Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Prawo konstytucyjne" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Implikacje decyzji Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych w sprawie Rucho p. Common Cause
Implications of the United States Supreme Court’s decision in Rucho v. Common Cause
Autorzy:
Machnik, Iga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51457328.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
voting rights
gerrymandering
Rucho v. Common Cause
election laws
political question doctrine
prawa wyborcze
amerykańskie prawo konstytucyjne
sprawa Rucho p. Common Cause
Opis:
Democratic systems entail the need to respect the fundamental principle of equality, especially in the context of electoral laws. However, in the United States of America, a country perceived as the archetype of liberal democracy, this principle does not seem to be fully respected. Gerrymandering, which involves manipulation of the electoral district lines for political gain, has a negative impact on the quality of American democracy. The U.S. Supreme Court ruled in Rucho v. Common Cause that claims challenging electoral maps as favoring one political party are nonjusticiable as they pose political question, thus being beyond the jurisdiction of the federal courts. This article seeks to demonstrate the threats that the decision reached in Rucho v. Common Cause poses to US electoral processes. The analysis is carried out through a characterization of the gerrymandering and the reasoning applied by the Supreme Court Justices.
Systemy demokratyczne pociągają za sobą konieczność poszanowania fundamentalnej zasady równości, zwłaszcza w kontekście praw wyborczych. Jednak w Stanach Zjednoczonych Ameryki, państwie postrzeganym za archetyp demokracji liberalnej, zasada ta zdaje się nie być w pełni respektowana. Instytucja gerrymanderingu, polegająca na manipulowaniu kształtem granic okręgów wyborczych w celu osiągnięcia korzyści politycznych wpływa negatywnie na jakość amerykańskiej demokracji. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych w sprawie Rucho p. Common Cause orzekł, że skargi podważające mapy wyborcze jako faworyzujące jedną z partii politycznych (z ang. partisan gerrymandering) nie podlegają sądowemu rozstrzygnięciu, ponieważ stanowią kwestię polityczną, wykraczając tym samym poza jurysdykcję federalnych organów wymiaru sprawiedliwości. Niniejszy artykuł zmierza do ukazania zagrożeń jakie dla amerykańskich procesów wyborczych stanowi decyzja podjęta w sprawie Rucho p. Common Cause. Analiza dokonana została w oparciu o charakterystykę instytucji gerrymanderingu oraz argumentację zastosowaną przez sędziów Sądu Najwyższego.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2024, 3(79); 85-97
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konstytucyjne prawa i obowiązki obywatela wobec środowiska w warunkach zrównoważonego rozwoju
Constitutional rights and obligations of citizens towards the environment under sustainable development conditions
Autorzy:
Zębek, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52089851.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
prawa człowieka, prawo ochrony środowiska, konstytucyjne obowiązki władz publicznych, zasada zrównoważonego rozwoju, program Agenda 2030
human rights, environmental protection law, constitutional obligations of public authorities, the principle of sustainable development, Agenda 2030 program
Opis:
Celem artykułu jest określenie statusu praw obywatela do „czystego środowiska” oraz jego obowiązków wobec środowiska w warunkach zrównoważonego rozwoju świetle regulacji międzynarodowych i krajowych. W artykule przeanalizowano trzy powiązane ze sobą aspekty, tj. prawa człowieka do czystego środowiska, obowiązki obywateli i władz publicznych wobec środowiska oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Prawa człowieka do „czystego środowiska” są zagwarantowane konstytucyjnie i wywodzą się z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz Deklaracji z Rio de Janeiro „Środowisko i Rozwój”. Prawa te realizowane przez władze publiczne poprzez zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego, użytkowanie i ochronę zasobów środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Ponadto każdy obywatel ma nałożone obowiązki wobec środowiska, powinien dbać o zasoby środowiska, użytkować je zgodnie z zasadami prawa ochrony środowiska. Na podstawie analizy doktryny i przepisów prawnych w tym zakresie zaobserwowano wyraźną relację pomiędzy koniecznością zagwarantowania podstawowych konstytucyjnych praw człowieka do „czystego środowiska” przez władze publiczne a obowiązkiem tych podmiotów wobec środowiska poprzez ochronę zasobów środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Należy to zrealizować w taki sposób, aby zrównoważyć prawa człowieka do „czystego środowiska” z prawami środowiska do ciągłości i trwałości zasobów (równowagi przyrodniczej), przy jednoczesnej gwarancji rozwoju gospodarczego. Przykładem realizacji tych założeń jest Agenda 2030, obecnie realizowana w Polsce i innych krajach UE.
The aim of this article is to determine the status of citizens’ rights to a “clean environment” and their obligations towards the environment in the conditions of sustainable development in the light of international and national regulations. Therefore, the article analyzes three related aspects, i.e. human rights to a “clean environment”, obligations of citizens and public authorities towards the environment, and environmental protection in accordance with the principle of sustainable development. Human rights to a “clean environment” are constitutionally guaranteed and are derived from the Universal Declaration of Human Rights and the Rio de Janeiro Declaration “Environment and Development”. These rights are implemented by public authorities by ensuring ecological safety, use and protection of environmental resources in accordance with the principle of sustainable development. In addition, every citizen has obligations towards the environment, because he should take care of environmental resources and use them in accordance with the principles of environmental protection law. Based on the analysis of the doctrine and legal regulations in this area, a clear relationship was observed between the need to guarantee basic constitutional human rights to a “clean environment” by public authorities and the obligation of these entities towards the environment by protecting environmental resources in accordance with the principle of sustainable development. This should be done in such a way as to balance human rights to a “clean environment” with environmental rights to the continuity and sustainability of resources (natural balance) while guaranteeing economic development. An example of the implementation of these assumptions is the 2030 Agenda currently implemented in Poland and other EU countries.
Źródło:
Ius Novum; 2024, 18, 1; 124-143
1897-5577
Pojawia się w:
Ius Novum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych przez Trybunał Stanu jako naruszenie niezależności sądu
Autorzy:
Orłowski, Łukasz
Szymański, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47205968.pdf
Data publikacji:
2024-03-15
Wydawca:
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Tematy:
prawo konstytucyjne
Trybunał Stanu
ochrona danych osobowych
administrator ochrony danych osobowych
niezależność
Opis:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej sytuuje obowiązki spoczywające na organach władzy publicznej w granicach, w jakich mogą one przetwarzać dane osobowe, co jest niewątpliwym wzmocnieniem praw jednostki. Konstytucyjne ograniczenie zostało wyznaczone zarówno przez zasadę legalizmu, jak i zasadę demokratycznego państwa prawnego. Ustalenie administratora danych osobowych, a także inspektora ochrony danych osobowych w związku z postępowaniem trybunalskim, staje się istotne z punktu podmiotu, którego to dane są przetwarzane. Określenie Trybunału Stanu jako administratora danych osobowych nowelą ustawy o Trybunale Stanu prowadzi do przypisania temu organowi licznych obowiązków wynikających z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE. Działając jako organ upoważniony do przetwarzania danych osobowych, Sąd odpowiada także za zgodność ich przetwarzania z prawem. Trybunał Stanu jest gwarantem realizacji praw i wolności jednostek, których to dane są przetwarzane w ramach prowadzonych przez niego działań.
Źródło:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2024, 16, 1; 125-148
2080-1084
2450-7938
Pojawia się w:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odpowiedzialność konstytucyjna prezydentów postradzieckich republik autorytarnych
Constitutional Responsibility of the Presidents in the Post-Soviet Authoritarian States
Autorzy:
Czachor, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762513.pdf
Data publikacji:
2024-02-29
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
odpowiedzialność konstytucyjna
konstytucjonalizm autorytarny
prawo konstytucyjne państw postradzieckich
pozycja ustrojowa prezydenta
constitutional responsibility
authoritarian constitutionalism
constitutional law of the post-Soviet republics
legal position of the President
Opis:
The article tackles the issue of constitutional responsibility of the Presidents of post-Soviet authoritarian republics (Russia, Belarus, Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Tajikistan, and Turkmenistan). This institution exists in the legal orders of most of them, although the complicated procedure, that involves parliaments, supreme courts, and constitutional courts makes it hardly possible to successfully impeach the President. This confirms the thesis that the institution of a democratic state of law in the case of most post-Soviet countries is just a facade. The consecutive parts of the text discuss the existing models of constitutional responsibility of the Presidents of democratic countries, the views of Russian-language legal doctrine regarding this issue, and the regulations implemented by the post-Soviet authoritarian states. The procedure is multi-stage, and the reason for impeachment may be a state treason or a serious crime, but generally not a constitutional tort.
Artykuł podejmuje problem odpowiedzialności konstytucyjnej prezydentów postradzieckich republik autorytarnych (Rosji, Białorusi, Azerbejdżanu, Kazachstanu, Kirgistanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu i Turkmenistanu). Instytucja ta istnieje w prawodawstwie większości z nich, aczkolwiek złożona procedura, angażująca parlamenty, sądy najwyższe i sądy konstytucyjne sprawia, iż faktyczne szanse na przeprowadzenie impeachmentu są iluzoryczne. Potwierdza to tezę o fasadowości instytucji demokratycznego państwa prawa w przypadku większości państw postradzieckich. W kolejnych częściach tekstu omówiono istniejące modele odpowiedzialności konstytucyjnej prezydentów państw demokratycznych, poglądy rosyjskojęzycznej doktryny na przedmiotowe zagadnienie oraz rozwiązania funkcjonujące w postradzieckich państwach autorytarnych. Choć wykazują one pewną zbieżność z modelem odpowiedzialności egzekwowanej przez parlament, to procedura jest wieloetapowa, a przyczyną impeachmentu może być zdrada państwa lub poważne przestępstwo, lecz co do zasady nie delikt konstytucyjny.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2024, 1(77); 13-23
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Concept of Legal Capacity in Private Law and Constitutional Law
Pojęcie podmiotowości prawnej w prawie prywatnym i prawie konstytucyjnym
Autorzy:
Tőkey, Balázs
Somody, Bernadette
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31344043.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
legal capacity
holders of fundamental rights
private law
constitutional law
podmiotowość prawna
podmioty praw podstawowych
prawo prywatne
prawo konstytucyjne
Opis:
Legal capacity, i.e. being the holder of rights, is an essential legal term, but it does not necessarily mean the same in all areas of law. The article focuses on the concept and regulation of legal capacity in private law and the area of fundamental rights. These two areas deserve attention because their concepts of legal capacity seem to be closely connected even though they have different purposes in the legal system. The article discusses these connections and controversies from two complementary aspects. On a historical and comparative basis, the authors describe how the concept of legal capacity is rooted and evolved in private law and how other areas of law relate to that. Then, from a doctrinal perspective, they point out that the area of fundamental rights often relies on private law doctrines, however, it needs its own concept of legal capacity. The paper concludes with a model to interpret and assess the multifaceted relationship between legal capacity-related norms of the two areas of law.
Podmiotowość prawna, tzn. bycie podmiotem prawa, jest zasadniczym terminem prawnym, ale nie zawsze oznacza to samo we wszystkich dziedzinach prawa. W artykule skoncentrowano się na pojęciu i regulacji podmiotowości prawnej w prawie prywatnym i dziedzinie praw podstawowych. Oba obszary zasługują na uwagę, ponieważ używane w nich pojęcia podmiotowości prawnej wydają się być ściśle połączone, nawet jeśli mają inne przeznaczenie w ramach systemu prawnego. Autorzy omawiają te związki i kontrowersje w dwóch uzupełniających się aspektach. Opisują w sposób historyczno-porównawczy, jak pojęcie podmiotowości prawnej powstało i wyewoluowało w prawie prywatnym oraz jak do tego odnoszą się inne dziedziny prawa. Następnie z perspektywy doktrynalnej wskazują, że obszar praw podstawowych często opiera się na doktrynach prywatnoprawnych, ale wymaga własnego pojęcia podmiotowości prawnej. Artykuł kończy się podaniem modelu interpretacji i oceny wielowymiarowej zależności pomiędzy normami dotyczącymi podmiotowości prawnej wskazanych dwóch dziedzin prawa.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2024, 33, 1; 263-278
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The constitutional principles of the state’s political system as determining the foundations of electoral law
Konstytucyjne zasady ustroju państwa determinujące podstawy prawa wyborczego
Autorzy:
Stępień-Załucka, Beata
Uliasz, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38697123.pdf
Data publikacji:
2024-07-17
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
constitutional principles
democratic legal state
sovereignty of the people
principle of representation
political pluralism
elections
electoral law
zasady konstytucyjne
demokratyczne państwo prawne
suwerenność narodu
zasada przedstawicielstwa
pluralizm polityczny
wybory
prawo wyborcze
Opis:
The political systems of democratic states are based on specific assumptions contained in the highest legal acts. In Poland, the role of such a supreme legal act is fulfilled by the Constitution of the Republic of Poland, the assumptions being constitutional principles. Their uniform definition has been worked out neither by the legal system nor by the doctrine. Hence, they are sometimes defined differently in science. While for some they are “the legislator’s statements of fundamental importance to the functioning of the constitutional system of the state,” for others they are instruments of law which certain norms are derived from, thus influencing the shaping of the principles of the political system or administration of justice regardless of whether they are of primary or secondary nature. B. Banaszak emphasises that within individual constitutional norms it is possible to indicate principles of particular importance to the state. And what is more, the indication of a particular principle at the beginning of the Constitution or in a part of it has consequences regarding its further provisions. W.J. Wołpiuk, in turn, maintains that in a descriptive sense, principles are a certain pattern for research purposes. A. Kallas, on the other hand, defines constitutional principles as principles fundamental to the nature of the state. These principles take the form of separate (individual) provisions, included in the body of Chapter I of the Constitution, but are often also constructed on the basis of a number of its provisions (e.g. the principle of parliamentary system of the government). Worth noting at this point, however, is a certain regularity that in the constitutions of the former communist states of Central and Eastern Europe, they are as a rule quite extensive and have a broad spectrum of impact on the entire legal system. This spectrum is particularly relevant in electoral law. The present article will therefore examine this spectrum. It will show the impact of constitutional principles such as the principle of a republican state, the principle of sovereignty of the Nation, the principle of representation, the principle of political pluralism and the openness of the financing of political parties on the basic premises of the electoral law in terms of its subject matter and substantiveness. The key thesis to be proven is that the constitutional principles indicated above find their direct application and development in the provisions of the electoral law. Accordingly, their consequence is, inter alia, the principle of the tenure of office of individual, representative organs of the state, including the most important ones of the Sejm and the Senate, which in its essence constitutes a kind of verification of actions for the existing representatives. In turn, the principle of universality of elections, which is a direct determinant of the principle of sovereignty and representation, on the one hand – admits all eligible citizens to the electoral act, in accordance with the idea of the Constitution of the Republic of Poland, but on the other hand – eliminates incapacitated persons from this act. Further, among the electoral principles of constitutional consequence, it is necessary to point out equality granting each voter one vote, the value of which is one. Finally, the principle of the secrecy of the ballot will not be overlooked, constituting a kind of security for all those taking part in the electoral act that they will not suffer negative consequences as a result of their vote. However, it is important to show and remind that the above principles of the electoral law are closely interconnected, not only within the electoral law itself, but within the entire legal system. This is because nowadays, in scientific political discourse and in practice, the fundamental importance of primary constitutional values, including precisely coherence of the legal system, is overlooked (another value that is just as often displaced is its stability). Hence, demonstrating this coherence of the legal system and emphasising its importance in times of political and legal change is particularly justified. The basic research methods used in the paper will be dogmatic-legal and theoretical-legal methods.
Ustroje państw demokratycznych opierają się na swoistych założeniach zawartych w najwyższych aktach prawnych. W Polsce rolę najwyższego aktu prawnego pełni Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, a owe założenia to zasady ustrojowe. Ich jednolita definicja nie została wypracowana ani przez system prawa, ani też przez doktrynę. Stąd w nauce bywają różnie określane. Podczas gdy dla jednych są to „wypowiedzi ustrojodawcy o fundamentalnym znaczeniu dla funkcjonowania konstytucyjnego ustroju państwa”, dla innych to instrumenty prawa, z których wynikają określone normy i przez to wpływają na ukształtowanie zasad ustroju politycznego lub wymiaru sprawiedliwości niezależnie od tego, czy mają charakter podstawowy, czy wtórny. B. Banaszak podkreśla, że w obrębie poszczególnych norm konstytucyjnych można wskazać zasady o szczególnie doniosłym znaczeniu dla państwa. Co więcej, wskazanie na określoną zasadę na początku konstytucji bądź w jej części wywiera konsekwencje na dalsze jej postanowienia. W.J. Wołpiuk z kolei pisze, że w znaczeniu opisowym zasady to pewien wzorzec dla celów badawczych. Natomiast A. Kallas określa zasady ustrojowe mianem zasad fundamentalnych dla charakteru państwa. Zasady te przybierają postać odrębnych (indywidualnych) przepisów, zamieszczonych w treści rozdziału I konstytucji, ale często są też konstruowane na podstawie szeregu jej przepisów (np. zasada parlamentarnego systemu rządów). Już jednak w tym miejscu warta zauważenia jest pewna prawidłowość, że w konstytucjach byłych państw komunistycznych Europy Środkowej i Wschodniej są one z reguły dość obszerne i mają szerokie spektrum oddziaływania na cały system prawa. To spektrum jest szczególnie istotnie w prawie wyborczym. Toteż jego zbadaniu zostanie poświęcony niniejszy artykuł. Zostanie w nim bowiem ukazane oddziaływanie konstytucyjnych zasad ustroju, takich jak: zasada państwa republikańskiego, zasada suwerenności Narodu, zasada przedstawicielstwa, zasada pluralizmu politycznego i jawności finansowania partii politycznych na podstawowe założenia prawa wyborczego w ujęciu przedmiotowym i podmiotowym. Przy czym kluczową tezą, która będzie podlegała udowodnieniu, jest stwierdzenie, że wskazane powyżej zasady konstytucyjne znajdują swoje bezpośrednie zastosowanie oraz rozwinięcie w przepisach prawa wyborczego. Odpowiednio ich konsekwencją jest między innymi obowiązująca w Polsce zasada kadencyjności poszczególnych przedstawicielskich organów państwa, w tym także tych najważniejszych Sejmu i Senatu, która w swej istocie stanowi swoistą weryfikację działań dla dotychczasowych reprezentantów. Z kolei zasada powszechności wyborów, będąca bezpośrednim wyznacznikiem zasady suwerenności i przedstawicielstwa, z jednej strony zgodnie z ideą Konstytucji RP dopuszcza wszystkich uprawnionych obywateli do aktu wyborczego, z drugiej strony jednak eliminuje z tego aktu osoby ubezwłasnowolnione. W dalszej kolejności wśród zasad wyborczych będących konstytucyjną konsekwencją trzeba wskazać na równość przyznającą każdemu wyborcy jeden głos, którego wartość wynosi jeden. Finalnie nie zostanie pominięta zasada tajności głosowania stanowiąca swoiste zabezpieczenie dla wszystkich biorących udział w akcie wyborczym, że nie poniosą negatywnych konsekwencji w związku z oddanym głosem. Istotne jednak pozostaje wykazanie i przypomnienie, że powyższe zasady prawa wyborczego są ze sobą ściśle spojone, nie tylko w obrębie prawa wyborczego, ale w obrębie całego systemu prawa. Współcześnie bowiem w dyskursie naukowym, politycznym oraz praktyce pomija się podstawowe znaczenie pierwotnych wartości konstytucyjnych, w tym właśnie spójności systemu prawa (inną, równie często wypieraną, jest jego stabilność). Stąd wykazywanie owej spójności systemu prawa i podkreślanie jej znaczenia w czasach zmian politycznych i prawnych jest szczególnie uzasadnione. Podstawowymi metodami badawczymi wykorzystanymi w pracy będzie metoda dogmatyczno-prawna i teoretyczno-prawna.
Źródło:
Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2024, 22, 1; 71-86
2658-1922
Pojawia się w:
Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ustrój sądownictwa konstytucyjnego w państwach autorytarnych. Analiza porównawcza przypadku republik Azji Środkowej
Legal status of the Constitutional Courts in authoritarian states. A comparative study of Central Asian republics
Autorzy:
Czachor, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32875828.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
sądownictwo konstytucyjne
prawo konstytucyjne porownawcze państw postradzieckich
konstytucjonalizm autorytarny
constitutional jurisdiction
constitutional comparative law of post-Soviet states
authoritarian constitutionalism
Opis:
Poniższy artykuł stanowi próbę omówienia ustroju sądownictwa konstytucyjnego w państwach Azji Środkowej – Kazachstanie, Kirgistanie, Tadżykistanie i Uzbekistanie. Celem badania było ujawnienie ich zgodności lub niezgodności z modelem kelsenowowskim. Stwierdzono, że model ustroju sądów konstytucyjnych w omawianych państwach nie odbiega od wzorca zachodnioeuropejskiego. To ważna konkluzja, bowiem państwa regionu Azji Środkowej klasyfikowane są jako niedemokratyczne. Zachodzi zatem pytanie o sens działania organów sądownictwa konstytucyjnego w państwach, które nie przestrzegają zasady demokratycznych rządów prawa. Odpowiedź na nie wykracza poza ramy poniższego badania, natomiast bezspornym wnioskiem płynącym z artykułu jest stwierdzenie, że państwa autorytarne przywiązują wagę do normatywnego aspektu funkcjonowania reżimów i dbają o istnienie fasadowych instytucji właściwych państwom demokratycznym.
The following paper attempts to discuss the specific features of the Constitutional Courts in Central Asian countries: Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, and Uzbekistan. The aim of the paper is to discuss their compliance or non-compliance with the Kelsenian model, widespread in European countries. The study asserts that the model of the Constitutional Courts in the abovementioned nations does not differ significantly from the Western European model. This is an important conclusion since the Central Asian countries are permanently classified as non-democratic. Thus, this raises a question about the sense of the existence of the Constitutional Courts in countries that do not respect the principle of the democratic rule of law. The answer to this question goes beyond the scope of the following study, but the indisputable conclusion of this article is that authoritarian states pay much attention to the normative aspect of the functioning of regimes and ensure the existence of façade institutions typical of democratic states.
Źródło:
Studia Prawnicze: rozprawy i materiały; 2024, 34, 1; 131-159
1689-8052
2451-0807
Pojawia się w:
Studia Prawnicze: rozprawy i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane kierunki badań z zakresu prawa konstytucyjnego na świecie – subiektywny przyczynek do dyskusji
Selected Directions of Research in the Field of Constitutional Law in the World – a Subjective Contribution to the Discussion
Autorzy:
Michalak, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762536.pdf
Data publikacji:
2024-02-29
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawa człowieka
prawo konstytucyjne
aktualne badania
kryzys konstytucyjny
badania komparatystyczne
human rights
constitutional law
comparative research
current research
Opis:
At present, there is a global discussion on desirable and necessary changes to the constitution, common and non-derogable democratic values, and the scope of the omnipotence of the authorities elected in free elections. Politicians, representatives of organizations representing civil society, experts and representatives of the world of science participate in this discussion. The Polish constitutional discourse after 2015 was dominated by the consequences of ruthless circumvention of the provisions of the constitution by politicians in power. Even in these circumstances, however, other issues that are currently being debated in international constitutional forums must not be lost sight of. It seems that at least some of them may prove useful in the discussion on restoring constitutional standards.
W chwili obecnej globalnie toczy się dyskusja na temat pożądanych i koniecznych zmian w konstytucji, wspólnych i niederogowalnych wartości demokratycznych, zakresu omnipotencji władz wyłonionych w drodze wolnych wyborów. W dyskusji tej uczestniczą politycy, przedstawiciele organizacji reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, eksperci i przedstawiciele świata nauki. Polski dyskurs konstytucyjny po 2015 r. zdominowały konsekwencje bezpardonowego obchodzenia przez polityków sprawujących rządy postanowień ustawy zasadniczej. Jak się wydaje w Polsce dopiero zmiany polityczne, tj. zmiana partii politycznej odpowiedzialnej za kształtowanie polityki wewnętrznej i zewnętrznej państwa otworzy możliwość powrotu do funkcjonowania państwa w sposób zgodny z uznanymi standardami konstytucyjnymi i demokratycznymi, co wymagać będzie wdrożenia procedur naprawczych. Nawet w tych okolicznościach nie można jednak tracić z pola widzenia innych zagadnień, które obecnie stanowią przedmiot debaty na międzynarodowych forach konstytucjonalistów. Jak się wydaje – przynajmniej niektóre z nich – mogą okazać się przydatne w dyskusji nad przywracaniem standardów konstytucyjnych.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2024, 1(77); 137-149
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
American Progressivism and the U.S. Supreme Court Jurisprudence: Chinese Exclusion Cases – the Origins of the Doctrine of Consular Non-Reviewability
Amerykański progresywizm i orzecznictwo Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych: Chinese Exclusion Cases oraz geneza doktryny Consular Non-Reviewability
Autorzy:
Sokalska, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18105012.pdf
Data publikacji:
2023-08-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
constitutional law
jurisprudence
judicial review
the Supreme Court of the United States
the Progressive Movement
Chinese immigration
orzecznictwo
prawo konstytucyjne
Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych
kontrola sądowa
ruch progresywny
chińska imigracja
Opis:
At the turn of the 19th and 20th centuries, the American reform movements tried to match American ideals with the challenges of the times. Progressive attitudes highlighted the necessity of reforms. The Chinese issue, often risen in the public dialogue, was the subject of deliberation of the Supreme Court, the Congress, and the federal executive branch of government. Chae Chan Ping v. United States and subsequent cases established the doctrine of consular noneviewability referring to immigration law and delineating the scope of judicial review for decisions concerning the admission of immigrants to the United States. They also strengthened the plenary power doctrine. We may ask if the Supreme Court judgments were in conformity with the ideas of American Progressivism. Unfortunately, the Chinese Exclusion Cases were not compatible with the visions of progressive reformers and reflected anti-Chinese sentiment rather than an aspiration for reforms.
Na przełomie XIX i XX w. ruchy reformatorskie w USA próbowały dopasować amerykańskie ideały do wyzwań czasu. Postępowe podejście podkreślało konieczność reform. Często podnoszona w dialogu publicznym kwestia chińska była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, Kongresu i federalnej władzy wykonawczej. Chae Chan Ping v. United States i kolejne sprawy ustanowiły doktrynę consular non-reviewability odnoszącą się do prawa imigracyjnego i wyznaczającą zakres kontroli sądowej dla decyzji dotyczących przyjmowania imigrantów do Stanów Zjednoczonych. Wzmocniły one również doktrynę plenary power. Możemy postawić pytanie czy orzeczenia Sądu Najwyższego były zgodne z ideami amerykańskiego progresywizmu. Niestety, Chinese Exclusion Cases nie były kompatybilne z wizjami postępowych reformatorów i odzwierciedlały raczej antychińskie nastroje niż dążenie do reform.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 4(74); 325-339
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja prawa konstytucyjnego na Białorusi od 1991 roku: kontekst historyczny
Evolution of constitutional law in Belarus since 1991: historical context
Autorzy:
Slavina, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44015136.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Białoruś
prawo konstytucyjne
ewolucja
konstytucjonalizm
referendum
Belarus
constitutional law
evolution
constitutionalism
Opis:
Publikacja przybliża czytelnikowi zagadnienia związane z procesem zmian w strukturze białoruskiej ustawy zasadniczej – Konstytucji. W myśl generalnej zasady, stanowić miała ona najważniejszy akt prawny, w największej mierze kształtujący i oddziałujący na właściwie wszystkie dziedziny legislacyjne, związane z funkcjonowaniem państwa. Na ogólny kształt prawny, poza Konstytucją Republiki Białorusi ze zmianami i uzupełnieniami, przyjętymi przez referendum republikańskie z dnia 24 listopada 1996 roku, z dnia 17 października 2004 roku i z dnia 27 lutego 2022 roku, wpływają także akty normatywne o charakterze konstytucyjnym oraz te będące rezultatem praktyki stosowanej przez Sąd Konstytucyjny. Celem artykułu jest przedstawienie przemian konstytucji białoruskiej po 1991 r., jej związku z okresem konstytucjonalizmu radzieckiego oraz miejsca w systemie konstytucyjnym Państwa Związkowego. Artykuł koncentruje się na ewolucji norm konstytucji białoruskiej, ukształtowanych po ogłoszeniu suwerenności państwa białoruskiego i po rozpadzie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich z punktu widzenia historii prawa jako dziedziny naukowej.
The publication introduces the reader to issues related to the process of changes in the structure of the Belarusian Fundamental Law – the Constitution. According to the general principle, it was to be the most important legal act, shaping and influencing to the greatest extent practically all legislative areas related to the functioning of the state. In addition to the Constitution of the Republic of Belarus with the amendments and supplements adopted by the republican referendum of 24 November 1996, of 17 October 2004 and of 27 February 2022, the general legal shape is also influenced by normative acts of a constitutional nature and those resulting from the practice of the Constitutional Court. The purpose of the article is to present the transformation of the Belarusian Constitution after 1991, its relation to the period of Soviet constitutionalism and its place in the constitutional system of the Union State. The article focuses on the evolution of the norms of the Belarusian Constitution, shaped after the declaration of the sovereignty of the Belarusian state and after the collapse of the Union of Soviet Socialist Republics, from the point of view of legal history as an academic discipline.
Źródło:
Studia Podlaskie; 2023, 31; 79-100
0867-1370
Pojawia się w:
Studia Podlaskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2023 r., sygn. akt P 12/18
Gloss to the Judgment of the Constitutional Tribunal of May 11, 2023, file ref. no. P 12/18
Autorzy:
Mijal, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27177723.pdf
Data publikacji:
2023-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
konstytucyjne prawo własności
gminna ewidencja zabytków
skuteczna gwarancja ochrony prawnej właściciela nieruchomości
constitutional property right
municipal register of monuments
effective guarantee of legal protection for the real estate owner
Opis:
The subject of the judgment of the Constitutional Tribunal of May 11, 2023 was the assessment of the compliance with the Constitution of the Republic of Poland of the provision of Art. 22 sec. 5 point 3 of the Act of July 23, 2003 on the protection and care of monuments. The regulation in question limited the ownership right to real estate by allowing it to be included as a monument in the municipal register of monuments. This occurred without providing the owner with a guarantee of legal protection against such a restriction. The Tribunal – finding this provision inconsistent with the Constitution – stated that it was not necessary to protect the public interest, and the effects of its application were not in proportion to the burdens imposed on property owners. The judgment of the Constitutional Tribunal therefore resolved a key issue, deciding on the need to provide the property owner with an effective guarantee of legal protection against such a restriction.
Przedmiotem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2023 r. była ocena zgodności z Konstytucją RP przepisu art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Przedmiotowa regulacja ograniczała prawo własności nieruchomości poprzez dopuszczenie jej ujęcia jako zabytku w gminnej ewidencji zabytków. Następowało to bez zapewnienia właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia. Trybunał – uznając ów przepis za niezgodny z ustawą zasadniczą – wskazał, że nie jest niezbędny do ochrony interesu publicznego, a efekty jego zastosowania nie pozostają w dopuszczalnej proporcji do ciężarów nakładanych na właścicieli nieruchomości. Wyrok TK rozstrzygnął zatem kluczową kwestię, przesądzając o konieczności udzielenia właścicielowi nieruchomości skutecznej gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 6(76); 437-446
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce prawa do Internetu w krajowych porządkach prawnych
The Place of the Right to Internet in National Legal Orders
Autorzy:
Milczarek, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2189190.pdf
Data publikacji:
2023-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
human rights
constitutional law
right to Internet access
law of new technologies
prawa człowieka
prawo konstytucyjne
prawo do Internetu
prawo nowych technologii
Opis:
The information revolution, and the associated rapid development of technology, led to significant social changes. Currently every aspect of our life depends on access to the Internet. The conceptualization of the right to the Internet is a consequence of these changes and is an important element of the contemporary concept of the status of the individual. Many countries have started to implement it into their legal systems. The paper separates and assesses individual strategies of adopting this law. The research aim of the article is to answer the question: does the right to the Internet require direct introduction to the constitutional order of the state. The effect of the considerations is to define the desired place of the Internet right in the national legal order.
Rewolucja informacyjna, oraz związany z nią gwałtowny rozwój technologii, doprowadziły do znaczących zmian społecznych. Obecnie praktycznie każdy aspekt naszego funkcjonowania uzależniony jest w jakieś części od dostępu do kluczowego aspektu tej rewolucji, czyli Internetu. Konceptualizacja prawa do Internetu jest konsekwencją tych zmian i stanowi ważki element współczesnej koncepcji statusu jednostki. Wiele państw rozpoczęło jego wprowadzanie do swoich porządków prawnych. W pracy dokonano wyodrębnienia i oceny poszczególnych strategii regulacji tego prawa. Celem badawczym artykułu jest odpowiedź na pytanie: czy prawo do Internetu wymaga wprowadzenia wprost do porządku konstytucyjnego państwa. Efektem rozważań jest określenie pożądanego miejsca prawa do Internetu w krajowym porządku prawnym.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 1(71); 149-160
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Różnorodzajowe ustalenie alternatywne w niemieckim prawie karnym
Heterogeneous alternative conviction in German criminal law
Autorzy:
Głuchowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28790620.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
alternative conviction
Wahlfeststellung
German law
nullum crimen sine lege
nulla poena sine lege
presumption of innocence
principle of legal certainty
receiving stolen goods
ustalenie alternatywne
prawo niemieckie
domniemanie niewinności
zasada określoności
prawo konstytucyjne
paserstwo
Opis:
W niemieckim orzecznictwie i w doktrynie dominuje pogląd, że pod pewnymi warunkami możliwe jest skazanie oskarżonego, nawet jeśli sąd nie ustalił, jakiego typu przestępstwa się on dopuścił. Przykładem jest skazanie za „kradzież albo paserstwo”, jeśli u oskarżonego znaleziono skradzione rzeczy, ale nie wykazano, w jaki sposób je uzyskał. Tej nieuregulowanej przez ustawę praktyce zarzucano niekonstytucyjność ze względu na naruszenie gwarancji nullum crimen, nulla poena sine lege, zasady domniemania niewinności i zasady określoności. Do krytyków różnorodzajowego ustalenia alternatywnego (echte Wahlfeststellung) dołączył w 2014 r. jeden z senatów Trybunału Federalnego. Niniejszy artykuł systematyzuje rodzaje ustaleń alternatywnych w niemieckim procesie karnym, a następnie skupia się na ich najbardziej kontrowersyjnej odmianie. Przedstawiono historię kształtowania instytucji prawnej różnorodzajowego ustalenia alternatywnego oraz przesłanki jej stosowania. Omówiono też wszystkie wątpliwości natury konstytucyjnej. Autor zgodził się z Wielkim Senatem do Spraw Karnych Trybunału Federalnego i z Federalnym Sądem Konstytucyjnym, że obecna praktyka nie stanowi naruszenia Ustawy zasadniczej. Niemniej wyrażono postulat uregulowania ustaleń alternatywnych w ustawie.
There is a view prevalent in both German judicature and German legal literature that, under certain circumstances, the court can convict a person without having determined the type of crime they have committed. Examples include a conviction on the grounds of ‘theft or receiving stolen goods’ in cases when stolen goods have been found in possession of the accused but how they had been obtained was not determined. This practice is not regulated by the statutes and has been considered unconstitutional by some scholars for breaching the principle of nullum crimen, nulla poena sine lege, the principle of the presumption of innocence, and the principle of legal certainty. Furthermore, one of the panels of the Federal Court of Justice voiced criticism of heterogeneous alternative convictions in 2014. This article systematizes the practice of alternative conviction in the German criminal procedure, further focusing on the type of the practice that causes most controversy. This is followed by a historical account showing how the legal institution of heterogeneous alternative conviction has developed, as well as covering the conditions for applications and all the doubts of a constitutional nature. The author shares the view of the Grand Panel for Criminal Matters at the Federal Court of Justice and the Federal Constitutional Court, which recognized that the current practice is in no breach of the Basic Law. However, a call is also expressed that alternative convictions be regulated by law.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2023, 85, 1; 211-224
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sądy konstytucyjne w państwach Kaukazu Południowego (Armenia, Azerbejdżan, Gruzja)
Constitutional Courts in the South Caucasus (Armenia, Azerbaijan, Georgia)
Autorzy:
Czachor, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2189149.pdf
Data publikacji:
2023-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
principle of a democratic state ruled by law
post-Soviet constitutionalism
constitutional judiciary
comparative constitutional law of the post-Soviet states
political systems of the South Caucasus states
zasada demokratycznego państwa prawnego
konstytucjonalizm postradziecki
sądownictwo konstytucyjne
konstytucyjne prawo porównawcze państw postradzieckich
ustroje państw Kaukazu Południowego
Opis:
The functioning of the constitutional courts is a European standard, widely accepted also in post-Soviet countries. The following paper looks at the basic legal provisions of the constitutional courts in Armenia, Azerbaijan, and Georgia from a comparative perspective. While Armenia and Georgia undertake some democratic reforms, Azerbaijan remains a consolidated autocracy, what justifies such comparisons. It argues that despite being in line with European practice, there is no one model of a South Caucasus of the constitutional judiciary. The most important differences affect the nomination of judges, the scope of competencies, and the subjects eligible to submit the complaints. The study did not confirm the hypothesis that the model of the constitutional judiciary in Azerbaijan, as an authoritarian state, differs significantly from the more democratic models of Armenia and Georgia.
Funkcjonowanie wyodrębnionych organów sądownictwa konstytucyjnego jest w Europie obecnie powszechnym standardem, również w państwach postradzieckich. Poniższy artykuł jest próbą ogólnego spojrzenia na ustrój sądów konstytucyjnych w Armenii, Azerbejdżanie i Gruzji. O ile Armenia i Gruzja podejmują demokratyczne reformy, Azerbejdżan pozostaje skonsolidowaną autokracją, co uzasadnia podjęcie porównania istniejących tam rozwiązań. Wskazano, że ich rozwiązania są zgodne z europejską praktyką, aczkolwiek nie ma tam jednolitego modelu. Różnice dotyczą sposobu wyboru sędziów, zakresu kompetencji sądów i podmiotów uprawnionych do składania skarg. Nie znalazła potwierdzenia hipoteza, że model azerbejdżański, jako funkcjonujący w państwie autorytarnym, będzie znacząco różnić się od rozwiązań obowiązujących w Armenii i Gruzji.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 1(71); 77-88
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archiwa i archiwiści łącznikiem teraźniejszości z przeszłością i przyszłością
Archives and archivists as a link between the present, the past and the future
Autorzy:
Stępniak, Władysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146940.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
archiwa
archiwiści
funkcje archiwów
wiarygodność źródeł
interpretacja źródeł
polityczne wykorzystywanie archiwaliów
prawo konstytucyjne w Polsce a archiwa
etos zawodu archiwisty
UNESCO a archiwa
archives
archivists
functions of archives
reliability of sources
interpretation of sources
political use of archives
constitutional law in Poland vs. archives
ethos of the archival profession
UNESCO vs. archives
Opis:
Since the dawn of history, archival activities have been associated with the level of cultural and civilizational development of the societies concerned and their cultural characteristics. These were established along with the development of state institutions. For centuries they owed their existence to the types of media in which they were created, and favorable circumstances. By documenting the past, they became one of the most important components of the primary source base, underpinning professional historical research. However, they often, if not usually, attracted the attention of political agents interested in interpreting the past to suit their own ends. The duty of archives and archivists, however, is to strive to build an objective picture of the past, just as it is in day-to-day operations to manage the documentation produced on an ongoing basis in such a way that it reflects the totality of political, social, cultural problems and the activities of all authorities, political institutions and subjects of economic and social life. It is on this basis that the primary source base for future historical research is created. In this way, and this is the basic thesis of the article, archives and archivists become a link between the present and both the past and the future, whose research requirements and cultural needs they are obliged to satisfy in their record-keeping policies. For these activities to be fully possible, archivists as a professional group must demonstrate a high degree of professionalism and strive to meet the ethical requirements adopted by the international community.
Działalność archiwalna od zarania dziejów związana była z poziomem rozwoju cywilizacyjnego danych społeczeństw oraz ich cech kulturowych. Archiwa tworzono wraz z rozwojem instytucji państwa. Możliwość swego trwania przez wieki zawdzięczały rodzajom nośników, na których powstawały oraz sprzyjającym okolicznościom. Dokumentując przeszłość, stawały się jednym z najważniejszych elementów bazy źródłowej, leżącym u podstaw profesjonalnych badań historycznych. Często jednak, o ile nie zazwyczaj, skupiały na sobie uwagę czynników politycznych zainteresowanych interpretacją przeszłości odpowiadającą ich celom. Powinnością archiwów i archiwistów jest jednak dążenie do budowania obiektywnego obrazu przeszłości, podobnie jak w bieżącej działalności takie zarządzanie wytwarzaną na bieżąco dokumentacją, by odzwierciedlała całokształt problemów politycznych, społecznych, kulturalnych oraz działalność wszystkich organów władz, instytucji politycznych i podmiotów życia gospodarczego i społecznego. Na tej drodze właśnie powstaje baza źródłowa przyszłych badań historycznych. W ten sposób, i to jest tezą podstawową artykułu, archiwiści (i archiwa) stają się łącznikiem teraźniejszości z przeszłością oraz przyszłością, której wymogi badawcze i potrzeby kulturowe zobowiązani są zaspokajać w prowadzonej przez siebie polityce gromadzenia zbiorów. By te działania w pełni były możliwe, archiwiści – jako grupa zawodowa – wykazywać się muszą wysokim profesjonalizmem oraz starać się sprostać przyjętym przez społeczność międzynarodową wymogom etycznym.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2022, 37; 13-32
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies