Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Rainer Maria Rilke" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-18 z 18
    Tytuł:
    Niewierna fraza. Semantyka przerzutni w Mieczysława Jastruna przekładach Das Buch der Bilder Rainera Marii Rilkego
    An unfaithful phrase. Semantics of the enjambment in Mieczysław Jasturn’s translations of Das Buch der Bilder by Rainer Maria Rilke
    Autorzy:
    Mastalski, Arkadiusz Sylwester
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/445488.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    translation
    versification
    interpretation
    enjambment
    Rainer Maria Rilke
    Opis:
    The article discusses a broadly understood relation between the translation of a poetic text and versification. Assuming that reading a poem (as well as its translation) is always an interpretation that heavily depends on the reader’s activity, his choices and intentions, and assuming that the prosodic shape is an important sensemaking factor, the author of the article tries to show how the title “unfaithfulness of a phrase” – translator’s incorrect reading of the source text’s prosody (in Bloom’s understanding) – might influence the shape of the reader’s perception of the text and thus become an important factor of the poetic semantics. Assuming the asymmetric paradigm of the theory of a poem, the author does not focus on the metrical size nor the poetic rhyme (as it is frequently done in older papers) but on those aspects of a poem (like enjambment or the graphical shape of the text) that used to be marginalized, and which – if viewed from the perspective of the reader – are easier to notice than intertextual qualities of the meter that require familiarity with versification rules.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2013, 1; 64-75
    2353-4583
    2449-7401
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zur Rilke-Forschung in der frühen Nachkriegszeit anhand der Briefe von Dieter Bassermann an Helmut Wocke
    Autorzy:
    Białek, Edward
    Kuc, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559822.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    Dieter Bassermann
    Helmut Wocke
    Rainer Maria Rilke
    Opis:
    Research on works of Rainer Maria Rilke based on letters of Dieter Bassermann to Helmut Wocke The article presents letters of Dieter Bassermann, researcher of Rilke, to acclaimed literary historian Helmut Wocke. This correspondence is an important source for research on the German literary life in the first decade after the end of the World War II.
    Źródło:
    Orbis Linguarum; 2018, 51; 575-598
    1426-7241
    Pojawia się w:
    Orbis Linguarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przedmioty i współczucie. Elegia na odejście pióra atramentu lampy Zbigniewa Herberta wobec dwudziestowiecznego modelu elegii (na przykładzie Elegii duinejskich Rainera Marii Rilkego)
    Things and Compassion. Zbigniew Herbert's Elegy for the Departure of Pen Ink and Lamp Within the Twentieth- Century Elegy on the Example of Rainer Maria Rilke's Duinesian Elegies
    Autorzy:
    Koza, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/579272.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Zbigniew Herbert
    Rainer Maria Rilke
    elegy
    poetry
    aesthetic values
    Opis:
    This paper concerns the relation between twentieth-century model of an elegy (analyzed on the example of Rainer Maria Rilke’s works) and Zbigniew Herbert’s Elegy for the Departure of Pen Ink and Lamp. Similarities and differences between them show the direction of the genre’s evolution — a process of rejecting formal characteristics for a specific position of the subjectivity, searching for an existential complementarity. In effect the “elegiac” seems to be not a consequence of formal organization, but of the dialectics. Thus, the category could be applied in a wider sense than heretofore.
    Źródło:
    Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2016, 59/117 z.1; 47-61
    0084-4446
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Rodzajów Literackich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lektury Andrzeja Pleśniewicza (Paul Valéry, Rainer Maria Rilke, Valery Larbaud). Wobec nowoczesności
    Autorzy:
    Tomasz, Wójcik,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/897298.pdf
    Data publikacji:
    2018-05-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Andrzej Pleśniewicz
    Paul Valery
    Rainer Maria Rilke
    Valery Larbaud
    modernity
    Opis:
    The article is a proposal to read three essays – “Paul Valéry”, “Rainer Maria Rilke” and “Valery Larbaud” by Andrzej Pleśniewicz, a largely forgotten literary critic of the inter-war period. Reading selected works of the mentioned poets of the turn of the 19th and 20th centuries by Andrzej Pleśniewicz appears to be a recognition of established in them diagnosis of the state of modern spirituality – the spiritual condition of modernity.
    Źródło:
    Przegląd Humanistyczny; 2017, 61(4 (459)); 185-190
    0033-2194
    Pojawia się w:
    Przegląd Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    DER REGEN - METAPHER DER EINSAMKEIT. EINE STUDIE UBER R.M. RILKES EINSAMKEIT UND K.K. BACZYŃSKIS DESZCZE
    The Rain - Metaphor of Solitude. A Study About R.M. Rilke’s Solitude and K.K. Baczyński’s The rains
    Autorzy:
    Pilipowicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/444829.pdf
    Data publikacji:
    2008-12-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    German literature
    Polish literature
    Rainer Maria Rilke
    Krzysztof Kamil Baczyński
    solitude
    Opis:
    The rain is a strikingly modest metaphor of solitude. However, it can deliver both its mutable intensity and dynamics (The solitude by Rainer Maria Rilke) and its life-giving and death-bringing power (The rains by Krzysztof Kamil Baczyński). The solitude proves that existential element that almost abolishes the limit between God and the man: The divine and the human get mixed in the raindrops that falling down embrace the world like God and that reflect the man as much as he seems to be inside.
    Źródło:
    Acta Neophilologica; 2008, X; 147-159
    1509-1619
    Pojawia się w:
    Acta Neophilologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Polski” Rilke
    “Polish” Rilke
    Autorzy:
    Kałążny, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1534069.pdf
    Data publikacji:
    2012-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Rainer Maria Rilke
    lyric poetry of the 20th century
    elegy
    Opis:
    The publication of Katarzyna Kuczyńska-Koschany’s book Rycerz i Śmierć. O Elegiach duinejskich Rainera Marii Rilkego fills the large gap in Polish research on Rilke as it is the first monographic study of the Duino elegies. The author of the book interprets individual elegies and Atical sensibility. Simultaneously, the author supports her analysis with the theoretical foundations created by acclaimed and reputed German researchers of Rilke’s literary output such as Käte Hamburger, Beda Allemann, Manfred Engel and Jacob Steiner, among others. In her considerations, the author also refers to Polish translation of the elegies, notably those made by Mieczysław Jastrun and Adam Pomorski, also providing their critical interpretation.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2012, 19; 273-280
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sfilmować/opowiedzieć śmierć. „Grabarz” Sándora Kardosa jako film „przyliteracki”
    Filming/Telling of Death: Sándor Kardos’ “Gravedigger” as a “Literary-Related” Film
    Autorzy:
    Koschany, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341434.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Sándor Kardos
    adaptacja
    Rainer Maria Rilke
    kino węgierskie
    adaptation
    Hungarian cinema
    Opis:
    Punktem wyjścia szkicu jest kwestia filmowych adaptacji poezji i prozy poetyckiej. Nie zdarzają się one w kinie zbyt często, a jeśli już, to w formie animacji lub dzieła eksperymentalnego. Grabarz (A sírásó) Sándora Kardosa w tym sensie – jako pełnometrażowy film fabularny – jest więc dziełem wyjątkowym. Koschany skupia się w interpretacji przede wszystkim na zaproponowanej przez reżysera formie opowiadania jako próbie znalezienia filmowej ekwiwalencji dla opowiadania Rainera Marii Rilkego. Dzięki zastosowaniu kamery szczelinowej oraz dalszym odkształceniom obrazu, dzięki uwypukleniu warstwy audialnej (tekst Rilkego, wraz z reżyserskimi amplifikacjami, został tu niemal w całości odczytany przez aktorów), wreszcie dzięki licznym sygnałom podobieństwa filmu czy taśmy filmowej do książki uzyskał Kardos swoisty efekt „przyliterackości” i „archaiczności”, a jednocześnie stworzył dzieło na wskroś nowoczesne. W ten sposób odwieczny w kulturze temat miłości i śmierci, tak ważny w twórczości Rilkego, został opowiedziany jeszcze raz, ale za pomocą formy przekraczającej granice wyobrażenia o tym, czym jest film.
    The starting point of this essay is the issue of film adaptations of poetry and poetic prose. They do not happen in the cinema too often, and when they do, it is in the form of animation or experimental work. In this sense, Sandor Kardos’ Gravedigger (A sirasó) - as a full-length feature film - is a unique work. Koschany, in his interpretation, focuses mainly on the director’s storytelling as a film equivalent of Rainer Maria Rilke’s story. Thanks to the slit camera and further deformation of the image, with the emphasis on the auditory layer (Rilke’s text, with directorial amplifications, was here almost entirely read by the actors), and thanks to numerous similarities of film or film tape to the book, Kardos obtained an “archaic” and “literary-related” effect, while at the same time creating a thoroughly modern work. In this manner the eternal theme of love and death, so important for Rilke, has been told again, but in a form that surpasses the limits of what is usually considered to be a film.
    Źródło:
    Kwartalnik Filmowy; 2017, 97-98; 241-249
    0452-9502
    2719-2725
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Filmowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spojrzenie zwrócone ku wnętrzu
    Looking inward
    Autorzy:
    Melberg, Arne
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1534653.pdf
    Data publikacji:
    2011-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    poetry
    elegy
    literature and fine art
    modernism
    cubism
    space in poetry
    Rainer Maria Rilke
    Paul Cézanne.
    Opis:
    This article presents an analysis of the transformations in the poetics of Rainer M. Rilke. According to the author, the essential impulse for the inception of this evolution had been provided by the encounter of the poet with a series of paintings by French artist Paul Cézanne. The author outlines particular traits in Rilkean poetic variants of modernism: the poet, drawing inspiration from the very same sources as many of his contemporaries (such as, for example, cubists), proposed his own conception of a poetic language. The most important element that constitutes a poem and a poetic image is the rhythm, the fundamental component in the organization of the text. Painterly “overlapping” of planes in a poem becomes thus a kind of a “breath” to take, that opens up a poem to the infinity underlined in the subject. From the experience gained in the visual arts concerning the “attitude and insight”, in turn, a poem attempts to organize a new arrangement for the presented space — ambiguous and in a constant movement.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2011, 18; 191-210
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rodin, czyli świat. Dwie kosmogonie – Rainera Marii Rilkego i Georga Simmla
    Rodin, or the world. Two cosmogonies – Rainer Maria Rilke and Georg Simmel
    Autorzy:
    Popiel, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1039750.pdf
    Data publikacji:
    2019-01-31
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    the aesthetics of creation
    creative process
    Rainer Maria Rilke
    Georg Simmel
    August Rodin
    aesthetic experience
    aesthetic world-view
    Opis:
    The article is a comparative analysis of the modernist aesthetics of creation. It describes how Rilke and Georg Simmel discovered August Rodin’s rules of modern perception, sensitivity and creative imagination. In the work of both writers we see them striving to interpret works of art as a creative process that is the effect of their astute diagnosis of contemporary culture. A new approach to aisthesis restores value to aesthetic experience and opens up broader learning opportunities.
    Źródło:
    Przestrzenie Teorii; 2018, 29; 15-29
    2450-5765
    Pojawia się w:
    Przestrzenie Teorii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kozak w Brukseli, czyli Mariana Pankowskiego krytyczny zamysł na styku kultur
    Cossack in Brussels. Marian Pankowski’s Critical Project in Between the Cultures
    Autorzy:
    Burnatowski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/511534.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    modernity
    borderlands
    worldliness
    Maisons-Laffitte
    ‘Kultura’
    Jerzy Giedroyc
    Witold Gombrowicz
    Marian Pankowski
    Rainer Maria Rilke
    Edward Said
    Belgium
    Opis:
    The article attempts to reinterpret Marian Pankowski’s literary project. The author that has been marginally present in Polish reception, read once again in the context of modern theo-ries and discourses reveals the maturity and timeliness of his themes, asking difficult ques-tions concerning the identity of man in the 20th century. The author of Matuga is interested in the very foundations of pre-modern world; he asks questions about the sense of religion, meaning of the traditionally perceived concept of nationality and ‘functionality’ of pre- Victorian model of morality. In the article author’s conviction, such artistic attitude was possible only due to constant existence between the home country and the exile, between East and West, due to some ‘world-being’ that enabled him to ask a reader some difficult questions about condition of the contemporary man, question missing in Polish literature at that time. The author of the article is also convinced that the most important and interesting cultural (and literary) processes always take place at the borderlands, where different cultures, genres and identities meet. Such notion is based on postcolonial theory by Edward Said.
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2012, 1(9); 181-195
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rilkes Todesauffasung
    Autorzy:
    Surowska, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1032813.pdf
    Data publikacji:
    2009-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Rainer Maria Rilke
    śmierć
    umieranie
    wczesne dzieło
    późne dzieło
    death
    dying
    early work
    mature work
    Tod
    Sterben
    Frühwerk
    Spätwerk
    Opis:
    Die Autorin untersucht die Überlegungen Rilkes zum Problem des Sterbens und des Todes vom Frühwerk bis zu seinen letzten Aufzeichnungen.
    Autorka śledzi rozważania Rilkego dotyczące umierania i śmierci od wczesnych zapisków poety aż po ostatnie jego wypowiedzi w tej kwestii.
    The author follows the reflections of Rilke concerning dying and death, from the early notes of the poet until his last pronouncements on the subject.
    Źródło:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2009; 175-186
    2196-8403
    Pojawia się w:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A watchmaker-dynamitard: From the Gałąź zachodnia [The Western Branch] archive
    Zegarmistrz-dynamitard. Z archiwum Gałęzi zachodniej
    Autorzy:
    Zieliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27312316.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    anarchism in literature
    Andrzej Bobkowski
    Polish borderlands and borderland culture
    Mediterranean culture
    Rainer Maria Rilke
    cinematic techniques
    anarchizm w literaturze
    kresowość
    kultura śródziemnomorska
    technika filmowa
    Opis:
    Hauptowskie ineditum z archiwum autora: rozdział z gotowej do druku w roku 1990, ale nigdy nie wydanej książki o polskiej literaturze emigracyjnej zatytułowanej Gałąź zachodnia. Próba pokazania odrębności pisarstwa Zygmunta Haupta poprzez takie cechy, jak malarskość i muzyczność, podwójność narracji, sugestia (złudna) autobiograficzności, ukryta erudycja, krajobraz historyczny, technika filmowa, łączenie tematyki kresowej z kulturą śródziemnomorską, odwołania do powieści młodzieżowych. Porównanie z twórczością Andrzeja Bobkowskiego prowadzi do sformułowania, ujętej już w tytule, podskórnej sprzeczności między tendencjami anarchistycznymi w dziele Haupta a właściwym mu jako artyście dążeniu do precyzji.
    An unpublished essay about Haupt found in the critic’s archive: it is a chapter from a book titled Gałąź Zachodnia [The Western Branch] on Polish émigré literature, ready to print in 1990, but never published. The essay discusses the distinct features of Zygmunt Haupt’s prose, such as its artistic and musical qualities, complex narrative structure, (false) autobiographical tropes, hidden erudition, historical landscape, cinematic techniques, borderland and Mediterranean themes, and references to adventure novels. Haupt’s prose is also compared with the works of Andrzej Bobkowski, which allows the critic to discuss the contradiction, also emphasized in the title of the essay, between Haupt’s anarchist tendencies and his quest for perfection and precision in a work of art.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2023, 31; 66-79 (eng); 68-79 (pol)
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sztuka i artysta według Rainera Marii Rilkego
    Kunst und Künstler im Werk von Rainer Maria Rilke
    Art and the Artist according to Rainer Maria Rilke
    Autorzy:
    Krupińska, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1627913.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-28
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Rainer Maria Rilke
    Künstler
    der schöpferische Prozess
    Dingdichtung
    Künstlermythos
    artysta
    proces twórczy
    poetyka rzeczy
    mit artysty
    artist
    creative process
    poetry of things
    myth of the artist
    Opis:
    Pytania dotyczące istoty sztuki, powinności artysty oraz zasad procesu twórczego nurtowały wielu twórców okresu modernizmu. Urodzony w Pradze niemieckojęzyczny poeta Rainer Maria Rilke (1875–1926) zmagał się z nimi przez całe życie. Analizując twórczość poetycką, prozatorską, eseistyczną, ale także dzienniki czykorespondencję poety, autorka artykułu stara się odpowiedzieć na pytanie, jak i czy zmieniał się obraz artysty i sztuki u Rilkego. Za przełomowy należy uznać tom zatytułowany Nowe wiersze z roku 1907, od którego Rilke zaczyna tworzyć tzw. poetykę rzeczy (Dingdichtung). Artysta przestaje być prorokiem, twórcą prawie równym Bogu. Jego zadaniem jest teraz służba sztuce nawet za cenę cierpienia i samotności, choroby i obłędu. Dzieło stworzone przez takiego artystę jest w pełni autonomiczne, samodzielne i pozwala na zbliżenie się do istoty rzeczy. Z kolei w konstrukcji powieści pt. Zapiski Maltego Lauridsa Brigge doszukać się można analogii do procesu twórczego. Na zakończenie pojawia się pytanie: na ile Rilke i jego rozumienie sztuki i powinności artysty wpisują się w proces mitologizacji artysty, którego apogeum przypada na przełom wieku XIX i XX?
    Für viele Künstler der Moderne gehörten die Fragen nach dem Wesen der Kunst, den Aufgaben des Künstlers und den Prinzipien des schöpferischen Prozesses zu den ganz wesentlichen. Den in Prag geborenen deutschsprachigen Dichter Rainer Maria Rilke (1875–1926) beschäftigten sie sein ganzes Leben lang. Der Beitrag versucht der Frage nachzugehen, wie und ob sich das Bild des Künstlers und der Kunst bei Rilke im Laufe der Zeit verändert hat. Befragt werden dabei sowohl seine literarischen Werke (Lyrik, Prosa, Essays) als auch die Tagebücher und die private Korrespondenz. Einen Durchbruch markiert der Gedichtband Neue Gedichte aus dem Jahre 1907, mit dem Rilke die sog. Dingdichtung zu schaffen beginnt. Der Künstler hört auf, ein Prophet zu sein, der Gott fast ebenbürtig ist. Seine Aufgabe beruht jetzt darauf, der Kunst zu dienen, auch wenn der Preis dafür Leiden und Einsamkeit, Krankheit und Wahnsinn sein sollten. Das von so einem Künstler geschaffene Werk ist autonom und souverän und erlaubt es, dem Wesen der Dinge näher zu treten. In der Konstruktion des Romans Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge lässt sich wiederrum eine Analogie zu dem schöpferischen Prozess feststellen. Zum Schluss wird gefragt, inwiefern Rilkes Kunst- und Künstlerverständnis sich in den Prozess der Mythologisierung des Künstlers um die Jahrhundertwende einschreibt.
    Numerous modernist authors pondered on questions concerning the essence of art, the duty of the artist and the principles of the creative process. A German-language poet born in Prague, Rainer Maria Rilke (1875–1926) spent his lifetime trying to cope with these questions. By means of an analysis of his poetry, prose, and essays, but also diaries and correspondence, the author of this article endeavours to answer the question whether and how the image of the artist and art has been evolving in Rilke’s work. His volume from 1907, entitled New Poems, ought to be considered the groundbreaking one, as from this volume on Rilke begins to create the so-called poetry of things (Dingdichtung). The artist ceases to be a prophet, or a creator almost equal to God. His duty now is serving art, even at the price of suffering and loneliness, illness and insanity. The work created by such an artist is fully independent and unassisted; it makes it possible to get closer to the essence of things. In turn, in the structure of a novel entitled The Notebooks of Malte Laurids Brigge, one can trace an analogy to the creative process. Finally, a question is posed to what extent Rilke, and his understanding of art and the duty of the artist contribute to the process of mythologising the artist, whose high point is identified at the turn of the 19th and the 20th centuries.
    Źródło:
    Wortfolge. Szyk Słów; 2017, 1; 63-82
    2544-4093
    Pojawia się w:
    Wortfolge. Szyk Słów
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Elegia jako gatunek filmowy. Adaptacja — inspiracja — sugestia
    Elegy as a film genre. Adaptation — inspiration — suggestion
    Autorzy:
    Koschany, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1534654.pdf
    Data publikacji:
    2011-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    elegiac mood
    film adaptation
    film and literature
    movie genre categorization (genology)
    literary genre categorization (genology)
    Isabel Coixet
    Paweł Komorowski
    Aleksander Sokurow
    Zoltán Huszárik
    Joseph Feltus
    Rainer Maria Rilke
    Wiktor Zaleski
    P
    Opis:
    The question that this is article is concerned to answer is how the position of the film elegy can be best formally established — with its artistic representations, as well as its functioning in the genology of the genre. An attempt to provide definitive answers that emerge from interdisciplinary, film and literary discourse brings a number of substantial threads. Firstly, there is, indeed, no theoretical description of the elegy as a film genre, though the very name does appear in many titles. Secondly, it seems that a juxtaposition of available examples of film ad-aptations of elegies does not lead to any consistent conclusion, since, apart from the suggestion proposed by the author, they are different in terms of formal and thematic elements involved. Thirdly, any attempt at a genological profiling has to, somehow, refer to a more or less fixed literary genre and the relevant theory behind it. In a most general way, one can state, albeit with a number of reservations, that the elegiac film is characterized by a distinguishable style, often simply called the elegiac style, and the theme, very broadly associated with time and the theme of passing.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2011, 18; 175-188
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Elegický štýl Rainera Mariu Rilkeho a Janka Silana
    Elegical Style of Rainer Maria Rilke and Janko Silan
    Styl elegijny Rainera Marii Rilkego i Janka Silana
    Autorzy:
    Príhodová, Edita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440919.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    elégia
    tenzia
    detenzia
    modernizmus
    Janko Silan (1914-1984)
    Ján Ďurka (1914-1984)
    katolícky kňaz
    slovenský básnik
    katolícka moderna
    Rainer Maria Rilke (1875-1926)
    elegy
    tension
    detension
    modernism
    Roman Catholic priest
    Slovak poet
    Catholic modernity
    elegia
    napięcie
    odprężenie
    modernizm
    ksiądz katolicki
    słowacki poeta
    katolicka moderna
    Opis:
    Štúdia sa zameriava na kontrastívnu komparáciu elegických básní R. M. Rilkeho a J. Silana. Rainer Maria Rilke a Janko Silan predstavujú vo viacerých poetologických charakteristikách opačné básnické typy (charakterizujú ich také zásadné protiklady ako intelektuálnosť / emocionálnosť, osobnosť / nadosobnosť, individualizmus / sociatívnosť, hatenie detenzie / hatenie tenzie). Rainer Maria Rilke predstavuje jednu z najviac kanonizovaných postáv európskeho modernizmu, Janko Silan je reprezentantom katolíckeho modernizmu a patrí medzi literatúry malých národov (slovenská literatúra). Kontrastívna komparácia umožňuje vidieť v básnických textoch oboch autorov také súvislosti, ktoré by bez kontrastívneho literárneho kontextu zostali nepovšimnuté. Základnou interpretačnou líniou je identifikácia zdrojov tenzívnych a detenzívnych prvkov u oboch básnikov. Interpretácia elégií oboch autorov odkryla nové poznatky o základných princípoch básnického sveta oboch autorov. Tenzia Duinských elégií nie je daná osobnou stratou; ide o nadosobnú, filozofujúcu, intelektuálnu poéziu. Lyrický subjekt pociťuje hodnotový deficit vytvorený problematizáciou života založeného na tradičných hodnotách, náboženských predstavách a ideológiách. Odpoveď však lyrickému subjektu neprináša úľavu, detenziu, naopak, hromadenie otázok a odpovedí tenzívnosť kumuluje. Problematickosť lyrického subjektu sa koncentruje v oblasti »hlavy«. Sled tenzívnych motívov má povahu intelektuálnej problematizácie. Janko Silan v básnickej skladbe Slávme to spoločne tematizuje život a smrť svojej matky. Báseň je teda poznačená biografickým kontextom autora. Diskurzivita sa vyznačuje dialogickosťou a emocionálnosťou, ktoré sú dané autobiografickos133 ťou témy. Problematickosť lyrického subjektu sa koncentruje v oblasti »srdca«. Kresťanský ideový rámec spôsobuje, že autor spočiatku hatí tenziu (smútok) a zameriava sa viac na oslavu. Aj keď Janko Silan neproblematizuje tradičný kresťanský náboženský rámec, predsa ho subjektivizuje vytváraním si osobného duchovného sveta, ktorých ťažiskom je spojenie s mŕtvymi predkami (s matkou). Spoločné v prístupe oboch autorov je, že prostredníctvom elegického žánrového rámca vyjadrili postoje k veľkým literárnym témam: k životu, k smrti a k láske (osobnej alebo nadosobnej). Aj keď odlišnými cestami, predsa obaja sa dopracovali k problematizácii života založenom na jednoduchom vlastnení hodnôt. Hodnotovo naplená existencia podľa nich spočíva v prehĺbenom a otvorenom postoji k životu, do ktorého človek prijme a integruje aj tenzívne skúsenosti.
    The study focuses on the contrastive comparative analysis of the elegiac poems of R. M. Rilke and J. Silan. In several poetological characteristics, Rainer Maria Rilke and Janko Silan present opposite poetic types (characterized by such fundamental contradictions as intellectuality / emotionality, personality / metapersonality, individualism / sociativity, blocking of tension / blocking of a lack of tension. Rainer Maria Rilke is one of the most canonized figures of European modernism, Janko Silan is a representative of Catholic modernism and belongs to the literature of small nations (Slovak literature). The contrastive comparative analysis allows the perception such connections in the poetic texts of both authors that would stay unnoticed without contrastive literary context. The basic interpretive line is to identify the sources of tension and lack of tension elements in both poets. The interpretation of elegies of both authors has uncovered new knowledge of the fundamental principles of the poetic world of both authors. The tension of The Duino elegies does not lie in personal loss, it is meta-personal philosophizing, intellectual poetry. The lyrical subject experiences a value deficit created by the problematization of life based on traditional values, religious ideas and ideologies. However, the answer does not bring the relief of a lack of tension to the lyrical subject; 134 quite the contrary, the accumulation of questions and answers increases the tension. The problem of the lyrical subject concentrates in the area of the »head«. The sequence of tension motifs has the nature of intellectual problematization. Janko Silan in the poem Slávme to spoločne (Let's Celebrate it Together) discusses the life and death of his mother. The poem is thus marked by the author's biographical context. The discursivity is characterized by dialogue and emotionality that are caused by the autobiographical nature of the topic. The problem of the lyrical subject is concentrated in the area of the »heart«. The Christian ideological framework makes that author initially block the tension (sadness) and focuses more on the celebration. Although Janko Silan does not find a problem in the traditional Christian religious framework, he subjectivizes it by creating a personal spiritual world where the focus is on a connection with the dead ancestors (with his mother). The common ground in the approach of both authors is that through an elegiac genre framework they have expressed views on major literary themes: life, death, love (personal or meta-personal). Although in different ways, both of them achieved the problematization of life based on a simple possession of values. The existence filled with values according to them lies in a deep and open attitude to life, to which a human being accepts and integrates the tension experience.
    Niniejsze studium koncentruje się na kontrastywnym porównaniu elegijnych wierszy R.M.Rilkego i J. Silana. Twórczość analizowanych przeze mnie przedstawicieli zaliczanych do nurtu modernistycznego, czyli Rainera Marii Rilkego i Janko Silana ukazuje ich poetyckość w zupełnie różnym świetle, bo charakteryzuje ich całkowita różnorodność i odmienność, skupiająca się na zagadnieniach, które dotyczą np.: intelektualności i emocjonalności, osobowości i indywidualności, niszczenia spokoju i burzenia napięcia. Rainer Maria Rilke to jedna z najbardziej wiodących osobowości modernizmu europejskiego, natomiast Janko Silan to przedstawiciel modernizmu katolickiego należący do literatury małych 135 narodów (por. literatura słowacka). Porównawcza analiza twórczości pozwala nam dostrzec w poezji obu autorów związek, który nie zostałby dostrzeżony bez konfrontatywnego kontrastu literackiego. Podstawowa linia interpretacyjna obu autorów skupia się na identyfikacji źródeł elementów napięcia i ich rozładowania. Interpretacja elegijna przedstawionych autorów odkryła nowe doświadczenia, które dotyczą podstawowych zasad świata poetyckiego. Napięcie w utworze Elegii duinejskich nie wynika z osobistego zagubienia podmiotu literackiego; chodzi przede wszystkim o szeroko pojętą poezję, która wykracza poza ramy indywidualnego, filozoficznego i intelektualnego postrzegania rzeczywistości. Podmiot liryczny czuje deficyt wartości, powstałych za sprawą złożoności istnienia, których fundamentem są wartości tradycyjne, wyobrażenia religijne i ideologiczne. Jednak podmiotowi lirycznemu to nie przynosi ani ulgi, ani rozładowania napięcia, a przeciwnie, pojawia się wiele pytań, a odpowiedzi kumulują tylko napięcie. Napięcia i sprzeczności podmiotu lirycznego koncentrują się przede wszystkim w okolicy „głowy“ – stąd dominacja problematyki intelektualnej. Janko Silan w utworze poetyckim Slávme to spoločne [dosł. pol. Świętujmy to razem] opisuje życie i śmierć swojej matki. Przedstawiony wiersz zawiera kontekst biograficzny. Dyskursywność zostaje określona przez dialogi i emocjonalność, które są wyznaczane przez fakty związane z jego autobiografią. Rozważania podmiotu lirycznego koncentrują się przede wszystkim w okolicy „serca“ – problematyka emocjonalna. Chrześcijańskie ramy ideowe sprawiają, że w początkowej fazie najpierw zostaje zniszczone napięcie (niweczy smutek), a następnie podmiot liryczny skupia się na świętowaniu. Chociaż Janko Silan nie uwypukla problemów, które dotyczą tradycyjnych chrześcijańskich wzorców religijnych, to i tak pojawiają się wątki osobiste odnoszące się do jego świata duchowego, w którym zauważalne są trudności dotyczące kontaktu z nieżyjącymi przodkami (z matką). Wspólną cechą Rainera Marii Rilkego i Janko Silana jest to, że przez pośrednictwo ramowego gatunku elegijnego przedstawili swoje poglądy dotyczące uniwersalnej tematyki, czyli: życia, śmierci i miłości (osobistej i zbiorowej). Chociaż podążali różnymi drogami, to poglądy na temat złożoności życia i nieodzownych w nim wartości mają podobne. Według nich, istnienie oparte na fundamentalnych wartościach sprawia, że człowiek ma otwarty i głęboki stosunek do życia, akceptuje świat i istnienie, łączy swoje doświadczenia, choć często są one związane z różnorakim napięciem.
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 4(4); 117-138
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Długie trwanie wielmożności. Od carycy Maryny przez marszałka Michała Mniszcha po Balzaka i pisarzy XX-wiecznych
    The long duration of greatness from Tsarina Marina through Marshal Michał Mniszech to Balzac and twentieth-century writers
    Autorzy:
    Zieliński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29519229.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Mniszchowie – ród
    caryca Maryna
    Rilke Rainer Maria
    Proust Marcel
    Balzac Honoré de
    architektura rezydencjonalna
    XVIII wiek
    Mniszech – family
    Tsarina Marina
    residential architecture
    18th century
    Opis:
    Artykuł w pierwszej części pokazuje wielkie ambicje rodu Mniszchów (umocnione wyniesieniem Maryny Mniszech do godności carycy), widoczne w programach architektonicznych i wyposażeniu wnętrz kolejnych rezydencji rodu. Druga część poświęcona jest wątkowi wielmożności w biografii i publikacjach marszałka wielkiego koronnego Michała Mniszcha (XVIII wiek). W części trzeciej omówiono niektóre echa świetności tego polskiego rodu magnackiego w twórczości i korespondencji pisarzy francuskich, Balzaka i Prousta. Zakończenie dotyczy podobnych motywów w twórczości i korespondencji Rainera Marii Rilkego oraz Maryny Cwietajewej, która otrzymała takie imię na cześć owej pochodzącej z polskiego rodu carycy.
    The first part of the article shows the great ambitions of the Mniszech family (strengthened by the elevation of Maryna Mniszech to the dignity of the Tsarina), visible in the architectural programs and interior furnishings of the subsequent family residences. The second part is devoted to the thread of greatness in the biography and publications of the Grand Marshal of the Crown, Michał Mniszech (18th century). The third part discusses some echoes of the greatness of this Polish magnate family in the work and correspondence of the French writers Balzac and Proust. The ending concerns similar themes in the works and correspondence of Rainer Maria Rilke and Marina Tsvetaeva, who received her first name in honor of the said tsarina from the Polish family.
    Źródło:
    TECHNE. Seria Nowa; 2022, 10; 185-199
    2084-851X
    Pojawia się w:
    TECHNE. Seria Nowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    [Rev.:] Zofia Zarębianka, Czytanie sacrum, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Instytut Wydawniczy „Maximum”, Kraków-Rzym 2008, 18 s., seria: Myśli ocalone. Seria Filozoficzno-Humanistyczna, pod redakcją Tadeusza Sławka, tom V.
    The Reading “the Sacred”
    Autorzy:
    Tytko, Marek Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441002.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    sacred and literature
    poetry
    prose
    letters
    Paul Auster
    Stanisław Barańczak
    Georges Bernanos
    Josif Brodski
    Teresa Ferenc
    Konstanty Ildefons Gałczyński
    Julia Hartwig
    Zbigniew Herbert
    Hermann Hesse
    Zbigniew Jankowski
    Wojciech Kudyba
    Maria Kuncewiczowa
    Thomas Merton
    Czesław Miłosz
    Joanna Pollakówna
    Rainer Maria Rilke
    Tadeusz Różewicz
    Wisława Szymborska
    Marcin Świetlicki
    Jan Twardowski
    Karol Wojtyła
    Adam Zagajewski
    hermeneutics
    comparatistics
    literary methodology
    Opis:
    An author is a Polish professor of literature at the Jagiellonian Unversity in Cracow. The author shows in her book entitled The Reading "Sacred" some essays on literature and "sacred", especially she describes some Polish poetry and prose and literary letters from 20th century. She focuses on the problem hermeneutics of a text, comparatistics of literature and methodology of literature. There are many chapters on theme Polish poetry or prose, e.g. about such authors as Stanisław Barańczak, Teresa Ferenc, Konstanty Ildefons Gałczyński, Julia Hartwig, Zbigniew Herbert, Zbigniew Jankowski, Wojciech Kudyba, Maria Kuncewiczowa, Czesław Miłosz, Joanna Pollakówna, Tadeusz Różewicz, Wisława Szymborska, Marcin Świetlicki, Jan Twardowski, Karol Wojtyła, Adam Zagajewski. There are some essays about foreign (e.g. French, German, Russian) authors of literature in the context of ‘sacred’: Paul Auster, Georges Bernanos, Josif Brodski, Hermann Hesse, Thomas Merton, Rainer Maria Rilke.
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 1(1); 141-144
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    [Rev.:] Kazimierz Wójtowicz CR, Dookoła Emaus i dalej. (Wiersze niemal zebrane), posłowie – ks. Stefan Radziszewski, Alleluja, Kraków 2012, 820, [1] s.
    Around Emmaus and Beyond (Poems Almost Collected)
    Autorzy:
    Tytko, Marek Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440884.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    Kazimierz Wójtowicz (1945-)
    lirics
    Polish religious poetry
    Polish literature
    Christian culture
    Christian literature Resurrectionists
    20. century
    21. century
    Emmaus
    resurrection
    conversion
    literary translation
    Rose Ausländer (1901-1988) Datlev Block (1934-)
    Dietrich Bonhoeffer
    (1906-1945)
    Christine Busta (1915-1987) Georg Bydlinski (1956-)
    Ernesto Cardenal (1925-)
    Paul Celan (1920-1970)
    Josef Dirnbeck (1948-)
    Gerhard Fritsch (1924-1969) Gertrud Fussenegger
    (1912-2009)
    Martin Gutl (1942-1994)
    Paul Konrad Kurz (1927-2005) Kurt Marti (1921-)
    Rainer Maria Rilke (1875-1926) Rudolf Otto Wiemer (1905-1998) Eva Zeller (1923-)
    Michael Zielonka
    (1942-)
    liryka
    polska poezja religijna
    literatura polska
    kultura chrześcijańska
    literatura chrześcijańska zmartwychwstańcy
    XX wiek
    XXI wiek
    Emaus
    zmartwychwstanie
    nawrócenie
    tłumaczenie literackie
    Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) Christine Busta (1915-1987) Georg Bydlinski (1956-)
    Gerhard Fritsch (1924-1969) Gertrud Fussenegger (1912-2009), Martin Gutl (1942-1994), Paul Konrad Kurz (1927-2005),
    Kurt Marti (1921-), Rainer Maria Rilke (1875-1926), Rudolf Otto Wiemer (1905-1998), Eva Zeller
    (1923-), Michael Zielonka (1942-)
    Opis:
    Ksiądz dr Kazimierz Wójtowicz CR (1945-), krakowski poeta, teolog literatury, zmartwychwstaniec – jest postacią od ponad czterdziestu lat obecną w polskim obiegu literackim. Należy do nurtu tzw. poezji kapłańskiej, lecz cokolwiek miałoby to określenie znaczyć, nie oddaje ono rzeczywistości jego wierszy. Ostatnio o. Wójtowicz wydał bardzo obszerny tom poetycki pt. Dookoła Emaus i dalej (Wiersze niemal zebrane) (2012), w którym zawarł zdecydowaną większość wszystkich swoich dotychczas publikowanych utworów poetyckich, pochodzących z wielu tomów. Odnajdujemy tu teksty wierszy z kilkunastu zbiorków. Już każdy z tych tomików wzięty z osobna, stanowi znaczące wydarzenie artystyczne w polskim życiu literackim, szczególnie zaś w obiegu polskiej poezji religijnej. Tomiki wierszy o. K. Wójtowicza CR z licznie tam obecną motywiką religijną z pewnością zasługują na uwagę wyrobionego czytelnika, ponieważ są zwykle przemyślane w zakresie treści, z pogłębioną refleksją teologiczną tego wybitnego polskiego teologa literatury, bardzo precyzyjnie dopracowane co do formy artystycznej, wysmakowane w układzie utworów i „dopieszczone” w niemal każdym detalu. Dbałość o wysoki poziom merytoryczny tekstów idzie w parze z niesłychanie bogatą wyobraźnią twórczą o. Kazimierza Wójtowicza, zaskakującego czytelnika raz po raz niespotykanymi zestawieniami rzeczywistości ewangelicznej (biblijnej) i współczesnego nam życia naszej cywilizacji. Ojciec Kazimierz ma iście heurystyczną zdolność wynajdowania niesamowitych skojarzeń, niebanalnych metafor, oryginalnych kontaminacji frazeologicznych, metonimii, oksymoronów. Autor ten nie zadowala się tym, co już było dotąd powiedziane w poezji, lecz pracowicie drąży materię słowa, materię rzeczywistości ludzkiej, wyrażaną przez słowo. W rzeczywistości świata przedstawionego w utworach poetyckich K. Wójtowicza CR przebija troska o dyskretną obecność Słowa, delikatną pomoc Opatrzności Bożej światu ludzkiemu. Twórca nie stroni od malowniczości krajobrazów, opisów pięknej natury, sięga obficie po cytaty lub kryptocytaty biblijne, nawiązuje do znanych (bardziej lub mniej) wątków kultury chrześcijańskiej. Język jego wierszy jest zwarty, współczesny, przemawia do czytelnika konkretnością i zaciekawia niebywałymi skojarzeniami, odkryciami cudów dnia codziennego. Wychodząc od motywów biblijnych dochodzi do życia współczesnego i zestawia ze sobą myśli ewangeliczne z rzeczywistością zgoła im przeciwną, jaką niesie ze sobą współczesny nam świat. Te zestawienia niebanalne budują świat przedstawiony, pozwalają dookreślić miejsce człowieka w relacji z Bogiem w rozmaitych aspektach. Autor ten nie stroni od trudnych tematów, czasem gorzkich i niewygodnych, uważając, że człowiek należy oddać w pełni jego realności, wraz ze słabościami, grzechami, upadkami, a zarazem ukazuje światło nawrócenia „połamanego” duchowo, zagubionego, osamotnionego, skrzywdzonego czasem człowieka. Obok cieni pokazuje także i blaski ludzkiego żywota. Jego wiersze z pewnością nie są „laurkami” na cześć człowieka, lecz realistyczne spojrzenie poprzez piękne obrazy poetyckie na rzeczywistość ludzką i Boską. Twórczość o. Kazimierza Wójtowicza CR z pewnością czerpie z bogatych źródeł duchowości zmartwychwstańczej, której nota bene jest on znakomitym znawcą, jako autor bardzo wielu wytrawnych książek i artykułów, erudycyjnych wypisów cytatów z dziejów swojego macierzystego zgromadzenia. Dostrzegam w Wójtowiczowskiej poezji rys niejako ‘zmartwychwstańczy’ w tym sensie, w jakim chciał widzieć człowieka założyciel Zmartwychwstańców – Bogdan Jański (1807- 1840) i poniekąd współzałożyciele zgromadzenia – o. Piotr Semenenko CR (1814- 1886) i o. Hieronim Kajsiewicz CR (1812-1873), którzy podchodzili do rzeczywistości ludzkiej realistycznie, a zarazem niezwykle głęboko duchowo, akcentując nawrócenie człowiecze z upadku, z grzechu ku Chrystusowi. Tak realistyczne i zarazem głęboko metafizyczne, prześwietlone głęboką duchowością, delikatne i wrażliwe, całościowe spojrzenie na człowieka obecne jest również w poezji Kazimierza Wójtowicza CR, który jako zmartwychwstaniec uczynił owo zmartwychwstanie, a raczej nieustanne zmartwychwstawanie, podnoszenie się z upadków życiowaych, odkrywanie Boga w rzeczywistości wokół siebie na nawo, jak uczniowie idący do Emaus, którym w pewnym decydującym opadają zasłony z oczu i odkrywają na zasadzie „heureki” obecność Boga przy sobie. Nie przypadkiem o. K.Wójtowicz CR nadał swojemu najważniejszemu jak dotąd zbiorowi wierszy znaczący tytuł: Dookoła Emaus i dalej. Dla zrozumienia Wójtowiczowskich wierszy istotna jest tu rzeczywistość ewangelicznej drogi z Jerozolimy do Emaus, jaką odbywali zasmuceni i zatrwożeni uczniowie Jezusa Chrystusa, którzy przeżywali Jego mękę i śmierć na krzyżu i zwątpili nawet w pewnym momencie w Jego misję, którą postrzegali oni jako skończoną wraz ze zgonem i złożeniem do grobu swego Mistrza z Nazaretu. Dopiero wraz ze stopniowym wyjaśnieniem pism prorockich odnoszących się do Zbawiciela, przeżywają oni nawrócenie, które kończy się rzeczywiście „nawróceniem”, tj. powróceniem, realnym powrotem jeszcze tego samego dnia z Emaus do Jerozolimy i radosnym odkryciem obecności zmartwychwstałego Boga-Człowieka na ziemi wśród ludzi, istnieniem żywego Stwórcy, który jest, który był i który przychodzi, realnie przychodzi do swoich uczniów, tu: na symbolicznej, choć zarazem przecież realnej kilkukilometrowej drodze do Emaus. O. Kazimierz Wójtowicz CR nadał swojemu najważniejszemu i największemu w sensie objętościowym (liczbowym), jak dotąd zbiorowi utworów poetyckich tytuł dotyczący rzeczywistości istniejącej po zmartwychwstaniu Boga- Człowieka, tj. realności niejako ‘Emausowej’ (Dookoła Emaus). Ponadto druga część tytułu (i dalej) wskazuje na rzeczywistość eschatologiczną, sięgającą ‘dalej’, niż ziemskie Emaus, dalej niż ziemska realność doczesna, w której antycypujemy tylko stan doskonałości wiecznej (niebiańskiej, rajskiej, zbawionej, przebóstwionej). W zasadzie w zwięzłej recenzji nie ma miejsca na szersze, pogłębione analizy poszczególnych utworów, dlatego tylko sygnalizuje się ogólnie ważność tej swoistej, w zasadzie ‘autoantologicznej’ książki poetyckiej o. Kazimierza Wójtowicza CR, który sam dokonał wyboru własnych wierszy i dał do tej autoantologii to, co chciał dać z pewnym zamiarem całościowej wizji człowieka i Boga ukazanej oczami uduchowionego poety obdarzonego zarazem teologiczną erudycją, ludzką wrażliwością i artystyczną wyobraźnią. Wysokoartystyczne dzieła poetyckie tego autora dążą do ideału poezji czystej w rozumieniu ks. Henri Brémonda (1865- 1933), ukazując wielką paletę możliwości malowania życia słowem w kontekście Słowa (Logosu). Z jednej strony Dookoła Emaus i dalej odnosi się do aspektu czasowego (doczesnego i wiecznego, który wykracza poza zwykłą, liniową chronologię), Z drugiej strony można jednak tytuł Dookoła Emaus i dalej odnosić paradoksalnie do aspektu przestrzennego, to znaczy do tej konkretnej miejscowości i coraz dalszych okolic wokół Emaus. Przestrzennie ujmowane kolejne ‘koła’ (wszak występuje tu zaimek dookoła w tytule książki), czyli kręgi, wytaczają kolejne obszary poetyckiej penetracji o. K. Wójtowicza CR wokół punktu centralnego, umieszczonego w geograficznej Palestynie / Izraelu – Ziemi Świętej. Można te wiersze układać retrospektywnie kolejno zarówno według kryterium czasowego (według kolejności następstwa wydarzeń w chronologii liniowej, jak wskazuje kalendarz świecki), jak i według kryterium czasu wiecznego (kołowego, liturgicznego, zamkniętego pierwszym dniem Adwentu a zakończonego Świętem Chrystusa Króla). Ponadto można tę twórczość próbować retrospektywnie porządkować według kryterium przestrzennego (geograficznego), rekonstruując nie tylko geografię realną (geografię fizyczną), ale i geografię zbawienia, opisywanych przez autora różnych miejsc na świecie stanowiących jakiś punkt odniesienia dla historii zbawienia rodzaju ludzkiego oraz dla życia duchowego i materialnego poszczególnych bohaterów poetyckich (lub podmiotu lirycznego). Ciekawe zestawienie nazwy Emaus z rzeczywistością przestrzenną (krakowską), w której od kilkudziesięciu lat zakorzeniony jest autor wierszy – o. Kazimierz Wójtowicz CR – ujawnia fakt odniesienia się wtórnego do tzw. „odpustu Emaus”, funkcjonującego zwyczajowo w Krakowie od kilku stuleci, wielkiego odbywającego się zawsze w pierwszy dzień po Wielkanocy (tj. w Poniedziałek Wielkanocny) w klasztorze Sióstr Norbertanek na krakowskim Zwierzyńcu. To także jakieś symboliczne, wtórne odniesienie się tytułu książki do rzeczywistości „odpustu”, rozumianego tu bardziej jako odpuszczenie grzechów, win człowieczych przez laskę Zmartwychwstałego Boga-Człowieka (znów zmartwychwstanie jako motyw znaczący), a nie w sensie ludowego jarmarku ze świecidełkami (wymiar merkantylny współczesnego świata, profanum), który próbuje zastąpić tę rzeczywistość ważniejszą, duchową (wymiar religijny, zbawczy, wieczny, teofaniczny, apokatastatyczny, sacrum, sanctum). Motywy Miłoszowskiej „cywilizacji kupna i sprzedaży” pojawiają się niejako przy okazji w wierszach o. Kazimierza Wójtowicza („giełda” etc.). W tym sensie – zupełnego odpustu grzechów i win – Emaus krakowski wyznacza zupełnie inną perspektywę w możliwości uporządkowania twórczości par excellence krakowskiego poety-kapłana, o. Wójtówicza CR. Próba wieloaspektowego odczytania tytułu książki Dookoła Emaus i dalej natrafia co rusz, na jakieś nowe możliwości zrozumienia tytułowego przesłania autorskiego. Zapewne nie wyczerpuje to wszystkich jego aspektów. Autor zawarł w tytule książki różnorodne ślady pozwalające na odczytanie na nowo, w coraz to inny sposób, niczym Cortazarowską „grę w klasy”, według rozmaitych kluczy, według urozmaiconych kryteriów swojego dorobku poetyckiego. Tytuł tomiku sam w sobie daje odbiorcy wiele dróg odczytania (wszak biblijny termin droga do Emaus jaki pośrednio ewokowany jest przez książkę Dookoła Emaus i dalej) także umożliwia różne sposoby wyjaśnienia fenomenu relacji mistrza i uczniów. ‘Droga’ oznacza także w Ewangelii (Nowym Testamencie) także ‘sposób’ życia, który jest inny, nowy, odmienny niż ten dotychczasowy, co ma związek z nawróceniem, powrotem do Boga-Człowieka, jedynego Zbawiciela rodzaju ludzkiego. Książka podzielona jest na poszczególne rozdziały (części) autorstwa o. K. Wójtowicza CR o następujących tytułach: Przedsłowie, Pierwopisy, W drodze, Przypisy do ziemi, Odpisy nadziei, Przepisy na światło, Zapisy dłużnika, Wypisy nie tylko pogodne, Napisy na piasku, Podpisy pod Przymierzem, Odpisy świadectwa, Wpisy w Księgę, Spisy obietnic, Tryptyk papieski albo ostatnie dni Jana Pawła II, Dopisy procentów, Rysopisy pielgrzymów, Brudnopisy pytlowane, Z nowych wierszy, Z przekładów. Ponadto w skład książki Dookoła Emaus i dalej wchodzi posłowie pt. Prawie posłowie, autorstwa ks. dra Stefana Radziszewskiego, składający się z tekstu pt. Jeden wiersz o Emaus oraz studium pt. Siedemnaście uwag o poezji ks. Kazimierza Wójtowicza. Nadto znajduje się w tej części publikacji garść cytatów zaczerpniętych z opinii innych autorów o twórczości poetyckiej omawianego tu krakowskiego autora-zmartwychwstańca pt. O wierszach Kazimierza Wójtowicza. Opinie o poezji o. Wójtowicza wyrazili tu zarówno duchowni, jak i świeccy, w tym: Andrzej Babuchowski (1949-), Krzysztof Dybciak (1948-), ks. Franciszek Kamecki (1940-), Aleksander Kowalski, Stanisław Kozielski, Katarzyna Krupa, Ryszard Matuszewski (1914-2010), ks. Bonifacy Miązek (1935-), Beata Pierz, Jan Skoczyński (1946-), Wiesław Jan Wysocki (1950-). Poza tym książka zawiera dodatkowe części stanowiące jej aparat naukowy, ułatwiający wyszukiwanie informacji, tj. bibliografię ważniejszych dzieł autora (tylko książkowych) i biografię o. Kazimierza Wójtowicza CR pt. Bio/bibliogram, oraz trzy indeksy: Alfabetyczny spis utworów, Alfabetyczny spis incipitów, Indeks wersetów biblijnych, nadto wykaz pierwodruków, pt. Pierwsze wydania tomików poezji zawierający nie tylko wykaz tomów wydanych po polsku, niemiecku i włosku, ale także wybory i zbiory poetyckie, nadto wykaz kilkunastu antologii, w których drukował autor Dookoła Emaus i dalej. Zbiór poezji o. Wójtowicza CR jest niezwykle wartościową publikacją, zbierającą w jednym, opasłym tomie reprezentatywny wybór autorski jego wierszy religijnych i innych. Odnajdujemy tu także udane, świetne tłumaczenia poezji z obcych języków, takich poetów jak: Rose Ausländer, Datlev Block, ka. Dietrich Bonhoeffer, Christine Busta, Georg Bydlinski, ks. Ernesto Cardenal, Paul Celan, Josef Dirnbeck, Gerhard Fritsch, Gertrud Fussenegger, Martin Gutl, Paul Konrad Kurz, Kurt Marti, Rainer Maria Rilke, Rudolf Otto Wiemer, Eva Zeller, Michael Zielonka. Warto sięgnąć po arcyciekawy zbiór poetycki o. Kazimierza Wójtowicza CR pt. Dookoła Emaus i dalej (Wiersze niemal zebrane) także w kontekście współczesnych analiz poezji religijnej i sakralnej dokonywanych przez literaturoznawców, teologów literatury i rozmaitych „sakrologów”. Można go wpisać do kanonu polskiej poezji religijnej oraz klasyki polskiego przekładu poetyckiego XX i XXI wieku jako zasłużonego przedstawiciela kultury polskiej i godnego uwagi twórcę literatury pięknej, mając świadomość, że realnie nie ma twórczości doskonałej bez skazy i twórców pozbawionych wad. O. K. Wójtowicz CR próbuje owe wady i skazy ludzkie przezwyciężyć poetycko, dając czytelnikowi namiastkę oczekiwanej rzeczywistości doskonałej (zmartwychwstałej), którą poniekąd tylko w przebłyskach rozbudowanej teologicznie i literacko wyobraźni antycypuje swoimi wierszami tak, jak potrafi najlepiej, nie unikając tematów trudnych, złożonych, które uchwytuje, jak się może wydawać odbiorcy, łatwo i prosto, mając biblijny dar nie tylko języków ale i talent tłumaczenia języków.
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 4(4); 211-216
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-18 z 18

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies