności finansowych założono tutaj działy roślin analogiczne do istniejących w innych ogrodach botanicznych: systematyki ogólnej, flory krajowej, roślin piaskowych (psammofilnych), roślin uprawnych, ekologii roślin, alpinarium, torfowisko wysokie, a także arboretum oraz gatunki wodne i błotne. W latach 1926–1929 wybudowano szklarnię dla uprawy roślin ciepłych stref klimatycznych. Grupy ilustrujące roślinność różnych typów siedlisk odzwierciedlały rozwój ekologii i fitosocjologii w nauce tego okresu. Liczba uprawianych gatunków wzrastała w miarę upływu czasu: od 1347 w latach 1923/1924 do ok. 2800 w okresie 1936/1937. Począwszy od 1923 r. zaczęto wydawać drukowane katalogi nasion. Prowadzono tutaj doświadczenia do prac naukowych, m.in. z zakresu fitopatologii. Kolekcje roślin wykorzystywano w czasie zajęć ze studentami, a także do edukacji młodzieży szkolnej i szerokiej publiczności. Po przyłączeniu Wilna do Litwy w 1939 r. władze litewskie zamknęły Uniwersytet Stefana Batorego, kończąc tym samym historię polskiego ogrodu botanicznego. Obecnie jego teren jest jednym z działów Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wileńskiego (dział „Vingis” – Vilniaus universiteto botanikos sodas). Nadal służy studentom i mieszkańcom miasta, a kwitnące rośliny używane są do ozdabiania uniwersyteckich sal i uświetniania uroczystości.
The university in Vilna (Lithuanian: Vilnius), now Vilniaus universitetas, founded in 1579 by Stefan Batory (Stephen Báthory), King of Poland and Grand Duke of Lithuania, was a centre of Polish botany in 1780-1832 and 1919-1939. The Botanic Garden established by Jean-Emmanuel Gilibert (1741–1814) in 1781 (or, actually, from 1782) survived the loss of independence by Poland (1795), and a later closure of the University (1832), and it continued to function until 1842, when it was shut down by Russian authorities. After Poland had regained independence and the University was reopened as the Stefan Batory University (SBU), its Botanic Garden was established on a new location (1919, active since 1920). It survived as a Polish institution until 1939. After the Second World War, as a result of changed borders, it found itself in the Soviet Union, and from 1990 – in the Republic of Lithuania. A multidisciplinary research project has been recently launched with the aim to create a publication on the history of science at the Stefan Batory University. The botanical part of the project includes, among others, drafting the history of the Botanic Garden. Obtaining electronic copies of archival documents, e.g. annual reports written by the directors, enabled a more thorough analysis of the Garden’s history. Piotr Wiśniewski (1884–1971), a plant physiologist, nominated as Professor in the Department of General Botany on 1 June 1920, was the organiser and the first director of the Garden. He resigned from his post in October 1923, due to financial problems of the Garden. From October 1923 to April 1924, the management was run by the acting director, Edward Bekier (1883–1945), Professor in the Department of Physical Chemistry, Dean of the Faculty of Mathematics and Natural Sciences. For 13 subsequent years, i.e. from 1 May 1924 to 30 April 1937, the directorship of the Garden was held by Józef Trzebiński (1867–1941), a mycologist and one of the pioneers of phytopathology in Poland, Head of the Department of Botany II (Agricultural Botany), renamed in 1926 as the Department of Plant Taxonomy, and in 1937 – the Department of Taxonomy and Geography of Plants. From May 1937 to 1939, his successor as director was Franciszek Ksawery Skupieński (1888–1962), a researcher of slime moulds. Great credit for the development of the Garden is due to the Inspector, i.e. Chief Gardener, Konstanty Prószyński (Proszyński) (1859–1936) working there from 1919, through his official nomination in 1920, until his death. He was an amateur-naturalist, a former landowner, who had lost his property. Apart from the work on establishing and maintaining the Garden’s collection, as well as readying seeds for exchange, he published one mycological paper, and prepared a manuscript on fungi, illustrated by himself, containing descriptions of the new species. Unfortunately, this work was not published for lack of funds, and the prepared material was scattered. Some other illustrations of flowering plants drawn by Prószyński survived. There were some obstacles to the further development of the institution, namely substantially inadequate funds as well as too few members of the personnel (1–3 gardeners, and 1–3 seasonal workers). The area of the Garden, covering approx. 2 hectares was situated on the left bank of the Neris river (Polish: Wilia). It was located on sandy soils of a floodplain, and thus liable to flooding. These were the reasons for the decision taken in June 1939 to move the Garden to a new site but the outbreak of the Second World War stood in the way. Despite these disadvantageous conditions, the management succeeded in setting up sections of plants analogous to these established in other botanical gardens in Poland and throughout the world, i.e. general taxonomy (1922), native flora (1922), psammophilous plants (1922), cultivated plants (1924/1925), plant ecology (1927/1928), alpinarium (1927–1929), high-bog plants (1927–1929), and, additionally – in the 1920s – the arboretum, as well as sections of aquatic and bog plants. A glasshouse was erected in 1926–1929 to provide room for plants of warm and tropical zones. The groups representing the various types of vegetation illustrated the progress in ecology and phytosociology in the science of the period (e.g. in the ecology section, the Raunkiaer’s life forms were presented). The number of species grown increased over time, from 1,347 in 1923/1924 to approx. 2,800 in 1936/1937. Difficult weather conditions – the severe winter of 1928 as well as the snowless winter and the dry summer of 1933/34 contributed to the reduction of the collections. The ground collections, destroyed by flood in spring of 1931, were restored in subsequent years. Initially, the source of plant material was the wild plant species collected during field trips. Many specimens were also obtained from other botanical gardens, such as Warsaw and Cracow (Kraków). Beginning from 1923, printed catalogues of seeds offered for exchange were published (cf. the list on p. ... ). Owing to that, the Garden began to participate in the national and international plant exchange networks. From its inception, the collection of the Garden was used for teaching purposes, primarily to the students of the University, as well as for the botanical education of schoolchildren and the general public, particularly of the residents of Vilna. Scientific experiments on phytopathology were conducted on the Garden’s plots. After Vilna was incorporated into Lithuania in October 1939, the Lithuanian authorities shut down the Stefan Batory University, thus ending the history of the Polish Botanic Garden. Its area is now one of the sections of the Vilnius University Botanic Garden (“Vingis” section – Vilniaus universiteto botanikos sodas). In 1964, its area was extended to 7.35 hectares. In 1974, after establishing the new Botanic Garden in Kairenai to the east of Vilnius, the old Garden lost its significance. Nevertheless, it still serves the students and townspeople of Vilnius, and its collections of flowering plants are often used to decorate and grace the university halls during celebrations.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 301-345
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńskie miejsca Adama Mickiewicza utrwalone we współczesnych przewodnikach po Mieście wieszczów. (Refleksje językoznawcy-filologa)
Vilnius places of Adam Mickiewicz preserved in current travel guides to the City of the Three Bards. (Reflections of the linguist-philologist)
Autorzy:
Węgorowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1400627.pdf
Data publikacji:
2016-12-19
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Mickiewicz
Vilnius
place
erudite linguistics
Wilno
miejsce
językoznawstwo erudycyjne
Opis:
Uniwersytet Wileński, adresy kolejnych miejsc zamieszkania, nazwy miejsc koleżeńskich spotkań, adres loży masońskiej, nazwy domów, w których tętniło wileńskie życie towarzyskie, adresy wydawnictwa Józefa Zawadzkiego, Teatr Wielki przy ulicy Trockiej, Klasztor Bazylianów, Ogród Botaniczny profesora Jundziłła, ogród z austerią „Chiny”, traktiernia „Tivoli”, Belmont – góra filaretów, Ostra Brama, Katedra Wileńska, Kościół św. Jana, międzywojenna ulica Mickiewicza..., wszystkie te miejsca związane z autorem Pana Tadeusza stały się przyczynkiem do lingwistycznofilologicznych rozważań, uzasadniających tezę, że Wilno jest Miastem Mickiewicza, który spędził w nim jeden z najbardziej interesujących okresów swojego życia. Wileńskie nazwy wyekscerpowane ze współczesnych przewodników po Mieście romantyków, zinterpretowane zgodnie z zasadami językoznawstwa erudycyjnego, „ocalają od zapomnienia” nie tylko sygnowane nimi mickiewiczowskie miejsca; pozwalają też na rekonstrukcję tamtej wileńskiej topografii.
Vilnius University, addresses of subsequent residences, the names of meeting places, address of a masonic lodge, names of the houses in which Vilnius social life flourished, addresses of Józef Zawadzki’s publishing house, Grand Theater on Trakų Street, Basilian Monastery, Konrad Room, professor Jundziłł’s Botanical Garden, garden with osteria “Chiny”, eatery “Tivoli”, Belmont – mountain of the Philarets, Gate of Dawn, Vilnius Cathedral, Church of St. Johns, interwar Mickiewicz Street... – all these places related to the author of Sir Thaddeus became the reason for linguistic philological reflections defending the thesis that Vilnius is the City of Mickiewicz, who spent one of the most interesting periods of his life there. The Vilnius names excerpted from current travel guides to the City of Romantics and interpreted in accordance with the rules of erudite linguistics not only save Mickiewicz’s places from consigning to oblivion, but also permit to reconstruct Vilnius topography.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2016, 2; 59-80
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńskie pismo „Comoedia” – jeszcze jedno ogniwo awangardy
Autorzy:
Szawerna-Dyrszka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030931.pdf
Data publikacji:
2018-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
“Comoedia”
journal
avant-garde
Żagary
Vilnius
„Comoedia”
czasopismo
awangarda
Wilno
Opis:
The article describes the Vilniusian paper dedicated to art and culture called “Comoedia”. Until now, this monthly magazine has been described as a theatrical paper between 1938-1939. The author of the paper justifies the argument, that the periodical being the last published initiative of “Walking Wolf”, is an unnoticed “missing link” so far-considering the chain of the Polish interwar avant-garde in literature.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2018, 13, 8; 293-303
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mgr Nadzieja Rojecka (1898-1986), botanik i fitopatolog
Mgr Nadzieja Rojecka (1898-1986), botanist and phytopathologist
Autorzy:
Gąsiorowski, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543301.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Nadzieja Rojecka
botanika
fitopatologia
Wilno
Toruń
Puławy
botany
phytopathology
Vilnius
Opis:
W artykule przedstawiono dzieje życia i pracy naukowej Karaimki Nadziei Rojeckiej (1898-1986), która uzyskała magisterium z botaniki po studiach uniwersyteckich w Wilnie i Toruniu, a następnie pracowała w charakterze asystentki w Uniwersytecie Wileńskim i Toruńskim oraz w Stacji Ochrony Roślin w Wilnie i Toruniu, w końcu Instytucie Ochrony Roślin w Puławach. Należała w Polsce do wybitnych specjalistek w swojej dziedzinie badawczej.
The article presents the history of the life and scientific work of Karaim Nadzieja Rojecka (1898-1986), who obtained her master's degree in botany after university studies in Vilnius and Toruń, and then worked as an assistant at the University of Vilnius and Toruń and at the Plant Protection Station in Vilnius and Toruń, and finally the Institute of Plant Protection in Puławy. She was one of the eminent specialists in her research field in Poland.
Źródło:
Almanach Karaimski; 2021, 10; 45-60
2300-8164
Pojawia się w:
Almanach Karaimski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ofiary czy bohaterowie? Dzieci w narracji wystawy o Holokauście w Muzeum Żydowskim w Wilnie
Victims or heroes? Children in the narrative line of Holocaust exhibition at the Jewish Museum in Vilnius
Autorzy:
Zaborski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15012824.pdf
Data publikacji:
2022-06-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
Holocaust
museum
children
Lithuania
Vilnius
Holokaust
muzeum
dzieci
Litwa
Wilno
Opis:
Autor analizuje stałą wystawę poświęconą Holokaustowi, prezentowaną w Muzeum Żydowskim w Wilnie (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus/Vilna Gaon State Jewish Museum). Sprawdza, jakie miejsce zajmują najmłodsze ofiary Zagłady w linii narracyjnej tej ekspozycji? Pyta, czy poświęcone są im odrębne elementy stałej wystawy, czy raczej dziecięce losy są „wpisane” w ogólny przekaz dotyczący dokumentowych tutaj wydarzeń? Czy twórcy placówki skupili się na tragicznym wymiarze dziecięcych losów czy raczej zaprezentowali je przez pryzmat bohaterskich czynów i dokonujących ich postaci? A zatem – czy w centrum przekazu znalazła się śmierć ofiar czy śmierć bohaterów? I wreszcie – czy jest tu miejsce na prezentowanie Ocalonych? Badania, których efekty prezentowane są w artykule, dotyczą również tego, czy narracja w muzeum jest poświęcona konkretnym, indywidualnym postaciom czy raczej społeczności anonimowych uczestników wojennych wydarzeń. W centrum zainteresowania znajduje się również pytanie o to, czy muzealny przekaz zatrzymuje się na poziomie prezentacji faktów, czy wychodzi poza ten obszar i obejmuje również przestrzeń promowania określonych wartości. Innymi słowy – czy obok sfery kognitywnej jest tu także miejsce dla elementów aksjologicznych? Czy celem jest jedynie edukacja skupiona na przekazywaniu rzetelnej wiedzy – czy raczej proces kształcenia społeczno-politycznego, którego celem staje się kreowanie określonych postaw moralnych?
The author analyses the permanent exhibition devoted to the Holocaust at the Vilna Gaon State Jewish Museum (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus). He tries to find out what the place of the youngest victims of the Holocaust is in the narrative line of the exhibition. He asks whether there are separate elements of the permanent exhibition devoted to them or the children's fates are "inscribed" in the general message about the events documented there. Are the creators of the museum focused on the tragic dimension of children's fates or do they present them through the prism of heroic deeds showing the individuals who performed them? Thus – is the death of the victims or the death of the heroes at the centre of the message? And finally – is there a place to present the Survivors? The research, the results of which are presented in the paper, is also an aim to answer whether the narrative line of the museum is devoted to specific individuals or to a community of anonymous participants of war events. The central point is also if the museum's message focuses just on presenting facts or goes beyond this area and includes the space for promoting specific values. In other words: is there a place for axiological elements in addition to the cognitive sphere? Is the goal just education focused on passing on reliable knowledge or on the process of socio-political education, the aim of which is to create specific moral attitudes?
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 1; 101-121
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 95

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies