Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wileński" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 110
Tytuł:
Źródła do badań migracji młodzieży na uczelnie rosyjskie po zamknięciu Uniwersytetu Wileńskiego w 1832 roku
Sources to migration of the Youth to the Russian Universities after the closure of the Univeristy of Vilnius in 1832
Autorzy:
Szymanel, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1064861.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
migracje
Uniwersytet Wileński
młodzież
edukacja
represje
Opis:
When the tsarist authorities closed the Vilnius University in 1832 as well as the Medical and Surgical Academy and Academy of Theology (that were established on the basis of the closed university departments and existed just less than 10 years) young people from Lithuania were deprived of the opportunity to gain higher education in their country. Their choice of the Russian universities was influenced by a number of factors. The main one was that young people did not actually have choice. The tsarist authorities made it difficult to study in the Polish Kingdom and at the universities in the Western Europe, moreover, the latter not everyone could afford. The Lithuanian State Historical Archives in Vilnius preserves rich sources to this topic. The records are located primarily in fonds of tsarist state institutions at various levels . The most valuable in this respect are archival fonds: Office of Vilnius Governor-General, Office of the Civil Governor of Vilnius (records connected with the passports), the Board of Vilnius Education District, the Medical and Surgical Academy and files of commissions for investigation and courts of war. Moreover, interesting materials (letters, diaries, journals, memoirs) are stored in the Collection of Society of Friends of Science in Vilnius. Studies on these and other materials could contribute to the enrichment of knowledge not only about the migration of young people from Lithuania to Russia, but also about their commitment to the fight for the independence of Lithuania, as well as a contribution to Russian culture and science.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2014, 21; 117-127
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznani potomkowie Krystyna Ościka, kasztelana wileńskiego
Autorzy:
Zawadzki, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23203204.pdf
Data publikacji:
2015-12-21
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
kasztelan wileński
Radziwiłłowie
Krystyn Ościk
Litwa
Źródło:
Historia. Memoria. Scriptum. Księga jubileuszowa z okazji osiemdziesięciolecia urodzin Profesora Edwarda Potkowskiego; 307-329
9788394002664
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielki dzień w życiu Karaimów polskich
Autorzy:
autora, brak
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/622116.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Seraja Szapszał
wybory hachana
Troki
Kurjer Wileński
Opis:
88 lat temu wileński Sprawozdanie specjalnego wysłannika „Kurjera Wileńskiego” dziennik zamieścił obszerną relację z ważnego momentu naszej historii: wyborów hachana.
Źródło:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów; 2015, 26, 2 (47); 12-17
1733-7585
Pojawia się w:
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńska pediatria (1919-1939)
Pediatrics in Vilnius (1919-1939)
Autorzy:
Urbanek, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089500.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Vilnius
Vilnius University
pediatrics
Wilno
Uniwersytet Wileński
pediatria
Opis:
The article aims to show the development of pediatrics in Vilnius (Wilno) in the Borderlands of the Second Polish Republic in the interwar period. The text presents the beginnings of the organizational, scientific and staffing process, and it employs the sources from the Lithuanian Central State Archives (Lietuvos centrinis valstybės archyvas), as well as address lists and medical journals from the period.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2020, 65, 4; 67--79
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Talent (nie)wyższy nad mierność”. Kilka uwag o zjawisku wierszomanii na Litwie w latach 1815–1830
“Talent (nie)wyższy nad mierność” (“Talent (not) above Mediocrity”). Some Remarks on the Phenomenon of Poetry Writing Mania in Lithuania in the Period 1815–1830
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690217.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
„Dziennik Wileński”
grafomania
klasycy
Litwa
Parnas literacki
talent pisarski
twórczość przekładowa
Uniwersytet Wileński
wierszomania
Wilno
“Dziennik Wileński” (“Vilnius Daily”)
graphomania
classics
Lithuania
literary Parnassus
writing talent
translation
Vilnius University
poetry writing mania
Vilnius
Opis:
An overview — even cursory — of literary culture in Lithuania in the first decades of the nineteenth century indicates there were many people who pursued poetry writing. According to Piotr Chmielowski, such a phenomenon did not exist then to this extent and with such intensity in any other part of Poland’s territory. As proof, in one of his works, he lists more than seventy names of poets who in the years 1815– –1822 had their poetry printed on the pages of journals published at the time. This number, certainly, does not fully reflect the scale of the said phenomenon. It should be noted that young people strove for a place on local poetry Parnassus, for example, also through parlor readings or through entries in memory books. Those young poets were often satisfied with minor, fleeting poems, handed from one person to another, without hope of the fruits of their poetic labor appearing on the pages of periodical press. Unfortunately, few of these poets possessed “talent above the mediocrity”, hence few manged to impress their audience. The paper aims to present selected views of contemporary audience concerning the poetry as its members also made an attempt at evaluation of the poems and aesthetic valorisation of the authors’ talent.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2014, 69; 9-20
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola wileńskiego typografa Józefa Zawadzkiego w rozwoju czasopiśmiennictwa polskiego na Litwie w epoce porozbiorowej
Role of the Vilnius editor Józef Zawadzki in the development of the Polish periodical press in Lithuania in the partition age
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968022.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
“Gazeta Literacka Wileńska” (“Vilnius Literary Newspaper”)
Józef Zawadzki
Lithuania
book announcements
periodic press
Vilnius University
Vilnius
„Dziennik Wileński”
“dziennik wileński” (“vilnius daily”)
„gazeta literacka wileńska”
józef zawadzki
litwa
ogłoszenia księgarskie
prasa periodyczna
uniwersytet wileński
wilno
Opis:
Józef Zawadzki, the Vilnius bookseller and the editor, the animator of many important publishing undertakings, contributed extremely effectively to sustaining and the development of the scientific‑literary movement in Lithuania in the partition age. Moreover, he became involved very actively in coming into existence and publishing periodicals. He spared no effort to publish “Vilnius Daily” (in both periods of appearing it) or “Vilnius Literary Newspaper”. All action taken in this direction resulted from Zawadzki’s belief that magazines would influence the cultural life of the country very positively and be a place of the constructive criticism, as well as publishing and book advertisements. He cared about it both as the experienced editor, for whom the evaluation of published work was extremely helpful in gradual developing publishing successive initiatives, and for the bookseller caring for the information about the available writing production so that it could get through to the widest circle of recipients and arouse their interest.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 34, 4
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rusycyzmy w „Kurierze Wileńskim” (1925–1939)
Autorzy:
Joachimiak-Prażanowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676362.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Vilnius
“Kurier Wileński”
vocabulary
twenty-year interwar period
Russicisms
Opis:
Russicisms in „Kurier Wileński” (1925–1939)The article occurs to be the analysis of Russicisms excerpted from “Kurier Wileński”, a common known newspaper addressed to a wide group of Polish people residing in Vilnius. The daily newspaper was one of the longest revealing Polish papers at the Vilnius Region. It was also edited during the whole two decades of interwar. The gathered lexical phenomenon of the years 1925–1939 became confronted with the Polish and Russian resources of definition and translation dictionaries. As the comparative source one used also the etymological dictionaries and language guides.The author has noted 100 borrowings from Russian language. There were 36 lexemes in ethnic Polish language of the annexed territory period, 11 units (bojar, lejtenant, podniesienie, spotkać, tarakan, tuziemiec, uradnik, uriadnik, wojłok, wypisać, żulik) functioned in Polish used in the Northern Borderland in twenty-year interwar period, 31 words were registered in the afterwar Vilnian Polish language. In the 20s the editors of the examined paper introduced in inverted commas several Russicisms, indicating that they know their peculiarity. In the 30s in “Kurier Wileński” one found many more such units. The editors more and more often distanced themselves from the regional lexis, which may indicate the growth of their language conciousness resulting from the contacts with the Polish language with the centre, as well as, the local care of language clarity and correctness. One may deduct that, as the years went by, the language of “Kurier Wileński” editors was becoming, though very slowly, purified of regional borrowings. Русские заимствования в газете „Kurier Wileński” (1925–1939)В статье проведен анализ заимствований из русского языка, появившихся в газете „Kurier Wileński”, предназначенной широкому кругу читателей – поляков, проживающих в Вильнюсе. Эта газета отличалась самым длительным существованием среди других изданий прессы. Она издавалась почти весь двадцатилетний междувоенный период.Собранный лексический материал (1925–1939 годов) сопоставлен с польскими и русскими описательными словарями. Для сравнения использовались также этнологические словари и языковедческие справочники.Автор статьи выделил 100 заимствований из русского языка. Из них 36 лексем употреблялось в польском языке периода раздела на территории этнической Польши. 11 единиц (bojar, lejtnant, podniesienie, spotkać, tarakan, tuziemiec, uradnik, wojłok, wypisać, żulik) употреблялось в междувоенное двадцатилетие на северо-востоке страны (виленщина), 31 слов отмечено в послевоенном виленском польском языке. В тридцатые годы редакторы исследованной газеты несколько десятков русских заимствований записали в кавычках, чем подчеркивали, что они осознают характер данных слов. В сороковые годы в газете появилось еще больше таких единиц, а это обозначает, что редакторы избегали употпебления диалектной лексики, что, в свою очередь свилетельствует о повышении их языкового сознания, благодяря контактам с языком центра страны, а также о заботе о безупречности языка.Можно утверждать, что язык редакторов газеты „Kurier Wileński” медленно, но и постепенно очищался от местных нелитературных единиц.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2010, 34
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Międzynarodowe uwarunkowania Litwy Środkowej (9 X 1920 – 6 IV 1922)
Autorzy:
Czechowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608851.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Litwa kowieńska
Wileńszczyzna
Sejm Wileński
związek federacyjny
tzw. bunt Żeligowskiego
Opis:
Zajęcie Wileńszczyzny przez gen. Żeligowskiego, ukształtowanie się struktur Litwy Środkowej, wybory do Sejmu Wileńskiego i uchwała o połączeniu ziemi wileńskiej z Rzeczpospolitą stworzyły nową jakość w bilateralnych stosunkach Polski i Litwy. Włączenie Wilna do Rzeczypospolitej stanowiło sukces Warszawy. Państwo litewskie konsekwentnie unikało nawiązania stosunków dyplomatycznych z Polską, zaś geopolityczne położenie II RP wymagało, aby Litwa stała po stronie polskich sojuszników i wspierała wysiłki Polski w budowaniu frontu przeciwko wspólnemu zagrożeniu w regionie. The seizure of Vilnius Region by Gen. Lucjan Żeligowski, development of the structures of Central Lithuania, elections to the Vilnius Parliament and a resolution of Vilnius Region to join the Polish Republic created a new quality in the bilateral Polish-Lithuanian relations. The seizure of Vilnius Region was a success of Warsaw. The Lithuanian state consequently avoided the establishment of diplomatic relations with Poland, while the geopolitical position of the Second Polish Republic made it necessary for Poland to have Lithuania as an ally supporting Polish efforts to form a common front against threats in the region.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2017, 49, 2
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasopisma jako źródło do dziejów polsko-rosyjskich związków literackich i kulturowych (wybrane przykłady z początku XIX wieku)
Periodicals as a source of the Polish-Russian literary and cultural relations (selected examples from the early 19th century)
Autorzy:
Dąbrowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480909.pdf
Data publikacji:
2011-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
„Dziennik Wileński”
„Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”
Polish-Russian literary connection
Opis:
The beginning of the 19th century is the period of a gradual development of the Polish-Russian relations in the area of the periodical press (earlier see for instance: „Trudolubivyj muravej”,1771; „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”, 1772). Ranking highest in the Polish periodicalpress from that viewpoint is „Dziennik Wileński” (1805-1806) issued by S. Jundziłł, J. Śniadeckiand J. Kossakowski, and „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” (Warszawa, 1804-1806) issued byC. Godebski and K. Kossecki, while in the Russian periodical press - „Ulej” (Sankt-Petersburg,1811-1812) issued by V. Anastasyevic. In „Dziennik Wileński” N. Karamzin’s compositions werepublished (among others Pantheon of Russian Authors), in „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”- a series of articles on the history of the Russian literature, in „Ulej” - among others I. Krasicki’scompositions (About Polish Poets).
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2011, 1, XVI; 33-46
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowacki na uniwersytecie
Słowacki at University
Autorzy:
Jędrychowski, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519871.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Juliusz Słowacki
Uniwersytet Wileński
historia edukacji
Vilnius University
education history
Opis:
Artykuł przedstawia okres 1825-1828, kiedy Juliusz Słowacki studiował na Uniwersytecie Wileńskim. Autor wyszczególnia i charakteryzuje miejsca, w których poeta mieszkał przez dłuższy czas. Opisuje także położenie Belwederu, letniej rezydencji i ogrodu Augusta Bécu, do którego Słowacki często chodził na spacery. Artykuł uzupełnia pewne luki w wiedzy na temat życia studenckiego poety. Dzięki odnalezieniu kopii dyplomu, wykazu ocen i informacji o ukończeniu studiów udało się ustalić, którzy studenci Oddziału Nauk Moralnych i Politycznych otrzymali nagrodę pieniężną, kto otrzymał wyróżnienie, jaki był temat pracy końcowej Słowackiego i kiedy Słowacki opuścił Wilno na stałe.
This article presents the time spanning 1825–1828, when Juliusz Słowacki studied at Vilnius University; it specifies and describes the places where he lived for longer periods of time. The article also describes the location of Belweder, the summer residence and garden of August Bécu, to which Słowacki often went for a stroll. The article fills some gaps concerning the poet’s student life. Thanks to discovering a copy of the diploma, the mark transcript and some information concerning the completion of studies, the author has been able to determine which students of the Faculty of Moral and Political Sciences received a monetary prize, who was awarded an honorable mention, what the subject of Słowacki’s final paper was and when Słowacki left Vilnius for good.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 114-138
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polonistyka na Uniwersytecie Wileńskim – osiągnięcia, zagrożenia i perspektywy
Polish Studies at the Vilnius University: achievements, threats, perspectives
Autorzy:
Dawlewicz, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763165.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish Philology
Vilnius University
didactics
filologia polska
Uniwersytet Wileński
dydaktyka
Opis:
Celem artykułu jest prezentacja studiów polonistycznych na Uniwersytecie Wileńskim – jej dziejów, współczesności i perspektyw rozwoju. Jednym z podstawowych celów działalności Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego jest m.in. kształcenie specjalistów w zakresie polskiej literatury, kultury oraz języka dla placówek oświatowych, kulturalnych oraz państwowych na Litwie. Trzydzieści lat funkcjonowania polonistyki na Uniwersytecie Wileńskim jako odrębnej jednostki dydaktyczno-naukowej w strukturze Wydziału Filologicznego wykazało, że jest ona placówką ważną i potrzebną. Wzmocniony kierunek studiów polonistycznych na Uniwersytecie Wileńskim powinien istnieć jako trwały składnik struktury tej uczelni i jako niezbędny pomost we współpracy Litwy i Polski.
The aim of the article is to present Polish studies at the Vilnius University – its history, present times and prospects for development. One of the basic goals of the Center for Polish Studies of the Vilnius University is, among others, educating specialists in Polish literature, culture and language in educational, cultural and state institutions in Lithuania. Thirty years of functioning of Polish studies at Vilnius University as a separate teaching and research unit within the structure of the Faculty of Philology have shown that it is an important and needed institution. The strengthened field of Polish studies at Vilnius University should exist as a permanent element of the structure of this university and as a necessary bridge in cooperation between Lithuania and Poland.
Źródło:
Polonistyka. Innowacje; 2023, 17; 83-92
2450-6435
Pojawia się w:
Polonistyka. Innowacje
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Виленские напевы» в рукописях Киевской митрополии и Московского патриархата последней трети xvii – начала xviii вв: проблемы трансмиссии и адаптации
«Vilnius melodies» in manuscripts of the Kiev Metropolis and the Moscow Patriarchate of the last third part if the 17th – at the beginning of the 18th century. Problems of transmission and the adaptation
Autorzy:
Герасимова, Ирина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171302.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
rękopisy
metropolia kijowska
patriarchat
moskiewski
przełom XVII/XVIII wieku
wileński śpiew
Opis:
The paper deals with a problem of transmission and adaptation of the singing church music from Belorussian and Ukrainian lands to Russia. The Cherubic melodies named “Wilnian” in the Russian musical manuscripts were used as the material for this investigation. There were discovered no less than four melodies under this title. At the same time in different manuscripts the chants had many other names which can help to reconstruct a history of their transmission. The analysis of the copies of the Cherubic hymns and their tittles shows the Wilna’s melodies probably had their origin from Greek Bulgarian lands. At the Kievan Metropolis they were mainly existed in the oral tradition. Russian singers notated these songs in the church singing manuscripts “Obichod” as one voice melody as parts harmonizations from two up twentieth voices. The note “Wilnian” in Russian rare books indicated important role of Wilna’s musicians in this cross-cultural transmission that is confirmed some historical sources too.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2013, Kalendarz w życiu Cerkwi i wspólnoty, 4; 187-204
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Glinciszki i Dubinki : zbrodnie wojenne na Wileńszczyźnie w połowie 1944 roku i ich konsekwencje we współczesnych relacjach polsko-litewskich
Autorzy:
Rokicki, Paweł (historia).
Współwytwórcy:
Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. pbl
Polska Akademia Nauk. Instytut Studiów Politycznych. pbl
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu : Instytut Studiów Politycznych PAN
Tematy:
II wojna światowa (1939-1945)
Martyrologia
Ludobójstwo
Zbrodnia wojenna
Opis:
Bibliogr. s. 339-359. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Kolebka wielkości : Zułów, miejsce urodzenia Marszałka Józefa Piłsudskiego
Zułów, miejsce urodzenia Marszałka Józefa Piłsudskiego
Autorzy:
Kolmasiak, Mariusz (1987- ).
Współwytwórcy:
Związek Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej - Towarzystwo Pamięci Józefa Piłsudskiego. Oddział (Częstochowa). Wydawca
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Częstochowa : Związek Piłsudczyków RP TPJP. Oddział : Mariusz Kolamasiak
Tematy:
Piłsudski, Józef (1867-1935)
Opracowanie
Opis:
Bibliografia, netografia na stronach 267-272. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Preteksty Mickiewiczowskie, czyli uwagi na marginesie poszukiwań archiwalnych
Mickiewicz’s pretexts, or comments on the margins of archival research
Autorzy:
Markowska-Fulara, Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1205805.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Adam Mickiewicz
Vilnius University
classicism
episode
archive
Uniwersytet Wileński
klasycyzm
epizod
archiwum
Opis:
Artykuł podejmuje kwestię roli rękopisów i innych dokumentów archiwalnych jako przed-tekstów utworów literackich. Stawia pytanie o to, w jakiej perspektywie badawczej ich wykorzystanie w badaniach literaturoznawczych może okazać się najowocniejsze. Zagadnienie to zostało przedstawione na przykładzie protokołu egzaminacyjnego zawierającego pytania zadane Adamowi Mickiewiczowi podczas egzaminu dyplomowego na Uniwersytecie Wileńskim. Na podstawie innych źródeł archiwalnych oraz drukowanych autorka podejmuje próbę rekonstrukcji pożądanych odpowiedzi na zadane pytania, a następnie wskazuje na korzyści, które mogą płynąć z uwzględnienia ich w analizie utworów literackich Mickiewicza.
The article analyses manuscripts and other archival documents as pre-texts of literary texts, with a view to demonstrating how they may be used most effectively in literary studies. An examination report with questions that Adam Mickiewicz was asked during his diploma examination at Vilnius University is discussed. The author analyses other archival and printed sources as well, trying to reconstruct the desired answers to the questions, and then outlines the benefits of employing such an archival procedure in the analysis of Mickiewicz’s works.
Źródło:
Forum Poetyki; 2020, 22; 86-99
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Dla Pana Jentza wysyłającego się za granicę”. Edukacyjna podróż krzemienieckiego nauczyciela
‘For Mr Jentz going abroad’: The educational journey of a teacher from Kremenets
Autorzy:
Buczek, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057598.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
technologia
podróż edukacyjna
Uniwersytet Wileński
Karol Jentz
technology
educational journey
Vilnius University
Opis:
The article presents Karol Jentz, an early 19th-century physics teacher. Vilnius University sent him on an educational journey to Berlin, Vienna, Munich and Paris. During the journey, he visited numerous factories and expanded his knowledge. He was supposed to take the position of professor of technology at Vilnius University upon his return, but he unexpectedly died in Paris.
Źródło:
Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2021, 58; 11-28
0080-4754
Pojawia się w:
Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola „Wileńskiego Przeglądu Prawniczego” w rozwoju myśli sowietologicznej II Rzeczypospolitej – zarys problemów
The role of “Wileński Przegląd Prawniczy” in the development of legal Sovietology in pre-war Poland. An outline of the problem
Autorzy:
Mohyluk, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621297.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
prawo radzieckie, II Rzeczypospolita, sowietologia, Instytut Naukowo- -Badawczy Europy Wschodniej, “Wileński Przegląd Prawniczy”
Soviet law, 2nd Polish Republic, Sovietology, “Wileński Przegląd Prawni- czy”, East Europe Scientific-Research Institute
Opis:
On 23rd February 1930 in Wilno (Vilnius), an inaugurational meeting of members of the East Europe Scientific-Research Institute took place. This Institute played the most im- portant role in Polish Sovietology research prior to World War II. The Institute annually published “Rocznik Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej w Wilnie”. In addition, legal issues were published in “Wileński Przegląd Prawniczy”. This mon- thly journal was first published on 1st February 1930 and was dedicated to Wilno la- wyers. The role of this journal in Polish and world legal Sovietology is underestimated and requires deep research.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2017, 16, 1; 141-152
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na marginesie rękopisu Ludwika Chmaja pt. „Franciszek Ksawery Michał Bohusz. Jego życie i działalność wychowawcza (1746–1820)”
Notes in the margin of the manuscript written by Ludwik Chmaj: ‘Franciszek Ksawery Michał Bohusz. His life and educational activity (1746–1820)’
Autorzy:
Wójcik, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498501.pdf
Data publikacji:
2017-12
Wydawca:
Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie
Tematy:
Ludwik Chmaj
Franciszek Ksawery Michał Bohusz
edukacja
Uniwersytet
Wileński
education
University
of Vilnius
Opis:
Franciszek Ksawery Michał Bohusz (1746–1820) i Ludwik Chmaj (1888–1959) byli naukowcami oraz działaczami społeczno-politycznymi zatroskanymi o dobro Ojczyzny. Jako bystrzy obserwatorzy rzeczywistości zauważali zachodzące zmiany związane z rozwojem społecznym, gospodarczym i światopoglądowym w epokach, w których żyli. Za swój obowiązek wobec Rzeczypospolitej uważali także twórcze ukierunkowanie tych procesów za pomocą projektów edukacyjnych. Praktyczne sposoby realizacji takich projektów analizuje L. Chmaj w powstałym w Wilnie w 1941 roku rękopisie poświęconym życiu i działalności wychowawczej F.K.M. Bohusza. Jego inicjatywy edukacyjne to efekt pracy w charakterze wizytatora szkolnego w obszarze pozostającym pod kontrolą Uniwersytetu w Wilnie, zaangażowania w działalność Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, twórczości pisarskiej – poświęconej m.in. zagadnieniom obyczajowym i historycznym – oraz pełnionych funkcji duszpasterskich i politycznych. We wszystkich tych działaniach F.K.M. Bohusz pozostawał wierny maksymie: „jednostka winna jest wszystkie swe talenta towarzystwu, czyli społeczeństwu”. Opisywane przez L. Chmaja zdarzenia, przywoływane sądy i opinie posłużyły w artykule także jako punkty wyjścia do zaakcentowania niektórych ze współczesnych problemów, przed którymi staje szeroko rozumiana edukacja, takich jak: konsekwencje dewaluacji edukacji humanistycznej; kształtowanie postaw altruistycznych jako forma przygotowania do życia w świecie o kurczących się zasobach; metodyka kształcenia wczoraj i dziś oraz profesjonalizm edukatorów jako obowiązek etyczny.
Franciszek Ksawery Michał Bohusz (1746–1820) and Ludwik Chmaj (1888–1959) were researchers and socio-political activists concerned with the prosperity of the Homeland. As bright observers of the real world, they saw the changing social, economic and philosophical developments in the epochs in which they lived. They also considered the creative channeling of these processes through educational projects as their responsibility towards the Republic of Poland. Practical ways of implementing such projects were analysed by L. Chmaj in the manuscript written in Vilnius in 1941 devoted to the life and educational activities of F.K.M. Bohusz. His educational initiatives were the result of working as a school inspector in the area under the control of the University of Vilnius, commitment to work in Warsaw Society of Friends of Science, writing activities devoted to, among others, moral and historical issues, and pastoral and political functions. In all these activities F.K.M. Bohusz remained faithful to the maxim: ‘an individual should devote all their talents to the society’. The experiences described by L. Chmaj, the referred judgments and opinions, have served in the article also as a starting point for highlighting some of the contemporary problems facing broadly understood education, such as: the consequences of the devaluation of the humanities within education, shaping altruistic attitudes as a form of preparation for life in a shrinking world, methodology of education yesterday and today and the professionalism of educators as the ethical obligation.
Źródło:
Problemy Współczesnej Pedagogiki; 2017, 3, 1; 45-61
2450-8101
Pojawia się w:
Problemy Współczesnej Pedagogiki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tradycja oświecenia stanisławowskiego na łamach „Dziennika Wileńskiego” z lat 1815–1830
The tradition of stanislawow enlightenment in the “Vilnius Daily” from 1815 to 1830
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690275.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Adam Naruszewicz
„Dziennik Wileński”
Franciszek Karpiński
Ignacy Krasicki
Stanisław Trembecki
Ludwik Kropiński
klasycyzm
oświecenie stanisławowskie
sentymentalizm
tradycja literacka
“Dziennik Wileński” (“Vilnius Daily”)
Franciszek Karpiński;
classic
literary tradition
the stanislawow enlightenment
sentimentalism
Opis:
From the beginning, literature occupied an important place in “Vilnius Daily” (so-called scholar magazine’s pages). The editors of the journal (including Jan and Jędrzej Śniadecki, Euzebiusz Słowacki, Filip Nereusz Golański, Leon Borowski, Ernest Groddeck, Kazimierz Kontrym) who were recruited from the circle of the University of Vilnius are alumni in “the age of lights”. Being heirs to the enlightenment ideals of aesthetics, they appreciated the literary output of their immediate predecessors. These preferences are clearly visible in the literary content of “Vilnius Daily”’, obviously adhering to classical and sentimental tastes. Without a doubt Stanisław Trembecki enjoyed the highest popularity among the Stanislawow creators in those pages. We also encounter there the works of Elżbieta Drużbacka, Ignacy Krasicki, Franciszek Karpiński and Ludwik Kropiński. The Vilnius magazine, appreciating their creative achievements, showed thereby the continuation of eighteen-century literary tradition.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2016, LXXI; 101-119
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A chapter in the history of Polish press in Lithuania in the early 19th century: Dziennik Wileński [Vilnius Journal] (1805–1806) and Gazeta Literacka Wileńska [Literary Magazine of Vilnius] (1806)
„Dziennik Wileński” (1805–1806) i „Gazeta Literacka Wileńska” (1806) — kartka z historii rozwoju prasy polskiej na Litwie doby porozbiorowo-przedpowstaniowej
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074666.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Lithuania
Polish magazines
Dziennik Wileński [Vilnius Journal] (1805– 1806)
Gazeta Literacka Wileńska [Literary Magazine of Vilnius] (1806)
Gotfryd Ernest Groddeck
Litwa
czasopiśmiennictwo polskie
„Dziennik Wileński” (1805–1806)
„Gazeta Literacka Wileńska” (1806)
Opis:
In paper was presented a publishing history of two Lithuanian periodicals from the beginning of 19-th century — Dziennik Wileński [Vilnius Journal], published between 1805–1806 and Gazeta Literacka Wileńska [Literary Magazine of Vilnius], issued from January until December 1806. Both publishing projects were connected with the name of their editor — Gotfryd Ernest Groddeck who brought into existence the first from mentioned journals as the literary counterbalance to Dziennik which was focused mainly on science. Unfortunately, lasting year competition brought them about finish of their issuing.
W artykule została zaprezentowana historia wydawnicza dwóch litewskich periodyków z początku XIX wieku — „Dziennika Wileńskiego”, ukazującego się w latach 1805–1806 oraz „Gazety Literackiej Wileńskiej”, wydawanej od stycznia do grudnia roku 1806. Obydwie te inicjatywy prasowe łączy nazwisko ich redaktora Gotfryda Ernesta Groddecka, który drugi z wymienionych tytułów powołał do istnienia jako literacką przeciwwagę dla hołdującego głównie naukom ścisłym „Dziennika…”. Trwające przez rok współzawodnictwo zakończyło się niestety zaprzestaniem dalszego wydawania tychże czasopism.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 1; 31-49
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy finansowe ewangelickiej Jednoty Litewskiej w pierwszej połowie XVII w. w świetle akt synodów prowincjonalnych
Autorzy:
Liedke, Marzena
Guzowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603102.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Jednota Litewska
kryzys finansowy
zbór wileński
pożyczki
Lithuanian Unity
financial crisis
Vilnius Protestant Church
loans
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie systemu zarządzania finansami oraz wykazanie faktycznego położenia ekonomicznego Kościoła ewangelicko-reformowanego w Wielkim Księstwie Litewskim w pierwszej połowie XVII w. w związku z funkcjonującymi w dotychczasowej literaturze przedmiotu opiniami o zadowalającej sytuacji finansowej Jednoty w tym okresie. Autorzy zamierzają wskazać czynniki, które wpływały na sytuację ekonomiczną tego Kościoła w okresie zintensyfikowania akcji kontrreformacyjnej ze strony Kościoła katolickiego i omówić przejawy jego niewątpliwego kryzysu ekonomicznego. Wśród nich szczególną uwagę zwrócono na niesolidność urzędników finansowych Jednoty, kłopoty z zarządzaniem pożyczkami oraz problemy z odzyskiwaniem i realizacją darowizn na rzecz Kościoła. Podstawę źródłową artykułu stanowią protokoły synodów prowincjonalnych Jednoty Litewskiej z lat 1611–1655, w znacznej części poświęcone sprawom ekonomicznym. Financial problems of the Lithuanian Evangelic Unity in the first half of the seventeenth century in the light of records of provincial synodsThe purpose of the article is to present a financial management system of the Evangelical Reformed Church and the Church situation in the Grand Duchy of Lithuania in the first half of the seventeenth century, in order to verify the opinions about the satisfactory financial situation of the Unity (Polish: Jednota) in that period that could be found in the literature on the subject. The authors indicate all factors influencing the economic position of the Unity in the period of intensified counter-Reformation actions of the Roman Catholic Church, and discuss symptoms of its undoubted economic crisis. Among these special attention is paid to unreliability of the Unity’s financial officers, troubles with the management of loans and problems with getting back and receiving donations made to the Unity. The article is based on records of provincial synods of the Lithuanian Unity in the period of 1611–1655, in their large part devoted to financial matters.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2017, 78
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zamach majowy widziany oczami dziennikarzy „Dziennika Wileńskiego”
Piłsudski’s May Coup in commentaries of „Dziennik Wileński” journalists
Autorzy:
Bojarski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2165303.pdf
Data publikacji:
2015-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
zamach majowy
„Dziennik Wileński”
publicystyka
Narodowa Demokracja
Piłsudski’s May Coup
Vilnius
National Democratic Party
Opis:
W niniejszym artykule autor analizuje jedno z najistotniejszych wydarzeń życia politycznego II Rzeczypospolitej – zamach majowy – z perspektywy redakcji „Dziennika Wileńskiego”. Na łamach organu prasowego wileńskiej endecji znajdujemy wiele opinii, polemik oraz informacji odnoszących się do wypadków warszawskich i ówczesnej sytuacji politycznej w kraju. W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że przedstawione treści obok realizacji celów politycznych niejednokrotnie obiektywnie obrazowały rzeczywistość mieszkańcom Wilna i okolic. W artykule pojawią się również odniesienia do innych wileńskich gazet – „Słowa” i „Kuriera Wileńskiego”, z którymi publicyści „Dziennika” polemizowali. Całość opracowania stanowi przyczynek do badań nad echami zamachu majowego zarówno w prasie wileńskiej, jak i całych Kresów Północno-Wschodnich.
In this article author analyzes one of the most important events of the political life of the Second Republic – May Coup – from the perspective of „Dziennik Wilenski” journalists. In the National Democratic Party press organ we find a lot of reviews, polemics and information relating to accidents in Warsaw and political situation in the country. The article also refers to the polemics with another Vilnius newspapers such as „Kurier Wileński” and „Słowo”. The whole development is a contribution to the research for the May coup’s responses in the press of Vilnius and in the whole North Eastern Borderlands.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2015, Zeszyt, XXIX; 101-114
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W Ejszyszkach na Litwie uhonorowano poległych w 1944 roku żołnierzy Armii Krajowej : nie zidentyfikowano szczątków dowódcy "Krysi"
Autorzy:
Bieńkowicz, Marcin.
Powiązania:
Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Zarząd Główny 2009, nr 11, s. 25-27
Data publikacji:
2009
Tematy:
Borysewicz, Jan
Armia Krajowa. Obwód Nowogródek
Miejsca pamięci narodowej Litwa
Opis:
7 X 2009 r. w Ejszyszkach miały miejsce uroczystości pogrzebowe 3 partyzantów Okręgu Nowogródzkiego, którzy byli eksumowani na przełomie IX i X oraz odbył się symboliczny pogrzeb por. Jana Borysewicza "Krysi"
Fot.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
The Last Citizen of the Grand Duchy of Lithuania: The Editor Ludwik Abramowicz (1879–1939) and the Idea of "Krajowość"
Ostatni obywatel Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wprowadzenie do biografii redaktora Ludwika Abramowicza (1879–1939)
Autorzy:
Smalianchuk, Aliaksandr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52157850.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
ruchy narodowe na początku XX wieku
„idea krajowa”
tolerancja
„Polacy litewscy”
historyczna Litwa
Ludwik Abramowicz
„Przegląd Wileński”
national movements at the beginning of the 20th century
national idea
tolerance
Lithuanian Poles
historical Lithuania
"Przegląd Wileński"
Opis:
Ludwik Abramowicz was one of the main ideologists of the idea of krajowość in its liberal-democratic version. He defended its principles even in the interwar period, when Poland was dominated by the policy of assimilation of national minorities and relations with Lithuania had the character of a cold war. Thanks to Abramowicz, Przegląd Wileński [Vilnius Review] (1921–1938) became the last bastion of the idea of krajowość, actively popularising it in the public life of the Vilnius Region. Abramowicz unwaveringly defended the idea of the political independence of the Belarusian-Lithuanian Lands and the decision of its future by the representatives of all indigenous nations. Abramowicz’s life and work, his publications in Przegląd Wileński prove that against all political and national-cultural realities, the idea of krajowość as an idea of harmonious coexistence of the nations of the historical Lithuania was popular and found new supporters.
Publicysta i redaktor Ludwik Abramowicz był jednym z głównych ideologów idei krajowej w jej liberalno-demokratycznej wersji. Bronił zasad krajowości nawet w dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy w Polsce dominowała polityka asymilacji mniejszości narodowych, a stosunki z Litwą miały charakter zimnej wojny. Dzięki Abramowiczowi „Przegląd Wileński” (1921–1938) stał się ostatnim bastionem idei krajowej, czynnie popularyzując ją w życiu publicznym Wileńszczyzny. Abramowicz konsekwentnie bronił idei politycznej niezależności Kraju Białorusko-Litewskiego i decydowania o jego losie przez przedstawicieli wszystkich rdzennych narodów. Życie i twórczość Abramowicza, publikacje w „Przeglądzie Wileńskim” świadczą, że wbrew wszelkim realiom politycznym i narodowo-kulturowym idea krajowa jako idea harmonijnego współistnienia narodów historycznej Litwy cieszyła się popularnością i znajdowała nowych zwolenników.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe. Seria nowa; 2021, 53
1230-1698
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe. Seria nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Losy kamieni litograficznych do Albumu wileńskiego Jana Kazimierza Wilczyńskiego
The fate of the lithographic limestone printing plates for the Album Wileński by Jan Kazimierz Wilczyński
Autorzy:
Chabiera, Piotr Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23352196.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
kamienie litograficzne
Album wileński
Jan Kazimierz Wilczyński
Marian Morelowski
Paryż
Wilno
lithographic limestone printing plates
Paris
Vilnius
Opis:
Artykuł prezentuje dotąd niepublikowane badania nad działalnością profesora Mariana Morelowskiego związaną ze sprowadzeniem z Paryża do Wilna bezcennych kamieni litograficznych wykorzystywanych do przygotowania Albumu wileńskiego Jana Kazimierza Wilczyńskiego. O ile informacji o powstaniu Albumu oraz jego wartości artystycznej dostarczają nieliczne opracowania badaczy polskich i litewskich, o tyle dotychczas nieznane były losy samych kamieni litograficznych oraz udział Morelowskiego w ściągnięciu ich do kraju. Dzięki badaniom należących do Mariana Morelowskiego dokumentów, zgromadzonych w dziale rękopisów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, archiwaliów będących w posiadaniu spadkobierców po profesorze i kwerendom zagranicznym udało się odkryć wiele wcześniej nieznanych faktów. W artykule przedstawiono losy kamieni litograficznych Jana Kazimierza Wilczyńskiego od ich zamówienia w paryskich pracowniach kamieniarskich i litograficznych po powrót do Wilna w latach 30. XX wieku.
This article discusses hitherto unpublished research on the activities of Professor Marian Morelowski in bringing the invaluable lithographic limestone printing plates used in the preparation of Jan Kazimierz Wilczyński’s Album wileński from Paris to Vilnius. While information about the making of the Album and its artistic significance is provided by a small number of studies by Polish and Lithuanian scholars, so far the fate of the lithographic plates themselves and Morelowski’s contribution to their transport to Lithuania has remained largely unknown. As a result of the study of documents belonging to Marian Morelowski, held in the manuscripts department of the Ossoliński National Institute in Wrocław, archival materials in the possession of the professor’s heirs, and searches abroad, it was possible to discover many previously unknown facts. This article discusses the fate of Jan Kazimierz Wilczyński’s lithographic printing plates from their commissioning in the stonemasonry workshops and lithographic studios to their return to Vilnius in the 1930s.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2023, 2; 179-190
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uniwersytet Wileński wobec beneficjów kościelnych. Marcin Poczobut-Odlanicki SJ (1728–1810) na urzędzie proboszcza oniksztyńskiego
Vilnius University and church benefices: Marcin Poczobut-Odlanicki SJ (1728–1810) as the Anykščiai parish priest
Autorzy:
Prašmantaitė, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076256.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
Cesarski Uniwersytet Wileński
Marcin Poczobut-Odlanicki
beneficja kościelne
parafia oniksztyńska
Imperial University of Vilnius
church benefices
Anykščiai parish
Opis:
The author presents the problems faced by Vilnius University when, as a result of a reform carried out in the Russian Empire at the beginning of the 19th century, it received 10 benefices from the Roman Catholic Diocese of Vilnius. The article is based on a case study of Marcin Poczobut-Odlanicki, a professor at Vilnius University and the parish priest of Anykščiai. On the basis of the sources and the findings of historians to date, the author puts forward the contention that the problems that Poczobut had to deal with as the administrator of church benefices contributed to making the university aware of the legal, organisational and financial issues related to their possession as well as influenced the modification of the originally adopted model of managing them carried out by the university.
Źródło:
Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2020, 57; 151-173
0080-4754
Pojawia się w:
Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między tożsamością narodową a tożsamością obywatelską - Odrodzenie Litewskich Polaków w świetle publikacji "Czerwonego Sztandaru"/"Kuriera Wileńskiego" w latach 1988–1990
Between National and Civic Identity – The Rebirth of Lithuanian Poles in the Light of Publications in "Czerwony Sztandar" (Red Banner) and "Kurier Wileński" (Vilnian Courier) in 1988–1990
Autorzy:
Stefanowicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/503049.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
Polacy na Litwie
Czerwony Sztandar
Kurier Wileński
prasa polskojęzyczna
Poles in Lithuania
Red Banner
Vilnian Courier
Polish language press
Opis:
The paper presents attitudes of Polish minority in Lithuania towards its situation and needs as a national minority living in democratising country exposed in articles from Czerwony Sztandar/Kurier Wileński (Red Banner/Vilnian Courier) between 1988–1990, being the greatest Polish language journal in Lithuania. The journal was the main and most popular Polish language medium that took the role of distributing rules and customs prevailing in democratic country. The journal’s community supported independence for Lithuania and encouraged Poles to join in for the creation of independent country. The author claims that the journal was unjustly accused by Lithuanian conservative communities of anti-lithuanian and anti-national attitudes.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2014, 23, 1; 93-108
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z wileńskich lasów przez Łubiankę do Workuty - życie jednej kobiety
Autorzy:
Rozenek, Jan.
Powiązania:
Wyklęci. Ogólnopolski Kwartalnik Poświęcony Żołnierzom Wyklętym 2017, nr 4, s. 89-98
Data publikacji:
2017
Tematy:
Kiałka, Wanda (1922- )
Kiałka, Stanisław (1911-1980)
Okręg Wilno (Armia Krajowa)
5 Brygada Wileńska (Armia Krajowa)
Operacja "Ostra Brama" (1944)
Artykuł z czasopisma historycznego
Biografia
Opis:
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Uniwersytet nie tylko polski. Jeden z ostatnich śladów Rzeczypospolitej Jagiellońskiej – Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie – nadal czeka na swoją rzetelną monografię.
Autorzy:
Żukowski, Przemysław Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436551.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie
Uniwersytet Wileński
Druga Rzeczpospolita
Litwa
Wilno
historia Polski 1918–1939
historia Litwy 1918–1939
historia nauki
Opis:
The paper contains a review of M. Gawrońska-Garstka’s book about Stefan Batory University in Vilnius. The book was published in 2016 and, in my opinion, can’t be called monograph, due to several shortcomings. The author did not use the basic sources. After analyzing the “Bibliography” it become obvious that 80% of the signatures from the Lithuanian archive (f. 175) are not cited in the text. The language of the peer-reviewed book is infantile. Sentences are general and says nothing new. Style is illogical. Lack of ability to put up thesis and draw conclusions is blatant. Therefore, the book should not be considered scientific work as it contributing nothing to the history of USB.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2017, 4; 203-221
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Westium and Ruthenium against the background of the history of chemistry
Autorzy:
Lichocka, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783309.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
Jędrzej Śniadecki, Vilnius University, crude platinum, platinum metals, Vestium, Ruthenium
Jędrzej Śniadecki, Uniwersytet Wileński, surowa platyna, platynowce, west, Vestium, ruten, Ruthenium
Opis:
Is the chemical element Vestium discovered by Jędrzej Śniadecki the same as the Ruthenium? The dispute on this subject has been going on for more than one hundred years. At present, this dispute over recognition of the priority of discovery is very difficult to resolve. However, from the point of view of the history of chemistry, another aspect is more important in all this. In this context, it turns out that Jędrzej Śniadecki was the first researcher who tried to prove the existence of the sixth platinum metal. Time showed that Śniadecki was right. The confirmation of this was the subsequent separation of the metallic ruthenium by Karl Ernst Claus.
Trwający już ponad sto lat spór o to, czy odkryty przez Jędrzeja Śniadeckiego, a nieuznany przez jemu współczesnych pierwiastek Vestium jest odpowiednikiem rutenu, wydaje się dziś bardzo trudny do rozstrzygnięcia. Sam ten spór, który w istocie rzeczy sprowadza się do ustalenia pierwszeństwa odkrycia, nabiera w świetle historii chemii – a zwłaszcza historii badań surowej platyny – zupełnie innego znaczenia. W tym kontekście okazuje się bowiem, że Jędrzej Śniadecki był pierwszym uczonym, który starał się udowodnić istnienie szóstego platynowca. Czas pokazał, że miał rację. Późniejsze wyodrębnienie metalicznego rutenu przez Karla Ernsta Clausa tylko tę rację potwierdziło.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853
Court clerks of the department / civil chamber of the Vilnius Main Court in 1802–1853
Autorzy:
Kowalik, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19970761.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
formularze osobowe
gubernia wileńska
Imperium Rosyjskie
urzędnicy sądowi
Wileński Sąd Główny
personal forms
Vilnius governorate
Russian Empire
court officials
Vilnius Main Court
Opis:
Lata zaborów to czas przemian zachodzących na terenach całej byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W każdej części zaborowej zachodziły określone procesy asymilacyjne z okupującymi je państwami. Unifikacja administracji państwowej na ziemiach polskich wcielonych do Rosji postępowała etapowo. Stosunkowo najdłużej przebiegała w systemie prawnym i administracji sądowej. Decyzją Katarzyny II w guberni wileńskiej najważniejszym źródłem prawa pozostał III Statut Litewski, językiem urzędowym nadal był polski, a szlachta zbierała się co trzy lata na sejmiki elekcyjne w celu wyłonienia kandydatów na urzędy ziemskie. Zasady te potwierdzali kolejni carowie zasiadający na rosyjskim tronie. Nieuchronne zmiany w wymiarze sprawiedliwości zaszły za panowania Mikołaja I, a do całkowitego zniesienia polsko-litewskich norm prawnych w guberniach zachodnich doszło ostatecznie w 1840 r. Celem niniejszego artykułu jest prześledzenie składu personalnego urzędników departamentu cywilnego (następnie izby cywilnej) Wileńskiego Sądu Głównego oraz nakreślenie ich portretu zbiorowego. W analizie będą brane pod uwagę: pochodzenie, wykształcenie, wyznanie, majątek, przebieg kariery, otrzymane nagrody oraz osiągnięte stopnie awansu według obowiązującej w Cesarstwie Rosyjskim tabeli rang. Interpretacja zebranego materiału pozwoli także na prześledzenie procesów zachodzących w sądownictwie guberni wileńskiej pod wpływem zmieniającej się sytuacji politycznej, wynikającej z postępującej rusyfikacji.
The years of Partitions were a time of transformation of all areas of the former Polish-Lithuanian Commonwealth. Processes of assimilation with the occupying countries took place in every part of the partition. The unification of the state administration in the Polish territories incorporated into Russia proceeded in stages. It took relatively the longest in the legal system and judicial administration. By the decision of Catherine II in the Vilnius governorate, the 3rd Statute of Lithuania remained the most important source of law, the official language was still Polish, and the nobility gathered every three years for election assemblies in order to select candidates for land offices. These rules were confirmed by successive tsars sitting on the Russian throne. Inevitable changes in the judiciary took place during the reign of tsar Nicholas I, and the complete abolition of Polish-Lithuanian legal norms in western governorates finally took place in 1840. The purpose of this article is to trace the composition of the officials of the civil department (then chamber) of the Vilnius Main Court and to draw a collective portrait of them. The analysis will take into account: origin, education, religion, property, career history, received awards and achieved levels of promotion according to the rank table in force in the Russian Empire. Interpretation of the collected material will also allow to trace the processes taking place in the judiciary of the Vilnius Governorate under the influence of the changing political situation resulting from the progressive Russification.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2021, 24; 7-28
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zułów : miejsce urodzenia Marszałka Józefa Piłsudskiego
Miejsce urodzenia Marszałka Józefa Piłsudskiego
Autorzy:
Kolmasiak, Mariusz (1987- ).
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Warszawa : Oficyna Wydawnicza Rytm
Tematy:
Piłsudski, Józef (1867-1935)
Piłsudscy (rodzina)
Dwory
Dwór Piłsudskich Zułów (Zułowo)
Majątki ziemskie
Rody
Szlachta
Opracowanie
Opis:
Bibliografia, netografia na stronach 291-[296]. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Szkoły parafialne na Podolu ok. 1830 roku
Autorzy:
Szczepaniak, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/669707.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Podolia
the Kamieniec diocese
parish educational system on Taken Lands
Vilnius Scientific District
Podole
diecezja kamieniecka
szkolnictwo parafialne na Ziemiach Zabranych
Wileński Okręg Naukowy
Opis:
There was no social agreement to educate children, especially these coming from peasantry. The meaning of school was understood by nobility, but only these who belonged to richer nobility were determined to educate their children properly. No one cared for education of poorer nobility, townspeople, and peasantry as a rule. Views which were universally avowed at that time caused reluctance towards school. It was thought that learning could spoil children and draw them aside from work on farms and in craft; this point of view was shared by peasantry, townspeople and also landowners. It was nobody’s business to found schools. The clergy and landowners did not see any need to spend money on a school and teacher, especially in poor parishes and one-village estates. Peasantry considered learning as luxury. Founding schools was difficult also because of great dispersion of Catholics. It was a problem to gather in a parish church, outside bigger towns, a bigger amount of children living in the neighbourhood necessary to open a school.Nevertheless, a handful of enthusiasts succeeded in beginning a debate considering the issue of necessity of creating of a thicker system of village and provincial schools. In the consequence of their activity in the thirties of the XIX th in Podolia region the amount of parish schools increased. There were only 17 schools of this type in the last years of independence of the Republic in bracławskie and podolskie voivodships. On the basis of data prepared for school superintendents of Vilnius University we know that in years 1804-1815 from 16 to 26 schools functioned in the Podolian guberniya. The information collected by priest Wawrzyniec Marczyński show that in 1821 there were 45 schools in Podolia region. Protocols coming from inspections carried out ten years later confirm existence of 48 schools.There were few children in parish schools. In 1804 to 17 schools 221 children were signed up. Data collected by Marczyński show that in 45 schools 753 pupils learnt, and around 1830 there were approximately 839 pupils in 48 schools.Unlike in Lithuania and Belaruses in Podolia children of poorer nobility attended schools. In northern guberniyas of the Western Country mostly peasant’s children learnt. In Podolia richer nobility educated their descendants in-house or sent them to urban schools which were situated further. Townspeople learnt in several bigger cities (Gródek, Płosrkiów, Satanów), there were hardly any peasant’s children in parish schools. A vast majority of pupils belonged to the Roman Church, although there were also pupils coming from the Orthodox Church from all states. Polish form of their surnames suggests that they were descendants of ex Uniats or they came from mixed marriages. Children from 6 to 15 years old attended school (96,6%), but there were also younger and much older ones.Teachers were laic and came from nobility. They were 35 years old at most. Graduates of secondary schools, who could not count on their own estates, started their way in looking for bread with such an occupation. The work was seasonal. Teachers teaching for a longer time were only in schools in larger cities which were opened for the whole year. In smaller schools, which were opened when there was no work in the fields, the teacher did not have a sufficient income to stay there for longer.The programme of parish schools did not differ much from the one which was taught in the old Polish period. Children were taught to read, write and also some basic arithmetic operations. Large pressure was put on religious and moral education.
Nie było zgody społecznej na powszechne kształcenie dzieci, zwłaszcza chłopskich. Znaczenie szkoły rozumiała szlachta, ale tylko ta bogatsza była zdeterminowana do starannego kształcenia swoich pociech. Zasadniczo nie troszczono się o kształcenie uboższej szlachty, mieszczan i chłopów. Niechęć do szkoły wynikała z powszechnie wówczas wyznawanych poglądów. Nauka miała psuć dzieci, odciągając ich od pracy na roli i w rzemiośle. Takiego zdania byli zarówno chłopi, mieszczanie, jak i właściciele ziemscy. Nikt więc nie miał interesu, by zakładać szkoły. Duchowieństwo i właściciele ziemscy nie widzieli potrzeby wydawania pieniędzy na szkołę i nauczyciela, zwłaszcza w ubogich parafiach i majątkach jednowioskowych. Chłopi uważali naukę za zbytek. Powstawanie szkół utrudniało również wielkie rozproszenie katolików. Nie lada kłopotem było zebranie przy kościele parafialnym, poza większymi miasteczkami, większej liczby dzieci mieszkających w okolicy, koniecznej do otwarcia szkoły.Mimo to garstce zapaleńców udało się rozpocząć debatę na temat konieczności powstania gęstszej sieci szkół wiejskich i małomiasteczkowych. W efekcie ich działaności w pierwszym trzydziestoleciu XIX w. na Podolu wzrosła liczba szkół parafialnych. W ostatnich latach niepodległości Rzeczpospolitej w województwach bracławskim i podolskim istniało zaledwie 17 szkół tego typu. Na podstawie danych sporządzanych dla kuratorów Uniwersytetu Wileńskiego wiemy, że w latach 1804–1815 w guberni podolskiej funkcjonowało od 16 do 26 szkół. Z informacji zebranych przez ks. Wawrzyńca Marczyńskiego wynika, że w 1821 r. na Podolu było 45 szkół. Dziesięć lat później protokoły wizytacyjne potwierdzają istnienie 48 szkół.W szkołach parafialnych uczyło się niewiele dzieci. W 1804 r. do 17 szkół zapisanych było 221 dzieci. Z danych zebranych przez ks. Wawrzyńca Marczyńskiego wynika, że w 45 szkołach uczyło się 753 uczniów, a ok. 1830 r. w 48 placówkach – ok. 839.Inaczej niż na Litwie i Białorusi na Podolu do szkół uczęszczały dzieci uboższej szlachty. W północnych guberniach Kraju Zachodniego uczyły się przede wszystkim dzieci chłopskie. Na Podolu bogatsza szlachta kształciła swoich potomków we własnym zakresie lub wysyłała ich do dalej położonych szkół wielkomiejskich. Mieszczanie uczyli się w kilku większych miastach (Gródek, Płoskirów, Satanów), dzieci chłopskich w szkołach parafialnych prawie nie było. Zdecydowana większość uczniów należała do Kościoła rzymskokatolickiego, choć nie brakował prawosławnych z wszystkich stanów. Polska forma ich nazwisk sugeruje, że byli to potomkowie byłych unitów lub pochodzili z małżeństw mieszanych. Do szkoły uczęszczały dzieci w wieku od 6 do 15 lat (96,6%), ale zdarzali się również uczniowie młodsi i dużo starsi.Nauczycielami z zasady byli świeccy pochodzenia szlacheckiego. Mieli co najwyżej 35 lat. Absolwenci szkół średnich, niemogący liczyć na własny majątek ziemski, od takiego zajęcia rozpoczynali peregrynację za chlebem. Praca była sezonowa. Tylko w szkołach działających w dużych miastach przez cały rok zdarzali się nauczyciele uczący przez dłuższy czas. W szkołach mniejszych, otwartych poza sezonem prac rolnych, nauczyciele nie mieli wystarczającego dochodu, by wiązać z nimi swoją przyszłość.Program szkół parafialnych nie odbiegał wiele od tego, jaki obowiązywał w okresie staropolskim. Dzieci uczono czytać i pisać oraz podstawowych działań arytmetycznych. Duży nacisk kładziono na wychowanie religijne i moralne.
Źródło:
Analecta Cracoviensia; 2017, 49
2391-6842
0209-0864
Pojawia się w:
Analecta Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vilnius University in the days of the Commission of National Education (1773–1794)
Uniwersytet Wileński w czasach Komisji Edukacji Narodowej (1773–1794)
Autorzy:
Kamińska, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2058119.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
Commission of National Education
Vilnius University
Vilnius Academy
Lithuanian Main School
university reform
Komisja Edukacji Narodowej
Uniwersytet Wileński
Akademia Wileńska
Szkoła Główna Litewska
reforma uniwersytetu
Opis:
This article presents an outline of the history of Vilnius University in the days of the Commission of National Education. It characterises an organisational pattern and educational objectives that were defined in the essential document of the Commission, ‘Ustawy Kommissyi Edukacyi Narodowey dla stanu akademickiego i na szkoły w kraiach Rzeczypospolitey przepisane’ [‘The Commission of National Education’s Acts for the Academic Estate and the Schools of the Commonwealth’]. Moreover, it presents the process of converting Vilnius Academy into a modern, enlightened university. It points to its functions, such as education, including teacher training, scientific research, promotion of knowledge and supervision over secular schools. It also presents the aspect of the professors’ effort to provide scientific resources for the development of mathematical and natural sciences and medicine. The author has outlined the pragmatic aspect of professors’ lectures as well. As in other schools of the Commission, the Lithuanian Main School’s crucial educational objective was to form good, enlightened citizens who could be useful to the state.
Źródło:
Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2018, 55; 109-124
0080-4754
Pojawia się w:
Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poszukiwanie egzemplarzy Anatome testudinis europaeae w europejskich i amerykańskich bibliotekach
The search for copies of the Anatome testudinis europaeae in European and American libraries
Autorzy:
Daszkiewicz, Piotr
Edel, Philippe
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/471855.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Ludwik Henryk Bojanus
historia książek zoologicznych
Anatome testudinis europaeae
Uniwersytet Wileński, XIX w.
Bojanus –
history of zoological books
Anatome testudinis europae
Vilnius University
19th century
Opis:
Towarzystwo Cercle d’Histoire Alsace-Lituanie od kilku lat prowadzi akcję uzupełniania i popularyzacji wiedzy o Ludwiku Henryku Bojanusie (1776-1827), alzackim przyrodniku i profesorze Uniwersytetu Wileńskiego. Jednym z elementów tej akcji jest poszukiwanie w europejskich i amerykańskich bibliotekach egzemplarzy Anatome testudinis europaeae, opus vitae L.H. Bojanusa, a zarazem jednej z najważniejszych zoologicznych książek XIX w. W 2017 r. zostanie rozesłana do bibliotek ankieta. Autorzy uzyskali już informacje na temat egzemplarzy w bibliotekach w Paryżu, Strasburgu, Montpellier, Warszawie i Wilnie, a także egzemplarza z kolorowymi ilustracjami znajdującego się w zbiorach prywatnych w Niemczech.
For several years now, Cercle d’Histoire Alsace-Lithuania has been carrying out an action aimed at complementing and popularizing knowledge about Ludwik Henryk Bojanus (1776-1827), an Alsatian naturalist and profesor at the University of Vilnius. The search for copies of Anatome testudinis europae, the work of Bojanus’ life and one of the most important zoological books of the nineteenth century in European and American libraries is one of the elements of this action. A detailed form will be sent to libraries in 2019. The authors have already obtained information on the copies in libraries in Paris, Strasbourg, Montpellier, Warsaw and Vilnius and also about a copy with coloured illustrations from a private collection in Germany.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2016, 10; 119-130
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zułów : Związek Polaków na Litwie i Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" - o upamiętnienie miejsca narodzin Marszałka Piłsudskiego
Autorzy:
Junosza-Woysław, Krystyna (1942-2020).
Powiązania:
Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Zarząd Główny 2012, nr 5, s. 9-11
Data publikacji:
2012
Tematy:
Piłsudski, Józef (1867-1935)
Związek Polaków na Litwie
Oddział w Warszawie (Stowarzyszenie "Wspólnota Polska")
Kult
Historia
Miejsca pamięci narodowej
Opis:
Fot.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Występowanie i zwalczanie duru plamistego na ziemiach litewsko-białoruskich w latach 1904–1920
Occurrence of Typhus Fever and Controlling It in the Region of Lithuania and Belarus between the Years 1904 and 1920
Autorzy:
Młudzik, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/530742.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
dur plamisty
szpitale epidemiczne
łóżka epidemiczne
łaźnie
zakłady kąpielowe
dezynsekcja
kordony sanitarne
Komisariat Wileński
typhus fever
epidemic hospitals
epidemic hospital beds
baths
bathing institutions
disinsectization
Vilnius Commissariat
Opis:
Brak higieny był czynnikiem decydującym o rozprzestrzenianiu się wszawicy wśród ludności zamieszkującej obszar ziem litewsko-białoruskich. Dur plamisty przenoszony przez wszy stał się na tym obszarze chorobą endemiczną. O ile przed I wojną światową w szpitalu wileńskim leczono rocznie 600–800 zarażonych osób, o tyle w okresie od stycznia do marca 1919 roku codziennie do tego samego szpitala w Wilnie przyjmowano 600 chorych. Wzrostowi epidemii sprzyjały przemarsze wojsk i migracje ludności. Utrzymanie nawet podstawowej higieny było wówczas trudne. W zaistniałej sytuacji utworzono Komisariat Wileński, działający z ramienia dowodzonego przez płk. prof. Emila Godlewskiego Naczelnego Nadzwyczajnego Komisariatu do spraw Walki z Epidemiami. Działania Komisariatu Wileńskiego w zakresie zwalczaniu duru plamistego polegały głównie na profilaktyce (dezynsekcja, otwieranie łaźni i zakładów kąpielowych, tworzenie izolowanych łóżek epidemicznych).
Lack of hygiene was a decisive factor in spreading pediculosis among people living in the area of Lithuania and Belarus. Typhus fever spread by lice turned out to be an endemic disease in this region. Before World War I 600– –800 infected patients per year were treated in the Vilnius hospital, whereas as many as 800 patients were admitted daily to the same hospital in the period between January and March 1919. Movement of troops and migration of people contributed to an outbreak of the epidemics. Maintaining even basic hygiene proved difficult at that time. In the abovementioned circumstances the Vilnius Commissariat was set up and was operating under the General Special Commissariat for Controlling Epidemics commanded by colonel professor Emil Godlewski. Activities of the Vilnius Commissariat included mainly prevention through extermination of insects, opening baths and bathing institutions and preventing the disease from spreading by setting up epidemic beds in order to isolate the patients.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2013, 76/1; 17-22
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek
Autorzy:
Kowalczyk, Agnieszka (dziennikarka)
Powiązania:
Gazeta Polska 2021, nr 19, s. 86-91
Data publikacji:
2021
Tematy:
Piłsudski, Józef (1867-1935)
Gazeta Polska (Warszawa ; 1929-1939)
Politycy
Wojsko
Publicystyka polska
Artykuł publicystyczny
Artykuł z tygodnika opinii
Biografia
Opis:
W artykule przedstawiono sylwetkę Marszałka Józefa Piłsudskiego na podstawie treści publikowanych w międzywojennej „Gazecie Polskiej”.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Matka i serce syna : o wychowaniu Józefa Piłsudskiego w rodzinnym domu
Autorzy:
Łysiak, Tomasz (1970- ).
Powiązania:
Gazeta Polska 2017, nr 49, dod. 150. Rocznica Urodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego, s. 26-28
Data publikacji:
2017
Tematy:
Piłsudska, Maria (1842-1884)
Piłsudski, Józef (1867-1935)
Piłsudscy (rodzina)
Politycy
Rodzina
Wojsko
Artykuł z czasopisma społeczno-politycznego
Artykuł z tygodnika opinii
Biografia
Opis:
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Koncepcje przynależności Wileńszczyzny i kultura dyskusji na forum obrad Sejmu Wileńskiego od 4 lutego do 1 marca 1922 r.
The concepts of ‘belonging’ in the Vilnius Region and culture of discussions at the sessions of the Sejm of Vilnius 4th of February – 1st of March 1922
Autorzy:
Błażejczyk, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621777.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Wilno, Wileńszczyzna, endecja, Sejm Wileński 1922, kultura dyskursu politycznego, doktryny międzywojnia.
Vilnius, Vilnius region, National Democracy fraction, Sejm of Vilnius 1922, culture of political discussion, doctrines of interwar.
Opis:
The question of ‘belonging’ in the Vilnius Region became a significant problem in Pol- ish – Lithuanian relations following World War I. The Polish population of this region spontanously expressed its will to join the reborn Polish state. It was treated by them as a natural historical consequence and as an example of the tradition and the work and goals of previous generations. In the elections of January 8th 1922, this will was formally expressed. It was confirmed by the proceedings of the elected Sejm, which was domi- nated by the Polish National Democracy fraction (aka the Polish Central Elections’ Com- mittee). Minutes of the sessions of the Sejm show that different concepts for the future of the Vilnius Region were presented. Discussions were of a highly emotional character with MPs using arguments in personam. Similarly, accusations were vented about past events. However, the debate was meritous and demonstrated sound political argument. The debate in the Sejm of the Vilnius Region ended on Feb. 20th 1922, when the act on joining the Polish state was passed, along with some additional declarations regarding its execution.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2016, 15, 2; 301-315
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kogo na sejmie lubelskim reprezentował Augustyn Rotundus Mieleski (†1582), wójt wileński i sekretarz królewski?
Who did the Vogt of Vilnius, Royal Secretary Augustinus Rotundus Mieleski (†1582) represent at the Sejm of Lublin?
Autorzy:
Ragauskas, Aivas
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16648103.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Unia Lubelska
sejm lubelski 1569 r.
Lublin
Wilno
wójt wileński
sekretarz królewski
Augustyn Rotundus Mieleski
Union of Lublin
Sejm of Lublin of 1569
Vilnius
Vogt
of Vilnius
Royal Secretary
Augustinus Rotundus Mieleski
Opis:
The Vogt of Vilnius, Royal Secretary Augustinus Rotundus (the Rotund, Mieleski) was present at the Sejm of Lublin in 1569 at the initiative of the Lithuanian Chancellor and Vilnius Voivode Mikołaj “the Red” Radziwiłł. He participated in the Sejm as the Royal Secretary and Counsellor of the Lithuanian delegation, as well as a renowned historian and an experienced lawyer. Rotundus remained in close relations with the Radziwiłłs, perhaps even as a cliens. Likewise, in his capacity of notary public, Rotundus was the proxy of the Bishop of Vilnius Walerian Protasewicz. Thus, the Vogt of Vilnius was not a member of the Lithuanian delegation or a representative of the city of Vilnius. He could not be the latter due to the specificity of the office of the vogt – until the beginning of the 17 th century the vogt of Vilnius was not elected by the magistrate; he was the king’s representative in the city. As a Royal Secretary, harbouring aspirations to nobility, Rotundus (originating from a bourgeois family in Wieluń) did not want to be identified with the city. Nevertheless, Rotundus has served Vilnius well through his behind-the-scenes activities to the benefit of the city.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 122-139
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojewódzki Komitet Wileński Pomocy Polskiej Młodzieży Akademickiej
The Wilno Voivodship Committee for Assistance to Polish Academic Youth
Autorzy:
Ilgiewicz, Henryka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117864.pdf
Data publikacji:
2022-06-06
Wydawca:
Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku
Tematy:
akcja „Tydzień Akademika”
akademickie kolonie wypoczynkowe
Wojewódzki Komitet Wileński Pomocy Polskiej Młodzieży Akademickiej
pomoc społeczna
The Wilno Voivodship Committee for Assistance to Polish Academic Youth
social aid
“The Week of the Academician” campaign
academic holiday camps
Opis:
Wojewódzki Komitet Wileński Pomocy Polskiej Młodzieży Akademickiej działał w latach 1923–1939. Głównym jego celem było niesie- nie pomocy niezamożnej młodzieży akademickiej. Komitet przyczynił się w niemałym stopniu do polepszenia warunków materialnych młodzieży uczącej się na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie udzielając jej pomocy w postaci stypendiów mieszkaniowych, bonów żywnościowych, pomocy pieniężnej na opłatę czynszowego itp. Studenci korzystali także z utrzymywanych przez Komitet kolonii wypoczynkowych. Środki Komitetu pochodziły ze składek członkowskich, z dochodów i procentów od kapitału, z imprez dochodowych, z oÀar, darowizn, zapomóg rządowych i samorządowych oraz innych wpływów od osób Àzycznych i prawnych. Najwięcej środków do kasy Komitetu wpływało podczas organizowanej każdego roku akcji noszącej nazwę „Tydzień Akademika”. Działalność Komitetu sprzyjała również nawiązaniu i zacieśnieniu więzów środowi- ska akademickiego ze społeczeństwem, zrozumieniu potrzeb uczącej się młodzieży.
The Wilno Voivodship Committee for Assistance to Polish Academic Youth was active from 1923 to 1939. Its main purpose was to provide Ànancial aid to low-income university students. The Committee's work contributed to a signiÀcant improvement in the material conditions of students at Stefan Batory University in Wilno by providing them with a form of rent grants, food vouchers and rental assistance payments. Students also beneÀted from holiday camps maintained by the Commit- tee. The Committee's funds came from membership dues, income and percentages from capital, proÀt-making events, donations, government and self-government assistance, and other receipts from individuals and legal entities. The Committee's main fund-raising activity was the annual “Week of the Academician” campaign. The Committee's activities also fos- tered the establishment and strengthening of ties between the academic community and society, understanding the needs of students.
Źródło:
Zagadnienia społeczne; 2022, 1, 17; 5-26
2353-7426
Pojawia się w:
Zagadnienia społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К истории восточнославянских библейских переводов c древнееврейских оригиналов конца XV века
Kilka uwag na temat historii wschodniosłowiańskich tłumaczeń biblijnych z oryginałów hebrajskich z końca XV wieku
Towards the history of Eastern Slavonic biblical translations from Hebrew originals in the late 15th century
Autorzy:
Кожинова, Алла
Суркова, Елена
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594074.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Księga Daniela
Wileński Kodeks Starotestamentowy (F 19–262)
tłumaczenia biblijne na języki słowiańskie z oryginałów hebrajskich
The Book of Daniel
the Vilnius Old Testament Florilegium (F 19–262)
Biblical translations into Slavonic languages from Hebrew originals
Opis:
W artykule rozważane są niektóre interesujące problemy związane z badaniem dziedzictwa kulturowego Żydów Kenaanitów, którzy mieszkali na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego i mieli kontakt z ludnością słowiańską. Jedną z najważniejszych form takich kontaktów był język – diaspora żydowska posługiwała się narzeczami miejscowymi w zakresie od języka literackiego (cerkiewnosłowiański) do języka powszechnie używanego (tzw. проста(я) мова). Tłumaczono na nie fragmenty hebrajskich tekstów biblijnych, których używano podczas nabożeństw w synagogach. Praktyka redagowania i rozpowszechniania takich tekstów przyczyniła się do powstania kontaktów międzywyznaniowych, o czym świadczy historia tłumaczenia Księgi Daniela z Wileńskiego Kodeksu Starotestamentowego (F 19–262).
The article deals with the study of the cultural heritage of the Jewish-Kenanites who lived in the territory of the Grand Duchy of Lithuania and were in contact with the Slavic population. The most important form of those connections was through language. As a result, the Jewish diaspora used the local dialects ranging from high literary language (Church Slavonic) to the language of everyday communication (prosta(ja) mova). Biblical translations from Hebrew were made in these languages and were used in synagogue worship. The practice of editing and distribution of these texts made inter-confessional contacts possible, as evidenced by the history of the translation of the Book of Daniel from the Vilnius Old Testament Florilegium (F 19–262).
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 285-295
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ idei Komisji Edukacji Narodowej na organizację szkolnictwa w Rosji w pierwszej połowie XIX wieku
The Influence of the Ideas Propagated by the National Education Commission on the Educational System in Russia in the First Half of the 19th Century
Autorzy:
Szmyt, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/448842.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Komisja Edukacji Narodowej
pierwsza połowa XIX w.
szkolnictwo w Imperium Rosyjskim
Wileński Okręg Szkolny
Adam Jerzy Czartoryski
National Education Commission
first half of the 19th century
education in the Russian Empire
The Vilnius School District
Opis:
Po likwidacji Komisji Edukacji Narodowej i utracie niepodległości, już na początku XIX wieku w warunkach niewoli rosyjskiej myśli i koncepcje KEN z powodzeniem wykorzystywali Adam Jerzy Czartoryski, Hieronim Stroynowski, Hugo Kołłątaj, Tadeusz Czacki i wielu innych. Z jednej strony brali oni udział w reformowaniu szkolnictwa rosyjskiego, w dużej mierze opierając się na założeniach i ideach KEN, z drugiej starali się w jego strukturze zachować, a nawet rozwinąć szkoły polskie. Dzięki temu idee KEN ukształtowane w obliczu upadku Państwa Polskiego mogły uświadomić Rosjanom, że podstawy nowoczesnego systemu oświaty dali im przedstawiciele narodu przez nich podbitego. Specyfiką tego systemu był podział kraju na okręgi szkolne, które zostały utworzone przy uniwersytetach. Jednym z owych okręgów był Wileński Okręg Szkolny (Naukowy), w którym obowiązywał polski język nauczania. Tym samym, najważniejszym ośrodkiem naukowym ziem litewsko-ruskich stał się Cesarski Uniwersytet Wileński, a pod zwierzchnictwo uczelni wileńskiej przeszły wszystkie placówki oświatowe w zaborze rosyjskim, w tym częściowo również te, które wcześniej podlegały Szkole Głównej Koronnej w Krakowie. Pod opieką odnowionego uniwersytetu znalazły się więc zarówno dawne szkoły KEN, które przetrwały zawieruchę rozbiorów, jak i nowe, powstałe w okresie funkcjonowania Wileńskiego Okręgu Naukowego. Taki stan rzeczy trwał niemal trzydzieści lat, praktycznie do wybuchu powstania listopadowego. Wówczas zamknięto większość szkół polskich, a Wileński Okręg Narodowy został zlikwidowany. Upadek powstania stanowił więc zarówno symboliczny, jak i faktyczny kres funkcjonowania idei KEN na terenie Imperium Rosyjskiego. Struktura szkolnictwa oparta na dawnej koncepcji KEN jednak pozostała.
When the National Education Commision ceased functioning and Poland had lost its independence as early as in the beginning of the 19h century under Russian rule, ideas and concepts that had been propagated by the Commision were successfully implemented by Adam Jerzy Czartoryski, Hieronim Stroynowski, Hugo Kołłątaj, Tadeusz Czacki and many others. On the one hand, they contributed to the reforms of the Russian educational system, where such reforms were largely based on the premises and ideas of the Commission; on the other hand, said thinkers attempted to preserve, and even develop Polish schools within this system. Consequently, the ideas of the National Education Commision developed on the eve of the fall of Poland made the Russians realize that the representatives of the conquered nation had provided Russia with the basis of a modern educational system. The uniqueness of this system was the division of the country into school districts that were created at universities. One of them was the Vilnius School District where Polish was the language of schooling. Thus, the Imperial University of Vilnius became the most important academic centre in the Lithuanian-Russian state. The University of Vilnius assumed authority over all educational institutions in the Russian Partition, including some of those that had been earlier subordinated to the Main Crown School in Kraków. The renamed University of Vilnius thus supervised both schools previously established by the National Education Commission that had survived the turmoils of partitions and new ones created when the Vilnius School District began to function. Such an organizational structure lasted for nearly thirty years until the outbreak of the November Uprising. Then, most Polish schools were closed down and the Vilnius School District was dissolved. The fall of the Uprising marked both a symbolic and actual end to the ideas of the National Education Commission for the Russian Empire. However, the school organizational structure based on the old conception of the Commission remained intact.
Źródło:
Studia Paedagogica Ignatiana; 2016, 19, 3; 55-78
2450-5358
2450-5366
Pojawia się w:
Studia Paedagogica Ignatiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak Krzysztof Radziwiłł (1585–1640) dwory i zbory budował. Uwagi do organizacji prac budowlanych w dobrach magnackich na Litwie w 1. połowie XVII wieku. Część I
How Krzysztof Radziwiłł (1585–1640) built manors and churches. Notes on the organization of construction works on magnate estates in Lithuania in the first half of the 17th century. Part I
Autorzy:
Zawadzki, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26469663.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Krzysztof Radziwiłł
wojewoda wileński
hetman wielki litewski
Wielkie Księstwo Litewskie
majątek magnacki
rezydencje
budownictwo
finansowanie prac budowlanych
Krzysztof Radziwill
Voivode of Vilnius
Great Hetman of Lithuania
Grand Duchy of Lithuania
magnate estate
residences
construction
financing of construction works
Opis:
Tekst stanowi pierwszą z dwóch części opracowania dotyczącego prowadzenia prac budowlanych w majątku jednego z najważniejszych litewskich magnatów pierwszej połowy XVII w., Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640), wojewody wileńskiego i hetmana wielkiego litewskiego. Omówiono w nim postać inwestora, spróbowano ocenić zakres prac budowlanych w jego dobrach prywatnych i w mniejszym zakresie także w majątkach królewskich, którymi zarządzał. Wyróżniono trzy odmienne okresy aktywności budowlanej Radziwiłła. Zmiany intensywności prac w większym stopniu spowodowane były celowymi zamierzeniami inwestora niż czynnikami finansowymi lub innymi. Autor starał się także przedstawić zmieniające się możliwości finansowe magnata, których szczyt przypada na jego ostatnie lata życia. Przedstawiony został także proces planowania inwestycji, często ulegający zmianom w czasie ich trwania. Zwrócono uwagę na bardzo ważną rolę odgrywaną w tym zakresie przez inwestora, który decydował o każdym etapie inwestycji. Chociaż decyzje swoje konsultował ze swym zaufanym otoczeniem, przede wszystkim z zarządcami dóbr, to jednak sobie pozostawiał ostateczną decyzję. Miało to konsekwencje w postaci daleko idącego ubezwłasnowolnienia urzędników pańskich oraz często niepotrzebnego przeciągania inwestycji. To ostatnie powodowane było znacznym rozproszeniem majątków ziemskich i trudnościami komunikacyjnymi.
The text is the first of two parts of the study on the construction works on the property of one of the most important Lithuanian magnates of the first half of the 17th century, Krzysztof Radziwiłł (1585–1640), the Vilnius voivode and the Grand Hetman of Lithuania. It discusses the figure of the investor, attempts to assess the scope of construction works on his private estates and, to a lesser extent, also on royal estates managed by him. Three different periods of Radziwiłł’s construction activity were distinguished. Changes in the intensity of work were caused to a greater extent by the intentional decisions of the investor than by financial or other factors. The author also tried to present the changing financial possibilities of the magnate, which peaked in the last years of his life. The process of investment planning is also presented, which often changes over time. Attention was drawn to the very important role played in this respect by the investor who decided about each stage of the investment. Although he consulted his decisions with his trusted entourage, primarily with property managers, he left the final decision for himself. This had consequences in the form of far-reaching incapacitation of state officials and often unnecessary prolongation of investments. The latter was caused by a significant dispersion of land estates and communication difficulties.
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2022, 9; 41-78
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chemia Jędrzeja Śniadeckiego
The chemistry of Jędrzej Śniadecki
Autorzy:
Lichocka, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171593.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Jędrzej Śniadecki
podręcznik chemii
Antoine Lavoisier
Antoine François Fourcroy
Justus Liebig
kwasy
spalanie
pierwiastki
pierwiastki promieniste
cieplik
Wilno
Uniwersytet Wileński
nomenklatura chemiczna
powinowactwo
west (vestium)
ruten
chemistry textbook
acid
combustion
chemical elements
radial elements
caloric
Vilnius
Vilnius University
chemical terminology
affinity
vestium
ruthenium
Opis:
In Poland, Jędrzej Śniadecki was a continuator and one of the promoters of the French school of chemistry, initiated by the works of Antoine Lavoisier. Śniadecki came into contact with the foundations of this school, which included a new definition of the chemical elements, the principle of mass conservation and the oxygen theory of combustion, while still studying at the university in Kraków. His later studies at European universities and his knowledge of the most recent literature ultimately channelled his views on chemistry. This was reflected in Śniadecki’s academic publications, in particular in his textbook: Początki chemii: stosownie do teraźniejszego tey umiejętności stanu dla pożytku uczniów i słuchaczów ułożony y za wzór lekcyi akademickich służyć mające (The Beginnings of Chemistry: Composed in Accordance with the Current State of This Skill for the Benefit of Students and Auditors to Be Used as a Model for Academic Classes) Vilnius, 1800. It was the first original chemistry textbook in the Polish language. The author used his own chemical terminology, modelled after the new French terminology. The Polish systemic chemical terminology, which conveyed information about the type and composition of a given substance, had been introduced by Śniadecki three years earlier, during his lectures at Vilnius University. The names proposed by Śniadecki caught on and were used in Poland for several decades. Jędrzej Śniadecki’s original contribution to global science was his theory that explained the phenomenon of life and the interdependencies between matter in the animate and inanimate world. This theory, published in the years 1804–1811, in Warsaw in three parts, was translated into German and French. The Polish edition was entitled Jędrzeja Śniadeckiego medycyny doktora Teoria jestestw organicznych ( Theory of Organic Beings by Jędrzej Śniadecki, Medical Doctor). The first part was of great significance for the development of organic chemistry. When this work is compared with later publications by Justus Liebig, it can be shown that Śniadecki’s views had an impact on the writings of this German scholar.
Źródło:
Opuscula Musealia; 2019, 26; 21-34
0239-9989
2084-3852
Pojawia się w:
Opuscula Musealia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak Krzysztof Radziwiłł (1585–1640) dwory i zbory budował. Uwagi do organizacji prac budowlanych w dobrach magnackich na Litwie w pierwszej połowie XVII wieku. Część II
How Krzysztof Radziwiłł (1585–1640) built mansions and churches. Notes on the organization of construction works in magnate estates in Lithuania in the first half of the 17th century. Part II
Autorzy:
Zawadzki, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519232.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Krzysztof Radziwiłł
wojewoda wileński
hetman wielki litewski
Wielkie Księstwo Litewskie
majątek magnacki
rezydencje
budownictwo
organizacja prac budowlanych
czas trwania inwestycji budowlanych
Krzysztof Radziwill
voivode of Vilnius
Grand Hetman of Lithuania
Grand Duchy of Lithuania
magnate estate
residences
construction
organization of construction works
duration of construction investments
Opis:
Tekst stanowi drugą część opracowania dotyczącego prowadzenia prac budowlanych w majątku jednego z najważniejszych litewskich magnatów pierwszej połowy XVII w., Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640), wojewody wileńskiego i hetmana wielkiego litewskiego. Przedstawiono w nim pracowników zatrudnionych przy wznoszeniu budowli, od najmniej wykwalifikowanych po architektów i rzeźbiarzy. Uwagę poświęcono także produkcji lub nabywaniu materiałów budowlanych, ich transportowi i gromadzeniu. Następnie przedstawiono sam proces budowania lub remontowania budynków, jego przebieg i czas trwania. W podsumowaniu autor starał się uzasadnić, że na przebieg procesu inwestycyjnego w dobrach Krzysztofa Radziwiłła wpływały jego cechy osobowe i systemu pracy jaki przyjął (ścisła kontrola, monopol podejmowania decyzji, nawet w drobnych sprawach przez księcia, oszczędność). Decydujące jednak znaczenie, według autora, miał system społeczny i gospodarczy panujący w tym czasie w Wielkim Księstwie Litewskim. Duży udział gospodarki naturalnej oraz wąski rynek usług i handlu towarami budowlanymi, powodował nieustanne problemy z utrzymaniem ciągłości i efektywności prac. Skutkowało to nieustannie ponawianymi próbami organizowania prac możliwie w największym stopniu rękami własnych poddanych pańszczyźnianych i za pomocą wytwarzanych we własnych majątkach produktów. Efektem tych zabiegów była zarówno niska jakość produktów, jak i wykonywanej pracy. Mniejsze, lecz ważne, znaczenie miały negatywne zjawiska naturalne, przede wszystkim liczne w latach 20. XVII wieku epidemie, lecz także pożary, wichury i powodzie. Negatywne znaczenie miały też procesy ogólnoeuropejskie, skutkujące, w wyniku zmiany struktury cen, spadkiem dochodowości majątków magnackich. W przypadku Krzysztofa Radziwiłła zjawisko to zostało znacznie osłabione w wyniku przypadających na ostatnie lata jego życia nadań bogatych królewszczyzn, przede wszystkim ekonomii mohylewskiej, w efekcie w latach 30. XVII wieku osiągał on najwyższe dochody.
The text is the second part of the study on the construction works in the estate of one of the most important Lithuanian magnates of the first half of the 17th century, Krzysztof Radziwiłł (1585–1640), Vilnius Voivode and Grand Hetman of Lithuania. It presents the workers employed in the construction of the building, from the least qualified to architects and sculptors. Attention was also paid to the production or purchase of building materials, their transport and collection. Then, the process of building or renovating buildings, its course and duration were presented. In conclusion, the author tried to justify that the course of the investment process in Krzysztof Radziwiłł’s estate was influenced by his personal characteristics and the work system he adopted (strict control, monopoly of decision-making, even in minor matters by the prince, thrift). However, according to the author, the social and economic system prevailing in the Grand Duchy of Lithuania at that time was of decisive importance. A large share of natural economy and a narrow market of services and trade in construction goods caused constant problems with maintaining the continuity and efficiency of works. This resulted in repeated attempts to organize work as much as possible with the hands of the serfs’ (prince’s own subjects) and with the help of products manufactured on their own estates. The effect of these treatments was both the low quality of the materials and the work performed. Lesser, but important, were the negative natural phenomena, especially numerous epidemics in the 1720s, but also fires, storms and floods. Pan-European processes also had a negative impact, resulting in a decrease in the profitability of aristocratic estates as a result of a change in the price structure. In the case of Krzysztof Radziwiłł, this phenomenon was significantly weakened as a result of the endowments of rich royal estates, mainly the economy of Mogilev, in the last years of his life. As a result, in the 1730s he achieved the highest income.
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2022, 10; 11-68
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska Eskadra z Duxford startuje w 2020
Autorzy:
Łuczak, Wojciech.
Powiązania:
Skrzydlata Polska 2020, nr 1, s. 60-64
Data publikacji:
2020
Tematy:
303 Dywizjon Myśliwski Warszawski im. Tadeusza Kościuszki (Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie)
317 Dywizjon Myśliwski "Wileński" (Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie)
Flying Legends (27 ; 2019 ; Duxford)
Samoloty wojskowe
Pokazy lotnicze
Hawker Hurricane (samolot)
Supermarine Spitfire (samolot)
Artykuł z czasopisma fachowego
Opis:
Artykuł dotyczy obchodów 80-lecia Bitwy o Anglię. Dla uczczenia i upamiętnienia roli polskich pilotów w jej przebiegu w Duxford została sformowana Polish Heritage Flight (Eskadra Polskich Tradycji) złożona z zabytkowych myśliwców Hurricane i Spitfire w barwach polskich jednostek – dywizjonów 303 i 317. Eskadra ma uczestniczyć w brytyjskich i europejskich imprezach lotniczych.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Naostrzyć szpicę
Autorzy:
Zieliński, Michał (wojskowość).
Powiązania:
Polska Zbrojna 2020, nr 12, s. 30-35
Data publikacji:
2020
Tematy:
Siły Odpowiedzi NATO
21 Brygada Strzelców Podhalańskich im. gen. bryg. Mieczysława Boruty-Spiechowicza
Lampart 2020 (ćwiczenie)
Brilliant Jump'20 (ćwiczenie)
Iron Wolf '20 (ćwiczenie)
Siły zbrojne
Ćwiczenia wielonarodowe
Ćwiczenia wojskowe
Logistyka wojskowa
Artykuł z czasopisma fachowego
Artykuł z czasopisma wojskowego
Opis:
Artykuł dotyczy dyżuru Sił Odpowiedzi NATO, który w 2020 roku pełniły pododdziały 21 Brygady Strzelców Podhalańskich. Pomimo pandemii udało się zrealizować cykl ćwiczeń symulujących przerzut tzw. szpicy NATO na terytorium sojuszniczego państwa i jego obronę. Ćwiczenia „Lampart ’20” przeprowadzono na poligonie w Orzyszu. Kilka dni później rozpoczęły się główne ćwiczenia „Brilliant Jump ‘20”, mające m.in. sprawdzić czas reakcji tzw. szpicy na dotarcie w rejon załadunku po ogłoszonym alarmie. Było to ogromne wyzwanie logistyczne w całości koordynowane przez stronę polską. Żołnierze i sprzęt zostali przerzuceni na litewski poligon w Podbrodziu, gdzie przeprowadzono ćwiczenia „Iron Wolf ‘20”. Poziom wyszkolenia żołnierzy oraz współpraca z sojuszniczymi batalionami została wysoko oceniona przez przełożonych.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Natarcie 15. Wileńskiego Batalionu Strzelców
Autorzy:
Wawer, Zbigniew (1956-2022).
Powiązania:
Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Zarząd Główny 2021, nr 5, s. 42-50
Data publikacji:
2021
Tematy:
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
5 Kresowa Dywizja Piechoty (Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie)
15 Wileński Batalion Strzelców "Wilków" (Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie)
II wojna światowa (1939-1945)
Wojsko
Żołnierze
Front zachodni (1939-1945)
Bitwa o Monte Cassino (1944)
Artykuł z czasopisma kombatanckiego
Artykuł z czasopisma historycznego
Opis:
Artykuł przedstawia historię walk 15. Wileńskiego Batalionu Strzelców o Monte Cassino. Autor artykułu szczegółowo omawia działania jednostki, przytacza wspomnienia żołnierzy: sierżanta Antoniego Kmietowicza, kaprala Józefa Popławskiego, podporucznika Jana Miszkiela, podporucznika Antoniego Wszelakiego. Zamieszcza również fragmenty zapisów z kroniki batalionu. Straty oddziału poniesione w walkach spowodowały wycofanie żołnierzy do rejonu wyczekiwania.
Fotografie.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Francuski sierpień polskich myśliwców
Autorzy:
Szczerski, Feliks.
Powiązania:
Polska Walcząca. Żołnierz Polski na Obczyźnie (Londyn) 1944, nr 37, s. 3
Data publikacji:
1944
Tematy:
Polskie Siły Zbrojne Polskie Siły Powietrzne PSZ Drugie (2) Skrzydło Myśliwskie PSZ Trzysta Drugi (302) Dywizjon Myśliwski "Poznański" PSZ działania bojowe Normandia (Francja) 1944 r.
Royal Air Force Polskie Siły Powietrzne PSZ Drugie (2) Skrzydło Myśliwskie PSZ Trzysta Drugi (302) Dywizjon Myśliwski "Poznański" PSZ działania bojowe Normandia (Francja) 1944 r.
Polskie Siły Zbrojne Polskie Siły Powietrzne PSZ Drugie (2) Skrzydło Myśliwskie PSZ Trzysta Ósmy (308) Dywizjon Myśliwski "Krakowski" PSZ działania bojowe Normandia (Francja) 1944 r.
Royal Air Force Polskie Siły Powietrzne PSZ Drugie (2) Skrzydło Myśliwskie PSZ Trzysta Ósmy (308) Dywizjon Myśliwski "Krakowski" PSZ działania bojowe Normandia (Francja) 1944 r.
Polskie Siły Zbrojne Polskie Siły Powietrzne PSZ Drugie (2) Skrzydło Myśliwskie PSZ Trzysta Siedemnasty (317) Dywizjon Myśliwski "Wileński" PSZ działania bojowe Normandia (Francja) 1944 r.
Royal Air Force Polskie Siły Powietrzne PSZ Drugie (2) Skrzydło Myśliwskie PSZ Trzysta Siedemnasty (317) Dywizjon Myśliwski "Wileński" PSZ działania bojowe Normandia (Francja) 1944 r.
Operacja wojenna 1944 r. normandzka działania powietrzne udział Polaków
II wojna światowa (1939-1945)
Polacy
Operacje wojenne
Bitwy
Opis:
Z walk dywizjonów 302, 308 i 317.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Stanisław Skalski
Autorzy:
Kubala, Krzysztof.
Powiązania:
Lotnictwo 2004, nr 12, s. 50-53
Data publikacji:
2004
Tematy:
Skalski Stanisław
Skalski Stanisław (1915-2004) biografia
Szkoła Podchorążych Lotnictwa (Dęblin) 1936-1938 r.
4 Pułk Lotniczy. 142 Eskadra Myśliwska 1939 r.
Armia "Pomorze". III Dywizjon Myśliwski. 142 Eskadra Myśliwska
Polskie Siły Zbrojne. Wojsko Polskie we Francji 1939-1940 r.
15 Ośrodek Przeszkolenia Lotniczego (Old Sarum, Wielka Brytania)
6 Ośrodek Szkolenia Operacyjnego (Sutton Bridge, Wielka Brytania)
Królewskie Siły Powietrzne Pięćset Pierwszy (501) Dywizjon Lotniczy 1940 r.
Polskie Siły Zbrojne Polskie Siły Zbrojne w Wielkiej Brytanii Pierwsze (1) Skrzydło Myśliwskie PSZ Trzysta Szósty (306) Dywizjon Myśliwski "Toruński" PSZ dowódcy 1941-1942 r.
Polskie Siły Zbrojne Polskie Siły Zbrojne w Wielkiej Brytanii Pierwsze (1) Skrzydło Myśliwskie PSZ Trzysta Szesnasty (316) Dywizjon Myśliwski "Warszawski" PSZ dowódcy 1942 r.
Polskie Siły Zbrojne Polskie Siły Zbrojne w Wielkiej Brytanii Drugie (2) Skrzydło Myśliwskie PSZ Trzysta Siedemnasty (317) Dywizjon Myśliwski "Wileński" PSZ dowódcy 1942 r.
Królewskie Siły Powietrzne Pięćdziesiąta Ósma (58) Jednostka Treningu Operacyjnego 1942 r.
Royal Air Force Fifty Eighth (58) Operational Training Unit 1942 r.
Królewskie Siły Powietrzne Polski Zespół Myśliwski 1942 r.
Royal Air Force Polish Fighting Team 1942 r.
Królewskie Siły Powietrzne Sześćset Pierwszy (601) Dywizjon Myśliwski "Country of London" PSZ dowódca biografia 1943 r.
Polskie Siły Zbrojne Polskie Siły Zbrojne w Wielkiej Brytanii Pierwsze (1) Skrzydło Myśliwskie PSZ dowódca biografia 1943-1944 r.
Polskie Siły Zbrojne Polskie Siły Zbrojne w Wielkiej Brytanii Drugie (2) Skrzydło Myśliwskie PSZ dowódca biografia 1944 r.
United States Army Command and General Staff School (Fort Leavenworth) 1944-1945 r.
Królewskie Siły Powietrzne Jedenasta (11) Grupa Myśliwska 1944-1945 r.
Brytyjskie Okupacyjne Siły Powietrzne 1946 r.
Centrum Wyszkolenia Lotniczego (Lyon, Francja) 1939-1940 r.
Piloci wojskowi Polska 20 w.
Kampania wrześniowa (1939)
Biografia
Generałowie
Opis:
Fot.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 110

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies