Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Upper Silesian Basin" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 119
Tytuł:
Coal-bearing capacity of the Petřkovice Member (Ostrava Formation, Serpukhovian, Mississippian) of the Upper Silesian Basin (Czech Republic and Poland)
Autorzy:
Hýlová, L.
Jirásek, J.
Sivek, M.
Jureczka, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2059953.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Upper Silesian Basin
Serpukhovian
Mississippian
Carboniferous
coal-bearing capacity
Opis:
The Petřkovice Member is the basal unit of the paralic succession of the Ostrava Formation of the Upper Silesian Basin. This member is a valuable source of information about the transition from a marine basin filled with siliciclastic sediments into a paralic basin with the beginning of coal-bearing sedimentation. Models of: (1) the number of coal seams, (2) their total thickness, and (3) the coal content with respect to the total thickness of the succession were created to describe and assess the coal-bearing capacity of the Petřkovice Member. The authors present models for coal seam thicknesses exceeding either 10 or 40 cm. The coal-bearing capacity of the Petřkovice Member is very low. The average share of coal seams thicker than 0.1 m is 3%. The share of coal seams with a thickness that exceeds 0.4 m is only 1.66%. Moreover, in large areas of the basin, in the N and NE parts, the coal-bearing capacity is close to zero, because coal seams of greater thickness were detected only locally there. Based on these models and on other geological data, it is obvious that the onset of coal sedimentation was gradual and limited to particular sites showing the greatest subsidence of the basin floor. In places where minor subsidence took place, there were likely unfavorable conditions for accumulation of organic matter.
Źródło:
Geological Quarterly; 2016, 60, 3; 637--649
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Carboniferous aquifers of the main syncline in the Upper Silesian Coal Basin, Poland
Autorzy:
Wagner, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1204889.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Carboniferous aquifers
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The paper presents the results of ten years hydrogeological studies carried out on 190 exploration boreholes drilled from 1953 to 1990 year. The study area covers the Main Syncline situated in the Upper Silesian Coal Basin in the Southern Poland. Hydrogeological conditions of the Carboniferous sequence are controlled by geological and anthropogenic factors.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2002, 7; 259-262
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected parameters of coal quality in fault zones of the Upper Silesian Coal Basin (Poland)
Autorzy:
Ćmiel, S. R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1204911.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
fault zones
coal quality parameters
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The paper presents the changes of coal seams quality near fault zones. Three types of relations have been found. The first one shows an increase of coal quality at the 0.2 m distance from fault surface, as a result of increase of coalification degree. It is assumed that, this type was caused by heat of friction which was rising during faulting. It is revealed as an increase of such parameters as: caking properties, vitrinite reflectance, calorific value and carbon content, as well as the decrease of oxygen, ash, and moisture content. The second type presents differed degree of coal quality decrease. This type was produced due to hypergenic processes. The author found four subtypes of oxidation-type changes of coal quality parameters in fault zones. The first one shows the highest level of hypergenic processes in a coal seam about 1 m off a fault plane. The second presents minor degree of oxidation processes in the coal seam at a smaller distance from the fault. The third one demonstrates minimum oxidation changes of coal quality at a distance of 0.2 m from the fault. The fourth subtype of the oxidation changes of coal quality has been observed only in tectonic breccia and not in the coal seams itself.The third types demonstrates faults which do not show any impact on changes of coal quality parameters. To this type belong faults from SW part of USCB and faults with downthrown up to 20 m.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2002, 7; 51-62
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determination of stress state based on well logging data and laboratory easurements – a CBM well in the southeastern part of the Upper Silesian Coal Basin (Poland)
Autorzy:
Kępiński, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/184365.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Mechanical Earth Model
Upper Silesian Coal Basin
stress state
Opis:
The main objective of this study is to present calculation methods of horizontal stress profiles, taking into account the stress boundaries model, poro-elastic horizontal strain model and the effective stress ratio approach, using calibration with wellbore failure. The mechanical earth model (MEM) parameters from log measurements and well testing data were estimated for a well located in the southeastern part of the Upper Silesian Coal Basin. Log-derived horizontal stresses of the well are commonly treated as the final product of geomechanical modeling in oil and gas practices. A less popular method for estimating horizontal stresses is based on Kirsch equations juxtaposed with compressional and tensile failure observed on a micro-imager or six-arm caliper. Using this approach, horizontal stresses are determined based on the fact that when hoop stresses exceed the formation’s tensile strength, tensile fractures are created, and when those stresses exceed the compressive strength of the formation, breakouts can be identified. The advantage of this method is that it can be run without in situ stress measurements. The presented workflow is recommended every time there is an image log and dipole sonic measurement in the available dataset, both being necessary to observe the failure zones and MEM.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2020, 46, 2; 77-92
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of Mining Activities in the Upper Silesian Coal Basin on Surface Water and Possibilities of its Reduction
Autorzy:
Harat, A.
Rapantova, N.
Grmela, A.
Adamczyk, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/124075.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
mine water
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Olza Collector
Opis:
Due to the deposits of quality hard coal, the area of the Upper Silesian Coal Basin (USCB) has been one of the most industrialised regions in Europe for centuries. One of the most significant issues in terms of environmental impact and risks related to mining activities are the discharged mine waters. Mine water is pumped to the surface in great amount from mine workings of active underground mines both in Czech and Polish part of the USCB. In the past, the mine waters used to be discharged to nearby watercourses without systematic control of their amount and quality. It resulted in uncontrolled impacts on quality of the main rivers in the USCB. This is why a technically and economically demanding solution was adopted: discharging of mine (but also waste) waters through an artificial channel – so-called “Olza Collector” – directly to the Oder River, i.e. away of the Olza River and its minor tributaries. Automated control and dosing of waters to the Oder River depending on quality of the discharged waters and quality and quantity of the Oder surface water ensures maintaining of the total content of chlorides and sulphates in Oder below 500 mg/dm3 with the efficiency of more than 90% of days in a year.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2015, 16, 3; 61-69
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pomiary ekshalacji radonu z gruntu - opracowanie metodyki i wyniki wstępne
Measurements of radon exhalation from the ground - development of the method and preliminary results
Autorzy:
Chałupnik, S.
Wysocka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340625.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
radon
ekshalacja
Górnośląskie Zakłady Węglowe
Upper Silesian Coal Basin
exhalation
Opis:
Radon jest gazem szlachetnym i dzięki temu, po opuszczeniu siatki krystalicznej minerału zawierającego izotop macierzysty rad 226Ra, z dużą łatwością przemieszcza się najpierw w przestrzeni międzyziarnowej, a następnie przedostaje się do szczelin i spękań, i razem z innymi gazami szuka najłatwiejszych dróg migracji. Czas półrozpadu radonu jest dostatecznie długi, by zdążył on przebyć drogę od miejsca, gdzie powstał w wyniku rozpadu izotopu macierzystego, do spękań w fundamentach budynków, a przez nie do mieszkań. W przypadku, kiedy ze skał lub gleby przedostaje się do powietrza atmosferycznego, ma mniejsze znaczenie z uwagi na ochronę radiologiczną, gdyż szybko zostaje rozcieńczony w bardzo dużej objętości powietrza. W przestrzeniach zamkniętych, jakimi są jaskinie, tunele i domy mieszkalne może dojść do znacznych koncentracji radonu "produkowanego" przez izotop macierzysty. Badania stężeń radonu w budynkach na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) prowadzone przez Główny Instytut Górnictwa wykazały, że w pewnych obszarach Zagłębia możliwe jest wy stępo warne podwyższonych koncentracji tego gazu [19]. Eksploatacja węgla kamiennego oraz indukowane przez nią zjawiska geodynamiczne, takie jak wstrząsy i tąpania, są przyczyną występowania pustek poeksploatacyjnych, szczelin i spękań górotworu, co z kolei powoduje osiadanie powierzchni i zniszczenie struktury budynków. Procesy te ułatwiają przemieszczanie się radonu w górotworze. Wskaźnikiem zagrożenia radonowego w badanym terenie jest stężenie tego gazu w powietrzu glebowym. Istotnym czynnikiem, wpływającym na wartość stężenia radonu w budynkach jest przepuszczalność gleby. Pomiary tej wielkości są utrudnione w warunkach terenowych, dlatego część naukowców uważa, że zamiast (lub oprócz) pomiarów stężeń radonu w glebie powinno wykonywać się pomiary ekshalacji radonu z gleby. Przedstawione w artykule badania miały na celu opracowanie metodyki pomiaru ekshalacji oraz kalibrację opracowanej metody. Do pomiarów terenowych skonstruowano komorę kumulacyjną (rys. 1). Kalibrację metody prowadzono w komorze radonowej znajdującej się w Laboratorium Radiometrii Głównego Instytutu Górnictwa (fot. 1). Po wykonaniu pomiarów kalibracyjnych rozpoczęto badania na wytypowanych terenach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W celu zbadania związku między lokalną budową geologiczną, a poziomem ekshalacji radonu prowadzono pomiary w rejonach o odmiennej budowie geologicznej. Ponadto, badaniami objęto wybrane rekultywowane tereny pogórnicze. Wyniki badań wykazały, że w pewnych przypadkach na terenach pogómiczych można spodziewać się wzmożonej ekshalacji radonu.
Radon is a noble gas, therefore after recoil from the lattice, in which radium 22oRa was embedded, relatively easy moves in the fissures and cracks. The half-life of radon is long enough (3.83 days) to enable movement of this radionuclide for relatively long distances in soil, to reach the surface or enter inner spaces of buildings. Of course, when radon exhales into atmospheric air, the radiation hazard is negligible due to fast dilution in big volume of outdoor air. In confined spaces as caves, underground mines or dwellings radon concentrations may sometimes reach high level. During our investigations in Upper Silesian Coal Basin (USCB), it has been revealed that in some parts of the basin radon concentrations in dwellings are enhanced [19J. Coal mining in this area leads to specific geodynamic phenomena, as quakes and tremors. On the other hand, underground exploitation induces the presence of emptiness, cracks and fissures in the strata. All mentioned above factors cause very often subsidence of the surface and damages of buildings, located in affected zones. Radon migration in fractured rocks and soil is much easier. One of possible indicators of radon risk is radon concentration in soil gas, commonly used in many countries. Very important factor, affecting radon levels in dwellings, is permeability of the soil. Measurements of soil permeability are rather difficult, therefore in our opinion a better indicator of radon risk is exhalation rate from the ground. We decided to implement such technique of measurements in our laboratory in the Central Mining Institute (Phot. 1). Firstly, an exhalation (accumulation) chamber has been constructed (Fig. 1). At first, Lucas cells have been applied for measurement of radon concentration in exhalation chambers. Preliminary results showed, that such method has relatively high detection limit - 2 mBq/mz s for accumulation time 3-4 hours. Therefore we started investigations of possible application of activated charcoal for radon accumulation and liquid scintillation counting of charcoal detectors. A calibration of charcoal detectors is difficult, a lot of efforts have been made to develop the proper calibration procedure. Afterwards, preliminary field measurements have been started, to investigate relationship between radon exhalation rates and local geological structure in different regions of USCB. Additionally, some areas after ground reclamation have been tested, because we predicted enhanced radon exhalation rates in some specific sites like abandoned settling ponds or waste piles.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2003, 1; 61-72
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Preliminary analysis of InSAR data from south-west part of Upper Silesian Coal Basin
Wstępna analiza danych satelitarnej interferometrii radarowej z południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Autorzy:
Mirek, K.
Isakow, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217087.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
InSAR
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
osiadanie
Upper Silesian Coal Basin
subsidence
Opis:
In recent years, the usage of Synthetic Aperture Radar Interferometry technique became more and more popular and it is used in many scientific field: for creating digital elevation models (DEMs), monitoring of deformation, glacier and ice motion etc. The paper presents preliminary analysis of satellite interferometry data from south-west part of Upper Silesian Coal Basin (USCB). USCB is characterised by a complicated geological structure, which is affected by the over 200-year hard coal mining. USCB is one of the world's biggest mining centres. The negative aspect of such a magnitude of exploitation is visible on the surface in the form of surface deformation, subsidence and induced seismicity and it necessitate monitoring the USCB area. With the use of an established geodetic network in the first case, and by means of a seismic network in the second case. The availability of satellite data resulted in the development of novel methods, which can significantly affect the monitoring quality of an endangered area. Authors used pair of satellite images for interferometric processing, made in March and April 2008. In the first stage of processing, the whole SAR scene was processed (100km x 100km). External DEMs were used both to increase precision in co registration of selected pair of SAR images and to reduce the errors in data processing and remove topographic phase during interferogram formation. Analysis of coherence demonstrated high value, which is connected with short time period and short perpendicular baseline of selected images, as well as highly urbanized area. The interpretation of interferometric data shows distinctive concentric fringe features. The centre of the fringe is an area of maximum of surface downwarp caused by coal mining. In the area of Knurów two subsidence troughs were located. Both of them consist of two interferometric fringes, correspond with 5 cmsubsidence per 35 days.
Satelitarna interferometria radarowa staje się coraz bardziej popularną techniką wykorzystywaną w różnych dziedzinach: od tworzenia numerycznych modeli powierzchni terenu (DEM) poprzez monitorowanie osuwisk, lodowców, osiadania terenu aż po badanie zjawisk przyrodniczych i wegetacji roślin. Niniejszy artykuł przedstawia wstępne wyniki analizy interferogramów utworzonych z radarowych zdjęć satelitarnych, obejmujących południowo-zachodnią część Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). GZW charakteryzuje się skomplikowaną budową geologiczną, na którą dodatkowo nakładają się wpływy ponad 200 lat eksploatacji węgla kamiennego. Z eksploatacją węgla kamiennego wiążą się zagrożenia spowodowane sejsmicznością indukowaną oraz osiadaniem terenu. Obszar GZW jest silnie zurbanizowany, w związku z czym zagrożenia wynikające z powstawania niecek osiadań oraz sejsmiczności indukowanej wymuszają monitorowanie rejonów związanych z eksploatacją węgla kamiennego, poprzez rozwijanie sieci geodezyjnej lub sejsmologicznej. Dostęp do danych satelitarnych spowodował rozwój nowych metod, które pozwalają na objęcie monitoringiem znacznego obszaru. Do przetwarzania wykorzystano parę zdjęć wykonanych w marcu i kwietniu 2008 roku. Zdjęcia charakteryzują się niedużą odległością bazową i czasową. Przetwarzanie zostało wykonane dla całej sceny (100 km . 100 km). Koherencja uzyskana z przetworzonych obrazów wykazuje wysokie wartości. Niewątpliwie jest to związane z niewielką odległością czasową i bazową przetwarzanych zdjęć oraz silnie zurbanizowanym terenem. Na uzyskanych interferogramach widoczne są koncentryczne, eliptyczne prążki interferencyjne, które wskazują na tworzenie się niecek osiadania na badanym obszarze. W okolicy Knurowa widoczne są dwa eliptyczne obszary wskazujące na osiadanie powstałe na skutek eksploatacji węgla kamiennego. Obszary osiadania składają się z około 2 prążków, co wskazuje na osiadanie rzędu około 5 cm na 35 dni.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 3; 239-246
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Origin of groundwater mineralization in coarse-grained lower Badenian aquifer in the Czech part of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Labus, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2059557.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin
Lower Badenian
groundwater
hydrochemistry
seawater evaporation
Opis:
The coarse-grained aquifer of lower Badenian forms the most important hydrostructure in the Czech part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). In order to determine the sources of its groundwater mineralization the hydrochemical relationships between ion concentrations and other specific parameters were examined. Most of the water was probably derived from the seawater, evaporated to a various extent, but not reaching halite crystallization point.Water with higher TDS may represent mixture between evaporated seawater and the residual brine (after halite crystallization). In less mineralized waters of HCO3-Na type, elevated concentrations of Br and I could be attributed to the decay of organic matter. For the most samples of waters representing Cl-Na type, the differentiation in Br and I concentrations was controlled independently.
Źródło:
Geological Quarterly; 2005, 49, 1; 75--82
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of Humidity on the Energy of Specific Strain in the Process of Loading Sedimentary Rocks
Autorzy:
Bukowska, Mirosława
Smolorz, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/178943.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
elastic energy
dissipated energy
sedimentary rocks
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
This article presents the results of tests on the energy properties of sedimentary rocks in the Upper Silesian Coal Basin. The rocks were tested both in an air-dry state and in a water saturation state. Samples of sedimentary rocks were collected from boreholes drilled in the underground workings of coal mines located within the area of the city of Jastrzębie, in the areas of the Chwałowice Trough and Rybnik Trough (south-western part of the Upper Silesian Coal Basin) and in the Main Trough. Influence of saturation condition on the values of the tested energy parameters was observed. The values of elastic energy and dissipated energy obtained for the samples tested in water saturation were lower compared to the values obtained for samples tested in air-dry state. As observed, an increase in the values of the given types of specific energy corresponds to an increase in the uniaxial compression strength in air-dry state and in water saturation state. Results of the tests are original and they can be applied while analysing the possibility of the occurrence of some dynamic phenomena and hazards in mine workings in Carboniferous rock mass in the Upper Silesian Coal Basin, caused by mining operations.
Źródło:
Studia Geotechnica et Mechanica; 2019, 41, 4; 223-230
0137-6365
2083-831X
Pojawia się w:
Studia Geotechnica et Mechanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes of coal rank and petrographic composition of coals from the drillhole BD 57 deposit of "Bzie-Dębina" in the Jastrzębie area (SW part of the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Probierz, K.
Kwaśny, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/184531.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin
coal rank
vitrinite reflectance
coal petrography
Opis:
The aim of the work was to characterize in coalification parameters (moisture content Wa, volatile matter Vdaf and random reflectance of vitrinite R) and changes in petrographical composition of coal from the Bzie Dębina drillhole (BD 57). The object of examination were representative coal seams from the BD 57 drillhole. It was found increase of coal rank is expressed by a reduction of moisture content and volatile matter and the increase reflectance with depth. In petrographic composition vitrinite group macerals (Vtmmf= 65.8-91.0%) dominate over the inertinite group (Immf = 6.2-28.4). Participatiof liptinite maceral group is low (Lmmf = 1.9-5.8%). Inertinite macerals group participation does not increase with coal rank, unlike in the Zofiówka monocline.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2014, 40, 1; 66-74
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of tectonic factor on methane bearing capacity in chosen areas of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1204925.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
coalbed methane
methane bearing capacity
tectonics
Upper Silesian Coal Basin
Polska
Opis:
The paper presents general information on variability of coalbed methane bearing capacity in tectonic zones, faults, rock fissures etc. Methane occurrences were compared in two tectonic zones of the Upper Silesian Coal Basin - the zone of fault-block tectonics and the folded one. The influence of big size faults (i.e. Bzie-Czechowice fault) and neighbouring fissures on methane bearing capacity is strongly marked in the zone of fault-block tectonics. The most important tectonic factors influencing the methane occurrence in the folded zone are Chwałowice and Jejkowice depressions and also Orlová and Michalkovice overthrusts. The methane bearing zones are parallel to Chwałowice and Jejkowice depressions bottom axis. Presence of Carpathian nappes intensifies rock fissuring process, which could involve the methane migration and cause degasification of coal seams lying under these nappes.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2002, 7; 143-148
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Preliminary interpretation of PSI data of the northeastern part of the Upper Silesian basin (Sosnowiec test site) - terrafirma project
Autorzy:
Graniczny, M.
Kowalski, Z.
Jureczka, J.
Czarnogórska, M.
Piątkowska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1182779.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
satelitarna interferometria radarowa
TerraFirma
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
struktury geologiczne
Permanent Scatterer Interferometry
Upper Silesian Basin
geological structures
Opis:
Wstępna interpretacja danych Satelitarnej Interferometrii Radarowej (PSI) wskazała na silną korelację pomiędzy zarejestrowanymi punktami pomiarowymi (PS) o wartościach ujemnych (osiadanie), a przestrzennym rozmieszczeniem struktur geologicznych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wstępne wyniki badań wykazały, że osiadanie jest obecne na obszarach struktur synklinalnych, takich jak: basen bytomski, północny skłon niecki głównej oraz małego basenu Zaborska (w pobliżu Zabrza). Wyraźnie widoczne skupienie ujemnych wartości PS jest widoczne wzdłuż zrzuconych skrzydeł uskoków regionalnych: będzińskiego i kłodnickiego. Te uskoki o pochodzeniu waryscyjskim zostały odnowione w trakcie orogenezy alpejskiej (w skrzydłach zrzuconych uskoków znajdują się utwory triasu). Ruchy stwierdzone na powierzchni terenu wzdłuż ich przebiegu mogą świadczyć o neotektonicznym charakterze uskoków. Liniowe anomalie przemieszczeń terenu zarejestrowane wzdłuż kierunków WNW–ESE są z kolei równoległe do granic karbońskich serii produktywnych wyznaczających basen węglowy – górnych warstw karwińskich, warstw ostrawskich i dolnych warstw karwińskich. Wyjaśnienie tych współzależności (genezy i mechanizmu) wymaga dalszych studiów.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2008, 24; 29-36
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrogeological conditions of the Cracow sandstone series in Upper Silesian Coal Basin influenced by mining activity
Autorzy:
Różkowski, A.
Różkowski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063000.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
mining activity
hydrogeological conditions
Cracow Sandstone Series
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The Cracow Sandstone Series (CSS), consisting mainly of coarse-grained clastic rocks (>75%), form upper lithostratigraphic series of the coal-bearing Carboniferous formations in the Upper Silesian Coal Basin (USCB). CSS covers the area of 1,500 km2. Thicknes of a formation varies from tens to 1,140 m. Exploitation of coal deposits on industrial scale of production has started since the turn of the XVIII and XIX century. Intensity of water inflows to individual mines ranging from 4.3 to 52.8 m3/min, depends on morphological, geogenic and mining factors. Within the CSS hydrogeological complex typical for sedimentary basins hydrodynamic and hydrogeochemical vertical zoning occurs. Hydrochemical as well as isotope research revealed appearance of varied zones of infiltration, mixed waters and relict brines. Prevailing significance in hydrodynamic conditions forming within the CSS have hydrodynamic barriers: overlying isolating Miocene aquitard and increasing with depth diagenesis of the Carboniferous formation. The mining activity increases the rock permeability and causes the disturbance of the natural hydrodynamic field and hydrogeochemical conditions of the CSS.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2010, 441 Hydrogeologia z. 10; 131--137
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ammonium minerals from burning coal-dumps of the Upper Sileian Coal Basin (Poland)
Autorzy:
Parafiniuk, J.
Kruszewski, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2059219.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin
burning coal-dumps
salammoniac
tschermigite
ammonium minerals
godovikovite
Opis:
Assemblages composed of 11 ammonium min er als, mainly sulphates and chlorides, were recorded from four burning coal-dumps (BCD) in the Upper Silesian Coal Ba sin. Most of them are newly recorded from Poland. Minerals were identified using PXRD and SEM with EDS analyses. Salammoniac, NH4Cl, and tschermigite, (NH4)Al(SO4)2ź12H2O are the most common species on the BCD studied. Kremersite, (NH4,K)2[FeCl5(H2O)], is rare and coexists with members of the ammonioalunite–ammoniojarosite series. Boussingaultite, (NH4)2Mg(SO4)2ź6H2O, and more rarely clairite, (NH4)2Fe3(SO4)4(OH)3ź3H2O, and mascagnite, (NH4)2SO4, ac company numerous Mg, Al, Fe and Ca sulphate minerals. These usually occuras very fine admixtures forming coatings, small nodules or porous masses and were found on the BCD surface close to gas vents. Also a massive sulphate crust was found in the deeper part of the BCD nearby the fire zone. This crust is composed mainly of an hydrous sulphates: godovikovite, (NH4)(Al,Fe)(SO4)2 , and very minor sabieite, (NH4)Fe(SO4)2, and efremovite, (NH4)2Mg2(SO4)3, which were transformed into different hydrated sulphates in the outer zone of the crust. The fibrous or dendritic habit of many ammonium minerals, and the vesicular texture of some sulphate aggregates, point to their crystallization from the gas phase. Some ammonia miner ls may also have developed through hydration of prevlously formed phases or precipitated from locally formed aqueous solutions due to cooling or evaporation. The appear ance of ammonia minerals on BCD can be a useful indicator of the presence of underground fires.
Źródło:
Geological Quarterly; 2009, 53, 3; 341-356
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metoda punktowej, długookresowej satelitarnej interferometrii radarowej (PSInSARTM) w rozpoznaniu geodynamiki NE części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Permanent Scatterer Interferometry (PSInSARTM) technique for recognizing geodynamics of northeastern part of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Graniczny, M.
Czarnogórska, M.
Kowalski, Z.
Leśniak, A.
Jureczka, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074595.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
satelitarna interferometria
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
satellite interferometry
subsidence
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Polish Geological Institute as a member of TerraFirma Consortium obtained PSInSAR dataset for the Sosnowiec area (Upper Silesian Coal Basin - USCB) in mid-March 2004 and in spring 2006. The area of dataset covers northeastern part of the Upper Silesian Coal Basin. Processing of the data has covered scenes both ERS-1, ERS-2 registered between 1992 and 2006. The PSInSAR data were processed by TeleRilevamento Europa. Interpretation of the Sosnowiec scene has covered analysis of the multi-thematic data, including geostatistics, land use, mining, geology and seismicity. The most interesting results obtained in the Sosnowiec area are as follows: the indicated subsidence values in the period from 1992 to 2003 vary between-39.63 mm to +25.12 mm. These values show tendencies of the slow ground motion with a very high accuracy. Preliminary interpretation of the PSInSAR data of the Upper Silesian Coal Basin indicated strong correlation between the recorded PS negative values and structural pattern of the Carboniferous strata. Clearly visible concentration of negative values is also noted at footwalls and hanging walls of the Będzin and Kłodnica regional faults. Undoubtedly, the two mentioned faults of the Variscan origin were rejuvenated during the Alpine Orogeny (Triassic deposits were found in the hanging walls of the faults). The presence of the ground motion along its strike, can suggest neotectonic character of these faults. Linear anomalies oriented WNW-ESE were formed by changing values of the ground motions which are also parallel to the productive Carboniferous deposits forming the coal basin such as the Mudstone Series, Paralic Series and Upper Silesian Sandstone Series. The explanation of these phenomena (genesis and mechanisms) needs further studies. There is an evident correlation between linear negative anomalies and induced seismicity, mainly in the vicinity of the Kłodnica fault. Interpretation of slow ground motions registered by PSInSAR method from the USCB indicates also probably prolongation of the Będzin fault in northwest direction and subsidence of the Upper Silesian Sandstone Series compared to the Mudstone Series and Paralic Series.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 9; 826-835
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane problemy w ocenie ekonomicznej efektywności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego
Selected problems in assessment of economic efficiency of exploitation in the residual hard coal deposit
Autorzy:
Bijańska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/324937.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
eksploatacja węgla kamiennego
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coal exploitation
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Artykuł zawiera rozważania w zakresie kryteriów oceny ekonomicznej efektywności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego oraz niepewności czynników, które determinują ekonomiczną efektywność tej eksploatacji. Przedstawione rozważania są wynikiem realizacji projektu badawczego (własnego) pt. „Badanie możliwości technicznych i uwarunkowań ekonomicznych dla projektowania eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego”.
The publication includes considerations of economic efficiency criteria of exploitation in the residual hard coal deposit and uncertainty of factors, that determine the economic efficiency of that operation. Presented considerations are the result of own research project „The study of the technical possibilities and economic factors for the exploitation in the residual hard coal deposits design in the hard coal mines of the Upper Silesian Coal Basin”.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2013, 63; 27-41
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skala zagrożenia sejsmicznego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Seismic hazard state in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Stec, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340631.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
GZW
zagrożenie sejsmiczne
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Upper Silesian Coal Basin
seismic hazard
Opis:
W artykule przedstawiono charakterystykę aktywności sejsmicznej w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, na podstawie której możliwe jest określanie wstrząsogennych stref górotworu karbońskiego. Artykuł jest wynikiem realizacji prac w ramach projektu badawczo-rozwojowego Nr R0900701 pt.: "Klasyfikacja stateczności górotworu przy obciążeniach statycznodynamicznych wraz z metodą i instrukcją doboru stałooszczędnej obudowy wyrobisk korytarzowych w aktywnych sejsmicznie obszarach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego". Systematyczna obserwacja wysokoenergetycznej aktywności sejsmicznej indukowanej działalnością górniczą kopalń była prowadzona od lat 50. ubiegłego stulecia, początkowo z wykorzystaniem kilku pojedynczych stanowisk sejsmicznych, a od 1974 roku na podstawie rejestracji Górnośląskiej Regionalnej Sieci Sejsmologicznej. Bank silnych wstrząsów górotworu z lat 1974-2006, zawierający podstawowe parametry sejsmologiczne wstrząsów o energii sejsmicznej E > 105 J takie, jak: data i czas wystąpienia zjawiska, energia wstrząsu, magnituda, współrzędne epicentrum, nazwa pokładu i kopalni liczy ponad 65 160 wstrząsów o energii E L 105 J. Poziom intensywności zjawisk sejsmicznych, które występują w kilku rejonach (niecka bytomska, siodło główne, niecka główna, niecka kazimierzowska, oraz niecka jej ko wieka i sfałdowania Jastrzębia) jest bardzo zróżnicowany, od wstrząsów niewyczuwalnych przez ludzi, do silnych o charakterze słabych trzęsień Ziemi. Informacje z banku danych są wykorzystywane do badań stanu zagrożenia tąpaniami w kopalniach oraz oceny dynamicznych oddziaływań drgań wywoływanych wstrząsami na środowisko naturalne na powierzchni.
The article presents the characteristics of seismic activity in the Upper Silesian Coal Basin, on the basis of which the determination of the carboniferous rock mass zone being subject to tremors is possible. The article is a result of work carried out in the framework of the research-development project No R0900701 entitled: "Classification of rock mass stability in case of static-dynamic loads along with the method and instruction regarding the selection of steel-saving support of mine workings in seismically active areas in the Upper Silesian Coal Basin". Systematic observation of high-energy seismic activity induced by extraction operations in mines was conducted since the 1950s, initially with the use of several individual seismic stations, and since 1974 on the basis of recordings of the Upper Silesian Regional Seismological Network. The data base regarding strong rock mass tremors that took place in the period 1974-2006, containing the basic seismological parameters of tremors with seismic energy E > 105 J such as: date and time of phenomenon occurrence, tremor energy magnitude, epicentre coordinates, name of seam and mine, include 65165 tremors of energy E > 105 J. The intensity level of seismic phenomena, which appear in several regions (Bytom syncline, main saddle, main syncline, Kazimierz syncline as well as Jejkowice syncline and Jastrzębie foldings) is very differentiated - from tremors imperceptible as regards people to strong tremors having the character of weaker earthquakes. Information gathered by the data base are used in investigations relating to the rockburst hazard state in mines and assessment of dynamic influences of vibrations caused by tremors on the surface natural environment.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2007, 3; 55-75
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wskaźnikowe metody oceny skłonności do tąpań skał i gorotworów
Indicative methods for assessment of liability of rock and rock mass to rock-bumps
Autorzy:
Bukowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340466.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
górotwór
tąpania
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Upper Silesian Coal Basin
rock mass
rockburst
Opis:
W artykule przedstawiono opracowane w ostatnich łatach w GIG wskaźniki skłonności skał i górotworu do tąpań stosowane dotychczas, a także nowo opracowane. Podstawę opracowania nowych wskaźników stanowiły badania z wykorzystaniem sztywnej maszyny wytrzymałościowej, w której uzyskuje się charakterystykę mszczenia skały w pełnym zakresie odkształcenia. Ponadto, opisano wskaźniki na tle metod analitycznych i laboratoryjnych, w których uwzględniono jedynie przedzniszczeniową charakterystykę naprężeniowo-odkształceniową ściskanych próbek skalnych.
Lately elaborated in Central Mining Institute indices of rocks and rock mass to rock-bumps are presented in the paper. The tests with rigid strength machine were the basis for the elaboration of new indices. Such machine enables to obtain the characteristics of rock destruction in the full range of deformation. Furthermore, the indices were described against the background of analytical and laboratory methods, where only the predestructive stress - deformation characteristic of compressed rock samples was taken into consideration.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2005, 2; 95-107
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chronostratigraphic and depth variability of porosity and strength of hard coals in the Upper Silesian Basin
Chronostratygraficzna i głębokościowa zmienność porowatości i wytrzymałości węgli w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Autorzy:
Bukowska, M.
Sanetra, U.
Wadas, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216982.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
porowatość
wytrzymałość
węgiel
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
porosity
strength
coal
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
This article presents values of porosity and compression strength of hard coals from the area of the Upper Silesian Coal Basin. The change of the stage of carbonification, which results from conversion of coal substance in the process of coalification, is a source of many changes in the structure of coal. These changes exert influence on values of physical parameters, including the values of porosity and strength. Porosity and compression strength change with the degree of carbonification, a result of the depth of deposition. This study determined the values of effective porosity of coals and their strength considering the age chronology of coal seams and the depth of their occurrence. It examined coals of the Cracow Sandstone Series, the Mudstone Series, the Upper Silesian Sandstone Series, and the Paralic Series from depths ranging from about 350 m to 1200 m. The authors have shown that effective porosity of the Upper Silesian coals changes for particular stratigraphic groups and assumes values from a few to a dozen or so per cent, while compression strength from several to several dozen megapascals. It has been observed, from a chronostratigraphic perspective, that there is a shifting of the upper and lower limits of intervals of porosity variations towards higher values for younger coals. With the increase in compression strength, value of porosity in particular stratigraphic groups generally decreases. However, no regular changes were observed inmean, uniaxial compressive strength with the increase in the age of subsequent stratigraphic groups. On the other hand, for bright coal and semi-bright coal, a visible decrease in compression strength with the depth of deposition of strata was observed.
W artykule przedstawiono wartości porowatości i wytrzymałości na ściskanie węgli kamiennych z obszaru Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zmiana stopnia uwęglenia, który wynika z przemian materii węglowej w procesie uwęglenia, jest źródłem wielu zmian w strukturze węgla. Zmiany te wpływają na wartość parametrów fizycznych, w tym na wartość porowatości i wytrzymałości. Porowatość i wytrzymałość na ściskanie zmieniają się ze stopniem uwęglenia, który wynika z głębokości zalegania. Przedstawione w artykule wartości porowatości efektywnej węgli i ich wytrzymałość zostały opracowane z uwzględnieniem chronologii wiekowej pokładów węgla i głębokości ich występowania. Przebadano węgle krakowskiej serii piaskowcowej, serii mułowcowej, górnośląskiej serii piaskowcowej i serii paralicznej, z głębokości od około 350 m do około 1200 m. Autorzy wykazali, że porowatość efektywna węgli górnośląskich zmienia się dla poszczególnych grup stratygraficznych i przyjmuje wartości od kilku do kilkunastu procent a wytrzymałość na ściskanie od kilkunastu do kilkudziesięciu megapaskali. Zaobserwowano, w ujęciu chronostratygraficznym, przesuwanie się górnej i dolnej granicy przedziałów zmienności porowatości w kierunku wyższych wartości dla węgli młodszych. Ze wzrostem wytrzymałości na ściskanie wartość porowatości w poszczególnych grupach stratygraficznych generalnie maleje. Nie zaobserwowano natomiast regularnych zmian średniej wytrzymałości na jednoosiowe ściskanie ze wzrostem wieku kolejnych grup stratygraficznych. Dla węgla błyszczącego i półbłyszczącego wykazano natomiast wyraźny spadek wytrzymałości na ściskanie z głębokością zalegania pokładów.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 4; 151-166
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The fluid flow modeling procedure including a critically stressed fracture analysis of coalbed methane reservoir: a case study of Upper Silesian Coal Basin, Poland
Autorzy:
Kępiński, Michał
Ryder, Paweł
Dudek, Jacek
Podsobiński, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2202858.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
coal bed methane
critically stressed fractures
fractures
fracturing treatment
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The geomechanical modeling turned out to be an essential component of the hydrocarbon exploration assisting reduction of risk of drilling issues and optimization of hydraulic fracturing treatment. This study provides a workflow of critically stressed fracture (CSF) analysis dedicated for coal layers. The main focus of the paper is applying the 1D mechanical models and following modelling of hydraulic fracturing treatment to describe the fracture behavior under the impact of the stresses at the wellbore scale. Another objective of presented study is demonstration of benefits of 1D and 3D CSF analysis to understand fracture contribution to gained volume of hydrocarbon after fracturing of coal seam. Interpretation of fracture orientation and their behavior is vital to effective development of coal bed methane (CBM) resources as the CSF can be responsible for considerable part of CBM production. Natural fractures and faults contribute to fluid flow through rock. It is often noted that natural fractures may not be critically stressed at ambient stress state. However, during stimulation the optimally oriented natural fracture sets have an inclination to become critically stressed. Hence, understanding of the recent stress state and fracture orientations is significant for well planning and fracturing design. The outcome of this study are comprehensive 1D mechanical Earth models (MEMs) for analyzed wells and explanation of behavior of identified CSF under variable stress state as well as understanding of the connectivity of natural fractures within zone subjected to fracturing treatment.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2023, 49, 1; 53--70
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ uwarunkowań geologicznych i gazowych na kształtowanie się zagrożenia wyrzutami gazów i skał w górnośląskim zagłębiu węglowym
Impact of geological and gas determinants on the formation of rock and gas outburst hazard in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Krauze, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340605.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
GZW
wyrzut gazu
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
zagrożenie
Upper Silesian Coal Basin
squealer
hazard
Opis:
W artykule omówiono uwarunkowania tektoniczne i gazowe oraz wyniki badań predyspozycji wyrzutowych węgla, pozwalające na określenie potencjalnych miejsc zagrożenia wyrzutowego w południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przedstawiono analizę wyników badań własności sorpcyjnych na próbkach węgla z dwóch kopalń zagrożonych wyrzutami metanu i skał, tj. KWK Pniówek i KWK Brzeszcze oraz porównawczo na próbkach z KWK Bogdanka S.A., w której jest eksploatowane słabo metanowe złoże. Analizie poddano również inne uwarunkowania, mogące być pomocne w ocenie kształtowania się zagrożenia wyrzutami metanu i skał. Artykuł jest wynikiem realizacji projektu badawczego nr 4T12A01027 pt. "Uwarunkowania strukturalne i hydrogeochemiczne zjawisk gazogeodynamicznych w kopalniach południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego", finansowanego przez Komitet Badań Naukowych. Inspiracją do zajęcia się tematyką był wyrzut metanu i skał, jaki wystąpił w dniu 23.08.2002 r. w KWK Pniówek - największy w historii kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (Krause, Chrószcz 2002). W czasie realizacji projektu w dniu 22.11.2005 roku zaistniał kolejny wyrzut metanu i skał w KWK Zofiówka, w wyniku którego śmierć poniosło trzech górników (Krause 2006). Badania, wykonywane w ramach realizacji projektu dotyczyły poszukiwania dodatkowych kryteriów warunkujących poprawę bezpieczeństwa podczas prowadzenia robót górniczych w warunkach występowania zagrożenia wyrzutami metanu i skał.
The article relates to tectonic and gas determinants and investigation results of coal outburst predispositions allowing to determine potential sites of outburst hazard in the south-western part of the Upper Silesian Coal Basin. The analysis of results of sorptive property tests on coal samples from two mines prone to rock and methane outbursts, i.e. Pniówek Colliery and Brzeszcze Colliery were presented, and comparatively on samples from the Bogdanka JSC Colliery, where a low-gassy deposit is mined. Subject to analysis were also other determinants that could be helpful in the assessment of rock and methane outburst hazard formation. The article is the effect of realisation of the research project No 4T12A01027 entitled: "Structural and hydrogeochemical determinants of gasogeodynamic phenomena in mines of the south-western part of the Upper Silesian Coal Basin, financed by the Committee of Scientific Research. The involvement inspiration relating to this problem was a methane and rock outburst, which took place on 23rd August 2002 in the Pniówek Colliery, the biggest in the history of mines of the Upper Silesian Coal Basin (Krause, Chrószcz 2002). During the realisation of the project on 22nd November 2005 occurred a subsequent methane and rock outburst in the Zofiówka Colliery, where three miners were killed (Krause 2006). The investigations, carried out in the framework of project realisation, concerned the search for additional criteria conditioning safety improvement during mining activity conducting in conditions of methane and rock outburst hazard occurrence.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2007, 2; 65-74
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
System węglowodorowy z gazem ziemnym w centralnych strefach basenu – zastosowanie jako koncepcji poszukiwawczej w karbońskim basenie górnośląskim
Basin Centered Gas System – application as an exploration concept in the Carboniferous Upper Silesian Basin
Autorzy:
Poprawa, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1835154.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
zwięzła skała zbiornikowa
system z gazem w centrum basenu
basen górnośląski
seria paraliczna
tight reservoirs
Basin Centered Gas System
Upper Silesian Basin
Paralic Series
Opis:
System naftowy z gazem w centrum basenu (BCGS) ma charakter niekonwencjonalnych, regionalnych akumulacji gazu ziemnego. W systemie takim strefa głęboko zalegających zwięzłych skał zbiornikowych, nasyconych gazem, w górę powierzchni strukturalnych przechodzi stopniowo w strefę o konwencjonalnym wykształceniu, nasyconą wodami złożowymi. BCGS wymaga, by skała zbiornikowa nadścielała, lub przeławicała się z dojrzałymi skałami macierzystymi, zaś mechanizmem uszczelnienia jest niska przepuszczalność formacji zbiornikowej. Nie wymaga on obecności pułapek złożowych. Model ten jest tu użyty w odniesieniu do karbońskiego basenu górnośląskiego (BGŚ), który pozostaje globalnie unikalnym przykładem basenu nieomal niezbadanego pod kątem możliwości występowania złóż węglowodorów. Model ten nie może być obecnie bezpośrednio zweryfikowany z uwagi na brak odpowiednio głębokich otworów wiertniczych w kluczowej, centralnej części BGŚ (rejon Rybnik–Żory–Tychy–Mikołów). Zakłada on zwięzłe wykształcenie skał potencjalnie zbiornikowych na głębokościach 3500÷5000 m. Rolę skał zbiornikowych pełnić w tym przypadku mogą pakiety piaskowców serii paralicznej, a w mniejszym stopniu również górnośląskiej serii piaskowcowej, cechujące się dużą miąższością i znaczną regionalną rozciągłością. Utwory tych serii w centralnej części BGŚ zawierają ponadto pokłady węgla kamiennego oraz pakiety łupków węglowych, stanowiące efektywną skałę macierzystą dla gazu ziemnego. Główny czynnik ryzyka poszukiwawczego stanowi czas generowania węglowodorów: im starszy tym większe prawdopodobieństwo rozformowania akumulacji gazu ziemnego. W przypadku waryscyjskiego wieku generowania gazu ziemnego w BGŚ prawdopodobieństwo rozformowania jego akumulacji typu BCGS należy uznać za wysokie. Ponadto elementami ryzyka poszukiwawczego są możliwość przegrzania skał macierzystych, a także duży zakres niepewności co do wykształcenia własności petrofizycznych skał zbiornikowych. Możliwe, prognostyczne zasoby wydobywalne tego typu akumulacji w BGŚ wstępnie określono na około 100÷250 mld m3. Weryfikacja omawianego modelu oraz związanych z nim zasobów gazu zamkniętego warunkowana jest odwierceniem głębokich otworów poszukiwawczych.
Basin Centered Gas System (BCGS) is characteristic of numerous unconventional, pervasive tight gas accumulations, where deep gas-saturated tight reservoir passes up-section into its water-saturated conventional zone. In such a system tight reservoir overlies or interbeds with mature source rocks, while the sealing mechanism is the low permeability of the reservoir formation. The system does not require the presence of hydrocarbon traps. This model is applied here to the Carboniferous Upper Silesian Basin (USB), which is one of the few onshore sedimentary basins in the World which has not been explored for oil and gas. The concept cannot be currently verified due to the lack of deep boreholes in the central part of the USB (region: Rybnik–Żory–Tychy–Mikołów). It requires tight reservoir properties at depths of 3500÷5000 m. The reservoir formations are the sandstone of the Paralic Series, and to a lesser degree also of the Upper Silesian Sandstone Series, characterized by immense thickness and considerable lateral reach. Both Series at that depth interval contain also coal seams and coal shale, being effective gas source rock. The key exploration risk is the timing of gas generation: the older the generation, the higher the risk of gas release. In the case of the Variscan generation, recent preservation gas in the form of BCGS accumulations is unlikely. Other risk factors are possible source rocks overmaturation and uncertainty as for the reservoir’s petrophysical properties. Possible prospective resources of the BCGS accumulations in the USB were preliminarily estimated for approx. 100÷250 Bcm. Validation of the model of the BCGS being developed in the USB, as well as verification of the resources related to it, requires drilling new deep exploration wells.
Źródło:
Nafta-Gaz; 2018, 74, 12; 871-883
0867-8871
Pojawia się w:
Nafta-Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czynniki kształtujące środowisko hydrogeologiczne czwartorzędowego piętra wodonośnego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Factors controlling the hydrogeological environment of the Quaternary aquifer in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Różkowski, A.
Różkowski, K.
Sołtysiak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062366.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
czwartorzęd
środowisko hydrogeologiczne
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Quaternary
hydrogeological environment
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Opis:
W pracy zostały rozpatrzone czynniki kształtujące środowisko hydrogeologiczne czwartorzędowego piętra wodonośnego na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W rozważaniach uwzględniono wpływ zarówno czynników naturalnych, jak i działalności człowieka na środowisko wodne.
The authors determined factors influencing the hydrogeological environment of the Quaternary aquifer in the Upper Silesian Coal Basin (USCB). The discussion includes both the impact of geological factors and human activity.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2013, 456 Hydrogeologia z. 14/2; 513--517
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości zastosowania wybranych metod oceny podatności na zmiany w środowisku gruntowo-wodnym w północno-wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
The possibility of using some methods of assessment of susceptibility of the groundwater environment to mining-induced changes in the north-eastern part of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Góra, S.
Szczepański, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063231.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
DRASTIC
GLA
PI
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
GZW
vulnerability assessment
Upper Silesian Coal Basin
USCB
Opis:
Wieloletnia działalność górnictwa na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego spowodowała znaczne przekształcenia środowiska naturalnego, włączając środowisko wód podziemnych. Kopalnie węgla likwidowane poprzez częściowe lub całkowite zatopienie stwarzają zagrożenie dla jakości wód podziemnych nieuwzględniane dotąd w ocenach podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie. W artykule przedstawiono wpływ górniczych przekształceń środowiska na możliwość zastosowania wybranych metod oceny podatności w obrębie północno-wschodniej części GZW.
Long-term mining activity in the USCB caused significant transformation of the environment, including the groundwater environment. Coal mines abandoned by partial or total flooding generate hazard for groundwater quality that has not been so far taken into consideration in groundwater vulnerability assessment methods. The authors present the above-mentioned issue for the hydrogeologically out-ropped sub-region of the USCB, including consideration of coal mine abandoning and partial flooding.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 115-119
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Występowanie fosforu w węglu kamiennym
Occurence of phosphorus in hard coal
Autorzy:
Olkuski, T.
Ozga-Blaschke, U.
Stala-Szlugaj, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216181.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
fosfor
minerały fosforu
węgiel kamienny
GZW
phosphorous
phosphorus minerals
hard coal
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule przedstawiono zagadnienie występowania fosforu w węglu. W oparciu o studia literaturowe scharakteryzowano fosfor, nie tylko jako pierwiastek powszechnie występujący w organizmach żywych, w komórkach zwierzęcych i roślinnych, a także w kościach, lecz przede wszystkim jako nieodłączny składnik węgla. Pokazano genezę występowania fosforu w węglu. Zwrócono uwagę na przechodzenie fosforu bezpośrednio z roślinności tworzącej węgiel, jak również przez infiltrację wód przez paleotorfowisko, procesy terygeniczne i wulkanogeniczne. Fosfor w roślinach może podlegać mineralizacji poprzez działanie grzybów i bakterii. Tego typu procesy utleniania prowadzą do tworzenia się macerałów inertnych w węglu. Poddano też analizie rozkład fosforu w węglu. Może on mieć różnoraki charakter, fosfor może być związany z substancją organiczną lub nieorganiczną. Nie znaleziono natomiast korelacji pomiędzy zawartością fosforu w węglu a współczynnikiem refleksyjności witrynitu, będącym miarą stopnia metamorfizmu. Porównano wyniki badań wielu naukowców zajmujących się problematyką występowania pierwiastków śladowych w węglach zarówno polskich jak i zagranicznych. Omówiono minerały fosforu znajdujące się w węglu. Podstawowe to: goyazyt, gorceixyt, crandalit, ksenotym, monacyt i apatyt. Niektóre minerały związane są z tonsteinami, co może świadczyć o ich pochodzeniu wulkanicznym. Zasadniczą część artykułu, poświęcono zawartości fosforu w węglu. Przedstawiono zawartość fosforu w węglach pochodzących z różnych zagłębi węglowych w świecie, między innymi z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, RPA, Indii, Japonii, dawnego ZSRR, Kanady oraz Polski. Przedstawiono również zawartość fosforu w popiołach węglowych oraz w różnych rodzajach skał osadowych towarzyszących złożom węgla. Na podstawie licznych badań stwierdzono, że średnia zawartość fosforu w światowych węglach wynosi 500 ppm, co tylko nieznacznie odbiega od średniej zawartości fosforu w polskich węglach - 404 ppm. Maksymalna zawartość fosforu występuje w węglach indyjskich i wynosi 5640 ppm. W dalszej części artykułu przedstawiono zawartość fosforu w węglach GZW z podziałem na serie litostratygraficzne, pokłady bilansowe oraz łupki węglowe. Pokazano także zawartość fosforu w węglach kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. będącej producentem węgli koksowych. Jak wiadomo, zawartość fosforu w węglu koksowym jest jednym z podstawowych parametrów świadczących o jego wartości użytkowej, w związku z czym znajomość tego parametru ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia sprzedaży węgla koksowego.
Occurrence of phosphorus in hard coal has been discussed in the present study. Based on literature, the phosphorus has been characterized not only as element occurring in live organisms, animal and plant cells, in bonds, but first of all, as inseparable constituent of hard coal. Origin of the phosphorus occurrence in hard coal has also been discussed. The attention was paid not only at phosphorus delivery from the plants forming the coal, but also at the problem of water infiltration though peat-bog, as well as terrigene and volcanic processes. Phosphorus occurring in plants can be exposed to mineralization accompanied with fungus and bacteria activity. Such type of oxidation leads to formation of neutral macerals in coal. A problem of phosphorus decomposition in coal was also examined. The decomposition can be run in differentmodes. Phosphorus presence can be related with organic or inorganic substance. However, correlation between phosphorus content in coal and vitrinite reflexivity, being a metamorphism measure, was not proved. Various examination results cited by various scientists involved in problems of the trace element occurrence in coals occurring in Poland, and through over the World, were compared. Phosphorus minerals occurring in hard coal, mainly: goyazyt, gorceixyt, crandalcit, xenotime, monzite and apatite, were also discussed. Origin of some minerals is related with tonstein, what can prove their volcanic origin. Problem of the content of phosphorus in hard coal comprises fundamental part of the article. Content of phosphorus in hard coal derived from various coal basins, among the others from USA, Great Britain, Australia, RPA, India, Japan, and Russia, has been also discussed. Content of phosphorus in coal ashes and various types of sedimentary rocks accompanying coal deposits, has also been presented. Based on numerous examinations it has been proved that the mean phosphorus content in worldwide coals amounts for 500 ppm, what only slightly differs from the phosphorus content observed in Polish coals - 404 ppm. Maximal phosphorus content was observed in India coals, amounting for 5640 ppm. Phosphorus content in coals from the Upper Silesian Coal Basin, including classification into lithostratigraphic series, balance beds and coal shales, has been presented in the next part of the present study. Phosphorus content in coals exploited by Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. producing coking coal, was also presented. As commonly known, phosphorus content in coking coal is an important factor of its usability, thus this parameter is a critical factor for sale of the coking coal.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2010, 26, 1; 23-35
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geochemistry of the carboniferous coal-bearing series and the miocene cover within the Upper Silesian Coal Basin - a case study
Geochemia karbonu produktywnego i miocenu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - studium przypadku
Autorzy:
Krzeszowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29278274.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Miocene
Carboniferous
USCB
Upper Silesian Coal Basin
chemostratigraphy
GZW
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
karbon
miocen
chemostratygrafia
Opis:
This paper presents geochemical data for 171 core samples of the Carboniferous coal-bearing series and the Miocene cove from the central part of the Upper Silesian Coal Basin. Major oxide concentrations (Al2O3, SiO2, Fe2O3, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, K2O, MnO, TiO2, and Cr2O3) were obtained using XRF. Trace and major elements (Mo, Cu, Pb, Zn, Ni, Co, U, Cr, V, Mn, As, Th, Sr, Cd, Sb, Bi, Ba, Ti, W, Zr, Ce, Nb, Ta, Be Sc) were analysed ICP-MS. The main goals of this study were to demonstrate the distribution, as well as the stratigraphical variability, of the selected elements and to determine whether chemostratigraphy tools could be effectively applied to analyze Carboniferous and Miocene deposits of the USCB. Geochemical studies have shown showed different geochemical features of the samples from the Carboniferous and the Miocene. The diversity is mainly expressed in the enrichment of Miocene sediments in Ca and Sr related to biogenic carbonate material. It was also stated that the concentrations of trace elements associated with the detrital fraction, such as Zn, Cr, Co, Ba, Ti, Zr, Nb, and Sc show slightly higher values in Carboniferous sediments. On the basis of the content of Ti, Zr, and Nb, as well as ratios such as Th/U, Zr/Th, Ti/Zr, and TiO2/K2O, units with different inputs of the terrigenous fraction can be identified in both Carboniferous and Miocene formations. The paper shows that chemostratigraphy can be used as a stratigraphic and correlation tool for the Carboniferous and the Miocene deposits of the USCB.
W pracy przedstawiono dane geochemiczne dla 171 próbek skał osadowych z karbońskiej serii węglonośnej i pokrywy mioceńskiej z centralnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Udziały głównych tlenków (Al2O3, SiO2, Fe2O3, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, K2O, MnO, TiO2 i Cr2O3)oznaczono za pomocą XRF. Pierwiastki główne i śladowe (Mo, Cu, Pb, Zn, Ni, Co, U, Cr, V, Mn, As, Th, Sr, Cd, Sb, Bi, Ba, Ti, W, Zr, Ce, Nb, Ta, Be i Sc) analizowano przy pomocy ICP-MS. Głównym celem badań była analiza koncentracji i zmienności stratygraficznej wybranych pierwiastków głównych i śladowych, jak również ocena możliwości stosowania chemostratygrafii w analizie karbońskich i mioceńskich osadów GZW. Badania geochemiczne wykazały odmienne właściwości geochemiczne próbek z karbonu produktywnego oraz miocenu. Zróżnicowanie to wyraża się głównie wzbogaceniem osadów miocenu w Ca i Sr, związane z biogenicznym materiałem węglanowym. Stwierdzono również, że stężenia pierwiastków śladowych, związanych z frakcją detrytyczną, takich jak: Zn, Cr, Co, Ba, Ti, Zr, Nb, Sc, wykazują nieco wyższe wartości w osadach karbonu. Na podstawie koncentracji pierwiastków Ti, Zr i Nb oraz wskaźników geochemicznych Th/U, Zr/Th, Ti/Zr, TiO2/K2O można zidentyfikować jednostki o różnym udziale frakcji terygenicznej, zarówno w osadach karbonu i miocenu. W pracy wykazano, że chemostratygrafia może być z powodzeniem wykorzystywana jako narzędzie stratygraficzne i korelacyjne dla utworów karbonu i miocenu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2023, 39, 4; 107--122
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Petrographic and facies characteristics of coal from the Załęże and Ruda Beds (upper Namurian, Westphalian A) in the area of Zebrzydowice; Upper Silesian Coal Basin
Charakterystyka petrograficzna i facjalna węgla z warstw załęskich i rudzkich s.s. (namur górny, westfal A) w rejonie Zebrzydowic; GZW
Autorzy:
Misiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216442.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
karbon
petrologia węgla
facje
Upper Silesian Coal Basin
Carboniferous
coal petrology
facies
Opis:
Odwierty Z-1/11 i Z-2/12 zlokalizowane są na północ od obszaru górniczego zlikwidowanej kopalni Morcinek – usytuowanej koło Cieszyna, przy granicy Polsko-Czeskiej (rys. 1). Pokłady węgla, w tym rejonie, występują w utworach węglonośnych karbonu w obrębie północno-zachodniej części niecki głównej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. W profilach badanych odwiertów opróbowano ławice węgla występujące w 11 interwałach w otworze Z-1/11 i 14 odcinkach w otworze Z-2/12 (rys. 2). Wykonane badania petrograficzne węgla pozwoliły na oznaczenie stopnia uwęglenia na podstawie pomiarów refleksyjności. Pomierzona refleksyjność średnia (Ror) w otworze Z-1/11 wynosi 0,81%, a w otworze Z-2/12 – 0,84% i wskazuje na zbliżony stopień uwęglenia w obydwu badanych odwiertach, który odpowiada zgodnie z polską normą PN-82/G-97002 węglowi gazowemu o wyróżniku 33. Zgodnie z International Classification of In-Seam Coal na podstawie składu petrograficznego węgiel w obu badanych odwiertach określono jako humusowy. Ze względu na stopień uwęglenia, mierzony wskaźnikiem refleksyjności (Ror) węgiel określono jako medium-rank C (orto-bituminous). Pod względem zawartości popiołu węgiel z poszczególnych pokładów lokuje się w bardzo szerokim zakresie zmienności od high grade coal poprzez medium-low-very low grade coal aż do carbonoceus rock. [...]
The Z-1/11 and Z-2/12 drillings are located north of the closed „Morcinek” coal mine – situated near Cieszyn, close to the Polish-Czech border (Fig. 1). The coal seams in the area are found in Carboniferous coal-bearing formations within the north-western part of the main basin, which is the central part of the Upper Silesian Coal Basin. The profiles of examined drillings included the samples of coal occurring in 11 intervals in the Z-1/11 drilling and 14 sections in the Z-2/12 drilling (Fig. 2). Petrographic studies of coal seams from the Z-1/11 and Z-2/12 drillings allowed to identify the rank of coal on the basis of reflectance measurements. Random reflectance (Ror) of collotelinite in the Z-1/11 drilling is 0.81%, while in the Z-2/12 drilling it is 0.84%. Measured values indicate similar coal rank in both drillings, which corresponds to – according to Polish standard PN-82/G-97002 – gas coal type 33. According to the International Classification of In-Seam Coal, and therefore on the basis of petrographic composition, the coal from both boreholes has been identified as humic coal. On the basis of the rank of coal, measured using the random reflectance (Ror), the coal has been identified as medium-rank C (ortho- bituminous). In terms of ash content, coal from the individual seams has a very high variability, ranging from high grade coal through medium-low-very low grade coal up to carbonoceus rock. [...]
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2013, 29, 4; 169-182
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Toxic elements in carboniferous sedimentary rocks from the Upper Silesian Coal Basin
Pierwiastki toksyczne w karbońskich skałach osadowych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Autorzy:
Kokowska-Pawłowska, Magdalena
Krzeszowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2203299.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
toxic elements
geochemical composition
Upper Silesian Coal Basin
pierwiastki toksyczne
skład geochemiczny
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Opis:
Trace elements contained in rocks, especially those classified as potentially toxic elements (PTEs), can be largely harmful. Knowledge of the geochemical composition of waste is of great importance due to the potential possibility of contamination with these elements in the environment. The paper presents the geochemical characteristics of the sedimentary rocks from the Carboniferous coal-bearing series of the USCB. The present study used data for 120 samples from borehole WSx representing Zaleskie layers and Orzeskie layers within the Mudstone Series (Westphalian A, B). Major oxide concentrations (Al2O3, SiO2, Fe2O3, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, K2O, MnO, TiO2, Cr2O3, Ba) were obtained using an X-ray fluorescence spectrometry. The concentration of potentially toxic elements (Be, Sc, V, Cr, Co, Ni, Cu, Zn, As, Rb, Sr, Zr, Mo, Cd, Sn, Sb, Ba, W, Tl, Pb, Bi, Th, and U) was analyzed using inductively-coupled plasma mass spectrometry. As there are no relevant standards for the content of toxic elements in post-mining waste stored in dumps, the concentrations of elements were compared to their share in the Upper Continental Crust. Most elements, such as B, Sc, V, Cr, Ni, Cu, Zn, As, Sb, W, Tl, Pb, Bi, Th, and U had higher mean concentrations than those of the Upper Continental Crust (UC). Concentrations of the analyzed toxic elements in the studied samples did not exceed permissible values for soils, therefore they are not a potential threat to the environment. The results of the Pearson correlation analysis showed differing relationships among the analyzed toxic elements in the studied samples.
Pierwiastki śladowe zawarte w skałach, zwłaszcza te zaliczane do pierwiastków potencjalnie toksycznych (PTE), mogą być w dużej mierze szkodliwe. Znajomość składu geochemicznego odpadów ma duże znaczenie ze względu na potencjalne możliwości zanieczyszczenia środowiska tymi pierwiastkami. W pracy przedstawiono geochemiczną charakterystykę skał osadowych z serii węglonośnej GZW. W niniejszej pracy wykorzystano dane dla 120 próbek z otworu wiertniczego WSx reprezentujące warstwy zaleskie i orzeskie Serii Mułowcowej (westfal A, B). Stężenia głównych tlenków (Al2O3, SiO2, Fe2O3, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, K2O, MnO, TiO2, Cr2O3, Ba) oznaczono metodą fluorescencji rentgenowskiej. Stężenie pierwiastków potencjalnie toksycznych (Be, Sc, V, Cr, Co, Ni, Cu, Zn, As, Rb, Sr, Zr, Mo, Cd, Sn, Sb, Ba, W, Tl, Pb, Bi, Th, i U) analizowano za pomocą spektrometrii mas z plazmą sprzężoną indukcyjnie. Ze względu na brak odpowiednich norm dotyczących zawartości pierwiastków toksycznych w odpadach pogórniczych składowanych na składowiskach porównano stężenia pierwiastków z ich udziałem w górnej części skorupy ziemskiej (UC). Większość pierwiastków, takich jak B, Sc, V, Cr, Ni, Cu, Zn, As, Sb, W, Tl, Pb, Bi, Th i U, miała wyższe średnie koncentracje niż koncentracje w górnej części skorupy ziemskiej Stężenia analizowanych pierwiastków toksycznych w badanych próbkach nie przekraczały wartości dopuszczalnych dla gleb, dlatego nie stanowią potencjalnego zagrożenia dla środowiska. Wyniki analizy korelacji Pearsona wykazały różne zależności między analizowanymi pierwiastkami toksycznymi w badanych próbach.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2023, 39, 1; 63--86
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phenomena at interface of saline aquifer and claystone caprock under conditions of CO2 storage
Autorzy:
Labus, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/191188.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geologiczne
Tematy:
aquifer CO2 sequestration
gas–rock–water interactions
caprock reactivity
geochemical modelling
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
When modelling the impact of the hydrogeochemical processes of CO2 sequestration on the contact zone of a saline sandstone aquifer and a claystone caprock in the Upper Silesian Coal Basin, small decreases in porosity were noted, visible mainly in the aquifer rocks. They were due to the degradation of kaolinite, albite and muscovite, and the recrystallization of K-feldspar and quartz. The porosity of the caprock remained almost unchanged, which was to the advantage of the integrity of the repository. In major parts of the aquifer and caprock zone, the mineral trapping of CO2 has beneficial effects, but at the interface of the aquifer and the insulating layer, in the basal part of the caprock, a release of carbon dioxide may occur temporarily, associated with the dissolution of calcite.
Źródło:
Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2012, 82, 3; 255--262
0208-9068
Pojawia się w:
Annales Societatis Geologorum Poloniae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Methane emissions in selected hard-coal mines of the Upper Silesian Coal Basin in 1997–2016
Autorzy:
Dreger, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/184424.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
total methane emission
hard coal production
methane hazard
specific methane emission
Opis:
Hard coal is extracted in the Upper Silesian Coal Basin (USCB) from deeper and deeper coal seams every year. In 2000, the average depth of coal extraction was 600 m, in 2010 – 700 m, but in the last two years (2016–2017) this has been extended to a depth of 770 m. The USCB is not homogeneous in layout in terms of methane hazard, but rather very diverse. Therefore, the USCB has been divided into seven gassy regions to show differences in methane danger distribution. Northern and central USCB regions (I, II and III) are the mostly naturally degassed, so the most dangerous gassy conditions are in the IV and V regions, where methane content in coal seams varies from 6 m3/Mg coaldafto above 18 m3/Mg coaldaf. The two westernmost USCB gassy regions (VI and VII) are poorer in methane than the IV and V areas. Six representative coal mines were chosen: Mysłowice-Wesoła, Budryk, Brzeszcze, Pniówek, Marcel and Rydułtowy-Anna based on their high hard coal production and total methane emissions. The reason for the highest methane emission in those regions might be fault tectonics facilitating methane migration and also the thick and continuous Miocene cover constituting a hermetic screen for gases in the southern part of the USCB.
Źródło:
Geology, Geophysics and Environment; 2019, 45, 2; 121-132
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:
Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sedymentacja osadów węglonośnej sukcesji Górnośląskiego Zagłębia Węglowego : kierunki badań i aktualny stan wiedzy
Sedimentation of the coal-bearing succession in the Upper Silesia Coal Basin: research trends and the current state of knowledge
Autorzy:
Gradziński, R.
Doktor, M.
Kędzior, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074364.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
sedymentologia
węglonośna sukcesja
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
sedimentation
coal-bearing succession
Pennsylvanian
Upper Silesian Coal Basin
Polska
Opis:
The coal-bearing succession in the Upper Silesia Coal Basin consists of molasse deposits filling a flexural foredeep basin. Analysis of lithofacies in cores from deep boreholes revealed the presence of depositional environments typical of alluvial plains and coastal (in a broad sense) environments. Accumulation compensated regional subsidence, so that general depositional surface remained nearly flat. The higher part of the csuccession was laid in fluvial systems, while the lower part mostly in fluvial systems and subordinately in complex coastal systems. Reconstruction of depositional architecture has shown lateral variation in thickness and extent of individual lithosomes, and also pointed to the role of peat-compaction control in shaping their 3D geometry. Sedimentation was controlled by both autigenic and allogenic factors.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2005, 53, 9; 734-741
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Neotectonic structures of the Upper Silesian region, south Poland
Autorzy:
Lewandowski, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2026801.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
neotectonics structures
glacioisostatic movements
tectonic fracture zones
induced seismicity
Carpathian Foredeep
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Opis:
Neo tec tonic struc tures of the Up per Sile sia that origi nated dur ing the last 5 Ma (Plio cene and Qua ter nary) over lap Mio cene gra bens and horsts of the Car pa thian Fore deep. They had been re ac ti vated in Plio cene as an ef fect of the young Al pine up lift of the Car pa thian Fore deep. It is pos tu lated that ice- sheet de rived com pac tion of a thick Mio cene de pos its was the most sig nifi cant agent of the de vel op ment of neo tec tonic de pres sions. Gla cioi so stasy of mo bile bed - rock struc tures was pre suma bly also an im por tant com po nent of ver ti cal move ments. The am pli tude of neo tec tonic move ments is es ti mated to 40–100 m, bas ing on DEM map analy sis, analy sis of sub- Quaternary struc tural maps, and the Pleis to cene cover thick ness. The present- day tec tonic phe nom ena are gen er ated by mining- induced seis mic ity. These are con nected with stress re laxa tion in the deep bed rock thrust zones of the Up per Sile sian Coal Ba sin.
Źródło:
Studia Quaternaria; 2007, 24; 21-28
1641-5558
2300-0384
Pojawia się w:
Studia Quaternaria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja stopnia uwęglenia utworów górnokarbońskich w obszarze górniczym "Janina" w Libiążu we wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW)
Coalification history of the Upper Carboniferous sediments in the mining area "Janina" in Libiąż (eastern part of the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Botor, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183421.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW)
uwęglenie
modelowanie dojrzałości termicznej
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
coalification
maturity modelling
Opis:
Maturity modelling of the Upper Carboniferous sediments has been performed in order to explain the coalification history. Assuming 2000 m eroded overburden of the post-Stephanian sandstones paleoheat flow was 51 mW/m2 in the latest Carboniferous time. The major coalification processes were likely occurred in the latest Carboniferous, and later a Mesozoic overprinting likely due to fluid migration was not significant for the organic matter maturity.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 2/1; 105-113
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kryteria oceny ekonomicznej efektywności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego
Evaluation criteria for economic efficiency of exploitation in the residual hard coal deposits
Autorzy:
Bijańska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/325354.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
eksploatacja węgla kamiennego
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
ryzyko ekonomiczne
coal exploitation
Upper Silesian Coal Basin
economic risk
Opis:
W artykule przedstawiono wybrane problemy związane z oceną ekonomicznej efektywności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu wskazano kryteria oceny, które są najczęściej wykorzystywane w praktyce gospodarczej, a także te, które można zastosować w górnictwie. Następnie zaproponowano metody uwzględniające wybrane kryteria, które umożliwiają dokonanie oceny opłacalności eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego. Przedstawione rozważania są wynikiem realizacji projektu badawczego własnego pt. „Badanie możliwości technicznych i uwarunkowań ekonomicznych dla projektowania eksploatacji resztkowych złóż węgla kamiennego w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego".
The publication presented selected problems related to the evaluation of exploitation in the residual hard coal deposits. Based on the literature review indicated the evaluation criteria that are most commonly used in business practice, as well as those that can be used in coal mining. After that proposed methods, taking into account the selection criteria, which allows to assess the exploitation in the residual coal deposits profitability. Presented considerations are the result of own research project „The study of the technical possibilities and economic factors for the exploitation in the residual hard coal deposits design in the mines of the Upper Silesian Coal Basin".
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2012, 60; 7-25
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paoliida, a putative stem-group of winged insects: Morphology of new taxa from the Upper Carboniferous of Poland
Autorzy:
Prokop, J.
Krzeminski, W.
Krzeminska, E.
Wojciechowski, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22332.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Paoliida group
winged insect
morphology
Upper Carboniferous
Polska
Insecta
Neoptera
Protoptera
Paoliidae
wing articulation
Langsettian
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
New representatives of a stem group Paoliida attributed to family Paoliidae (Insecta: Protoptera) are described from the Upper Carboniferous (Langsettian) sphero−sideritic concretions of the Upper Silesian Coal Basin (USCB) in Poland. Zdenekia silesiensis sp. nov. is based on forewing venation and supplemented by material of isolated hindwing similar in venation pattern. Darekia sanguinea gen. et sp. nov. differs from all other paoliid genera by the presence of a short contact between veins MP and CuA behind the division CuA and CuP. Composition of insect fauna exhibits high abundance of paoliid insects in the early Late Carboniferous ecosystems known also from other European localities such as Hagen Vorhalle in Ruhr Basin (Germany), and South Limbourg (Belgium and the Netherlands). It is the first record of true paoliids from the Polish part of paralic USCB supplementing a single historical record of Stygne roemeri considered as a taxon closely related to Paoliidae. The high abundance of paoliid insects from sphero−sideritic concretions in Sosnowiec and coal deposits previously known from the Czech part of Upper Silesian Coal Basin indicates considerable similarity of both faunas supported as well by their close stratigraphical correlation. Morphology of basal wing parts with remnants of articular sclerites preserved supports neopteran relationships of paoliids. Discovery of the first paoliid immature wing is reported suggesting similar living habitat for larvae and adults.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2012, 57, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwarunkowania geologiczno-złożowe, górnicze i środowiskowe przedeksploatacyjnego odzysku metanu z pokładów węgla kierunkowymi otworami powierzchniowymi w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Geological, mining and environmental conditions for pre-mine recovery of coalbed methane using surface directional wells in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Jureczka, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394477.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
metan z pokładów węgla
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
otwory kierunkowe
coalbed methane
Upper Silesian Coal Basin
horizontal wells
Opis:
W polskich zagłębiach węglowych metan z pokładów węgla do tej pory nie był przedmiotem eksploatacji przemysłowej. Rozwój technologii wierceń horyzontalnych otwiera nowe perspektywy dla jego eksploatacji, zwłaszcza w GZW. W złożach eksploatowanych lub przewidzianych do eksploatacji istotne znaczenie ma wyprzedzające odmetanowanie pokładów węgla, które pozwoli na wcześniejsze ujęcie cennego surowca energetycznego, a następnie na eksploatację węgla w korzystniejszej sytuacji górniczej i ekonomicznej. Kluczowym zagadnieniem dla rozwoju eksploatacji/odzysku metanu jest rozpoznanie parametrów węgla, które określają jego własności zbiornikowe oraz wprowadzenie pomiarów zawartości metanu resztkowego i desorbowalnego. Zastosowanie amerykańskiej metody USBM pozwoli na dokładniejsze oszacowanie ilości metanu desorbowalnego, możliwego do pozyskania w procesie odmetanowania górotworu, w tym szczególnie do odzysku przedeksploatacyjnego.
Coalbed methane in the Polish coal basins has never been the subject of commercial exploitation. Development of horizontal drilling technology opens new horizons for its production, especially in the Upper Silesian Coal Basin. Pre-mine methane drainage of coal deposits, both currently exploited and scheduled for future use, is vital since it allows for early recovery of this important energy resource as well as future exploitation of coal in more favorable mining and economic conditions. The key concern for the development of exploitation/recovery of methane is the understanding of coal characteristics, which determine its reservoir properties, along with the implementation of residual and desorbed gas measurements. Implementing the American USBM method will enable more accurate estimation of desorbed methane that could be recovered in the process of degasification of coal beds including pre-mine recovery of methane.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2013, 85; 129-141
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emisja gazu z mas skalnych w rejonach zagrożonych wybuchem pyłu węglowego i gazu
Gas emission from rock mass in areas with a hazard of coal and gas outbursts
Autorzy:
Hudecek, V.
Urban, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/317944.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
emisja gazu
metan
pokłady węgla
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
gas emission
methane
coal seams
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Warunki wypływu gazu ze złoża węgla mają duże znaczenie dla określenia czynników związanych z bezpieczeństwem kopalni, w szczególności z możliwością wybuchu gazu. Szacując zasoby gazu w złożach węgla przyjęto założenie, że produkty lotne są produktami końcowymi procesu uwęglania. Proces uwęglania jest skomplikowanym procesem fizyko-chemicznym przejścia materiału roślinnego wraz z domieszkami, którego najważniejszym (z uwagi na jego wykorzystanie) końcowym produktem stałym jest węgiel a w mniejszym produkty ciekłe i gazowe. W artykule przedstawiono wartości współczynnika emisji gazu ze złoża węgla w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim. Prace rozpoczęto od stworzenia bazy danych zawierającej wyniki pomiaru współczynnika emisji gazu przeprowadzonych w 200 punktach pomiarowych. Pomiary zostały przeprowadzone w kopalniach, w czeskiej części Zagłębia Górnośląskiego w czasie około 30 lat, podczas prowadzenia prac udostępniających złoże. W artykule przeprowadzono oszacowanie współczynnika emisji gazu w zależności od kilku czynników (głębokości, stopień uwęglenia, odległości od kontaktu z warstwami karbońskimi). Przedstawiono również osuszanie gazu jako metodę zmniejszenia zagrożenia wybuchem gazu i pyłu węglowego.
Gas conditions play a significant role in problems of the occurrence of anomalous phenomenon of coal and gas outbursts. When assessing coal seams, the primary fact that gaseous products are for the most part the end products of coalification process is used as a basis. This includes complicated physical-chemical transformations of original plant material and other admixtures, at the end of which the main solid (from the point of view of utilisation) product - coal seam and minor gaseous and liquid products are there. In our article we concerned with the assessment of gas emission rate of coal seams in the Ostrava-Karvina Coalfield. I started from the database of almost 200 samples of coal seams, in which gas emission rates had been measured. These works were done in various localities of the Czech part of Upper Silesian Basin (Czech Republic) during drill-hole hard coal exploration in the course of about 30 years. In the article, results of assessment of gas emission rate depending upon other factors (depth, degree of coalification, distance from contact with the Carboniferous and other available factors) will be presented. Moreover, gas drainage as preventive measure to reduce a coal and gas outburst hazard will be mentioned in the article as well.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2010, R. 11, nr 1-2, 1-2; 49-57
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rugosa (Anthozoa) of the Serpukhovian Lower Carboniferous) of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Fedorowski, J.
Machłajewska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/139236.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin
Serpukhovian
Rugosa
taxonomy
relationships
succession
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Serpuchow
rugozy
taksonomia
relacje
sukcesja
Opis:
Two species, Antiphyllum sp. nov. 1 and Zaphrufimia sp. nov. 1, the first corals found in Štur horizon of the upper Malinowickie Beds, Upper Pendleian (E1), are here described. Additional study of the subspecies of Zaprufimia disjuncta show them to be more similar than previously thought. Although they occur mainly in the Enna and Barbara horizons, one specimen of Z. d. serotina comes from the Gabriela horizon. Biozone Zaphrufimia disujncta disjuncta/Z .d. praematura is proposed for the Enna and Barbara horizons. The subzone of Zaphrufimia/Triadufimia of that Biozone, defined by the presence of Triadufimia gen. nov., is restricted to the Enna horizon. As confirmed by the occurrence of Cravenoceratoides edalensis, the new subzone roughly corresponds to the E2b1 ammonite Zone. An Antiphyllum/Ostravaia/Variaxon assemblage Zone is proposed for the coral assemblage of the Gaebler horizon. Cravenoceratoides nitidus present in the Roemer band (Ib) shows it to correlate with the E2b2 ammonite Zone. Comparison with other European regions suggests possible faunal exchange between those areas and the Upper Silesian Coal Basin in Serpukhovian time.
Źródło:
Acta Geologica Polonica; 2014, 64, 1; 13-45
0001-5709
Pojawia się w:
Acta Geologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formacje i struktury solankowe perspektywiczne dla składowania CO2 w regionie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Feasibility study of CO2 storage in saline formations and structures of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Jureczka, J.
Chećko, J.
Krieger, W.
Warzecha, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062838.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
składowanie CO2
poziomy solankowe
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
CO2 storage
saline aquifers
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule przedstawiono ocenę możliwości lokalizacji składowisk CO2 w poziomach solankowych regionu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Na podstawie analizy budowy geologicznej oraz oceny parametrów zbiornikowych, jako potencjalne składowiska wyznaczono trzy poziomy solankowe: dwa w utworach karbonu węglonośnego – w górnośląskiej serii piaskowcowej i krakowskiej serii piaskowcowej oraz jeden w utworach miocenu – w warstwach dębowieckich. Z tych trzech jednostek, najkorzystniejszymi parametrami geologicznymi i hydrogeologicznymi dla składowania CO2 charakteryzują się warstwy dębowieckie. Największy potencjał ma obszar położony na zachód od Bielska-Białej pomiędzy Cieszynem i Czechowicami-Dziedzicami. Obliczone pojemności składowania dla warstw dębowieckich w tym rejonie szacowane są na 40–60 Mt. Utrudnieniem dla składowania CO2 jest fakt, że teren ten w znacznej części pokryty jest obszarami Natura 2000 i parkami krajobrazowymi.
This article presents a study of possible locations for CO2 storage reservoirs in the brine aquifers in the Upper Silesian Coal Basin. Based on the analysis of the geological structure and hydrogeological characteristics three brine aquifers have been designated for possible CO2 storage: two in the Carboniferous deposits – in the Upper Silesian Sandstone Series and Cracow Sandstone Series – and one in the Miocene deposits of the Dębowiec Beds. Among these three series the most adequate conditions for potential CO2 storage are present in the Dębowiec Beds. The most promising area is located to the west of Bielsko-Biała between Cieszyn and Czechowice-Dziedzice. Capacity for CO2 storage in this region is estimated at 40–60 Mt. Because a considerable part of the area is covered by the Nature 2000 protection and landscape parks, some problems may arise for the CO2 storage plans.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 448 (1); 47--56
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena wartości niektórych petrograficznych, fizyczno-chemicznych i geochemicznych wskaźników jakości węgla w serii paralicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego oraz próba znalezienia współzależności pomiędzy nimi
Evaluation the value of some petrographic, physico-chemical and geochemical indicatores of quality of coal in paralic series of the Upper Silesian Coal Basin and attempt to find a correlation between them
Autorzy:
Parzentny, H.
Róg, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216576.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
pierwiastki w węglu
jakość węgla
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
elements in coal
coal quality
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Badaniom poddano 56 pokładowych próbek węgla (z obszarów czynnych i likwidowanych kopalń), reprezentujących serię paraliczną GZW. Ustalono, że badany węgiel cechuje mała zawartość substancji mineralnej (zwłaszcza w warstwach gruszowskich) oraz mała zawartość Ag, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Rb, Sb, Sn, Sr, V i Zn w węglu. Tylko zawartość Mn i Pb w węglu jest większa od ich zawartości w węglu ze złóż świata. Występuje zmienność wartości petrograficznych, fizyczno-chemicznych i geochemicznych wskaźników jakości węgla, między północną i południowo-zachodnią częścią GZW oraz w profilu serii paralicznej. Dzięki znalezionym korelacjom pomiędzy wskaźnikami jakości węgla, stwierdzono istotne różnice w zakresie roli substancji mineralnej i organicznej w koncentrowaniu niektórych pierwiastków śladowych w badanym węglu. Ponadto ustalono, że zwiększaniu się stopnia uwęglenia (wyrażonego przez wzrost wartości R0 lub/i Qsdaf lub/i Cdaf), towarzyszy zmniejszanie się zawartości tlenków głównych pierwiastków w popiele węgla oraz siarki i niektórych pierwiastków śladowych w węglu. Zależność tę odnotowano zarówno w zakresie lateralnej jak i litostratygraficznej zmienności uwęglenia. Potwierdzono istnienie ogólnie znanych wzajemnych zależności pomiędzy wskaźnikami stopnia uwęglenia (R0, Cdaf, Qsdaf, Vdaf) w północnym i południowo-zachodnim rejonie badań oraz w warstwach porębskich i jaklowieckich. Ustalono, że wzrostowi wartości indeksu Rogi (RI) towarzyszy wzrost zawartości P2O5 w popiele węgla z południowo-zachodniego rejonu badań. Jest to prawdopodobnie wynikiem zbieżności zasięgu regionalnej dodatniej anomalii stopnia uwęglenia i dużej zawartości P2O5 w pokładach węgla w SW części GZW. Natomiast zaobserwowane zwiększanie się wartości RI wraz ze zmniejszaniem się zawartości minerałów siarczanowych, Cr i Ni w węglu oraz Na2O w popiele węgla, wynika z dużej roli procesu uwęglania, w dystrybucji głównych i śladowych pierwiastków i substancji mineralnej w węglu.
A total of 56 coal seam samples (from active and closed coal mines) representing USCB Paralic Series, were tested. It was determined that the tested coal has low content of mineral matter (especially in Hruśov Beds) as well as of Ag, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Rb, Sb, Sn, Sr, V and Zn. Only Mn and Pb content in coal is higher than in coal from other deposits around the world. There are differences in the values of physical and chemical, petrographic and geochemical indices of coal quality, between the northern and the south-western part of the USCB and in the profile of the Paralic Series. Thanks to the revealed correlations between the indices of coal quality, significant differences in the role mineral and organic substance play in concentrating some of the trace elements in the tested coal, were determined. Moreover, it was observed that an increase in the rank of coal (expressed with an increase in the value of R0 or/and Qsdaf or/and Cdaf ), accompanies a decrease in the content of oxides of main elements in coal ash as well as sulfur and other trace elements in coal. The dependence was observed both in lateral and stratigraphic differences in the rank of coal. Mutual dependences between the indices of the rank of coal (R0, Cdaf, Qsdaf, Vdaf) in the northern and south-western area of the research and in Poruba Beds and Jaklovec Beds, were confirmed. It was determined that an increase in the value of Roga Index (RI) is accompanied by an increase in P2O5 content in ash of coal from the south-western part of the research area. It is probably a result of concurrence of a regional positive anomaly in the rank of coal and high P2O5 content in coal seams in the south-western part of the USCB. The observed increase in the value of RI, accompanying a decrease in the content of sulfate minerals, Cr and Ni in coal and Na2O in coal ash; results from the role the carbonisation process plays in distributing main and trace elements in the mineral matter of coal.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 1; 51-75
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie zagłębia węgla kamiennego : przegląd informacji i badań geologicznych
A short overview of data on geological investigation of the Polish bituminous coal basins
Autorzy:
Jureczka, J.
Nowak, G. J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075528.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Dolnośląskie Zagłębie Węglowe
Lubelskie Zagłębie Węglowe
warstwy węglonośne
Upper Silesian Coal Basin
Lower Silesian Coal Basin
Lublin Coal Basin
coal-bearing strata
Opis:
Polish bituminous coal basins are associated exclusively with Carboniferous deposits, differing in origin and geological structure. This paper presents only a short review of papers mainly of Polish authors on the geological structure, stratigraphy of coal-bearing deposits, quality of coal, as well as selected aspects of economic geology of three Polish bituminous coal basins: the Upper Silesian Coal Basin (USCB), Lower Silesian Coal Basin (LSCB) and Lublin Coal Basin (LCB). The paper provides also an overview on the investigations made on the interpretations of the origin of Polish coal deposits over the last 20 years with an emphasis on coal facies studies. The paper content is related to the conference entitled "Polish Coal” of the 3 rd Polish Geological Congress, which is planned in Wroclaw in September 2016. This conference covers a broad spectrum of issues such as: geology of coal basins and coal deposits, coal-bed methane, economic geology, petrology and geochemistry of coal, as well as origin, coalification and quality of coal.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2016, 64, 9; 617--630
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Model entropii dla węglonośnych utworów karbonu górnego Zagłębia Górnośląskiego i próba jego geologicznej interpretacji
The model of entropy for the Upper Carboniferous coal-bearing formations in the Upper Silesian Coal Basin and an attempt of its geological interpretation
Autorzy:
Doktor, M.
Krawczyk, A. J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183714.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
entropia
sukcesja węglonośna
górny karbon
Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW)
entropy
coal-bearing successions
Upper Carboniferous
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Opis:
W pracy przedstawiono model entropii dla węglonośnej sukcesji Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Tworzą ją w górnej części osady wyłącznie kontynentalne, związane ze środowiskami fluwialnymi, a w dolnej - paraliczne, gdzie obok osadów kontynentalnych występują utwory związane z szeroko pojmowaną strefą wybrzeża morskiego: przybrzeża, barier piaszczystych, plaż itp. Do badań wybrano 18 otworów wiertniczych, obejmujących swoimi profilami zarówno część kontynentalną, jak i paraliczną sukcesji węglonośnej. Dla wszystkich wyróżnionych litofacji we wszystkich profilach obliczono znormalizowaną entropię pre- i postdepozycyjną i na tej podstawie przeprowadzono klasyfikację profili. Na dendrogramie wyraźnie widać trzy grupy profili, z których pierwsza reprezentuje niemal wyłącznie osady zaliczane do serii paralicznej GZW, a druga - osady tzw. serii mułowcowej GZW. Grupa trzecia wyraźnie odbiegająca od dwóch pozostałych; reprezentowana jest przez osady zaliczane do krakowskiej serii piaskowcowej.
The paper presents the model of entropy for the coal-bearing formations of the Upper Silesian Coal Basin. The coal-bearing formations include exclusively continental (fluvial) sediments in their upper parts and paralic sediments in the lower parts, the latter composed of partly continental, partly near-shore deposits laid down in broadly understood sea coast environment (shoreline, sand bars, beaches, etc.). For studies 18 boreholes were selected in which both the continental and the paralic successions were represented. For all lithofacies distinguished in all successions the normalized, pre- and post-depositional entropies were calculated. Then, successions were categorized on the basis of these calculations. The dendrogram shows three groups of successions from which the first corresponds almost exclusively to the Paralic Series and the second one - to the Mudstone Series. The third group differs distinctly from the first two groups and represents the sediments of the Krakow Sandstone Series.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2010, 36, 1; 37-47
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ przekształceń polityczno-gospodarczych na poziom eksploatacji węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym do roku 1914
The effect of political and economic transformation on the level of coal exploitation in the Upper Silesian Coal Basin before 1914
Autorzy:
Bednorz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062518.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
kopalnie węgla
górnictwo
historia
polityka
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coal mines
coal mining
history
politics
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule przedstawiono rozwój wydobycia węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW) od 1769 do 1914 r. (początki eksploatacji węgla na tym obszarze są datowane na 1751 r.), dokonując podziału poziomu wydobycia na poszczególne okręgi (górnośląski, dąbrowski i krakowski) z uwzględnieniem okresów oraz przyczyn stagnacji i spadku wydobycia. Tłem, na jakim ukazano poziom produkcji węgla kamiennego w GZW, są przekształcenia własnościowe. Przedstawiono charakterystykę głównych podmiotów będących właścicielami w branży węgla kamiennego w omawianym okresie.
The article presents the development of coal mining in the Upper Silesian Coal Basin from 1769 to 1914 (the beginnings of coal mining in the area date back to 1751) distinguishing between production levels for individual districts (Upper Silesian, Dąbrowski and Cracovian), taking into account the periods and the causes of stagnation and decline. The background, against which the level of coal production in the Upper Silesian Coal Basin is shown, is ownership changes. The characteristics of the main entities that owned the coal industry during the period are also presented.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 448 (2); 507--516
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studies of mercury content in selected coal seams of the Upper Silesian Coal Basin
Badania zawartości rtęci w wybranych pokładach węgla kamiennego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Autorzy:
Klojzy-Karczmarczyk, B.
Mazurek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216866.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
węgiel kamienny
pokłady węgla
rtęć całkowita
Upper Silesian Coal Basin
coal
coal seams
total mercury
Opis:
W ostatnich latach struktura zużycia paliw w Polsce zmieniła się w niewielkim stopniu, a paliwa dominujące w gospodarce energetycznej to nadal węgiel kamienny oraz węgiel brunatny. Powszechnie znanym zjawiskiem jest obecność rtęci w węglach. Jej zawartość w próbkach węgla kamiennego pochodzących z różnych złóż światowych kształtuje się najczęściej na poziomie od 0,03 do 0,3 mg/kg, przy czym zawartość rtęci w poszczególnych pokładach jest zróżnicowana. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości rtęci w blisko 100 próbkach węgla kamiennego pobranych z pokładów Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wytypowane do badań pokłady reprezentują różne ogniwa litostratygraficzne (warstwy libiąskie, łaziskie, orzeskie, rudzkie, siodłowe oraz porębskie i jaklowieckie). Przebadano próbki węgla kamiennego łącznie z 35 pokładów w 17 kopalniach. Wykonane analizy zawartości rtęci wykazały jej zróżnicowaną obecność w całym badanym materiale. Średnia zawartość rtęci w opróbowanych pokładach kształtuje się na poziomie porównywalnym z danymi podawanymi w literaturze lub jest zdecydowanie niższa. Zawartość rtęci całkowitej, pomierzona we wszystkich próbkach węgla kamiennego mieści się w granicach od 0,0029 do 0,3026 mg/kg, natomiast jej wartość uśredniona kształtuje się na poziomie 0,0739 mg/kg. Często, w pojedynczych próbkach pochodzących z podobnych genetycznie złóż, zawartości rtęci w węglu różnią się nawet o kilka rzędów wielkości, co obserwowane jest przede wszystkim w obrębie warstw łaziskich oraz rudzkich. Brak jest wyraźnego zróżnicowania zawartości rtęci w podziale na część wschodnią eksploatacji oraz część centralną i zachodnią. W odniesieniu do próbek pobranych w każdej z kopalń, średnia zawartość rtęci mieści się w granicach od 0,0331 do 0,1589 mg/kg. Nie obserwuje się zależności pomiędzy uśrednioną zawartością rtęci w węglach z poszczególnych kopalń a przynależnością litostratygraficzną eksploatowanych pokładów. Całkowitą zawartość rtęci podano w stanie powietrzno-suchym (analitycznym) analizowanych próbek. Ze względu na małą liczbę próbek pobranych z eksploatowanych pokładów oraz stwierdzony szeroki zakres zmienności, przeprowadzone badania nie pozwalają na powiązanie zawartości rtęci całkowitej w wybranych pokładach z ich pozycją litostratygraficzną. Wyniki pracy pozwoliły jednak na zdecydowane rozszerzenie wiedzy dotyczącej zawartości rtęci w węglach z pokładów GZW, a badanie jej zmienności wykazuje wyraźny aspekt poznawczy.
The structure of fuel consumption in Poland has changed very little in recent years, and coal and lignite are still the dominant fuels in the energy sector. The presence of mercury in coal is a common phenomenon. Its content in coal samples from various deposits from around the world typically ranges from 0.03 to 0.3 mg/kg; however, the amount of mercury in each seam varies. This paper presents the results of mercury content studies of nearly 100 samples collected from the coal seams of the Upper Silesian Coal Basin. The seams selected for examination represent different lithostratigraphic members (Libiąż, Łaziska, Orzesze, Ruda, Siodło, Poręba, and Jaklowiec horizons). Coal samples from a total of 35 seams in 17mines were studied. The mercury content analysis indicated that the amount of this element varied in the examined material. The average mercury content in the sampled seams was comparable with the data provided in exiting documentation or was much lower. The total mercury content measured in all the coal samples ranged from 0.0029 to 0.3026 mg/kg, and averaged 0.0739 mg/kg. Frequently, in individual samples from genetically similar deposits, mercury content in coal varied by several orders of magnitude, which was evident primarily within the Łaziska and Ruda horizons. There is no clear differentiation in mercury content between the eastern and the central-western mining regions. In the samples collected in all the mines, the average mercury content ranged from 0.0331 to 0.1589 mg/kg. There was no relationship between the average mercury content in coal from different mines and the lithostratigraphic origin of the mined seams. The total mercury content was provided in the air-dry (analytical) state of the samples. Due to the small number of samples collected from the mined seams and the wide range of variability discovered, the conducted studies do not allow for the relation of total mercury content in selected seams to their lithostratigraphic position. These results, however, have significantly extended the scope of knowledge about mercury content in coal from the USCB seams. Moreover, the study of coal content variability has a distinct cognitive aspect.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2013, 29, 4; 95-106
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kształtowanie się chemizmu zwykłych wód podziemnych w regionie górnośląskim w warunkach aktywnej antropopresji
Impact of anthropogenic factors on the potable groundwater chemistry in the Upper Silesia Coal Basin (USCB)
Autorzy:
Różkowski, A.
Pacholewski, A.
Witkowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074368.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
wody podziemne
chemizm wód
hydrogeologia
Upper Silesian Coal Basin
major aquifers
groundwater chemistry
industrial impact
Opis:
The Upper Silesia urban-industrial region is one of the most industrialized areas in Europe, due to a concentration of mineral deposits, including hard coal, zinc and lead ores and other raw materials. Ground-water is pumped by wells and discharged by mines. Potable groundwater in this area occurs within the Neogene, Cretaceous, Triassic (over 60% of the groundwater resources) and Carboniferous formations. Within these formations, 16 major aquifers fit the quantitative and qualitative criteria proposed by Kleczkowski (1990) and extend over the total area of about 3257 km 2). Within the Pleistocene formation, nine major aquifers of porous character have been identified. They are situated in the areas of buried valleys and modern river valleys. The TDS content ranges from 47 to 1374 mg/L. More than 80% of samples represent quality classes II and III in the four-class scale of water quality, because of urban and industrial impacts. Within the Triassic carbonate forma-tion, five major aquifers have been identified in fractured–karstic–porous dolomites and limestones. This water-bearing complex is overlain partly by impermeable Keuper clays and by permeable Holocene and Pleistocene sediments. The TDS values vary from 103 to 1519 mg/L. Generally groundwater in the Triassic aquifers is of a better quality (classes I and II). Poor quality water (classes III and IV) occurs only within Zn–Pb ore mining areas and in the areas impacted by urban agglomerations. The groundwater occurring in Carboniferous sandstones is generally of poor quality due to mining impact. Therefore, no major aquifers have been distinguished in the Carboniferous strata.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2005, 53, 9; 742-752
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metan pokładów węgla na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Coalbed methane in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Kwarciński, J.
Hadro, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074610.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
zasoby CBM
produkcja CBM
wiercenia
Upper Silesian Coal Basin
coalbed methane
horizontal drilling
CBM production
Opis:
Coalbed methane (CBM) should be considered complementary to conventional gas. CBM resource is estimated at 28.5 billion m3 for active coal mines in the Upper Silesian Coal Basin (USCB) and 124.5 billion m3 for the prospective areas outside of coal mines. The large CBM resource of the USCB, which is comparable with all conventional gas reserves in Poland, could significantly improve the energy balance of our country. Currently, CBM is produced only in association with coal production, and methane is considered as a by-product of coal extraction. Methane production from active coal mines is 289 million m3 whereas only 50% of methane gas is utilized. If the sizeable CBM resource of the USCB could be successfully combined with the state-of-the-art technologies of CBM production (horizontal wells), coalbed gas would soon become a significant portion of natural gas supply in Poland. Undoubtedly, an active role of the Polish government in stimulating CBM investments would significantly help to achieve this objective.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 6; 485-485
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szacowanie ilości metanu wytworzonego i zakumulowanego w nisko uwęglonych pokładach węgla na przykładzie złoża Oświęcim-Polanka (Górnośląskie Zagłębie Węglowe)
Estimation of a quantity of generated and accumulated methane in low rank coal seams in example of Oświęcim-Polanka deposit (the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170062.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
metan
metanonośność
stopień uwęglenia
Oświęcim-Polanka
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
methane
methane content
coal rank
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule dokonano próby skalkulowania ilości metanu wytworzonego w nisko uwęglonych pokładach węgla złoża Oświęcim-Polanka na podstawie ubytku części lotnych oraz ilości metanu zakumulowanego w tym złożu stosując metodykę obliczania zasobów metanu praktykowaną w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (metoda objętościowa). Do tej pory nie obliczono zasobów metanu jako kopaliny towarzyszącej dla omawianego złoża z powodu niewielkich wartości metanonośności pokładów węgla, dlatego jest to pierwsza tego typu kalkulacja. W wyniku dokonania obliczeń i porównania wartości okazało się, że w omawianym złożu zostało zakumulowane ok. 11% metanu wytworzonego. Przeanalizowano także pojemność gazową pokładów węgla na podstawie izotermy sorpcji opracowanej dla sąsiedniego obszaru kopalni Brzeszcze. Pojemność gazowa jest o ok. połowę mniejsza od ilości metanu wytworzonego, co oznacza, że znaczna ilość metanu musiała opuścić macierzyste węgle i przemieścić się w inne partie złoża lub do atmosfery. Wykazano również znaczne niedosycenie pokładów metanem na poziomie 50-80%. Procesy te rzutują na współczesny rozkład metanonośności pokładów węgla w badanym obszarze i obecność rozległej odgazowanej strefy naturalnej desorpcji do głębokości ok. 500 m od stropu karbonu, co ma duże znaczenie zarówno dla planów wydobycia węgla w tym rejonie (w warunkach niemetanowych), jak i dla poszukiwania metanu jako alternatywnej dla węgla kopaliny.
The paper presents an attempt of calculation of a quantity of generated methane in low rank coal within Oświęcim-Polanka deposit based on the volatiles loss and also a quantity of accumulated methane in this deposit applying the method of calculation of coalbed methane resources practiced in the Upper Silesian Coal Basin (volumetric method). The coalbed methane resources as an accompanying commodity have not been calculated so far for this area because of too low values of methane content, thus it is a first calculation. The results of these calculations reveal that only 11% of generated methane was accumulated in investigated deposit. The sorption capacity of coals was analyzed based on the sorption isotherm created for the neighbouring area of Brzeszcze mine. This analyze shows that sorption capacity of examined coals is half the quantity of generated methane, what means, that much amounts of methane had to leave the matrix coals and moved to other parts of the deposit or into the atmosphere. It also showed, that coal seams are much undersaturated with methane on a level of 50-80%. These processes influence the nowadays distribution of coalbed methane in the investigated area and also the presence of natural, vast degassed zone reaching the depth of about 500 m beneath the top of Carboniferous strata, what is quite important for the plans of future coal exploitation (in outgassed conditions) and also for the exploration of coalbed methane as an alternative commodity for a coal.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2015, 56, 2; 54-61
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmienność metanonośności i zawartości części lotnych w pokładach węgla na wybranych poziomach dokumentacyjnych obszaru Pawłowice-Warszowice (Górnośląskie Zagłębie Węglowe).
Variability of methane contents and volatiles in coal seams on selected documentation levels of the area Pawłowice-Warszowice (the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Kędziora, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170246.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
metan
metanonośność
stopień uwęglenia
Pawłowice-Warszowice
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
methane
methane content
coal rank
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie rozkładu przestrzennego metanonośności pokładów węgla oraz zawartości części lotnych (Vdaf) w postaci map zmienności tych parametrów na trzech poziomach -300, -800 oraz -1300 m npm, wykonanych w programie Surfer 12. Oprócz tego zestawiono wybrane parametry statystyczne ilości metanu w pokładach węglowych oraz Vdaf w obrębie 7 poziomów obliczeniowych. Pozwoliło to ocenić wielkość zmienności tych parametrów oraz jej kierunek, a także sprawdzić podobieństwo rozkładu metanonośności na poszczególnych poziomach dokumentacyjnych. Jak wynika z analizy danych, podobieństwo to jest fragmentaryczne i dotyczy wyłącznie obszarów położonych w sąsiedztwie dużych rozmiarów dyslokacji tektonicznych, co może wynikać z możliwości migracji metanu za ich pośrednictwem i w konsekwencji nasycania metanem pokładów węgla obecnych w przystropowej partii karbonu, uszczelnionej pakietem ilastym serii mułowcowej oraz mioceńskiego nadkładu. Na większości badanego obszaru podobieństw tych jednak nie obserwuje się, prawdopodobnie wskutek odmiennej genezy metanu w przystropowej (metan mikrobialny) oraz głębokiej strefie karbonu (metan termogeniczny). Splot różnorakich czynników geologicznych kształtujących współczesną metanonośność obszaru sprawia, że parametr ten cechuje duża zmienność przestrzenna, w odróżnieniu od Vdaf, które cechuje zmienność mała.
The aim of the paper is presentation of spatial distribution of methane content and volatiles (Vdaf) in coal seams on the maps of variability of these parameters showing three levels -300, -800 and -1300 m above sea level, carried out applying Surfer 12 program. Besides that selected statistical parameters concerning the methane content and Vdaf within 7 calculation levels has been drawn up. It enabled to assess how large is variability of these parameters and also the direction of the variability as well as to check similarity of methane distribution on individual documentation levels. The data analysis revealed, that the similarity is only fragmentary and limited only to the areas located in the vicinity of large tectonic dislocations. The reason of this can be the possibility of methane migration by the faults and in consequence saturation with methane of coal seams lying within near- -roof part of the Carboniferous strata, sealed by clays of Mudstone Series and Miocene cover. However, this similarities are not visible in the majority of the investigated area, probably due to different origin of methane accumulated in the near-roof zone (microbial methane) and in the deep Carboniferous zone (thermogenic methane). Series of various geological factors influencing the nowadays methane content in the area of research cause that spatial variability of this parameter is large in contrast to Vdaf, which is characterized by small variability.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2017, 58, 2; 56-63
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Założenia do budowy systemu wspierającego wdrażanie czystych technologii węglowych (CTW)
Autorzy:
Hausner, J.
Białecka, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/112636.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
STE GROUP
Tematy:
czyste technologie węglowe
CCS
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
polityka energetyczna
clean coal technologies
Upper Silesian Coal Basin
energy policy
Źródło:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2012, 2 (2); 169-179
2391-9361
Pojawia się w:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba obliczenia ilości metanu wytworzonego i zakumulowanego w kontekście zmienności stopnia przeobrażenia pokładów węgla w rejonie Bzie-Dębina (Górnośląskie Zagłębie Węglowe)
Attempt of calculation of generated and accumulated methane quantity in the context of variability of coal rank in Bzie-Dębina region (the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/169906.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
metan
stopień uwęglenia
części lotne
Bzie-Dębina
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
methane
coal rank
volatiles
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Stopień uwęglenia pokładów wyrażony poprzez zawartość części lotnych (Vdaf) dostarcza szeregu informacji na temat zarówno typu węgla, jak i ilości wytworzonych gazów. W artykule przedstawiono szacunek ilości metanu wytworzonego, zakumulowanego oraz pojemności sorpcyjnej węgla w obszarze Bzie-Dębina, w którego części planowane jest wydobycie węgla koksowego przez Jastrzębską Spółkę Węglową. Jak wynika z obliczeń, w badanym obszarze o powierzchni ok. 40 km2 i rozpoznanej miąższości serii węglonośnej 1000 m wytworzyło się 235 mld m3 metanu, podczas gdy ilość zakumulowanego współcześnie gazu wynosi 7,5 mld m3. Oznacza to, że w badanym obszarze występuje 3,2% metanu wytworzonego. Pokłady węgla występujące w badanym obszarze w danych warunkach ciśnienia i temperatury odpowiadających ich położeniu są w stanie zaadsorbować 26,2 mld m3 metanu, czyli znacznie więcej niż wynosi faktyczna ilość metanu obecnie zakumulowana w złożu. Niedosycenie pokładów metanem sięga 71%. Prawdopodobną przyczyną znacznego niedosycenia pokładów oraz niskiej ilości metanu zakumulowanego w stosunku do wytworzonego jest znacznych rozmiarów odgazowanie serii węglonośnej wywołane erozją kompleksu karbońskiego w mezozoiku i paleogenie. Bezpośredniej zależności pomiędzy stopniem uwęglenia i ilością metanu zakumulowanego nie obserwuje się. Jest jednak możliwy wpływ tzw. II skoku uwęglenia na wielkość metanonośności pokładów przejawiający się pokryciem się maksymalnych ilości metanu w profififilach otworów z odpowiadającym przedziałem Vdaf 23-38%. Obecność metanu w złożu będzie miała wpływ na warunki planowanej eksploatacji węgla.
Coal rank expressed by volatiles (Vdaf) provides range of information about both coal technological type and quantity of generated gases. This paper presents estimation of quantities of generated and accumulated methane as well as sorption capacity of coal in the area of Bzie-Dębina, in part of which exploitation of coal is planned by Jastrzębie Coal Company. Calculations reveal that in the researched area with 40 km2 of surface and recognized thickness of coal-bearing series 1000 m, 235 billion (109) m of methane generated, while only 7.5 billion m3 of methane accumulated in the coal series. It means, that in this area is present 3.2% of generated methane. The coal seams occurring in the area of research in given conditions of temperature and pressure referring to their depth are able to adsorb 26.2 billion m3 of methane or much more than actual quantity of methane accumulated in the deposit. The undersaturation of coal seams with methane reaches 71%. The probable reason of considerable undersaturation of coal seams and low content of accumulated methane in relation to generated one is wide spread of degassing of coal-bearing series caused by erosion of the Carboniferous complex in the Mesozoic and Paleogene periods. Direct dependence between coal rank and content of accumulated methane is not observed, but it is possible the influence of so called the second coalification jump on methane content showing the coincidence of maximum methane quantity in bore-holes profile and Vdaf range of 23-28%. The occurrence of coal-bed methane in Bzie-Dębina deposit will influence the planned coal exploitation.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2016, 57, 4; 46-53
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trójwymiarowy model geologiczny złoża węgla kamiennego KWK „Knurów-Szczygłowice”
3D geological model of the Knurów-Szczygłowice hard coal deposit
Autorzy:
Stano, M.
Żaba, J.
Małolepszy, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075120.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
dane podpowierzchniowe
trójwymiarowe modelowanie geologiczne
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
subsurface interpretation
3D geological modelling
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The paper describes a workflow (and a resulting 3D geological model), developed for detailed 3D modeling of coal deposits in the "Knurów-Szczyg³owice" Underground Coal Mine in the Upper Silesian Coal Basin. The model covers 20 sq. km (4 5 km) and integrates data from various sources: mainly coal seam mining maps and lithological borehole profiles, but also auxiliary sources like legacy cross-sections and structural maps. High grid resolution and relatively small uncertainties allow future testing of the model's application in industry-related issues such as mining subsidence prediction or underground coal gasification.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2014, 62, 12; 846--847
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Upper Carboniferous seed fern (Pteridospermophyta) pollen organs from Silesia (Poland) and related evolution considerations
Organy pyłkowe paproci nasiennych (Pteridospermophyta) z górnego karbonu Ślaska (Polska) i łączące się z nimi rozważania ewolucyjne
Autorzy:
Pacyna, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/54929.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
seed fern
pollen organ
Medullosales
Lyginopteridales
Upper Carboniferous
nodule
Lower Silesian Coal Basin
Upper Silesian Coal Basin
Polska
fern
locality list
taxonomy
systematic description
nomenclature
synonym
species list
Opis:
Extinct seed ferns (Pteridospermophyta) fill a key position in the evolutionary tree of seed plants. Their reproductive structures enable to recognition of the interrelationship within seed ferns and other seed plants descending from them. Seed fern reproductive structures from Poland are very rarely found and very poorly known, especially the pollen organs to which this paper is dedicated. A new genus and species Silesiatheca formosa Pacyna & Zdebska, gen. et sp. nov. of lyginopteridalean aggregated synangia was recognized based on specimens preserved within sideritic nodules from Sosnowiec. The genus Codonotheca is recognized from European Carboniferous for the first time. The least evolutionarily advanced species of Codonotheca − Codonotheca silesiaca Pacyna & Zdebska sp. nov., is described based on specimens with weakly expressed radial symmetry and slight fusion of the sporangia. This species matches the hitherto hypothetical simplest species of Codonotheca very well, constituting the initial form for all the more compound pollen organs of Medullosales. For the first time in the European Carboniferous the North American species Aulacotheca campbellii (White, 1900) Halle, 1933 is recognized. A new emended diagnosis for the typical species Boulayatheca fertilis (Kidston, 1914) Taylor & Kurmann, 1985 is proposed, based on specimens from Poland. Two new species of genus Boulayatheca Taylor & Kurmann, 1985 are recognized. Boulayatheca ciliata Pacyna & Zdebska, sp. nov. with a synangium surface covered with hairs (a feature hitherto unknown in the Boulayatheca genus) and Boulayatheca saganii Pacyna & Zdebska, sp. nov. with a markedly elongated synangium. Occurrence of Whittleseya Newberry, 1853a emend. Halle, 1933 typical species − Whittleseya elegans Newberry, 1853a was confirmed in Lower Silesia based on new specimens. Some specimens referred to earlier in the literature as W. elegans were ascribed here to the new species W. silesiaca Pacyna & Zdebska, sp. nov., which differs from typical species in synangium shape and sporangia clustering into groups. The new species Whittleseya campanulata Pacyna & Zdebska, sp. nov. has a large synangium and sporangia clustering into groups. Heterogeneity within the genus Whittleseya is recognized, where some species, including those new described here, probably formed compound synangia. The aggregated synangia of Medullosales are recognized in thecompression state of preservation for the first time they are the base for establishing a new genus and species Kotasotheca annaeadamii Pacyna & Zdebska, gen. et sp. nov. The genus Dolerotheca Halle, 1933 was recognized in the Polish Carboniferous for the first time and a new species Dolerotheca migierii Pacyna & Zdebska, sp. nov. was described. T.N. Taylor’s model of evolution of medullosalean pollen organs was confirmed, and the new taxa described were included within it.
Wymarłe paprocie nasienne (Pteridospermophyta) zajmują kluczową pozycję w ewolucji roślin nasiennych, z których wyprowadza się nagozalążkowe wielkolistne (Cycadophytina) oraz okrytozalążkowe (Magnoliophytina). Organy rozrodcze paproci nasiennych pozwalają prześledzić pokrewieństwa w tej grupie, jak i wnioskować o powstaniu wywodzących się z nich innych grup roślin nasiennych. W karbonie Polski są rzadko znajdowane i bardzo słabo poznane, zwłaszcza słabo znane są męskie organy pyłkowe. W pracy opisano nowe organy pyłkowe z rzędów Lyginopteridales i Medullosales z górnego karbonu Dolnego i Górnego Śląska. Z rzędu Lyginopteridales opisano nowy rodzaj i gatunek mikrosynangiów − Silesiatheca formosa gen. et sp. nov. z langsetu Sosnowca. Są to połączone synangia zbudowane z okółka u nasady zrośniętych synangiów wyrastających z monopodialanej osi. Z rzędu Medullosales najliczniejsze są zróżnicowane taksonomicznie proste synangia zbudowane z radialnego okółka, silnie wydłużonych, zrośniętych mikrosporangiów. Wśród nich najprymitywniejszy jest nowy gatunek Codonotheca silesiaca sp. nov. (langset Sosnowca) o słabo wyrażonej symetrii promienistej i niewielkim zrośnięciu zarodni, którego istnienie postulowano w drzewach rodowych rzędu Medullosales (Taylor et al. 2009), jest to równocześnie pierwsze notowanie rodzaju Codonotheca (Sellards, 1903) Pacyna & Zdebska, emend. nov. z karbonu Europy, znanego dotychczas tylko z Ameryki Północnej. Bardziej zaawansowane ewolucyjnie są opisane gatunki Aulacotheca campbellii (White, 1900) Halle, 1933 (duckmant Wałbrzycha) o synangium pałeczkowato-cylindrycznym, Boulayatheca fertilis (Kidston, 1914) Taylor & Kurmann, 1985 Pacyna & Zdebska, emend. nov. (duckmant Wałbrzycha) o gruszkowatym synangium oraz nowy gatunek Boulayatheca ciliata sp. nov. (langset Sosnowca) o synangium bardzo podobnym do poprzedniego gatunku, ale owłosionym. Cecha ta nie była wcześniej znana u tego rodzaju. Gatunek Aulacotheca campbellii (White, 1900) Halle, 1933, dotyczczas znany był tylko z Ameryki Północnej, został po raz pierwszy stwierdzony z Europy. Po raz pierwszy z Polski został opisany rodzaj Boulayatheca Taylor & Kurmann, 1985 i gatunek Boulayatheca fertilis (Kidston, 1914) Taylor & Kurmann, 1985 Pacyna & Zdebska, emend. nov., Dla gatunku Boulayatheca fertilis (Kidston, 1914) Taylor & Kurmann, 1985 Pacyna & Zdebska, emend. nov. zaproponowano nową, poprawioną diagnozę. Z duckmantu Wałbrzycha pochodzi nowy gatunek Boulayatheca saganii sp. nov. o silnie wydłużonym synangium. Nową poprawioną diagnozę zaproponowano dla gatunku Boulaya hallei Gothan 1941 i nową kombinację z poprawną nazwą rodzajową − Boulayatheca hallei (Gothan, 1941) Pacyna & Zdebska, emend. et comb. nov. Z Dolnego Śląska (Wałbrzych) zostały opisane nowe gatunki rodzaju Whittleseya Newberry, 1853a emend. Halle, 1933. Te nowe materiały wskazują na heterogeniczność rodzaju Whittleseya, który uważano za zbudowany z pierścienia licznych, silnie wydłużonych zarodni (tak zbudowany jest gatunek typowy W. elegans Newberry, 1853a stwierdzony też w langsecie Wałbrzycha). Nowe okazy, będące podstawą opisania tu dwóch nowych gatunków tego rodzaju wskazują, że niektóre wśród nich mogły tworzyć złożone synangia, w których mikrosynangia (złożone z kilku zarodni każde), były ze sobą ściśle zrośnięte tworząc zwarty organ. Część okazów zaliczanych wcześniej do gatunku typowego Whittleseya elegans Newberry, 1853a wydzielono w tej pracy jako nowy gatunek Whittleseya silesiaca sp. nov. reprezentowany przez liczne, dobrze zachowane okazy. Różni się on od gatunku typowego kształtem synangium i skupianiem się mikrosporangiów w grupy. Nowy gatunek Whittleseya campanulata sp. nov. ma stosunkowo duże synangium i zarodnie również skupione w grupy. Po raz pierwszy również w stanie uwęglonym rozpoznano połączone synangia Medullosales zbudowane z kilku mikrosynangiów (każde mikrosynangium złożone z kilkunastu zarodni) zebranych razem, ale nie zrośniętych. Były one dotychczas znane jedynie z buł węglowych – rodzaj Parasporotheca. Na podstawie okazów z kopalni Piast (Oświęcim) opisano ich nowy rodzaj i gatunek − Kotasotheca annaeadamii gen. et sp. nov. Dzwonkowate, złożone synangium zbudowane z kilkuset ściśle zrośnietych zarodni umieszczonych w tkance podstwowej zidentyfikowano jako nowy gatunek Dolerotheca migierii sp. nov. (langset Sosnowca). Rodzaj Dolerotheca Halle, 1933 został po raz pierwszy rozpoznany w karbonie Polski. Nowo opisanymi taksonami potwierdzono model ewolucji organów pyłkowych paproci nasiennych z rzędu Medullosales zaproponowany przez T.N. Taylora (Taylor 1988; Taylor & Taylor 1993; Taylor et al. 2009). Umieszczono w jego obrębie opisane nowe rodzaje i gatunki (Fig. 2).
Źródło:
Monographiae Botanicae; 2010, 100
0077-0655
2392-2923
Pojawia się w:
Monographiae Botanicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zawartość siarki całkowitej w złożach monokliny Zofiówki (SW część Górnośląskiego Zagłębia Węglowego)
Total sulphur content in deposit of the Zofiówka monocline (SW part of Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Marcisz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216074.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel kamienny
parametry jakości
siarka całkowita
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
bituminous coal
quality parameters
total sulphur
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Dokonano charakterystyki zmian zawartości siarki całkowitej w 29 pokładach węgla kamiennego złóż Pniówek i Zofiówka, występujących w monoklinie Zofiówki – obszarze o podstawowym znaczeniu dla polskiej bazy węgli koksowych. Wytypowane do badań pokłady reprezentują warstwy siodłowe, rudzkie, załęskie i orzeskie, tj. pokłady grup 500, 400 i 300 (namur B – westfal B). Charakterystyki zmian Std dokonano na podstawie utworzonej cyfrowej bazy danych obejmującej 2730 próbek, spośród których w 2661 oznaczono zawartość tego pierwiastka. Przeprowadzono podstawowe analizy statystyczne, za pomocą których określono m.in. liczbę próbek, w których oznaczono zawartość siarki całkowitej w poszczególnych pokładach, a także min., maks. oraz średnią zawartość tego pierwiastka w danym pokładzie. Prześledzono zmiany zawartości siarki całkowitej w układzie wertykalnym (wraz z głębokością) i horyzontalnym (w dwóch kierunkach: E-W oraz N-S). Wykreślono także mapy izoliniowe zawartości siarki całkowitej we wszystkich badanych pokładach węgla. [...] Przedstawione w artykule rezultaty stanowią część wyników uzyskanych w ramach projektu badawczego pt.: „Inteligentna koksownia spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki”, opartego na współpracy nauki z przemysłem, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego „Innowacyjna Gospodarka” i finansowanego w większości ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
This document outlines the characteristics of variability in the total sulphur content of 29 bituminous coal seams from the Pniówek and Zofiówka deposits. These deposits occur in the Zofiówka Monocline – a primary resource base for Polish coking coals. The coal seams chosen for study include the Saddle, Ruda, Załęże, and Orzesze beds ranging from Namurian B to Wetphalian A. Characterizing the variability in total sulphur content was accomplished on the basis of 2,730 samples, where the content of Std was determined in 1,674 of the samples. Elementary statistical analysis was conducted. The number of samples, minimum, maximum, and mean value of Std were determined in every analyzed coal seam. The variability of total sulphur content was observed in vertical (with depth) and horizontal (in E-Wand N-S) directions. Contour maps of total sulphur content for all studied coal seams were also generated. [...] The results were obtained within the framework of the research project “Smart coke plant fulfilling requirements of the best available technology”, implemented since 2008 and financed by the funds of POIG (Innovative Economy Operational Program).
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2013, 29, 3; 61-77
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budowa i funkcjonowanie systemu informacji o terenie oraz przykłady zastosowań dla obszarów kopalń węgla kamiennego w gzw
Construction and functioning of an information system about the terrain and examples of application for hard coal mine areas in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Kura, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340608.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
mapa rastrowa
kopalnia węgla kamiennego
GZW
mapa wektorowa
raster map
hard coal mine
Upper Silesian Coal Basin
vector map
Opis:
W artykule przedstawiono główne pojęcia oraz zasady związane z metodyką tworzenia warstw informacyjnych i baz danych, w systemach informacji o terenie. Opisano strukturę map rastrowych i wektorowych oraz metody ich sporządzania. Mapy przedstawione w artykule, opracowane w Zakładzie Geologii i Geofizyki GIG, są dobrym przykładem praktycznego zastosowania systemu informacji o terenie.
The article presents the main notions and principles connected with the construction methodology of information layers and data bases in information systems about the terrain. The structure of raster and vector maps and methods of their preparation were described. The maps presented in the article, worked out in the Department of Geology and Geophysics, are a good example of practical use of the information system about the terrain.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2007, 2; 53-63
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The assessment of exposure to ionizing radiation at spoil banks
Ocena zagrożenia radiacyjnego na składowiskach odpadów górniczych
Autorzy:
Michalik, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340835.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
odpady radioaktywne
NORM na terenach górniczych
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
radioactive wastes
NORM in mining areas
Upper Silesian Coal Basin
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2004, 1; 134-135
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Węgiel cenniejszy niż diament? – występowanie diamentów marmaroskich w południowo-wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Is the coal more valuable than the diamond? – the occurrence the marmarosh diamonds in the south-east part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB)
Autorzy:
Musiał, A.
Naglik, B.
Sermet, E.
Wyrobek, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/169813.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
diament marmaroski
złoża węgla
spektroskopia Ramana
Upper Silesian Coal Basin
marmarosh diamond
coal deposit
raman spectroscopy
Opis:
Praca przedstawia wstępne wyniki badań kryształów kwarcu, które potocznie nazywane są „diamentami marmaroskimi”. W badaniach wykorzystano okazy pochodzące z południowo - wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Opisywane kryształy kwarcu występują w skałach płonnych, prawdopodobnie w warstwach siodłowych. Wykorzystano metodę spektroskopii ramanowskiej (RS), która pozwoliła na identyfikację minerałów kwarcu oraz poznanie charakteru inkluzji w nim występujących. W pracy po raz pierwszy przedstawiono dowody naukowe na występowanie diamentów marmaroskich w obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.
This paper presents the preliminary research of the quartz crystals commonly known as “marmarosh diamonds”. The area of the research is in the south-east part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). Raman spectroscopy method was used to identification the quartz crystals and recognision of the character of inclusions.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2016, 57, 5; 53-57
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Występowanie płytkiej strefy wysokometanowych pokładów węgla w rejonie Pawłowic (Górnośląskie Zagłębie Węglowe)
The geological aspect of the occurrence of high coalbed methane zone in Pawłowice area (Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063276.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
metan
metanonośność
strop karbonu
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coalbed methane
methane bearing capacity
top-Carboniferous surface
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule przedstawiono rozmieszczenie i zasięg występowania płytkiej strefy metanowych pokładów węgla, wyznaczonej na podstawie danych metanonośności pokładów węgla pochodzących z powierzchniowych otworów wiertniczych, zlokalizowanych w rejonie Pawłowic. Na występowanie tej strefy znaczny wpływ ma ukształtowanie stropu utworów karbonu.
The article presents the distribution and extent of the shallow coalbed methane zone based on the methane bearing capacity data, obtained from surface bore-holes drilled in the Pawłowice area. The results of the analysis show that the relief of the top-Carboniferous surface strongly influenced the presence and layout of the shallow methane bearing zone in the study area.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2008, 429; 69-73
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Solanki Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Brines in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Różkowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063358.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
solanki
geneza solanek
hydrochemizm
środowisko hydrogeologiczne
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
brines
brines origin
hydrochemistry
hydrogeological environment
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe jest położone w zasięgu zapadliska górnośląskiego, ukształtowanego w ramach skonsolidowanego prekambryjskiego podłoża. Zapadlisko górnośląskie stanowi basen sedymentacyjny, w którym miąższość osadów dochodzi do kilkunastu kilometrów. Basen jest wielopiętrową hydrostrukturą, w której występują utwory wodonośne od kambru do czwartorzędu włącznie. W profilu hydrogeologicznym basenu zaznacza się wyraźna strefowość hydrodynamiczna i hydrochemiczna. Środowisko hydrogeochemiczne solanek występujących w utworach trzeciorzędu oraz młodszego i starszego paleozoiku zostało udokumentowane wynikami badań składu chemicznego, gazowego i izotopowego wód do głębokości 3000 m. Solanki, o mineralizacji dochodzącej do 372 g/dm3, występują w różnych środowiskach hydrogeologicznych. Posiadają jednak szereg wspólnych cech charakterystycznych dla solanek występujących w głębokich basenach sedymentacyjnych. Są wodami pogrzebanymi, przeobrażonymi na skutek diagenezy środowiska hydrogeologicznego, położonymi w zasięgu regionalnego grawitacyjnego systemu przepływu. Obserwuje się wyraźny trend wzrostu mineralizacji wód niezależnie od wieku skał. Wyniki badań izotopowych wskazują, że solanki charakteryzują się różną genezą Solanki występujące w ilastym kompleksie trzeciorzędowym są wodami synsedymentacyjnymi; solanki występujące w utworach karbonu, dewonu i kambru są różnowiekowymi wodami paleoinfiltracyjnymi oraz wodami mieszanymi. Naturalne solanki w zasięgu wpływu oddziaływania eksploatacji górniczej, w interwale głębokości do 650-1100 m, ulegają antropogenicznemu przeobrażeniu.
The Upper Silesian Coal Basin (USCB), 7,500 sq km in area (including 5,500 sq km in Poland) lies in the Silesian Variscan intermontane depression. Within this sedimentary basin the thickness of sediments reaches about 11 km. The multiaquifer formations have been identified in the hydrogeological section of the Silesian depression. It is observed a distinct hydrodynamic and hydrochemical zoning in the USCB. Hydrogeological environment of brines occurring in the Tertiary, and Upper and Lower Palaeozoic formations has been documented by results of chemical, gaseous and isotopic investigations of groundwater until the depth of 3,000 m. These brines of TDS up to 372 g/dm3 occur in different hydrogeological environments. They have some hydrochemical features characteristic for brines occurring in deep sedimentary basins. They are burried groundwaters transformed in process of hydrogeological environment diagenesis. Brines occur in range of regional flow system. There is observed a general trend of groundwater mineralization increase with depth, regardless of the stragraphic sequence. This general trend is disturbed by phenomena of hydrochemical anomalies. According to isotopic investigations brines are of different origin. Brines occurring in clayey Tertiary complex are synsedimentary waters. Brines occurring in Carboniferous, Devonian and Cambrian formations are palaeoinfiltration groundwaters of different ages as well as mixed groundwaters. Natural brines occurring in the depth interval up to 650-1100 m are being transformed by mining activity.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2002, 404; 191--213
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geochemical characteristics of fine bituminous coal from the Upper Silesian Coal Basin (Poland) and its potentially furnace waste
Geochemiczna charakterystyka miału węgla kamiennego z Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (Polska) i jego potencjalnych odpadów paleniskowych
Autorzy:
Parzentny, Henryk R.
Róg, Leokadia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216764.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
trace elements
fine coal
furnace waste
Upper Silesian Coal Basin
pierwiastki śladowe
miał węgla
odpady paleniskowe
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Opis:
The research involved coal from 11 coal mines in the USCB in Poland, intended for combustion in power plants and for home furnaces. It has been stated that the content of As, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Pb, Sb and Zn in the ash of coal fines from the USCB with a density of <1.30 × 103 kg/m3 is the largest, and in the ash fraction with a density >2.00 × 103 kg/m3 is the smallest the fraction ash of coal fine with a density> 2.00 × 103 kg/m3 has the greatest impact on the content of As, Cd, Co, Cr, Mo, Pb and Zn in whole coal fines from the USCB. In turn, the largest impact on the content of Cu, Ni and Sb in whole fine coal ash has the fraction of coal fine having a density of 1.60–2.00 × 103 kg/m3 (for Cu) and fraction with a density <1.35 × 103 kg/m3 (Ni and Sb). The main carriers of elements in fine coal ash, thus in future furnace waste, are the grains of aluminosilicates and iron oxides resulting from the combustion of probably fusinite and semifusinite and the combustion of adhesions of these macerals with dolomite, ankerite and pyrite. The purification of fine coal from the matter with a density >2.00 × 103 kg/m3 may reduce the sulfur content (by 40%), the content of main element oxides (from 33% to 85%) and the content of ecotoxic elements (from 7% to 59%) in fine coal ash, i.e. in potential furnace wastes. Due to the small content of mineral matter, ash and sulfur in coal, small content of Al, Fe, Ca, Mg, Na, K, P oxides and high content of SiO2 in coal ash, low value of the Rogi sinterability index, small inclination of coal fine to slag the furnaces and boiler fouling by sludge, the investigated coal was favorable for technological reasons, fuel in power plants and for home furnaces.
Badaniom poddano miał węgla z 11 kopalń w GZW, przeznaczony do spalania w zakładach energetycznych. Stwierdzono, że w popiele frakcji miału węgla z USCB o gęstości <1,30 × 103 kg/m3 jest największa, a w popiele frakcji o gęstości >2,00 × 103 kg/m3 jest najmniejsza zawartość As, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Pb, Sb i Zn. Popiół frakcji miału węgla o gęstości >2,00 × 103 kg/m3 kg/m3 ma największy wpływ na zawartość As, Cd, Co, Cr, Mo, Pb i Zn w popiele miału węgla z USCB. Z kolei największy wpływ na zawartość Cu, Ni i Sb w popiele miału węgla ma frakcja miału węgla o gęstości 1,60–2,00 × 103 kg/m3 (dotyczy Cu) i frakcja o gęstości <1,35 × 103 kg/m3 (Ni i Sb). Głównymi nośnikami pierwiastków w popiele miału węgla, a zatem i w przyszłych odpadach paleniskowych, są ziarna glinokrzemianów i tlenków żelaza powstałe w wyniku spalenia prawdopodobnie fuzynitu i semifuzynitu oraz spalenia zrostów tych macerałów z dolomitem, ankerytem i pirytem. Ze względu na ponadprzeciętną zawartość Pb i Zn, popiół miału węgla z USCB może okazać się uciążliwy dla środowiska. Oczyszczenie miału węgla z materii o gęstości > 2.00 × 103 kg/m3 może zmniejszyć zawartość siarki (o 40%), zawartość tlenków głównych pierwiastków (od 33 % do 85%) i zawartości ekotoksycznych pierwiastków (od 7% do 59%) w popiele miału węgla, czyli w potencjalnych odpadach paleniskowych. Ze względu na małą zawartość substancji mineralnej, popiołu i siarki w miale węgla, małą zawartość tlenków Al, Fe, Ca, Mg, Na, K, P i dużą zawartość SiO2 w popiele węgla, małą wartość indeksu spiekalności Rogi, małą skłonność miału węgla do żużlowania palenisk i zanieczyszczania kotłów osadem, badane miały węgla są korzystnym, ze względów technologicznych, paliwem w zakładach energetycznych i dla palenisk domowych.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2019, 35, 2; 49-68
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sedimentary rocks associated with the coal seams of the saddle beds from the Chwałowice Trough – West part of Upper Silesian Coal Basin
Skały osadowe towarzyszące pokładom węgla warstw siodłowych Niecki Chwałowickiej – zachodnia część Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Autorzy:
Stanienda, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219377.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
sedimentary rocks
saddle beds
Upper Silesian Coal Basin
Chwałowice Trough
skały osadowe
warstwy siodłowe
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Niecka Chwałowicka
Opis:
The results of investigation of the associated rocks with the Saddle Beds Coals Seams from Chwałowice Trough were presented in this article. The results of researches show that sandstones and mudstones dominate in the investigating profile. Claystones are situated mainly in ceilings and floors of coal seams. Grains of sandstones include mainly quartz, feldspars, micas and also quartzite’s and gneiss’s fragments. It is also possible to observe small grains of heavy minerals. Some of sandstones present bad compactness and are destroyed during transportation. This feature is connected with presence of little quantity of cement, especially in medium grained sandstones, which include more matrix than typical cement. The cement is built mainly of clay minerals, kaolinite and illite, carbonates and chalcedony but X-ray diffraction confirmed also the presence of halite in the cement of investigated sandstones. Mudstones and claystones are composed mainly of clay minerals. It’s also possible to find quartz and micas there. Higher amounts of quartz and micas are possible to find rather in mudstones. The associated rocks with the Saddle Beds Coal Seams from Chwałowice Trough include also organic matter.
W artykule przedstawiono wyniki badań skał towarzyszących pokładom węgla warstw siodłowych Niecki Chwałowickiej. Wyniki badań wskazują, że w badanym profilu dominują piaskowce oraz mułowce. Iłowce natomiast występują głównie w stropach i spągach pokładów węgla. Okruchy piaskowców to głównie ziarna kwarcu, skaleni, mik oraz fragmenty kwarcytów i gnejsów. Można tu również zaobserwować drobne okruchy minerałów ciężkich. Niektóre piaskowce charakteryzują się obniżoną zwięzłością i podczas transportu ulegają rozpadowi. Cecha ta związana jest z niewielką ilością spoiwa, szczególnie w piaskowcach średnioziarnistych, w których matrix przeważa nad typowym cementem. Spoiwo zbudowane jest głównie z minerałów ilastych, takich jak kaolinit i illit, węglanów i chalcedonu, chociaż wyniki dyfraktometrii rentgenowskiej potwierdziły występowanie w spoiwie badanych piaskowców również halitu. Na podstawie składu mineralnego piaskowców, dokonano ich klasyfikacji, stosując podziały skał okruchowych Krynina (1948) i Pettijohn’a-Potter’a-Siever’a (1973). Według klasyfikacji Krynina badane piaskowce reprezentują szarogłazy (szarowaki). W klasyfikacji Pettijohn’a, próbki 6, 8 i 13 reprezentują arenity lityczne, natomiast próbki 3 i 10- waki. Mułowce i iłowce zbudowane SA głównie z minerałów ilastych. Można w nich również spotkać ziarna kwarcu oraz miki. Wyższy udział kwarcu i mik jest jednak charakterystyczny dla mułowców. Skały towarzyszące pokładom węgla warstw siodłowych Niecki Chwałowickiej zawierają również domieszki substancji organicznej.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2015, 60, 1; 359-373
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The impact of the degree of coalification on the sorption capacity of coals from the Zofiówka Monocline
Wpływ stopnia uwęglenia na pojemność sorpcyjną węgli z rejonu Monokliny Zofiówki
Autorzy:
Godyń, K.
Dutka, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219595.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
węgiel
metan
refleksyjność witrynitu
pojemność sorpcyjna
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coal
methane
vitrinite reflectance
sorption capacity
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The evaluation of threats connected with the presence of methane in coal seams is based on our knowledge of the total content of this gas in coal. The most important parameter determining the potential of coal seams to accumulate methane is the sorption capacity of coal a. It is heavily influenced by the degree of coalification of the coal substance, determined by the vitrinite reflectance R0 or the content of volatile matter Vdaf. The relationship between the degree of coalification and the sorption capacity in the area of the Upper Silesian Coal Basin (USCB) has not been thoroughly investigated, which is due to the zonation of methane accumulation in this area and the considerable changeability of methane content in various localities of the Basin. Understanding this relationship call for in-depth investigation, especially since it depends on the analyzed reflectance range. The present work attempts to explain the reasons for which the sorption capacity changes along with the degree of coalification in the area of Jastrzębie (the Zofiówka Monocline). The relationship between parameters R0 and Vdaf was investigated. The authors also analyzed changes of the maceral composition, real density and the micropore volume. Furthermore, coalification-dependent changes in the sorption capacity of the investigated coal seams were identified. The conducted analyses have indicated a significant role of petrographic factors in relation to the accumulation properties of the seams located in the investigated area of USCB.
Ocena zagrożeń związanych z obecnością metanu w pokładach węgla opiera się na wiedzy o całkowitej zawartości tego gazu w węglu. Pojemność sorpcyjna węgla a jest najistotniejszym parametrem określającym potencjał akumulacyjny pokładów. Istotny wpływ na pojemność sorpcyjną ma stopień uwęglenia substancji węglowej określany przez współczynnik refleksyjności witrynitu R0 lub zawartość części lotnych V daf. Relacja pomiędzy stopniem uwęglenia i pojemnością sorpcyjną na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego nie jest gruntownie rozpoznana, ze względu na strefowość nagromadzeń metanu na tym obszarze oraz znaczną zmienność jego zawartości w różnych rejonach Zagłębia. Relacja pomiędzy rozpatrywanymi parametrami zmienia się w zależności od analizowanego zakresu refleksyjności. Celem niniejszej pracy jest próba wyjaśnienia przyczyn zmienności pojemności sorpcyjnej z uwęgleniem na przykładzie węgli z rejonu Jastrzębia (Monoklina Zofiówki). Prześledzono relację parametru R0 w stosunku do V daf. Przeanalizowano zmiany takich parametrów węgla jak skład macerałowy, gęstość rzeczywista oraz objętość mikroporów ze wzrostem stopnia uwęglenia pokładów. Określono zmiany zdolności sorpcyjnej badanych pokładów z uwęgleniem. W rezultacie przeprowadzonych analiz wskazano na znaczącą rolę czynników petrograficznych w odniesieniu do właściwości akumulacyjnych pokładów badanego rejonu GZW.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2018, 63, 3; 727-746
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie zagłębia węgla kamiennego : zarys historii badań Państwowego Instytutu Geologicznego
Polish bituminous coal basins : an outline of the history of the Polish Geological Institute research
Autorzy:
Jureczka, Janusz
Ihnatowicz, Adam
Zdanowski, Albin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074291.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Dolnośląskie Zagłębie Węglowe
Lubelskie Zagłębie Węglowe
badania warstw węglowych
Upper Silesian Coal Basin
Lower Silesian Coal Basin
Lublin Coal Basin
studies of coal-bearing strata
Opis:
Geological studies of the Polish coal basins - namely the Upper Silesian Basin, the Lower Silesian Basin and the Lublin Basin - are diverse due to the differences in the extent of exploration and coal mining activities, as well as the complicated political history of each basin. This paper presents a review of the most important geological works performed after World War II on the territory of Poland. The studies conducted by the Polish Geological Institute (PGI) were of critical importance, especially those which were concentrated on the geology and stratigraphy of Carboniferous strata. It should be emphasized that the PGI made a great contribution to the discovery and subsequent evaluation of coal resources in the Lublin Coal Basin. Equally important are exploration endeavors and coal resource evaluation conducted by the PGI in the other two Polish coal basins. In addition, the PGI initiated and performed investigations of coalbed methane.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2019, 67, 7; 578--583
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zonation of deposits of hard coals of different porosity in the Upper Silesian Coal Basin
Strefowość występowania węgli kamiennych o różnej porowatości w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym
Autorzy:
Bukowska, M.
Sanetra, U.
Wadas, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215936.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
węgiel kamienny
porowatość węgla
zmienność porowatości
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
hard coal
coal porosity
variability of porosity
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The article presents the results of tests of porosity of the Upper-Silesian Coal Basin (USCB) hard coals. The porosity was determined for various lithotypes of hard coal, collected in different areas of the Upper-Silesian Coal Basin. Samples of hard coal were collected in 60 seams of 16 coal mines, from the depth of approximately between 350 and 1200 m. There are also presented differences in values of open porosity of coal depending on the depth of occurrence, as well as chronostratigraphic and tectonic correlation of a seam. Uniaxial compression strength of the tested coals falls in the strength class from very low to very high (from 8.1 to 51.5 MPa), open porosity is 0.68–12.5% and total porosity is 3.29–17.45%. With an increase in depth, in general, open porosity of coals decreases. There is an apparent decrease in open porosity correlated with the age of hard coals. It was observed that the lower and upper limits of open porosity ranges of variability shift towards lower values the older the coals are, from the Łaziskie Beds to the Jaklowieckie Beds. The older the coals the greater the average drop in the share of open porosity in total porosity from 60% for the youngest coals to merely several per cent for the oldest ones. The highest values of total porosity (over 10%) were observed in the youngest coals (Cracow sandstone series and siltstone series). Older coals reached more diversified values of total porosity (3.29–17.45%). Based on the conducted tests, zones correlated with tectonics of the basin and with deposition of lithostratigraphic beds of specific age, where values of porosity of hard coals differ, were determined in the area of the USCB. However, in spite of their correlation to a structural unit, the coals demonstrated a decrease in open porosity with an increase in their geologic age. Thus, there is an apparent influence of the deposition depth of coal within a given structural unit on open porosity following the age of coal, i.e. correlation to an older and older chronostratigraphic unit. [...]
W artykule przedstawiono wyniki badań porowatości węgli kamiennych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Porowatość określono dla różnych litotypów węgla kamiennego, które pobrano z różnych rejonów Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Węgle kamienne pobrano z 60 pokładów w 16 kopalniach, z głębokości od około 350 do 1200 m. Przedstawiono zróżnicowanie wartości porowatości otwartej węgla od głębokości zalegania, pozycji chronostratygraficznej pokładu oraz przynależności do jednostki tektonicznej. Wytrzymałość na ściskanie przebadanych węgli mieści się w klasie wytrzymałości od bardzo małej do bardzo dużej (od 8,1 do 51,5 MPa), porowatość otwarta wynosi 0,68–12,5%, a porowatość całkowita wynosi 3,29–17,45%. Ze wzrostem głębokości, generalnie, porowatość otwarta węgli maleje. Zaobserwowano przesuwanie się dolnej i górnej granicy przedziałów zmienności porowatości otwartej w kierunku niższych wartości ze wzrostem wieku węgli, od warstw łaziskich do warstw jaklowieckich. Ze wzrostem wieku węgli średni udział porowatości otwartej w porowatości całkowitej wynosi od 60% dla węgli najmłodszych do zaledwie kilkunastu procent dla węgli najstarszych. Największe wartości porowatości całkowitej (powyżej 10%) stwierdzono w węglach najmłodszych (krakowska seria piaskowcowa i seria mułowcowa). Węgle starsze osiągnęły wartości porowatości całkowitej od kilku do kilkunastu procent (3,29–17,45%). Na podstawie przeprowadzonych badań wyznaczono w obszarze GZW strefy związane z tektoniką zagłębia i z występowaniem warstw litostratygraficznych określonego wieku, w których węgle kamienne różnią się wartościami porowatości. Jednakże, bez względu na przynależność do jednostki strukturalnej, węgle wykazywały zmniejszanie się porowatości otwartej wraz ze zwiększaniem się ich wieku geologicznego. Zatem jest obserwowany wyraźny wpływ głębokości zalegania węgla w obrębie danej jednostki strukturalnej na porowatość otwartą wraz ze wzrostem wieku węgla, czyli przynależnością do coraz starszej jednostki chronostratygraficznej. [...]
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2016, 32, 1; 5-24
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zależność stężeń radonu od warunków geologiczno-górniczych na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Dependence of radon concentrations on the area of the Upper Silesian Coal Basin on geological and mining conditions
Autorzy:
Wysocka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340555.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
radon
eksploatacja górnicza
bezpieczeństwo publiczne
budynek mieszkalny
Upper Silesian Coal Basin
mining exploitation
public safety
dwelling-house
Opis:
Radon, promieniotwórczy gaz szlachetny, może być przyczyną zwiększonego ryzyka zachorowań na raka płuc i górnych dróg oddechowych. Stężenia tego gazu w budynkach mieszkalnych nierzadko osiągają wartości znacznie przekraczające dopuszczalny limit, czyli 200 Bq/m3. W artykule przedstawiono wyniki badań mających na celu stwierdzenie, czy w obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) występują rejony o podwyższonym potencjale radonowym oraz wskazanie zależności między poziomem stężeń radonu a lokalnymi warunkami geologicznymi i działalnością górniczą. W czasie realizacji badań wykonano ponad 900 długoterminowych (trwających do 6 miesięcy) pomiarów stężeń radonu w budynkach mieszkalnych usytuowanych na całym obszarze GZW. Podstawową metodą pomiarową była metoda pasywna pomiarów radonu z wykorzystaniem detektorów śladowych cząstek alfa. Ponadto prowadzono wstępne krótkoterminowe pomiary stężenia tego gazu za pomocą detektorów z węgla aktywnego. W celu dokładniejszego wyjaśnienia mechanizmów wpływających na migrację i przenikanie radonu do budynków wykonano pomiary stężenia radonu w powietrzu glebowym i jego ekshalacji z gleby. Budowę warstwy przypowierzchniowej w wybranych miejscach, charakteryzujących się podwyższonym potencjałem radonowym określono na podstawie badań geofizycznych (elektrooporowych). Wyniki badań oraz analiza danych geologicznych i górniczych pozwoliła na stwierdzenie, że średnie stężenie radonu w budynkach na obszarze GZW wynosi 46 Bq/m3, istnieje jednak zależność stężeń tego gazu od regionalnych i lokalnych warunków geologicznych. Niskie koncentracje radonu stwierdzono w obszarze występowania ilastych osadów miocenu, czyli w południowej i zachodniej części GZW. Wyższy poziom radonu obserwowano w obszarze pozbawionym izolującej warstwy iłów trzeciorzędowych. Najwyższe stężenia radonu występują w obrębie triasowych niecek (rys. 1 i 2). Stwierdzono, że utworami szczególnie sprzyjającymi migracji i ekshalacji radonu są dolomity kruszconośne, tworzące rozległe wychodnie na powierzchni. Na podstawie pomiarów terenowych, laboratoryjnych, opracowano schemat migracji i ekshalacji radonu z wychodni różnych utworów geologicznych (rys. 5). Analiza wyników pomiarów na tle działalności górniczej wskazała na istnienie związków między eksploatacją rud i węgla kamiennego a poziomem koncentracji radonu w budynkach. Bezpośrednią przyczyną występowania podwyższonych stężeń radonu w budynkach są rozluźnienia skał i gruntów oraz naruszenia budynków, ułatwiające wnikanie gazów do ich wnętrz. W obszarach intensywnej działalności górniczej, a przede wszystkim w rejonach nakładania się wpływów płytkiej i głębokiej eksploatacji węgla i rud, poziom stężeń radonu w budynkach znacznie przekracza wartości średnie dla GZW (rys. 4). Współczesny rozwój procesów krasowych, wywołanych przez wpływy eksploatacji górniczej zarówno dawnej, jak i współczesnej, jest zjawiskiem dodatkowo ułatwiającym migrację gazów. Procesy fizyczne i chemiczne powodujące odnowienie krasu, szczególnie intensywnie zachodzą w środowisku skał węglanowych. Stwierdzono, że w obrębie miast Piekary Śląskie i Jaworzno lokalne warunki geologiczne i górnicze szczególnie sprzyjają migracji i ekshalacji radonu.
Radon, a radioactive noble gas can be the reason of increased risk to fall of lungs and upper respiratory tract. Concentrations of this gas in dwellings reach values considerably exceeding the permissible limit, i.e. 200 Bq/m3. The article presents results of investigations which goals were as follow: - to find out if in the area of Upper Silesian Coal Basin (USCB) occur regions with enhanced radon potential, - to find out dependence between the radon levels and geological conditions as well as mining activity. In frame of the work more than 900 long-term (lasting up to 6 month) measurements of radon concentrations in dwellings situated in the entire USCB were carried out. Preliminary short-term measurements of radon concentration by means of charcoal detectors were done. The passive method, based on solid state nuclear track detectors (SSNTD) has been used for long-term radon measurements. In order to explain more exactly the mechanism influencing the migration and penetration of radon to buildings, measurements of radon in soil concentrations and its exhalation from soil were carried out. The structure of strata situated close to the surface in selected sites characterized by increased radon potential was investigated with the application of geophysical methods (electroresistivity). The results of investigations and analysis of geological and mining data allowed to calculate that the average radon concentration in buildings in USCB area is equal to 46 Bq/m3, however the correlation between radon concentrations and regional and local geological conditions is observed. Low radon concentrations were measured in the area of occurrence of silty Miocene sediments, i.e. in the southern and western part of USCB. Higher radon levels were observed in areas without the insulating layer of Tertiary clays. The highest radon concentrations occur within the Triassic sinclines (Fig. 1 and 2). It has been found that migration and exhalation of radon is the easiest for ore-bearing dolomites, especially in case of widespread outcrops on the surface. On the basis of field measurements and laboratory tests a scheme of radon migration and exhalation from outcrops of different formations has been developed (Fig. 5). The analysis of the results shown the correlation between mining activity (ore and hard coal mining) and radon levels in dwellings. The main reason of occurrence of increased radon concentrations in buildings are- fissures in rocks, ground loosening and damages of buildings structure enables gas penetration to their interiors. In areas of intensive mining activity, first of all in regions where impacts of shallow ore mining are intensified by deep hard-coal extraction, the level of radon concentration considerably exceeds the average values for the Upper Silesian Coal Basin (Fig. 4). The current development of karst processes caused by impact of mining operation both in the past and at the present time is a phenomenon additionally making easier gas migration. Physical and chemical processes causing karst rejuvenation occur particularly intensively in carbonate rocks. It has been found that within the city Piekary Śląskie and Jaworzno local geological and mining conditions are particularly good for radon migration and exhalation.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 3; 25-41
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Perspektywy geologicznej sekwestracji CO2 w połączeniu z odzyskiem metanu z pokładów węgla w warunkach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Prospects for geological storage of CO2 with enhanced coal bed methane recovery in the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Jureczka, J.
Chećko, J.
Krieger, W.
Kwarciński, J.
Urych, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062890.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
składowanie CO2
metan pokładów węgla
ECBM
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
CO2 storage
coal bed methane
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule przedstawiono wstępną ocenę możliwości składowania CO2 w zalegających głęboko, nieeksploatowanych pokładach węgla Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, w połączeniu z odzyskiem metanu z tych pokładów (technologia ECBM). Punktem wyjścia było opracowanie kryteriów wyznaczania potencjalnych składowisk, uwzględniających między innymi ochronę złóż węgla kamiennego oraz dostępność pokładów do możliwej eksploatacji w przyszłości. Z przeprowadzonej analizy regionalnej, której podstawowym wskaźnikiem była metanonośność pokładów węgla, w interwale głębokości 1000–2000 m, wynika, że korzystne warunki lokalizacji składowisk występują głównie w centralno-południowej części GZW. W tej części zagłębia potencjalne pod względem składowania CO2 są przede wszystkim pokłady węgla górnośląskiej serii piaskowcowej oraz serii mułowcowej, zalegające w obszarach oddalonych od czynnych kopalń, poniżej głębokości 1250–1300 m. Wstępne oszacowanie pojemności składowania CO2 wykonano w rejonie badawczym Pawłowice–Mizerów, dla którego opracowano statyczny model strukturalno-parametryczny pokładów węgla górnośląskiej serii piaskowcowej. Obliczone pojemności składowania dla tych pokładów oszacowane zostały na 8,3 Mt.
This paper presents a preliminary study of CO2 storage possibility in deep, unexploited coal seams of the Upper Silesian Coal Basin along with enhanced coal bed methane recovery (ECBM). The first task was to compile a list of criteria that must be met by perspective storage locations including among others protection of coal deposits and their availability for future exploitation. Regional analysis, which focused mainly on methane content of the coal seams located at the depths between 1000–2000 m, implies that favourable conditions for location of CO2 storage are present primarily in the central-southern part of the USCB. In this area coal seams of the Upper Silesian Sandstone Series and Mudstone Series, which are located far from active mines at depths exceeding 1250–1300 m, hold most promise for CO2 storage. Preliminary assessment of CO2 storage capacity was performed in the Pawłowice-Mizerów case study area. A static structural-parametric model of the Upper Silesian Sandstone Series coal seams has been created for that area. Storage capacity for those coal seams is estimated at 8.3 Mt.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 448 (1); 117--131
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Distribution of peak ground vibration caused by mining induced seismic events in the Upper Silesian Coal Basin in Poland
Autorzy:
Dubiński, Józef
Mutke, Grzegorz
Chodacki, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1853826.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
sejsmiczność górnicza
sejsmiczność indukowana
induced seismicity
Upper Silesian Coal Basin
peak ground velocity
mining seismic intensity scale
Opis:
The solutions presented permit the practical determination of the physical parameters of peak ground vibration, caused by strong mining tremors induced by mining, in the Polish part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). The parameters of peak ground horizontal velocity (PGVH) and peak ground horizontal acceleration (PGAH10) at any point of earth’s surface depend on seismic energy, epicentral distance and site effect. Distribution maps of PGVH and of PGAH10 parameters were charted for the period 2010-2019. Analysis of the results obtained indicates the occurrence of zones with increased values of these parameters. Based on the Mining Seismic Instrumental Intensity Scale (MSIIS-15), which is used to assess the degree of vibration intensity caused by seismic events induced by mining, and using the PGVH parameter, it was noted that the distribution map of this parameter includes zones where there vibration velocities of both 0.04 m/s and 0.06 m/s were exceeded. Vibrations with this level of PGVH correspond to intensities in the V and VI degree according to the MSIIS-2015 scale, which means that they can already cause slight structural damage to building objects and cause equipment to fall over. Moreover, the reason why the second parameter PGAH10 is less useful for the evaluation of the intensity of mining induced vibrations is explained. The PGAH10 vibration acceleration parameter, in turn, can be used to design construction of the objects in the seismic area of the Upper Silesian Coal Basin, where the highest acceleration reached a value of 2.8 m/s2 in the period from 2010 to 2019.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2020, 65, 3; 419-432
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modelowanie efektów zatłaczania CO(2) do poziomów wodonośnych karbonu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Modelling of the effects of CO(2) injection into Carboniferous aquifers of the Upper Silesian Coal Basin (Poland)
Autorzy:
Labus, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063267.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
sekwestracja CO2
modelowanie reakcji kinetycznych
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
GZW
CO2 sequestration
kinetic reaction modelling
Upper Silesian Coal Basin
USCB
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań prowadzonych w celu rozwiązania zagadnień geochemicznej sekwestracji dwutlenku węgla w poziomach solankowych karbonu południowej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Polegają one w praktyce na sformułowaniu i przetestowaniu odpowiednich modeli opisujących interakcje gaz-woda-skała. Modele konceptualne środowiska hydrogeologicznego opracowano na podstawie precyzyjnych analiz składu mineralogicznego, charakterystyk przestrzeni porowej skał oraz parametrów wód złożowych serii paralicznej. Modelowanie kinetyki reakcji przeprowadzono dla zakładanych przedziałów czasowych, odpowiadających wymaganiom dotyczącym retencji gazu. Oszacowano ilość wiązanego dwutlenku węgla, zmiany porowatości skał zbiornikowych oraz charakterystyki przemian składu mineralogicznego matrycy skalnej na skutek kontaktu z zatłaczanym dwutlenkiem węgla.
The paper focuses on the problem of geochemical sequestration of CO(2) in saline aquifers of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). It describes the relevant models of gas-rock-water interactions, and discusses the results of modelling experiments. The conceptual models of hydrogeochemical environment were created based on mineralogical analyses, pore space characteristics and chemical analyses of groundwater representing the Paralic Series of the USCB. Modelling of the kinetic reactions concerned the assumed time limits that are required for gas trapping. The results of the modelling enable estimation of quantities of sequestered gas, changes in overall rock porosity, and characteristics of mineralogical transformation of the rock matrix due to the contact with injected CO(2).
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2008, 431, Hydrogeologia; 111-119
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pstre utwory typu brekcji zawałowej z Kopalni Węgla Kamiennego "Marcel" (Górnośląskie Zagłębie Węglowe)
Red beds of the collapse-type breccia from the "Marcel" Coal Mine (Upper Silesian Coal Basin, Poland)
Autorzy:
Muszyński, M.
Skowroński, A.
Lipiarski, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/184007.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Polska
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
utwory pstre
brekcja zawałowa
minerały neogeniczne
Polska
Upper Silesian Coal Basin
red beds
collapse breccia
neogenic minerals
Opis:
W Kopalni Węgla Kamiennego "Marcel" napotkano w 2001 r. w przecince badawczej na głębokości 300 m brekcję zawałową. Występuje ona w strefie redukcji miąższości pokładu nr 505 wśród tzw. pstrych utworów. Z uwagi na wyjątkowo urozmaicony skład mineralny brekcji, wynikający ze złożonej jej genezy, poddano ją badaniom mineralogicznym, stosując mikroskopię optyczną, XRD, IR i SEM/EDS. Stwierdzono, że neogenicznymi składnikami brekcji są głównie Mg-Fe-montmorillonity, haloizyt-7 A i -10 A, harmotom, hematyt, syderyt i cristobalit. Ponadto zidentyfikowano: mullit, goethyt, minerał mieszanopakietowy illit/smektyt, kaolinit-T, ałunit, chalkopiryt i sfaleryt. Towarzyszą im, na ogół liczne, epiklasty kwarcu i śladowo substancja organiczna. Brekcja powstała przez wypełnienie pustki po częściowo wypalonym węglu (samozapłon w efekcie przedmioceńskiego wietrzenia). Tworzą ją okruchy skał stropowych, głównie iłowców oraz mułowców karbonu, i ich minerałów, przeobrażonych termicznie, a następnie metasomatycznie, połączonych skąpym cementem. Procesy metasomatyczne i cementacyjne przebiegały w stopniowo zmieniającym się środowisku - od silnie kwaśnego i utleniającego, po alkaliczne i redukcyjne.
In the "Marcel" Coal Mine a collapse breccia was found in a cross-cut at the 300 m level in 2001. The breccia occurs within red beds, in a zone where the seam No. 505 has a reduced thickness. With regard to an exceptionally diversified mineral composition that results from a complex origin of this rock, it was studied using optical microscopy as well as the XRD, IR and SEM/EDS methods. Neogenic components of the breccia are represented mainly by Mg-Fe-montmorillonites, halloysite-7 A and -10 A, harmotome, hematite, siderite and cristobalite. Additional minerals identified include mullite, goethite, mixed-layer illite/smectite, kaolinite-T, alunite, chalcopyrite and sphalerite. They are accompanied by usually numerous quartz epiclasts and traces of organic matter. The breccia consists of fragments of hanging wall rocks, mainly Carboniferous claystones and mudstones and their minerals, thermally altered and, then, metasomatically bound with scarce cement. The rock was formed by filling an empty space left after partly burned out bituminous coal, self-ignited as a result of pre-Miocene weathering. The metasomatic processes and cementation took place in the environment with gradually changing conditions, from strongly acidic and oxidizing to alkaline and reducing.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2006, 32, 3; 345-367
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metoda prognozowania kosztów usuwania szkód w budynkach na terenach górniczych
Method of cost prediction of damage removal in buildings and mining areas
Autorzy:
Kaszowska, O.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340561.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
eksploatacja górnicza
szkody górnicze
budynek mieszkalny
koszty
Upper Silesian Coal Basin
mining exploitation
mining damage
dwelling-house
costs
Opis:
W artykule przedstawiono metodę prognozowania kosztów usuwania szkód górniczych w budynkach, opracowaną w Głównym Instytucie Górnictwa. Zaprezentowana metoda powstała w wyniku badań statystycznych, którymi objęto pięć rejonów z terenu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Są to osiedla mieszkaniowe, o zróżnicowanych typach zabudowy; wielkomiejskiej - centrum dużego miasta, podmiejskiej jednorodzinnej i wiejskiej zagrodowej. W każdym z tych rejonów kilkakrotnie ujawniały się na powierzchni wpływy bezpośrednie eksploatacji górniczej. Analizą objęto wszystkie zdarzenia oddziaływania deformacji pogórniczych na budynek, co pozwoliło na uzyskanie próby o liczebności 1732. Zakres badań ograniczono do budynków o konstrukcji tradycyjnej i tradycyjnej ulepszonej. Wykorzystując materiały faktograficzne każdemu ze zdarzeń przypisano cechy charakteryzujące: warunki geologiczno-górnicze, przebieg eksploatacji górniczej, deformacje powierzchni, odporność budynków, szkody górnicze i koszty ich usuwania. Znaczną część danych umieszczono w komputerowej "Bazie Danych o Obiektach", zaprojektowanej przy zastosowaniu programu Access'97. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń, wynikających z analizy wielu przypadków eksploatacji górniczej i jej skutków, sformułowano następującą tezę: koszty usuwania szkód górniczych w budynkach zależą od różnicy między kategorią odporności i kategorią terenu górniczego oraz od krotności oddziaływania eksploatacji. Różnicę między kategoriami budynku a terenu nazwano odpornością względną. Badania statystyczne zależności między powyższymi zmiennymi pozwoliły na wyznaczenie funkcji prawdopodobieństwa uszkodzenia budynku i wartości oczekiwanej kosztu jego naprawy. Na ich podstawie zbudowano model probabilistyczny kosztów usuwania szkód. Z przeprowadzonych badań wynika, że prawdopodobieństwo uszkodzenia budynku zależy od odporności względnej i krotności eksploatacji, natomiast koszty jego naprawy są zależne w istotny sposób tylko od kubatury. Zastosowanie modelu probabilistycznego umożliwia prognozowanie najbardziej prawdopodobnych kosztów oraz określenie przedziału ufności, w którym, na założonym poziomie prawdopodobieństwa, będą się mieścić rzeczywiste koszty. Zaprezentowana metoda prognozowania kosztów usuwania szkód w budynkach może być zastosowana do analizy ekonomicznej projektowanej eksploatacji górniczej. Jej wyniki będą stanowić składnik, tzw. kosztów środowiskowych przedsięwzięcia.
The article presents the method of cost prediction of mining damage removal in buildings, developed at the Central Mining Institute. The presented method arose as a result of statistical investigations, which covered five regions in the Upper Silesian Coal Basin. These are housing estates, with diversified types of building development: buildings in centres of great citites, suburban one-family houses and country farm houses. In each of these regions several times appeared on the surface the direct impact of mining operations. The analysis covered all events relating to the post-mining deformation impact on the building, what enabled to obtain 1732 samples. The scope of investigations was limited to buildings of traditional and traditional improved construction. Taking advantage of fact-related materials, characterizing features were ascribed to each event: geological and mining conditions, course of mining operations, surface deformations, resistance of buildings, mining damages and costs of their removal. A considerable part of data one has placed in the computer "Data Base of Objects", designed when using the program Access'97. On the basis of hitherto gained experience, resulting from the analysis of many cases of mining operations and their effects, the following thesis was formulated: The costs of removal of mining damages in buildings depend on the difference between the resistance category as well as mining area category and the multiplication factor of mining impact. The difference between the categories of the building and the area was called relative resistance. Statistical investigations relating to the dependence between the above-mentioned variables enabled to determine the probability function of building damage and the expected cost of its repair. On their basis the probabilistic model of damage removal costs was constructed. From the carried out investigations it results, that the probability of building damage depends on the relative resistance and multiplication factor of extraction, whereas the costs of its repair depend in an essential way only on the cubature. The application of the probabilistic model enables to predict the most probable costs and to determine the confidence interval, where on an assumed probability level the real costs will be situated. The presented method of cost prediction of damage removal in buildings can be applied with respect to the economic analysis of planned mining operations. Its results will constitute the component of the socalled environmental costs of the undertaking.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 3; 69-81
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany rzeźby terenu pod wpływem zwałowisk pogórniczych w powiecie mikołowskim
Changes of the Geomorphology of the Area under the Influence of Post-Mining Dumping Grounds in the Mikołów Poviat (Poland)
Autorzy:
Tyrna, Diana
Gawor, Łukasz
Dolnicki, Piotr
Marcisz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/438192.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
odpady pogórnicze
powiat mikołowski
zwałowiska pogórnicze
Mikołów poviat
mining wastes
post-mining dumping grounds
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
The traditions of coal mining in Upper Silesia date back to 16th century, with the first mentions about coal extraction in the neighbourhood of Ruda Śląska, Katowice and Mikołów. Strong development of mining through centuries was not only the source of economic gains, but also the cause of significant changes in the natural environment of the region. Such changes are mainly various types of damage, e.g. subsidence, water salinity, rock mass disruptions, as well as changes resulting from the technological process – i.e. post-mining dumping grounds. The aim of this article is to assess the impact of the deposition of mining waste and its effects on the terrain of Mikołów poviat and show the changes of the structure of extractive industry in the local scale. The subject field consists of defining the localisation and geological structure of the study area, expressions of degradation of the terrain caused by mining activity, assessment of the impact of mining waste tipping on the terrain and natural environment and evaluation of the reclamation state of degraded areas. As a result of the research, a geomorphological profile has been made. The changes of the structure of extractive industry in the local scale is exemplified on the case study of recovery of coal from one dump in the northern part of Mikołów poviat.
Tradycje górnictwa węglowego na Górnym Śląsku datują się na XVI wiek, z którego pochodzą pierwsze wzmianki o wydobyciu węgla kamiennego w sąsiedztwie Rudy Śląskiej, Katowic i Mikołowa. Intensywny rozwój górnictwa w poprzednich wiekach był nie tylko źródłem zysków ekonomicznych, ale spowodował także wyraźne zmiany w środowisku przyrodniczym regionu. Te zmiany to głównie szkody górnicze w postaci osiadań, zasolenia wód powierzchniowych czy ruchów górotworu oraz przekształcenia wynikające z procesów technologicznych – np. deponowanie odpadów wydobywczych i przeróbczych na zwałowiskach. Celem artykułu jest ocena wpływu deponowania odpadów górniczych na powierzchnię terenu powiatu mikołowskiego, a także przedstawienie zmian w strukturze przemysłu wydobywczego w skali lokalnej. Treść artykułu zawiera opis budowy geologicznej obszaru badań, przedstawienie stopnia przekształcenia powierzchni terenu przez działalność górniczą, ocenę wpływu deponowanych odpadów na rzeźbę terenu i środowisko przyrodnicze, a także ocenę stanu rekultywacji opisywanych obiektów. Na podstawie badań wykonano przekroje obrazujące wpływ deponowania odpadów na powierzchnię terenu. Zmiany struktury przemysłu wydobywczego w skali lokalnej przedstawiono na przykładzie odzysku węgla z jednego ze zwałowisk, usytuowanego w północnej części powiatu mikołowskiego.
Źródło:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego; 2019, 33, 2; 111-123
2080-1653
Pojawia się w:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Methane potential of the Upper Silesian Coal Basin carboniferous strata – 4D petroleum system modeling results
Metanonośność utworów karbońskich Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w świetle wyników przestrzennego dynamicznego modelowania 4D systemów naftowych
Autorzy:
Słoczyński, T.
Drozd, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1835114.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
methane content
CBM
petroleum system modelling
Upper Silesian Coal Basin
metanonośność węgla
gaz w pokładach węgla
modelowanie dynamiczne systemu naftowego
GZW
Opis:
The work was based on the results of a research project aimed at quantifying the accumulation of CBM (Coal Bed Methane) natural gas in hard coal seams and tight gas in mudstone and sandstone formation in the western part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). The area covered is about 1300 km2 , which accounts for almost 25% of the USCB area within the Polish territory The task was realized out using the method of dynamic spatial modeling of petroleum systems, using Petrel and PetroMod software. The input data for building the model were structural surfaces of major lithostratigraphic series and array of geological and geophysical data from 10 wells in the research area. Particular attention has been paid to the optimization of lithological models of individual facies, as well as the thermal model, as well as the integration and calibration of all component models of the general hydrocarbon system model, which allowed for a fairly precise reconstruction of the current structural and parametric image. The processes of hydrocarbon generation had the most intense course during the upper Carboniferous, which was associated with their buried and reaching the highest temperatures Numerous alternative models have been constructed and simulated under various scenarios of structural and thermal evolution, which have allowed us to estimate the resource potential of Carboniferous USCB formations. Total amounts of generated and stored gas in individual lithostratigraphic series with free gas localized in unconventional (tight) accumulations and adsorbed gas (in coal seams) have been estimated. The results obtained from the scenario considered by the authors as the most likely are presented and analysed. The decisive influence on the amount of accumulated hydrocarbons seems to have the tectonic’s activity timing, due to results of the model simulation proved to be the most sensitive to the length of the interval opening the faults.
Praca powstała na podstawie wyników przedsięwzięcia badawczego, którego celem było oszacowanie ilościowej akumulacji gazu ziemnego typu CBM (coalbed methane) w pokładach węgla kamiennego oraz typu tight gas (gazu zamkniętego) w formacjach mułowcowych i mułowcowo-piaszczystych w zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Analizowany obszar zajmuje około 1300 km2 , co stanowi prawie 25% powierzchni GZW znajdującego się w granicach Polski. Zadanie zrealizowano za pomocą metody dynamicznego przestrzennego modelowania systemów naftowych, używając oprogramowania Petrel oraz PetroMod. Jako dane wejściowe do budowy modelu wykorzystano powierzchnie strukturalne głównych wydzieleń litostratygraficznych oraz szereg danych geologicznych i geofizycznych pochodzących z 10 otworów wiertniczych znajdujących się w obszarze badań. W ramach realizacji przedsięwzięcia skonstruowano i symulowano wiele alternatywnych modeli według różnych scenariuszy ewolucji strukturalnej i termicznej. Optymalizacja, integracja i kalibracja wszystkich modeli składowych ogólnie pojętego modelu systemu naftowego umożliwiły dość precyzyjne odtworzenie obecnego obrazu strukturalnego i parametrycznego w analizowanym obszarze. Procesy generowania węglowodorów najintensywniejszy przebieg miały w czasie górnego karbonu, co wiązało się z ich najgłębszym pogrążeniem oraz osiągnięciem najwyższych temperatur. W wyniku przeprowadzonych symulacji obliczono szacunkową metanonośność karbońskich utworów GZW. Oszacowano całkowite ilości wygenerowanego oraz zakumulowanego gazu w poszczególnych seriach litostratygraficznych, z wyodrębnieniem gazu wolnego ulokowanego w akumulacjach niekonwencjonalnych typu tight i gazu zaadsorbowanego (w pokładach węgla). W artykule przedstawiono i poddano analizie wyniki otrzymane w rezultacie realizacji scenariusza uważanego przez autorów za najbardziej prawdopodobny. Wydaje się, że decydujący wpływ na ilość zakumulowanych węglowodorów ma czas aktywności tektonicznej analizowanego obszaru, gdyż wyniki symulacji modelu okazały się najbardziej wrażliwe na długość interwału czasowego otwarcia uskoków.
Źródło:
Nafta-Gaz; 2018, 74, 10; 703-714
0867-8871
Pojawia się w:
Nafta-Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Valorization of coal mining waste dumps from the mines of Jastrzębska Spółka Węglowa SA for the needs of recovery of coal and further reclamation and management
Waloryzacja zwałowisk odpadów pogórniczych z kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA dla potrzeb odzysku węgla oraz późniejszej rekultywacji i zagospodarowania
Autorzy:
Marcisz, M.
Gawor, Ł.
Probierz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216320.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
węgiel kamienny
zwałowisko odpadów
odpady pogórnicze
waloryzacja zwałowisk
Upper Silesian Coal Basin
hard coal
waste dump
mining wastes
Opis:
The purpose of the research was mapping, inventorization, and valorization of coal mining waste dumps from the mines of JSW SA company, for the needs of recovery of coal from the dump material as well as the reclamation and management of examined facilities. The valorization of post-mining waste dumps has been carried out using a methodology which considers the problems of reclamation, management, accessibility of the dumps as well as environmental hazards connected with disposing of mining and preparation wastes on the ground surface. An inventorization of 10 coal mining waste dumps coming from 6 mines of JSW SA including in their range 7 deposits: Borynia, Jastrzębie, Zofiówka, Budryk, Knurów, Szczygłowice and Pniówek was carried out. The source material within the localization of particular dumps was obtained from archival materials coming from coal mines and municipalities where the dumps are located. Verified data has been drawn on topographical map, which results in the map of coal mining waste dumps. The results of the valorization of the dumps comprise the defining of: the name of the dump, state of the dump, surface of the dump, accessibility, name of the coal mine from where the wastes come from, type of technical and biological reclamation and possibilities of coal recovery, which have been brought on the drawn map. Basing on collected and elaborated data, an attempt of defining of potential possibilities of recovery of coal from the dumps and connection of coal quality in the deposits of JSW SA and in waste material was made. The results of the research showed that in spite of preliminary information that a majority of the investigated dumps may be considered as potential facilities for coal recovery, ultimately the recovery is economically justified only in several cases (5 facilities).
Badania miały na celu kartowanie, inwentaryzację oraz waloryzację zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego z kopalń JSW SA pod kątem możliwości odzysku węgla ze zwałowisk oraz późniejszej rekultywacji i zagospodarowania badanych obiektów. Waloryzacji dokonano z wykorzystaniem autorskiej metodologii, uwzględniającej zagadnienia takie jak: rekultywacja, zagospodarowanie i dostępność, a także zagrożenia dla środowiska, związane z deponowaniem odpadów górniczych i przeróbczych na powierzchni terenu. Dokonano inwentaryzacji 10 zwałowisk odpadów pogórniczych pochodzących z 6 kopalń JSW SA obejmujących swoim zasięgiem 7 złóż: Borynia, Jastrzębie, Zofiówka, Budryk, Knurów, Szczygłowice, Pniówek. Dane źródłowe wraz z miejscami lokalizacji poszczególnych zwałowisk pozyskano z materiałów archiwalnych kopalń i urzędów miast, w granicach których występują te zwałowiska (Jastrzębie Zdrój, Knurów, Mszana, Pawłowice, Suszec). Zweryfikowane dane zostały naniesione na podkład topograficzny, czego rezultatem jest mapa zwałowisk odpadów pogórniczych. Wyniki waloryzacji zwałowisk, obejmujące określenie: jego nazwy, stanu, powierzchni, dostępności, kopalni, z której pochodzą zwałowane odpady, rodzaju rekultywacji technicznej i biologicznej oraz możliwości odzysku węgla, zostały naniesione na wykonaną mapę. Na podstawie zebranych i opracowanych danych podjęto próbę określenia potencjalnych możliwości odzysku węgla ze zwałowisk oraz powiązania jakości węgla w złożach eksploatowanych przez kopalnie JSW SA i węgla w materiale odpadowym. Wyniki badań wykazały, iż pomimo wstępnej informacji, że większość badanych zwałowisk stanowi potencjalne obiekty odzysku węgla z materiału odpadowego, ostatecznie tylko w kilku przypadkach (5 obiektów) odzysk ten jest ekonomicznie uzasadniony.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2018, 34, 4; 97-114
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zawartość fosforu w złożach monokliny Zofiówki (SW część Górnośląskiego Zagłębia Węglowego)
Phosphorus content in deposits of Zofiówka monocline (SW part of the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Marcisz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216844.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
węgiel kamienny
zawartość fosforu
wskaźnik jakości
Upper Silesian Coal Basin
bituminous coal
coal quality estimation
quality parameters
phosphorus content
Opis:
Przeprowadzono charakterystykę zmienności zawartości fosforu w 29 pokładach węgla kamiennego złóż Pniówek i Zofiówka, występujących na monoklinie Zofiówki. Dokonano tego na podstawie utworzonej cyfrowej bazy danych obejmującej 2730 próbek, spośród których w 1674 oznaczono zawartość tego pierwiastka. Przeprowadzono podstawowe analizy statystyczne, za pomocą których określono m.in. liczbę próbek, w których oznaczono zawartość fosforu w poszczególnych pokładach, a także minimalną, maksymalną oraz średnią zawartość tego pierwiastka w danym pokładzie. Prześledzono zmiany zawartości fosforu w układzie horyzontalnym (w dwóch kierunkach: E-W oraz N-S) i wertykalnym (wraz z głębokością). Wykreślono także mapy izolinii zawartości fosforu we wszystkich badanych pokładach węgla. Wyniki badań wykazały, że zawartość fosforu w badanych pokładach złóż monokliny Zofiówki zmienia się w szerokim zakresie od 0,001 do 0,550% Pa (śr. 0,064%). Występuje w nich zatem węgiel o stosunkowo wysokiej – niekorzystnej przy produkcji koksu – zawartości fosforu. Najniższymi zawartościami tego parametru odznaczają się pokłady 417/1, 418/1-2, 502/1 oraz 505/1, najwyższymi natomiast – 362/1 i 406/1. Nie wykazano żadnej ogólnej tendencji zmian zawartości fosforu. W każdym z pokładów obserwuje się odmienny charakter tych zmian. Nie stwierdzono także żadnego powiązania z przynależnością stratygraficzną.
This article characterizes changes in the phosphorus content in 29 coal seams of the Pniówek and Zofiówka deposits within the Zofiówka Monocline. This was accomplished on the basis of a digital database containing 2,730 samples, where phosphorus content was determined in 1,674 samples. Basic statistical analysis was done to determine the number of samples for each coal seam (in which phosphorus content was determined), as well as min., max., and mean content of this element in the analyzed coal seams. The content of phosphorus was observed in the horizontal (in two directions: E-W and N-S) and vertical (with depth) direction. Contour maps of phosphorus content in all analyzed coal seams were also prepared. The results showed that the phosphorus content in the analyzed coal seams of the Zofiówka Monocline varies widely from 0.001 to 0.550% Pa (mean 0.064%). Therefore, the local coal contains a relatively high content of phosphorus unfavorable for the production of coke. The lowest content of this parameter is shown by coal seams No. 417/1, 418/1-2, 502/1, and 505/1; the highest coal content is found in seams No. 362/1 and 406/1. A general trend of changes in phosphorus content did not appear. Each of the coal seams exhibited differing characteristic changes. There was also no relation to the stratigraphy.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2014, 30, 2; 67-84
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Specific types of coal macerals from Orzesze and Ruda beds from ”Pniówek” Coal Mine (Upper Silesian Coal Basin – Poland) as a manifestation of thermal metamorphism
Specyficzne odmiany macerałów z węgla warstw orzeskich i rudzkich KWK „Pniówek” (Górnośląskie Zagłębie Węglowe – Polska) przejawem metamorfizmu termalnego
Autorzy:
Adamczyk, Z.
Komorek, J.
Lewandowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219860.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
macerały
warstwy rudzkie
warstwy orzeskie
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
refleksyjność witrynitu
coal macerals
Ruda beds
Orzesze beds
Upper Silesian Coal Basin
vitrinite reflectance
Opis:
Subject of the research were coal samples from the seams of Orzesze and Ruda beds from “Pniówek” coal mine. All samples represent methabituminous coal B, which present high vitrinite content (V mmf > 60%). Optical character of vitrinite from all analyzed coal samples is biaxial negative and it is characterized by low differentiation of bireflectance. The experiments have shown that the coal rank of investigated samples is generally decreasing with increasing both depth of coal seams and the distance between sampling point and the Carboniferous roof. It may suggests inversion of coalification. Specific types of macerals, typical for thermally metamorphosed coals have been found for all analysed coal samples. It was found, presence of such components like: fluorescing bituminous substance (FBS) filling of cellular spaces in semifusinite, fusinite, and funginite; pseudomorphs after megaspores exhibiting strong bireflectance, and anisotropic semifusinite. Petrographic components with a structure similar to structure of coke and pyrolytic carbon were observed rarely. Presence of colotelinite grains which are visible darker, impregnated with bituminous substance and exhibiting weak fluorescence may be related with influence of temperature on coal. Carbonates occur as filling of cellular spaces in semifusinite, in examined coal samples and there are the effect of thermal alteration of coal.
Przedmiotem badań były próbki węgla z pokładów warstw orzeskich i rudzkich KWK Pniówek. Badane próbki reprezentują węgiel średniouwęglony typu B (metabitumiczny), wysokowitrynitowy. Stwierdzono, że witrynit z badanych próbek ma dwuosiowy ujemny charakter optyczny i wykazuje małe zróżnicowanie w wartościach dwójodbicia. Przeprowadzone badania wykazały, że stopień uwęglenia badanych próbek generalnie maleje wraz ze wzrostem głębokości występowania pokładów węgla oraz ze wzrostem odległości miejsca opróbowania od stropu karbonu co może wskazywać na inwersję uwęglenia. We wszystkich analizowanych próbkach węgla stwierdzono występowanie specyficznych odmian macerałów typowych dla węgli zmetamorfizowanych termicznie. W próbkach stwierdzono obecność takich składników jak: fluoryzująca substancja bitumiczna (FBS) wypełniająca przestrzenie komórkowe w semifuzynicie, fuzynicie i funginicie; pseudomorfozy po makrosporach wykazujące silne dwójodbicie oraz anizotropowy semifuzynit. Rzadziej obserwowano składniki petrograficzne o strukturze wykazującej podobieństwo do struktury koksu i węgiel pirolityczny. Z oddziaływaniem temperatury na badany węgiel można wiązać także obecność w analizowanych próbkach wyraźnie ciemniejszych, przesyconych substancją bitumiczną, wykazujących słabą fluorescencję ziaren kolotelinitu. Przejawem przemian termicznych obserwowanych w badanych próbkach węgla może być także obecność węglanów najczęściej wypełniających przestrzenie komórkowe w semifuzynicie.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2014, 59, 1; 77-91
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości zagospodarowania metanu występującego w stropowych partiach złóż węgla Bzie-Dębina 1 oraz Gołkowice (Górnośląskie Zagłębie Węglowe)
The possibilities of methane extraction from the uppermost part of Carboniferous in coal deposits Bzie-Dębina 1 and Gołkowice (the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/282214.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
metan
metanonośność
strop karbonu
ujęcie metanu
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coal-bed methane
methane content
Carboniferous roof
methane collecting
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Wartykule przeprowadzono analizę występowania przystropowej strefy metanonooenej, obejmującej wtórnie nasycone metanem pokłady węgla występujące w bliskim sąsiedztwie stropu karbonu w obszarach Bzie-Dębina oraz Gołkowice. Z uwagi na wykazany w sąsiednich złożach związek pomiędzy występowaniem metanu w przystropowej strefie i ukształtowaniem stropu węglonooenych utworów karbonu, podobną zależnooeć zbadano w omawianym złożu. Przedyskutowano również możliwe sposoby ujęcia metanu w celu zminimalizowania zagrożenia metanowego na przyszłych poziomach eksploatacyjnych w polu Bzie-Dębina 1 Zachód. Wzięto pod uwagę ujęcie metanu systemami podziemnego odmetanowania, podobnie jak czyni się to w obecnie czynnych kopalniach węgla, ze szczególnym uwzględnieniem odmetanowania wyprzedzającego, a także odprowadzenie metanu powierzchniowymi otworami wierconymi do stropu karbonu metodą poeksploatacyjnego odmetanowania zrobów (GOB Wells), ponieważ sposób ten praktykowany jest np. w amerykańskich zagłębiach węglowych. Ten drugi sposób ujęcia metanu byłby nowatorski w warunkach polskich i wymagałby przeprowadzenia dodatkowych badań. Ujęcie i wykorzystanie metanu ze złoża Bzie-Dębina 1 przyczyni się z jednej strony do redukcji zagrożenia gazowego na przyszłych poziomach eksploatacyjnych, a z drugiej pozytywnie wpłynie na bilans energetyczny kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej.
The occurrence of methane zone located close to Miocene cover was presented. The dependence between methane occurrence in the investigated zone and the configuration of the roof of Carboniferous complex was analyzed, according to indicated dependence in the neighboring areas. The other issues discussed here are the possibly ways of methane collection in order to reduce the methane hazard in the area of the future coal mining. The possibly ways of methane collecting are the underground drainage system, because this way is applied in many working coal mines, methane drainage applying before the coal exploitation was particularly discussed, and also methane collecting using the GOB method, which is applied elsewhere, especially in the USA. The latter way mentioned above would be an inventive in Polish coal mines and it would need many additional studies. Taking and collecting of the coalminemethane from Bzie-Dębina 1 coal deposit will, from the one hand, reduce methane hazard in future coal mine and from the other, positively influence the energetic balance of Jastrzębie Coal Company mines.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2011, 14, 1; 197-212
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie modelowań numerycznych do oceny wielkości drgań górotworu w otoczeniu podziemnych wyrobisk górniczych
Numerical modeling for assessing the magnitude of rock mass vibration in the vicinity of underground mining excavations
Autorzy:
Chodacki, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166438.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
sejsmologia górnicza
metoda elementów spektralnych
drgania górotworu
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
mining seismicity
spectral element method
peak particle velocity
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Wstrząsy sejsmiczne, wywołane nagłym odprężeniem skał górotworu w pobliżu podziemnych wyrobisk górniczych, stanowią zagrożenie dla ludzi pracujących pod ziemią. Propagująca fala sejsmiczna powoduje gwałtowny wzrost obciążeń dynamicznych, a te są bezpośrednio związane z wielkością drgań ośrodka skalnego. Znajomość parametrów tych drgań wpływa na ocenę stateczności wyrobisk podziemnych oraz pozwala na właściwy dobór obudowy chodnikowej. Jedną z metod umożliwiających prognozowanie parametrów drgań sejsmicznych od wstrząsów górniczych jest Metoda Elementów Spektralnych (SEM). W metodzie tej obliczane są sejsmogramy syntetyczne, które umożliwiają obrazowanie pełnego przebiegu falowego. W artykule przedstawiono wyniki modelowań drgań od wstrząsu o magnitudzie 2.7 w skali Richtera, który wystąpił w dniu 17.04.2018 w kopalni KWK Piast-Ziemowit. Obliczone sejsmogramy wykazują dużą zgodność z rzeczywistymi przebiegami falowymi, zarejstrowanymi w bliskiej odległości od ogniska wstrząsu. Wskazuje to na właściwy dobór parametrów modelu i potwierdza skuteczność metod numerycznych, które mogą stanowić uzupełnienie metod analitycznych w rozwiązywaniu problemów związanych z bezpieczeństwem pracy pod ziemią.
Seismic tremors, caused by sudden relaxation of a rock mass near underground mining excavations, pose a considerable threat to people working underground. The propagating seismic wave causes a rapid increase in the dynamic loads, which are directly related to the amount of rock vibration. Knowledge of the vibration parameters can be used in the assessment of the stability of underground excavations and allows for the proper selection of gallery support. One of the methods for forecasting seismic vibration parameters from mining tremors is the spectral element method (SEM). In this method, synthetic seismograms are calculated to image the full waveform. This article presents the results of modeling vibrations generated by a tremor with a magnitude of 2.7 on the Richter scale; this tremor occurred on April 17, 2018, in the KWK Piast-Ziemowit mine. The calculated seismograms show high compliance with the real waveforms recorded near the source of the tremor. This compliance indicates that the selected model parameters were correct and confirms the effectiveness of numerical methods to complement analytical methods in solving problems related to underground work safety.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2020, 76, 4; 28-36
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trójwymiarowy model złoża węgla kamiennego z zastosowaniem środowiska CAD na przykładzie SW części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
3D model of hard coal deposit with using cad software on the base of SW part of Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Probierz, K.
Marcisz, M.
Ignacok, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/171406.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
węgiel kamienny
modelowanie 3D
CAD
budowa geologiczna
Upper Silesian Coal Basin
hard coal
3D modeling
geological structure
Opis:
Przedstawiono możliwości trójwymiarowego modelowania wielopokładowego złoża węgla kamiennego z zastosowaniem programu AutoCAD firmy Autodesk. Obiekt badań stanowiło nowo rozpoznawane złoże węgla kamiennego zlokalizowane w SW części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, dla którego nie opracowano jeszcze jego szczegółowego modelu przestrzennego. Modelowanie oparto na danych z 24 otworów badawczych powierzchniowych zlokalizowanych w obszarze badań i jego sąsiedztwie. Końcowa forma modelu złoża uwzględnia powierzchnie 36 spągów pokładów węgla, nie uwzględniono natomiast ich miąższości jak również rodzaju skał towarzyszących.
The paper presents the possibilities of three–dimensional modeling of a multi–seam coal deposit using the Autodesk Auto-CAD software. The subject of the study was constituted by the newly explored hard coal deposit located in the SW part of the Upper Silesian Coal Basin (Poland) where no detailed dimensional model of the deposit has yet been developed. The modeling was based on data collected from 24 surface exploratory boreholes located in the area of the study and in its vicinity. The final form of the model gives consideration to 36 coal seam floors, while their thickness as well as the type of adjacent rocks have not been incorporated.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2017, 58, 3; 84-85
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie danych SAR do obserwacji deformacji terenu spowodowanych działalnością górniczą w rejonie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego : wyniki projektu DORIS (EC-FP7)
Application of SAR data for the monitoring of ground deformations caused by mining activities in the area of the upper Silesian Coal Basin : the results of DORIS project (EC-FP7)
Autorzy:
Graniczny, M.
Kowalski, Z.
Przyłucka, M.
Zdanowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166599.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
InSAR
deformacje powierzchni terenu
górnictwo
wody podziemne
DInSAR
PSInSAR
Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW)
ground deformations
mining
groundwaters
monitoring
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule zaprezentowano wykorzystanie metod interferometrii satelitarnej (PSInSAR i DInSAR) dla obserwacji deformacji powierzchni terenu na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Prezentowane wyniki zostały pozyskane w trakcie realizacji projektu DORIS (ECFP 7, Grant Agreement n. 242212, www.doris-project.eu). Większość satelitarnych danych interferometrycznych przetworzono w wyspecjalizowanej firmie Tele – Rilevamento Europa – T. R. E, we Włoszech. Dane te pochodziły z różnych satelitów, takich jak: ERS 1 i 2, ENVISAT, ALOS- PALSAR oraz TerraSAR-X i objęły trzy pasma zakresu widma mikrofal (SAR): L, C oraz X. Archiwalne dane pasma C z satelitów Europejskiej Agencji Kosmicznej objęły obserwację przemieszczeń powierzchni terenu w okresie od 1992 do 2010, w dwóch oddzielnych pakietach danych z przedziałów czasowych 1992÷2000 oraz 2003÷2010. Jako obszary testowe dla obserwacji przemieszczeń na terenach zamkniętych kopalń wybrano Kopalnie Węgla Kamiennego „Sosnowiec” i „Saturn”, które zakończyły działalność w 1995 i 1997 r. Pomimo bieżącego wypompowywania wód z zamkniętych kopalni ich poziom podniósł się o kilkadziesiąt metrów. W związku z powyższym, wskutek zmian ciśnienia piezometrycznego i jego oddziaływania na górotwór zaobserwowano podnoszenie powierzchni terenu. Analiza danych z pasm L i X pozwoliła z kolei na śledzenie w ciągu kilku miesięcy przebiegu zmian podziemnego frontu robót, który odzwierciedlał się na powierzchni terenu, na przetworzonych zobrazowaniach radarowych. Analizę taką przeprowadzono w rejonie KWK „Halemba-Wirek”. Najbardziej efektywne w tym zakresie okazały się wysoko rozdzielcze dane TerraSAR-X, przetwarzane przy pomocy algorytmu SqueeSAR. Serie czasowe PS pasma X pomogły zidentyfikować bardzo niewielkie przemieszczenia, natomiast uzupełniające dane na temat większych przemieszczeń (w zakresie kilkudziesięciu centymetrów) można było uzyskać dzięki analizie prążków interferometrycznych. Uzyskane rezultaty dowiodły, że przemieszczenia powierzchni terenu w rejonie zamkniętych kopalń zachodzą bardzo długo i znacznie przekraczają okres 5 lat, który oficjalnie uznawany jest za granicę bezpieczeństwa i dopuszczają dowolne zagospodarowanie tych obszarów.
The application of satellite interferometric methods (PSInSAR and DInSAR) for observations of ground deformations in the Upper Silesian Coal Basin (Southern Poland) is the subject of this paper. The presented results were obtained during implementation of the DORIS project (EC FP7, Grant Agreement n. 242212, www.doris-project.eu). Several InSAR datasets were analysed in this area. Most of them were processed by Tele-Rilevamento Europe - T.R.E. s.r.l. Italy. The sets of data came from different SAR satellites: ERS 1 and 2, ENVISAT, ALOS- PALSAR and TerraSAR-X and cover three different SAR bands (L, C and X). Archival data from C-band European Space Agency satellites ERS and ENVISAT, allowed to obtain information on ground movement from 1992 to 2010 in two separate datasets (1992-2000 and 2003-2010). As an example of ground motion upon inactive mining areas, two coal mines were selected: Sosnowiec and Saturn where exploitation of coal mine stopped in 1995 and 1997, respectively. Despite of well pumping after the closure of the mines, underground waters returned to the natural horizon, raising up several dozen meters; the high permeability of hydrogeological subregion and an insufficient water withdrawal from the abandoned mines. The analysis of interferometric L and X-band data in the Upper Silesia has enabled observation and monitoring of the underground mining front in a period of several months. It was indicated at the example from Halemba-Wirek coal mine. The analysis of the TerraSAR X dataset, processed by SqueeSAR algorithms proved to be the most effective for this purpose. X-band PSI time series can help to identify small, seemingly, negligible movements and are successfully supplemented by fringes when a displacement becomes significant. The obtained results on ground deformation proved that ground motion above the abandoned mines continues long after their closure. Therefore, the existing regulations stating that abandoned mines are considered as fully safe, in five years after mine closure, should be changed. Moreover, it should be emphasized that constructions in these area should be avoided as potential risk exists.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 12; 11-19
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próby wyznaczenia parametrów geomechanicznych i anizotropii Thomsena w węglu kamiennym z obszaru Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Attempts to determine the geomechanical and Thomsen’s anisotropy parameters of coal from Upper Silesian Coal Basin area
Autorzy:
Moska, Rafał
Masłowski, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1834969.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
parametry sprężystości
anizotropia Thomsena
węgiel kamienny
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
hydrauliczne szczelinowanie
elastic parameters
Thomsen anisotropy
coal
Upper Silesian Coal Basin
hydraulic fracturing
Opis:
W ostatnich latach nastąpił wzrost zainteresowania polskiego przemysłu naftowo-gazowniczego złożami niekonwencjonalnymi, w tym zasobnymi w metan pokładami węgla (CBM). Aby uwolnić zawarty w formacji węglowej gaz, wymagane jest wykonanie zabiegu hydraulicznego szczelinowania horyzontu produktywnego, udostępnionego najczęściej odwiertem kierunkowym z powierzchni. Kluczowymi informacjami wymaganymi przy projektowaniu zabiegu hydraulicznego szczelinowania są właściwości geomechaniczne ośrodka definiowane przez moduły sprężystości. Moduły te ze względu na anizotropię ośrodka zmieniają się w zależności od kierunku pomiaru. Artykuł ten opisuje eksperymentalną próbę wyznaczenia parametrów anizotropii Thomsena w próbce węgla kamiennego z obszaru GZW. Badanie wykonano metodą trójrdzenikową Vernika: rdzeniki były wycięte z bloku węgla: równolegle, prostopadle oraz pod kątem 45° do osi symetrii VTI. Badania ultradźwiękowe wykonano w temperaturze otoczenia, przy ciśnieniu uszczelnienia 10 MPa. Prędkość fal P i S zawierała się w przedziale odpowiednio 2,378–2,430 m/s i 1,261–1,328 m/s, przy czym fale najszybciej propagowały w próbce wyciętej równolegle do uwarstwienia. Uzyskane współczynniki anizotropii poprzecznej K i azymutalnej A bliskie jedności oraz parametry Thomsena ε, γ, δ, zbliżone do zera, pozwalają stwierdzić, że blok węgla charakteryzował się niewielką anizotropią spowodowaną warstwowaniem (laminacją) poziomym oraz mikropęknięciami, zgodnymi z kierunkiem warstwowania. Zostały również wyznaczone dynamiczne moduły sprężystości, których przedziały wartości odpowiadają danym literaturowym. Niskie moduły Younga (5,3–5,7 GPa) oraz wysokie współczynniki Poissona (0,29–0,30) sugerują, że omawiana próbka węgla powinna być zaliczana do skał o niskiej podatności na hydrauliczne szczelinowanie (wskaźnik brittleness 22,7–23,9%). Jednakże duża ilość spękań oraz słaba zwięzłość próbki, sprzyjające otwieraniu się szczelin podczas zabiegu, pozwalają stwierdzić, że ta skała nie powinna być traktowana jako plastyczna w klasycznym tego słowa rozumieniu.
A growing interest in unconventional gas resources including coal bed methane (CBM) has been observed in Poland in recent years. CBM resources require hydraulic fracturing to gain the hydrocarbons. Elastic parameters of the resource rock are one of the keys to effective fracking. If the deposits are anisotropic, these parameters may vary depending on the direction of the measurement. This paper describes ultrasonic laboratory measurements of coal core samples from Upper Silesian Coal Basin, conducted in order to designate Thomsen anisotropy parameters. The tests were carried out using Vernik method (three core plugs: parallel, perpendicular and at 45° angle to VTI symmetry axis). Measurements were conducted at ambient temperature and confining pressure of 10 MPa. The velocities of the P – and S – wave fell within the range from 2.378 to 2.430 m/s and from 1.261 to 1.328 m/s, respectively. The velocities of P – and S – waves were the highest in parallel sample and the lowest in perpendicular plug. Obtained anisotropy factors K and A close to unity and Thomsen parameters close to zero let us state weak anisotropy caused probably by bedding (lamination) and microcracks along to the lamination. Dynamic elastic moduli were also calculated from velocities. Significantly low values of Young’s modulus (5.3–5.7 GPa), and high values of Poisson’s ratio (0.29–0.30) indicate that this sample should be considered as a hard to frack rock (brittleness index 22.7–23.9%). The large number of cracks in the samples facilitates, however, opening of the inducted fractures during treatment. This allows us to state that this rock should not be treated as typical plastic rock in classical meaning.
Źródło:
Nafta-Gaz; 2019, 75, 11; 700-707
0867-8871
Pojawia się w:
Nafta-Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozpoznanie warunków geologicznych występowania węgla koksowego w rejonie Jastrzębia dla potrzeb projektu „Inteligentna koksownia”
The recognition of geological conditions of coking coal occurrence in the Jastrzębie area for the project: Smart coke plant fulfilling requirements of best available techniques
Autorzy:
Probierz, K.
Marcisz, M.
Sobolewski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061999.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
węgiel koksowy
rozpoznanie parametrów jakości węgla
monoklina Zofiówki
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coking coal
coal quality parameters
Zofiówka Monocline
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Zaprezentowano wyniki badań obejmujących wertykalne i lateralne zmiany parametrów jakości węgla na monoklinie Zofiówki, zlokalizowanej w SW części GZW, ze złożami kopalń Zofiówka i Pniówek o podstawowym znaczeniu dla bazy zasobowej polskich węgli koksowych. Rezultaty uzyskano w ramach, realizowanego od 2008 r., projektu badawczego „Inteligentna koksownia spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki”, finansowanego ze środków POIG. W początkowym etapie projektu pt. „Zintegrowany system rozpoznania i oceny przydatności technologicznej węgla oparty na prognostycznym modelowaniu jakości otrzymywanego koksu” przyjęto założenie, że „prawidłowe zarządzanie złożem węgla” wymaga połączenia procedury rozpoznawania warunków geologiczno-górniczych występowania węgli koksowych z rozpoznaniem możliwości technicznych kopalń i logistyką wydobycia węgli o pożądanej przydatności technologicznej. Wykonanie tego zadania wymaga dobrej znajomości wielkości i jakości bazy zasobowej węgli koksowych GZW. Wobec przewidywanego kilkudziesięcioletniego okresu produkcji koksu, koniecznością stało się sporządzanie wiarygodnych i weryfikowalnych prognoz zmian jakości węgla w złożu (wertykalnych i lateralnych) oraz węgla koksowego dostarczanego odbiorcom. Spełnienie wymagań stawianych wobec geologii górniczej i złożowej umożliwiło skonstruowanie cyfrowej bazy danych o jakości węgla koksowego. Baza ta bieżąco aktualizowana, umożliwia m.in. konstrukcję cyfrowych map parametrów jakości. Realizacja projektu wpływa na efektywniejsze gospodarowanie zasobami węgla zaś producentom koksu przybliża możliwości kopalń w zakresie dostarczania węgla o pożądanej przez nich jakości. Producenci węgla uzyskają natomiast lepszą orientację, co do wymagań jakościowych stawianych przez producentów koksu. Złoża monokliny Zofiówki charakteryzują się bowiem znaczną zmiennością jakości i stopnia uwęglenia, a także specyficzną budową petrograficzną, m.in. podwyższonym udziałem macerałów grupy inertynitu. W pracy przedstawiono zakresy i kierunki zmienności parametrów jakości węgla w złożu.
The paper presents the results concerning vertical and lateral variability of coking coal quality in the Zofiówka Monocline (SW part of USCB). In this area, the Zofiówka and Pniówek coal mines are located. They are of primary importance for the resources of coking coals in Poland. The results were obtained within a framework of the project entitled “Smart coke plant fulfilling requirements of best available techniques”, financed by EU means. The procedure for the recognition of geological-mining conditions of coking coals occurrence, technical possibilities of coal mines and logistics of coal extraction were combined. Fulfillment of requirements for mining and ore geology makes possible to do a digital database on coking coal quality. Implementation of the project allows for a more efficient management of resources, and coke producers have possibilities of coal mines to deliver coal of desirable quality. The deposit of the Zofiówka Monocline is characterized by a wide variability of coal quality and rank and specific petrographic composition (increase of inertinite macerals content and presence of fluorescence bituminous substance). The paper shows the range and directions of changes of coal quality parameters in the deposit.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 452; 245--256
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Possibilities of underground CO2 storage in the Upper Silesian region
Możliwości podziemnego składowania CO2 w regionie górnośląskim
Autorzy:
Solik-Heliasz, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216228.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
składowanie CO2
GZW
zatłaczanie CO2
pokład węgla
CCS
CO2 storage
Upper Silesian Coal Basin
CO2 injection
coal seams
Opis:
The results of investigations hitherto performed indicate that in the Upper Silesian region exists the possibility of carbon dioxide storage in geological structures. However, taking into account the considerable urbanisation degree, for storage are suitable water-bearing horizons and hard coal seams located on the outskirts of the agglomeration, whereas because of safety reasons areas intensively industrialised are not suitable (towns, large industrial objects). The best conditions for CO2 injection were ascertained in the horizon of Dębowiec layers in the Skoczów-Zebrzydowice area. The determined storage site has a sufficient capacity for the needs of a local CO2 emitter. The storage possibility concerns also mine workings of selected abandoned hard coal mines. The results of initial investigations have pointed out that the creation in the workings of low-pressure reservoirs (with pressure up to 0.6 MPa) or high-pressure reservoirs in selected, isolated workings (for pressure exceeding 1 MPa) can be considered. However, their storage capacity will be lower than in the water-bearing layers. Potential storage possibilities are connected also with hard coal seams - particularly seams occurring at great depth, in areas considerably tectonically affected and flooded, beyond the range of operating mines. However, it should be taken into consideration that possible CO2 injection will cause that coal resources in the CO2 storage area never could be extracted using mining methods or be subject to gasification and that other type of economic activity could be conducted only at a considerable distance, beyond the range of their mutual influence.
Wyniki dotychczasowych badań wskazują, że w regionie górnośląskim istnieje możliwość składowania dwutlenku węgla w strukturach geologicznych. Jednak ze względu na znaczny stopień zurbanizowania do składowania nadają się poziomy wodonośne i pokłady węgla kamiennego zlokalizowane na obrzeżu aglomeracji, natomiast nie kwalifikują się ze względów bezpieczeństwa obszary silnie zindustrializowane (miast, dużych obiektów przemysłowych i innych). Najlepsze warunki do zatłaczana CO2 stwierdzono w poziomie warstw dębowieckich w rejonie Skoczów-Zebrzydowice. Wyznaczone składowisko ma pojemność wystarczającą na potrzeby lokalnego emitenta CO2. Możliwość składowania dotyczy również wyrobisk górniczych wybranych zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego. Wyniki wstępnych badań wykazały, że można rozważać utworzenie w nich zbiorników niskociśnieniowych (o ciśnieniu do 0,6 MPa) lub w wybranych, izolowanych wyrobiskach, zbiorników wysokociśnieniowych (na ciśnienie powyżej 1 MPa). Ich pojemność składowania będzie jednak mniejsza, niż w warstwach wodonośnych. Potencjalnie możliwości składowania są związane również z pokładami węgla kamiennego - zwłaszcza zalegającymi na dużej głębokości, w obszarach znacznie zaangażowanych tektonicznie i zawodnionych, poza zasięgiem czynnego górnictwa. Należy jednak mieć na uwadze, że ewentualne zatłaczanie CO2 spowoduje, iż zasoby węgla w rejonie składowiska CO2 nigdy nie będą mogły być eksploatowane metodami górniczymi lub poddane zgazowaniu, oraz że będzie można prowadzić innego typu działalność gospodarczą tylko w znacznej odległości, poza zasięgiem ich wzajemnego oddziaływania.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2010, 26, 3; 53-65
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prognoza wystarczalności zasobów węgla kamiennego w Zagłębiu Górnośląskim wraz z analizą przyczyn ubytku zasobów w niektórych kopalniach
Prognosis about sufficiency of hard coal resources in upper Silesian Coal Basin and analysis about reasons of decrease of the resources in some mines
Autorzy:
Probierz, K.
Borówka, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216992.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
zasoby
węgiel kamienny
prognoza wystarczalności
ubytek zasobów
Upper Silesian Coal Basin
hard coal resources
hard coal reserves
reasons of resources
reserves loss
Opis:
Przedstawiono prognozy wystarczalności zasobów geologicznych (resources) i przemysłowych (odpowiednik reserves) w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW). Prognozowanie przeprowadzono na podstawie trendów liniowych w dwóch wariantach tj. na podstawie danych, które charakteryzowały wielkość zasobów w Polsce w latach 1989-2005 a także na podstawie tylko danych z lat 2001-2005. Ocenę dokładności dopasowania modelu liniowego z danymi empirycznymi przeprowadzono na podstawie oceny parametrów struktury stochastycznej. Dokonano również weryfikacji przyczyn ubytków zasobów (w tym przeklasyfikowań i skreśleń z ewidencji) w niektórych kopalniach GZW.
As shown in "Balance of industrial reserves and underground water resources in Poland", there have been significant losses in hard coal resources throughout 1989-2005 i.e. since the beginning of our political and economic transformation. Annual loss amounts were different in each kind, and the causes there of were not always clear. Statistical prognoses about sufficiency of resources and reserves was based on analysis of linear trends determined for geological resources and industrial reserves in Upper Silesian Coal Basin (USCB). Such prognosis is necessary in order to ensure power security in the country and to choose a proper strategy Prognoses were made in two variants. Variant A was based on data referring to 1989-2005 i.e. the entire period of economic and political transformation in the country. Variant B referred to 2001-2005 i.e. the period of significant improvement to economic situation in respect of coal. First stage of the analysis started with linear regression function. Then we verified the accuracy of correspondence between linear model and empirical data. This was based on the following parameters: standard deviation of the remainder component, remainder variation coefficient, convergence coefficient, linear determination coefficient. Next in the paper there tried to settle reasons for total decrease of the resources - deleting resources/reserves in a register and reclassification of such resources/reserves in 1989-2003 years. It was provided basing on characteristics of the resources. The study intended to present coal value and structure base of designated coal mines. Furthermore, there have also defined reasons for reclassifications and decreases of the coal resources, and verified the reliability of such resources/reserves. The following coal mines and beds were subject to the examinations: Bielszowice Hard Coal Mine - the seam No. 502, Pokój Hard Coal Mine - the seam No. 510/1, Halemba Hard CoalMine - the seam No. 340 and Polska-Wirek Hard CoalMine - the seam 510/1. Analysis of the trends indicates that the changes will take a non-linear route Therefore it is reasonable to expect that a prognosis based on linear function will not be accurate. Is it reasonable then to look for another, non-linear regression function? No, it is not because thereare no scientific premises (e.g. of physical or other nature) to suggest how such curve should go. Therefore the form of the trend should be assumed on realistic basis, in accordance with common sense. What can be done in this situation is to accept a less accurate prognosis on the basis of a linear decreasing trend. There are downward trends in losses of resources/reserves. Seventeen-year prognosis (variant A) shows faster loss of resources/reserves (higher depletion rate) than in variant B. This indicates that downward trends have been clearly inhibited during the last five years. The analysis of yearly increases or decreases of the resources in 1989-2003 years presented the total decrease of the resources/reserves. The most important reason to undertake a decision regarding reclassification of plots (mainly for out-of-balance resources of group "b") were natural reasons - complicated tectonic disturbances. But the most essential reason of deleting plots was the necessity of separate rendering accessible and complicated tectonics, i.e. subjective reasons.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 3; 7-20
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stopień zuskokowania złóż węgla kamiennego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Degree of faulting of hard coal deposits of Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Marcisz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216183.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
węgiel kamienny
gęstość liniowa
gęstość powierzchniowa
wskaźnik zuskokowania
Upper Silesian Coal Basin
hard coal
linear density
surface density
faulting index
Opis:
W pracy zestawiono wyniki badań nad stopniem zuskokowania złóż/obszarów górniczych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego prowadzonych od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Rezultaty tych prac obejmują analizę gęstości uskoków oraz wyznaczenie wskaźnika zuskokowania dla 26 złóż/obszarów górniczych występujących w granicach GZW. Ujęcie statystyczne problemu obejmuje trzy główne parametry charakteryzujące skomplikowanie tektoniczne złóż węgla kamiennego w granicach obszarów górniczych: gęstość liniową GUL, gęstość powierzchniową GUP oraz syntetyczny wskaźnik zuskokowania WU. Zestawienie wartości tych parametrów, dla poszczególnych złóż/obszarów górniczych, posłużyło do wykreślenia map ich zmian, natomiast wyniki uzyskanego obrazu zmienności interpolowano i ekstrapolowano do granic poszczególnych złóż/obszarów górniczych wyznaczających obszar badań. Wyniki badań wykazały, że wartości GUL zmieniają się w granicach od 0,2 do 9,4 uskoków/m•10–3 i dla wszystkich czterech badanych kierunków: W-E, N-W, NW-SE i NE-SW, wykazują wyraźną tendencję wzrastającą z kierunku N i NW w kierunku na SW. W odniesieniu do analiz GUP stwierdzono, że procent powierzchni o GUP > 300 m/m2•10–4 jest nieznaczny i nie ma istotnego wpływu na wielkość i wartości wskaźnika zuskokowania. Wartości wskaźnika WU wahają się od 1,4 do 131,4 m/m2•10–4 (średnia dla obszaru badań: WU = 52,1 m/m2•10–4) wykazując wyraźną tendencję wzrastającą z kierunku N i NW w kierunku na SW. Warunkuje to występowanie w granicach GZW złóż od nieskomplikowanych (I stopień) do bardzo silnie skomplikowanych (VI stopień).
The paper presents the results of research on the degree of faulting of deposits/mining areas of the Upper Silesian Coal Basin having been carried out since the 1970s. The results of these works are comprised of an analysis of the density of faults and an of the faulting index for 26 deposits/mining areas in the borders of the USCB. The statistical presentation of the problem includes three main parameters that characterize the tectonic complication of hard coal deposits in the borders of mining areas: lineal density GUL, surface density GUP and synthetic faulting index WU. The comparison of values of these parameters for particular deposits/mining areas was used for drawing up maps of their changes, whereas the results of the obtained view of variability have been interpolated and extrapolated to the borders of the entire basin. The results of the research showed that the values of GUL vary between 0.2 and 9.4 of faults/m•10–3 and for all four analyzed directions: W-E, N-W, NW-SE i NE-SW, indicate a significant growing tendency in the following directions: N and NW and in SW. According to an analysis of GUP, it was stated that the largest part of the study area is occupied by the area in which there are no faults and the percentage of surface with GUP > 300 m/m2•10–4 is insignificant and does not have an essential influence on the rate and value of the faulting index. WU varies between 1.4 and 131.4 m/m2•10–4 (average for USCB: WU = 52.1 m/m2•10–4) and indicates a significant increasing tendency in the directions: N and NW as well as in the direction of SW. This determines the occurrence of USCB deposits of extreme different grade of tectonic complication in the borders: from not complicated (I grade) to very strongly complicated (VI grade).
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 2; 97-112
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes of coking properties with depth of deposition in coal seams of Zofiówka monocline (SW part of Upper Silesian Coal Basin, Poland)
Własności koksownicze a głębokość występowania pokładów węgla koksowego w złożu monokliny Zofiówki
Autorzy:
Probierz, K.
Marcisz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216374.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
monoklina Zofiówki
węgiel kamienny
własności koksownicze
skład petrograficzny
Upper Silesian Coal Basin
Zofiówka Monocline
hard coal
coking properties
petrographic composition
Opis:
The scope of the study is the description of coking properties (Roga Index RI, Swelling Index SI, contraction a, and dilatation b) changing with depth in Zofiówka monocline deposit. The results were derived from an area which is of crucial importance to the Polish coking coal resources base, characterised by considerable variability of coal quality and coal rank. About 2,7 thousand samples of coking properties were considered for channel samples collected at the seams of currently operating coal mines. The objective of the research was to designate possible trends in the changes of the coking parameters of coal in deeper, so far unexcavated seams and the forecasts of these parameters. The mean values of coking parameters change with the depth of deposition, initially rising up to the depth of about -300 m, and next, rendering fairly constant values, whereas, decreasing from the depth of -700 m.
Przedstawiono charakterystykę zmian własności koksowniczych (zdolności spiekania RI, wskaźnika wolnego wydymania SI, kontrakcji a, dylatacji b) wraz z głębokością, w złożu węgla koksowego monokliny Zofiówki. Wyniki badań uzyskano w obszarze o podstawowym znaczeniu dla polskiej bazy zasobowej węgli koksowych, które charakteryzują się znaczną zmiennością jakości i uwęglenia. Uwzględniono około 2,7 tys. oznaczeń własności koksowniczych wykonanych dla próbek bruzdowych węgla, które pobrano w pokładach czynnych kopalń. Celem badań było określenie ewentualnych trendów zmian wartości parametrów koksowniczych w głębszych, nieeksploatowanych dotychczas partiach złoża i prognozowanie tych parametrów. Wykazano, że wartości średnie parametrów koksowniczych z głębokością początkowo wzrastają do głębokości około -300 m, następnie wykazują dość stałe wartości, zaś od głębokości -700 m maleją.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2010, 26, 4; 71-87
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości eksploatacji złóż wtórnych (zwałowisk pogórniczych) jako przykład zmian w sektorze przemysłu wydobywczego
Possibilities of exploitation of secondary deposits (post mining dumping grounds) as an example of changes in extractive industry
Autorzy:
Gawor, Łukasz
Dolnicki, Piotr
Warcholik, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/439339.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
antropogeniczne złoża wtórne
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
odpady pogórnicze
zwałowiska pogórnicze
anthropogenic secondary deposits
Upper Silesian Coal Basin
mining wastes
post-mining
dumping grounds
Opis:
W polskim przemyśle górniczym powstaje średnio ok. 35 ∙ 106 Mg odpadów rocznie. Zwałowiska pogórnicze po eksploatacji węgla kamiennego w Polsce zlokalizowane są w obrębie ponad 250 obiektów, w trzech zagłębiach węglowych: górnośląskim (GZW), dolnośląskim (DZW) i lubelskim (LZW). Z występowaniem zwałowisk pogórniczych wiąże się wiele zagrożeń dla środowiska naturalnego, a także dla mieszkańców terenów z nimi sąsiadujących, co wymaga podjęcia skutecznych środków zapobiegawczych. W artykule, na bazie przeprowadzonych badań terenowych, przedstawiono rozmieszczenie oraz charakterystykę zwałowisk pogórniczych na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Omówiono najważniejsze aspekty środowiskowe dotyczące składowania odpadów górniczych. Dokonano oceny technicznych możliwości odzysku węgla ze zwałowisk jako antropogenicznych złóż wtórnych, uzupełnionej ekonomicznym uzasadnieniem odzysku węgla ze zwałowiska pogórniczego. Przedstawiono także uregulowania prawne związane z eksploatacją tych obiektów.
Polish coal mining industry produces ca. 35 millions Mg of mining wastes per year. There are ca. 250 post – mining dumping grounds in Poland, situated in three coal basins: Upper Silesian Coal Basin, Lower Silesian Coal Basin and Lublin Coal Basin. Post – mining dumping grounds may cause serious environmental hazards. Their negative influence on the natural environment, as well as risks posed to the inhabitants, calls for effective preventative measures. In the paper, presented are distribution and characteristics of post - mining dumping grounds in the Upper Silesian Coal Basin. The most important environmental issues connected with disposing of wastes are discussed. Technical possibilities of recovery of coal from waste dumps as anthropogenic secondary deposits are analyzed. An example of economical justification of recovery of coal from post – mining dumping ground is presented. Also mentioned are legal regulations connected with exploitation of waste dumps.
Źródło:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego; 2014, 27; 256-266
2080-1653
Pojawia się w:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Digitization of mining maps in the Polish underground hard coal mines
Cyfrowanie map górniczych w polskich podziemnych kopalniach węgla kamiennego
Autorzy:
Marcisz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/164542.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
mapy cyfrowe
mapy górnicze
mapy geologiczne
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
górnictwo podziemne
digital maps
mining maps
geology maps
Upper Silesian Coal Basin
underground mining
Opis:
This paper presents a compendious study on methods of vectorization of maps (mining maps in particular). The introduction contains a compiled encyclopedic definition of a map (from Latin mappa = tablecloth) and explains the subject of digitization from the mining geology point of view. The types of mining maps occurring in archives of surveyor-geological divisions of hard coal mines were distinguished and briefly characterized. The methods (manual digitization with a digitizer, manual digitization from the screen, automatic vectorization) and advantages of digitization of mining maps (convenience, easy access to data collected on maps, easy modification and updating of maps) were presented. “Environments” of vectorization were described and compared (with determination what for and where to digitalize, which system should be used and what should be chosen?). The author of this paper made a review of methodologies, in the meaning of the existing, on the domestic market, main GIS (Geographic Information System) and CAD (Computer Aided Design, Computer Assisted Drafting) tools, and indicated the differences between them, their advantages and disadvantages. In the similar way traditional and digital methods of drawing mining maps were compared. The author presented the current level of digitization of documents and briefly described the types of mining maps which are at the mines’ disposal (analog maps, “hybrids” – semi-digital maps, digital maps). It was determined that nowadays the most frequently occurring types of mining maps are the “hybrid” maps, linking together the elements of raster and vector maps. The design of “hybrid” maps often uses connections of several computer programs. The most frequent solution is to combine the Surfer and AutoCAD software, which fulfills the needs of the whole surveyor-geological divisions, i.e. requirements of mining surveyors (AutoCAD) and geologists (Surfer). This combination enables a fusion of scalability (freedom to choose a scale/format) of maps and proper selection of mining-geological details (from the AutoCAD software) with different methods of drawing isolines (from the Surfer software). The paper outlined a method of cooperation of the said software and their advantages and possibilities. It was determined that superposition of several parameters of isolines in one seam on the maps allows to look for an interdependence of changes of different parameters values in the coal seam/deposit. The superposition of maps of one parameter of isolines in several seams allows to search tendencies of changes of the particular parameters` values on depth of the coal seam/deposit. Furthermore, the superposition allows to draw a map of coal types according to the Polish Standard PN–82/G–97002 and observe changes to the borders of the area of occurrence of particular coal type in the deposit. In the conclusion, the author discussed a question whether digitization should comprise only maps or whether one should aim for a comprehensive numerical documentation of the deposit, which will totally eliminate working on documents in their traditional (analog, paper) form.
Artykuł przedstawia zwięzłe studium poświęcone metodom wektoryzacji map (w szczególności map górniczych). Na wstępie zestawiono encyklopedyczną definicję mapy (z łac. mappa = „obrus”) z ujęciem przedmiotu cyfrowania z punktu widzenia geologii górniczej. Wyróżniono i krótko scharakteryzowano rodzaje map górniczych występujących w archiwach działów mierniczo-geologicznych zakładów górniczych wydobywających węgiel kamienny. Przedstawiono metody (digitalizacja ręczna za pomocą digitizera, digitalizacja ręczna z ekranu, digitalizacja automatyczna) i zalety cyfrowania map górniczych (dogodność przechowywania zapisu, łatwy dostęp do zgromadzonych na mapach danych, łatwy sposób ich modyfikacji i uzupełniania). Omówiono i porównano z sobą “środowiska” wektoryzacji (z określeniem po co i w czym cyfrować, jakim systemem się posługiwać, co wybrać?). Dokonano przeglądu warsztatu pracy, w rozumieniu istniejących na krajowym rynku głównych narzędzi GIS (Geographic Information System) i CAD (Computer Aided Design, Computer Assisted Drafting) oraz wskazano różnice, wady i zalety. W analogiczny sposób porównano ze sobą tradycyjną i cyfrową metodę kreślenia map górniczych. Zaprezentowano aktualny stopień cyfryzacji materiałów dokumentacyjnych oraz krótko opisano jakimi rodzajami map górniczych dysponują zakłady górnicze (mapy analogowe, „hybrydy” – mapy półcyfrowe, mapy cyfrowe). Stwierdzono, że najczęściej spotykaną obecnie formą map górniczych są „hybrydy” łączące ze sobą elementy mapy rastrowej i mapy wektorowej. Do konstrukcji map „hybrydowych” nierzadko wykorzystuje się połączenia kilku programów komputerowych. Najczęściej jest to kombinacja programów Surfer i AutoCAD łącząca potrzeby całego działu mierniczo-geologicznego, tj.: wymagania mierniczych górniczych (AutoCAD) i geologów (Surfer). Kombinacja taka pozwala bowiem na zespolenie skalowalności (czyli dowolnego doboru skali/formatu) map i odpowiedniego doboru detali górniczo-geologicznych (z programu AutoCAD) z różnymi metodami kreślenia map izolinii (z programu Surfer). Zwięźle omówiono metodę współdziałania tych programów oraz jej zalety i możliwości. Stwierdzono, że superpozycja map izolinii kilku parametrów w jednym pokładzie umożliwia poszukiwanie współzależności zmian wartości różnych parametrów w pokładzie/złożu węgla. Superpozycja map izolinii jednego parametru w kilku pokładach pozwala natomiast poszukiwać tendencji zmian wartości danego parametru od głębokości zalegania pokładu/złoża węgla. Superpozycja pozwala również na wykreślenie mapy typów węgla wg PN–82/G–97002 i obserwowanie zmian granic obszaru występowania danego typu węgla w złożu. W konkluzji poddano rozważaniom zagadnienie czy cyfryzacja obejmować ma jedynie mapy, czy też należy dążyć do pełnej numerycznej dokumentacji geologicznej złoża, pozwalającej na całkowite wyeliminowanie prac na mapach w ich tradycyjnej (analogowej, papierowej) formie.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2017, 73, 8; 1-7
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The relationship between CRI and CSR indices and other quality parameters of coking coal from the Pniówek deposit (SW part of the USCB, Poland)
Zależność między wskaźnikami CRI i CSR a innymi parametrami jakości węgla koksowego ze złoża Pniówek (SW część GZW, Polska)
Autorzy:
Probierz, Krystian
Marcisz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216138.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
CRI indice
CSR indice
coking coal
quality parameters
Upper Silesian Coal Basin
wskaźnik CRI
wskaźnik CSR
węgiel koksowy
parametry jakościowe
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Opis:
The paper presents the correlation between the CRI (Coke Reactivity Index), CSR (Coke Strength after Reaction) and the remaining 36 quality parameters of coking coal from the Pniówek deposit (SW part of the USCB). The test results were obtained for a region of fundamental importance to the Polish reserves of coking coal, characterized by highly variable coalification and quality parameters. The tests related to the determination of relationships of the CRI and CSR indices to other parameters were based on 25 channel samples acquired from active workings. The characteristics of the variability of the CRI and CSR indices were analyzed using statistical methods. The dependencies between the CRI and CSR indices and the parameters having an impact on their values were determined using linear correlation. An attempt was also made to determine the correlations between the concerned parameters using the multiple correlation method. The obtained results have been presented and compared to the results of globally conducted experiments in the form of charts presented by (North et al. 2018b). No clear dependence of the CRI and CSR indices was exhibited in case of most of the analyzed quality parameters, which is supported by low correlation coefficients of r < 0.5. The statistical analysis exhibited only 9 cases of correlation between CRI and CSR with other quality parameters, where the correlation coefficient was r ≥ 0.5, that is: Hta, Na2O, Al2O3 and SiO2, Mn3O4, daa and dra. This confirms the different characteristics of coal from the studied area, exhibited multiple times, that should be related to the specific coalification process, especially the occurrence of thermal metamorphism.
W artykule przedstawiono zależności korelacyjne pomiędzy wskaźnikami koksowniczymi CRI (Coke Reactivity Index) i CSR (Coke Strength after Reaction) a pozostałymi 35 parametrami jakości węgli koksowych w złożu Pniówek (SW część GZW). Wyniki badań uzyskano w obszarze o podstawowym znaczeniu dla polskiej bazy zasobowej węgli koksowych, która charakteryzuje się znaczną zmiennością jakości i uwęglenia. Badania związane z określaniem związków i powiązań wskaźników CRI i CSR z innymi parametrami, oparto na podstawie 25 próbek bruzdowych pobranych z czynnych wyrobisk górniczych. Charakterystykę zmian wartości wskaźników CRI i CSR analizowano z użyciem metod statystycznych. Zależności pomiędzy wskaźnikami CRI i CSR a parametrami mającymi wpływ na kształtowanie się ich wartości określono z użyciem korelacji prostoliniowej. Próbowano również określić współzależności pomiędzy analizowanymi parametrami metodą korelacji wielorakiej. Uzyskane wyniki przedstawiono na tle doświadczeń światowych zestawionych w postaci wykresów zaprezentowanych przez (North i in. 2018b). Wykazano brak wyraźnej zależności wskaźników CRI oraz CSR od większości analizowanych parametrów jakościowych o czym świadczą niskie wartości współczynników korelacji r < 0,5. Analiza statystyczna wykazała jedynie 9 przypadków korelacji CRI i CSR z pozostałymi parametrami jakościowymi, dla których wartość współczynnika korelacji r ≥ 0,5, tj.: Hta, Na2O, Al2O3 i SiO2, Mn3O4, dra i daa. Potwierdza to wielokrotnie wykazywaną odmienność węgli z obszaru badań, którą należy wiązać ze specyficznym przebiegiem procesów uwęglenia, a szczególnie z oddziaływaniem metamorfizmu termalnego.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2019, 35, 3; 163-184
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena bazy zasobowej węgla koksowego w KWK Zofiówka i KWK Pniówek JSW S.A.
Assessment of coking coal resources in Zofiówka and Pniówek Coal Mines of Jastrzębie Coal Company
Autorzy:
Marcisz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216210.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
węgiel koksowy
zasoby węgla
jakość węgla
jakość parametrów
Upper Silesian Coal Basin
coking coal
coal resources
coal quality
quality parameters
Opis:
Przedstawiono dotychczasowy stan rozpoznawania zasobów węgla kamiennego w niektórych złożach Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA. Analiza opiera się na danych, jakimi dysponują działy mierniczo-geologiczne kopalń w odniesieniu do partii złóż będących przedmiotem przewidywanej eksploatacji, zgodnie z założeniami Planu Ruchu Zakładu Górniczego (PRZG). Uwzględniając prognostyczne założenia techniczno-ekonomiczne, indywidualne dla każdej z kopalń, ekstrapolowano wyniki analiz dla szacowanego całkowitego okresu eksploatacji poszczególnych złóż (tj. poza okres ważności koncesji i PRZG). Prześledzono pokłady węgla, w których prowadzi się i będzie prowadzone wydobycie, okres ich eksploatacji, wielkość zasobów oraz stan rozpoznania, w oparciu o liczbę pobranych próbek węgla. Rozpoznanie jakości węgla w perspektywicznych częściach złóż uwzględnia także informacje które parametry zostały oznaczone (w oparciu o analizy laboratoryjne przeprowadzone na pobranych próbkach bruzdowych i z otworów wiertniczych) i jakie jest ich zróżnicowanie ilościowe (liczba oznaczeń, wartość minimalna, maksymalna i średnia). Przedstawiono także stwierdzone zależności pomiędzy poszczególnymi parametrami oraz ogólną charakterystykę ich zmienności wertykalnej.
Present state of coking coal resources recognition in the some deposits of Jastrzębie Coal Company was presented. Analysis is based on the data from surveying-geological sections of coal mines in relation to parts of deposits, which will be extracted in the future. Coal seams in relation to present and future extraction, extraction time, resources, state of recognition and collected coal samples were analyzed. Recognition of coal quality in perspective to parts of deposits takes into considerations data of determined quality parameters (based on laboratory analysis of collected samples from seams and drill-holes) and their quantitative variability (number of determinations, minimal, maximal and mean values). State interdependences between parameters and general characteristics of their vertical variability were showed as well.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2010, 26, 2; 5-23
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Waloryzacja zwałowisk odpadów pogórniczych z kopalń Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.
Valorization of coal mining waste dumps from he mines of Katowicki Holding Węglowy
Autorzy:
Probierz, K.
Gawor, Ł.
Jonczy, I.
Marcisz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216632.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
węgiel kamienny
zwałowisko odpadów
odpady pogórnicze
waloryzacja odpadów
Upper Silesian Coal Basin
hard coal
waste dump
mining waste
waste valorization
Opis:
Na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego zinwentaryzowano ponad 220 zwałowisk odpadów po górnictwie węgla kamiennego. Ze względu na znaczne zawartości substancji węglowej w odpadach, obiekty te mogą stanowić perspektywiczne złoża wtórne. W celu określenia możliwości odzysku podjęto próbę powiązania jakości węgla w złożach oraz w materiale odpadowym. Kolejnym istotnym krokiem jest rekultywacja oraz zagospodarowanie zwałowisk po zakończeniu efektywnych procesów odzysku. Badania miały na celu inwentaryzację, skartowanie oraz waloryzację zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego z kopalń Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. (KHW S.A.), pod kątem rekultywacji i zagospodarowania badanych obiektów oraz określenia potencjalnych możliwości odzysku węgla ze zwałowisk. Waloryzacja zwałowisk pogórniczych została wykonana z wykorzystaniem autorskiej metodologii, uwzględniającej zagadnienia rekultywacji, zagospodarowania, dostępności oraz zagrożeń środowiskowych. Określono kierunki rekultywacji technicznej (przykładowo obiekty krajobrazowe, zwałowiska stołowe) i biologicznej (np. kierunek leśny – zadrzewienie), rekultywacja mieszana (zadarnienie i zadrzewienie, zadarnienie, brak rekultywacji), oceniono dostępność w odniesieniu do otwarcia/zamknięcia terenu zwałowiska oraz rodzaju dróg prowadzących do obiektu. Powiązanie jakości węgla w złożach eksploatowanych przez kopalnie KHW S.A. i węgla w materiale odpadowym zwałowisk pozwoliło na ocenę możliwości bardziej efektywnego odzysku z nich węgla.
The cataloging of over 220 coal mining dumping grounds after hard coal mining was carried out on the area of the Upper Silesian Coal B asin (USCB ). Considering the significant content of coal particles in the waste, these object may be perceived as perspective anthropogenic deposits. In order to define the possibilities of recovery, an attempt of linking the quality of coal in the deposit and the in waste material was performed. Another step is the reclamation and use of dumping grounds after completing effective recovery processes. The purpose of the research was the cataloging, mapping and valorization of coal mining waste dumps from Katowicki Holding Węglowy coal mines, for the needs of reclamation and management of examined objects and defining the potential recovery of coal from the dumps. The valorization of the post-mining waste dumps was done with the use of original methodology, considering the problems of: reclamation, management, accessibility of the dumps as well as environmental hazards. The directions of the technical reclamation (e.g. landscape objects, tabular dumps) and biological reclamation (e.g. forest direction, mixed reclamation (grass and tree reclamation), grass cultivation, lack of reclamation) were defined. Accessibility with regard to open access/closing of the dump area and the roads leading towards the object were evaluated. The connection of coal quality in the deposits of KHW S.A. and in waste material enabled the definition and evaluation of the potential possibilities of recovery of coal from the post mining dumping grounds.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 1; 35-50
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwęglony i zsylifikowany pień kordaita w warstwach libiąskich (westfal D – moskow) koło Chrzanowa, Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Carbonified and silicified cordaitalean wood in the Libiąż Beds (Westphalian D – Moscovian) near Chrzanów, Upper Silesian Coal Basin, Poland
Autorzy:
Lipiarski, I.
Pawlikowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075097.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
silicified and carbonificated wood
palaeobotany
petrography
Dadoxylon
Late Pennsylvanian
Upper Silesian Coal Basin
Polska
zsilikonowane i uwęglone drewno
paleobotanika
petrografia
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Polska
Opis:
The sample in the formof the drill core 9 cm long and 6 cm in diameter reveals exclusively secondary wood. No growth rings have been observed. Tracheids have the width 20–50 μm (mean 25 μm) in the tangential section. Pitting on the radial walls is mainly uniseriate, partly biseriate or triseriate. The uniseriate pits are circular or oval. The biseriate and triseriate pits are polygonal (often hexagonal), distributed adjacent to each other, and densely cover the whole width of the walls. The diameter of the pits is 12±2 μm. The poruses are circular. Medullary rays are mostly uniseriate, composed of 1–46 layers; mostly between a fifteen or so and 30 layers. As the investigations are at the preliminary stage, the author prefers to use only the generic term to name the wood, namely Dadoxylon sp., without giving it a species designation. Mineralogical investigation of silicified wood was conducted using polarizing light microscope. Observations showed various the optical orientation of quartz crystals filling up cells of wood. It is observed as differentiated disapperance of polarized light. This phenomenon documents that beginning of growth of quartz crystals (center of crystallization) was located at various places of cell walls. This situation is the result of beginning of destruction of organic compounds of wall structure of cells at various places. Additionally investigation documents various intensity of silification of cordaitalean structure. Because of this the process of silification is different at various parts of tissues and one can observe parts fully petrified and completely without mineralization. The structure of wood tissues is at same places damaged by crystallizing quartz. This phenomenon is observed at the tissues where silification was continued and size of newly formed quartz crystals is overgrowth size wood cells of wood. Mentioned zones of cell destruction are especially well seen at placed where silification developed parallel to orientation of biological wood structures. In summary one can say that mentioned processes were the reason of only partial petrification (silification) of examined cordaitalean second wood.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2014, 62, 1; 22--27
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środowiska ekshalacji wulkanicznych i płonących hałd węglowych – mineralogiczne studium porównawcze
Environments of volcanic exhalations and burning coal dumps – mineralogical comparative study
Autorzy:
Parafiniuk, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2062059.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
ekshalacje wulkaniczne
płonące hałdy
minerały siarczanowe
minerały chlorkowe
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
volcanic exhalations
burning coal-dumps
sulphate minerals
chloride minerals
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W pracy porównane zostały zespoły minerałów powstających z ekshalacji wulkanicznych na przykładzie fumaroli z krateru La Fossa (Vulcano, Wyspy Liparyjskie) i emisji gazów na płonących hałdach kopalni węgla kamiennego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Mimo różnego pochodzenia, gorące gazy i pary obu tych środowisk wykazują bardzo wiele podobieństw, co skutkuje krystalizacją szeregu takich samych minerałów. Dotyczy to nie tylko pospolitych w tych środowiskach siarki i salmiaku rodzimego, ale także wielu minerałów siarczanowych, jak godowikowit, millosevichit, tschermigit; chlorkowych, jak kremersyt lub siarczkowych, np. bizmutynit. Ważniejsze różnice to przykładowo brak minerałów boranowych na hałdach, a minerałów organicznych na obszarach wulkanicznych. Występujące różnice, także regionalne w każdym z tych środowisk, wynikają głównie ze zmienności geochemicznej skał macierzystych.
This paper compares mineral assemblages forming from volcanic exhalations on the example of the La Fossa crater, Vulcano, Aeolian Islands and from the emission of gases on the burning coal-dumps of collieries of the Upper Silesian Coal Basin. Despite different origin, hot gases and vapors of both environments have many similarities, resulting in crystallization of many same minerals. This applies not only to sulphur and salammoniac, common in such environments, but also to many sulphates, such as godovikovite, millosevichite, tschermigite; chlorides, such as kremersite; or sulphides, such as bismuthinite. Major differences include, for instance, lack of borate minerals in the coal-dumps and of organic minerals in the volcanic areas. The diversity, including the regional differences within both environments, results mainly form geochemical variation of the parent rocks.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 452; 225--235
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
3D representation of geological observations in underground mine workings of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Marcisz, M.
Probierz, K.
Ostrowska-Łach, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/92031.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
Upper Silesian Coal Basin
hard coal
underground mine working
3D visualization
CAD
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
węgiel kamienny
podziemne wyrobisko górnicze
wizualizacja 3D
Opis:
The purpose of the paper is to present the possibilities of the three-dimensional representation of geological strata in underground (access) workings in a hard coal deposit in the SW part of the Upper Silesian Coal Basin, using CAD software and its flagship program AutoCAD. The 3D visualization of the results of underground workings’ mapping is presented and illustrated on two opening out workings (descending galleries). The criteria for choosing these workings were based on their length and the complexity of geological settings observed while they were driven. The described method may be applied in spatial visualization of geological structures observed in other deposits, mines and existing workings (it is not applicable for designing mine workings), also beyond the area of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). The method presented describes the problem of the visualization of underground mine workings in a typical geological aspect, considering (aimed at) detailed visualization of geological settings revealed on the side walls of workings cutting the deposit.
Źródło:
Journal of Sustainable Mining; 2018, 17, 1; 34-39
2300-1364
2300-3960
Pojawia się w:
Journal of Sustainable Mining
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metanonośność złoża węgla kamiennego Dębieńsko w kontekście uwarunkowań geologicznych
Methane content of the Dębieńsko coal deposit in the context of geological conditions
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394237.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
metan pokładów węgla
złoże Dębieńsko
antyklina knurowsko-leszczyńska
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
coalbed methane
Dębieńsko coal deposit
Knurów and Leszczyna Anticline
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Celem artykułu jest analiza zmienności metanonośności pokładów węglowych w złożu Dębieńsko i powiązanie jej z budową geologiczną tego złoża oraz przedyskutowanie możliwości wystąpienia potencjalnego zagrożenia metanowego w rejonach przyszłej eksploatacji węgla, a także gospodarczego wykorzystania metanu. Złoże węgla kamiennego Dębieńsko znajduje się w zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na granicy fałdowej i dysjunktywnej strefy tektonicznej. Eksploatacja węgla w tym obszarze zakończyła się w 2000 r., jednak zainteresowanie tym złożem jest obecnie duże z uwagi na plany wszczęcia wydobycia węgla koksującego. Obszar złoża Dębieńsko jest stosunkowo dobrze rozpoznany geologicznie, m.in. z uwagi na głębokie wiercenia (do 2000 m) wykonane w jego obrębie. Warunki metanowe złoża są zróżnicowane, metanonośność wzrasta wraz z głębokością zgodnie z tzw. modelem północnym zmienności ilości metanu w GZW, zgodnie z którym pod kilkusetmetrową strefą naturalnie odgazowaną występuje strefa wysokometanowa, która w badanym obszarze rozdziela się dodatkowo na dwie podstrefy metanonośne – płytszą występującą na głębokości około 1000 m i głębszą na 1700–1900 m. Obie strefy rozdziela interwał obniżonej metanonośności. Do najistotniejszych przyczyn takiego rozkładu należą: temperatura i ciśnienie warunkujące adsorpcję metanu w pokładach węgla, a także obecność nieprzepuszczalnego pakietu iłowców i mułowców serii mułowcowej oraz budowa petrograficzna i stopień uwęglenia pokładów. Metanonośność złoża zmienia się też lateralnie głównie w zależności od tektoniki obszaru. Szczególną rolę odgrywa tu tzw. antyklina knurowsko-leszczyńska, w której stwierdzono podwyższoną ilość metanu w pokładach węgla w stosunku do obszarów sąsiednich oraz nasunięcie orłowskie wraz z systemem równoleżnikowych uskoków o reżimie tensyjnym, mogących stanowić drogi migracji metanu. Struktury te powinny być brane pod uwagę jako potencjalne źródła zagrożenia metanowego w przyszłej kopalni oraz jako perspektywiczne z punktu widzenia poszukiwania metanu jako kopaliny.
The aim of this paper is an analysis of the variability of the methane content in coal seams in the area of the Dębieńsko Mine and it’s relation to the geological structure of this coal deposit, and also the possibilities of a methane hazard in the areas of future coal mining and methane utilization as a fuel. The Dębieńsko coal deposit is located in the western part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB), on the boundary between folded and disjunctive tectonic zones. Coal exploitation in this area ended in 2000, but interest in this deposit is currently high due to plans to initiate coking coal mining. The area of the Dębieńsko mine is relatively well prospected because of the deep drillings (up to 2000 m in depth) carried out within it. The methane conditions of the deposit are varied, the methane content increases with depth according to northern pattern of methane distribution in the USCB, in which the high-methane zone occurs under the several hundred meters zone of natural outgassing of the coal seams. This zone is divided into two smaller methane sub-zones, the first (shallower) at a depth of 1000 m and the second (deeper) at 1700–1900 m. A sub-zone of lower methane content occurs between these two high-methane sub-zones. The most important reasons for this methane distribution are temperature and pressure facilitating the gas adsorption in coal seams, and also the presence of impermeable siltstones and shalestones as well as the maceral composition and coal rank of coal seams. The methane content also changes laterally in accordance with the tectonics of the area. The so called Knurów and Leszczyna Anticline with found increased methane content in coal seams in relation to neighboring areas as well as Orlova Overthrust together with the system of latitudinal faults of brittle tectonic regime which are possible pathways for methane migration play a special role here. These structures can be taken into account as a potential source of methane hazard in a future coal mine, they can also be promising structures for methane prospection as a fuel.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 100; 95-107
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasoby węgla kamiennego w GZW w latach 1991-2005
The resources of bituminous coal in the Upper Silesian Coal Basin in years 1991-2005
Autorzy:
Gabzdyl, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183511.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
restrukturyzacja
restrukturyzacja górnictwa
ubytki i przyrosty zasobów
Upper Silesian Coal Basin
restructuring
restructuring of coal mining
decrease and increase of resources
Opis:
Restrukturyzacja górnictwa węglowego w GZW spowodowała znaczne zmiany w strukturze i wielkości zasobów węgla kamiennego. Zmniejszyły się zasoby geologiczne, bilansowe, przemysłowe i nieprzemysłowe, a wzrosły zasoby pozabilansowe. W latach 1991-2005 zasoby geologiczne obniżyły się do 21 mld Mg, bilansowe - do 23 mld Mg, zasoby przemysłowe - do 10 mld Mg i zasoby nieprzemysłowe do 12 mld Mg. W tym samym czasie wzrosły zasoby pozabilansowe. Na koniec 2005 r. ilość tego rodzaju zasobów wynosiła 18.6 mld Mg. Główny wpływ na zmniejszenie się zasobów miało ich przeklasyfikowanie i skreślenie z ewidencji.
The restructuring of coal mining in the Upper Silesian Coal Basin caused considerable changes in the structure and size of bituminous coal resources. The decrease of geological, recoverable, developed and non-developed resources and the increase of non-recoverable resources has been showed. In the years 1991-2005 geological resources decreased of ca 21 mld Mg, recoverable resources of ca 23 mld Mg, developed resources of over 10 mld Mg and non-developed resources of over 12 mld Mg. In the same time there has been an increase of the non-recoverable resources. The size of resources in undeveloped deposits became real and amount increased to 18.6 mld Mg. Main influence on the decrease had the classifications and strikes off the registry.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2007, 33, 3; 273-280
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The impact of a Neogene basaltoid intrusion on the distribution of rare earth elements and yttrium in Carboniferous rocks from the Sumina area, Poland (SW part of Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Adamczyk, Zdzisław
Komorek, Joanna
Nowak, Jacek
Lewandowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/139034.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
rare earth elements
Rare earth yttrium (REY)
neogene basaltoid intrusion
Upper Silesian Coal Basin (USCB)
pierwiastki ziem rzadkich
neogen
bazaltoidy
Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW)
Opis:
The Neogene basaltoid intrusions found in the S-7 borehole in the Sumina area (USCB) caused transformations of the adjacent Carboniferous rocks. The mineral and chemical compositions of the basaltoides are similar to those of the Lower Silesian basaltoides. The transformations that took place in the vicinity of the intrusion were manifested in the formation of natural coke, the secondary mineralization of these rocks (calcite, chlorite, zeolites and barite) and in the specific distribution of rare earths (REY). Among REY, the light elements (LREY) had the highest share, while the heavy elements (HREY) had the lowest share. Regardless of the lithological type of the analyzed rock, with increasing distance from the intrusion, the percentage of MREY and HREY elements increases at the expense of the light elements LREY. All analyzed distribution patterns of the REYs are characterized by the occurrence of anomalies, which often show a significant correlation with the distance of sampling points from the basaltoid intrusion. The specific distribution of REYs in the vicinity of the intrusion of igneous rocks is an indication of the impact of hydrothermal solutions associated with the presence of basaltoides on the rocks closest to them located at a temperature of over 200°C
Źródło:
Acta Geologica Polonica; 2020, 70, 1; 31-49
0001-5709
Pojawia się w:
Acta Geologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potencjał metanotwórczy węgli kamiennych w odniesieniu do ich pojemności sorpcyjnej oraz współczesnej ilości zakumulowanego metanu termogenicznego w złożu Pawłowice (Górnośląskie Zagłębie Węglowe)
Methane-productive potential of coal in relation to sorption capacity and current quantity of thermogenic methane accumulated in coal deposit Pawłowice (the Upper Silesian Coal Basin)
Autorzy:
Kędzior, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394202.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
metan termogeniczny
węgiel kamienny
części lotne
II skok uwęglenia
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
thermogenic methane
hard coal
volatiles
second coalification jump
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
Metan występujący w złożach węgla kamiennego powstaje przede wszystkim wskutek przemian termokatalitycznych substancji węglowej podczas procesu uwęglania. Jednym ze wskaźników ilości wytworzonych gazów jest m.in. ubytek części lotnych (Vdaf), tzn. im większy ubytek Vdaf, tym należy oczekiwać większej ilości wytworzonych gazów. W związku z tym podjęto próbę oszacowania możliwej ilości wytworzonego metanu w obrębie złoża węgla Pawłowice na podstawie współczesnej zawartości części lotnych w węglu. Podstawę obliczeń stanowi jeden z modeli generowania metanu z pokładów węgla opracowany przez Kowalskiego i in. (1995). Na jego podstawie oszacowano, że w omawianym złożu wytworzyło się 100 604 mln m3 metanu. Szacunek ten porównano z potencjalną pojemnością gazową węgli z omawianego złoża skalkulowaną na 23 549 mln m3 gazu na podstawie danych uzyskanych z izoterm sorpcji metanu, a także z obliczoną ilością współcześnie zakumulowanego metanu termogenicznego ze złoża wynoszącą około 5 358 mln m3. Otrzymane różnice pomiędzy wytworzoną i zakumulowaną współcześnie ilością gazu mają znaczenie interpretacyjne zarówno co do rozmiarów migracji metanu i odgazowania serii węglonośnej w przeszłości geologicznej, jak i możliwości ekonomicznego pozyskania tego gazu. Skalkulowane na podstawie doświadczeń amerykańskich zasoby przemysłowe metanu wynoszą 373,69 mln m3. Zależność pomiędzy ilością wygenerowanego metanu i współczesnymi jego zasobami jest znana w skali całego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) i sprawdza się także w przypadku pojedynczego i dobrze rozpoznanego otworowo złoża węgla Pawłowice.
Methane associated with deposits of hard coal generates mainly as a result of thermal alterations of coal substance during coalification process. The one of quantitative indicators of generated gases is among others the volatiles (Vdaf) loss, i.e. more Vdaf loss involves more quantities of generated gases. Owing to this, the attempt was made to assess the possible quantities of generated gas within Pawłowice coal deposit based on the present Vdaf content in coal. The base of calculation is one of patterns of methane generation from coal seams worked out by Kowalski et al. (1995). On the ground of this, 100,604 mln m3 of generated methane within the area of research was estimated. This estimation was compared with sorption capacity of coal which was calculated based on sorption isotherms at 23,549 mln m3 and also with calculated value of currently accumulated thermogenic methane in coal deposit, which amounts about 5,358 mln m3. The obtained differences between the quantities of generated and currently accumulated methane have an interpretive meaning with reference to both scale of methane migration and degassing of coal series in geological past, and also possibilities of economic using for methane. Based on American experiences the economic reserves of methane for the investigated area were calculated at 373.69 mln m3. The dependence between the quantities of generated methane and current methane resources is well-known in the whole of the Upper Silesian Coal Basin and the same trend is observed in case of individual Pawłowice coal deposit which is well geologically prospected by the bore-holes.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2014, 88; 119-134
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwiastki ziem rzadkich (REE) w iłowcach z wybranych pokładów węgla kamiennego serii mułowcowej i piaskowcowej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
Rare earth elements (REE) in claystones with selected coal seams of the mudstone and sandstone series of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Kokowska-Pawłowska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215870.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
pierwiastki ziem rzadkich
iłowce
skała towarzysząca
pokład węgla
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
rare earth elements (REE)
claystones
accompanying rock
coal seam
Upper Silesian Coal Basin
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki badań zróżnicowania zawartości pierwiastków ziem rzadkich (REE ) w iłowcach towarzyszących wybranym pokładom węgla z warstw załęskich i rudzkich z zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Analizowano 75 próbek skał ilastych współwystępujących z pokładami węgla 405 i 408 pobranych w GZW. Zawartość wybranych REE oznaczona została za pomocą Instrumental Neutron Activation Analysis (INAA). Z uwagi na ograniczone możliwości oznaczono: skand (Sc), lantan (La), cer (Ce), neodym (Nd), samar (Sm), europ (Eu), terb (Tb), yterb (Yb) oraz lutet (Lu), zaś zawartość itru (Y) badano metodą Fusion-Inductively-Coupled Plasma (FUS-ICP). [...]
In this paper results of investigation on the variability of REE contents in the clayey rocks accompanying selected coal seams from Zaleskie and Ruda beds of western part of Upper Silesia Coal Basin (USCB) have been presented. 75 samples have been analysed from the claystones coexisting with coal seams 405 and 408 collected from the USCB area. Contents of selected REE have been assessed with a use of the Instrumental Neutron Activation Analysis (INAA). In regard to the constraints of this method following elements underwent evaluation: scandium (Sc), lanthanum (La), cerium (Ce), neodymium (Nd), samarium (Sm), Europium (Eu), terbium (Tb), ytterbium (Yb), and lutetium (Lu). Contents of yttrium (Y) was determined with a use of the Fusion-Inductively-Coupled Plasma (FUSICP) method. [...]
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2016, 32, 3; 39-66
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O wykształceniu strukturalnym Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - urywki dyskusji bez zakończenia
On structural features of the Upper Silesian Coal Basin: Scraps of discussion with no end
Autorzy:
Teper, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074613.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
strefy uskokowe
analiza strukturalna
tektonika sejsmiczna
tectonics
Upper Silesian Coal Basin
fractality of fault network
fault size distributions
fundamental faults
seismotectonics
Opis:
Concepts of Adam Kotas, who inferred that structure of the Carboniferous sedimentary complex was produced by primary faulting in the crystalline basement of the Upper Silesian Coal Basin, have been further supported by results from fractal, structural and seismotectonic analyses of the basin features. Findings revealed selfsimilarity of the fault network strongly controlled by fundamental dislocations. Geometrical attributes of fold arrays and evidences of interlayer slip, together with focal mechanism solutions of mine tremors, helped to determine location, kinematics and dynamics of the principal deep-seated faults.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 6; 481-481
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation of undeveloped hard coal deposits and estimation of hard coal reserves in the Upper Silesian Coal Basin, Poland
Autorzy:
Urych, Tomasz
Chećko, Jarosław
Rosa, Marek
Wątor, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1839036.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
coal resources
coal reserves
3D geological model
Petrel software
Upper Silesian Coal Basin
zasoby węgla
geologiczny model 3D
oprogramowanie Petrel
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Opis:
The article presents the results of works concerning evaluation of undeveloped deposits in the Upper Silesian Coal Basin and an estimation of hard coal reserves which can be developed by 2050. Evaluation of hard coal deposits was established on criterions choice and their score determination. On the basis of obtained the final score and after consultations with experts in the field of hard coal mining, there were selected three areas of undeveloped deposits with the amount of about 1.99 Gt (billion metric tons) of anticipated economic resources which can extend the coal reserve base located in the direct vicinity of operating hard coal mines. Additionally, one undeveloped coal deposit with estimated resources amounts to about 1.15 Gt was selected as a potential deposit whose resources could be included in the reserves of operating mines, up to the depth of 1,500 metres. Deposit areas were selected and hard coal reserves were estimated with a view to building new coal mines. For Oświęcim-Polanka deposit, there was built a 3D geological model with estimated the amount of 924 Mt (million metric tons) of anticipated economic resources of coal. An example of a deposit development with ventilation, extraction and transport/haulage underground roadways connecting coal seams with the surface are presented. The designed mine working was placed in the 3D geological deposit model which is a useful tool for designing spatial deposit management.
Źródło:
Journal of Sustainable Mining; 2020, 19, 4; 230-242
2300-1364
2300-3960
Pojawia się w:
Journal of Sustainable Mining
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Surowce mineralne Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i obszarów przyległych
Raw materials from the Upper Silesia Coal Basin and from the adjacent areas
Autorzy:
Gabzdyl, W.
Hanak, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074360.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
surowce mineralne
odpady hutnicze
odpady energetyczne
gospodarka odpadami
Upper Silesian Coal Basin
mineral raw materials
mining
metallurgical wastes
energetic wastes
wastes management
Opis:
In the Upper Silesia Coal Basin and on the adjoining areas, besides dominant in resources and the amount of bituminous coal output, there of other occurs mineral raw materials. In spite of local industry restructuring, production of mineral raw materials in this region still remains significant for its economy. Among other European Community countries the larg-est bituminous coal resources occur in the Upper Silesian Coal Basin. Poland is the European Union leader in coal production and export. Exploitation of some mineral raw materials, such as: iron ores, zinc-lead ores and brown coal, in different times was discontinued while others (rock salt, Mo-W-Cu ore) from beds recognized to a different degree was not started. Making use of waste mineral raw materials, mainly mining, metallurgical and energetic ones, is becoming more and more significant economically and ecologically. Sometimes synthetic raw materials are produced, such as: gypsum (desulphogypsum) obtained from desulphurisation of fumes, Ca-Mg fertilizers from dolomite wastes, crushed and synthetic aggregates from mining and metallurgical wastes, lead and silver from recycling and salt from coalmine water desalination. On the basis of imported raw minerals, iron, steel and ferroalloys are produced. Zn-Pb concentrates are also imported on larger scale. Such raw materials as: raw materials used for production of noble ceramics and rock wool are delivered from other regions of the country. Sustainable development of the Upper Silesia leads to rational and environment friendly managing of mineral raw materials, protection of their resources, as well as to usage of industrial wastes. Protection of resources from neglected deposits (coalmines in liquida-tion) constitutes an important problem, still to be solved. It is connected with substantial financial spendings and preparation of suitable legal acts. A substantial amount of mining, processing, metallurgical and energetic wastes, accumulated as well as produced on a regular basis, requires suitable management. An appropriate example of that is placing mining and energetic wastes under the ground, using them as consolidating stowing for sealing cavings and using them as a dummy road packing. Mining wastes are also applied in engineering works, such as for instance, in construction of embankments, land levelling etc. Flotation silt is used as fuel in the households and the material obtained after their decarbonisation is used in recultivation.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2005, 53, 9; 726-733
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 119

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies