Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Upper Silesian Basin" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 119
Tytuł:
Coal-bearing capacity of the Petřkovice Member (Ostrava Formation, Serpukhovian, Mississippian) of the Upper Silesian Basin (Czech Republic and Poland)
Autorzy:
Hýlová, L.
Jirásek, J.
Sivek, M.
Jureczka, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2059953.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Upper Silesian Basin
Serpukhovian
Mississippian
Carboniferous
coal-bearing capacity
Opis:
The Petřkovice Member is the basal unit of the paralic succession of the Ostrava Formation of the Upper Silesian Basin. This member is a valuable source of information about the transition from a marine basin filled with siliciclastic sediments into a paralic basin with the beginning of coal-bearing sedimentation. Models of: (1) the number of coal seams, (2) their total thickness, and (3) the coal content with respect to the total thickness of the succession were created to describe and assess the coal-bearing capacity of the Petřkovice Member. The authors present models for coal seam thicknesses exceeding either 10 or 40 cm. The coal-bearing capacity of the Petřkovice Member is very low. The average share of coal seams thicker than 0.1 m is 3%. The share of coal seams with a thickness that exceeds 0.4 m is only 1.66%. Moreover, in large areas of the basin, in the N and NE parts, the coal-bearing capacity is close to zero, because coal seams of greater thickness were detected only locally there. Based on these models and on other geological data, it is obvious that the onset of coal sedimentation was gradual and limited to particular sites showing the greatest subsidence of the basin floor. In places where minor subsidence took place, there were likely unfavorable conditions for accumulation of organic matter.
Źródło:
Geological Quarterly; 2016, 60, 3; 637--649
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Carboniferous aquifers of the main syncline in the Upper Silesian Coal Basin, Poland
Autorzy:
Wagner, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1204889.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Carboniferous aquifers
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The paper presents the results of ten years hydrogeological studies carried out on 190 exploration boreholes drilled from 1953 to 1990 year. The study area covers the Main Syncline situated in the Upper Silesian Coal Basin in the Southern Poland. Hydrogeological conditions of the Carboniferous sequence are controlled by geological and anthropogenic factors.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2002, 7; 259-262
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected parameters of coal quality in fault zones of the Upper Silesian Coal Basin (Poland)
Autorzy:
Ćmiel, S. R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1204911.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
fault zones
coal quality parameters
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The paper presents the changes of coal seams quality near fault zones. Three types of relations have been found. The first one shows an increase of coal quality at the 0.2 m distance from fault surface, as a result of increase of coalification degree. It is assumed that, this type was caused by heat of friction which was rising during faulting. It is revealed as an increase of such parameters as: caking properties, vitrinite reflectance, calorific value and carbon content, as well as the decrease of oxygen, ash, and moisture content. The second type presents differed degree of coal quality decrease. This type was produced due to hypergenic processes. The author found four subtypes of oxidation-type changes of coal quality parameters in fault zones. The first one shows the highest level of hypergenic processes in a coal seam about 1 m off a fault plane. The second presents minor degree of oxidation processes in the coal seam at a smaller distance from the fault. The third one demonstrates minimum oxidation changes of coal quality at a distance of 0.2 m from the fault. The fourth subtype of the oxidation changes of coal quality has been observed only in tectonic breccia and not in the coal seams itself.The third types demonstrates faults which do not show any impact on changes of coal quality parameters. To this type belong faults from SW part of USCB and faults with downthrown up to 20 m.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2002, 7; 51-62
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determination of stress state based on well logging data and laboratory easurements – a CBM well in the southeastern part of the Upper Silesian Coal Basin (Poland)
Autorzy:
Kępiński, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/184365.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Mechanical Earth Model
Upper Silesian Coal Basin
stress state
Opis:
The main objective of this study is to present calculation methods of horizontal stress profiles, taking into account the stress boundaries model, poro-elastic horizontal strain model and the effective stress ratio approach, using calibration with wellbore failure. The mechanical earth model (MEM) parameters from log measurements and well testing data were estimated for a well located in the southeastern part of the Upper Silesian Coal Basin. Log-derived horizontal stresses of the well are commonly treated as the final product of geomechanical modeling in oil and gas practices. A less popular method for estimating horizontal stresses is based on Kirsch equations juxtaposed with compressional and tensile failure observed on a micro-imager or six-arm caliper. Using this approach, horizontal stresses are determined based on the fact that when hoop stresses exceed the formation’s tensile strength, tensile fractures are created, and when those stresses exceed the compressive strength of the formation, breakouts can be identified. The advantage of this method is that it can be run without in situ stress measurements. The presented workflow is recommended every time there is an image log and dipole sonic measurement in the available dataset, both being necessary to observe the failure zones and MEM.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2020, 46, 2; 77-92
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of Mining Activities in the Upper Silesian Coal Basin on Surface Water and Possibilities of its Reduction
Autorzy:
Harat, A.
Rapantova, N.
Grmela, A.
Adamczyk, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/124075.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
mine water
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Olza Collector
Opis:
Due to the deposits of quality hard coal, the area of the Upper Silesian Coal Basin (USCB) has been one of the most industrialised regions in Europe for centuries. One of the most significant issues in terms of environmental impact and risks related to mining activities are the discharged mine waters. Mine water is pumped to the surface in great amount from mine workings of active underground mines both in Czech and Polish part of the USCB. In the past, the mine waters used to be discharged to nearby watercourses without systematic control of their amount and quality. It resulted in uncontrolled impacts on quality of the main rivers in the USCB. This is why a technically and economically demanding solution was adopted: discharging of mine (but also waste) waters through an artificial channel – so-called “Olza Collector” – directly to the Oder River, i.e. away of the Olza River and its minor tributaries. Automated control and dosing of waters to the Oder River depending on quality of the discharged waters and quality and quantity of the Oder surface water ensures maintaining of the total content of chlorides and sulphates in Oder below 500 mg/dm3 with the efficiency of more than 90% of days in a year.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2015, 16, 3; 61-69
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pomiary ekshalacji radonu z gruntu - opracowanie metodyki i wyniki wstępne
Measurements of radon exhalation from the ground - development of the method and preliminary results
Autorzy:
Chałupnik, S.
Wysocka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340625.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
radon
ekshalacja
Górnośląskie Zakłady Węglowe
Upper Silesian Coal Basin
exhalation
Opis:
Radon jest gazem szlachetnym i dzięki temu, po opuszczeniu siatki krystalicznej minerału zawierającego izotop macierzysty rad 226Ra, z dużą łatwością przemieszcza się najpierw w przestrzeni międzyziarnowej, a następnie przedostaje się do szczelin i spękań, i razem z innymi gazami szuka najłatwiejszych dróg migracji. Czas półrozpadu radonu jest dostatecznie długi, by zdążył on przebyć drogę od miejsca, gdzie powstał w wyniku rozpadu izotopu macierzystego, do spękań w fundamentach budynków, a przez nie do mieszkań. W przypadku, kiedy ze skał lub gleby przedostaje się do powietrza atmosferycznego, ma mniejsze znaczenie z uwagi na ochronę radiologiczną, gdyż szybko zostaje rozcieńczony w bardzo dużej objętości powietrza. W przestrzeniach zamkniętych, jakimi są jaskinie, tunele i domy mieszkalne może dojść do znacznych koncentracji radonu "produkowanego" przez izotop macierzysty. Badania stężeń radonu w budynkach na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) prowadzone przez Główny Instytut Górnictwa wykazały, że w pewnych obszarach Zagłębia możliwe jest wy stępo warne podwyższonych koncentracji tego gazu [19]. Eksploatacja węgla kamiennego oraz indukowane przez nią zjawiska geodynamiczne, takie jak wstrząsy i tąpania, są przyczyną występowania pustek poeksploatacyjnych, szczelin i spękań górotworu, co z kolei powoduje osiadanie powierzchni i zniszczenie struktury budynków. Procesy te ułatwiają przemieszczanie się radonu w górotworze. Wskaźnikiem zagrożenia radonowego w badanym terenie jest stężenie tego gazu w powietrzu glebowym. Istotnym czynnikiem, wpływającym na wartość stężenia radonu w budynkach jest przepuszczalność gleby. Pomiary tej wielkości są utrudnione w warunkach terenowych, dlatego część naukowców uważa, że zamiast (lub oprócz) pomiarów stężeń radonu w glebie powinno wykonywać się pomiary ekshalacji radonu z gleby. Przedstawione w artykule badania miały na celu opracowanie metodyki pomiaru ekshalacji oraz kalibrację opracowanej metody. Do pomiarów terenowych skonstruowano komorę kumulacyjną (rys. 1). Kalibrację metody prowadzono w komorze radonowej znajdującej się w Laboratorium Radiometrii Głównego Instytutu Górnictwa (fot. 1). Po wykonaniu pomiarów kalibracyjnych rozpoczęto badania na wytypowanych terenach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W celu zbadania związku między lokalną budową geologiczną, a poziomem ekshalacji radonu prowadzono pomiary w rejonach o odmiennej budowie geologicznej. Ponadto, badaniami objęto wybrane rekultywowane tereny pogórnicze. Wyniki badań wykazały, że w pewnych przypadkach na terenach pogómiczych można spodziewać się wzmożonej ekshalacji radonu.
Radon is a noble gas, therefore after recoil from the lattice, in which radium 22oRa was embedded, relatively easy moves in the fissures and cracks. The half-life of radon is long enough (3.83 days) to enable movement of this radionuclide for relatively long distances in soil, to reach the surface or enter inner spaces of buildings. Of course, when radon exhales into atmospheric air, the radiation hazard is negligible due to fast dilution in big volume of outdoor air. In confined spaces as caves, underground mines or dwellings radon concentrations may sometimes reach high level. During our investigations in Upper Silesian Coal Basin (USCB), it has been revealed that in some parts of the basin radon concentrations in dwellings are enhanced [19J. Coal mining in this area leads to specific geodynamic phenomena, as quakes and tremors. On the other hand, underground exploitation induces the presence of emptiness, cracks and fissures in the strata. All mentioned above factors cause very often subsidence of the surface and damages of buildings, located in affected zones. Radon migration in fractured rocks and soil is much easier. One of possible indicators of radon risk is radon concentration in soil gas, commonly used in many countries. Very important factor, affecting radon levels in dwellings, is permeability of the soil. Measurements of soil permeability are rather difficult, therefore in our opinion a better indicator of radon risk is exhalation rate from the ground. We decided to implement such technique of measurements in our laboratory in the Central Mining Institute (Phot. 1). Firstly, an exhalation (accumulation) chamber has been constructed (Fig. 1). At first, Lucas cells have been applied for measurement of radon concentration in exhalation chambers. Preliminary results showed, that such method has relatively high detection limit - 2 mBq/mz s for accumulation time 3-4 hours. Therefore we started investigations of possible application of activated charcoal for radon accumulation and liquid scintillation counting of charcoal detectors. A calibration of charcoal detectors is difficult, a lot of efforts have been made to develop the proper calibration procedure. Afterwards, preliminary field measurements have been started, to investigate relationship between radon exhalation rates and local geological structure in different regions of USCB. Additionally, some areas after ground reclamation have been tested, because we predicted enhanced radon exhalation rates in some specific sites like abandoned settling ponds or waste piles.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2003, 1; 61-72
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Preliminary analysis of InSAR data from south-west part of Upper Silesian Coal Basin
Wstępna analiza danych satelitarnej interferometrii radarowej z południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Autorzy:
Mirek, K.
Isakow, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217087.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
InSAR
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
osiadanie
Upper Silesian Coal Basin
subsidence
Opis:
In recent years, the usage of Synthetic Aperture Radar Interferometry technique became more and more popular and it is used in many scientific field: for creating digital elevation models (DEMs), monitoring of deformation, glacier and ice motion etc. The paper presents preliminary analysis of satellite interferometry data from south-west part of Upper Silesian Coal Basin (USCB). USCB is characterised by a complicated geological structure, which is affected by the over 200-year hard coal mining. USCB is one of the world's biggest mining centres. The negative aspect of such a magnitude of exploitation is visible on the surface in the form of surface deformation, subsidence and induced seismicity and it necessitate monitoring the USCB area. With the use of an established geodetic network in the first case, and by means of a seismic network in the second case. The availability of satellite data resulted in the development of novel methods, which can significantly affect the monitoring quality of an endangered area. Authors used pair of satellite images for interferometric processing, made in March and April 2008. In the first stage of processing, the whole SAR scene was processed (100km x 100km). External DEMs were used both to increase precision in co registration of selected pair of SAR images and to reduce the errors in data processing and remove topographic phase during interferogram formation. Analysis of coherence demonstrated high value, which is connected with short time period and short perpendicular baseline of selected images, as well as highly urbanized area. The interpretation of interferometric data shows distinctive concentric fringe features. The centre of the fringe is an area of maximum of surface downwarp caused by coal mining. In the area of Knurów two subsidence troughs were located. Both of them consist of two interferometric fringes, correspond with 5 cmsubsidence per 35 days.
Satelitarna interferometria radarowa staje się coraz bardziej popularną techniką wykorzystywaną w różnych dziedzinach: od tworzenia numerycznych modeli powierzchni terenu (DEM) poprzez monitorowanie osuwisk, lodowców, osiadania terenu aż po badanie zjawisk przyrodniczych i wegetacji roślin. Niniejszy artykuł przedstawia wstępne wyniki analizy interferogramów utworzonych z radarowych zdjęć satelitarnych, obejmujących południowo-zachodnią część Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). GZW charakteryzuje się skomplikowaną budową geologiczną, na którą dodatkowo nakładają się wpływy ponad 200 lat eksploatacji węgla kamiennego. Z eksploatacją węgla kamiennego wiążą się zagrożenia spowodowane sejsmicznością indukowaną oraz osiadaniem terenu. Obszar GZW jest silnie zurbanizowany, w związku z czym zagrożenia wynikające z powstawania niecek osiadań oraz sejsmiczności indukowanej wymuszają monitorowanie rejonów związanych z eksploatacją węgla kamiennego, poprzez rozwijanie sieci geodezyjnej lub sejsmologicznej. Dostęp do danych satelitarnych spowodował rozwój nowych metod, które pozwalają na objęcie monitoringiem znacznego obszaru. Do przetwarzania wykorzystano parę zdjęć wykonanych w marcu i kwietniu 2008 roku. Zdjęcia charakteryzują się niedużą odległością bazową i czasową. Przetwarzanie zostało wykonane dla całej sceny (100 km . 100 km). Koherencja uzyskana z przetworzonych obrazów wykazuje wysokie wartości. Niewątpliwie jest to związane z niewielką odległością czasową i bazową przetwarzanych zdjęć oraz silnie zurbanizowanym terenem. Na uzyskanych interferogramach widoczne są koncentryczne, eliptyczne prążki interferencyjne, które wskazują na tworzenie się niecek osiadania na badanym obszarze. W okolicy Knurowa widoczne są dwa eliptyczne obszary wskazujące na osiadanie powstałe na skutek eksploatacji węgla kamiennego. Obszary osiadania składają się z około 2 prążków, co wskazuje na osiadanie rzędu około 5 cm na 35 dni.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 3; 239-246
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Origin of groundwater mineralization in coarse-grained lower Badenian aquifer in the Czech part of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Labus, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2059557.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin
Lower Badenian
groundwater
hydrochemistry
seawater evaporation
Opis:
The coarse-grained aquifer of lower Badenian forms the most important hydrostructure in the Czech part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). In order to determine the sources of its groundwater mineralization the hydrochemical relationships between ion concentrations and other specific parameters were examined. Most of the water was probably derived from the seawater, evaporated to a various extent, but not reaching halite crystallization point.Water with higher TDS may represent mixture between evaporated seawater and the residual brine (after halite crystallization). In less mineralized waters of HCO3-Na type, elevated concentrations of Br and I could be attributed to the decay of organic matter. For the most samples of waters representing Cl-Na type, the differentiation in Br and I concentrations was controlled independently.
Źródło:
Geological Quarterly; 2005, 49, 1; 75--82
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of Humidity on the Energy of Specific Strain in the Process of Loading Sedimentary Rocks
Autorzy:
Bukowska, Mirosława
Smolorz, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/178943.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
elastic energy
dissipated energy
sedimentary rocks
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
This article presents the results of tests on the energy properties of sedimentary rocks in the Upper Silesian Coal Basin. The rocks were tested both in an air-dry state and in a water saturation state. Samples of sedimentary rocks were collected from boreholes drilled in the underground workings of coal mines located within the area of the city of Jastrzębie, in the areas of the Chwałowice Trough and Rybnik Trough (south-western part of the Upper Silesian Coal Basin) and in the Main Trough. Influence of saturation condition on the values of the tested energy parameters was observed. The values of elastic energy and dissipated energy obtained for the samples tested in water saturation were lower compared to the values obtained for samples tested in air-dry state. As observed, an increase in the values of the given types of specific energy corresponds to an increase in the uniaxial compression strength in air-dry state and in water saturation state. Results of the tests are original and they can be applied while analysing the possibility of the occurrence of some dynamic phenomena and hazards in mine workings in Carboniferous rock mass in the Upper Silesian Coal Basin, caused by mining operations.
Źródło:
Studia Geotechnica et Mechanica; 2019, 41, 4; 223-230
0137-6365
2083-831X
Pojawia się w:
Studia Geotechnica et Mechanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes of coal rank and petrographic composition of coals from the drillhole BD 57 deposit of "Bzie-Dębina" in the Jastrzębie area (SW part of the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Probierz, K.
Kwaśny, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/184531.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin
coal rank
vitrinite reflectance
coal petrography
Opis:
The aim of the work was to characterize in coalification parameters (moisture content Wa, volatile matter Vdaf and random reflectance of vitrinite R) and changes in petrographical composition of coal from the Bzie Dębina drillhole (BD 57). The object of examination were representative coal seams from the BD 57 drillhole. It was found increase of coal rank is expressed by a reduction of moisture content and volatile matter and the increase reflectance with depth. In petrographic composition vitrinite group macerals (Vtmmf= 65.8-91.0%) dominate over the inertinite group (Immf = 6.2-28.4). Participatiof liptinite maceral group is low (Lmmf = 1.9-5.8%). Inertinite macerals group participation does not increase with coal rank, unlike in the Zofiówka monocline.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2014, 40, 1; 66-74
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of tectonic factor on methane bearing capacity in chosen areas of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1204925.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
coalbed methane
methane bearing capacity
tectonics
Upper Silesian Coal Basin
Polska
Opis:
The paper presents general information on variability of coalbed methane bearing capacity in tectonic zones, faults, rock fissures etc. Methane occurrences were compared in two tectonic zones of the Upper Silesian Coal Basin - the zone of fault-block tectonics and the folded one. The influence of big size faults (i.e. Bzie-Czechowice fault) and neighbouring fissures on methane bearing capacity is strongly marked in the zone of fault-block tectonics. The most important tectonic factors influencing the methane occurrence in the folded zone are Chwałowice and Jejkowice depressions and also Orlová and Michalkovice overthrusts. The methane bearing zones are parallel to Chwałowice and Jejkowice depressions bottom axis. Presence of Carpathian nappes intensifies rock fissuring process, which could involve the methane migration and cause degasification of coal seams lying under these nappes.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2002, 7; 143-148
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Preliminary interpretation of PSI data of the northeastern part of the Upper Silesian basin (Sosnowiec test site) - terrafirma project
Autorzy:
Graniczny, M.
Kowalski, Z.
Jureczka, J.
Czarnogórska, M.
Piątkowska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1182779.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
satelitarna interferometria radarowa
TerraFirma
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
struktury geologiczne
Permanent Scatterer Interferometry
Upper Silesian Basin
geological structures
Opis:
Wstępna interpretacja danych Satelitarnej Interferometrii Radarowej (PSI) wskazała na silną korelację pomiędzy zarejestrowanymi punktami pomiarowymi (PS) o wartościach ujemnych (osiadanie), a przestrzennym rozmieszczeniem struktur geologicznych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wstępne wyniki badań wykazały, że osiadanie jest obecne na obszarach struktur synklinalnych, takich jak: basen bytomski, północny skłon niecki głównej oraz małego basenu Zaborska (w pobliżu Zabrza). Wyraźnie widoczne skupienie ujemnych wartości PS jest widoczne wzdłuż zrzuconych skrzydeł uskoków regionalnych: będzińskiego i kłodnickiego. Te uskoki o pochodzeniu waryscyjskim zostały odnowione w trakcie orogenezy alpejskiej (w skrzydłach zrzuconych uskoków znajdują się utwory triasu). Ruchy stwierdzone na powierzchni terenu wzdłuż ich przebiegu mogą świadczyć o neotektonicznym charakterze uskoków. Liniowe anomalie przemieszczeń terenu zarejestrowane wzdłuż kierunków WNW–ESE są z kolei równoległe do granic karbońskich serii produktywnych wyznaczających basen węglowy – górnych warstw karwińskich, warstw ostrawskich i dolnych warstw karwińskich. Wyjaśnienie tych współzależności (genezy i mechanizmu) wymaga dalszych studiów.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2008, 24; 29-36
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrogeological conditions of the Cracow sandstone series in Upper Silesian Coal Basin influenced by mining activity
Autorzy:
Różkowski, A.
Różkowski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063000.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
mining activity
hydrogeological conditions
Cracow Sandstone Series
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The Cracow Sandstone Series (CSS), consisting mainly of coarse-grained clastic rocks (>75%), form upper lithostratigraphic series of the coal-bearing Carboniferous formations in the Upper Silesian Coal Basin (USCB). CSS covers the area of 1,500 km2. Thicknes of a formation varies from tens to 1,140 m. Exploitation of coal deposits on industrial scale of production has started since the turn of the XVIII and XIX century. Intensity of water inflows to individual mines ranging from 4.3 to 52.8 m3/min, depends on morphological, geogenic and mining factors. Within the CSS hydrogeological complex typical for sedimentary basins hydrodynamic and hydrogeochemical vertical zoning occurs. Hydrochemical as well as isotope research revealed appearance of varied zones of infiltration, mixed waters and relict brines. Prevailing significance in hydrodynamic conditions forming within the CSS have hydrodynamic barriers: overlying isolating Miocene aquitard and increasing with depth diagenesis of the Carboniferous formation. The mining activity increases the rock permeability and causes the disturbance of the natural hydrodynamic field and hydrogeochemical conditions of the CSS.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2010, 441 Hydrogeologia z. 10; 131--137
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ammonium minerals from burning coal-dumps of the Upper Sileian Coal Basin (Poland)
Autorzy:
Parafiniuk, J.
Kruszewski, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2059219.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin
burning coal-dumps
salammoniac
tschermigite
ammonium minerals
godovikovite
Opis:
Assemblages composed of 11 ammonium min er als, mainly sulphates and chlorides, were recorded from four burning coal-dumps (BCD) in the Upper Silesian Coal Ba sin. Most of them are newly recorded from Poland. Minerals were identified using PXRD and SEM with EDS analyses. Salammoniac, NH4Cl, and tschermigite, (NH4)Al(SO4)2ź12H2O are the most common species on the BCD studied. Kremersite, (NH4,K)2[FeCl5(H2O)], is rare and coexists with members of the ammonioalunite–ammoniojarosite series. Boussingaultite, (NH4)2Mg(SO4)2ź6H2O, and more rarely clairite, (NH4)2Fe3(SO4)4(OH)3ź3H2O, and mascagnite, (NH4)2SO4, ac company numerous Mg, Al, Fe and Ca sulphate minerals. These usually occuras very fine admixtures forming coatings, small nodules or porous masses and were found on the BCD surface close to gas vents. Also a massive sulphate crust was found in the deeper part of the BCD nearby the fire zone. This crust is composed mainly of an hydrous sulphates: godovikovite, (NH4)(Al,Fe)(SO4)2 , and very minor sabieite, (NH4)Fe(SO4)2, and efremovite, (NH4)2Mg2(SO4)3, which were transformed into different hydrated sulphates in the outer zone of the crust. The fibrous or dendritic habit of many ammonium minerals, and the vesicular texture of some sulphate aggregates, point to their crystallization from the gas phase. Some ammonia miner ls may also have developed through hydration of prevlously formed phases or precipitated from locally formed aqueous solutions due to cooling or evaporation. The appear ance of ammonia minerals on BCD can be a useful indicator of the presence of underground fires.
Źródło:
Geological Quarterly; 2009, 53, 3; 341-356
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metoda punktowej, długookresowej satelitarnej interferometrii radarowej (PSInSARTM) w rozpoznaniu geodynamiki NE części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Permanent Scatterer Interferometry (PSInSARTM) technique for recognizing geodynamics of northeastern part of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Graniczny, M.
Czarnogórska, M.
Kowalski, Z.
Leśniak, A.
Jureczka, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074595.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
satelitarna interferometria
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
satellite interferometry
subsidence
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Polish Geological Institute as a member of TerraFirma Consortium obtained PSInSAR dataset for the Sosnowiec area (Upper Silesian Coal Basin - USCB) in mid-March 2004 and in spring 2006. The area of dataset covers northeastern part of the Upper Silesian Coal Basin. Processing of the data has covered scenes both ERS-1, ERS-2 registered between 1992 and 2006. The PSInSAR data were processed by TeleRilevamento Europa. Interpretation of the Sosnowiec scene has covered analysis of the multi-thematic data, including geostatistics, land use, mining, geology and seismicity. The most interesting results obtained in the Sosnowiec area are as follows: the indicated subsidence values in the period from 1992 to 2003 vary between-39.63 mm to +25.12 mm. These values show tendencies of the slow ground motion with a very high accuracy. Preliminary interpretation of the PSInSAR data of the Upper Silesian Coal Basin indicated strong correlation between the recorded PS negative values and structural pattern of the Carboniferous strata. Clearly visible concentration of negative values is also noted at footwalls and hanging walls of the Będzin and Kłodnica regional faults. Undoubtedly, the two mentioned faults of the Variscan origin were rejuvenated during the Alpine Orogeny (Triassic deposits were found in the hanging walls of the faults). The presence of the ground motion along its strike, can suggest neotectonic character of these faults. Linear anomalies oriented WNW-ESE were formed by changing values of the ground motions which are also parallel to the productive Carboniferous deposits forming the coal basin such as the Mudstone Series, Paralic Series and Upper Silesian Sandstone Series. The explanation of these phenomena (genesis and mechanisms) needs further studies. There is an evident correlation between linear negative anomalies and induced seismicity, mainly in the vicinity of the Kłodnica fault. Interpretation of slow ground motions registered by PSInSAR method from the USCB indicates also probably prolongation of the Będzin fault in northwest direction and subsidence of the Upper Silesian Sandstone Series compared to the Mudstone Series and Paralic Series.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 9; 826-835
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane problemy w ocenie ekonomicznej efektywności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego
Selected problems in assessment of economic efficiency of exploitation in the residual hard coal deposit
Autorzy:
Bijańska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/324937.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
eksploatacja węgla kamiennego
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coal exploitation
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Artykuł zawiera rozważania w zakresie kryteriów oceny ekonomicznej efektywności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego oraz niepewności czynników, które determinują ekonomiczną efektywność tej eksploatacji. Przedstawione rozważania są wynikiem realizacji projektu badawczego (własnego) pt. „Badanie możliwości technicznych i uwarunkowań ekonomicznych dla projektowania eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego”.
The publication includes considerations of economic efficiency criteria of exploitation in the residual hard coal deposit and uncertainty of factors, that determine the economic efficiency of that operation. Presented considerations are the result of own research project „The study of the technical possibilities and economic factors for the exploitation in the residual hard coal deposits design in the hard coal mines of the Upper Silesian Coal Basin”.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2013, 63; 27-41
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skala zagrożenia sejsmicznego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Seismic hazard state in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Stec, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340631.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
GZW
zagrożenie sejsmiczne
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Upper Silesian Coal Basin
seismic hazard
Opis:
W artykule przedstawiono charakterystykę aktywności sejsmicznej w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, na podstawie której możliwe jest określanie wstrząsogennych stref górotworu karbońskiego. Artykuł jest wynikiem realizacji prac w ramach projektu badawczo-rozwojowego Nr R0900701 pt.: "Klasyfikacja stateczności górotworu przy obciążeniach statycznodynamicznych wraz z metodą i instrukcją doboru stałooszczędnej obudowy wyrobisk korytarzowych w aktywnych sejsmicznie obszarach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego". Systematyczna obserwacja wysokoenergetycznej aktywności sejsmicznej indukowanej działalnością górniczą kopalń była prowadzona od lat 50. ubiegłego stulecia, początkowo z wykorzystaniem kilku pojedynczych stanowisk sejsmicznych, a od 1974 roku na podstawie rejestracji Górnośląskiej Regionalnej Sieci Sejsmologicznej. Bank silnych wstrząsów górotworu z lat 1974-2006, zawierający podstawowe parametry sejsmologiczne wstrząsów o energii sejsmicznej E > 105 J takie, jak: data i czas wystąpienia zjawiska, energia wstrząsu, magnituda, współrzędne epicentrum, nazwa pokładu i kopalni liczy ponad 65 160 wstrząsów o energii E L 105 J. Poziom intensywności zjawisk sejsmicznych, które występują w kilku rejonach (niecka bytomska, siodło główne, niecka główna, niecka kazimierzowska, oraz niecka jej ko wieka i sfałdowania Jastrzębia) jest bardzo zróżnicowany, od wstrząsów niewyczuwalnych przez ludzi, do silnych o charakterze słabych trzęsień Ziemi. Informacje z banku danych są wykorzystywane do badań stanu zagrożenia tąpaniami w kopalniach oraz oceny dynamicznych oddziaływań drgań wywoływanych wstrząsami na środowisko naturalne na powierzchni.
The article presents the characteristics of seismic activity in the Upper Silesian Coal Basin, on the basis of which the determination of the carboniferous rock mass zone being subject to tremors is possible. The article is a result of work carried out in the framework of the research-development project No R0900701 entitled: "Classification of rock mass stability in case of static-dynamic loads along with the method and instruction regarding the selection of steel-saving support of mine workings in seismically active areas in the Upper Silesian Coal Basin". Systematic observation of high-energy seismic activity induced by extraction operations in mines was conducted since the 1950s, initially with the use of several individual seismic stations, and since 1974 on the basis of recordings of the Upper Silesian Regional Seismological Network. The data base regarding strong rock mass tremors that took place in the period 1974-2006, containing the basic seismological parameters of tremors with seismic energy E > 105 J such as: date and time of phenomenon occurrence, tremor energy magnitude, epicentre coordinates, name of seam and mine, include 65165 tremors of energy E > 105 J. The intensity level of seismic phenomena, which appear in several regions (Bytom syncline, main saddle, main syncline, Kazimierz syncline as well as Jejkowice syncline and Jastrzębie foldings) is very differentiated - from tremors imperceptible as regards people to strong tremors having the character of weaker earthquakes. Information gathered by the data base are used in investigations relating to the rockburst hazard state in mines and assessment of dynamic influences of vibrations caused by tremors on the surface natural environment.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2007, 3; 55-75
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wskaźnikowe metody oceny skłonności do tąpań skał i gorotworów
Indicative methods for assessment of liability of rock and rock mass to rock-bumps
Autorzy:
Bukowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340466.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
górotwór
tąpania
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Upper Silesian Coal Basin
rock mass
rockburst
Opis:
W artykule przedstawiono opracowane w ostatnich łatach w GIG wskaźniki skłonności skał i górotworu do tąpań stosowane dotychczas, a także nowo opracowane. Podstawę opracowania nowych wskaźników stanowiły badania z wykorzystaniem sztywnej maszyny wytrzymałościowej, w której uzyskuje się charakterystykę mszczenia skały w pełnym zakresie odkształcenia. Ponadto, opisano wskaźniki na tle metod analitycznych i laboratoryjnych, w których uwzględniono jedynie przedzniszczeniową charakterystykę naprężeniowo-odkształceniową ściskanych próbek skalnych.
Lately elaborated in Central Mining Institute indices of rocks and rock mass to rock-bumps are presented in the paper. The tests with rigid strength machine were the basis for the elaboration of new indices. Such machine enables to obtain the characteristics of rock destruction in the full range of deformation. Furthermore, the indices were described against the background of analytical and laboratory methods, where only the predestructive stress - deformation characteristic of compressed rock samples was taken into consideration.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2005, 2; 95-107
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chronostratigraphic and depth variability of porosity and strength of hard coals in the Upper Silesian Basin
Chronostratygraficzna i głębokościowa zmienność porowatości i wytrzymałości węgli w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Autorzy:
Bukowska, M.
Sanetra, U.
Wadas, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216982.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
porowatość
wytrzymałość
węgiel
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
porosity
strength
coal
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
This article presents values of porosity and compression strength of hard coals from the area of the Upper Silesian Coal Basin. The change of the stage of carbonification, which results from conversion of coal substance in the process of coalification, is a source of many changes in the structure of coal. These changes exert influence on values of physical parameters, including the values of porosity and strength. Porosity and compression strength change with the degree of carbonification, a result of the depth of deposition. This study determined the values of effective porosity of coals and their strength considering the age chronology of coal seams and the depth of their occurrence. It examined coals of the Cracow Sandstone Series, the Mudstone Series, the Upper Silesian Sandstone Series, and the Paralic Series from depths ranging from about 350 m to 1200 m. The authors have shown that effective porosity of the Upper Silesian coals changes for particular stratigraphic groups and assumes values from a few to a dozen or so per cent, while compression strength from several to several dozen megapascals. It has been observed, from a chronostratigraphic perspective, that there is a shifting of the upper and lower limits of intervals of porosity variations towards higher values for younger coals. With the increase in compression strength, value of porosity in particular stratigraphic groups generally decreases. However, no regular changes were observed inmean, uniaxial compressive strength with the increase in the age of subsequent stratigraphic groups. On the other hand, for bright coal and semi-bright coal, a visible decrease in compression strength with the depth of deposition of strata was observed.
W artykule przedstawiono wartości porowatości i wytrzymałości na ściskanie węgli kamiennych z obszaru Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zmiana stopnia uwęglenia, który wynika z przemian materii węglowej w procesie uwęglenia, jest źródłem wielu zmian w strukturze węgla. Zmiany te wpływają na wartość parametrów fizycznych, w tym na wartość porowatości i wytrzymałości. Porowatość i wytrzymałość na ściskanie zmieniają się ze stopniem uwęglenia, który wynika z głębokości zalegania. Przedstawione w artykule wartości porowatości efektywnej węgli i ich wytrzymałość zostały opracowane z uwzględnieniem chronologii wiekowej pokładów węgla i głębokości ich występowania. Przebadano węgle krakowskiej serii piaskowcowej, serii mułowcowej, górnośląskiej serii piaskowcowej i serii paralicznej, z głębokości od około 350 m do około 1200 m. Autorzy wykazali, że porowatość efektywna węgli górnośląskich zmienia się dla poszczególnych grup stratygraficznych i przyjmuje wartości od kilku do kilkunastu procent a wytrzymałość na ściskanie od kilkunastu do kilkudziesięciu megapaskali. Zaobserwowano, w ujęciu chronostratygraficznym, przesuwanie się górnej i dolnej granicy przedziałów zmienności porowatości w kierunku wyższych wartości dla węgli młodszych. Ze wzrostem wytrzymałości na ściskanie wartość porowatości w poszczególnych grupach stratygraficznych generalnie maleje. Nie zaobserwowano natomiast regularnych zmian średniej wytrzymałości na jednoosiowe ściskanie ze wzrostem wieku kolejnych grup stratygraficznych. Dla węgla błyszczącego i półbłyszczącego wykazano natomiast wyraźny spadek wytrzymałości na ściskanie z głębokością zalegania pokładów.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 4; 151-166
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The fluid flow modeling procedure including a critically stressed fracture analysis of coalbed methane reservoir: a case study of Upper Silesian Coal Basin, Poland
Autorzy:
Kępiński, Michał
Ryder, Paweł
Dudek, Jacek
Podsobiński, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2202858.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
coal bed methane
critically stressed fractures
fractures
fracturing treatment
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The geomechanical modeling turned out to be an essential component of the hydrocarbon exploration assisting reduction of risk of drilling issues and optimization of hydraulic fracturing treatment. This study provides a workflow of critically stressed fracture (CSF) analysis dedicated for coal layers. The main focus of the paper is applying the 1D mechanical models and following modelling of hydraulic fracturing treatment to describe the fracture behavior under the impact of the stresses at the wellbore scale. Another objective of presented study is demonstration of benefits of 1D and 3D CSF analysis to understand fracture contribution to gained volume of hydrocarbon after fracturing of coal seam. Interpretation of fracture orientation and their behavior is vital to effective development of coal bed methane (CBM) resources as the CSF can be responsible for considerable part of CBM production. Natural fractures and faults contribute to fluid flow through rock. It is often noted that natural fractures may not be critically stressed at ambient stress state. However, during stimulation the optimally oriented natural fracture sets have an inclination to become critically stressed. Hence, understanding of the recent stress state and fracture orientations is significant for well planning and fracturing design. The outcome of this study are comprehensive 1D mechanical Earth models (MEMs) for analyzed wells and explanation of behavior of identified CSF under variable stress state as well as understanding of the connectivity of natural fractures within zone subjected to fracturing treatment.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2023, 49, 1; 53--70
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ uwarunkowań geologicznych i gazowych na kształtowanie się zagrożenia wyrzutami gazów i skał w górnośląskim zagłębiu węglowym
Impact of geological and gas determinants on the formation of rock and gas outburst hazard in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Krauze, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340605.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
GZW
wyrzut gazu
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
zagrożenie
Upper Silesian Coal Basin
squealer
hazard
Opis:
W artykule omówiono uwarunkowania tektoniczne i gazowe oraz wyniki badań predyspozycji wyrzutowych węgla, pozwalające na określenie potencjalnych miejsc zagrożenia wyrzutowego w południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przedstawiono analizę wyników badań własności sorpcyjnych na próbkach węgla z dwóch kopalń zagrożonych wyrzutami metanu i skał, tj. KWK Pniówek i KWK Brzeszcze oraz porównawczo na próbkach z KWK Bogdanka S.A., w której jest eksploatowane słabo metanowe złoże. Analizie poddano również inne uwarunkowania, mogące być pomocne w ocenie kształtowania się zagrożenia wyrzutami metanu i skał. Artykuł jest wynikiem realizacji projektu badawczego nr 4T12A01027 pt. "Uwarunkowania strukturalne i hydrogeochemiczne zjawisk gazogeodynamicznych w kopalniach południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego", finansowanego przez Komitet Badań Naukowych. Inspiracją do zajęcia się tematyką był wyrzut metanu i skał, jaki wystąpił w dniu 23.08.2002 r. w KWK Pniówek - największy w historii kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (Krause, Chrószcz 2002). W czasie realizacji projektu w dniu 22.11.2005 roku zaistniał kolejny wyrzut metanu i skał w KWK Zofiówka, w wyniku którego śmierć poniosło trzech górników (Krause 2006). Badania, wykonywane w ramach realizacji projektu dotyczyły poszukiwania dodatkowych kryteriów warunkujących poprawę bezpieczeństwa podczas prowadzenia robót górniczych w warunkach występowania zagrożenia wyrzutami metanu i skał.
The article relates to tectonic and gas determinants and investigation results of coal outburst predispositions allowing to determine potential sites of outburst hazard in the south-western part of the Upper Silesian Coal Basin. The analysis of results of sorptive property tests on coal samples from two mines prone to rock and methane outbursts, i.e. Pniówek Colliery and Brzeszcze Colliery were presented, and comparatively on samples from the Bogdanka JSC Colliery, where a low-gassy deposit is mined. Subject to analysis were also other determinants that could be helpful in the assessment of rock and methane outburst hazard formation. The article is the effect of realisation of the research project No 4T12A01027 entitled: "Structural and hydrogeochemical determinants of gasogeodynamic phenomena in mines of the south-western part of the Upper Silesian Coal Basin, financed by the Committee of Scientific Research. The involvement inspiration relating to this problem was a methane and rock outburst, which took place on 23rd August 2002 in the Pniówek Colliery, the biggest in the history of mines of the Upper Silesian Coal Basin (Krause, Chrószcz 2002). During the realisation of the project on 22nd November 2005 occurred a subsequent methane and rock outburst in the Zofiówka Colliery, where three miners were killed (Krause 2006). The investigations, carried out in the framework of project realisation, concerned the search for additional criteria conditioning safety improvement during mining activity conducting in conditions of methane and rock outburst hazard occurrence.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2007, 2; 65-74
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
System węglowodorowy z gazem ziemnym w centralnych strefach basenu – zastosowanie jako koncepcji poszukiwawczej w karbońskim basenie górnośląskim
Basin Centered Gas System – application as an exploration concept in the Carboniferous Upper Silesian Basin
Autorzy:
Poprawa, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1835154.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
zwięzła skała zbiornikowa
system z gazem w centrum basenu
basen górnośląski
seria paraliczna
tight reservoirs
Basin Centered Gas System
Upper Silesian Basin
Paralic Series
Opis:
System naftowy z gazem w centrum basenu (BCGS) ma charakter niekonwencjonalnych, regionalnych akumulacji gazu ziemnego. W systemie takim strefa głęboko zalegających zwięzłych skał zbiornikowych, nasyconych gazem, w górę powierzchni strukturalnych przechodzi stopniowo w strefę o konwencjonalnym wykształceniu, nasyconą wodami złożowymi. BCGS wymaga, by skała zbiornikowa nadścielała, lub przeławicała się z dojrzałymi skałami macierzystymi, zaś mechanizmem uszczelnienia jest niska przepuszczalność formacji zbiornikowej. Nie wymaga on obecności pułapek złożowych. Model ten jest tu użyty w odniesieniu do karbońskiego basenu górnośląskiego (BGŚ), który pozostaje globalnie unikalnym przykładem basenu nieomal niezbadanego pod kątem możliwości występowania złóż węglowodorów. Model ten nie może być obecnie bezpośrednio zweryfikowany z uwagi na brak odpowiednio głębokich otworów wiertniczych w kluczowej, centralnej części BGŚ (rejon Rybnik–Żory–Tychy–Mikołów). Zakłada on zwięzłe wykształcenie skał potencjalnie zbiornikowych na głębokościach 3500÷5000 m. Rolę skał zbiornikowych pełnić w tym przypadku mogą pakiety piaskowców serii paralicznej, a w mniejszym stopniu również górnośląskiej serii piaskowcowej, cechujące się dużą miąższością i znaczną regionalną rozciągłością. Utwory tych serii w centralnej części BGŚ zawierają ponadto pokłady węgla kamiennego oraz pakiety łupków węglowych, stanowiące efektywną skałę macierzystą dla gazu ziemnego. Główny czynnik ryzyka poszukiwawczego stanowi czas generowania węglowodorów: im starszy tym większe prawdopodobieństwo rozformowania akumulacji gazu ziemnego. W przypadku waryscyjskiego wieku generowania gazu ziemnego w BGŚ prawdopodobieństwo rozformowania jego akumulacji typu BCGS należy uznać za wysokie. Ponadto elementami ryzyka poszukiwawczego są możliwość przegrzania skał macierzystych, a także duży zakres niepewności co do wykształcenia własności petrofizycznych skał zbiornikowych. Możliwe, prognostyczne zasoby wydobywalne tego typu akumulacji w BGŚ wstępnie określono na około 100÷250 mld m3. Weryfikacja omawianego modelu oraz związanych z nim zasobów gazu zamkniętego warunkowana jest odwierceniem głębokich otworów poszukiwawczych.
Basin Centered Gas System (BCGS) is characteristic of numerous unconventional, pervasive tight gas accumulations, where deep gas-saturated tight reservoir passes up-section into its water-saturated conventional zone. In such a system tight reservoir overlies or interbeds with mature source rocks, while the sealing mechanism is the low permeability of the reservoir formation. The system does not require the presence of hydrocarbon traps. This model is applied here to the Carboniferous Upper Silesian Basin (USB), which is one of the few onshore sedimentary basins in the World which has not been explored for oil and gas. The concept cannot be currently verified due to the lack of deep boreholes in the central part of the USB (region: Rybnik–Żory–Tychy–Mikołów). It requires tight reservoir properties at depths of 3500÷5000 m. The reservoir formations are the sandstone of the Paralic Series, and to a lesser degree also of the Upper Silesian Sandstone Series, characterized by immense thickness and considerable lateral reach. Both Series at that depth interval contain also coal seams and coal shale, being effective gas source rock. The key exploration risk is the timing of gas generation: the older the generation, the higher the risk of gas release. In the case of the Variscan generation, recent preservation gas in the form of BCGS accumulations is unlikely. Other risk factors are possible source rocks overmaturation and uncertainty as for the reservoir’s petrophysical properties. Possible prospective resources of the BCGS accumulations in the USB were preliminarily estimated for approx. 100÷250 Bcm. Validation of the model of the BCGS being developed in the USB, as well as verification of the resources related to it, requires drilling new deep exploration wells.
Źródło:
Nafta-Gaz; 2018, 74, 12; 871-883
0867-8871
Pojawia się w:
Nafta-Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czynniki kształtujące środowisko hydrogeologiczne czwartorzędowego piętra wodonośnego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Factors controlling the hydrogeological environment of the Quaternary aquifer in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Różkowski, A.
Różkowski, K.
Sołtysiak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062366.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
czwartorzęd
środowisko hydrogeologiczne
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Quaternary
hydrogeological environment
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Opis:
W pracy zostały rozpatrzone czynniki kształtujące środowisko hydrogeologiczne czwartorzędowego piętra wodonośnego na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W rozważaniach uwzględniono wpływ zarówno czynników naturalnych, jak i działalności człowieka na środowisko wodne.
The authors determined factors influencing the hydrogeological environment of the Quaternary aquifer in the Upper Silesian Coal Basin (USCB). The discussion includes both the impact of geological factors and human activity.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2013, 456 Hydrogeologia z. 14/2; 513--517
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości zastosowania wybranych metod oceny podatności na zmiany w środowisku gruntowo-wodnym w północno-wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
The possibility of using some methods of assessment of susceptibility of the groundwater environment to mining-induced changes in the north-eastern part of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Góra, S.
Szczepański, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063231.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
DRASTIC
GLA
PI
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
GZW
vulnerability assessment
Upper Silesian Coal Basin
USCB
Opis:
Wieloletnia działalność górnictwa na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego spowodowała znaczne przekształcenia środowiska naturalnego, włączając środowisko wód podziemnych. Kopalnie węgla likwidowane poprzez częściowe lub całkowite zatopienie stwarzają zagrożenie dla jakości wód podziemnych nieuwzględniane dotąd w ocenach podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie. W artykule przedstawiono wpływ górniczych przekształceń środowiska na możliwość zastosowania wybranych metod oceny podatności w obrębie północno-wschodniej części GZW.
Long-term mining activity in the USCB caused significant transformation of the environment, including the groundwater environment. Coal mines abandoned by partial or total flooding generate hazard for groundwater quality that has not been so far taken into consideration in groundwater vulnerability assessment methods. The authors present the above-mentioned issue for the hydrogeologically out-ropped sub-region of the USCB, including consideration of coal mine abandoning and partial flooding.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 115-119
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Występowanie fosforu w węglu kamiennym
Occurence of phosphorus in hard coal
Autorzy:
Olkuski, T.
Ozga-Blaschke, U.
Stala-Szlugaj, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216181.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
fosfor
minerały fosforu
węgiel kamienny
GZW
phosphorous
phosphorus minerals
hard coal
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule przedstawiono zagadnienie występowania fosforu w węglu. W oparciu o studia literaturowe scharakteryzowano fosfor, nie tylko jako pierwiastek powszechnie występujący w organizmach żywych, w komórkach zwierzęcych i roślinnych, a także w kościach, lecz przede wszystkim jako nieodłączny składnik węgla. Pokazano genezę występowania fosforu w węglu. Zwrócono uwagę na przechodzenie fosforu bezpośrednio z roślinności tworzącej węgiel, jak również przez infiltrację wód przez paleotorfowisko, procesy terygeniczne i wulkanogeniczne. Fosfor w roślinach może podlegać mineralizacji poprzez działanie grzybów i bakterii. Tego typu procesy utleniania prowadzą do tworzenia się macerałów inertnych w węglu. Poddano też analizie rozkład fosforu w węglu. Może on mieć różnoraki charakter, fosfor może być związany z substancją organiczną lub nieorganiczną. Nie znaleziono natomiast korelacji pomiędzy zawartością fosforu w węglu a współczynnikiem refleksyjności witrynitu, będącym miarą stopnia metamorfizmu. Porównano wyniki badań wielu naukowców zajmujących się problematyką występowania pierwiastków śladowych w węglach zarówno polskich jak i zagranicznych. Omówiono minerały fosforu znajdujące się w węglu. Podstawowe to: goyazyt, gorceixyt, crandalit, ksenotym, monacyt i apatyt. Niektóre minerały związane są z tonsteinami, co może świadczyć o ich pochodzeniu wulkanicznym. Zasadniczą część artykułu, poświęcono zawartości fosforu w węglu. Przedstawiono zawartość fosforu w węglach pochodzących z różnych zagłębi węglowych w świecie, między innymi z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, RPA, Indii, Japonii, dawnego ZSRR, Kanady oraz Polski. Przedstawiono również zawartość fosforu w popiołach węglowych oraz w różnych rodzajach skał osadowych towarzyszących złożom węgla. Na podstawie licznych badań stwierdzono, że średnia zawartość fosforu w światowych węglach wynosi 500 ppm, co tylko nieznacznie odbiega od średniej zawartości fosforu w polskich węglach - 404 ppm. Maksymalna zawartość fosforu występuje w węglach indyjskich i wynosi 5640 ppm. W dalszej części artykułu przedstawiono zawartość fosforu w węglach GZW z podziałem na serie litostratygraficzne, pokłady bilansowe oraz łupki węglowe. Pokazano także zawartość fosforu w węglach kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. będącej producentem węgli koksowych. Jak wiadomo, zawartość fosforu w węglu koksowym jest jednym z podstawowych parametrów świadczących o jego wartości użytkowej, w związku z czym znajomość tego parametru ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia sprzedaży węgla koksowego.
Occurrence of phosphorus in hard coal has been discussed in the present study. Based on literature, the phosphorus has been characterized not only as element occurring in live organisms, animal and plant cells, in bonds, but first of all, as inseparable constituent of hard coal. Origin of the phosphorus occurrence in hard coal has also been discussed. The attention was paid not only at phosphorus delivery from the plants forming the coal, but also at the problem of water infiltration though peat-bog, as well as terrigene and volcanic processes. Phosphorus occurring in plants can be exposed to mineralization accompanied with fungus and bacteria activity. Such type of oxidation leads to formation of neutral macerals in coal. A problem of phosphorus decomposition in coal was also examined. The decomposition can be run in differentmodes. Phosphorus presence can be related with organic or inorganic substance. However, correlation between phosphorus content in coal and vitrinite reflexivity, being a metamorphism measure, was not proved. Various examination results cited by various scientists involved in problems of the trace element occurrence in coals occurring in Poland, and through over the World, were compared. Phosphorus minerals occurring in hard coal, mainly: goyazyt, gorceixyt, crandalcit, xenotime, monzite and apatite, were also discussed. Origin of some minerals is related with tonstein, what can prove their volcanic origin. Problem of the content of phosphorus in hard coal comprises fundamental part of the article. Content of phosphorus in hard coal derived from various coal basins, among the others from USA, Great Britain, Australia, RPA, India, Japan, and Russia, has been also discussed. Content of phosphorus in coal ashes and various types of sedimentary rocks accompanying coal deposits, has also been presented. Based on numerous examinations it has been proved that the mean phosphorus content in worldwide coals amounts for 500 ppm, what only slightly differs from the phosphorus content observed in Polish coals - 404 ppm. Maximal phosphorus content was observed in India coals, amounting for 5640 ppm. Phosphorus content in coals from the Upper Silesian Coal Basin, including classification into lithostratigraphic series, balance beds and coal shales, has been presented in the next part of the present study. Phosphorus content in coals exploited by Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. producing coking coal, was also presented. As commonly known, phosphorus content in coking coal is an important factor of its usability, thus this parameter is a critical factor for sale of the coking coal.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2010, 26, 1; 23-35
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geochemistry of the carboniferous coal-bearing series and the miocene cover within the Upper Silesian Coal Basin - a case study
Geochemia karbonu produktywnego i miocenu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - studium przypadku
Autorzy:
Krzeszowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29278274.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Miocene
Carboniferous
USCB
Upper Silesian Coal Basin
chemostratigraphy
GZW
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
karbon
miocen
chemostratygrafia
Opis:
This paper presents geochemical data for 171 core samples of the Carboniferous coal-bearing series and the Miocene cove from the central part of the Upper Silesian Coal Basin. Major oxide concentrations (Al2O3, SiO2, Fe2O3, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, K2O, MnO, TiO2, and Cr2O3) were obtained using XRF. Trace and major elements (Mo, Cu, Pb, Zn, Ni, Co, U, Cr, V, Mn, As, Th, Sr, Cd, Sb, Bi, Ba, Ti, W, Zr, Ce, Nb, Ta, Be Sc) were analysed ICP-MS. The main goals of this study were to demonstrate the distribution, as well as the stratigraphical variability, of the selected elements and to determine whether chemostratigraphy tools could be effectively applied to analyze Carboniferous and Miocene deposits of the USCB. Geochemical studies have shown showed different geochemical features of the samples from the Carboniferous and the Miocene. The diversity is mainly expressed in the enrichment of Miocene sediments in Ca and Sr related to biogenic carbonate material. It was also stated that the concentrations of trace elements associated with the detrital fraction, such as Zn, Cr, Co, Ba, Ti, Zr, Nb, and Sc show slightly higher values in Carboniferous sediments. On the basis of the content of Ti, Zr, and Nb, as well as ratios such as Th/U, Zr/Th, Ti/Zr, and TiO2/K2O, units with different inputs of the terrigenous fraction can be identified in both Carboniferous and Miocene formations. The paper shows that chemostratigraphy can be used as a stratigraphic and correlation tool for the Carboniferous and the Miocene deposits of the USCB.
W pracy przedstawiono dane geochemiczne dla 171 próbek skał osadowych z karbońskiej serii węglonośnej i pokrywy mioceńskiej z centralnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Udziały głównych tlenków (Al2O3, SiO2, Fe2O3, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, K2O, MnO, TiO2 i Cr2O3)oznaczono za pomocą XRF. Pierwiastki główne i śladowe (Mo, Cu, Pb, Zn, Ni, Co, U, Cr, V, Mn, As, Th, Sr, Cd, Sb, Bi, Ba, Ti, W, Zr, Ce, Nb, Ta, Be i Sc) analizowano przy pomocy ICP-MS. Głównym celem badań była analiza koncentracji i zmienności stratygraficznej wybranych pierwiastków głównych i śladowych, jak również ocena możliwości stosowania chemostratygrafii w analizie karbońskich i mioceńskich osadów GZW. Badania geochemiczne wykazały odmienne właściwości geochemiczne próbek z karbonu produktywnego oraz miocenu. Zróżnicowanie to wyraża się głównie wzbogaceniem osadów miocenu w Ca i Sr, związane z biogenicznym materiałem węglanowym. Stwierdzono również, że stężenia pierwiastków śladowych, związanych z frakcją detrytyczną, takich jak: Zn, Cr, Co, Ba, Ti, Zr, Nb, Sc, wykazują nieco wyższe wartości w osadach karbonu. Na podstawie koncentracji pierwiastków Ti, Zr i Nb oraz wskaźników geochemicznych Th/U, Zr/Th, Ti/Zr, TiO2/K2O można zidentyfikować jednostki o różnym udziale frakcji terygenicznej, zarówno w osadach karbonu i miocenu. W pracy wykazano, że chemostratygrafia może być z powodzeniem wykorzystywana jako narzędzie stratygraficzne i korelacyjne dla utworów karbonu i miocenu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2023, 39, 4; 107--122
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Petrographic and facies characteristics of coal from the Załęże and Ruda Beds (upper Namurian, Westphalian A) in the area of Zebrzydowice; Upper Silesian Coal Basin
Charakterystyka petrograficzna i facjalna węgla z warstw załęskich i rudzkich s.s. (namur górny, westfal A) w rejonie Zebrzydowic; GZW
Autorzy:
Misiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216442.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
karbon
petrologia węgla
facje
Upper Silesian Coal Basin
Carboniferous
coal petrology
facies
Opis:
Odwierty Z-1/11 i Z-2/12 zlokalizowane są na północ od obszaru górniczego zlikwidowanej kopalni Morcinek – usytuowanej koło Cieszyna, przy granicy Polsko-Czeskiej (rys. 1). Pokłady węgla, w tym rejonie, występują w utworach węglonośnych karbonu w obrębie północno-zachodniej części niecki głównej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W profilach badanych odwiertów opróbowano ławice węgla występujące w 11 interwałach w otworze Z-1/11 i 14 odcinkach w otworze Z-2/12 (rys. 2). Wykonane badania petrograficzne węgla pozwoliły na oznaczenie stopnia uwęglenia na podstawie pomiarów refleksyjności. Pomierzona refleksyjność średnia (Ror) w otworze Z-1/11 wynosi 0,81%, a w otworze Z-2/12 – 0,84% i wskazuje na zbliżony stopień uwęglenia w obydwu badanych odwiertach, który odpowiada zgodnie z polską normą PN-82/G-97002 węglowi gazowemu o wyróżniku 33. Zgodnie z International Classification of In-Seam Coal na podstawie składu petrograficznego węgiel w obu badanych odwiertach określono jako humusowy. Ze względu na stopień uwęglenia, mierzony wskaźnikiem refleksyjności (Ror) węgiel określono jako medium-rank C (orto-bituminous). Pod względem zawartości popiołu węgiel z poszczególnych pokładów lokuje się w bardzo szerokim zakresie zmienności od high grade coal poprzez medium-low-very low grade coal aż do carbonoceus rock. [...]
The Z-1/11 and Z-2/12 drillings are located north of the closed „Morcinek” coal mine – situated near Cieszyn, close to the Polish-Czech border (Fig. 1). The coal seams in the area are found in Carboniferous coal-bearing formations within the north-western part of the main basin, which is the central part of the Upper Silesian Coal Basin. The profiles of examined drillings included the samples of coal occurring in 11 intervals in the Z-1/11 drilling and 14 sections in the Z-2/12 drilling (Fig. 2). Petrographic studies of coal seams from the Z-1/11 and Z-2/12 drillings allowed to identify the rank of coal on the basis of reflectance measurements. Random reflectance (Ror) of collotelinite in the Z-1/11 drilling is 0.81%, while in the Z-2/12 drilling it is 0.84%. Measured values indicate similar coal rank in both drillings, which corresponds to – according to Polish standard PN-82/G-97002 – gas coal type 33. According to the International Classification of In-Seam Coal, and therefore on the basis of petrographic composition, the coal from both boreholes has been identified as humic coal. On the basis of the rank of coal, measured using the random reflectance (Ror), the coal has been identified as medium-rank C (ortho- bituminous). In terms of ash content, coal from the individual seams has a very high variability, ranging from high grade coal through medium-low-very low grade coal up to carbonoceus rock. [...]
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2013, 29, 4; 169-182
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Toxic elements in carboniferous sedimentary rocks from the Upper Silesian Coal Basin
Pierwiastki toksyczne w karbońskich skałach osadowych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Autorzy:
Kokowska-Pawłowska, Magdalena
Krzeszowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2203299.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
toxic elements
geochemical composition
Upper Silesian Coal Basin
pierwiastki toksyczne
skład geochemiczny
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Opis:
Trace elements contained in rocks, especially those classified as potentially toxic elements (PTEs), can be largely harmful. Knowledge of the geochemical composition of waste is of great importance due to the potential possibility of contamination with these elements in the environment. The paper presents the geochemical characteristics of the sedimentary rocks from the Carboniferous coal-bearing series of the USCB. The present study used data for 120 samples from borehole WSx representing Zaleskie layers and Orzeskie layers within the Mudstone Series (Westphalian A, B). Major oxide concentrations (Al2O3, SiO2, Fe2O3, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, K2O, MnO, TiO2, Cr2O3, Ba) were obtained using an X-ray fluorescence spectrometry. The concentration of potentially toxic elements (Be, Sc, V, Cr, Co, Ni, Cu, Zn, As, Rb, Sr, Zr, Mo, Cd, Sn, Sb, Ba, W, Tl, Pb, Bi, Th, and U) was analyzed using inductively-coupled plasma mass spectrometry. As there are no relevant standards for the content of toxic elements in post-mining waste stored in dumps, the concentrations of elements were compared to their share in the Upper Continental Crust. Most elements, such as B, Sc, V, Cr, Ni, Cu, Zn, As, Sb, W, Tl, Pb, Bi, Th, and U had higher mean concentrations than those of the Upper Continental Crust (UC). Concentrations of the analyzed toxic elements in the studied samples did not exceed permissible values for soils, therefore they are not a potential threat to the environment. The results of the Pearson correlation analysis showed differing relationships among the analyzed toxic elements in the studied samples.
Pierwiastki śladowe zawarte w skałach, zwłaszcza te zaliczane do pierwiastków potencjalnie toksycznych (PTE), mogą być w dużej mierze szkodliwe. Znajomość składu geochemicznego odpadów ma duże znaczenie ze względu na potencjalne możliwości zanieczyszczenia środowiska tymi pierwiastkami. W pracy przedstawiono geochemiczną charakterystykę skał osadowych z serii węglonośnej GZW. W niniejszej pracy wykorzystano dane dla 120 próbek z otworu wiertniczego WSx reprezentujące warstwy zaleskie i orzeskie Serii Mułowcowej (westfal A, B). Stężenia głównych tlenków (Al2O3, SiO2, Fe2O3, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, K2O, MnO, TiO2, Cr2O3, Ba) oznaczono metodą fluorescencji rentgenowskiej. Stężenie pierwiastków potencjalnie toksycznych (Be, Sc, V, Cr, Co, Ni, Cu, Zn, As, Rb, Sr, Zr, Mo, Cd, Sn, Sb, Ba, W, Tl, Pb, Bi, Th, i U) analizowano za pomocą spektrometrii mas z plazmą sprzężoną indukcyjnie. Ze względu na brak odpowiednich norm dotyczących zawartości pierwiastków toksycznych w odpadach pogórniczych składowanych na składowiskach porównano stężenia pierwiastków z ich udziałem w górnej części skorupy ziemskiej (UC). Większość pierwiastków, takich jak B, Sc, V, Cr, Ni, Cu, Zn, As, Sb, W, Tl, Pb, Bi, Th i U, miała wyższe średnie koncentracje niż koncentracje w górnej części skorupy ziemskiej Stężenia analizowanych pierwiastków toksycznych w badanych próbkach nie przekraczały wartości dopuszczalnych dla gleb, dlatego nie stanowią potencjalnego zagrożenia dla środowiska. Wyniki analizy korelacji Pearsona wykazały różne zależności między analizowanymi pierwiastkami toksycznymi w badanych próbach.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2023, 39, 1; 63--86
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phenomena at interface of saline aquifer and claystone caprock under conditions of CO2 storage
Autorzy:
Labus, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/191188.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geologiczne
Tematy:
aquifer CO2 sequestration
gas–rock–water interactions
caprock reactivity
geochemical modelling
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
When modelling the impact of the hydrogeochemical processes of CO2 sequestration on the contact zone of a saline sandstone aquifer and a claystone caprock in the Upper Silesian Coal Basin, small decreases in porosity were noted, visible mainly in the aquifer rocks. They were due to the degradation of kaolinite, albite and muscovite, and the recrystallization of K-feldspar and quartz. The porosity of the caprock remained almost unchanged, which was to the advantage of the integrity of the repository. In major parts of the aquifer and caprock zone, the mineral trapping of CO2 has beneficial effects, but at the interface of the aquifer and the insulating layer, in the basal part of the caprock, a release of carbon dioxide may occur temporarily, associated with the dissolution of calcite.
Źródło:
Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2012, 82, 3; 255--262
0208-9068
Pojawia się w:
Annales Societatis Geologorum Poloniae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Methane emissions in selected hard-coal mines of the Upper Silesian Coal Basin in 1997–2016
Autorzy:
Dreger, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/184424.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
total methane emission
hard coal production
methane hazard
specific methane emission
Opis:
Hard coal is extracted in the Upper Silesian Coal Basin (USCB) from deeper and deeper coal seams every year. In 2000, the average depth of coal extraction was 600 m, in 2010 – 700 m, but in the last two years (2016–2017) this has been extended to a depth of 770 m. The USCB is not homogeneous in layout in terms of methane hazard, but rather very diverse. Therefore, the USCB has been divided into seven gassy regions to show differences in methane danger distribution. Northern and central USCB regions (I, II and III) are the mostly naturally degassed, so the most dangerous gassy conditions are in the IV and V regions, where methane content in coal seams varies from 6 m3/Mg coaldafto above 18 m3/Mg coaldaf. The two westernmost USCB gassy regions (VI and VII) are poorer in methane than the IV and V areas. Six representative coal mines were chosen: Mysłowice-Wesoła, Budryk, Brzeszcze, Pniówek, Marcel and Rydułtowy-Anna based on their high hard coal production and total methane emissions. The reason for the highest methane emission in those regions might be fault tectonics facilitating methane migration and also the thick and continuous Miocene cover constituting a hermetic screen for gases in the southern part of the USCB.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2019, 45, 2; 121-132
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sedymentacja osadów węglonośnej sukcesji Górnośląskiego Zagłębia Węglowego : kierunki badań i aktualny stan wiedzy
Sedimentation of the coal-bearing succession in the Upper Silesia Coal Basin: research trends and the current state of knowledge
Autorzy:
Gradziński, R.
Doktor, M.
Kędzior, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074364.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
sedymentologia
węglonośna sukcesja
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
sedimentation
coal-bearing succession
Pennsylvanian
Upper Silesian Coal Basin
Polska
Opis:
The coal-bearing succession in the Upper Silesia Coal Basin consists of molasse deposits filling a flexural foredeep basin. Analysis of lithofacies in cores from deep boreholes revealed the presence of depositional environments typical of alluvial plains and coastal (in a broad sense) environments. Accumulation compensated regional subsidence, so that general depositional surface remained nearly flat. The higher part of the csuccession was laid in fluvial systems, while the lower part mostly in fluvial systems and subordinately in complex coastal systems. Reconstruction of depositional architecture has shown lateral variation in thickness and extent of individual lithosomes, and also pointed to the role of peat-compaction control in shaping their 3D geometry. Sedimentation was controlled by both autigenic and allogenic factors.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2005, 53, 9; 734-741
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Neotectonic structures of the Upper Silesian region, south Poland
Autorzy:
Lewandowski, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2026801.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
neotectonics structures
glacioisostatic movements
tectonic fracture zones
induced seismicity
Carpathian Foredeep
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Opis:
Neo tec tonic struc tures of the Up per Sile sia that origi nated dur ing the last 5 Ma (Plio cene and Qua ter nary) over lap Mio cene gra bens and horsts of the Car pa thian Fore deep. They had been re ac ti vated in Plio cene as an ef fect of the young Al pine up lift of the Car pa thian Fore deep. It is pos tu lated that ice- sheet de rived com pac tion of a thick Mio cene de pos its was the most sig nifi cant agent of the de vel op ment of neo tec tonic de pres sions. Gla cioi so stasy of mo bile bed - rock struc tures was pre suma bly also an im por tant com po nent of ver ti cal move ments. The am pli tude of neo tec tonic move ments is es ti mated to 40–100 m, bas ing on DEM map analy sis, analy sis of sub- Quaternary struc tural maps, and the Pleis to cene cover thick ness. The present- day tec tonic phe nom ena are gen er ated by mining- induced seis mic ity. These are con nected with stress re laxa tion in the deep bed rock thrust zones of the Up per Sile sian Coal Ba sin.
Źródło:
Studia Quaternaria; 2007, 24; 21-28
1641-5558
2300-0384
Pojawia się w:
Studia Quaternaria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja stopnia uwęglenia utworów górnokarbońskich w obszarze górniczym "Janina" w Libiążu we wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW)
Coalification history of the Upper Carboniferous sediments in the mining area "Janina" in Libiąż (eastern part of the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Botor, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183421.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW)
uwęglenie
modelowanie dojrzałości termicznej
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
coalification
maturity modelling
Opis:
Maturity modelling of the Upper Carboniferous sediments has been performed in order to explain the coalification history. Assuming 2000 m eroded overburden of the post-Stephanian sandstones paleoheat flow was 51 mW/m2 in the latest Carboniferous time. The major coalification processes were likely occurred in the latest Carboniferous, and later a Mesozoic overprinting likely due to fluid migration was not significant for the organic matter maturity.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 2/1; 105-113
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kryteria oceny ekonomicznej efektywności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego
Evaluation criteria for economic efficiency of exploitation in the residual hard coal deposits
Autorzy:
Bijańska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/325354.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
eksploatacja węgla kamiennego
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
ryzyko ekonomiczne
coal exploitation
Upper Silesian Coal Basin
economic risk
Opis:
W artykule przedstawiono wybrane problemy związane z oceną ekonomicznej efektywności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu wskazano kryteria oceny, które są najczęściej wykorzystywane w praktyce gospodarczej, a także te, które można zastosować w górnictwie. Następnie zaproponowano metody uwzględniające wybrane kryteria, które umożliwiają dokonanie oceny opłacalności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego. Przedstawione rozważania są wynikiem realizacji projektu badawczego własnego pt. „Badanie możliwości technicznych i uwarunkowań ekonomicznych dla projektowania eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego".
The publication presented selected problems related to the evaluation of exploitation in the residual hard coal deposits. Based on the literature review indicated the evaluation criteria that are most commonly used in business practice, as well as those that can be used in coal mining. After that proposed methods, taking into account the selection criteria, which allows to assess the exploitation in the residual coal deposits profitability. Presented considerations are the result of own research project „The study of the technical possibilities and economic factors for the exploitation in the residual hard coal deposits design in the mines of the Upper Silesian Coal Basin".
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2012, 60; 7-25
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paoliida, a putative stem-group of winged insects: Morphology of new taxa from the Upper Carboniferous of Poland
Autorzy:
Prokop, J.
Krzeminski, W.
Krzeminska, E.
Wojciechowski, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22332.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Paoliida group
winged insect
morphology
Upper Carboniferous
Polska
Insecta
Neoptera
Protoptera
Paoliidae
wing articulation
Langsettian
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
New representatives of a stem group Paoliida attributed to family Paoliidae (Insecta: Protoptera) are described from the Upper Carboniferous (Langsettian) sphero−sideritic concretions of the Upper Silesian Coal Basin (USCB) in Poland. Zdenekia silesiensis sp. nov. is based on forewing venation and supplemented by material of isolated hindwing similar in venation pattern. Darekia sanguinea gen. et sp. nov. differs from all other paoliid genera by the presence of a short contact between veins MP and CuA behind the division CuA and CuP. Composition of insect fauna exhibits high abundance of paoliid insects in the early Late Carboniferous ecosystems known also from other European localities such as Hagen Vorhalle in Ruhr Basin (Germany), and South Limbourg (Belgium and the Netherlands). It is the first record of true paoliids from the Polish part of paralic USCB supplementing a single historical record of Stygne roemeri considered as a taxon closely related to Paoliidae. The high abundance of paoliid insects from sphero−sideritic concretions in Sosnowiec and coal deposits previously known from the Czech part of Upper Silesian Coal Basin indicates considerable similarity of both faunas supported as well by their close stratigraphical correlation. Morphology of basal wing parts with remnants of articular sclerites preserved supports neopteran relationships of paoliids. Discovery of the first paoliid immature wing is reported suggesting similar living habitat for larvae and adults.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2012, 57, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwarunkowania geologiczno-złożowe, górnicze i środowiskowe przedeksploatacyjnego odzysku metanu z pokładów węgla kierunkowymi otworami powierzchniowymi w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Geological, mining and environmental conditions for pre-mine recovery of coalbed methane using surface directional wells in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Jureczka, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394477.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
metan z pokładów węgla
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
otwory kierunkowe
coalbed methane
Upper Silesian Coal Basin
horizontal wells
Opis:
W polskich zagłębiach węglowych metan z pokładów węgla do tej pory nie był przedmiotem eksploatacji przemysłowej. Rozwój technologii wierceń horyzontalnych otwiera nowe perspektywy dla jego eksploatacji, zwłaszcza w GZW. W złożach eksploatowanych lub przewidzianych do eksploatacji istotne znaczenie ma wyprzedzające odmetanowanie pokładów węgla, które pozwoli na wcześniejsze ujęcie cennego surowca energetycznego, a następnie na eksploatację węgla w korzystniejszej sytuacji górniczej i ekonomicznej. Kluczowym zagadnieniem dla rozwoju eksploatacji/odzysku metanu jest rozpoznanie parametrów węgla, które określają jego własności zbiornikowe oraz wprowadzenie pomiarów zawartości metanu resztkowego i desorbowalnego. Zastosowanie amerykańskiej metody USBM pozwoli na dokładniejsze oszacowanie ilości metanu desorbowalnego, możliwego do pozyskania w procesie odmetanowania górotworu, w tym szczególnie do odzysku przedeksploatacyjnego.
Coalbed methane in the Polish coal basins has never been the subject of commercial exploitation. Development of horizontal drilling technology opens new horizons for its production, especially in the Upper Silesian Coal Basin. Pre-mine methane drainage of coal deposits, both currently exploited and scheduled for future use, is vital since it allows for early recovery of this important energy resource as well as future exploitation of coal in more favorable mining and economic conditions. The key concern for the development of exploitation/recovery of methane is the understanding of coal characteristics, which determine its reservoir properties, along with the implementation of residual and desorbed gas measurements. Implementing the American USBM method will enable more accurate estimation of desorbed methane that could be recovered in the process of degasification of coal beds including pre-mine recovery of methane.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2013, 85; 129-141
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emisja gazu z mas skalnych w rejonach zagrożonych wybuchem pyłu węglowego i gazu
Gas emission from rock mass in areas with a hazard of coal and gas outbursts
Autorzy:
Hudecek, V.
Urban, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/317944.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
emisja gazu
metan
pokłady węgla
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
gas emission
methane
coal seams
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Warunki wypływu gazu ze złoża węgla mają duże znaczenie dla określenia czynników związanych z bezpieczeństwem kopalni, w szczególności z możliwością wybuchu gazu. Szacując zasoby gazu w złożach węgla przyjęto założenie, że produkty lotne są produktami końcowymi procesu uwęglania. Proces uwęglania jest skomplikowanym procesem fizyko-chemicznym przejścia materiału roślinnego wraz z domieszkami, którego najważniejszym (z uwagi na jego wykorzystanie) końcowym produktem stałym jest węgiel a w mniejszym produkty ciekłe i gazowe. W artykule przedstawiono wartości współczynnika emisji gazu ze złoża węgla w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim. Prace rozpoczęto od stworzenia bazy danych zawierającej wyniki pomiaru współczynnika emisji gazu przeprowadzonych w 200 punktach pomiarowych. Pomiary zostały przeprowadzone w kopalniach, w czeskiej części Zagłębia Górnośląskiego w czasie około 30 lat, podczas prowadzenia prac udostępniających złoże. W artykule przeprowadzono oszacowanie współczynnika emisji gazu w zależności od kilku czynników (głębokości, stopień uwęglenia, odległości od kontaktu z warstwami karbońskimi). Przedstawiono również osuszanie gazu jako metodę zmniejszenia zagrożenia wybuchem gazu i pyłu węglowego.
Gas conditions play a significant role in problems of the occurrence of anomalous phenomenon of coal and gas outbursts. When assessing coal seams, the primary fact that gaseous products are for the most part the end products of coalification process is used as a basis. This includes complicated physical-chemical transformations of original plant material and other admixtures, at the end of which the main solid (from the point of view of utilisation) product - coal seam and minor gaseous and liquid products are there. In our article we concerned with the assessment of gas emission rate of coal seams in the Ostrava-Karvina Coalfield. I started from the database of almost 200 samples of coal seams, in which gas emission rates had been measured. These works were done in various localities of the Czech part of Upper Silesian Basin (Czech Republic) during drill-hole hard coal exploration in the course of about 30 years. In the article, results of assessment of gas emission rate depending upon other factors (depth, degree of coalification, distance from contact with the Carboniferous and other available factors) will be presented. Moreover, gas drainage as preventive measure to reduce a coal and gas outburst hazard will be mentioned in the article as well.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2010, R. 11, nr 1-2, 1-2; 49-57
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rugosa (Anthozoa) of the Serpukhovian Lower Carboniferous) of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Fedorowski, J.
Machłajewska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/139236.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin
Serpukhovian
Rugosa
taxonomy
relationships
succession
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Serpuchow
rugozy
taksonomia
relacje
sukcesja
Opis:
Two species, Antiphyllum sp. nov. 1 and Zaphrufimia sp. nov. 1, the first corals found in Štur horizon of the upper Malinowickie Beds, Upper Pendleian (E1), are here described. Additional study of the subspecies of Zaprufimia disjuncta show them to be more similar than previously thought. Although they occur mainly in the Enna and Barbara horizons, one specimen of Z. d. serotina comes from the Gabriela horizon. Biozone Zaphrufimia disujncta disjuncta/Z .d. praematura is proposed for the Enna and Barbara horizons. The subzone of Zaphrufimia/Triadufimia of that Biozone, defined by the presence of Triadufimia gen. nov., is restricted to the Enna horizon. As confirmed by the occurrence of Cravenoceratoides edalensis, the new subzone roughly corresponds to the E2b1 ammonite Zone. An Antiphyllum/Ostravaia/Variaxon assemblage Zone is proposed for the coral assemblage of the Gaebler horizon. Cravenoceratoides nitidus present in the Roemer band (Ib) shows it to correlate with the E2b2 ammonite Zone. Comparison with other European regions suggests possible faunal exchange between those areas and the Upper Silesian Coal Basin in Serpukhovian time.
Źródło:
Acta Geologica Polonica; 2014, 64, 1; 13-45
0001-5709
Pojawia się w:
Acta Geologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formacje i struktury solankowe perspektywiczne dla składowania CO2 w regionie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Feasibility study of CO2 storage in saline formations and structures of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Jureczka, J.
Chećko, J.
Krieger, W.
Warzecha, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062838.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
składowanie CO2
poziomy solankowe
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
CO2 storage
saline aquifers
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule przedstawiono ocenę możliwości lokalizacji składowisk CO2 w poziomach solankowych regionu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Na podstawie analizy budowy geologicznej oraz oceny parametrów zbiornikowych, jako potencjalne składowiska wyznaczono trzy poziomy solankowe: dwa w utworach karbonu węglonośnego – w górnośląskiej serii piaskowcowej i krakowskiej serii piaskowcowej oraz jeden w utworach miocenu – w warstwach dębowieckich. Z tych trzech jednostek, najkorzystniejszymi parametrami geologicznymi i hydrogeologicznymi dla składowania CO2 charakteryzują się warstwy dębowieckie. Największy potencjał ma obszar położony na zachód od Bielska-Białej pomiędzy Cieszynem i Czechowicami-Dziedzicami. Obliczone pojemności składowania dla warstw dębowieckich w tym rejonie szacowane są na 40–60 Mt. Utrudnieniem dla składowania CO2 jest fakt, że teren ten w znacznej części pokryty jest obszarami Natura 2000 i parkami krajobrazowymi.
This article presents a study of possible locations for CO2 storage reservoirs in the brine aquifers in the Upper Silesian Coal Basin. Based on the analysis of the geological structure and hydrogeological characteristics three brine aquifers have been designated for possible CO2 storage: two in the Carboniferous deposits – in the Upper Silesian Sandstone Series and Cracow Sandstone Series – and one in the Miocene deposits of the Dębowiec Beds. Among these three series the most adequate conditions for potential CO2 storage are present in the Dębowiec Beds. The most promising area is located to the west of Bielsko-Biała between Cieszyn and Czechowice-Dziedzice. Capacity for CO2 storage in this region is estimated at 40–60 Mt. Because a considerable part of the area is covered by the Nature 2000 protection and landscape parks, some problems may arise for the CO2 storage plans.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 448 (1); 47--56
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena wartości niektórych petrograficznych, fizyczno-chemicznych i geochemicznych wskaźników jakości węgla w serii paralicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego oraz próba znalezienia współzależności pomiędzy nimi
Evaluation the value of some petrographic, physico-chemical and geochemical indicatores of quality of coal in paralic series of the Upper Silesian Coal Basin and attempt to find a correlation between them
Autorzy:
Parzentny, H.
Róg, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216576.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
pierwiastki w węglu
jakość węgla
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
elements in coal
coal quality
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Badaniom poddano 56 pokładowych próbek węgla (z obszarów czynnych i likwidowanych kopalń), reprezentujących serię paraliczną GZW. Ustalono, że badany węgiel cechuje mała zawartość substancji mineralnej (zwłaszcza w warstwach gruszowskich) oraz mała zawartość Ag, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Rb, Sb, Sn, Sr, V i Zn w węglu. Tylko zawartość Mn i Pb w węglu jest większa od ich zawartości w węglu ze złóż świata. Występuje zmienność wartości petrograficznych, fizyczno-chemicznych i geochemicznych wskaźników jakości węgla, między północną i południowo-zachodnią częścią GZW oraz w profilu serii paralicznej. Dzięki znalezionym korelacjom pomiędzy wskaźnikami jakości węgla, stwierdzono istotne różnice w zakresie roli substancji mineralnej i organicznej w koncentrowaniu niektórych pierwiastków śladowych w badanym węglu. Ponadto ustalono, że zwiększaniu się stopnia uwęglenia (wyrażonego przez wzrost wartości R0 lub/i Qsdaf lub/i Cdaf), towarzyszy zmniejszanie się zawartości tlenków głównych pierwiastków w popiele węgla oraz siarki i niektórych pierwiastków śladowych w węglu. Zależność tę odnotowano zarówno w zakresie lateralnej jak i litostratygraficznej zmienności uwęglenia. Potwierdzono istnienie ogólnie znanych wzajemnych zależności pomiędzy wskaźnikami stopnia uwęglenia (R0, Cdaf, Qsdaf, Vdaf) w północnym i południowo-zachodnim rejonie badań oraz w warstwach porębskich i jaklowieckich. Ustalono, że wzrostowi wartości indeksu Rogi (RI) towarzyszy wzrost zawartości P2O5 w popiele węgla z południowo-zachodniego rejonu badań. Jest to prawdopodobnie wynikiem zbieżności zasięgu regionalnej dodatniej anomalii stopnia uwęglenia i dużej zawartości P2O5 w pokładach węgla w SW części GZW. Natomiast zaobserwowane zwiększanie się wartości RI wraz ze zmniejszaniem się zawartości minerałów siarczanowych, Cr i Ni w węglu oraz Na2O w popiele węgla, wynika z dużej roli procesu uwęglania, w dystrybucji głównych i śladowych pierwiastków i substancji mineralnej w węglu.
A total of 56 coal seam samples (from active and closed coal mines) representing USCB Paralic Series, were tested. It was determined that the tested coal has low content of mineral matter (especially in Hruśov Beds) as well as of Ag, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Rb, Sb, Sn, Sr, V and Zn. Only Mn and Pb content in coal is higher than in coal from other deposits around the world. There are differences in the values of physical and chemical, petrographic and geochemical indices of coal quality, between the northern and the south-western part of the USCB and in the profile of the Paralic Series. Thanks to the revealed correlations between the indices of coal quality, significant differences in the role mineral and organic substance play in concentrating some of the trace elements in the tested coal, were determined. Moreover, it was observed that an increase in the rank of coal (expressed with an increase in the value of R0 or/and Qsdaf or/and Cdaf ), accompanies a decrease in the content of oxides of main elements in coal ash as well as sulfur and other trace elements in coal. The dependence was observed both in lateral and stratigraphic differences in the rank of coal. Mutual dependences between the indices of the rank of coal (R0, Cdaf, Qsdaf, Vdaf) in the northern and south-western area of the research and in Poruba Beds and Jaklovec Beds, were confirmed. It was determined that an increase in the value of Roga Index (RI) is accompanied by an increase in P2O5 content in ash of coal from the south-western part of the research area. It is probably a result of concurrence of a regional positive anomaly in the rank of coal and high P2O5 content in coal seams in the south-western part of the USCB. The observed increase in the value of RI, accompanying a decrease in the content of sulfate minerals, Cr and Ni in coal and Na2O in coal ash; results from the role the carbonisation process plays in distributing main and trace elements in the mineral matter of coal.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 1; 51-75
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie zagłębia węgla kamiennego : przegląd informacji i badań geologicznych
A short overview of data on geological investigation of the Polish bituminous coal basins
Autorzy:
Jureczka, J.
Nowak, G. J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075528.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Dolnośląskie Zagłębie Węglowe
Lubelskie Zagłębie Węglowe
warstwy węglonośne
Upper Silesian Coal Basin
Lower Silesian Coal Basin
Lublin Coal Basin
coal-bearing strata
Opis:
Polish bituminous coal basins are associated exclusively with Carboniferous deposits, differing in origin and geological structure. This paper presents only a short review of papers mainly of Polish authors on the geological structure, stratigraphy of coal-bearing deposits, quality of coal, as well as selected aspects of economic geology of three Polish bituminous coal basins: the Upper Silesian Coal Basin (USCB), Lower Silesian Coal Basin (LSCB) and Lublin Coal Basin (LCB). The paper provides also an overview on the investigations made on the interpretations of the origin of Polish coal deposits over the last 20 years with an emphasis on coal facies studies. The paper content is related to the conference entitled "Polish Coal” of the 3 rd Polish Geological Congress, which is planned in Wroclaw in September 2016. This conference covers a broad spectrum of issues such as: geology of coal basins and coal deposits, coal-bed methane, economic geology, petrology and geochemistry of coal, as well as origin, coalification and quality of coal.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2016, 64, 9; 617--630
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Model entropii dla węglonośnych utworów karbonu górnego Zagłębia Górnośląskiego i próba jego geologicznej interpretacji
The model of entropy for the Upper Carboniferous coal-bearing formations in the Upper Silesian Coal Basin and an attempt of its geological interpretation
Autorzy:
Doktor, M.
Krawczyk, A. J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183714.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
entropia
sukcesja węglonośna
górny karbon
Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW)
entropy
coal-bearing successions
Upper Carboniferous
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Opis:
W pracy przedstawiono model entropii dla węglonośnej sukcesji Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Tworzą ją w górnej części osady wyłącznie kontynentalne, związane ze środowiskami fluwialnymi, a w dolnej - paraliczne, gdzie obok osadów kontynentalnych występują utwory związane z szeroko pojmowaną strefą wybrzeża morskiego: przybrzeża, barier piaszczystych, plaż itp. Do badań wybrano 18 otworów wiertniczych, obejmujących swoimi profilami zarówno część kontynentalną, jak i paraliczną sukcesji węglonośnej. Dla wszystkich wyróżnionych litofacji we wszystkich profilach obliczono znormalizowaną entropię pre- i postdepozycyjną i na tej podstawie przeprowadzono klasyfikację profili. Na dendrogramie wyraźnie widać trzy grupy profili, z których pierwsza reprezentuje niemal wyłącznie osady zaliczane do serii paralicznej GZW, a druga - osady tzw. serii mułowcowej GZW. Grupa trzecia wyraźnie odbiegająca od dwóch pozostałych; reprezentowana jest przez osady zaliczane do krakowskiej serii piaskowcowej.
The paper presents the model of entropy for the coal-bearing formations of the Upper Silesian Coal Basin. The coal-bearing formations include exclusively continental (fluvial) sediments in their upper parts and paralic sediments in the lower parts, the latter composed of partly continental, partly near-shore deposits laid down in broadly understood sea coast environment (shoreline, sand bars, beaches, etc.). For studies 18 boreholes were selected in which both the continental and the paralic successions were represented. For all lithofacies distinguished in all successions the normalized, pre- and post-depositional entropies were calculated. Then, successions were categorized on the basis of these calculations. The dendrogram shows three groups of successions from which the first corresponds almost exclusively to the Paralic Series and the second one - to the Mudstone Series. The third group differs distinctly from the first two groups and represents the sediments of the Krakow Sandstone Series.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2010, 36, 1; 37-47
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ przekształceń polityczno-gospodarczych na poziom eksploatacji węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym do roku 1914
The effect of political and economic transformation on the level of coal exploitation in the Upper Silesian Coal Basin before 1914
Autorzy:
Bednorz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062518.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
kopalnie węgla
górnictwo
historia
polityka
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coal mines
coal mining
history
politics
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule przedstawiono rozwój wydobycia węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW) od 1769 do 1914 r. (początki eksploatacji węgla na tym obszarze są datowane na 1751 r.), dokonując podziału poziomu wydobycia na poszczególne okręgi (górnośląski, dąbrowski i krakowski) z uwzględnieniem okresów oraz przyczyn stagnacji i spadku wydobycia. Tłem, na jakim ukazano poziom produkcji węgla kamiennego w GZW, są przekształcenia własnościowe. Przedstawiono charakterystykę głównych podmiotów będących właścicielami w branży węgla kamiennego w omawianym okresie.
The article presents the development of coal mining in the Upper Silesian Coal Basin from 1769 to 1914 (the beginnings of coal mining in the area date back to 1751) distinguishing between production levels for individual districts (Upper Silesian, Dąbrowski and Cracovian), taking into account the periods and the causes of stagnation and decline. The background, against which the level of coal production in the Upper Silesian Coal Basin is shown, is ownership changes. The characteristics of the main entities that owned the coal industry during the period are also presented.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 448 (2); 507--516
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studies of mercury content in selected coal seams of the Upper Silesian Coal Basin
Badania zawartości rtęci w wybranych pokładach węgla kamiennego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Autorzy:
Klojzy-Karczmarczyk, B.
Mazurek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216866.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
węgiel kamienny
pokłady węgla
rtęć całkowita
Upper Silesian Coal Basin
coal
coal seams
total mercury
Opis:
W ostatnich latach struktura zużycia paliw w Polsce zmieniła się w niewielkim stopniu, a paliwa dominujące w gospodarce energetycznej to nadal węgiel kamienny oraz węgiel brunatny. Powszechnie znanym zjawiskiem jest obecność rtęci w węglach. Jej zawartość w próbkach węgla kamiennego pochodzących z różnych złóż światowych kształtuje się najczęściej na poziomie od 0,03 do 0,3 mg/kg, przy czym zawartość rtęci w poszczególnych pokładach jest zróżnicowana. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości rtęci w blisko 100 próbkach węgla kamiennego pobranych z pokładów Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wytypowane do badań pokłady reprezentują różne ogniwa litostratygraficzne (warstwy libiąskie, łaziskie, orzeskie, rudzkie, siodłowe oraz porębskie i jaklowieckie). Przebadano próbki węgla kamiennego łącznie z 35 pokładów w 17 kopalniach. Wykonane analizy zawartości rtęci wykazały jej zróżnicowaną obecność w całym badanym materiale. Średnia zawartość rtęci w opróbowanych pokładach kształtuje się na poziomie porównywalnym z danymi podawanymi w literaturze lub jest zdecydowanie niższa. Zawartość rtęci całkowitej, pomierzona we wszystkich próbkach węgla kamiennego mieści się w granicach od 0,0029 do 0,3026 mg/kg, natomiast jej wartość uśredniona kształtuje się na poziomie 0,0739 mg/kg. Często, w pojedynczych próbkach pochodzących z podobnych genetycznie złóż, zawartości rtęci w węglu różnią się nawet o kilka rzędów wielkości, co obserwowane jest przede wszystkim w obrębie warstw łaziskich oraz rudzkich. Brak jest wyraźnego zróżnicowania zawartości rtęci w podziale na część wschodnią eksploatacji oraz część centralną i zachodnią. W odniesieniu do próbek pobranych w każdej z kopalń, średnia zawartość rtęci mieści się w granicach od 0,0331 do 0,1589 mg/kg. Nie obserwuje się zależności pomiędzy uśrednioną zawartością rtęci w węglach z poszczególnych kopalń a przynależnością litostratygraficzną eksploatowanych pokładów. Całkowitą zawartość rtęci podano w stanie powietrzno-suchym (analitycznym) analizowanych próbek. Ze względu na małą liczbę próbek pobranych z eksploatowanych pokładów oraz stwierdzony szeroki zakres zmienności, przeprowadzone badania nie pozwalają na powiązanie zawartości rtęci całkowitej w wybranych pokładach z ich pozycją litostratygraficzną. Wyniki pracy pozwoliły jednak na zdecydowane rozszerzenie wiedzy dotyczącej zawartości rtęci w węglach z pokładów GZW, a badanie jej zmienności wykazuje wyraźny aspekt poznawczy.
The structure of fuel consumption in Poland has changed very little in recent years, and coal and lignite are still the dominant fuels in the energy sector. The presence of mercury in coal is a common phenomenon. Its content in coal samples from various deposits from around the world typically ranges from 0.03 to 0.3 mg/kg; however, the amount of mercury in each seam varies. This paper presents the results of mercury content studies of nearly 100 samples collected from the coal seams of the Upper Silesian Coal Basin. The seams selected for examination represent different lithostratigraphic members (Libiąż, Łaziska, Orzesze, Ruda, Siodło, Poręba, and Jaklowiec horizons). Coal samples from a total of 35 seams in 17mines were studied. The mercury content analysis indicated that the amount of this element varied in the examined material. The average mercury content in the sampled seams was comparable with the data provided in exiting documentation or was much lower. The total mercury content measured in all the coal samples ranged from 0.0029 to 0.3026 mg/kg, and averaged 0.0739 mg/kg. Frequently, in individual samples from genetically similar deposits, mercury content in coal varied by several orders of magnitude, which was evident primarily within the Łaziska and Ruda horizons. There is no clear differentiation in mercury content between the eastern and the central-western mining regions. In the samples collected in all the mines, the average mercury content ranged from 0.0331 to 0.1589 mg/kg. There was no relationship between the average mercury content in coal from different mines and the lithostratigraphic origin of the mined seams. The total mercury content was provided in the air-dry (analytical) state of the samples. Due to the small number of samples collected from the mined seams and the wide range of variability discovered, the conducted studies do not allow for the relation of total mercury content in selected seams to their lithostratigraphic position. These results, however, have significantly extended the scope of knowledge about mercury content in coal from the USCB seams. Moreover, the study of coal content variability has a distinct cognitive aspect.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2013, 29, 4; 95-106
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kształtowanie się chemizmu zwykłych wód podziemnych w regionie górnośląskim w warunkach aktywnej antropopresji
Impact of anthropogenic factors on the potable groundwater chemistry in the Upper Silesia Coal Basin (USCB)
Autorzy:
Różkowski, A.
Pacholewski, A.
Witkowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074368.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
wody podziemne
chemizm wód
hydrogeologia
Upper Silesian Coal Basin
major aquifers
groundwater chemistry
industrial impact
Opis:
The Upper Silesia urban-industrial region is one of the most industrialized areas in Europe, due to a concentration of mineral deposits, including hard coal, zinc and lead ores and other raw materials. Ground-water is pumped by wells and discharged by mines. Potable groundwater in this area occurs within the Neogene, Cretaceous, Triassic (over 60% of the groundwater resources) and Carboniferous formations. Within these formations, 16 major aquifers fit the quantitative and qualitative criteria proposed by Kleczkowski (1990) and extend over the total area of about 3257 km 2). Within the Pleistocene formation, nine major aquifers of porous character have been identified. They are situated in the areas of buried valleys and modern river valleys. The TDS content ranges from 47 to 1374 mg/L. More than 80% of samples represent quality classes II and III in the four-class scale of water quality, because of urban and industrial impacts. Within the Triassic carbonate forma-tion, five major aquifers have been identified in fractured–karstic–porous dolomites and limestones. This water-bearing complex is overlain partly by impermeable Keuper clays and by permeable Holocene and Pleistocene sediments. The TDS values vary from 103 to 1519 mg/L. Generally groundwater in the Triassic aquifers is of a better quality (classes I and II). Poor quality water (classes III and IV) occurs only within Zn–Pb ore mining areas and in the areas impacted by urban agglomerations. The groundwater occurring in Carboniferous sandstones is generally of poor quality due to mining impact. Therefore, no major aquifers have been distinguished in the Carboniferous strata.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2005, 53, 9; 742-752
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metan pokładów węgla na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Coalbed methane in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Kwarciński, J.
Hadro, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074610.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
zasoby CBM
produkcja CBM
wiercenia
Upper Silesian Coal Basin
coalbed methane
horizontal drilling
CBM production
Opis:
Coalbed methane (CBM) should be considered complementary to conventional gas. CBM resource is estimated at 28.5 billion m3 for active coal mines in the Upper Silesian Coal Basin (USCB) and 124.5 billion m3 for the prospective areas outside of coal mines. The large CBM resource of the USCB, which is comparable with all conventional gas reserves in Poland, could significantly improve the energy balance of our country. Currently, CBM is produced only in association with coal production, and methane is considered as a by-product of coal extraction. Methane production from active coal mines is 289 million m3 whereas only 50% of methane gas is utilized. If the sizeable CBM resource of the USCB could be successfully combined with the state-of-the-art technologies of CBM production (horizontal wells), coalbed gas would soon become a significant portion of natural gas supply in Poland. Undoubtedly, an active role of the Polish government in stimulating CBM investments would significantly help to achieve this objective.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 6; 485-485
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szacowanie ilości metanu wytworzonego i zakumulowanego w nisko uwęglonych pokładach węgla na przykładzie złoża Oświęcim-Polanka (Górnośląskie Zagłębie Węglowe)
Estimation of a quantity of generated and accumulated methane in low rank coal seams in example of Oświęcim-Polanka deposit (the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170062.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
metan
metanonośność
stopień uwęglenia
Oświęcim-Polanka
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
methane
methane content
coal rank
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule dokonano próby skalkulowania ilości metanu wytworzonego w nisko uwęglonych pokładach węgla złoża Oświęcim-Polanka na podstawie ubytku części lotnych oraz ilości metanu zakumulowanego w tym złożu stosując metodykę obliczania zasobów metanu praktykowaną w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (metoda objętościowa). Do tej pory nie obliczono zasobów metanu jako kopaliny towarzyszącej dla omawianego złoża z powodu niewielkich wartości metanonośności pokładów węgla, dlatego jest to pierwsza tego typu kalkulacja. W wyniku dokonania obliczeń i porównania wartości okazało się, że w omawianym złożu zostało zakumulowane ok. 11% metanu wytworzonego. Przeanalizowano także pojemność gazową pokładów węgla na podstawie izotermy sorpcji opracowanej dla sąsiedniego obszaru kopalni Brzeszcze. Pojemność gazowa jest o ok. połowę mniejsza od ilości metanu wytworzonego, co oznacza, że znaczna ilość metanu musiała opuścić macierzyste węgle i przemieścić się w inne partie złoża lub do atmosfery. Wykazano również znaczne niedosycenie pokładów metanem na poziomie 50-80%. Procesy te rzutują na współczesny rozkład metanonośności pokładów węgla w badanym obszarze i obecność rozległej odgazowanej strefy naturalnej desorpcji do głębokości ok. 500 m od stropu karbonu, co ma duże znaczenie zarówno dla planów wydobycia węgla w tym rejonie (w warunkach niemetanowych), jak i dla poszukiwania metanu jako alternatywnej dla węgla kopaliny.
The paper presents an attempt of calculation of a quantity of generated methane in low rank coal within Oświęcim-Polanka deposit based on the volatiles loss and also a quantity of accumulated methane in this deposit applying the method of calculation of coalbed methane resources practiced in the Upper Silesian Coal Basin (volumetric method). The coalbed methane resources as an accompanying commodity have not been calculated so far for this area because of too low values of methane content, thus it is a first calculation. The results of these calculations reveal that only 11% of generated methane was accumulated in investigated deposit. The sorption capacity of coals was analyzed based on the sorption isotherm created for the neighbouring area of Brzeszcze mine. This analyze shows that sorption capacity of examined coals is half the quantity of generated methane, what means, that much amounts of methane had to leave the matrix coals and moved to other parts of the deposit or into the atmosphere. It also showed, that coal seams are much undersaturated with methane on a level of 50-80%. These processes influence the nowadays distribution of coalbed methane in the investigated area and also the presence of natural, vast degassed zone reaching the depth of about 500 m beneath the top of Carboniferous strata, what is quite important for the plans of future coal exploitation (in outgassed conditions) and also for the exploration of coalbed methane as an alternative commodity for a coal.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2015, 56, 2; 54-61
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmienność metanonośności i zawartości części lotnych w pokładach węgla na wybranych poziomach dokumentacyjnych obszaru Pawłowice-Warszowice (Górnośląskie Zagłębie Węglowe).
Variability of methane contents and volatiles in coal seams on selected documentation levels of the area Pawłowice-Warszowice (the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Kędziora, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170246.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
metan
metanonośność
stopień uwęglenia
Pawłowice-Warszowice
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
methane
methane content
coal rank
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie rozkładu przestrzennego metanonośności pokładów węgla oraz zawartości części lotnych (Vdaf) w postaci map zmienności tych parametrów na trzech poziomach -300, -800 oraz -1300 m npm, wykonanych w programie Surfer 12. Oprócz tego zestawiono wybrane parametry statystyczne ilości metanu w pokładach węglowych oraz Vdaf w obrębie 7 poziomów obliczeniowych. Pozwoliło to ocenić wielkość zmienności tych parametrów oraz jej kierunek, a także sprawdzić podobieństwo rozkładu metanonośności na poszczególnych poziomach dokumentacyjnych. Jak wynika z analizy danych, podobieństwo to jest fragmentaryczne i dotyczy wyłącznie obszarów położonych w sąsiedztwie dużych rozmiarów dyslokacji tektonicznych, co może wynikać z możliwości migracji metanu za ich pośrednictwem i w konsekwencji nasycania metanem pokładów węgla obecnych w przystropowej partii karbonu, uszczelnionej pakietem ilastym serii mułowcowej oraz mioceńskiego nadkładu. Na większości badanego obszaru podobieństw tych jednak nie obserwuje się, prawdopodobnie wskutek odmiennej genezy metanu w przystropowej (metan mikrobialny) oraz głębokiej strefie karbonu (metan termogeniczny). Splot różnorakich czynników geologicznych kształtujących współczesną metanonośność obszaru sprawia, że parametr ten cechuje duża zmienność przestrzenna, w odróżnieniu od Vdaf, które cechuje zmienność mała.
The aim of the paper is presentation of spatial distribution of methane content and volatiles (Vdaf) in coal seams on the maps of variability of these parameters showing three levels -300, -800 and -1300 m above sea level, carried out applying Surfer 12 program. Besides that selected statistical parameters concerning the methane content and Vdaf within 7 calculation levels has been drawn up. It enabled to assess how large is variability of these parameters and also the direction of the variability as well as to check similarity of methane distribution on individual documentation levels. The data analysis revealed, that the similarity is only fragmentary and limited only to the areas located in the vicinity of large tectonic dislocations. The reason of this can be the possibility of methane migration by the faults and in consequence saturation with methane of coal seams lying within near- -roof part of the Carboniferous strata, sealed by clays of Mudstone Series and Miocene cover. However, this similarities are not visible in the majority of the investigated area, probably due to different origin of methane accumulated in the near-roof zone (microbial methane) and in the deep Carboniferous zone (thermogenic methane). Series of various geological factors influencing the nowadays methane content in the area of research cause that spatial variability of this parameter is large in contrast to Vdaf, which is characterized by small variability.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2017, 58, 2; 56-63
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Założenia do budowy systemu wspierającego wdrażanie czystych technologii węglowych (CTW)
Autorzy:
Hausner, J.
Białecka, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/112636.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
STE GROUP
Tematy:
czyste technologie węglowe
CCS
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
polityka energetyczna
clean coal technologies
Upper Silesian Coal Basin
energy policy
Źródło:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2012, 2 (2); 169-179
2391-9361
Pojawia się w:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba obliczenia ilości metanu wytworzonego i zakumulowanego w kontekście zmienności stopnia przeobrażenia pokładów węgla w rejonie Bzie-Dębina (Górnośląskie Zagłębie Węglowe)
Attempt of calculation of generated and accumulated methane quantity in the context of variability of coal rank in Bzie-Dębina region (the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/169906.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
metan
stopień uwęglenia
części lotne
Bzie-Dębina
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
methane
coal rank
volatiles
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Stopień uwęglenia pokładów wyrażony poprzez zawartość części lotnych (Vdaf) dostarcza szeregu informacji na temat zarówno typu węgla, jak i ilości wytworzonych gazów. W artykule przedstawiono szacunek ilości metanu wytworzonego, zakumulowanego oraz pojemności sorpcyjnej węgla w obszarze Bzie-Dębina, w którego części planowane jest wydobycie węgla koksowego przez Jastrzębską Spółkę Węglową. Jak wynika z obliczeń, w badanym obszarze o powierzchni ok. 40 km2 i rozpoznanej miąższości serii węglonośnej 1000 m wytworzyło się 235 mld m3 metanu, podczas gdy ilość zakumulowanego współcześnie gazu wynosi 7,5 mld m3. Oznacza to, że w badanym obszarze występuje 3,2% metanu wytworzonego. Pokłady węgla występujące w badanym obszarze w danych warunkach ciśnienia i temperatury odpowiadających ich położeniu są w stanie zaadsorbować 26,2 mld m3 metanu, czyli znacznie więcej niż wynosi faktyczna ilość metanu obecnie zakumulowana w złożu. Niedosycenie pokładów metanem sięga 71%. Prawdopodobną przyczyną znacznego niedosycenia pokładów oraz niskiej ilości metanu zakumulowanego w stosunku do wytworzonego jest znacznych rozmiarów odgazowanie serii węglonośnej wywołane erozją kompleksu karbońskiego w mezozoiku i paleogenie. Bezpośredniej zależności pomiędzy stopniem uwęglenia i ilością metanu zakumulowanego nie obserwuje się. Jest jednak możliwy wpływ tzw. II skoku uwęglenia na wielkość metanonośności pokładów przejawiający się pokryciem się maksymalnych ilości metanu w profififilach otworów z odpowiadającym przedziałem Vdaf 23-38%. Obecność metanu w złożu będzie miała wpływ na warunki planowanej eksploatacji węgla.
Coal rank expressed by volatiles (Vdaf) provides range of information about both coal technological type and quantity of generated gases. This paper presents estimation of quantities of generated and accumulated methane as well as sorption capacity of coal in the area of Bzie-Dębina, in part of which exploitation of coal is planned by Jastrzębie Coal Company. Calculations reveal that in the researched area with 40 km2 of surface and recognized thickness of coal-bearing series 1000 m, 235 billion (109) m of methane generated, while only 7.5 billion m3 of methane accumulated in the coal series. It means, that in this area is present 3.2% of generated methane. The coal seams occurring in the area of research in given conditions of temperature and pressure referring to their depth are able to adsorb 26.2 billion m3 of methane or much more than actual quantity of methane accumulated in the deposit. The undersaturation of coal seams with methane reaches 71%. The probable reason of considerable undersaturation of coal seams and low content of accumulated methane in relation to generated one is wide spread of degassing of coal-bearing series caused by erosion of the Carboniferous complex in the Mesozoic and Paleogene periods. Direct dependence between coal rank and content of accumulated methane is not observed, but it is possible the influence of so called the second coalification jump on methane content showing the coincidence of maximum methane quantity in bore-holes profile and Vdaf range of 23-28%. The occurrence of coal-bed methane in Bzie-Dębina deposit will influence the planned coal exploitation.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2016, 57, 4; 46-53
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 119

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies