Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Teatr Polski" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 154
Tytuł:
Polityka repertuarowa Teatru Polskiego w Bydgoszczy w latach 2006–2014. Aspekty edukacyjne i poznawcze
Autorzy:
Wenderlich, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/639870.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Teatr Polski w Bydgoszczy, polityka repertuarowa, edukacja teatralna
Opis:
Repertoire policy of the Polish Theatre in Bydgoszcz in the years 2006–2014. Educational and cognitive aspects The purpose of this paper is to demonstrate the role of theatre education in creating a coherent and well-thought repertoire policy of an institution. In this context, questions arise about the role of culture in education and in shaping social attitudes as well as critical thinking skills. The author analyzed the research problem on the basis of selected educational activities (aimed at different audiences) carried out at the Polish Theatre in Bydgoszcz. The use of theatrical and quasi-theatrical forms in education/pedagogy implies not only the development of sensitivity to art, but above all, breaking down communication barriers and gaining new experience and knowledge.
Źródło:
Zarządzanie w Kulturze; 2016, 17, 2
2084-3976
Pojawia się w:
Zarządzanie w Kulturze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Trupy wstawać". O "Weselu" w reżyserii Jana Klaty
Autorzy:
Duda, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/962171.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
theater, Polish theater, teatr, teatr polski, post-dramatic theatre, Jan Klata, Stanisław Wyspiański, Wesele, black metal
teatr polski, Stanisław Wyspiański, "Wesele", kultura popularna, Jan Klata, teatr postdramatyczny
Opis:
The article offers an analysis and interpretation of Jan Klata’s conception of staging Wesele [The Wedding] by Stanislaw Wyspianski at the National Old Theatre in Cracow. The author focuses on the key elements of Klata’s vision, beginning from anchoring this vision in the text, through the use of music and lyrics of the black metal band Furia, to scenography, costumes and actors, all of which make up the overall message of the performance as “the night of the living dead”. The author pays special attention to the characters of the drama as the living dead and to the apparitions from Act 2 of Wesele. 
Artykuł jest próbą analizy i interpretacji reżyserskiej koncepcji wystawienia Wesela Stanisława Wyspiańskiego w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie. Autor ukazuje kluczowe elementy wizji Jana Klaty, poczynając od umocowania tej wizji w tekście dramatu, poprzez użycie muzyki i tekstów blackmetalowego zespołu Furia, po rozwiązania scenograficzne, kostiumowe i aktorskie, które składają się na ogólną wymowę spektaklu jako „nocy żywych trupów”. Szczególną uwagę autor poświęca postaciom dramatu jako żywym umarłym oraz kreacjom zjaw z II aktu Wesela.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2017, 4-5
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Żadnej metafizyki. Idioci!»: Teatr postdramatyczny – ateizm – polityka
«No Metaphysics. Idiots!»: Postdramatic Theatre, Atheism, and Politics
Autorzy:
Kościelniak, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083668.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Tadeusz Różewicz
teatr polski
dramat polski
teatr postdramatyczny
Polish theater
Polish drama
Postdramatic theater
Opis:
Autor podejmuje lekturę teatru otwartego Tadeusza Różewicza, przede wszystkim Aktu przerywanego  i Kartoteki, wedle porządku określonego w podtytule: „teatr postdramatyczny – ateizm – polityka”. Wychodząc od propozycji Mateusza Borowskiego i Małgorzaty Sugiery, by na projekt teatralny zawarty w Akcie przerywanym spojrzeć z perspektywy teatru postdramatycznego, autor zwraca uwagę na tkwiące u źródeł koncepcji postdramatyczności Hansa-Thiesa Lehmanna, ściśle splecione z estetycznymi kryteria polityczne. To pozwala zadać pytanie o kryteria epistemologiczne i aksjologiczne, tkwiące u źródeł rozpadu formy dramatycznej w teatrze otwartym Różewicza. Autor, przywołując fragmenty twórczości poetyckiej Różewicza oraz sięgając po interpretacje Ryszarda Nycza czy Aleksandra Fiuta, proponuje tym politycznym źródłem uczynić ateizm Różewicza. Idąc tym tropem, w podstawowych dla koncepcji teatru postdramatycznego – a zarazem teatru otwartego Różewicza – kategoriach estetycznych („tu i teraz”, realność w miejsce iluzji), autor dostrzega gesty polityczne (odrzucenie metafizyki, materializm). „Brutalny realizm” proklamowany przez Różewicza oznacza w tym świetle nie (tylko) próbę przesunięcia spektaklu teatralnego w stronę performansu, ale (też) – brak transcendencji. Autor „przechwytuje” głosy Jana Błońskiego i Małgorzaty Dziewulskiej, którzy oskarżali Różewicza o uwielbienie rozpadu, właśnie w tym widząc największą wartość jego twórczości. Postrzegając Różewicza jako ateistę, materialistę, realistę, autor chce przywrócić wywrotowy potencjał jego teatru, zasadzającego się na radykalnej odrębności wobec dominującej, romantyczno-chrześcijańskiej tradycji polskiego teatru.
This article undertakes a reading of Tadeusz Różewicz’s open theatre, particularly The Interrupted Act and The Card Index, in accordance with the sequence defined in the subtitle: postdramatic theatre, atheism, and politics. Following a suggestion put forth by Mateusz Borowski and Małgorzata Sugiera that we look at the theatrical project underlying The Interrupted Act from the perspective of postdramatic theatre, the author points out that Hans-Thiers Lehmann’s conception of the postdramatic is based not only on aesthetic but also on political criteria, and the latter are as important and fundamental as the former. This makes it possible to pose the question about the epistemological and axiological criteria underlying the decay of dramatic form in Różewicz’s open theatre. Citing passages from Różewicz’s poetry and referring to interpretations by Ryszard Nycz and Aleksander Fiut, the author proposes that we see the political grounds of Różewicz’s postdramatic theatre in his atheism. Following this lead, the author views the central aesthetic categories of both postdramatic theatre and Różewicz’s open theatre, i.e. “the here and now,” reality in place of an illusion, as political gestures as well (rejection of metaphysics, materialism). In this light, the “brutal realism” proclaimed by Różewicz is as much about drawing the theatrical spectacle closer to performance as it is about the lack of transcendence. The author seizes upon the opinions expressed by Jan Błoński and Małgorzata Dziewulska who accused Różewicz of being too fond of decay, as it is precisely the most valuable quality of his creative work. Viewing Różewicz as an atheist, materialist, and realist, the author wants to reclaim the subversive potential of Różewicz’s theatre, which consists in its being radically apart from the dominant Romantic and Christian tradition of Polish theatre.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 199-208
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwie «Zemsty» Bohdana Korzeniewskiego
Bohdan Korzeniewski’s Two «Revenges»
Autorzy:
Makaruk, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47224403.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Bohdan Korzeniewski
«Zemsta»
Aleksander Fredro
Teatr Polski
Teatr Narodowy
stalinizm
wallenrodyzm
«Revenge» [«Zemsta»]
Stalinism
Wallenrodism
Opis:
Artykuł przypomina pracę Bohdana Korzeniewskiego nad Zemstą Aleksandra Fredry w Teatrze Polskim w Warszawie na przełomie 1951 i 1952 roku. Kiedy reżyser objął dyrekcję Teatru Narodowego, próby przerwano. Autorka dokumentuje ślady po niezrealizowanym przedstawieniu, by skonfrontować je z Zemstą, którą Korzeniewski wystawił w Teatrze Narodowym w 1953. Celem nie jest rekonstrukcja niewystawionej premiery, lecz zadanie pytań o tę drugą Zemstę i podejście artysty do komedii Fredry. Perspektywa poetyki kulturowej (kulturowej historii teatru) przybliża strategie i gry Korzeniewskiego i – szerzej – praktyki funkcjonowania artystów w polskim teatrze w latach stalinizmu. Uruchomienie historii potencjalnej pozwala spojrzeć na biografię Korzeniewskiego w sposób zniuansowany. 
This article discusses the history of Bohdan Korzeniewski’s work on Aleksander Fredro’s Revenge [Zemsta] at Teatr Polski in Warsaw from 1951 into 1952. When the theater director took over the management of Teatr Narodowy, rehearsals were halted. The author documents the traces of the unrealized production in order to juxtapose it with Korzeniewski’s 1953 staging of Revenge at Teatr Narodowy – not with the aim of reconstructing the former, but to investigate the latter and Korzeniowski’s approach to Fredro’s comedy. The perspective of cultural poetics (cultural history of theater) reveals Korzeniewski’s strategies and games, and, more generally, the functioning of Polish theater artists under Stalinism. Engaging with speculative history enables a nuanced look at Korzeniewski’s biography.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 1; 73-94
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nagi język
Naked language
Autorzy:
Głowacka, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/467159.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Elfriede Jelinek
teatr polski
Maja Kleczewska
transfer kulturowy
Polish theatre
culture transfer
Opis:
Elfriede Jelinek is recently one of the most frequently staged German-speaking authors in Poland, although theater artists have been taking to this dramaturgy for quite a long time. The aim of the article is to look at the process of acquiring Jelinek's writting by Polish theater directors, using a concept of culture transfers. Discussing the winding road of the Austrian writer to Polish scenes, I point out intermediaries (translators, directors) who became her ambassadors in Poland, and I also discuss the adaptation processes conducive conditions. Not without significance are the aesthetic changes in Polish theater, stimulated from the West for the last twenty years, which gave Polish artists tools to tackle this difficult, experimental and very sensual drama
Elfriede Jelinek jest obecnie jednym z częściej wystawianych w Polsce niemieckojęzycznych autorów, chociaż twórcy teatralni dość długo przekonywali się do tej dramaturgii. Celem artykułu jest przyjrzenie się procesowi przyswajania twórczości Jelinek przez polski teatr, przy wykorzystaniu poręcznej w tym przypadku koncepcji transferów kultury. Omawiając krętą drogę austriackiej pisarki na krajowe sceny, wskazuję pośredników (tłumaczy, reżyserów), którzy w pewnym sensie stali się jej ambasadorami w Polsce, a także omawiam warunki sprzyjające procesom adaptacyjnym. Nie bez znaczenia są przemiany estetyczne w polskim teatrze, w ostatnim dwudziestoleciu stymulowane z Zachodu, które dały narzędzia polskim artystom do zmierzenia się z tą niełatwą, eksperymentalną i bardzo sensualną dramaturgią.  
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2019, 39
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Wymawia się Szekspir»: Mistrzowi Williamowi w czterechsetną zgonu jego rocznicę
‘It Is Pronounced Shek-speer’: For Master William on the Quadricentennial of His Demise
Autorzy:
Komorowski, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520056.pdf
Data publikacji:
2016-09-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
William Shakespeare
Wojciech Bogusławski
przekład
recepcja Shakespeare'a
teatr polski 1700-1800
teatr polski 1800-1900
translation
reception of Shakespeare
Polish theater 1700–1800
Polish theater 1800-1900
Opis:
Wojciech Bogusławski poprzedził pierwodruk swojego przekładu Hamleta, umieszczonego w czwartym tomie Dzieł dramatycznych, przedmową zatytułowaną „Shakespeare", w której w przypisie zdradził: „Wymawia się Szekspir". W ciągu prawie stu lat pisownia nazwiska dramaturga ze Stratfordu w Polsce wahała się między tymi dwoma skrajnościami: „Shakespeare" lub starsza wersja „Shakespear" z jednej strony i jakaś forma polskiego zapisu fonetycznego, najbardziej rozpowszechniona – i w końcu zwycięska – „Szekspir" z drugiej. Pomiędzy tymi biegunami w latach 1765–1849 pojawiło się w polskich drukach i rękopisach co najmniej 40 (słownie czterdzieści) wariantów zapisu, angielskich, niby-angielskich, bardziej lub mniej fonetycznych i na różne sposoby hybrydowych. Większość wariantów to próby autorów i redaktorów zapisania lub „oswojenia” nazwiska autora Hamleta w języku polskim. Zawarta w artykule lista, publikowana w tej formie po raz pierwszy, jest ułożona chronologicznie. Każdy przypadek pierwszego użycia jest cytowany i opatrzony zwięzłym komentarzem. Lista jest jednak potencjalnie niekompletna, ponieważ odnalezienie kolejnych wersji nie jest wykluczone.
Wojciech Bogusławski prefaced the first publication of his translation of Hamlet, included in volume four of his Dzieła dramatyczne (Dramatic Works), with an introduction titled “Shakespeare,” where he volunteered in a footnote: “It is pronounced Szekspir [Shek-speer].” Within the period of almost one hundred years, the spelling of the Stratford playwright’s name in Poland vacillated between these two extremes: “Shakespeare,” or the older version of “Shakespear,” on the one hand, and some form of Polish phonetic spelling, the most widespread—and at the end, prevalent—being “Szekspir,” on the other. Polish prints and manuscripts from 1765–1849 contain at least forty spelling variants ranging from English and pseudo-English to more or less phonetic versions, with numerous hybrid solutions in between. Most of the variants are attempts by Polish authors and editors at making the name of Hamlet’s author more familiar in Polish. The present list, published as such for the first time, is arranged chronologically. Each instance of the first usage is quoted and a succinct commentary is supplied.  The list is potentially incomplete, however, since other versions might crop up in future research. 
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 5-24
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Barba i Bjørneboe: Listy pełne marzeń
Barba and Bjørneboe: Letters Full of Dreams
Autorzy:
Partyga, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083670.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Eugenio Barba
Jens Bjørneboe
teatr polski po 1945
Polish theater after 1945
Opis:
Przedmiotem rozważań podjętych w artykule są wybrane wątki z korespondencji Eugenia Barby i Jensa Bjørneboego w latach 1962–1964. Twórców łączyły wówczas plany ożywienia norweskiego życia teatralnego poprzez stworzenie fachowego czasopisma oraz eksperymentalnego teatru. Jednym z najważniejszych impulsów były dla nich w tym czasie polskie doświadczenia Barby oraz jego refleksja nad historią i teraźniejszością polskiego teatru podsumowana w eseju opublikowanym w czasopiśmie „Vinduet” w 1963 roku, który prezentujemy w tym zeszycie „Pamiętnika Teatralnego”.
The article focuses on selected motifs of the correspondence between Eugenio Barba and Jens Bjørneboe in 1962–1964. At the time, the artists shared a plan to invigorate the Norwegian theatre life by founding a professional journal and an experimental theatre company. One of the most significant impulses in their quest had been Barba’s Polish experience and his reflexion on the history and contemporary development of Polish theatre that he summed up in the essay first published in Vinduet in 1963, which we now republish in Pamiętnik Teatralny in Polish translation.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 5-10
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na drodze do marca – szczecińskie Dziady 1966
On the way to March: the Szczecin Forefathers’ Eve AD 1966
Autorzy:
Makaruk, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32062703.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Dziady
Adam Mickiewicz
teatr polski
teatr i polityka
Szczecin
Jan Maciejowski
Polish theatre
theatre and politics
Opis:
Szkic dotyczy inscenizacji Dziadów, przygotowanej przez Jana Maciejowskiego w 1966 roku w Teatrze Współczesnym w Szczecinie. Dziady Maciejowskiego – wbrew tradycji filologicznej i scenicznej – były pomyślane w porządku odsyłającym do numeracji Mickiewiczowskiej, a nacisk w interpretacji dramatu reżyser położył na finałową część IV, w której Gustaw-Konrad dokonywał rozliczenia z dawnym nauczycielem, Księdzem. Szczecińskie Dziady miały charakter generacyjny – Maciejowski stawiał w nich pytania fundamentalne dla pokolenia, którego doświadczeniami formacyjnymi były zarówno powstanie warszawskie, jak i przełom październikowy. Scenografia Stanisława Bąkowskiego nie pozostawiała wątpliwości: Dziady były rozegrane w scenografii powstańczych kanałów. Metafora kanału, wyzyskana przed niespełna dekadą w filmie Andrzeja Wajdy, nabierała w spektaklu Maciejowskiego nowych sensów. Kanał był w intencji reżysera figurą sytuacji bez wyjścia, która znów dotkliwie aktualizowała się w nowych realiach historycznych. Spektakl, choć doceniony przez krytykę i publiczność, został zlekceważony i zmarginalizowany w oficjalnym obiegu kultury PRL-u, nie ma jednak wątpliwości, że za wyreżyserowanie Dziadów i późniejszego o dwa lata Wyzwolenia Maciejowski zapłacił utratą dyrekcji teatrów szczecińskich. Autorka szkicu rekonstruuje układ przedstawienia, patrząc na obecne w nim tematy i sensy w kontekście zbliżających się wydarzeń marcowych.
The paper concerns the production of the Forefathers’ Eve, directed by Jan Maciejowski at the Współczesny Theatre in Szczecin in 1966. Maciejowski's Forefathers’ Eve – contrary to the philological and stage tradition – was arranged in order according to Mickiewicz's numbering of its parts, and the interpretational emphasis of the drama was put on the final Fourth Part, in which Gustaw-Konrad settled a score with the Priest, his former teacher. The Szczecin Forefathers’ Eve was a generational experience: Maciejowski’s work posed the questions that were fundamental for the generation whose formative experiences were both the Warsaw Uprising of 1944 and the Polish October of 1956. Stanisław Bąkowski's stage design left no room for doubt: Forefathers’ Eve was set in the underground sewers of the Uprising. The metaphor of the sewer, used in the film by Andrzej Wajda less than a decade before, took on new meanings in Maciejowski's production. Wajda intended the sewage canal to be a figure of a dead end, which was becoming painfully relevant in the political realities of the time. The production, though appreciated by the critics and the audience, was neglected and marginalised in the official circulation of the PRL culture. Maciejowski, who directed both Forefathers’ Eve and – two years later – Stanisław Wyspiański’s Liberation, paid the price for his work when he lost his position of the Head of the Szczecin theatres. The paper includes a reconstruction of the course of the production, while analyzing its themes and meanings in the context of the upcoming political crisis of 1968.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 1; 38-54
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Do nieba? Bluźnisz daremnie»: Faust – Marlowe – Grotowski
«To Heaven? That is Just Blaspheming in Vain»: Faustus—Marlowe—Grotowski
Autorzy:
Kosiński, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519776.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Christopher Marlowe
Jerzy Grotowski
Teatr Laboratorium
teatr polski po 1945
The Laboratory Theatre
Polish theater after 1945
Opis:
Artykuł omawia spektakl Tragiczne dzieje doktora Fausta według Christophera Marlowe'a w reżyserii Jerzego Grotowskiego wystawiony w Teatrze Laboratorium w Opolu (premiera 23 kwietnia 1963 roku). Spektakl zasłynął przede wszystkim za sprawą wybitnej kreacji Zbigniewa Cynkutisa w roli tytułowej, a także scenografii Jerzego Gurawskiego. Był to również pierwszy spektakl Grotowskiego, który zdobył międzynarodowe uznanie. Do tej pory jednak nie poświęcono wiele uwagi jego dramaturgii i znaczeniu jako autonomicznego dzieła artystycznego, zamiast tego postrzegano go głównie jako krok na drodze do bardziej dojrzałego teatru Grotowskiego. Rekonstruując i opowiadając poszczególne sceny w porządku chronologicznym, autor przedstawia własną interpretację każdej z nich oraz spektaklu jako całości. W tym procesie można odnaleźć niemal skandaliczne skojarzenia wielkich tematów historycznych i etycznych (np. teologii po Holokauście) z osobistymi zmaganiami z prywatnymi zahamowaniami i intymnymi doświadczeniami. To właśnie dzięki takim skojarzeniom Tragiczne dzieje doktora Fausta zostały nazwane "misterium zgrozy  i urzeczenia".
This article deals with the production of The Tragical History of the Life and Death of Doctor Faustus after Christopher Marlowe directed by Jerzy Grotowski and put on by the Laboratory Theatre in Opole (premiered on 23 April 1963). The show became famous mostly for Zbigniew Cynkutis’ outstanding performance in the title role and Jerzy Gurawski’s stage set. It was also the first of Grotowski’s productions that garnered international acclaim. Until now, however, not enough attention has been paid to its dramaturgy and overall significance as an autonomous piece of artistic expression; instead, it has been viewed mostly as a step on the way to Grotowski’s more mature theatre. By reconstructing and recounting the particular scenes in chronological order the author presents his own interpretation of each of them and of the performance as a whole. Through this process, almost scandalous associations of great historical and ethical themes (e.g. theology after the Holocaust) with personal struggles with private inhibitions and intimate experiences can be found. It is through such associations that The Tragical History of the Life and Death of Doctor Faustus was named "a mystery of awe and wonder."
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 5-49
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Witkacy na wrocławskich scenach lalkowych
Witkacy in Wrocław Puppet Theatres
Autorzy:
Suszczyński, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083662.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Witkacy
teatr lalek
historia teatru
teatr polski po 1945
puppet theater
theater history
Polish theater after 1945
Opis:
Z bogatych dziejów inscenizacji dramatów Stanisława Ignacego Witkiewicza w teatrze lalek (dwadzieścia siedem wystawień po drugiej wojnie światowej) autor prezentuje i skupia się na spektaklach powstałych we Wrocławiu. Pół wieku temu, niemal równocześnie, odbyły się tam dwie pierwsze premiery wykorzystujące lalkowe środki wyrazu: jedną przygotował Zespół Amatorski Klubu Oławka (Juvenilia, prem. XI 1966), drugą – Andrzej Dziedziul (Twój powszedni morderca, prem. 1966), który wprowadził dramaturgię Witkacego w przestrzeń zawodowego teatru nieaktorskiego. Kolejna jego realizacja, inspirowana juwenilnymi utworami autora, dramatem Kurka wodna oraz listami Stanisława Witkiewicza do syna (Glątwa, prem. 2 III 1973), zyskała już wymiar międzynarodowy. W latach osiemdziesiątych we Wrocławskim Teatrze Lalek, jego ówczesny dyrektor Wiesław Hejno, we współpracy ze scenografką Jadwigą Mydlarską-Kowal oraz kompozytorem Zbigniewem Piotrowskim, przygotował kilka wybitnych lalkowych inscenizacji witkacowskich. Gyubal Wahazar (prem. 13 III 1987) skierowany do dorosłej widowni zachwycał plastyką lalek, ich autorską konstrukcją oraz wybitnymi kreacjami scenicznymi. Komedia dla mamy i taty (prem. 7 I 1996) skierowana była do widowni dziecięcej i uznana za jedną z ciekawszych realizacji dla młodszego odbiorcy. W latach dziewięćdziesiątych lalkowe inscenizacje sztuk Witkacego pojawiły się jako spektakle dyplomowe wrocławskiego Wydziału Lalkarskiego: ONI (prem. VI 1992) w reżyserii Hejno i Natrętny Książę. Seans dadaistyczno-surrealistyczny według Georges’a Ribemont-Dessaignes’a, Eugene Ionesco, Tristana Tzary i Stanisława Ignacego Witkiewicza (prem. 10 II 2000) w reżyserii Aleksandra Maksymiaka. Na podstawie zdobytych zdjęć oraz zebranych, artykułów, recenzji i publikacji w prasie oraz wydawnictwach specjalistycznych, autor przypomina wymienione spektakle i dokonuje ich obszernej analizy, prezentując rzadkie w refleksjach naukowców zajmujących się teatrem lalek badania repertuaru kierowanego głównie do widza dorosłego.
Given the rich history of dramas by Stanisław Ignacy Witkiewicz in puppet theatre (27 productions since the Second World War), the author focuses on the shows put on in Wrocław. The first two productions using puppets as means of theatrical expression premiered, almost concurrently: one was put on by the Zespół Amatorski Klubu Oławka (Juwenilia, prem. Nov. 1966), while the other was prepared by Andrzej Dziedziul (Twój powszedni morderca [Your Everyday Murderer], prem. 1966), who introduced Witkacy’s dramaturgy into professional puppetry. His subsequent play, inspired by Witkacy’s juvenilia, the drama Kurka wodna (The Water Hen), and letters written by Stanisław Witkiewicz Senior to his son (Glątwa [The Hangover], prem. 2 March 1973) acquired international recognition. In the 1980s, the managing director of the Wrocławski Puppet Theatre, Wiesław Hejno, in collaboration with set designer Jadwiga Mydlarska-Kowal and composer Zbigniew Piotrowski, put on several outstanding puppet plays based Witkacy’s works: Gyubal Wahaza (prem. 13 March 1987), addressed to adult audiences, was admired for the visual qualities and novel construction of the puppets as well as for remarkable performances by the puppeteers, while Komedia dla mamy i taty [A Comedy for Mommy and Daddy] (prem. 7 Jan. 1996) was meant for children and regarded as one of the best of those rare puppet shows that Hejno put on for younger audiences. The author also describes The Wrocław Puppetry Department diploma performances: ONI [They] (prem. Juni 1992) by Hejno, , and Natrętny Książę. Seans dadaistyczno-surrealistyczny według Georges’a Ribemont-Dessaignes’a, Eugene Ionesco, Tristana Tzary i Stanisława Ignacego Witkiewicza [The Importunate Prince: A Dada and Surrealist Séance According to Georges Ribemont-Dessaignes, Eugene Ionesco, Tristan Tzara, and Stanisław Ignacy Witkiewicz] (prem. 10 Feb. 2000) by Aleksander Maksymiak. Based on photographs, articles, reviews and other publications appearing both in daily press and in thematic periodicals, the author describes the puppet shows and analyses them thoroughly, focusing on the puppet theatre repertory addressed to adult audiences, which is rare in puppet theatre studies.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 165-198
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O kulawym bogu Hefajstosie. W antycznej pracowni Jana Dormana
The Lame God Hephaestus. Jan Dorman and the Classical Tradition
Autorzy:
Biernat, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36149423.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jan Dorman
Anna Świrszczyńska
teatr dziecięcy
starozytny teatr grecki
teatr polski
children theatre
ancient Greek theatre
Polish theatre
Opis:
Artykułu jest próbą ujęcia działań teatralnych Jana Dormana w perspektywie antyku. Przedmiotem badań są zbiory archiwalne Instytutu Teatralnego dokumentujące współpracę Jana Dormana z Anną Świrszczyńską nad inscenizacją słuchowiska „O kulawym bogu Hefajstosie”. Zachowana korespondencja twórców oraz egzemplarze reżyserskie pozwalają odkryć i opisać inspiracje Dormana spuścizną antyku. Mimo iż reżyser nigdy nie zaadaptował na scenę żadnego tekstu antycznego, podejmowane przez niego działania wskazują na silną obecność greckiego antyku, w szczególności tradycji komediowej, w jego myśleniu teatralnym.
The paper is an analysis of Jan Dorman’s theatre practice in the context of the classical tradition. It examines the archival collections of The Theatre Institute documenting the collaboration of Jan Dorman with Anna Świrszczyńska on the staging of O kulawym bogu Hefajstosie (“The Lame God Hephaestus”), Świrszczyńska’s radio play. The extant  correspondence between the creators of the production and the director’s copies permit us to explore and analyse the ways in which classical antiquity inspired Dorman’s work. Although Dorman never adapted any ancient Greek text to the stage, his practice indicates a strong presence of the classical tradition, in particular the Greek comedy, in his mode of theatre.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 3/4; 181-195
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Układy planet, układy faktów
Arrangements of Planets, Arrangements of Facts
Autorzy:
Godlewski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432291.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Kazimierz Dejmek
theater biographies
Polish theater after 1945
biografistyka teatralna
teatr polski po 1945
Opis:
Tekst dotyczy biografii Kazimierza Dejmka pióra Magdaleny Raszewskiej (Warszawa, 2021). Na marginesie lektury recenzent komentuje napięcia, sprzeczności i ambiwalencje obecne w metodzie pisarstwa biograficznego Raszewskiej. Analizuje relacje między konstruowanym w książce portretem Dejmka jako bohatera indywidualnego i reprezentanta pokolenia, między sposobem ujmowania jego życia prywatnego i publicznego. Akcentuje współobecność elementów tradycyjnych i nowych metod biograficznych, które składają się na narrację dążącą do możliwie pełnej prezentacji historycznej postaci, a zarazem układającą się w świadomie konstruowaną, literacką opowieść.
This article reviews the biography of Kazimierz Dejmek by Magdalena Raszewska (Warsaw, 2021). On the margins of the reading, the reviewer comments on the tensions, contradictions, and ambivalences present in Raszewska’s method of biographical writing. He analyzes the relationship between the portrait of Dejmek constructed in the book as an individual and a representative of a generation, between the way his private and public life is presented. The reviewer highlights the concurrent elements of traditional and new biographical methods, which make up a narrative striving for the fullest representation of the historical figure and, at the same time, a consciously constructed, literary story.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 4; 195-204
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojna i zagłada: Odbicie doświadczeń z lat 1939–1945 w przedstawieniach i pisarstwie Erwina Axera
War and the Holocaust: A reflection of experiences from 1939-1945 in the productions and writings of Erwin Axer
Autorzy:
Węgrzyniak, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36142100.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Erwin Axer
Zagłada
teatr polski
II wojna światowa
Holocaust
Polish theatre
World War II
Opis:
Szkic jest próbą odtworzenia doświadczeń reżysera Erwina Axera (1917–2012), realizującego spektakle nie tylko na scenach polskich, ale też niemieckojęzycznych, w czasie wojny z lat 1939–1945. Od września 1939 do czerwca 1941 był on zatrudniony, także jako aktor, w polskim teatrze we Lwowie włączonym do Związku Sowieckiego. W lipcu 1941 uznany przez Niemców za Żyda został zamknięty we lwowskim getcie, gdzie pracował jako robotnik. Po ucieczce z getta w grudniu 1942 do Warszawy był ukrywany w prywatnych mieszkaniach. Od sierpnia do października 1944 uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Po jego klęsce wraz z żołnierzami Armii Krajowej wywieziony został do obozu jenieckiego na terenie Niemiec w maju 1945 wyzwolonego przez armię USA. Axer wielokrotnie powracał do owych doświadczeń w tekstach wspomnieniowych oraz pośrednio w przedstawieniach takich jak "Niemcy" i "Pierwszy dzień wolności" Kruczkowskiego, "Kariera Artura Ui" Brechta czy "Dochodzenie" Weissa. Chociaż był powściągliwy w przywoływaniu swych doświadczeń jako niedoszłej ofiary Holocaustu. Mając skomplikowaną tożsamość polsko-żydowsko-niemiecką, w swoich spektaklach nie pozbawiał człowieczeństwa katów – włącznie z Adolfem Hitlerem. Dokonywał rozrachunku ze zbrodniami dokonanymi w trakcie panowania ideologii narodowego socjalizmu właściwie z wewnętrznej perspektywy kultury niemieckiej
The essay is an attempt to recreate the experiences of the director Erwin Axer (1917-2012), who staged productions not only on Polish- but also German-language stages during the war of 1939-1945. From September 1939 to June 1941 he was employed, also as an actor, in the Polish theatre in Lvov, incorporated into the Soviet Union. In July 1941, considered a Jew by the Germans, he was locked up in the Lvov ghetto, where he worked as a labourer. After escaping from the ghetto in December 1942, he was hiding in private apartments in Warsaw. From August to October 1944 he took part in the Warsaw Uprising. After the insurgents’ defeat, together with the soldiers of the Home Army, he was taken to a prisoner-of-war camp in Germany, liberated by the US Army in May 1945. Axer frequently returned to these experiences in his memoirs and indirectly in some of his productions, such as Niemcy (Germans) and Pierwszy dzień wolności (The First Day of Freedom) by Leon Kruczkowski, Bertolt Brecht’s Resistible Rise of Arturo Ui and Peter Weiss’s Investigation. Although he showed restraint in invoking his experiences as a would-be victim of the Holocaust, having a complicated Polish-Jewish-German identity, he did not deprive the executioners of their humanity in his productions, including Adolf Hitler. He made a settlement with the crimes committed during the reign of the ideology of national socialism practically from the inner perspective of German culture.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 2; 5-22
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie teatry w Moskwie (1915–1918)
Polish Theatre Companies in Moscow (1915–1918)
Autorzy:
Osińska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083664.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr polski w Rosji
Moskwa
historia teatru
Polish theater in Russia
Moscow
theater history
Opis:
Artykuł oraz załączony do niego aneks przypominają mało znany epizod w historii polskiego teatru z okresu pierwszej wojny światowej. W lipcu 1915 roku, kiedy wojska niemieckie zbliżały się do Warszawy, część ludności została ewakuowana w głąb Rosji. Wśród uchodźców z Królestwa Polskiego znalazło się wielu przedstawicieli świata teatru, w tym tak wybitne postaci, jak Stefan Jaracz, Juliusz Osterwa, Mieczysław Limanowski, Wojciech Brydziński, Wincenty Drabik, Arnold Szyfman i inni. W Moskwie  we wrześniu 1915 roku odbyła się inauguracja pierwszego polskiego teatru. Rekonstrukcja tego i kolejnych polskich przedsięwzięć teatralnych w Moskwie przedstawiona została na podstawie znanych już i publikowanych polskich źródeł oraz nieznanych i dotąd niepublikowanych w Polsce recenzji polskich przedstawień z prasy rosyjskiej. Aneks zawiera recenzje premier w polskich teatrach oraz relacje z udziału Polaków w przedsięwzięciach kulturalnych polsko-rosyjskich pochodzące z następujących gazet i tygodników: „Russkije wiedomosti", „Rampa i żyzń", „Tieatr", „Tieatralnaja gazieta" oraz „Kijewskaja mysl". Z tej ostatniej, wydawanej w Kijowie w języku rosyjskim gazety, pochodzi obszerny artykuł Jakowa Tugendholda, poświęcony polskiemu dramatowi, w szczególności Stanisławowi Wyspiańskiemu. Teksty te zostały zebrane w wyniku kwerend rosyjskiej prasy; nie były one  dotąd (poza tekstem Jakowa Tugendholda) przedrukowywane w Rosji.
The article and the annex it is supplied with presents a little-known episode in the history of Polish theatre during the First World War. In July 1915, when the German army was drawing close to Warsaw, a part of the population was evacuated to Russia. The refugees included a number of people of the theatre, with such outstanding individuals as Stefan Jaracz, Juliusz Osterwa, Mieczysław Limanowski, Wojciech Brydziński, Wincenty Drabik, Arnold Szyfman, and others. The first Polish theatre was launched in Moscow in September 1915. The present reconstruction of this and other Polish theatre endeavours in Moscow is based on the body of known and published Polish sources as well as on previously unknown and unpublished in Poland Russian press reviews. The annex comprises reviews of Polish theatre premieres and reports about Polish-Russian cultural undertakings that appeared in the following Russian weeklies and dailies: Russkiye vedomosti, Rampa i zhizn, Teatr, Teatralnaya gazeta, and Kievskaya mysl. The last of these, a Russian-language daily published in Kiev, featured a large article about Polish drama, with a special emphasis on Stanisław Wyspiański, written by Yakov Tugenhold. All the texts have been found as a result of on-site library searches of Russian press archives; except for the article by Tugenhold, they have not been reprinted in Russia.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 67-121
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wincenty Lutosławski i Juliusz Osterwa: Dzieje kontaktów
Wincenty Lutosławski and Juliusz Osterwa: A History of Their Relations
Autorzy:
Jarząbek-Wasyl, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32066880.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Wincenty Lutosławski
Juliusz Osterwa
Reduta
polski mesjanizm
biografia aktorów
polski teatr w Wilnie
teatr polski 1939-1945
Polish Messianism
actors' biography
Polish theatre in Vilnius
Polish theatre 1939-1945
Opis:
Artykuł jest próbą rekonstrukcji historii przyjaźni znanego filozofa Wincentego Lutosławskiego (1863–1954) i Juliusza Osterwy (1885–1947) poprzez zachowane ślady listowe i diarystyczne. Przyjmując porządek chronologiczny, autorka przedstawia okoliczności ich spotkania w Wilnie w 1925 oraz trajektorię podróży i zetknięć aż do śmierci Osterwy. Przy okazji wyłania się krąg ważnych miejsc, wydarzeń i postaci, które wywarły wpływ na obu korespondentów, m.in. Kraków i prapremiery sztuk Wyspiańskiego, Kosów Huculski i zakład przyrodoleczniczy Apolinarego Tarnawskiego. Wśród problemów poruszanych w tekście najważniejsze dotyczą charakteru wzajemnego wpływu Lutosławskiego i Osterwy: poprzez dzieła (słowo pisane, grę aktorską), bezpośredni, osobisty kontakt i formowanie poglądów, wspólne przedsięwzięcia (szczególnie istotne w okresie okupacji, gdy obaj mieszkali w Krakowie lub okolicach). W tekście pojawiają się też mało znane przykłady promowania teatru Reduta za granicą, którego podjął się Lutosławski. W aneksie do artykułu znalazła się edycja dwudziestu listów i kartek od Osterwy do Lutosławskiego z lat 1925–1943 przechowywanych w spuściźnie filozofa  w archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie.
Based on epistolary material and diaries, the article attempts a reconstruction of the history of Juliusz Osterwa’s (1885–1947) friendship with the famous philosopher Wincenty Lutosławski (1863–1954). Following chronological order, the author presents the circumstances of their meeting in Vilnius in 1925 and the trajectory of their travels and encounters up until Osterwa’s death. With this reconstruction, there emerges a circle of important places, events, and people that influenced both men, e.g. Krakow and the very first productions of Wyspiański’s plays, or Kosów Huculski and Apolinary Tarnawski’s natural therapy facility. The article focuses on the nature of Lutosławski’s and Osterwa’s mutual influence: through their works (writings, acting), direct, personal contact, and the formation of their views, and joint initiatives (particularly important during the occupation, when they both lived in or around Kraków). The text also discusses little-known examples of Lutosławski’s promoting the Reduta theatre abroad. Published as an appendix to the article are Osterwa’s twenty letters and postcards to Lutosławski, dated 1925–1943, from the philosopher collection in the Archive of Science of the Polish Academy of Sciences (PAN) and the Polish Academy of Arts and Sciences (PAU) in Kraków. (Transl. Z. Ziemann)
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 2; 99-152
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powojenny teatr w Polsce
The Postwar Theatre in Poland
Autorzy:
Barba, Eugenio
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083666.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Eugenio Barba
teatr polski
polsko-norweskie kontakty teatralne
Polish theater
Polish-Norwegian cultural contacts
Opis:
Esej opublikowany w czasopiśmie „Vinduet” w 1963 roku charakteryzujący najważniejsze – zdaniem autora – zjawiska polskiego życia teatralnego. We wstępie Barba szkicuje tło historyczne, by następnie przejść do omówienia dokonań wybranych reżyserów (Axer, Dejmek, Skuszanka, Swinarski i – przede wszystkim – Grotowski) oraz scenografów (najwięcej uwagi poświęca Szajnie). Interesują go także metody kształcenia aktorów i reżyserów w polskich szkołach teatralnych, sposoby organizacji pracy w zespołach, amatorskie i studenckie życie teatralne oraz rozwój polskiej dramaturgii (Broszkiewicz, Mrożek i Gombrowicz). Obraz kwitnącego i wielokierunkowo rozwijającego się polskiego życia teatralnego miał być wyzwaniem i źródłem inspiracji dla artystów i intelektualistów norweskich.
The essay published in Vinduet in 1963 characterises what the author takes to be the most notable features of the phenomenon of Polish theatre life. By way of introduction, Barba outlines some historical background and then goes on to recount the work of selected theatre directors (Axer, Dejmek, Skuszanka, Swinarski, and most of all, Grotowski) and stage designers (paying most of his attention to Szajna). He is also interested in the teaching of acting and directing at Polish theatre schools, in how the companies are organised, in the amateur and student theatre life, and the development of Polish drama (Broszkiewicz, Mrożek, and Gombrowicz). The portrayal of a blooming theatre life and its multifarious development in Poland was meant to be a challenge and inspiration for the Norwegian artists and intellectuals.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 11-19
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyjaciel: Jerzy Timoszewicz (1933–2015)
A Friend: Jerzy Timoszewicz (1933–2015)
Autorzy:
Degler, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083671.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jerzy Timoszewicz
teatr polski
historia teatru
historycy teatru
Polish theatre
theatre history
theatre historians
Opis:
Jerzy Timoszewicz – historyk literatury i teatru, edytor – urodził się 9 września 1933 w Warszawie. Studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim ukończył w 1956 roku. Pracę magisterską o Dziadach w inscenizacjach Leona Schillera napisał pod kierunkiem prof. Jana Kotta (została wyróżniona III nagrodą w konkursie Mickiewiczowskim Ministerstwa Szkół Wyższych). W czasie studiów należał do Koła Młodych Krytyków prowadzonego przez Edwarda Csató i debiutował w 1954 roku recenzją Balladyny Słowackiego („Sztandar Młodych”, nr 26, 1954). Od października 1957 do września 1992 należał do zespołu redakcyjnego „Pamiętnika Teatralnego”. Redagował kilka zeszytów monograficznych, poświęconych m.in. Andrzejowi Pronaszce, Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi, teatrowi wileńskiemu i Teatrowi Żydowskiemu w Polsce. W listopadzie 1965 r. obronił rozprawę doktorską „Dziady” w inscenizacji Leona Schillera: Partytura i jej wykonanie (Warszawa 1970), w której podjął się zadania bez precedensu: odtworzył kształt sceniczny czterokrotnie przez Schillera inscenizowanych Dziadów oraz zrekonstruował partyturę reżyserską warszawskiego przedstawienia z 1934 roku. Wzorowo opracowane cztery tomy Pism Leona Schillera (każdy zawiera kronikę życia i twórczości) stanowią najważniejszą część dorobku edytorskiego Timoszewicza. Wydał także tom wspomnień o nim Ostatni romantyk sceny polskiej (1990) oraz przygotował do druku tekst Historyi o Męce Najświętszej i Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim w układzie Schillera (1990). Drugi twórca, którym Timoszewicz zafascynowany był od młodości, to „książę polskich eseistów” – Jerzy Stempowski. Wydał dwutomowy wybór jego Szkiców literackich (1988, wyd. II: 2001), zebrane i opracowane Felietony dla Radia Wolna Europa (1995) oraz Pamiętnik teatralny trzeciej klasy i inne szkice (1999) i tom „Pan Jerzy” Śladami niespiesznego przechodnia: Wspomnienia i szkice o Jerzym Stempowskim (2005). Dorobek edytorski Timoszewicza dopełniają edycje recenzji Edwarda Csató (1979), tekstów o teatrze polskim Zbigniewa Raszewskiego pt. Spacerek w labiryncie (2008), tom wspomnień, artykułów i listów Zbigniewa Pronaszki Zapiski scenografa (1976) oraz wybór artykułów przebywającego na emigracji Tymona Terleckiego Rzeczy teatralne (1984), z którym korespondował ponad trzydzieści lat. Wydany ostatnio obszerny wybór tej korespondencji świadczy jak wytrawnym i płodnym epistolografem był Jerzy Timoszewicz. Do jego adresatów należeli znani uczeni i artyści. Ogromny zbiór ich listów Timoszewicz przekazał do Ossolineum. Dla teatrologów niezwykle cennym źródłem do poznania historii dziejów polskiej nauki o teatrze i związanego z nią ruchu wydawniczego są jego omówienia książek teatralnych, które przez wiele lat publikował w „Teatrze”, „Dialogu” i „Roczniku Literackim”. Piśmiennictwo teatralne nie miało dla niego żadnych tajemnic, czego potwierdzeniem była  rubryka „Świstek Teatralny” na łamach „Teatru” (1960–1961), którą zapełniał fragmentami i cytatami z dawnych czasopism, pamiętników, listów, wywiadów, recenzji, leksykonów i różnych dokumentów. Jego studenci z Wydziału Wiedzy o Teatrze warszawskiej PWST, którego wykładowcą był w latach 1975–1979, przedrukowali w jednym tomie wszystkie „Świstki Teatralne” i wręczyli mu go 13 września 2013 z okazji jubileuszu osiemdziesiątej rocznic urodzin. Jerzy Timoszewicz zmarł 24 marca 2015. W pogrzebie zgodnie z ostatnią wolą uczestniczyła tylko najbliższa rodzina. Liczne grono przyjaciół i znajomych pożegnało go 9 kwietnia na cmentarzu prawosławnym przy ul. Wolskiej.
Jerzy Timoszewicz, a historian of literature and theatre, and an editor, was born on 9 September 1933 in Warsaw. He received a magisterium degree in Polish philology from the University of Warsaw in 1956. The diploma essay on Dziady [Forefathers’ Eve] as staged by Leon Schiller, which he wrote under the tutelage of Professor Jan Kott, was awarded the third prize in the Mickiewicz Competition organised by the Ministry of Higher Education. While studying at the University, Timoszewicz was a member of the Young Critics Circle run by Edward Csató and made his press debut with a review of Słowacki’s Balladyna (Sztandar Młodych, no. 26, 1954). From October 1957 to September 1992, he was a member of the Pamiętnik Teatralny Editorial Board. He edited several monographic issues of the journal, devoted to Andrzej Pronaszko, Stanisław Ignacy Witkiewicz, the Vilnius theatre, and the Jewish Theatre in Poland. In November 1965, Timoszewicz defended his doctoral dissertation, „Dziady” w inscenizacji Leona Schillera: Partytura i jej wykonanie [Dziady as Staged by Leon Schiller: The Score and Its Execution] (Warszawa, 1970) whereby he undertook a task without precedent: he reconstructed the stage shape of four productions of Dziady by Schiller and the director’s score of the Warsaw production of 1934. The four volumes of Leon Schiller’s Pisma [Papers] that Timoszewicz edited are a paragon of editing (each is provided with a chronicle of Schiller’s life and work) and the finest piece of Timoszewicz’s editorial work. He also published a volume of recollections about Schiller, Ostatni romantyk sceny Polskiej [The Last Romantic of the Polish Stage] (1990) and Leon Schiller’s version of Historyja o Męce Najświętszej i Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim [The History of the Most Holy Passion and Glorious Resurrection of Our Lord]. Another hero whom Timoszewicz was fascinated with from a young age was “the prince of Polish essayists,” Jerzy Stempowski. Of Stempowski’s oeuvre, Timoszewicz published a two-volume selection of Szkice literackie [Literary Sketches] (1988; 2nd edn 2001), a collection of Stempowski’s radio editorials, Felietony dla Radia Wolna Europa [Editorials for Radio Free Europe] (1995), and Pamiętnik teatralny trzeciej klasy i inne szkice [A Theatre Memoir of the Third Class and Other Sketches] (1999); he also edited a volume of reminiscences „Pan Jerzy”. Śladami nieśpiesznego przechodnia: Wspomnienia i szkice o Jerzym Stempowskim [“Pan Jerzy.” Following the Footsteps of the Unhurried Ambler: Reminiscences and Sketches About Jerzy Stempowski] (2005). Other editorial works by Timoszewicz include an edition of theatre reviews by Edward Csató (1979), a collections of texts about Polish theatre by Zbigniew Raszewski, Spacerek po labiryncie [A Walk in a Maze] (2008), a volume of reminiscences, articles and letters by Zbigniew Pronaszko, Zapiski scenografa [Notes of a Stage Designer] (1976), and a selection of articles, Rzeczy teatralne [Things Theatrical] (1984), by the émigré critic Tymon Terlecki, with whom Timoszewicz exchanged letters for over thirty years. A large selection of their correspondence, which has just been published, shows that Jerzy Timoszewicz was a prolific and accomplished letter writer. His addressees included renowned scholars and artists; Timoszewicz donated a huge collection of their letters to the Ossolineum. The reviews of books on theatre that Timoszewicz published in Teatr, Dialog and Rocznik Literacki for many years are a valuable source of information about the history of Polish theatre studies and the circulation of publications on the subject. Timoszewicz knew theatrical literature through and through, as can be attested by the column Świstek Teatralny [Theatrical Paper Slip] he prepared for Teatr in 1960–1961, where he published various fragments and quotes from old magazines, diaries, letters, interviews, reviews, lexicons, and other historical documents. His students at the Theatre Studies Department of the Academy of Dramatic Arts in Warsaw, where he lectured in 1975–1979, collected all the texts that appeared in the Świstek Teatralny column, printed it in one volume and gave it to Timoszewicz on his eightieth birthday on 13 September 2013.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 292-307
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Listy Ludwika Solskiego do córki, Anny Sosnowskiej: 1945–1954
Letters of Ludwik Solski to his daughter, Anna Sosnowska: 1945-1954
Autorzy:
Degler, Janusz
Sztaba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36453703.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr polski
historia teatru
polscy aktorzy
Ludwik Solski
Polish theatre
theatre history
Polish actors
Opis:
Publikowane listy Ludwika Solskiego do córki – Anny Sosnowskiej (1905–1997) pochodzą z lat 1945–1954. Większość z nich aktor wysyłał z Krakowa, gdzie wtedy mieszkał, kilka z miast, w których przebywał na występach gościnnych (Warszawa, Bielsko) lub wypoczywał (Krynica, Morawin). Anna od 1945 przebywała za granicą. W Paryżu miała kłopoty ze znalezieniem stałej pracy, uczyła się stenografii. Solski pisze o warunkach życia w kraju, pogarszającym się zdrowiu, przekazach pieniężnych dla córki i paczkach od niej, przed którymi się wzbraniał. Towarzyszy mu ciągła troska o córkę. Listy i kartki pocztowe dotyczą przede wszystkim spraw prywatnych, ale dowiadujemy się z nich też wiele o pracy aktora, o objazdach z Grubymi rybami Bałuckiego po całym kraju i reakcjach publiczności, o uroczystościach jubileuszowych w 1951 i 1954. Korespondencja pokazuje pracę artysty teatralnego i funkcjonowanie teatru w Polsce w pierwszych latach powojennych. Listy Solskiej – matki do córki ogłosiła Lidia Kuchtówna (Listy Ireny Solskiej, Warszawa 1984). Teraz możliwa jest lektura listów obojga rodziców do Anny, kierowanych do Paryża. Zamieszczamy 61 listów. Oryginały (rękopisy, przeważnie z kopertami) znajdują się  w Muzeum Teatru im. Henryka Tomaszewskiego we Wrocławiu. W 2015 pamiątki po Ludwiku i Irenie Solskich, wśród nich listy, podarował Muzeum Mathias von Poswik, wnuk brata Solskiej, który wszedł w ich posiadanie po śmierci Anny Sosnowskiej.
Ludwik Solski's published letters to his daughter - Anna Sosnowska (1905-1997) - come from 1945-1954. Most of them were sent by the actor from Krakow, where he lived at that time, from several of the cities where he stayed during guest performances (Warsaw, Bielsko) or rested (Krynica, Morawin). Anna lived abroad after 1945. In Paris, she had trouble finding a permanent job; she was studying shorthand. Solski writes about living conditions in Poland, his deteriorating health, money transfers for his daughter and parcels from her, which he begged her not to send him. He expresses constant care for his daughter. Letters and postcards concern primarily private affairs, but we also learn a lot about the actor's work, tours with Bałucki’s Grube ryby (Big Shots) around the country and audience reactions, jubilee celebrations in 1951 and 1954. The correspondence shows the work of a theatre artist and the functioning of the theatre in Poland in the first post-war years. Solska’s letters - mother to daughter, were published by Lidia Kuchtówna (Irena Solska’s Letters, Warsaw, 1984). Now it is possible to read the letters of both parents to Anna, sent to Paris. We include 61 letters. The originals (manuscripts, mostly with envelopes) are at Henryk Tomaszewski Museum of the Theatre in Wrocław. In 2015, souvenirs of Ludwik and Irena Solski, among them letters, were donated to the Museum by Mathias von Poswik, grandson of Solska’s brother, who came into their possession after the death of Anna Sosnowska.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 2; 111-179
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Listy Anieli Aszpergerowej do rodziny Młodnickich
Letters of Aniela Aszperger to the Młodnicki Family
Autorzy:
Kubik, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47238645.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Aniela Aszpergerowa
teatr polski 1800-1900
historia teatru
Polish theater 1800-1900
theater history
Opis:
Edycja niepublikowanych listów aktorki Anieli Aszperger (1816–1902) do Wandy i Karola Młodnickich oraz ich córki Maryli Wolskiej. Listy te, obejmujące lata 1874–1901, pochodzą z Archiwum Domowego Pawlikowskich, znajdującego się obecnie w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej. Prezentowana korespondencja przynosi sporo informacji dotyczących realiów życia aktorki i odsłania cechy jej charakteru i osobowości, które mogą stanowić trop interpretacyjny jej sztuki aktorskiej. Są też cennym dokumentem artystycznej przyjaźni. W tekście wprowadzającym została przypomniana biografia Aszpergerowej, która debiutowała w 1835 w Warszawie, ale prawie całe swoje życie artystyczne związała ze Lwowem i przez szereg lat zajmowała pierwszą pozycję w zespole Teatru Skarbka. Aktywna również w życiu społecznym i politycznym miasta jeszcze za swojego życia stała się legendą. Biografia została uzupełniona o szereg nowych ustaleń i uściśleń.
This is an edition of previously unpublished letters written by actress Aniela Aszperger (1816–1904) to Wanda and Karol Młodnicki and to their daughter, Maryla Wolska. The letters, covering the years 1874–1901, come from the Home Archive of the Pawlikowskis, now in the collection of the Jagiellonian Library. The correspondence contains much information relating to the realities of Aniela Aszperger’s life, reveals her character traits and personality, which may come in handy in interpreting her acting. The letters are also a valuable document of an artistic friendship. The correspondence is prefaced with a biographical note on Aszperger, who debuted in 1835 in Warsaw, but for most of her professional life was associated with Lemberg (Lwów), for a number of years being the toast of the stage at the Skarbkowski Theatre. Being active in the social and political life of the city, she became a living legend. The biographical note brings a number of new findings and clarifies some details of fact.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 209-225
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Witkacy – nasz współczesny
Witkacy—Our Contemporary
Autorzy:
Degler, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520126.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Witkacy
Polish theater after 1945
Polish drama 1918-1939
political theater
teatr polski po 1945
dramat polski 1918-1939
teatr polityczny
Opis:
Zakazany w latach 1949-1955, Witkacy został odzyskany dla polskiej kultury w procesie zmian politycznych w 1956 roku. Jego twórczość ma niezwykłą zdolność do odnawiania znaczeń i rezonowania z tym, co dzieje się w danym momencie, w zmieniających się kontekstach politycznych, społecznych i artystycznych. Wydaje się, że w powojennej recepcji jego twórczości widać pewien wzorzec: zainteresowanie nią wzrasta za każdym razem, gdy ma miejsce ważne wydarzenie, po którym następuje poważna zmiana polityczna (grudzień 1970, sierpień 1980, grudzień 1981, czerwiec 1989). Sceniczna historia Szewców, jego najwybitniejszej sztuki politycznej, potwierdza tę tezę. Jedną z głównych postaci dramatu jest Gnębon Puczymorda (Pugnatsy Jawbloatski w tłumaczeniu Daniela Geroulda), ucieleśnienie wad polskiej szlachty, które zdaniem Witkacego doprowadziły do upadku Polski w 1794 roku i których pozostałości wciąż wykrywał w życiu społecznym i intelektualnym Polski. Witkacy opisał je i ostro zaatakował w wydanym w 1936 roku studium Niemyte dusze, choć za jego życia żadne wydawnictwo nie zdecydowało się na publikację tego tekstu. Jego historiozofia opierała się na wizji szczęścia ludzkości w egalitarnym, doskonale zorganizowanym społeczeństwie przypominającym mrowisko, w którym panuje dobrobyt, równość i sprawiedliwość, ale nie ma miejsca na przejawy indywidualizmu. Choć Witkacy zdawał sobie sprawę z nieodwracalności tego procesu, uważał, że obowiązkiem artysty jest próba jego zatrzymania lub przynajmniej spowolnienia.
Banned in 1949–1955, Witkacy was reclaimed for Polish culture in the process of political change in 1956. His work has the extraordinary capacity to renew meanings and to resonate with what is happening at a given moment, in changing political, social, and artistic contexts. There appears to be a pattern to the post-war reception of his oeuvre: there is a surge of interest in it whenever an important event followed by some major political shift occurs (December 1970, August 1980, December 1981, June 1989). The stage history of The Shoemakers, his most outstanding political play, confirms that assertion. One of the main characters of the play is Gnębon Puczymorda (Pugnatsy Jawbloatski in Daniel Gerould’s translation), an embodiment of the vices of Polish nobility which Witkacy thought to have caused the downfall of Poland in 1794 and whose remnants he still detected in the social and intellectual life of Poland. Witkacy described and attacked them fiercely in his 1936 study Niemyte dusze (Unwashed Souls), though no publishing house decided to publish it in his lifetime. His historiosophy turned on a vision of happiness enjoyed by the humanity that would be achieved in an egalitarian, perfectly well organized society resembling an anthill where there was prosperity, equality, and justice but no room for expression of individualism. Although Witkacy realized that the process was irreversible, he thought it was an artist’s duty to try to stop or at least slow it down.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 4; 7-14
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teatr na Wileńskiej 1824–1832
The Theatre on Wileńska Street, 1824–1832
Autorzy:
Jędrychowski, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520650.pdf
Data publikacji:
2017-12-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Polish theater 1800-1900
theater history
Vilnus
Juliusz Słowacki
teatr polski 1800-1900
historia teatru
Opis:
Artykuł przedstawia historie teatru w Wilnie w latach 1824–1832, kiedy na widowni zasiadał Juliusz Słowacki. Opisano budynek, jego lokalizację i próby zarządzania teatrem. Rywalizacja i kłótnie między aktorami przez wiele lat uniemożliwiały sprawne zarządzanie teatrem, mimo że od 1823 roku istniał dokument Projekt urządzenia Wileńskiego Teatru. Problemy związane z organizacją sezonów miały swoje źródło także w niespłaconym długu byłego przedsiębiorcy teatralnego Macieja Każyńskiego. Ze względu na stan pierwotnego budynku postanowiono przenieść scenę do ratusza.
This article presents episodes from the history of the theater building, its location and attempts at organising theater management in Vilnius in 1824–1832, a time when the poet Juliusz Słowacki was known to sit in the audience. Rivalry and feuds between the actors prohibited instituting an effective theater management for many years, even though Projekt urządzenia Wileńskiego Teatru [“A Project of Organising the Vilnius Theater”] had been in place since 1823. Some complications relating to the organisation of theater seasons in Vilnius had their origins in the unpaid debt of a former theater entrepreneur, Maciej Każyński. Due to the state of disrepair of the original building, it was decided to move the stage to the city hall.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 29-42
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strategie komunikacyjne w zespole Reduty Juliusza Osterwy
Communication strategies in Juliusz Osterwa’s ‘Reduta’ theatre company
Autorzy:
Dulna-Rak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475499.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
teatr polski
komunikacja
leksyka
neologizm
zespół Reduty
Polish theatre
communication
lexis
neologism
‘Reduta’ theatre company.
Opis:
Artykuł powstał w wyniku pracy badawczej w ramach grantu NCN. Celem szeroko zakrojonych badań naukowych jest zestawienie leksyki teatralnej pięciu reformatorów teatru polskiego dwudziestolecia międzywojennego, w tym m.in. Juliusza Osterwy, którego dotyczy powyższa publikacja. W badaniach posłużono się metodą korpusową. Z tekstów twórcy, zarówno opublikowanych, jak i archiwaliów, zestawiono korpus, który posłużył jako źródło do analiz jakościowych i ilościowych. Artykuł jest potwierdzeniem tezy, że Juliusz Osterwa świadomie kształtował i wdrażał strategię zarówno na poziomie idei, jak i języka, co wykazały prowadzone badania.
This article was created as a result of research work as part of NCN grant. The aim of extensive research is to compare the theatrical lexis of five Polish theatre interwar period reformers including Juliusz Osterwa to whom this publication is concerned. During research the text-corpus method was used. From the author’s texts both published and archives the corpus was compared, which was used as a source of quantitative and qualitative analysis. This article is a confirmation of the thesis that Juliusz Osterwa was consciously forming and introducing strategy both on the level of idea and the language what was proved by these studies.
Źródło:
Socjolingwistyka; 2016, 30; 233-244
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wspomnienia o Reducie i Juliuszu Osterwie spisane przez Redutowców w latach 1947–1949
Memoirs about the Reduta and Juliusz Osterwa Written down by Reduta Members in 1947–1949
Autorzy:
Dulna-Rak, Ewa
Świątkowska, Wanda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341446.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Reduta
teatr polski po 1945
wspomnienia
historia teatru
Polish theater after 1945
memoirs
theater history
Opis:
Edycja zbioru wspomnień o Reducie i Juliuszu Osterwie spisanych przez jego współpracowników w latach 1947–1949. Są one przechowywane w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, do którego zostały przekazane w 1993 roku przez Jerzego Zajączkowskiego. Zbiór zawiera osiem wspomnień (w formie opisowej i w formie listów) oraz trzy odpowiedzi na kwestionariusz, zawierający dwadzieścia siedem pytań na temat Reduty i Osterwy. Autorami wspomnień są: Adam Bunsch, Włodzimierz Chełmicki, Jan Ciecierski, Halszka Kamocka, Aleksandra Rostkowska, Andrzej Rybicki, Alfred Szymański, Irena Netto i Halina Gallowa. Autorstwa jednej ankiety nie udało się ustalić. Zbiór ten zawiera cenne informacje dotyczące pracy w Reducie, sposobu pracy i funkcjonowania Zespołu, reżyserii Osterwy i procesu przygotowywania przedstawień, a także życia codziennego w Reducie. Autorzy wspominają Juliusza Osterwę jako artystę, pedagoga, reżysera, aktora, ale także jako osobę prywatną, opisując jego relacje ze współpracownikami, charakter, sposób zachowania czy osobiste preferencje. Zgromadzone tu wspomnienia zostają opublikowane po raz pierwszy i jako takie są cennym materiałem faktograficznym do badań nad dziejami Reduty i biografią jej założyciela.
This is an annotated critical edition of memoirs about Reduta and Juliusz Osterwa written by his associates in the years 1947–1949. They are kept in the Historical Museum of the City of Kraków, to which they were donated in 1993 by Jerzy Zajączkowski. The collection contains eight memoirs (in descriptive form and as letters) and three responses to a questionnaire containing twenty-seven questions about Reduta and Osterwa. The authors of the memoirs are: Adam Bunsch, Włodzimierz Chełmicki, Jan Ciecierski, Halszka Kamocka, Aleksandra Rostkowska, Andrzej Rybicki, Alfred Szymański, Irena Netto, and Halina Gallowa. The authorship of one questionnaire could not be established. This collection contains valuable information about work at Reduta, the way the group worked and functioned, Osterwa's direction and the process of preparing performances, as well as everyday life at Reduta. The authors remember Juliusz Osterwa as an artist, pedagogue, director, and actor, but also as a private person, describing his relationships with co-workers, his character, manner and personal preferences. The memoirs collected here are published for the first time and as such are valuable factographic material for research into the history of Reduta and the biography of its founder.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 226-262
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawie Kajzar (O książce Marcina Kościelniaka Prawie ludzkie, prawie moje. Teatr Helmuta Kajzara)
Autorzy:
Partyga, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/639023.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Kajzar Helmut, dramat polski lat 70. XX w., teatr polski lat 70. XX w., polscy reżyserzy teatralni
Opis:
Almost KajzarThe article is a review of Marcin Kościelniak’s book on Helmut Kajzar’s drama and theatre. The monograph, although based on vast archival research, is meant as a highly subjective and selective guide through Kajzar’s oeuvre and as a portrait of an artist as a “cultural hermaphrodite”. The methodological tools chosen by Kościelniak – psychoanalysis, queer theory, poststructuralism – prove to be effective within the implemented mode of reading, although sometimes they become more important than Kajzar’s own work. Kościelniak wants to read Kajzar’s text from the cultural perspective but at the same time he neglects the local and historical context of his writing. Nevertheless, the book offers quite a persuasive and interesting picture of Kajzar’s drama and theatrical practice.
Źródło:
Wielogłos; 2013, 3(17)
2084-395X
Pojawia się w:
Wielogłos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Witkacy na scenach polskich 1990–2015
Witkacy on Polish Stages, 1990–2015
Autorzy:
Pawlak, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520147.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Witkacy
Polish drama 1918-1939
Polish theater after 1989
dramat polski 1918-1939
teatr polski po 1989
Opis:
Spis przedstawień zrealizowanych na podstawie tekstów Witkacego na scenach polskich w latach 1990–2015 obejmuje 282 pozycje w układzie chronologicznym. Uwzględniono zarówno inscenizacje dzieł scenicznych: dramatów, autoparodii i juweniliów, jak i powieści, tekstów poetyckich, teoretycznych, filozoficznych, publicystycznych, a także spektakle oparte na wciąż odnajdowanej i publikowanej korespondencji oraz motywach z życia Witkacego. We wstępie do spisu autor analizuje i omawia najważniejsze tendencje w podejściu twórców teatralnych do twórczości Witkacego.
The inventory of performances based on Witkacy's texts produced on Polish stages between 1990 and 2015 includes 282 entries in chronological order. Included are both stagings of theatrical works: dramas, self-parodies and juvenilia, as well as novels, poetic, theoretical, philosophical and journalistic texts, and also performances based on still found and published correspondence and motifs from Witkacy's life. In the introduction to the inventory, the author analyzes and discusses the most important tendencies in the approach of theater artists to Witkacy's works.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 4; 140-210
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Błoński o Swinarskim: od Wyzwolenia do uwolnienia
Autorzy:
Niziołek, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/639189.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Błoński Jan, Swinarski Konrad, polski teatr współczesny, Teatr Stary
Opis:
Błoński on Swinarski. From Liberation to releaseJan Błoński had the opportunity to co-operate with Konrad Swinarski by working as a literary director of the Old Theatre in the 1960s and 70s. He repeatedly expressed his fascination with the artist, but he did not dedicate him any separate text. However, he spoke about it many times, both in interviews and in various commemorative texts. The author of the text analyses the various strategies of these statements: first of all love discourse within which Swinarski-artist in the process of creating functions as an object of fascination described in hot emotional tone. He shows how emotions allow Błoński avoid or even obscure the political theatre of Swinarski. He also puts the thesis that the reading of Błoński’s comments being full of doubt, misleading clues and vivid emotions allow you to re-start a discussion about Konrad Swinarski’s theatre.
Źródło:
Wielogłos; 2014, 4(22)
2084-395X
Pojawia się w:
Wielogłos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budynek Operalni Saskiej w Warszawie
The Saxon Opera House in Warsaw
Autorzy:
Król, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29433179.pdf
Data publikacji:
1956
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr polski 1700-1800
architektura teatralna
teatr dworski
teatr publiczny
Polish theater 1700–1800
theater architecture
court theater
public theater
Opis:
Artykuł dotyczy historii pierwszego wolnostojącego i specjalnie wzniesionego budynku teatralnego w Warszawie, w którym w latach 1725–1772 występowały zespoły dell’arte i opery drezdeńskiej, a także pierwszy stały zespół polskich aktorów. Autorka nawiązuje do nielicznych ustaleń badaczy zajmujących się tym budynkiem (zwanym Królewskim Opernhauzem, Operalnią lub Teatrem Saskim) – zwłaszcza Martina Hammitzscha, Mieczysława Rulikowskiego i Kazimierza Konarskiego. Dzięki analizie dziesięciu reprodukowanych w artykule rysunków i planów budynku, przechowywanych w archiwum Institut für Denkmalpflege oraz w Landeshauptarchiv w Dreźnie, podważa tezę Hammitzscha datującego gmach na 1748 i sugeruje, że budowa została ukończona już w 1725 roku. Podważa również tezy o udziale Giuseppe’go Galli Bibieny, Matthäusa Daniela Pöppelmanna czy Joachima Daniela Jaucha w projektowaniu Operalni. Nazwisko projektanta pozostaje nieznane, wiadomo jednak, że był on pod silnym wpływem drezdeńskiej sceny artystycznej, gdyż zauważalne jest podobieństwo między warszawskim teatrem a tzw. Kleiner Komedienhaus w Dreźnie. W artykule omówione zostały także dostępne materiały dotyczące przebudowy gmachu w 1748 roku. Prace ograniczyły się wtedy prawdopodobnie do renowacji wnętrza, a być może i fasady, do zmiany wystroju sali widowiskowej oraz ulepszeń technicznych sceny. Rozwiązania architektoniczne zastosowane w Operalni miały istotny wpływ na rozwój scen teatralnych w Polsce.
The article discusses the history of the first free-standing purpose-built theater edifice in Warsaw, which, from 1725 to 1772, hosted performances by dell’arte troupes and the Dresden Opera, as well as the first permanent ensemble of Polish actors. The author refers to the scant research on this building (known as the Royal Opernhauz, Operalnia, or Saxon Theater), focusing on the findings of Martin Hammitzsch, Mieczysław Rulikowski, and Kazimierz Konarski. Based on an analysis of ten drawings and plans of the building from Dresden archives (Institut für Denkmalpflege and Landeshauptarchiv), which are reproduced in the article, she challenges Hammitzsch’s dating of the edifice in 1748 and suggests that its construction was completed as early as 1725. She also disagrees with the claim that Giuseppe Galli Bibiena, Matthäus Daniel Pöppelmann or Joachim Daniel Jauch were involved in designing the Saxon Opera House. The name of the architect remains unknown; however, it is clear that he must have been strongly influenced by the Dresden art scene, as there is a noticeable similarity between the Warsaw theater and the Kleiner Komedienhaus in Dresden. The article also discusses the available material concerning the reconstruction of the edifice in 1748, which was probably limited to the renovation of the interior and perhaps also the façade, the redecoration of the auditorium, and technical improvements to the stage. The architectural solutions used in the Opera House had a significant impact on the development of theater stages in Poland.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 1956, 5, 4; 631-650
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Hochsztapler, który przy pomocy wydziwiania czaruje ludzi i władze»: Grotowski w Opolu
«A Swindler Who Uses Oddity to Charm the People and the Authorities»: Grotowski in Opole
Autorzy:
Wójtowicz, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432282.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jerzy Grotowski
Polish theater after 1945
censorship
Opole
theater and politics
teatr polski po 1945
cenzura
teatr i polityka
Opis:
Artykuł dotyczy działalności Jerzego Grotowskiego w okresie opolskim i historii Teatru 13 Rzędów w latach 1959–1964. Autorka wykorzystuje różnego typu dokumenty zgromadzone w trakcie długoletnich badań nad politycznymi uwarunkowaniami artystycznej działalności Grotowskiego: rozmowy ze świadkami, listy, wspomnienia, akta osobowe, dokumenty cenzury i materiały pochodzące z archiwów Instytutu Pamięci Narodowej (w tym raporty organów bezpieczeństwa oparte na donosach), aby naszkicować portret Grotowskiego jako dyrektora teatru. Dzięki zestawieniu i analizie tych dokumentów pokazuje skalę inwigilacji Teatru 13 Rzędów i prezentuje stosowane przez władzę metody niebezpośredniej kontroli artystów. W artykule pojawiają się kolejne argumenty na rzecz tezy, że opolskie doświadczenia pomogły Grotowskiemu-dyrektorowi wypracować skuteczne politycznie metody komunikacji z władzami i mediami, które umożliwiały mu zachowanie artystycznej autonomii.
This article discusses the activity of Jerzy Grotowski in Opole and the history of Teatr 13 Rzędów (Theatre of 13 Rows) in 1959–1964. The author makes use of various types of documents collected during her years-long research into the political context of Grotowski’s creative work: interviews with witnesses, letters, memoirs, personal files, censorship papers, and materials from the archives of the Polish Institute of National Remembrance (including reports prepared by the state security organs based on denunciations) in order to portray Grotowski as a theater manager. The juxtaposition and analysis of these documents shows the scale of the surveillance of the Theatre of 13 Rows and reveals the authorities’ methods of indirectly exerting control over the artists. The article provides new arguments to support the claim that the experience of working in Opole helped Grotowski the manager to develop politically effective methods of communication with the authorities and the media, which enabled him to retain his artistic autonomy.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 4; 151-170
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwa teatry – dwa początki: Pierwsze miesiące teatru tzw. Polski Lubelskiej
Two Theatres–Two Beginnings: The First Months of the So-called Lublinian Poland Theatre
Autorzy:
Cymerman, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083663.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr polski 1939-1945
teatr w Lublinie
historia teatru
Polish theater 1939–1945
theater in Lublin
theater history
Opis:
Artykuł poświęcony jest dwóm zespołom teatralnym, działającym w Lublinie w okresie od lipca do października 1944 roku. Pierwszy z nich to zrzeszenie aktorskie stworzone przez artystów działających podczas okupacji niemieckiej w konspiracji kierowane przez Józefa Klejera i Irenę Ładosiównę, zajmujące we wspomnianym okresie budynek Teatru Miejskiego w Lublinie przy ulicy Narutowicza. Drugi natomiast to wojskowy Teatr I Armii Wojska Polskiego założony w 1943 roku w ZSRS, przy polskich oddziałach, walczących u boku Armii Czerwonej. Działalność obu teatrów w 1944 była mocno uwikłana w zachodzący wówczas proces narzucania Polsce systemu komunistycznego. Artykuł prezentuje przygotowane w tym czasie premiery zespołu Klejera i Ładosiówny oraz grane wówczas w Lublinie spektakle teatru wojskowego w kontekście toczonej wówczas walki politycznej i kształtujących się wówczas podstaw nowego systemu teatralnego w komunistycznej Polsce.
The article discusses the history of two theatre companies active in Lublin from July to October 1944. The first was an association of actors established by theatre artists who had been part of the underground during the Nazi occupation; the company was headed by Józef Klejer and Irena Ładosiówna and performed in the house of the Miejski Theatre in Lublin on Narutowicz Street. The second company was the Theatre of the First Polish Army, founded by Polish armed forces in the Soviet Union in 1943 for soldiers fighting the war alongside the Red Army. The activities of both theatre companies in 1944 were entangled in the undergoing process of imposing the Communist regime in Poland. The article discusses the productions put on by Józef Klejer and Irena Ładosiówna at the time and the Lublin performances of the army theatre in the context of the on-going political struggle and the process of setting up the foundations for a new theatre system in the Communist Poland.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 134-164
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przebudowa i rozbudowa Malarni Teatru Polskiego w Poznaniu – projekt i realizacja
Autorzy:
Nowak, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/163087.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa
Tematy:
Teatr Polski
Poznań
przebudowa
założenia projektowe
realizacja
Polish Theatre in Poznań
redevelopment
design assumptions
execution
Źródło:
Przegląd Budowlany; 2013, R. 84, nr 3, 3; 110-112
0033-2038
Pojawia się w:
Przegląd Budowlany
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opium nieszkodliwe teatru, czyli o «Tragedii Eumenesa» Tadeusza Rittnera
Theater’s Harmless Opium: «The Tragedy of Eumenes» by Tadeusz Rittner
Autorzy:
Brzozowska, Sabina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146731.pdf
Data publikacji:
2022-06-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Tadeusz Rittner
comedy
Polish drama
Polish theater 1918–1939
Zbigniew Raszewski
komedia
dramat polski
teatr polski 1918–1939
Opis:
Zbigniew Raszewski uznał Tragedię Eumenesa za jedną z najgorszych sztuk Tadeusza Rittnera. W artykule podjęto próbę polemiki z opinią Raszewskiego. Uwzględniono życzliwe recenzje po premierze w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w 1920 i pozytywną opinię Lesława Eustachiewicza z 1961, a także recenzje po niepowodzeniu sztuki na deskach Reduty w 1922 roku, które paradoksalnie odsłoniły potencjał tekstu Tragedii Eumenesa, czyli możliwość wystawiania go w różnych konwencjach. Podstawą polemiki jest uważna lektura rękopisu. Komedia Rittnera posługuje się poetyką groteski, farsy, ironii, przede wszystkim jednak operuje jawną teatralnością oraz kategorią snu jako niby-rzeczywistości. Autorka znajduje podstawy teoretyczne tego późnego dramatu Rittnera w jego programowym artykule O snach i bajkach (1909), w którym pisarz nie odżegnuje się od kiczu i baśniowej rekwizytorni. Analiza utworu prowadzi do wniosku, że w Tragedii Eumenesa Rittner świadomie dialoguje z estetyką schyłku monarchii habsburskiej, z jej fascynacją maskaradą i teatrem hiszpańskim oraz poetyką snu i awanturniczej baśniowości, a zarazem otwiera tekst na liczne możliwości inscenizacyjne.
According to Zbigniew Raszewski, Tragedia Eumenesa (The Tragedy of Eumenes) was one of Tadeusz Rittner’s worst plays. The present article engages polemically with this opinion. It evokes favourable reviews that followed the play’s 1920 premiere at the Juliusz Słowacki Theater in Kraków, as well as Lesław Eustachiewicz’s positive assessment from 1961. It also revisits the reviews of the 1922 flop at the Reduta Theater, which, paradoxically, reveal the text’s potential, namely the possibility of reading of the manuscript. Rittner’s comedy employs a poetics of the grotesque, farce, and irony, and, above all, uses overt theatricality and the category of dream as quasi reality. The author of the article identifies the theoretical foundations of this late drama in Rittner’s programmatic essay O snach i bajkach (On Dreams and Fairy Tales, 1909), where he does not renounce kitsch or fairy-tale props. The analysis leads to the conclusion that in The Tragedy of Eumenes, Rittner consciously engages in a dialogue with the aesthetics characteristic of the decline of the Habsburg monarchy—with its fascination with masquerade and Spanish theatre, as well as the poetics of dream and adventurous fairy-tale—and at the same time opens his text to multiple staging possibilities.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 2; 57-82
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mińkowce: Podolski «Hamlet» i święto dożynek
Mińkowce: A Podolian «Hamlet» and Harvest Feasts
Autorzy:
Komorowski, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520649.pdf
Data publikacji:
2017-12-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historia teatru
teatr polski 1800-1900
obrzędy dworskie
theater history
Polish theater 1800-1900
court festivals
Opis:
Mińkowice, miasteczko na dalekim Podolu, zapisało się w historii polskiego teatru jako miejsce, w którym w 1805 roku ukazało się pierwsze polskie wydanie Hamleta Shakespeare’a w przekładzie Jana Nepomucena Kamieńskiego na podstawie adaptacji Friedricha Ludwiga Schrödera. Od 1790 Mińkowice wraz z rozległym majątkiem ziemskim liczącym 20 wsi były własnością Ignacego Ścibora Marchockiego. Właściciel majątku nie uznał rozbiorów Polski i po 1795 utworzył własne „państwo mińkowickie”, silnie podkreślając jego niezależność od Rosji; wyznaczył nawet własne granice. Zniósł pańszczyznę i ustanowił prawa w duchu oświecenia; założył szkołę, drukarnię i „Akademię Muzykalną”. Jednocześnie Marchocki eksponował swoją władzę i rolę „obrońcy ludu”, ustanawiając ekstrawaganckie ceremonie, przez co zyskał opinię oryginała, a nawet szaleńca. W rzeczywistości, podobnie jak w przypadku Hamleta, był to prawdopodobnie sposób Marchockiego na ukrycie swoich prawdziwych intencji przed rosyjskimi urzędnikami cywilnymi i sąsiadami niechętnymi reformom społecznym. Marchocki ustanowił w swoich dobrach ziemskich dwie uroczystości „państwowe” – Nowy Rok i dożynki, które odbywały się 15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. To ostatnie było świętem religijnym połączonym z wielkim, całodziennym widowiskiem, które Marchocki przez trzydzieści kolejnych lat organizował według coraz bardziej skomplikowanego scenariusza. Z biegiem lat podstawowy schemat (procesja po mszy, uczta przed plenerowym ołtarzem, symboliczna orka, apoteoza bogini żniw) stawał się coraz bardziej rozbudowany. Wykorzystywane były elementy okolicznościowej architektury i scenografii, tworzono specjalne kostiumy i rekwizyty. Hołd złożony spersonifikowanej bogini żniw był ostatnią częścią święta. Naoczni świadkowie zaczęli nazywać spersonifikowaną boginię rzymskim imieniem Cerery, co ściągnęło na Marchockiego absurdalne oskarżenia o pogaństwo i bałwochwalstwo, które jednak nie skłoniły go do ustąpienia i do końca życia organizował te niezwykłe uroczystości.
Mińkowce, a town in the far-away Podolia, became a part of history of the Polish theater as the place where the first Polish edition of Shakespeare’s Hamlet, as translated by Jan Nepomucen Kamieński based on Friedrich Ludwig Schröder’s adaptation, was published in 1805. Since 1790, Mińkowice, along with an expansive landed estate of 20 villages, had been owned by Ignacy Ścibor Marchocki. The estate owner chose not to acknowledge the partitions of Poland and established his own “Mińkowice state” sometime after 1795, strongly emphasising its independence from the Russian Empire; he even set up his own boundary markers. He released his peasants from the bond of personal serfdom and laid down laws in the spirit of the Enlightenment; he founded a school, printer, and “music academy.” At the same time, Marchocki flaunted his power and role of “the protector of the people” with extravagant ceremonies, which earned him the reputation of an eccentric or even madman. In reality, just like in Hamlet’s case, it was probably Marchocki’s way of concealing his real intentions from Russian civil officers and neighbours disapproving of social reform. Marchocki established two “state” holidays in his landed estate, the New Year and harvest festival, which was held on 15 August, on the Feast of St Mary the Virgin. The latter was a religious feast combined with a grand, all-day-long spectacle put on by Marchocki for 30 consecutive years according to an increasingly complex and theatrical scenario. As years went by, the basic scheme (a procession after the Mass, a feast in front of an outdoor altar, symbolic ploughing, an apotheosis of the goddess of harvest) became more and more elaborate. Pieces of occasional architecture and stage set, special costumes, and props appeared. A tribute to a personified goddess of harvest was the final and part of the feast. Eyewitnesses started calling the personified goddess by the Roman name of Ceres, which brought onto Marchocki absurd accusations of paganism and idolatry, which, however, did not make him budge, as he kept organising the unusual celebrations until the end of his life.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 5-28
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dorota Jarząbek-Wasyl, Za kulisami. Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.1
Autorzy:
Raszewska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083674.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historia teatru
teatr polski 1800-1900
próba teatralna
Theater history
Polish theater 1800-1900
theater rehearsal
Opis:
Recenzja książki Za kulisami: Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku Doroty Jarząbek Wasyl, stanowiącej jej rozprawę habilitacyjną (Kraków, 2016).  Autorka monografii, na podstawie imponującej kwerendy, przedstawia wszystkie aspekty pracy teatru, wszystko to, co dzieje się za kurtyną. Bada zarówno dokumenty urzędowe (ogłoszenia, księgi zarządzeń, dzienniki pracy), jak i pamiętniki, listy, relacje prasowe (początek "reportaży zza kulis" czy "z pracowni artysty"). Ze znanych historykom teatru materiałów korzysta w inny sposób: nie służą one do analizy przedstawienia, lecz do opisu procesu jego powstawania. Przedstawia świat postaci dziś już nieistniejących (jak teatralni kopiści, woźni) i pojęcia dzisiejszym ludziom teatru nieznane ("rola" rozumiana jako wypis z egzemplarza tylko swojego tekstu). Poznajemy topografię, architekturę zascenia (jakże mniej efektowną od tej dla publiczności), obyczaje, wreszcie – problemy z kostiumami, szminkami, koleżankami i przesądami. Obserwujemy proces powstawania ról, ich zmianę w przebiegu lat. To książka o prawdziwym labiryncie zwanym teatrem, labiryncie dla zwykłych widzów niedostępnym.
A review of Za kulisami: Narodziny przedstawienia w teatrze polskim w XIX wieku [Backstage: The Birth of Performance in the Polish Theatre of the 19th Century] by Dorota Jarząbek-Wasyl, based on her habilitation thesis (Kraków, 2016). The author of the book, on the basis of the impressive library research, presents all aspects of the theatre’s workings, all that happens behind the curtain. She studies official documents (announcements, books of ordinances and orders, work logs) as well as memoirs, letters, and press reports (from an era when “behind-the-scenes” and “inside-the-artist’s-studio” reportages just started becoming popular). Jarząbek-Wasyl uses materials known to theatre historians in a new way: they are not employed for analysing a performance but for describing the process of its production. The author presents a world of personages that no longer exist (such as the theatre copyist, or woźny [assistant house manager]) and notions unknown for today’s theatre-goers (rola [role, part] understood as the actor’s part of the script). The readers get to know the backstage area, its topography and architecture (so much less interesting for the audience than the stage), theatre customs, and finally, problems with costumes, grease paints, fellow actresses, and prejudices. We get a chance to see the process of creating a role and how it changes over the years. This is a book about a veritable maze of the theatre, a maze inaccessible to most viewers.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 308-316
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Za kulisami sądu. Ugo Betti, "Trąd w pałacu sprawiedliwości" ("Corruzione al Palazzo di Giustizia")
Autorzy:
Latawiec, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/646033.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Ugo Betti
polski teatr
recepcja
przedstawienie telewizyjne
sprawiedliwość
Opis:
Behind the scenes of Court. Ugo Betti, Corruzione al Palazzo di Giustizia Abstract The article concerns the Polish reception of Ugo Betti’s drama Corruzione al Palazzo di Giustizia.It presents the comparison of the two performances: the theatrical one, directed by MariaWiercińska (1958), and the television one, directed by Gustaw Holoubek (1970). The firstspectacle was determined by the political context in post-Stalinist times, the second wasconcentrated on moral conflicts and personal attitudes. Both performances searched for ananswer to the question about the meaning of justice. Keywords: Ugo Betti, Polish theatre, reception, television performance, justice
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2017, 17; 159-170
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uruchomiona Plastyka. Elementy Praktyki i Idei Bauhausu w Działalności i Twórczości Gdańskich Teatrów Niezależnych
Art in Movement. The Elements of the Practice and Ideas of Bauhaus in the Activities and Performances of Gdańsk Independent Theatres
Autorzy:
Świąder-Puchowska, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1015443.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
Tematy:
bauhaus
polski teatr współczesny
polski teatr niezależny
taniec
teatr narracji plastycznej
polish contemporary theatre
polish independent theatre
dance
theatre of visual narrative
Opis:
Artykuł jest próbą wskazania w działalności i spektaklach wybranych gdańskich teatrów niezależnych bezpośrednich inspiracji, ale i bardziej odległych analogii do spuścizny Bauhausu m.in. na poziomie organizacyjnym, artystycznym, a także jeśli chodzi o kontekst społeczno-polityczny. Autorka skupia się zarówno na praktyce, jak i ideach, które mogły być świadomie bądź nieświadomie podejmowane przez twórców pierwszych gdańskich teatrów studenckich z lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku i grup działających w kolejnych dekadach, aż po początek dwudziestego pierwszego wieku: Bim-Bomu, Cyrku Rodziny Afanasjeff, Co To, Galerii, Ą, Teatru Ekspresji, Teatru Snów i Teatru Dada von Bzdülöw. Wpływ poszukiwań Bauhausu objawił się najpełniej, przede wszystkim w fascynacji Jerzego Krechowicza, twórcy Teatru Galeria eksperymentami László Moholy-Nagy’a. Na poziomie widowisk, proponowanych przez przywołane tu gdańskie teatry niezależne, pobrzmiewające w nich mniej lub bardziej odległe analogie i nawiązania do poszukiwań scenicznych Bauhausu układają się w dwa przenikające się w realizacjach poszczególnych grup nurty, które autorka omawia – narracji plastycznej i tańca/ruchu. Zasadniczą kwestią wydaje się fakt, że teatr, zarówno w Bauhausie, jak i w pierwszych gdańskich grupach studenckich, był tworzony i zmieniany głównie przez artystów plastyków, a nie przez ludzi teatru. Dla gdańskich teatrów studenckich pierwszego okresu charakterystyczna była właśnie dominacja aspektu plastycznego, wręcz pewna malarskość, co miało się utrzymać później w znacznym stopniu jako pewien rys charakterystyczny gdańskich grup niezależnych. Autorka, przyjmując za Zbigniewem Taranienką, że teatr narracji plastycznej został w pełni stworzony w teorii i zrealizowany w praktyce przez twórców Bauhausu, głównie Oskara Schlemmera i Moholy-Nagy’a, umieszcza gdańskie teatry plastyków na tej linii tradycji poszukiwań scenicznych, w których, jak pisał badacz, „Uruchomiona plastyka pełni (…) nadrzędną funkcję konstrukcyjną i określa treści.” Celem niniejszego szkicu jest wskazanie, jak poszczególne elementy, zbliżone do tych z praktyki i koncepcji formacji stworzonej przez Gropiusa, są obecne w innych odsłonach, innym czasie i miejscu oraz w odmiennych, niesionych przez nie kontekstach, które tekst prezentuje w syntetycznym ujęciu.
This article is an attempt to indicate, in the activities and performances of selected Gdańsk-based independent theatre ensembles, direct inspiration, along with more remote analogies to the legacy of the Bauhaus, in terms of (among other things) organizational and artistic issues, as well as with regard to the sociopolitical context. The author also focuses on practice and on ideas that might, consciously or unconsciously, have been taken up by the founders of the first Gdańsk student theatres of the 1950s and by alternative theatre groups of the subsequent decades, until the beginning of the twenty-first century. The latter include Bim-Bom, Cyrk Rodziny Afanasjeff (The Afanasjeff Family Circus), Co To (What’s That), Galeria Ą (Ą Gallery), Teatr Ekspresji (Theatre of Expression), Teatr Snów (The Theatre of Dreams) and Teatr Dada von Bzdülöw (The Dada von Bzdülöw Theatre). The influence of the artistic research of the Bauhaus was most entirely revealed, above all, in the fascination of Jerzy Krechowicz, the founder of Teatr Galeria, with the experiments of László Moholy-Nagy. With regard to the performances that were proposed by the independent Gdańsk theaters mentioned above, their more or less distant analogies and references to Bauhaus's stage experiments form two strands, which intertwine in the activity of individual groups, namely that of visual narrative and that of dance/movement – these are discussed by the present author. What appears to be the main issue is the fact that in the Bauhaus as well as in the first university student groups in Gdańsk, this theatre was created and transformed mainly by visual artists and not by “theatre people”. What was characteristic for the Gdańsk student theatres of the first period was this dominance of visual art, even a certain pictoriality, which remained to a large extent as a characteristic feature of independent groups from Gdańsk. With the assumption (after ZbigniewTaranienko) that the theatre of visual narrative was entirely created in theory and realized in practice by the artists of the Bauhaus, mainly by Oskar Schlemmer and by Moholy-Nagy, the author situates Gdańsk theatres within such a tradition of theatrical experimentation, in which "The art in movement fulfills (...) the superior structural function and determines the content." The purpose of this text is to demonstrate how individual elements, similar to those of the practice and of Gropius’s concept of formation are visible in various scenes, in different times and places, and in other contexts, which this text demonstrates in a concise manner.
Źródło:
Sztuka i Dokumentacja; 2020, 23; 35-41
2080-413X
Pojawia się w:
Sztuka i Dokumentacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Takie samo miejsce” dla „orłów i komarów Parnasu”, czyli jaki dramat (i jaki teatr dla tego dramatu) zaprojektowali nasi oświeceni
“The Same Place” for “Eagles and Mosquitos of the Parnassus,” or What Drama (and What Theater for That Drama) Our Enlighteners Envisioned
Autorzy:
Ratajczakowa, Dobrochna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520636.pdf
Data publikacji:
2017-10-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historia teatru
dramat oświeceniowy
teatr polski 1765-1800
theater history
Enlightment drama
Polish theater 1765-1800
Opis:
Artykuł pokazuje, w jaki sposób cele stawiane teatrowi przez polskich oświeconych i podzielane przez nich założenia, w połączeniu z okolicznościami i warunkami ówczesnej przedsiębiorczości teatralnej, doprowadziły do powstania i rozwoju teatru i dramatu popularnego. Nieporozumieniem byłoby traktowanie tego teatru i dramatu jako przedsięwzięcia artystycznego, mimo że powstała w ten sposób instytucja była na tyle elastyczna, że mogła wystawiać również inne rodzaje przedstawień. Wyznacznikami jego charakteru są jednak przede wszystkim jego walory edukacyjne i utylitarne, czyli polityczne zaangażowanie, programowa umiejętność reagowania na bieżące realia życia, nastawienie na rozrywkę, otwartość na szerokie spektrum odbiorców. Pragmatyczne podejście do sceny wzmacniały także dotacje królewskie. W tej sytuacji wyłonił się nowy zawód dostawcy repertuaru, reprezentowany nie tylko przez Jana Baudouina czy Franciszka Zabłockiego, ale także przez wielu innych autorów, którzy próbowali swoich sił w dramatopisarstwie, choć wcześniej nie zajmowali się literaturą. A ponieważ publiczność teatralna szybko zyskiwała autonomię i wkrótce zaczęła stawiać własne wymagania, stało się jasne, że estetyka neoklasyczna musi ustąpić miejsca tendencjom nieklasycznym.
The intent of the article has been to demonstrate how goals set by Polish Enlighteners for the theater and the assumptions they shared, coupled with the circumstances and conditions of theater entrepreneurship at the time, led willy-nilly to the formation of a popular theater and the development of analogical popular drama. For it would be a gross misunderstanding to treat this theater and drama as a highly artistic enterprise, even though the resultant institution was flexible enough to be able to put on other kinds of shows as well. Nonetheless, such attributes as the theater’s educative and utilitarian qualities, i.e. that it was politically engaged, responsive to the current realities of life, programmatic, entertainment-oriented, and willing to perform for a broad spectrum of audiences, are indeed marks of its popular character. A pragmatic approach to the stage was reinforced by the royal subsidies as well. In this situation, a new profession of the repertory supplier emerged, represented not only by Jan Baudouin or Franciszek Zabłocki, but also by numerous other authors who tried their hand at playwriting, even though they had not been involved in writing literature before. And since the theater audiences were quickly gaining autonomy and soon started making their own demands, it became clear that the neoclassical aesthetic was bound to give way to non-classical tendencies. What emerged was a generally popular form of theater enterprise that became a major influence on the ensuing development and evolution of the 19th-century stage.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 3; 5-15
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«W tym strasznym Wrocławiu»: Korespondencja Edmunda Wiercińskiego z Teresą Roszkowską 1950–1952
«In This Horrible Wrocław»: The Correspondence Between Edmund Wierciński and Teresa Roszkowska, 1950–1952
Autorzy:
Chojnacka, Anna
Piekut, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36139786.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
estetyka teatralna
teatr polski
produkcja teatralna
Edmund Wierciński
Teresa Roszkowska
theatre aesthetics
Polish theatre
theatrical production
Opis:
Malarka i scenografka Teresa Roszkowska i aktor i reżyser Edmund Wierciński znali się ponad dwadzieścia lat. Roszkowska zaprojektowała oprawę sceniczną do siedmiu przedstawień w reżyserii Wiercińskiego, to właśnie z jej udziałem powstały jego najlepsze spektakle. Wierciński i Roszkowska tworzyli zgrany i twórczy duet. Rozumieli się doskonale, byli wobec siebie lojalni. Na scenie tworzyli całościowe kompozycje, a jednocześnie dbali o najdrobniejsze szczegóły. Listy Teresy Roszkowskiej znajdują się w Archiwum Wiercińskich w Zbiorach Specjalnych Instytutu Sztuki PAN, sygn. 1209/8. Listy Edmunda Wiercińskiego pochodzą z Pracowni Historii Szkolnictwa Teatralnego w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, gdzie zostały zdeponowane przez adresatkę.
The painter and stage designer Teresa Roszkowska (1904–1992) and the actor and director Edmund Wierciński (1899–1955) had known each other for more than twenty years. Roszkowska designed the sets for seven productions directed by Wierciński, and the productions on which he collaborated with her were some of the best in his work.Wierciński and Roszkowska were a creative and well-working duo. They understood each other perfectly and were loyal to each other. They created comprehensive compositions on stage without losing sight of detail. The letters by Teresa Roszkowska are now part of the Wiercińskis’ Archive in the Special Collections of the Institute of Art at the Polish Academy of Sciences, No. 1209/8. The letters by Edmund Wierciński are kept at the Pracownia Historii Szkolnictwa Teatralnego (Laboratory of Research into the History of Theatre Education) of the Aleksander Zelwerowicz National Academy of Dramatic Art in Warsaw, where the addressee deposited them.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 1/2; 135-162
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemiecki skansen w teatrze polskim?
German museum in Polish theatre?
Autorzy:
Leyko, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968538.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
contemporary Polish drama/theatre
contemporary German drama/theatre
transculturality
współczesny dramat/teatr polski
współczesny dramat/teatr niemiecki
sieć kulturowych powiązań
Opis:
Artykuł dotyczy wpływów teatru niemieckiego na teatr polski w ostatnim ćwierćwieczu. Dla opisania tego zjawiska posłużono się koncepcją sieci kulturowych Wolfganga Welscha. Pozwala ona uchwycić różne zjawiska mające udział w przepływach i wymianach między kulturami. Zastosowanie tej koncepcji do badania relacji między teatrem polskim i niemieckim pozwoliło uwzględnić zarówno przepływ technik dramatopisarskich, estetyk i praktyk teatralnych, jak i własnych doświadczeń polskich twórców. W tym świetle czerpanie przez naszych dramatopisarzy i reżyserów z osiągnięć ich niemieckich kolegów nie powinno być postrzegane jako mechaniczne naśladownictwo, lecz jako jedna z nici w sieci interkulturowych powiązań.
The paper concerns the influence of German drama and theatre on the theatre work in Poland after 1989. It is an attempt to capture the mechanism of this phenomenon and to test theoretical tools to describe and interpret it. Wolfgang Welsch’s concept of transculturality (1992) has been employed, with its assumption that homogeneity is a constitutive feature of neither the contemporary multicultural societies nor contemporary cultures any longer, and that the former formula of the whole has been replaced by the formula of differentiation. Taking into consideration Welsch’s thesis that contemporary cultures are characterised by blending and mutual permeation, selected examples were presented to illustrate the impact of German drama-theatre practice on Polish theatre: the dynamic development of the young drama, the ways of understanding national drama and the emergence of political theatre as a new phenomenon in the Polish tradition.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2015, 08; 231-239
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 154

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies