Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish-Soviet war" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-80 z 80
    Tytuł:
    Sprawozdanie Komendy Policji Państwowej na Małopolskę za styczeń 1920 r.
    Report of the State Police Headquarters in Małopolska for January 1920
    Autorzy:
    ROGUSKI, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1016266.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    Galicia
    internal security
    source material
    polish-soviet war 1920
    Opis:
    The presented text concerns the source material describing the internal security of Galicia, here referred to as Małopolska. The document comes from the collection of the State Archives of Lviv Oblast in Ukraine – the collection of the Provincial Office in Lviv. This is a monthly report of the State Police Headquarters in Małopolska for January 1920.
    Źródło:
    Historia i Świat; 2020, 9; 171-180
    2299-2464
    Pojawia się w:
    Historia i Świat
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stanisław Bułak-Bałachowicz. Postać, która mogła połączyć narody byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, a jednak ich nie połączyła
    Autorzy:
    Gierowska-Kałłaur, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676434.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Bułak-Bałachowicz
    Piłsudski
    Savinkov (Sawinkow)
    Polish-Soviet war
    Belarus
    Opis:
    Stanisław Bułak-Bałachowicz. He who could have united the nations of the former Grand Duchy of Lithuania, yet did notRevered, fluent in all Borderland languages, an excellent soldier; Stanisław Bułak-Bałachowicz, back when he was a subordinate of Nikolai Yudenich, tried to rename the unit under his command to the "People's Army", or in other words, the Territorial or National Army. The territorial understanding of "Belarusness", in conjunction with the nearly atavistic antibolshevism of Bałachowicz, were a great asset in Józef Piłsudski's new political combination. Piłsudski decided to benefit from Savinkov's idealistic approach for his own purpose. The Russian Political Committee, Bałachowicz's troops and the statements of Vyacheslav Adamovich (father) were to support the establishment of Belarus for Belarusians. Not under Kaunas and Berlin, nor a Soviet one. A “Third Belarus”. A Belarus friendly towards Poland. Following discussions with Savinkov, the builder of the "Third Russia", Piłsudski engaged himself after 6 March 1920 (Millerand Note) in supporting (inter alia financially) the Russian Political Committee. Based on the agreement of the Polish Supreme Command with B.V. Savinkov, all Russian formations on the Polish territory were subordinated politically to B. Savinkov. On 27 August 1920, on the orders of the Supreme Command, Bałachowicz entered a secret agreement with Savinkov. They both were also to seek convening the Constituent Assembly, providing land for the people and democracy, and to create a Union of Nations (i.e., a federation). In the event of Bałachowicz's unit succeeding "deeper into Russian territory", the local government and the administrative board were to be founded on his authority. This is how Bułak-Bałachowicz was to become the executor of the first phase of Piłsudski's new "concept for Belarus". Stanisław Bułak-Bałachowicz. Postać, która mogła połączyć narody byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, a jednak ich nie połączyłaDarzony powszechnym szacunkiem przez sobie współczesnych, posługujący się wszystkimi kresowymi językami, świetny żołnierz – Stanisław Bułak-Bałachowicz jeszcze jako podkomendny Mikołaja Judenicza, starał się o przemianowanie dowodzonego przez siebie oddziału na „Armię Ludową”, inaczej ujmując, Armię Terytorialną lub Krajową. Terytorialnym rozumieniem „białoruskości”, powiązanym z atawistycznym antybolszewizmem Bałachowicza, posłużył się Józef Piłsudski w swojej nowej kombinacji politycznej. Piłsudski postanowił wykorzystać nadarzające się romantyczne marzenie Sawinkowa o Trzeciej Rosji dla własnego celu. Rosyjski Komitet Polityczny, szable Bałachowicza i oświadczenia Wiaczesława Adamowicza ojca (Mozyrz, listopad 1920 r.) miały posłużyć do budowy – Białorusi dla Białorusinów. Nie „kowieńsko-berlińskiej” i nie „sowieckiej”. „Trzeciej Białorusi”. Białorusi przyjaznej Polsce. W wyniku rozmów z Sawinkowem, budowniczym „Trzeciej Rosji”, po 6 marca 1920 r. (tzw. Nota Milleranda) Piłsudski zaangażował się we wspieranie (również finansowe) Rosyjskiego Komitetu Politycznego. Na podstawie umowy Polskiego Naczelnego Dowództwa z B. W. Sawinkowem wszystkie formacje rosyjskie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostały podporządkowane politycznie B. Sawinkowowi. 27 sierpnia 1920 r. z rozkazu Naczelnego Dowództwa Bałachowicz zawarł z Sawinkowem tajną umowę. Obaj z Sawinkowem dążyć mieli do zwołania w przyszłości Zgromadzenia Ustawodawczego, ziemi dla ludu, demokracji i utworzenia Związku Narodów (federacji). W przypadku posunięcia się oddziału Bułak-Bałachowicza „w głąb terytorium rosyjskiego” miały być przy nim zorganizowane samorząd lokalny i zarząd administracyjny. Właśnie w ten sposób Bułak-Bałachowicz miał być wykonawcą kolejnego „pomysłu” J. Piłsudskiego „na Białoruś”.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The War on the Wall. Polish and Soviet War Posters Analysis
    Autorzy:
    Dymarczyk, Waldemar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2119609.pdf
    Data publikacji:
    2014-10-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    War Posters
    Poster Analysis
    Polish-Soviet War
    Grounded Theory
    Visual Sociology
    Opis:
    Every war is not only the fight of the armies but also a war of the ideologies. One of the forms of the ideological war is propaganda posters. Over forty posters presented and analyzed in this article come from the Polish-Soviet war in 1919-1921. The research work is based on grounded theory procedures adopted for visual data analyses. Particularly useful was a method of coding families worked out by Barney Glaser and modified to the visual data analysis by Krzysztof Konecki. The author reconstructed several basic motifs, formal solutions, and communication strategies (i.e., continuity and continuation versus avant-garde and revolution, image of the enemy and “one’s own” imagination, strategic conversion) used by artists-ideologists from both sides of the conflict.
    Źródło:
    Qualitative Sociology Review; 2014, 10, 4; 6-31
    1733-8077
    Pojawia się w:
    Qualitative Sociology Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The First Treachery of the West. On the Book by Andrzej Nowak
    Autorzy:
    Kornat, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/953772.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Versailles deal
    Polish-Soviet War 1919–20
    Great Britain
    appeasement
    Opis:
    The Polish-Soviet War (1919–20) is one of the key events in the process of implementation of the Versailles order in Eastern Europe. Having saved the Versailles deal, the war gave the nations of Central and Eastern Europe an extremely valuable opportunity, for twenty years, to decide about themselves and build their own nation states on the remnants of three empires, which disintegrated in the aftermath of the geopolitical revolution brought by the Great War (1914–18). From the very beginning, the West did not understand the geopolitical significance of the Polish-Soviet War, seen as a local conflict of two countries, triggered by ‘Polish imperialism’.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2017, 124
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polish-Soviet War in Film and Cinema: A New Perspective Based on the Films For You, O Poland (1920) and Miracle on the Vistula (1921)
    Autorzy:
    Pryt, Karina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953995.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-12
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polish-Soviet war
    national identity
    iconic turn
    GIS
    Jews
    gender
    film
    Opis:
    The Polish-Soviet War, particularly the Battle of Warsaw (13–25 August 1920), soon became a subject of legend and myth. Irrespective of its fundamental political significance, the defeat of the Red Army was glorified as salvation for both Poland and Europe in military, ideological and metaphysical terms. Conducted beyond academia, the narrative was forged mainly by veterans, the Catholic Church and various forms of literature and art. Due to government subsidies, documentary and feature films also conveyed a normative notion of these dramatic events and their participants. This article focuses on cinematic works like Dla Ciebie, Polsko [For You, o Poland, PL 1920], and Cud nad Wisłą [The Miracle on the Vistula, PL 1921] produced in order to commemorate the war between the Poles and the Bolsheviks. Taking the iconic turn, this article scrutinises the cinematic self-portrait of the Polish nation that had already been ‘imagined’ as a bulwark of European culture in the East by earlier literary works. Spotlighting protagonists who were given a place in the pantheon of national heroes, it also asks about those who were denigrated or marginalised like women and Jews. Finally, using quantitative methods and Geographical Information System (QGIS) as a tool, the article juxtaposes the maledominated, ethnically and confessional homogeneous ‘imagined nation’ with the film entrepreneurs and actual cinema audiences characterised by their diversity.
    Źródło:
    Acta Poloniae Historica; 2022, 124; 123-147
    0001-6829
    Pojawia się w:
    Acta Poloniae Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kult Najświętszej Maryi Panny Jazłowieckiej w 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich. Przyczynek do problemu religijności katolickiej w Wojsku Polskim II Rzeczypospolitej
    Autorzy:
    Smoliński, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/686401.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Polish‑Soviet War 1919–1921
    wojna polsko‑sowiecka z lat 1919–1921
    Opis:
    The material presents the history of the 14th Jazłowiecki Uhlans Regiment and its connections with Congregation of the Sisters of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary, at the walls of which in 1919 the unit was fighting the Ukrainians from the Ukrainian Galician Army. In addition, the author has presented its connection with the cult of Virgin Mary in Poland, especially with the worship that the unit was showing to Virgin Mary of Jazłowiec after 1921. Due to the specific history of the 14th Jazłowiecki Uhlans Regiment, the monastery at Jazłowiec and the figure of Blessed Virgin Mary Immaculate Conception played an enormous role in shaping new generations of officers and professional non‑commissioned officers, as well as the conscripts serving in the unit. The Author has thus presented the forms of worship specific for the regiment, as well as the connections it had with the monastery its nuns before 1939.
    W materiale tym ukazano dzieje 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich oraz jego związki z klasztorem Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Jazłowcu, pod murami którego w roku 1919 oddział ten walczył z Ukraińcami z Ukraińskiej Armii Halickiej. Poza tym autor przedstawił także jego związki z kultem maryjnym w Polsce, szczególnie zaś z kultem, jaki po roku 1921 okazywał Matce Boskiej Jazłowieckiej. Z racji specyficznej historii 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich klasztor jazłowiecki oraz znajdująca się tam i otoczona powszechną czcią figura Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia odgrywała ogromną rolę w wychowaniu kolejnych pokoleń oficerów i podoficerów zawodowych oraz poborowych odbywających w pułku służbę wojskową. Autor przedstawił więc specyficzne dla tego pułku formy kultu, a także związki, jakie przed rokiem 1939 łączyły go z klasztorem i rezydującymi tam siostrami.
    Źródło:
    Orientalia Christiana Cracoviensia; 2016, 8
    2450-2936
    2081-1330
    Pojawia się w:
    Orientalia Christiana Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność siedleckiego komitetu wojskowo-rewolucyjnego w sierpniu 1920 roku
    The activity of the revolutionary committee in Siedlce in August 1920
    Autorzy:
    Borek, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488039.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    wojna polsko-sowiecka 1920
    komitety rewolucyjne
    Polish-Soviet war 1920
    revolutionary committees
    Opis:
    The article shows the almost weekly Siedlce occupation by the Red Army in August 1920 and the course of the organization and functioning of the revolutionary committee in this city. After the evacuation of Polish troops from the Bug river on the southern Podlasie entered the Red Army, whose task was: establishment of communist structures in each of the affected villages, farm and factory. County, city, municipal, homestead, and factory revolutionary committees designated by the Red Army had the character of civil-military, and directly subordinate to the Revolutionary Military Council was the army, operating in the area. Most members of the revolutionary committees on occupied territories were Jews, especially activists of Bund and Poalej Zion, with whom entering to ethnically Polish lands Soviets could easily communicate in Russian language. Short-term occupation of the Siedlce by the Red Army ended with the start of the Polish counteroffensive from Wieprz river in 16th August, 1920. The activities of Soviet power in this city did not result in major changes in the political and economical cases, and the attempt to raise the Polish population to the idea of communism was completely failed.
    Źródło:
    Komunizm: system – ludzie - dokumentacja; 2014, 3; 3-20
    2299-890X
    Pojawia się w:
    Komunizm: system – ludzie - dokumentacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Why During the Polish-Bolshevik War Did Soviet Propaganda Discourse Dominate European Public Opinion?
    Autorzy:
    Leinwand, Aleksandra Julia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954003.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-12
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polska
    Bolshevik Russia
    Great Britain
    Polish-Soviet War 1919–20
    propaganda
    Western public opinion
    Opis:
    In 1919–20, a war took place between two states that had emerged at the end of the Great War: Soviet Russia and the reborn Republic of Poland. It was a clash of widely different legal, political, and ideological systems. The conflict took place not only on the military and diplomatic planes but also within propaganda. Upon taking power in Russia, the Bolsheviks, in their official speeches, presented themselves to the world as the defenders of peace and the sovereignty of all nations; the imperial aspirations of Soviet Russia were hidden under the slogans of a world revolution that would liberate oppressed peoples. The military and ideological conquest began with a concentrated focus on neighbouring countries, including Poland. At the same time, a suggestive propaganda message was sent to the West, setting out the course of events from Moscow’s point of view.
    Źródło:
    Acta Poloniae Historica; 2022, 124; 35-70
    0001-6829
    Pojawia się w:
    Acta Poloniae Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A New Order in Central and Eastern Europe: Polish-Soviet Negotiations and the Peace of Riga (1920–1921)
    Autorzy:
    Wołos, Mariusz
    Leszczuk, Tomasz
    Puchalski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1287156.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    Treaty of Riga
    Treaty of Versailles
    Polish-Soviet War
    Soviet Russia
    Central and Eastern Europe
    international relations
    diplomacy
    Opis:
    The aim of this article is to discuss the current state of research and published sources on the Polish-Soviet negotiations and treaty that put an end to the armed conflict of 1918/1919–1920. It emphasises the significance of the peace treaty signed on 18 March 1921 in Riga for the resetting of relations between countries in Central and Eastern Europe after the First World War. The text puts forward a thesis – widely accepted in Polish historiography but basically overlooked by Western and Russian historians – that the Treaty of Riga constituted the completion and fulfilment of the European order, the most important element of which was the Treaty of Versailles and subsequent peace treaties; therefore, the term ‘Versailles-Riga Order’ is used. It outlines the attitudes of European superpowers and those of the countries of Central and Eastern Europe and of the representatives of the Russian White Movement towards the issues raised during the negotiations in Riga, especially with regards to the shape of the border between the Republic of Poland and Soviet Russia. The article also discusses the objectives, diplomatic tactics and composition of the Polish and Soviet delegations. It points out that the negotiations in Riga were sort of a testing ground for both the Polish and Soviet parties. Moreover, the most important provisions of the peace treaty are discussed from a broad perspective, as well as the methods of their implementation in the following years, namely the issue of establishing the Polish-Soviet border, financial settlements and liabilities, reclaiming cultural heritage, and – last but not least – the repatriation of populations to Poland, Russia and Soviet Ukraine.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2021, 86, 2; 97-124
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Białoruska Komisja Wojskowa: powstanie i działalność (1919-1921)
    The Belarusian Military Commission: Establishment and Activities (1919–1921)
    Autorzy:
    Grzybowski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2156649.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Wojna polsko-sowiecka
    Wojsko Polskie
    Białorusini
    Białoruska Komisja Wojskowa
    Polish-Soviet war
    Polish Army
    Belarusians
    Belarusian Military Commission
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 137-152
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bezpieczeństwo mieszkańców Galicji Wschodniej w latach 1918–1921
    Security of civilians in East Galicia in the years 1919–1921
    Autorzy:
    Roguski, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/546971.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Galicja Wschodnia
    bezpieczeństwo wewnętrzne
    wojna polsko-sowiecka
    wojna polsko-ukraińska
    East Galicia
    internal security
    Polish-Soviet war
    Polish-Ukrainian war
    Opis:
    Tematem artykułu jest stan bezpieczeństwa ludności Galicji Wschodniej w latach 1918– 1921 (od rozpoczęcia walk polsko-ukraińskich w listopadzie 1918 r. do zakończenia wojny polsko-sowieckiej w roku 1921). Autor porusza w nim zagadnienia stosunku Wojska Polskiego do ludności cywilnej regionu, dostępu do nielegalnej broni i analizuje wpływ sytuacji wewnętrznej Galicji Wschodniej na rozwój pospolitej przestępczości. Pod koniec 1918 r. i w roku 1919 Galicja Wschodnia była areną wojny polsko-ukraińskiej. W czasie kontrofensywy Armii Czerwonej latem 1920 r. Galicja Wschodnia znalazła się pod okupacją sowiecką, co w znacznym stopniu wpłynęło na postawy zamieszkującej ją ludności cywilnej. Część mieszkańców podjęła współpracę z Armią Czerwoną i bolszewikami, tworząc kolaboracyjną komunistyczną administrację. W tekście autor przedstawia wpływ toczących się w Galicji Wschodniej działań wojennych na codzienną egzystencję ludności cywilnej, życie na zapleczu frontu i migracje ludności. Skupia się przede wszystkim na wpływie stacjonujących tam jednostek wojskowych na region. Zwraca też uwagę na przypadki specyficznej przestępczości związanej z działaniami wojennymi, jaką była wzmożona działalność band rabunkowych. Autor nie opisuje przebiegu działań militarnych wojny polsko-ukraińskiej i wojny polsko-sowieckiej na obszarze Galicji Wschodniej, ponieważ do tych zagadnień istnieje obszerna literatura.
    The subject of this paper is the state of security of civilians in West Galicia in the years 1918–1921 (from the beginning of Polish-Ukrainian struggle in November 1918 to the end of the Polish-Soviet war in 1921). The author discusses the attitude of the Polish Army to the civilians in this region, access to illegal weapon by civilians, and the impact of the internal situation in the region on the increasing rate of common crime. During the Soviet counteroffensive in the summer 1920, East Galicia found itself under Soviet occupation, which had a considerable impact on the attitudes of civilians. Some started to cooperate with the Red Army and the Bolsheviks, and formed a collaborative communist civil administration. In the text, the author attempts to present the impact of hostilities in Eastern Galicia on the existence of civilians, life in the background of the front line and the movement of the population. He will focus on the impact of military units stationed in the region, and will pay attention to cases of specific crime related to warfare, which was the stronger activity of robber bands. The author does not describe the course of military operations of the Polish-Ukrainian war and the Polish-Soviet war in Eastern Galicia, because there is ample literature on these issues. He draws attention to selected aspects of the issues raised, which are the starting point for further research.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2020, 15, 2; 91-112
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Osterwa na froncie
    Osterwa at the Front
    Autorzy:
    Hernik Spalińska, Jagoda
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32068871.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Juliusz Osterwa
    Reduta
    Roman Dmowski
    Narodowa Demokracja
    wojna polsko-bolszewicka
    Stefan Żeromski
    National Democracy
    Polish-Soviet war
    Opis:
    Tekst dotyczy lat 1919–1920, czasu odzyskania przez Polskę niepodległości i wojny polsko-bolszewickiej, który z przyczyn cenzuralnych był skrótowo omawiany w literaturze poświęconej Juliuszowi Osterwie i Reducie, chociaż zarówno Osterwa, jak i jego zespół byli w tę wojnę zaangażowani. Autorka próbuje odtworzyć warunki społeczno-polityczne, w jakich twórca Reduty otwierał teatr w 1919. Skupia się na tym, jak stan wojny ze wszystkimi sąsiadami Polski wpływał na dyskusje na temat zadań teatru. Opisuje również związki intelektualne Osterwy ze Stefanem Żeromskim i Wincentym Lutosławskim, którzy pozostawali wówczas w orbicie myśli Romana Dmowskiego, ideologa Narodowej Demokracji. Na tej podstawie stawia tezę, że w latach 1919–1920 myślenie Osterwy o scenie narodowej i powinnościach „nowoczesnego Polaka” było bliskie endeckim ideom, Reduta zaś – w pierwszych miesiącach swej działalności – była dla środowisk prawicowych nadzieją na odnowienie polskiego teatru.
    The article concerns the years 1919 and 1920, the time of Poland’s newly regained independence and the Polish-Bolshevik war. Due to censorship, this period used to be mentioned only briefly in literature on Juliusz Osterwa and the Reduta theatre even though the director and his ensemble were involved in this war. The author attempts to reconstruct the socio-political conditions in which the founder of Reduta opened his theatre in 1919. She focuses on how Poland’s being at war with all its neighbours had an influence on the discussions about the tasks of the theatre. She also describes Osterwa’s intellectual engagements with Stefan Żeromski and Wincenty Lutosławski, who at the time were close to the philosophy of Roman Dmowski, the ideologist of National Democracy. Based on these facts, she argues that between 1919 and 1920 Osterwa’s thinking about national theatre and the duties of the “modern Pole” was akin to ND ideals, and that in the first months of Reduta’s activity, right-wing circles saw it as a chance for the renewal of Polish theatre. (Transl. Z. Ziemann)
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 2; 153-178
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z dziejów wojny polsko-sowieckiej. Uwagi na temat książki: Karol Taube, Figle diablika błot pińskich: ze wspomnień marynarza, ed. i red. Artur Gajewski, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim 2018
    From the history of the Polish-Soviet War. Comments on Karol Taube’s book Figle diablika błot pińskich: ze wspomnień marynarza [Mischief of the imp of the Pinsk Marshes: a sailor’s memoirs], ed. Artur Gajewski, Napoleon V, Oświęcim 2018, p. 94
    Autorzy:
    Michliński, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1397858.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Karol Taube
    Flotylla Pińska
    wojna polsko-bolszewicka
    wyprawa kijowska
    wspomnienia
    Pinsk Flotilla
    Polish-Soviet War
    Kiev Offensive
    memoirs
    Opis:
    Wojna polsko-sowiecka miała bezpośredni i ostateczny wpływ na kształt granic II RP. Wyjątkowo specyficznym teatrem działań wojennych był Front Poleski. Ze względu na słabo rozwiniętą infrastrukturę drogową i kolejową, a także skomplikowaną sieć rzek, bagien i mokradeł działania prowadzone były na rzekach – głównie na Pinie, Prypeci, Dnieprze oraz ich dorzeczach. Bezpośrednim uczestnikiem działań na tzw. Morzu Pińskim był por. mar. Karol Taube, który swe wspomnienia z wojny 1919 i 1920 r. zawarł w książce pt. Figle diablika błot pińskich: ze wspomnień marynarza.
    The Polish-Soviet War largely determined the borders of Second Polish Republic. One of the conflict’s fronts, the Poleski Front, was an especially unique theatre of war. Owing to its poor railway and road infrastructure, as well as its complex ecosystem of rivers, marshes and wetlands, the warfare was primarily riverine – taking place on Pina, Pripyat, Dnieper and their tributaries. Sub-Lieutenant Karol Taube, a direct combatant in the military operations on the so-called “Pina Sea”, provided an account of the 1919–1920 war in his book Figle diablika błot pińskich: ze wspomnień marynarza [Mischief of the imp of the Pinsk Marshes: a sailor’s memoirs].
    Źródło:
    Studia Podlaskie; 2020, 28; 267-277
    0867-1370
    Pojawia się w:
    Studia Podlaskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kryzys transportu kolejowego na Froncie Litewsko-Białoruskim od listopada 1919 do lutego 1920 i jego zażegnanie
    The crisis of railway transport on the Lithuanian-Belarusian Front November 1919 to February 1920 and his end
    Autorzy:
    Odziemkowski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084952.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    Polish-Soviet War
    Lithuanian-Belarusian Front
    railway transport
    Polish Armed Forces
    wojna polsko-bolszewicka
    Front Litewsko-Białoruski
    transport kolejowy
    Wojsko Polskie
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest roli i znaczeniu transportu kolejowego podczas wojny Polski z Rosją bolszewicką w 1919 i 1920 roku. Autor koncentruje się na braku odpowiedniego taboru oraz problemach organizacyjnych w funkcjonowaniu transportu kolejowego odpowiadającego za dostarczanie żołnierzy oraz zaopatrywanie materiałowe walczących na Froncie Litewsko-Białoruskim wojsk polskich.
    The article regards the role and importance of railway transportation during the Polish-Bolshevik War in 1919 and 1920. The author draws attention to insufficient rolling stock and organizational problems in the functioning of railway transport responsible for the material and soldier supplies of Polish troops fighting on Lithuanian-Belarusian Front.
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2018, 2(9); 137-149
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Dirty War: The Armed Polish-Lithuanian Conflict and its Impact on Nation-Making in Lithuania, 1919–23
    Autorzy:
    Balkelis, Tomas
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/601549.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polish-Lithuanian War
    Soviet-Polish War
    violence
    paramilitarism
    ethnic conflict
    nation-making
    Opis:
    This article discusses the armed Polish-Lithuanian conflict during 1919–23. It flared in May 1919 when the first open clash between Lithuanian and Polish troops took place. It gradually escalated into an undeclared war and lasted until late November 1920 when, in Kaunas, both sides agreed to stop fighting along the neutral zone established by the League of Nations. However, there was no final peace agreement signed, only a truce, and low-scale paramilitary violence continued unabated in the neutral zone until as late as May 1923. The author argues that the conflict involved various paramilitary formations which terrorised the civilians in the disputed borderland. For the Lithuanian government, the war against Poland provided an opportunity for total mobilization of the Lithuanian society. The fact that, during the entire interwar period, the conflict remained open-ended, ensured that the paramilitary structures and military laws that emerged during it would remain in place for much longer.
    Źródło:
    Acta Poloniae Historica; 2020, 121
    0001-6829
    Pojawia się w:
    Acta Poloniae Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Polish Army Ghetto: The Internship of Jewish Soldiers in Jabłonna in 1920
    Autorzy:
    Henschel, Christhardt
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953999.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-12
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polish-Soviet War (1919–21)
    Battle of Warsaw (1920)
    Polish-Jewish relations
    Polish Armed Forces (1918–39)
    anti-Semitism
    anti-Jewish violence
    Opis:
    At the height of the Polish-Soviet War in August 1920, the Polish army interned thousands of its Jewish soldiers at Jabłonna near Warsaw. Although the internees were released after several weeks, the events gave rise to numerous domestic and foreign policy debates and shaped Polish-Jewish relations in the years to come. ‘Jabłonna’ stands pars pro toto for the problems of the Polish state and Polish society in dealing with a heterogeneous population at the beginning of the interwar period. In recent decades, the events surrounding the internment have been taken up and contextualised sporadically by historians and publicists, but usually without them having made recourse to the available archival sources.
    Źródło:
    Acta Poloniae Historica; 2022, 124; 71-104
    0001-6829
    Pojawia się w:
    Acta Poloniae Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    France and the Treaty of Riga: The Problem of Guaranteeing the Eastern Border of Poland
    Autorzy:
    Dessberg, Frédéric
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27311708.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    diplomacy
    Polish-soviet war
    Polish eastern borders
    Quai d’Orsay
    peace negotiation
    dyplomacja
    wojna polsko-sowiecka
    polskie granice wschodnie
    negocjacje pokojowe
    Opis:
    Seen from Paris, the Treaty of Riga brought a welcome end to the Soviet-Polish war and completed the drawing of Europe’s new borders. However, there remained no guarantee of stability in Eastern Europe. From 1918, successive French governments supported a ‘strong Poland’ to further their strategic aims in Europe. But both French and Polish diplomatic archives reveal the crux of the problem: the Treaty of Riga could sow the seeds of future con‑icts with Russia (still considered a European power). Moreover, the events of the early 1920s jeopardized the relationship between Poland and Lithuania. For these reasons France remained unwilling to guarantee the boundaries that issued from the Treaty of Riga and was similarly reluctant to support Warsaw’s regional plans.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2022, 14; 170-183
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kwestia zaopatrzenia inwalidów wojennych z byłej Ukraińskiej Republiki Ludowej w II Rzeczpospolitej w latach 1921–1927
    Autorzy:
    Święch, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1401321.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    wojna polsko-bolszewicka
    II Rzeczpospolita
    Ukraińska Republika Ludowa
    ukraińscy inwalidzi wojenni
    Polish-Soviet war
    Second Polish Republic
    the Ukrainian People’s Republic
    Ukrainian war invalids
    Opis:
    Głównym celem artykułu jest analiza problematyki dotyczącej zaopatrzenia inwalidów wojennych z byłej Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL), którzy walczyli u boku Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu działań wojennych wraz z innymi żołnierzami URL zostali oni internowani w Polsce. Po likwidacji obozów internowania w 1924 r. znaleźli się w trudnej sytuacji. Jednak dopiero w 1927 r. zrównano ich w prawach z polskimi inwalidami wojennymi. Niniejszy artykuł ukazuje proces legislacyjny, który doprowadził do wydania rozporządzenia w tej sprawie. Ukazuje również motywy, jakimi kierowały się polskie władze.
    The main purpose of the article is to analyze the issues regarding the supply of war invalids from the former Ukrainian People’s Republic who fought alongside the Polish Army in the Polish-Soviet war. Aft er the end of hostilities, they were interned in Poland along with other soldiers of the Ukrainian People’s Republic. After the liquidation of internment camps in 1924, they found themselves in a diffi cult situation. However, it wasn’t until 1927 that they were equated with Polish war invalids. This article shows the legislative process that led to the issue of a regulation on this matter. It also shows the motives of the Polish authorities.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2020, 23; 55-69
    1733-0335
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zapomniany „biały kruk”. Ukraina w myśli Mariana Kamila Dziewanowskiego (1913-2005)
    The Forgotten “Rare Bird”. Marian Kamil Dziewanowski’s Vision of Ukraine
    Autorzy:
    Avramchuk, Oleksandr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2156702.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Marian Kamil Dziewanowski
    myśl polityczna
    prometeizm
    federalizm
    wojna polsko-bolszewicka
    Józef Piłsudski
    Ukraina
    political thought
    Prometheism
    federalism
    Polish-Soviet war
    Ukraine
    Opis:
    W najnowszej historii stosunków polsko-ukraińskich istniała kategoria aktywnych rzeczników porozumienia, których Iwan Kedryn-Rudnycki określił mianem „białych kruków”. Użył tego sformułowania w odniesieniu do polskich intelektualistów, dziennikarzy i polityków, którzy byli sceptycznie nastawieni wobec polityki narodowościowej II Rzeczypospolitej, krytykowali asymilacyjne zapędy jej rządu i brak realizmu w stosunku do mniejszości narodowych. Publicysta miał na myśli przede wszystkim Leona Wasilewskiego, Stanisława Paprockiego, Olgierda Górkę, Tadeusza Hołówkę i Jerzego Giedroycia, zajmujących wobec spraw ukraińskich przychylne stanowisko. Osobną grupę międzywojennych „białych kruków” stanowili zdaniem Kedryn-Rudnyckiego ci, którzy, jak choćby Stanisław i Jerzy Stempowscy, urodzili się na Ukrainie prawobrzeżnej, a wraz z zakończeniem wojny polsko-bolszewickiej musieli przenieść się do Polski. Zachowali jednak głęboki sentyment do ukraińskiej kultury i wspierali dążenie Ukraińców do politycznego uniezależnienia się od Rosji2.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2022, 39, 1; 333-355
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wojenne losy Wacława Policzkiewicza (1896–1920)
    Wartime Life of Wacław Policzkiewicz (1896–1920)
    Autorzy:
    Surmacz, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2028269.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Wacław Policzkiewicz
    organizacja harcerska
    edukacja
    POW
    wojna polsko-sowiecka
    groby żołnierzy
    scouting organisation
    education
    Polish Military Organisation
    the Polish-Soviet War
    soldiers’ graves
    Opis:
    Wacław Policzkiewicz (1896–1920), syn lubelskiego przemysłowca, uczeń prywatnego gimnazjum męskiego zwanego Szkołą Lubelską, student Politechniki Warszawskiej, harcerz i członek POW oraz Narodowej Organizacji Młodzieży, żołnierz Wojska Polskiego. Podczas służby w 1. Pułku Piechoty Legionów brał udział we wszystkich walkach oddziału. Zginął podczas ofensywy kijowskiej 13 czerwca 1920 r. w Borodiance koło Żytomierza. Mimo starań najbliższej rodziny jego prochy nie zostały sprowadzone do Lublina. Został pośmiertnie awansowany do stopnia porucznika i odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy. Rodzina przechowywała pamiątki po młodym żołnierzu, uczestniku walk o niepodległość i granice odrodzonego państwa polskiego.
    Wacław Policzkiewicz (1896–1920), a son of industrialist from Lublin, a pupil of the private male junior high school referred to as the Lublin School, a student of the Warsaw University of Technology, a scout and member of the Polish Military Organisation and the National Youth Organisation, a soldier of the Polish Army. While serving in the 1st Legions Infantry Regiment he took part in all the fights of the unit. He died during the Kiev Offensive on the 13th of June 1920 in Borodianka near Zhytomyr. Despite the efforts of his closest family, his ashes were not brought back to Lublin. He was posthumously promoted to the rank of lieutenant and awarded with the War Order of Virtuti Militari 5th Class. The family kept memorabilia of the young soldier, participant in the fight for the independence and the Polish State border.
    Źródło:
    Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2020, 23; 33-53
    2450-6796
    Pojawia się w:
    Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Członkinie Ochotniczej Legii Kobiet – ich postawy i zasługi w latach 1918–1922
    Attitudes and Contributions of the Members of the Voluntary League of Women, 1918–1922
    Autorzy:
    Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2168176.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    I wojna światowa
    wojna polsko-sowiecka
    wojna polsko-ukraińska
    Ochotnicza Legia Kobiet
    wojskowa służba kobiet
    World War I
    Polish-Soviet War
    Polish-Ukrainian War
    Volunteer Legion Women’s
    military service women
    Opis:
    Ochotnicza LigaKobiet was the first regular military formation feminine on Polish soil, which was created in 1918. During the Polish-Ukrainian struggle for Lwów. A year later, during the Polish-Soviet War, he founded OLK 2 in Vilnius. The growing threat of the Soviet Union meant that in 1920. Formation was reorganized and in August this year took part in the Battle of Warsaw. Portrait collective members OLK both representatives of the officers, as usual serial – Sentinel, courier or administrative workers. For obvious reasons, the most famous were the first of these, which often continued its operations after the termination of formation – in the interwar period, and later during World War II. These include the, m.in.: the initiator and founder of OLK – Lt.-Col. Aleksandra Zagorska, see. Wanda Gertz – commander of the Legion of Vilnius, Sec. Irena Jędrychowska – Battalion commander OLK in Poznan, Sec. Maria Chojecka – battalion commander campaign administrative OLK in Warsaw, Lieutenant. Halina Kowalska – commander OLK branch in Grudziądz.A large part of the representatives of officers OLK was educated and came from landowning families or intellectual, where the cultivated tradition of independence. They were also often involved in the work of independence before the outbreak of World War I, and thus represented by patriotic attitudes they have been shaped before joining OLK. As a result, in the course of military service, they were characterized by a special commitment and often were successful. Their achievements were appreciated by giving them badges and managerial functions. It is worth noting that the decorations and received praise not only representatives of the officers, but also non-commissioned officers or serial, which were also exemplary soldiers.In conclusion, we can say that the period of operation of OLK was an important step in the military participation of women, and even though the formation was liquidated, gained by its members experience became a vehicle for the development of the movement of military training of women in the interwar period.
    Źródło:
    Polish Biographical Studies; 2016, 4; 7-23
    2353-9291
    Pojawia się w:
    Polish Biographical Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działania bojowe pułku Korpusu Ochrony Pogranicza „Czortków” 17 września 1939 roku
    The Fights of the “Czortkow” Regiment of the Polish Border Protection Corps on 17 September 1939
    Autorzy:
    Rukkas, Andrij
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/478076.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    wojna polsko-sowiecka w 1939 r.
    wrzesień 1939 r.
    inwazja sowiecka
    pułk „Czortków”
    Korpus Ochrony Pogranicza
    Polish-Soviet War 1939
    September 1939
    Soviet invasion
    “Czortkow” Regiment
    Border Protection Corps
    Opis:
    W przededniu II wojny światowej brygada „Podole” Korpusu Ochrony Pogranicza patrolowała granicę z ZSSR na odcinku ok. 203,5 km i granicę z Rumunią na odcinku 112,9 km. W ramach mobilizacji wojsk polskich w sierpniu 1939 r. siły brygady zostały zmniejszone, w konsekwencji czego została ona przekształcona w pułk „Czortków”, złożony z trzech batalionów granicznych. W dniu 17 września bataliony zostały zaatakowane przez znacznie liczebniejsze oddziały radzieckie. Mimo zdecydowanej przewagi pod względem liczebności polska służba graniczna stawiła zbrojny opor. Znalazłszy się w rozpaczliwej sytuacji, wszystkie pozycje pułku ochrony pogranicza otworzyły ogień przeciw atakującym, którzy ponieśli szereg ofiar. W obliczu przewagi wroga polscy żołnierze zostali jednak zmuszeni do odwrotu. Część pozycji stawiała zażarty opor przez kilka godzin, unieruchamiając dzięki temu znaczne siły nieprzyjaciela. Polskie oddziały ochrony pogranicza zdołały utrzymać swoje pozycje przez dłuższy czas wyłącznie na tych obszarach, gdzie regularne wojska radzieckie nie przekroczyły granicy. Po pierwszym dniu zaciekłej walki z wojskami sowieckimi pułk „Czortków” przestał w zasadzie istnieć jako zorganizowany oddział wojskowy, ponieważ przeważająca większość jego członków została zabita lub wzięta do niewoli. Jedynie dwie kompanie oddzielone od głównych sił na obszarze międzyrzecza Zbrucza i Dniestru zdołały wycofać się do Rumunii.
    On the eve of the Second World War, the “Podole” Brigade of the Border Protection Corps guarded approximately 203.5 km of the Polish border with the USSR and 112.9 km of the Polish border with Romania. During the mobilisation of the Polish Army in August 1939, the brigade’s strength was reduced and as a result it was reorganised into the “Czortkow” Regiment, which consisted of three border battalions. On 17 September, the battalions were attacked by Soviet troops of much larger numbers. Despite the enormous numerical superiority, the Polish border guards continued an armed resistance. Having found themselves in a desperate situation, all the regiment’s border guard posts opened fire on invaders, resulting in causalties. However, under the pressure of the enemy’s superiority, the Polish soldiers were forced to retreat. Some posts resisted fiercely for several hours, thus immobilising considerable enemy forces. Only in those areas where regular Soviet troops did not cross the border, the Polish guards remained in their positions for a longer period of time. Thus, after the first day of tense battles with the Soviet troops, the “Czortkow” Regiment actually ceased to exist as an organised military unit, since the overwhelming majority of the personnel was destroyed or captured. Only two companies, cut off from the main forces in the interfluve of the Zbruch and Dniester rivers, were able to retreat to Romania.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2019, 34; 151-179
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Militarne i społeczne aspekty wojny 1920 roku na Mazowszu Północno- Wschodnim
    The military and social aspects of the of the 1920 war in North-Eastern Mazovia
    Autorzy:
    Szczepański, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2168098.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Polish-Soviet War 1920
    North-Eastern Mazovia
    Battle of Warsaw 1920
    Wojna polsko-sowiecka 1920 r.
    Bitwa Warszawska 1920 r.
    Mazowsze Północno-Wschodnie
    Opis:
    In the first half of August 1920, the territories of north-eastern Mazovia were the site of fierce retreat fighting. They inhibited the impetus of the offensive of the troops of the Soviet Western Front by Mikhail Tukhachevski, giving the Commander- in-Chief Józef Piłsudski time to regroup the troops of the Polish Army before the battle that determined the further existence or collapse of the reborn Polish state. In the last phase of the Battle of Warsaw in north-eastern Mazovia, most of the Red Army units were broken up. This article also describes the position of individual layers of local society towards the Bolshevik threat, its attitude during the short-lived, but tragic consequences of the Bolshevik occupation. It also signals the anti-state attitudes of a small part of the population of the region in question, cooperating with the invading Red Army troops.
    W pierwszej połowie sierpnia 1920 r. ziemie północno-wschodniego Mazowsze były miejscem zaciętych walk odwrotowych. Zahamowały one impet ofensywy wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego, dając czas Naczelnemu Wodzowi Józefowi Piłsudskiemu na przegrupowanie oddziałów Wojska Polskiego przed bitwą decydującą o dalszym istnieniu lub upadku odrodzonego państwa polskiego. W ostatniej fazie Bitwy Warszawskiej na północno-wschodnim Mazowszu doszło do rozbicia większości oddziałów Armii Czerwonej. Niniejszy artykuł charakteryzuje także stanowisko poszczególnych warstw miejscowego społeczeństwa wobec bolszewickiego zagrożenia, jego postawy podczas krótkotrwałej, ale tragicznej w skutkach bolszewickiej okupacji. Sygnalizuje też postawy antypaństwowe niewielkiej części społeczeństwa omawianego regionu, współpracującej z wkraczającymi oddziałami Armii Czerwonej.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2020, Zeszyt, XXXIV; 11-38
    0860-9608
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomoc państwa węgierskiego dla Polski w 1920 roku
    The Hungarian state’s help for Poland in 1920
    Die dem Polen vom ungarischen Staat im Jahre 1920 geleistete Hilfe
    Autorzy:
    Uwijała, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/666171.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    wojna polsko‑bolszewicka, Węgry, pomoc, transporty wojskowe, stosunki polsko‑węgierskie, materiał wojenny, broń, amunicja
    Polish-Soviet war, Hungary, aid, military transports, Polish-Hungarian relations, army materiel, weaponry, ammunition
    Opis:
    Artykuł dotyczy zagadnienia relacji polsko‑węgierskich w czasie wojny Polski z Rosją bolszewicką, ze szczególnym uwzględnieniem pomocy udzielonej Polsce przez państwo węgierskie w 1920 roku, czyli w okresie największego zagrożenia bolszewickiego wiszącego nad niepodległością Rzeczypospolitej. W tekście przedstawiono szeroki zakres pomocy, jakiej państwo węgierskie udzieliło Polsce, oraz wskazano motywacje i cele polityczne przyświecające Węgrom w zakresie wspierania walki i polityki odrodzonego państwa polskiego. Najważniejszym elementem pomocy węgierskiej były dostawy broni i amunicji wyprodukowanej na Węgrzech oraz pomoc w organizowaniu transportu zakupionych przez Polskę na zachodzie Europy materiałów wojskowych, w tym broni, amunicji i sprzętu wojskowego. W tekście zawarto istotne informacje na temat ilości oraz rodzaju materiału wojskowego dostarczonego Polsce przez Węgry, a także na temat organizacji w 1920 roku kolejowego transportu materiału wojennego przez terytorium węgierskie i rumuńskie do Polski, walki ochotnikówwęgierskich w szeregach Wojska Polskiego oraz prób wprowadzenia w życie węgierskiej koncepcji nawiązania bliższego sojuszu z Polską. Opisano również geopolityczne uwarunkowania, w jakich pomoc węgierska była Polsce udzielana.
    Źródło:
    Wieki Stare i Nowe; 2018, 13, 18; 184-205
    1899-1556
    2353-9739
    Pojawia się w:
    Wieki Stare i Nowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działania propagandowo-dezintegracyjne „Wojskówki” KPRP w Wojsku Polskim na przełomie lat 1919/1920
    The Disintegrating Actions of the Communist Party of Poland in the Polish Army at the turn of 1919 and 1920
    Пропагандистская и дезинтеграционная деятельность «Военки» КРПП в польской армии на рубеже 1919–1920 гг.
    Autorzy:
    Miodowski, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/953435.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    communist propaganda
    the disintegrating activities in the Polish Military
    the internal front of the Polish–Soviet War
    коммуническая пропаганда (распад польской армии)
    внутренный фронт польско-большевитской войны
    Opis:
    In the months preceding the 1920 Kiev Operation, the Communist Party of Poland intensified the disintegrating activities in the Polish Military. The action had already been undertaken a year before. Provoking the anti-war atmosphere in the ranks of soldiers could have sabotaged not only Polish offensive plans but also could have spoilt a defensive campaign in case the Soviet Army invaded Poland. Incapacitation of an enemy before a decisive attack was the core of disintegrating actives led by Polish communists at the turn of 1919 and 1920. Pacific attitude manifested by a part of soldiers, as well as internal dissensions between them and officers usually against their social background were suitable factors to arrange hostile actions. Skilful use of those circumstances facilitated revolutionary indoctrination the process of disintegration of the Polish army fanned by communist agitation was gradually developing despite of battles won by the Polish during the Kiev offensive. The situation went even worse while the Polish troops were retreating. The tendency changed dramatically after the successful Battle of Warsaw (1920).
    За несколько месяцев до киевского выезда Коммунистическая Рабочая Партия Польши активизировала пропагандистско-дезинтеграционную деятельность, которая велась около года в отделениях польской армии. Призывы в солдатских рядах к антивоенным настроениям на практике могли не только разрушить польские наступательные планы, а также привести к дезорганизации оборонительных действий в случае агрессии Красной армии на Польшу. Обезоруживание противника еще перед решающим боем было очень важным шагом для польских коммунистов на рубеже 1919–1920 гг. в их пропагандистско-дезинтеграционной деятельности. Благоприятными факторами в их проведении были пацифистские проявления у некоторых солдат, так и разногласия между солдатами и офицерами, которые имели место чаще всего на социальном фоне.
    Źródło:
    Studia Podlaskie; 2014, 22; 25-42
    0867-1370
    Pojawia się w:
    Studia Podlaskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podpułkownik Józef Konstanty Olszyna-Wilczyński w kampanii łotewskiej (grudzień 1919 - luty 1920 roku)
    Lieutenant colonel Józef Olszyna-Wilczyński in Latvian campaign (december 1919 - february 1920)
    Autorzy:
    Jaskulski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/348049.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
    Tematy:
    Olszyna-Wilczyński Józef
    wojna polsko-rosyjska 1919-1920
    Dyneburg
    operacja "Zima" 1920
    Łotwa
    Polish-Soviet War of 1919-1920
    Daugavpils
    Operation Winter of 1920
    Latvia
    Opis:
    W prezentowanym materiale przedstawiono postać ppłk. Józefa Olszyny-Wilczyńskiego w kampanii polsko - łotewskiej, przeprowadzonej zimą 1920 r. Wówczas oficer ten sprawował dowództwo 3 Brygady Piechoty Legionów i jednocześnie, w zastępstwie, 1 Brygady Piechoty Legionów w 1 Dywizji Piechoty Legionów gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. Ppłk Olszyna-Wilczyński w kampanii tej dowodził Grupą Przełomową, która wykonała główne uderzenie. W dniu 3 stycznia zdobył Dyneburg. Na początku drugiej dekady stycznia gen. Rydz-Śmigły oddał pod jego rozkazy łotewską Grupę ppłk. J. Puri?ša. Za kampanię polsko - łotewską, przeprowadzoną w bardzo trudnych warunkach, otrzymał dobre oceny od dowódcy dywizji, gen. Rydza-Śmigłego i dowódcy Frontu Litewsko - Białoruskiego gen. Stanisława Szeptyckiego. Za opanowanie Dyneburga na wniosek płk Stefana Dęba-Biernackiego został odznaczony po raz drugi Krzyżem Walecznych. Na początku lutego 1926 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zezwolił mu na przyjęcie i noszenie łotewskiego krzyża Lacplesis (Pogromca Niedźwiedzia) III kl. Działania na Łotwie były pierwszą operacją, w której wziął udział ppłk Olszyna-Wilczyński po przyjęciu do Wojska Polskiego. Dał się w nich poznać jako dobry dowódca i organizator. Jego walory dowódcze zostały docenione przez przełożonych i wykorzystane w dalszej walce przeciwko armii bolszewickiej Rosji m.in. w operacji kijowskiej (kwiecień - maj 1920 r.).
    The article introduces Lieutenant Colonel Józef Olszyna-Wilczyński in the Polish and Latvian campaign conducted in winter 1920. Then, this officer commanded 3 Infantry Brigade Legions and at the same time as was Acting Commander of 1 Infantry Brigade Legions and Infantry Division, which belonged to Edward Rydz-Śmigły. During this campaign Lt. Col. Olszyna-Wilczyński commanded Grupa Przełomowa (the Breakthrough Group), which mainly carried out attacks. On 3 January he conquered Daugavpils. In the first ten days of January Gen. Rydz-Śmigły gave J. Puri?ša`s Latvian Group under Lt. Col. Olszyna-Wilczyński's command. For the Polish and Latvian campaign, conducted under very harsh conditions, he was held in high regard by the division commander Gen. Rydz-Smigly and the commander of the Lithuanian and Belarusian Front Gen. Stanislaw Sheptytsky. For conquering Daugavpils, at Stefan Dąb-Biernacki's request, he was decorated second time with the Cross of Valour. At the beginning of February 1926, the President of the Republic of Poland permitted him to accept and wear the Latvian Cross Lacplesis (Bear Slayer) Class III.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki; 2012, 1; 216-237
    1731-8157
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Soviet propaganda and the independent Polish state
    Autorzy:
    Leinwand, Aleksandra Julia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950446.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polska
    Rosja
    niepodległość
    rewolucja 1917
    wojna polsko-sowiecka 1919-1920
    propaganda bolszewicka
    Polska
    Russia
    independence
    revolution of 1917
    Polish-Soviet War 1919–1920
    Bolshevik propaganda
    Opis:
    The article presents the establishment of the independent Polish state in 1918 in the light of Soviet propaganda. Its starting point are the most important diplomatic documents and propaganda acts addressed to Poles or relating to the matter of Poland’s independence, issued by the partitioning powers (Germany, Austria-Hungary, Russia) and the USA during the Great War. Following the Bolshevik revolution of 1917, the authorities of the newly formed state-Soviet Russia-had to adopt a stance towards reborn Poland. The author analyses selected diplomatic and propaganda texts and “products” of artistic propaganda related to the subject of the independent Polish state.
    Artykuł ukazuje powstanie niepodległego państwa polskiego w 1918 r. w oświetleniu propagandy sowieckiej. Punktem wyjścia są najważniejsze dokumenty dyplomatyczne i akty propagandowe skierowane do Polaków lub traktujące o kwestii niepodległości Polski wystosowane przez mocarstwa rozbiorowe (Niemcy, Austro-Węgry, Rosja) oraz USA w trakcie Wielkiej Wojny. Po przewrocie bolszewickim w 1917 r. władze nowopowstałego państwa – Rosji Sowieckiej – musiały zająć stanowisko wobec odrodzonej Polski. Autorka analizuje wybrane teksty dyplomatyczne i propagandowe oraz „wytwory” propagandy plastycznej odnoszące się do niepodległego państwa polskiego. 
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 54, 3; 81-107
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zachodnia Dywizja Strzelecka Armii Czerwonej. Przyczynek do dziejów polskojęzycznych formacji Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej w latach 1917–1919
    Autorzy:
    Smoliński, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038330.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona
    Rosja Sowiecka
    polski ruch komunistyczny
    polskojęzyczne formacje Armii Czerwonej
    wojna polsko-sowiecka
    Rzeczpospolita Polska
    Workers’ and Peasants’ Red Army
    Soviet Russia
    Polish communist movement
    Polish-speaking Red Army units
    Polish-Soviet war
    the Polish Republic
    Opis:
    W studium autor zajął się kwestią okoliczności społecznych i politycznych, a także metodami formowania przez polskojęzycznych i polskich komunistów przebywających w sowieckiej Rosji polskojęzycznych formacji Armii Czerwonej, mianowicie Zachodniej Dywizji Strzeleckiej. Interesowały go również rzeczywiste motywy, przede wszystkim polityczne, które kierowały władzami bolszewickiej Rosji, gdy godziły się one na formowanie na podległym im terytorium polskojęzycznych formacji wojskowych. Jednocześnie ustalił on, jakie były realne efekty podejmowanych wówczas działań organizacyjnych oraz przyczyny rezygnacji przez Sowiety latem 1919 r. z dalszego istnienia Zachodniej Dywizji Strzeleckiej.
    In the study the Author has tackled the issue of social and political circumstances, as well as the methods of forming Polish-speaking units of Red Army, namely the Western Rifles Division, by Polish-speaking and Polish communists staying in Soviet Russia. He was also interested in the actual motives – primarily political ones – which were driving the authorities of communist Russia when they agreed to form Polish speaking military units on their territory. At the same time, the Author has also determined the actual results of the organizational actions taken then, as well as the reasons why the Soviets decided to end the existence of the Western Rifles Division in the summer of 1919.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2019, 105; 59-84
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Straż Obywatelska w Płocku i powiecie płockim w 1920 r.
    The Civic Guard in Płock and the Płock poviat in 1920
    Autorzy:
    Gołębiewski, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/466378.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Płockie
    Tematy:
    wojna polsko-bolszewicka 1920 r.
    obrona Płocka w 1920 r.
    Straż Obywatelska w 1920 r.
    1920 Polish-Soviet War
    1920 defense of Płock
    1920 Civic Guard
    Opis:
    Latem 1920 r. w obliczu zagrożenia państwa w wielu miejscowościach powstały ochotnicze Straże Obywatelskie, wspierające wojsko i policję w utrzymaniu porządku i bezpieczeństwa. Podobna formacja powstała w Płocku. Poza statutowymi zadaniami członkowie Straży wzięli też udział w obronie miasta przed wojskami bolszewickimi, a po odparciu nieprzyjaciela w przywracaniu porządku i zbieraniu porzuconego mienia i wyposażenia wojskowego. Na przełomie września i października 1920 r. Straż Obywatelska na terenie całego kraju – w tym w Płocku - została rozwiązana. Kilku najbardziej zasłużonych członków zostało odznaczonych Krzyżami za Męstwo i Odwagę i Krzyżami Walecznych.
    In the summer of 1920, voluntary civic guard troops were formed in order to protect Polish towns from the threat coming from the east. They provided support to army and police in keeping order and security. A similar formation was established in Płock. Apart from its statutory tasks, members of the Civic Guard also took part in the defense of the city against Bolsheviks, and having repelled the enemy they participated in restoring order and in collecting the abandoned property and military equipment. At the turn of September and October 1920, the Civic Guard was dissolved around the country, including Płock. Several of the most distinguished members were decorated with the Cross for Bravery and Courage and the Cross of Valour.
    Źródło:
    Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2017, 9; s. 145-203
    0860-5637
    Pojawia się w:
    Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Powstanie i początkowa działalność Polskiej Wojskowej Misji Zakupów w Paryżu w okresie marzec-kwiecień 1919 roku Charakterystyka pierwszych tygodni pracy na terenie Francji
    The establishment and initial activity of the Polish Military Purchases Mission in Paris in March and April of 1919 Characteristics of first weeks of operation in France
    Autorzy:
    Uwijała, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/666148.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    wojna polsko‑sowiecka
    zakupy wojskowe
    transporty wojskowe
    materiał wojenny
    broń
    amunicja
    Wojsko Polskie
    Polish‑Soviet War
    military purchases
    military transports
    military material
    ammunition
    weaponry
    Polsih Army
    Opis:
    The article touches upon a weighty theme of acquiring military materiel for the Polish Armed Forces during the initial phase of the Polish‑Soviet War, including military uniforms, weaponry, and ammunition. In the article, reasons for and circumstances accompanying the establishment of the Polish Military Purchases Mission in Paris are presented along with characteristics of the initial period of the institution’s activity in France in March and April of 1919. Over this period, first administrative structures of the mission were developed and a very intense search for genuine possibilities of obtaining military materiel took place with the aim of enlargement of Polish military forces. The author provides valid information regarding personal composition of the Mission, the manner in which first large purchases were carried out in France, USA, and Italy, as well as the organization of the materiel’s shipment from France to Poland.
    Artykuł dotyczy zagadnienia pozyskiwania materiałów wojennych, w tym broni, amunicji i sprzętu wojskowego dla Wojska Polskiego, w pierwszej fazie wojny polsko‑sowieckiej. W tekście przedstawiono okoliczności i przyczyny powstania Polskiej Wojskowej Misji Zakupów w Paryżu oraz scharakteryzowano początkowy okres (marzec-kwiecień 1919) działalności Misji na terenie Francji. W tym czasie organizowano i rozwijano pierwsze struktury Misji, a także z dużą intensywnością badano faktyczne możliwości pozyskania materiału wojennego dla rozbudowywanej polskiej armii. Autor przedstawia istotne informacje na temat pierwotnego składu osobowego Misji, sposobu realizacji pierwszych dużych zakupów od Francji, USA i Włoch oraz organizacji wysyłki transportów z Francji do Polski. W artykule przedstawiono również najnowsze ustalenia w zakresie ilości materiałów wojennych pozyskanych przez PWMZ w Paryżu.
    Źródło:
    Wieki Stare i Nowe; 2019, 14, 19; 203-228
    1899-1556
    2353-9739
    Pojawia się w:
    Wieki Stare i Nowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kazimierz Betley (1897–1919) – harcerz i oficer Wojska Polskiego
    Kazimierz Betley (1897–1919) – scout and an officer of the Polish Army
    Autorzy:
    Gołębiewski, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/466710.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Płockie
    Tematy:
    wojna polsko – bolszewicka
    harcerstwo w Płocku
    1 pułk piechoty Legionów
    Dyneburg 1919
    Kazimierz Betley
    Polish-Soviet war
    scouting in Płock
    1st regiment infantry of the Legions
    Dynenburg 1919
    Opis:
    Kazimierz Betley był jednym z założycieli harcerstwa w Płocku, komendantem drużyny im. R. Traugutta, po podjęciu studiów w Warszawie kontynuował działalność w harcerstwie, równocześnie wstępując do Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1918 r. wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego z przydziałem do 1 pułku piechoty Legionów. W kwietniu 1919 r. brał udział w walkach z wojskami rosyjskimi o Wilno, a następnie we wrześniu 1919 r. uczestniczył w walkach pod Dyneburgiem. Został tam ciężko ranny i zmarł w Wilnie 1 października 1919 r. Pamięć o nim w międzywojennym Płocku była bardzo żywa.
    Kazimierz Betley was one of the founders of scouting in Płock and the commander of the team name R. Traugutt. After his study in Warsaw, K. Betley continued to work in scouting and joined to the Polish Military Organization at the same time. In 1918 he volunteered to the Polish Army with the allocation of 1st regiment infantry of the Legions. In April 1919 he fought with Russian troops in defense of Vilnius, then in Septemper 1919 he took part in the battles of Dyneburg. There he was seriously wounded and died on 1st October in Vilnius 1919. In the interwar period in Płock the memory about Kazimierz Betley was very durable.
    Źródło:
    Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2016, 8; 83-121
    0860-5637
    Pojawia się w:
    Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie formacje wojskowe okresu I wojny światowej i Wojsko Polskie z lat 1918–1939 – węzłowe problemy oraz stan badań i postulaty badawcze
    Polish military formations from the period of the First World War and the Polish Army in years 1918-1939 - crucial problems and the stage of research as well as research postulates
    Польские воинские формирования периода Первой мировой войны и Войско Польское 1918-1939 гг. – ключевые проблемы, обзор исследова¬ний и исследовательские принципы
    Autorzy:
    Smoliński, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/482791.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Muzeum Wojska w Białymstoku. Ośrodek Badań Historii Wojskowej
    Tematy:
    Polish military formations in the First World War
    Polish-Soviet War
    Polish Armed Forces
    modernization of Polish Army
    Polish military historiography
    Польские военные формации Первой мировой войны
    советско-польская война
    Вооружённые Силы Речи Посполитой
    модернизация польской армии
    польская военная историография
    Opis:
    The article presents the stage of research concerning Polish professional litera¬ture which was published before the end of September 2014, mainly in the form of extensive footnotes. Apart from what constituted obvious issues, it does not present the complete hitherto work of Polish historiography and the full catalogue of trans¬lations of works by foreign authors concerning mostly the armed forces of our then neighbours. What is more, in the case of selected major topics of this study, the author cited a limited number of foreign-language publication as well which dealt either with the Red Army or with Reichswehr or Wehrmacht. As a result of three partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth the inde¬pendent Polish state disappeared from the map of Europe for 123 years. Till October 1831 the Polish armed forces continue existing, although in an abridged form. Conse¬quently, between the autumn of 1831 and the late autumn of 1918 there were no for¬mation of the Polish Army dependent solely on Polish, national, independent political centres and following Polish national interests exclusively. As a result, the continuity of the development as regards the national armed forces was broken. For that reason the Republic of Poland had to establish armed forces basically from scratch. In this extensive article the author addresses almost all issues corresponding to reconstruction, warfare, training, equipment and outlining as well as expansion of the Polish Army during the time of Polish-Lithuanian Commonwealth. The extensive pro¬fessional literature devoted to this subject suggests that a significant part of the issues described in the work have already been the subjects of more or less reliable analysis. Naturally, this does not mean that there are no problems requiring further exploration and source research. In many cases even a large number of bibliographic items are not sufficient to answer a complete range of questions. This is the case, for example, as regards Polish military formation in the East operating in years 1914-1918 which have been so far studied exclusively based on source materials located in the country and using Polish professional literature devoted to the subject. Despite recent literature increasing rapidly in numbers the situation is similar as regards other issues connected to the Polish Army. Consequently, Polish historiog¬raphy faces significant problems in determining the scale of Polish military effort in the period 1918-1921 and the size of the victory in the Polish-Soviet war of 1919- 1921. The situation is comparable with the one concerning the relationship between the status of the Polish armed forces at the peace rate and their development and modernization from 1921 to 1936-1939 as well as the level of armaments of Ger¬many and USSR. And it is indisputable that there was connection between these phenomena. In the meantime, in hitherto Polish historical professional literature, researchers often seem to abstain from these dependencies. This results in a very unilateral and little objectified description of reality which practically lacks knowl¬edge on real or potential opponents of the Polish Army.
    Представленный в статье, преимущественно в виде обширных коммента¬риев, обзор исследований касается исключительно польскоязычной литера¬туры, изданной до конца сентября 2014 г. Кроме того (и это очевидно), она не представляет всей польской историографии и не приводит полного перечня переводов работ иностранных авторов, касающихся, прежде всего, воору¬женных сил наших соседей того времени. Кроме того, по некоторым важным вопросам данной работы автор приводит ограниченное количество иностран¬ных исследований, посвященных, напр., Красной армии, Рейхсверу и Вермахту. В результате трех разделов Речи Посполитой Обоих Народов на 123 года с карты Европы исчезло независимое польское государство. До октября 1831 г. сохранились польские вооруженные силы, хотя и в ограниченном формате. Таким образом, с осени 1831 г. до поздней осени 1918 г. не было ни одного формирования Войска Польского, зависящего только от польских, националь¬ных и независимых политических центров и защищающих исключительно польские национальные интересы. Таким образом, была прервана непрерыв¬ность развития национальных вооруженных сил, что привело к тому, что, как и Республику Польша, их необходимо было возрождать почти с нуля. В статье автор затрагивает почти все вопросы, связанные с возрождением, военными действиями, обучением, оснащением и обмундированием, а также с реорганизацией Войска Польского в период Второй Речи Посполитой. При¬веденная обширная библиография по данной теме позволяет утверждать, что преимущественное большинство обозначенных вопросов уже было предме¬том в большей или меньшей степени объективного анализа. Однако это не означает, что уже не осталось проблем, требующих дальнейших поисков и исследования источников. Зачастую даже обширная библиография не в состо¬янии ответить на целый ряд вопросов. Так складывается ситуация с польскими воинскими формированиями на Востоке 1914-1918 гг., которые до настоящего времени исследовались исключительно по источникам, имеющимся в Польше, а также по польскоязычным источникам по данной теме. Подобным образом, несмотря на огромный рост в последнее время числа работ, выглядит ситуация с оценкой вопросов, связанных с Войском Поль¬ским. В результате в польской историографии возникают серьезные про¬блемы с определением масштабов усилий польской армии в 1918-1921 гг. и значимости победы в советско-польской войне 1919-1921 гг. Подобным оба¬зом выглядит оценка соотношения состояния польских вооруженных сил в мирное время, а также их развитием и модернизацией в 1921-1936-1939 гг., и уровнем вооружения Германии и СССР. Очевидно, что между данными явле-ниями существовала причинно-следственная связь. Тем не менее, в польской исторической литературе исследователи зачастую, кажется, абстрагируются от данной зависимости, что приводит к весьма одностороннему и мало объ¬ективному описанию действительности, в которой практически нет объектив¬ного знания о реальных и потенциальных противниках Войска Польского.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Wojskowości; 2017, 6; 179-295
    2299-3916
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Wojskowości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie decyzje dotyczące działań wojennych na Froncie Północno-Wschodnim w lipcu 1920 r. i ich wpływ na dalszą karierę wojskową generała broni Stanisława Szeptyckiego. Przyczynek do biografii generała
    Polish Decisions Regarding Military Operations on the North-Eastern Front in July 1920 and Their Impact on the Further Military Career of General Stanisław Szeptycki. A Contribution to the General’s Biography
    Autorzy:
    Wojtaszak, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33914954.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    biography
    organization of the Polish Army
    Polish-Soviet war
    generals of the Polish Army
    coup d'état in 1926
    biografia
    organizacja Wojska Polskiego
    wojna polsko-sowiecka
    generalicja Wojska Polskiego
    zamach stanu w 1926 r.
    Opis:
    Generał Stanisław hrabia Szeptycki należał do grupy oficerów, którzy swoją karierę wojskową rozpoczęli w okresie zaborów w armii Habsburgów. Urodził się w Przyłbicach w zaborze austro-węgierskim. Należał do rodziny arystokratycznej, o dużym zaangażowaniu patriotycznym i religijnym. Wielu przedstawicieli rodu było biskupami (obrządek greckokatolicki) albo poświęciło się służbie wojskowej. Był wnukiem znanego polskiego komediopisarza Aleksandra Fredry. W armii austro-węgierskiej dosłużył się stopnia generała majora. Podczas I wojny światowej przeszedł do Legionów Polskich, stając na ich czele w 1916 r. W 1917 r. został generalnym gubernatorem okupacji austro-węgierskiej w Lublinie. Na znak protestu po ustaleniach w traktacie brzeskim (19 lutego 1918 r.), pomijających Polskę, podał się do dymisji. Po wojnie znalazł się w Wojsku Polskim, obejmując funkcję szefa Sztabu Generalnego. Walczył w wojnie polsko-sowieckiej, był dowódcą dywizji w 4. Armii i frontu „gen. Stanisława Szeptyckiego”, a następnie frontu Północno-Wschodniego. Po lipcowej ofensywie sowieckiej M. Tuchaczewskiego z 1920 r., ze względu na chorobę, odsunięty z dowodzenia frontem. Na skutek różnic w ocenie polskich działań militarnych wszedł w spór z Józefem Piłsudskim. W 1921 r. został dowódcą Inspektoratu Armii nr IV w Krakowie, a następnie ministrem spraw wojskowych w rządzie Wincentego Witosa. Przeciwnik Józefa Piłsudskiego. Od 1926 r., po zamachu stanu, przeszedł w stan spoczynku.
    General Stanisław Count Szeptycki belonged to a group of officers who began their military career in the Habsburg army during the partitions. He was born in Przyłbice in the Austro-Hungarian partition. He belonged to an aristocratic family with great patriotic and religious commitment. Many representatives of the family were bishops (Greek-Catholic rite) or devoted themselves to military service. He was the grandson of the famous Polish comedy writer Aleksander Fredro. In the Austro-Hungarian army, he reached the rank of major general. During World War I, he joined the Polish Legions, becoming their leader in 1916. In 1917, he became the general governor of the Austro-Hungarian occupation in Lublin. As a sign of protest after the provisions of the Treaty of Brest-Litovsk (February 19, 1918) omitting Poland, he resigned. After the war, he joined the Polish Army, taking the position of Chief of the General Staff. He fought in the Polish-Soviet war and was the commander of a division, the 4th Army, and the front of „Gen. Stanisław Szeptycki” and then the North-Eastern Front. After the July Soviet offensive by M. Tuchaczewski in 1920, due to illness, he was removed from command of the front. As a result of differences in the assessment of Polish military activities, he entered into a dispute with Józef Piłsudski. In 1921, he became the commander of the Inspectorate of the Army No. IV in Krakow, and then the minister of military affairs in the government of Wincenty Witos. Opponent of Józef Piłsudski. In 1926, after the coup, the state retired.
    Źródło:
    Res Historica; 2023, 56; 479-506
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wykończymy tych Polaków na dobre...
    We will finish off these Poles for good…
    Autorzy:
    Odziemkowski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2028892.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    wojna polsko-bolszewicka
    polityka w Europie po pierwszej wojnie światowej
    rewolucja bolszewicka
    radiowywiad
    odbudowa państwa polskiego
    Polish-Soviet War
    politics in Europe after the First World War
    Bolshevik revolution
    radio intelligence
    reconstruction of the Polish state
    Polish-Russian war 1918-1920
    wojna polsko--rosyjska 1918-1920
    Opis:
    W artykule autor przedstawił sytuację polityczną po pierwszej wojnie światowej, jaka panowała w środkowej Europie. W listopadzie 1918 roku Niemcy ogarnął płomień rewolucji. W interesie wszechświatowego przewrotu leżało połączenie rewolucji rosyjskiej z rozpoczynającą się niemiecką. Na drodze marszu Armii Czerwonej do Niemiec leżała odbudowująca swoją państwowość po 123 latach niewoli Polska. Musiała zatem zniknąć jako państwo niepodległe – mogła istnieć wyłącznie jako Republika Rad w braterskim związku z Rosją. Przed partią bolszewicką nie stało pytanie „czy”, ale „kiedy” ma nastąpić likwidacja niepodległej Rzeczypospolitej. Po przegranej bolszewików latem 1920 roku Włodzimierz Lenin nie pozostawiał złudzeń, że Polska nie ma prawa istnieć, że on nie spocznie aż wykończy tych Polaków na dobre!
    The paper presents the political situation in Central Europe after the First World War. In November 1918, Germany was in the flames of revolution. It was in the interest of the communists to link the Russian revolution with the beginning German revolution. But in the way of the Red Army’s march into Germany was Poland, rebuilding its sovereignty after 123 years of captivity. This meant that Poland had to disappear as an independent state - it could only exist as a Soviet Republic in a brotherly union with Russia. For the Bolshevik party, the question was not ‘whether’ but ‘when’ the liquidation of the independent Republic of Poland should take place. After the Bolsheviks defeat in the summer of 1920, Vladimir Lenin left no illusions that Poland had no right to exist and he would not rest until ‘we finished off these Poles for good!
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2020, 1(13); 7-18
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wacław Cybulski, bohater naszej niepodległości
    Wacław Cybulski, the Hero of our Independence
    Autorzy:
    Jeske-Cybulska, B.
    Cybulski, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/166868.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
    Tematy:
    Cybulski Wacław
    wojna polsko-bolszewicka
    powstania śląskie
    druga wojna światowa
    kopalnia doświadczalna Barbara
    wybuchy pyłów i gazów
    Wacław Cybulski
    the Polish-Soviet War
    Silesian uprisings
    World War II
    „Barbara” Experimental Mine
    dust and gas explosions
    Opis:
    Przedstawiono sylwetkę Wacława Cybulskiego, którego bez żadnej wątpliwości można nazwać bohaterem naszej niepodległości. Jego życie poświęcone było walce o niepodległość i wolność Polski w takich wydarzeniach XX wieku, jak wojna polsko-bolszewicka, trzecie powstanie śląskie, druga wojna światowa. W czasach pokoju z wielką aktywnością oddawał się pracy na rzecz odbudowy ojczyzny. Był wybitnym naukowcem, o międzynarodowej sławie, w obszarze bezpieczeństwa pracy w górnictwie. Jako profesor i członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk oraz wieloletni dyrektor Kopalni Doświadczalnej „Barbara” wniósł ogromny wkład w rozwój światowej nauki górniczej, szczególnie w obszarze wybuchów gazów i pyłów oraz górniczych materiałów wybuchowych. Służył swoją pracą przede wszystkim polskim górnikom, ratując ich życie i zdrowie. Profesor Wacław Cybulski to piękny przykład Polaka – bohatera naszej niepodległości.
    This paper presents the figure of Wacław Cybulski, who can be called the hero of our independence without any doubt. His life was devoted to the struggle for independence and freedom of Poland in such events of the 20th century as the Polish- Soviet war, the third Silesian uprising, and the Second World War. During the peace periods, he was deeply engaged in the activities of the reconstruction of his homeland. He was an outstanding scientist of international renown in the area of workplace safety in mining industry. As a professor and a member of the Polish Academy of Sciences and a long-term director of the Experimental Mine “Barbara” he greatly contributed to the development of global mining science, especially in the area of gas and dust explosions and mining explosives. The effects of his work were especially important to the Polish miners, saving their lives and health. Professor Wacław Cybulski is a great example of a Pole – the hero of our independence.
    Źródło:
    Przegląd Górniczy; 2018, 74, 10; 20-26
    0033-216X
    Pojawia się w:
    Przegląd Górniczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The coverage of the Battle of Warsaw (1920) in the news service of the 'Ilustrowany Kurier Codzienny'
    Bitwa Warszawska 1920 r. w serwisie informacyjnym „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” (w setną rocznicę „Cudu nad Wisłą”)
    Autorzy:
    Bańdo, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2065675.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish press in the 20th century
    war reporting
    Polish-Soviet War
    Battle of Warsaw (12–25 August 1920)
    Ilustrowany Kurier Codzienny
    historia prasy
    prasa polska
    Polska XX w.
    wojna polsko-bolszewicka
    Bitwa Warszawska
    Nauki Humanistyczne i Społeczne
    Opis:
    This jubilee article commemorating the centenary of the Battle of Warsaw (1920) is an attempt to examine the presentation of this decisive battle of the Polish-Soviet War. Also known as the 'Miracle at the Vistula', it became one of the most popular foundation myths of the reborn Polish state, shaped and fed to the public opinion by both historiography and personal accounts of its participants. This article focuses on a series of dramatic battlefield reports in the mass circulation daily Ilustrowany Kurier Codzienny.
    Artykuł jubileuszowy z okazji setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej jest m.in. próbą przedstawienia jednego z najpopularniejszych „mitów” założycielskich odrodzonego państwa polskiego — tzw. „Cudu nad Wisłą”, ukształtowanego nie tylko przez historiografię, ale przede wszystkim przez wspomnienia uczestników wojny polsko-sowieckiej. Artykuł ukazuje „obraz” wydarzeń przekazywany czytelnikowi w serwisie informacyjnym „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, który z łamów tego popularnego dziennika śledził przebieg dramatycznych wydarzeń w sierpniu 1920 roku.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 2; 155-168
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kawalerzysta, dowódca i wykładowca - szkic do biografii gen. bryg. Konstantego Druckiego‑Lubeckiego (1893-1940)
    Cavalryman, commander, and lecturer - a preliminary sketch to the biography of Brig. Gen. Konstanty Drucki‑Lubecki (1893-1940)
    Autorzy:
    Patelski, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/666201.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    gen. bryg. Konstanty Drucki‑Lubecki, I Korpus Polski, Wyższa Szkoła Wojskowa, kampania polska 1939 roku, zbrodnia katyńska, Polski Cmentarz Wojenny w Kijowie‑Bykowni
    Brig. Gen. Konstanty Drucki‑Lubecki, Polish II Corps, cavalry, Polish‑Lithuanian war, Polish‑Soviet war, Higher Military School, Polish September Campaign of 1939, Katyń Massacre, Polish Military Cemetery in Kiev‑Bykivnia
    Opis:
    Celem przeprowadzonych badań było opracowanie rozszerzonego szkicu biograficznego księcia gen. bryg. Konstantego Druckiego‑Lubeckiego.Dzięki zebranym dokumentom i materiałom ustalono najważniejsze fakty z życia generała, dotyczące jego pochodzenia, nauki w Cesarskim AleksandrowskimLiceum (Lycée Impérial Alexandre) w Petersburgu, udziału w walkach o niepodległość Polski oraz kariery w kawalerii i szkolnictwie wojskowym II RP. Udostępnione przez bliskich księcia materiały, skonfrontowane ze źródłami urzędowymi i dostępnymi publikacjami, pozwoliły także na ustalenie dodatkowych okoliczności związanych z jego śmiercią z rąk NKWD w 1940 roku. Dokumenty te umożliwiły rekonstrukcję podejmowanych przez rodzinę generała wojennych i powojennych poszukiwań, które zakończyły się dopiero w latach 90. XX wieku po przekazaniu Polsce tzw. ukraińskiej listy katyńskiej, na której znajdowało się nazwisko Konstantego Druckiego‑Lubeckiego. 
    Źródło:
    Wieki Stare i Nowe; 2018, 13, 18; 155-183
    1899-1556
    2353-9739
    Pojawia się w:
    Wieki Stare i Nowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geopolityczne znaczenie wojny sowiecko-polskiej w 1920 roku
    Autorzy:
    Nowak, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608443.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    geopolityka
    wojna sowiecko-polska 1919–1920
    Europa Wschodnia
    dyplomacja europejska XX w.
    komunizm
    eurazjanizm
    geopolitics
    Polish-Soviet War of 1919–1920
    Eastern Europe
    European diplomacy of the 20th century
    communism
    Eurasianism
    Opis:
    Artykuł analizuje znaczenie geopolityczne decydującego etapu wojny sowiecko-polskiej w 1920 r. Ekspansję rewolucyjnej Rosji, zmierzającej do podporządkowania całej Europy Wschodniej i dojścia do Niemiec, a jednocześnie próbę stworzenia przez Polskę (Piłsudskiego) niezależnego ośrodka siły między Rosją a Niemcami autor ukazuje w świetle koncepcji geopolitycznych Halforda Mackindera i jego idei Heartlandu.
    The article presents an analysis of the geopolitical importance of the decisive stage of the 1920 Polish-Soviet War. The expansion of revolutionary Russia seeking to subordinate the whole Eastern Europe and the access to Germany on the one hand, and the Polish (Piłsudski’s) attempt to create an independent power centre between Russia and Germany on the other are depicted in the light of geopolitical ideas of Halford Mackinder and his ideas of Heartland.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 1
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The turn of 1918 and 1919 in Lithuania in the light of unknown documents
    Autorzy:
    Gierowska-Kałłaur, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950435.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Litwa 1918-1919
    Wilno
    wojna polsko-sowiecka 1920
    bolszewicy
    Wileńska Samoobrona
    Litwini
    Żydzi
    Polacy
    Białorusini
    Lithuania 1918-1919
    Vilnius
    Polish-Soviet war 1920
    Bolsheviks
    Bund
    Vilnius Self-Defence
    Lithuanians
    Jews
    Poles
    Belarusians
    Opis:
    Thanks to previously unknown documents found in two Moscow archives (Archive of the Foreign Policy of Imperial Russia and Russian State Military Archive), written at the turn of 1918 and 1919 by representatives of two sides of the Polish-Soviet front, the author discusses the situation in Vilnius at the turn of December 1918 and January 1919.
    Dzięki nieznanym dotąd, unikalnym dokumentom odnalezionym w dwóch moskiewskich archiwach (Архив внешней политики Российской империи; Российский государственный военный архив), pisanym na przełomie 1918 i 1919 roku przez przedstawicieli dwóch stron polsko-sowieckiego frontu autorka omawia sytuację w Wilnie na przełomie grudnia 1918 i stycznia 1919 roku. 
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 54, 3; 31-63
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sztab Generalny Wojska Polskiego w bitwach nad Wisłą i nad Niemnem (sierpień-wrzesień 1920 roku)
    General Staff of the Polish Armed Forces in the battles of the Vistula and the Niemen Rivers (August-September 1920)
    Autorzy:
    Odziemkowski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28328200.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-05
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    wojna polsko-bolszewicka
    bitwa warszawska
    bitwa niemeńska
    Sztab Generalny Dowództwa Wojsk Polskich
    gen. Józef Rozwadowski
    Józef Piłsudski
    okręgi etapowe
    kolej
    logistyka
    Polish-Bolshevik war/Polish-Soviet war
    battle of Warsaw
    battle of the Niemen River
    General Staff of the High Command of the Polish Armed Forces
    General Józef Rozwadowski
    staging areas
    railway
    logistics
    Opis:
    Artykuł przedstawia funkcjonowanie i całokształt pracy planistycznej, operacyjnej oraz logistycznej Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa Wojsk Polskich (SG NDWP) podczas dwóch krytycznych bitew wojny polsko-bolszewickiej: warszawskiej i niemeńskiej. Autor omówił rolę SG, a zwłaszcza jej szefa gen. Józefa Rozwadowskiego, w przygotowaniu wspólnie z Wodzem Naczelnym Józefem Piłsudskim planu kontruderzenia znad Wieprza, a także kierowaniu obroną Warszawy, organizowaniu działań i wyznaczaniu zadań poszczególnym frontom oraz czuwaniu nad ich właściwą realizacją. Zwycięstwo strony polskiej byłoby niemożliwe, gdyby nie ogromny wysiłek włożony przez SG w organizację sprawnej logistyki, przejawiający się przede wszystkim w stworzeniu Okręgów Etapowych wraz z obsługującymi je dowództwami (DOE) i formacjami etapowymi, których zadaniem była obrona węzłów kolejowych i zaplecza logistycznego przed działaniami sabotażystów i partyzantów. Autor zwraca szczególną uwagę na decydujące znaczenie transportu kolejowego w obsłudze logistycznej armii (przewożenie mas wojska, sprzętu, zaopatrzenia) oraz ewakuacji ludności cywilnej i jej dobytku z obszarów zagrożonych aktywnością Armii Czerwonej.
    The article describes the General Staff of the High Command of the Polish Armed Forces, its functioning as well as its overall planning of operational and logistic work during the two decisive battles of the Polish-Soviet war: the battle of Warsaw and the battle of the Niemen River. The author stresses the role of General Józef Rozwadowski, the Head of General Staff, in preparing, together with Commander-in-Chief Józef Piłsudski, the plan for a counterattack from the Wieprz River, as well as in managing the defence of Warsaw, organising activities and assigning tasks to individual fronts and in ensuring their proper implementation. The victory of the Polish side would be impossible if it were not for the efficient logistics organised by the General Staff, which was manifested primarily in forming the so-called “staging areas” together with their supporting commands and formations. Their task was to defend railway junctions and logistics facilities against the saboteurs and partisans’ actions. The author especially emphasises a decisive role of rail transport in providing the army with logistics services (transportation of troops, equipment, supplies) and in evacuation the civilians and their belongings from areas threatened by the Red Army’s activities.
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2023, 1, 19; 243-272
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polski radiowywiad w latach 1918-1920
    Polish radio-intelligence 1918-1920
    Autorzy:
    Nowik, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28328193.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-05
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    radiowywiad
    kryptografia
    kryptoanaliza
    dekryptaż
    Wydział II Biura Szyfrów (Sekcja Szyfrów)
    por. Jan Kowalewski
    wojna polsko-bolszewicka 1919-1920 (wojna polsko-rosyjska 1919-1920)
    radio-intelligence
    cryptography
    cryptanalysis
    decryption
    Division II of the Cipher Bureau (Cipher Section)
    Lieutenant Jan Kowalewski
    Polish-Soviet War 1919-1920 (Polish-Russian War 1919-1920)
    Opis:
    W artykule omówiono genezę polskiego radiowywiadu oraz jego działalność podczas wojny z bolszewicką Rosją. Struktury radiowywiadu były konsekwentnie budowane od jesieni 1918 roku, z wykorzystaniem doświadczenia oficerów narodowości polskiej pełniących przed wybuchem I wojny światowej służbę w formacjach radiotelegraficznych i w wywiadzie państw zaborczych oraz w formacjach polskich tworzonych w czasie wojny w państwach Ententy. Wśród tych oficerów był między innymi por. Jan Kowalewski, który w Wydziale II Biura Szyfrów zajmował się łamaniem rosyjskich szyfrogramów. Dzięki pozyskanym informacjom Wojsko Polskie mogło prowadzić większość operacji przy znacznym rozpoznaniu siły, ugrupowań i zamiarów nieprzyjaciela, co przyczyniło się do polskiego zwycięstwa.
    This article discusses the origins of Polish radio-intelligence and its work during the Polish-Soviet War. The structures of radio-intelligence were consistently built from the fall of 1918, drawing on experience of Polish officers serving before the outbreak of the First World War in radio-telegraphic and intelligence units of the Poland’s partitioners armies as well as in Polish formations established in the Entente Powers during the war. Among these officers was Lieutenant Jan Kowalewski, who in the Second Department of the Cipher Bureau was responsible for breaking Russian codes. Thanks to the information obtained, the Polish Army was able to carry out most operations with considerable recognition of the enemy’s strength, formations and intentions, which contributed to the Polish victory.
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2023, 1, 19; 217-242
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia politycznej decyzji o sowietyzacji Polski: maj–sierpień 1920 r.
    The History of Political Decision on the Sovietisation of Poland: May–August 1920
    Autorzy:
    Nowak, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233243.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polish-Soviet War of 1919–20
    Bolshevik party
    political leadership of Soviet Russia
    Eastern Europe
    European diplomacy of the 20th century
    communism
    wojna sowiecko-polska 1919–1920
    partia bolszewicka
    kierownictwo polityczne Rosji sowieckiej
    Europa Wschodnia
    dyplomacja europejska XX w.
    komunizm
    Opis:
    Artykuł analizuje drogę do podjęcia decyzji o sowietyzacji Polski między końcem kwietnia a połową sierpnia 1920 r. W oparciu o materiały archiwalne Biura Politycznego i Komitetu Centralnego Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików), korespondencje między członkami Politbiura oraz materiały dowództwa naczelnego Armii Czerwonej i dowództw Frontu Zachodniego i Południowo-Zachodniego z tego okresu przedstawione są wewnętrzne dyskusje i rozterki sowieckiego kierownictwa w związku ze strategiczną próbą podważenia całego systemu wersalskiego i zbrojnego przebicia się przez Polskę do Niemiec.
    The article analyses the path leading to the decision about the Sovietisation of Poland between late April and mid-August 1920. Based on archival materials of Political Bureau and Central Committee of the Russian Communist Party (Bolsheviks), correspondence between members of the Politburo as well as documents of the Supreme Command of the Red Army and the commands of the Western and South-West Front from the analysed period, the author presents the internal discussions and dilemmas of the Soviet leadership in relation with the strategic attempt to undermine the entire Versailles system and to advance through Poland into Germany.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 3; 155-183
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Рижский мирный договор в советской и современной белорусской историографии
    The Treaty of Riga in Soviet and modern Belarusian historiography
    Autorzy:
    Огородников, Александр
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27311760.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Riga Peace Treaty
    historiography
    Soviet historiography
    modern Belarusian historiography
    Soviet-Polish war
    Traktat Pokojowy w Rydze
    wojna radziecko-polska
    historiografia
    historiografia radziecka
    współczesna historiografia białoruska
    Opis:
    The Riga Peace Treaty was a very important political fact for the whole of Eastern Europe and for this reason it began to figure in Soviet historiography almost immediately after its signing. This interest on the part of the Soviet government in the treaty was justified by the desire to ‘soften’ the results and ‘explain’ the reasons for the defeat in the Soviet-Polish war. The war, which was very important from an ideological point of view for Soviet Russia and was initially presented as ‘the victorious march of bolshevism to the West’. At the same time, despite the ideologization of Soviet historiography on the issue of the Riga Peace Treaty, these works contain factual material and also deserve critical analysis. In modern Belarusian historiography, despite the enormous importance of issues related to the Riga Peace Treaty, there are still no elaborated and generalizing research works of an encyclopedic and dissertation nature that consider this issue from a critical and non-ideologized point of view. Such works should be based on the achievements of global scholarship, take into account different points of view and reveal the true reasons, conditions and consequences of the conclusion of the Riga Peace Treaty between Poland and Soviet Russia for Belarusians and Belarusian lands. At the same time, modern Belarusian historiography is in continuous development and, of course, in the near future, it will be replenished with new scientific works, including those revealing the problems of the Riga Peace Treaty.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2022, 14; 232-242
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    III Dywizjon Lotniczy w walce z 1 Armią Konną na przedpolach Lwowa (9–19 sierpnia 1920 roku)
    3rd Air Squadron in the Fight against 1st Cavalry Army on the Foreground of Lwów (9–19 August 1920)
    III авиаэскадрилья в боях против 1-й Конной армии на окраинах Львова (9–19 августа 1920 г.)
    Autorzy:
    Niestrawski, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1916363.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-11
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    III Dywizjon Lotniczy
    1 Armia Konna
    wojna polsko-bolszewicka
    eskadra wywiadowcza
    eskadra myśliwska
    3rd Air Squadron
    1st Cavalry Army
    Polish-Soviet War
    Reconnaissance Escadrille
    Fighter Escadrille
    III авиационная эскадрилья
    1-я конная армия
    польско-большевистская война
    разведывательная эскадрилья
    истребительная эскадрилья
    Opis:
    W sierpniu 1920 r. doszło do przełomowych operacji wojny polsko-bolszewickiej. Nad Wkrą, Wisłą i Wieprzem rozegrała się bitwa, która doprowadziła do odrzucenia wojsk Frontu Zachodniego komandarma Michaiła Tuchaczewskiego spod Warszawy i rozbicia części jego sił. W tym samym miesiącu na południowym odcinku frontu Wojsko Polskie obroniło Lwów przed zakusami komandarmów Aleksandra Jegorowa i Siemiona Budionnego. W walkach o Lwów doszło do starcia wojsk polskich z siłami Frontu Południowo-Zachodniego, w tym z owianą legendą 1 Armią Konną, która była główną siłą bolszewików chcących opanować stolicę Galicji. Polskie dowództwo, nie dysponując odwodami, do walki z „Konarmią” skierowało III Dywizjon Lotniczy mjr. pil. Cedrica Faunt le Roy, który mimo siły wynoszącej w apogeum nawet cztery eskadry (5 i 6 Eskadra Wywiadowcza, 7 Eskadra Myśliwska, a z czasem także 15 Eskadra Myśliwska), w praktyce w dn. 9–19 sierpnia dysponował ledwie kilkunastoma sprawnymi samolotami. Mimo tego załogi polskich maszyn wykonywały w tym czasie niestrudzenie zadania: rozpoznania sił przeciwnika – ich intencji i składu – oraz, co najistotniejsze, opóźniania jego marszu. W artykule niniejszym autor opisał skład, zadania, przebieg walk III Dywizjonu Lotniczego w starciu z 1 Armią Konną w dn. 9–19 sierpnia 1920 r. Zwrócił również uwagę na taktykę walki polskich lotników, którą poddał stosownej analizie.
    In August 1920 the turning-point operations of the Polish-Soviet war took place. A battle was fought at the Wkra, Vistula and Wieprz rivers, which led to pushing back the Western Front troops of komandarm Mikhail Tukhachevsky from Warsaw and breaking up of part of his forces. The same month, in the southern section of the front, the Polish Army defended Lviv against the attempts of komandarms Alexander Yegorov and Semyon Budyonny. In the fights for Lviv, the Polish troops confronted the forces of the South-Western Front, including the legendary 1st Cavalry Army, which was the main force of the Bolsheviks intending to conquer the capital of Galicia. The Polish command, having no reserves at its disposal, directed the 3rd Air Squadron of Major Pilot Cedric Faunt le Roy to fight against the „Horsearmy”. Despite the strength of even four escadrilles at its peak (5th and 6th Reconnaissance Escadrilles, 7th Fighter Escadrille and, with time, 15th Fighter Escadrille), between 9–19 August it had in fact only a few operational planes. In spite of this, the Polish crews were tirelessly performing their tasks: reconnoitering enemy forces – their intentions and composition – and, most importantly, delaying their march. In this article the author describes the composition and tasks of the 3rd Air Squadron, and the course of its fights against the 1st Cavalry Army in August 9–19, 1920. He also drew attention to the combat tactics of Polish aviators, which he analyzed accordingly.
    В августе 1920 года состоялись переломные операции польско-большевистской войны. На Вкре, Висле и Вепше произошел бой, приведший к отбрасыванию войск Западного фронта под командованием Михаила Тухачевского из окрестностей Варшавы и разгрому части его войск. В том же месяце на южном участке фронта Войско Польское защищало Львов от попыток атаки командиров армии Александра Егорова и Семена Буденного. В боях за Львов польские войска столкнулись с силами Юго-Западного фронта, в том числе с легендарной 1-й Конной армией, которая была главной силой большевиков, стремившихся овладеть столицей Галиции. Польское командование, не имея резервных средств, на битву с Конармией отправило 3-ю авиационную эскадрилью майора Седрика Фаунта ле Ройя, который, имея в своем распоряжении четыре эскадрильи (5-ю и 6-ю разведывательные эскадрильи, 7-ю истребительную эскадрилью, а со временем и 15-ю истребительную эскадрилью), в действительности 9–19 августа располагал всего десятком исправных самолетов. Несмотря на это, польские экипажи в то время неустанно действовали: распознавали силы противника, их намерения и состав, а главное–тормозили его продвижение. В данной статье автор описывает состав, задачи и ход боев 3-й авиаэскадрильи против 1-й Конной армии 9–19 августа 1920 г. Также он обратил внимание на боевую тактику польских летчиков, которую подверг соответствующему анализу.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2020, XXI (LXXII), 3 (273); 80-119
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Remarks about the activity of Polish communists in Soviet Russia 1918-1922
    Autorzy:
    Zieliński, Konrad Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/647529.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    communism
    Soviet Russia
    Polish-Bolshevik War
    POWs
    refugees
    Polish Bureau
    Opis:
    There were a few thousand Polish communists in Soviet Russia in the first years after the October Revolution. The Polish Bureau of Agitation and Propaganda at the Russian Communist Party [Bolsheviks] – the so-called Polbiuro – was the most important agenda of Polish communists. This article concerns the position of Polish communists in the Soviet state, their role in the Polish-Bolshevik War, activity amongst the Polish population in post-revolutionary Russia as well as amongst Polish POWs. The article is an attempt to answer the question: how to evaluate the activity of Polish communists in the Soviet country in the first years after the revolution? Text is based mainly on archival material from the Russian State Archive of Socio-Political History (RGASPI) in Moscow and collections of a few Ukrainian and Polish archives (Donetsk, Warsaw).
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia; 2016, 23, 1
    1428-9512
    2300-7567
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La guerre polono-soviétique de 1919–1921 et le traité de Riga en tant qu’élément stabilisateur en Europe centrale et orientale
    Польско-советская война 1919–1921 гг. и Рижский мирный договор как стабилизирующий элемент в Центральной и Восточной Европе
    Autorzy:
    Wołos, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031335.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    guerre polono-soviétique 1919–1921
    le traité de Riga
    Europe centrale et orientale après la Première Guerre mondiale
    wojna polsko-sowiecka 1919–1921
    traktat ryski
    Europa Środkowa i Wschodnia po pierwszej wojnie światowej
    Polish-Soviet War of 1919–21
    Treaty of Riga
    Central and Eastern Europe after World War I
    Opis:
    L’auteur de l’article analyse les causes du déclenchement de la guerre polono-soviétique de 1919–1921 et ses conséquences de grande envergure pour la Pologne, la Russie soviétique (plus tard l’Union soviétique) et aussi pour l’Europe. Une thèse a été formulée sur le sens complémentaire du traité de Riga au traité de Versailles. L’auteur utilise le terme « ordre Versailles-Riga », qui existait dans l’Europe de l’entre-deux-guerres et fut finalement renversé en 1939 après l’agression allemande et soviétique contre la Pologne.
    The author of the article analyses the causes of the 1919–20 Polish-Soviet War outbreak and its far-reaching consequences for Poland, Soviet Russia (later the Soviet Union), and Europe. He advances a thesis on the complementary meaning of the Treaty of Riga to the Treaty of Versailles. The author uses the term ‘Versailles-Riga order’, which existed in interwar Europe and was finally overthrown in 1939 after German and Soviet aggression against Poland.
    Autor artykułu dokonuje analizy przyczyn wybuchu wojny polsko-sowieckiej 1919– 1921 oraz jej dalekosiężnych skutków dla Polski, Rosji sowieckiej (później Związku Sowieckiego), a także dla Europy. Formułuje tezę na temat komplementarnego charakteru traktatu ryskiego względem traktatu wersalskiego, używając określenia „porządek wersalsko-ryski”, który istniał w międzywojennej Europie i runął ostatecznie w 1939 r. po agresji niemieckiej oraz sowieckiej przeciwko Polsce.
    Автор статьи анализирует причины начала польско-советской войны 1919–1921 гг. и ее далеко идущие последствия для Польши, Советской России (позже Советского Союза), а также для Европы. Был сформулирован тезис о дополнительном значении Рижского мирного договора к Версальскому мирному договору. Автор использует термин «Версальско-Рижский порядок», существовавший в межвоенной Европе и окончательно свергнутый в 1939 г. после агрессии Германии и СССР против Польши.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2021, 56, 2; 71-97
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Na pomoc walczącej Warszawie. Zabiegi dyplomatyczne władz RP na obczyźnie w 1944 r.
    Autorzy:
    Szubtarska, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233738.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    II wojna światowa
    Powstanie Warszawskie
    rząd polski na uchodźstwie
    stosunki polsko-angielskie
    stosunki polsko-amerykańskie
    stosunki polsko-sowieckie
    World War II
    Warsaw Uprising
    Polish government in exile
    Polish-English relations in World War II
    Polish-American relations in World War II
    Polish-Soviet relations in World War II
    Opis:
    Prezentowany tekst źródłowy pochodzi z biuletynu Ministerstwa Spraw Zagranicznych (VI–IX 1944 r.). Został przygotowany dla użytku wewnętrznego MSZ i nie jest powszechnie znany. Szczegółowo przedstawia zaangażowanie polskich władz politycznych i dyplomatycznych na terenie Londynu w organizację pomocy dla walczącej stolicy Polski (od końca lipca do pierwszych dni października 1944 r.).
    The presented text comes from the Bulletin of the Polish Ministry of Foreign Affairs (June–September 1944). It was prepared for the internal use of the Ministry of Foreign Affairs and is not widely known. It details the involvement of Polish political authorities and diplomatic missions in London in organising aid for the struggling capital (from late July to the first days of October 1944).
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2022, 54, 2; 217-236
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Два фильма о советско-польской войне: этюд забвения советского киномифа
    Two Films about the Soviet-Polish War: The Ètude of Oblivion of the Soviet Cinema Myth
    Dwa filmy o wojnie radziecko-polskiej: etiuda zapomnienia radzieckiego mitu kinowego
    Autorzy:
    Романовская, Ольга
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1816989.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    советско-польская война
    пропагандистский дискурс
    преемственность исторической памяти
    кинематограф
    Soviet-Polish War
    propaganda-discourse
    cinematography
    continuity of historical memory
    wojna radziecko-polska
    propagandowy dyskurs
    kinematografia
    ciągłość pamięci historycznej
    Opis:
    В статье рассматривается «рождение», конструированиеи деконструкция художественного кинообраза советско-польской войны,концептуализируются различные интеллектуальные проекты советскогоизучения и осмысления военных действий в хронологических рамкахсобытий 1919-1921 годов. Анализируются два фильма «П.К.П.» и «Перваяконная». Рассматривается процесс трансформации и последующегосоциального забвения пропагандистского дискурса этого военногопротивостояния.
    W artykule przeanalizowano „narodziny”, budowanie i dekonstrukcjęartystycznego obrazu kinowego wojny radziecko-polskiej. Dokonano konceptualizacji różnorodnych intelektualnych projektów badań radzieckich i pojmowaniadziałań wojennych w ramach chronologicznych wydarzeń lat 1919-1921. Analizie poddano dwa filmy „P. K. P.” i „Pierwsza Konna”. Przedstawiono procestransformacji, a następnie społecznego zapomnienia propagandowego dyskursutej wojennej konfrontacji.
    The article examines the «birth», construction and deconstruction ofthe artistic film image of the Soviet-Polish War, it conceptualizes various intellectual projects of the Soviet study and understanding of military operations inthe chronological framework of the events of 1919-1921. Two films «P. K. P.»and «The First Horse» are analyzed. The process of transformation and subsequent social oblivion of the propaganda discourse of this military confrontationare considered.
    Źródło:
    DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne; 2021, 18, 18; 177-188
    1730-0274
    Pojawia się w:
    DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ rewolucji październikowej na przemiany rewolucyjne na ziemiach polskich w latach 1917–1920
    The influence of the October Revolution on the revolutionary changes in Poland at 1917–1920
    Bлияние Октябрьской революции на революционные перемены на польских землях в годы 1917–1920
    Autorzy:
    Wiktor, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1993263.pdf
    Data publikacji:
    2019-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    October Revolution
    labor movement in Poland
    class struggle
    opportunism
    revisionism
    Polish independence
    strikes
    demonstrations
    revolutionary situation
    proletariat
    bourgeoisie
    territory
    contradictions
    Polish-Soviet war
    Temporary Revolutionary Committee of Poland
    counterrevolution
    Октябрьская революция
    рабочее движение в Польше
    классовая борьба
    оппортунизм
    ревизионизм
    независимость Польши
    забастовки
    демонстрации
    революционная обстановка
    пролетариат
    буржуазия
    поместье
    противоречия
    польско-советская война
    Временный революционный комитет Польши или Польревком
    контрреволюция
    Opis:
    The main thesis of article is the influence of the Oktober Revolution on the revolutionary changes in Poland at 1917–1920. It’s described causes and results of war world 1 and the fall of 2.I nternationale. In next time were organizing the revolutionary parties of Socialdemocracy and established communist parties, which 1919 united and established in the 3th Internationale – Communist The great ideological-political role in this process played revolutionary part od Russian Socialdemocracy – bolsheviki with W.I.Lenin as leader. The polish state was fall at the end 18th century and on the war world one since 1915 the territory was occupied by Germany and Austria. There at 19th century developed capitalizm and were estblishing worker parties especialy Great Proletariat, Polish Socialist Party (PPS), Socialdemocracy of Polish Kingsdom and Litauen (SDKPi), in next time from PPS was established PPS-Left. Workers were also under ideological influence of Polish katholic church, of national and solidarity movements. At 1917–1920 were many strikes and demonstrations, the class struggle developed in cities and in the country. There were also the struggle for the independent polish state in form of 2 main class forces: 1. bourgeoisie and landlords and 2. socialist proletariat. The workers (also partialy peasants) were organizing in the councils of worker delegates (like in Russia), there were about 100 councils in main industrial centres of Poland, but they were to weak in victorious struggle against capitalist forces at 1918–1920, especialy when the Poland-Soviet Russia war breake out. In Juli 1920 in Białystok was established The Contemporary Revolutionary Committee of Poland as a Revolutionary Government of Polish Soviet Republic, but it was collapsed together with Polish revolutionists and Soviet Red Army in battle by Warsaw August 1920. In result Polish revolution defeated and won the Polish bourgeoisie and landlords with the support of international capital. There is established the liberal-democratic state, which persisted to 1926, to coup d’ etat of Marshall J. Piłsudski.
    Главный тезис статьи зааключается во влиянии Октябрьской револю- ции на революционные перемены на польских землях в годы 1917–1920. В статье были назвны главные причины начала 1. мировой войны и падения 2. Интернационала. Со временем возникли фракции социалдемократических партий, которые организовались в комунистические партии и в 1919 году учредили новый 3. ИнтернационалКомунистический. Большую идейно-теоретическую и организаторскую роль сыграли революционные русские социалдемократы – большевики во главе с В.И. Лениным. Польские земли находились под разделом и были территорией борьбы чужих армий. Капитализм быстрее всех развивался под русским раздлом. Действовали многие рабочие партии, в том числе революционная СДКПиЛ, ППС-Левая и оппортунистско-реформистская ППС. Большое влияние на рабочих оказывал тоже Костёл католический, националистические группировки и группировки солидарности. В годы 1917–1920 проходили многие забастовки и рабочие демонстрации, тоже бедных крестьян и деревенского пролетариата. В 1918 году развилась борьба за создание возраждённого, нового независимого польского государства. Сталкивались две концепции: буржуазно-помещичья и пролетарско-социалистическая. Рабочие, крестьяне создавали советы делегатов рабочих, которых было около 100, однако были они слишком слабые, чтобы стать ведущим субъектом борьбы за власть. Важную роль в росте революционного влияния сыграла польско-советская война в годы 1919–1920 и создание Временного Революционного Комитета Польши в Белостоке. Окончательно в ходе классовой борьбы, многих восстаний, воен, а особенно польско-советской, сформировалось буржуазно-помещичье государство в форме демократической парламентарно-кабинетной республики. Оно существовало до мая 1926 года, когда наступил военный переворот маршала Й. Пилсудского, который ввёл авторитарную форму правления.
    Źródło:
    Studia Orientalne; 2019, 1(15); 93-107
    2299-1999
    Pojawia się w:
    Studia Orientalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    British Diplomacy, Soviet-Polish War, and the Treaty of Riga: Searching for Stabilization in Eastern Europe
    Autorzy:
    Sergeev, Evgeny Yu.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27311706.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Versailles world order
    Soviet-Polish War
    Riga peace treaty
    British diplomacy
    British policy in Eastern Europe
    światowy ład wersalski
    wojna polsko-sowiecka
    traktat ryski
    dyplomacja brytyjska
    brytyjska polityka w Europie Wschodniej
    Opis:
    British diplomacy played an important role not only during the Soviet-Polish War of 1919–20 but also in the settlement of this armed con‑ict, which ended with the signing of the Riga peace treaty on 18 March 1921. How effective was London? What political methods did the British government use to achieve the main strategic objective of stabilizing the Versailles order in Eastern Europe? And what were the short- and long-term consequences for Soviet Russia and Poland? The answers to these questions will be given in this article, based upon diplomatic correspondence as well as on diaries and memoirs penned by direct participants and contemporary observers.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2022, 14; 184-193
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Proces ewolucji polityki wojskowej Komunistycznej Partii Robotniczej Polski w okresie rokowań ryskich (październik 1920 – marzec 1921)
    The process of evolution of the KPRP military policy during the Riga negotiations (October 1920 – March 1921)
    Autorzy:
    Miodowski, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/951449.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Polish communists
    Polish-Soviet relations
    Riga Treaty of 1921
    Polish-Russian war of 1920
    Polish revolutionary formations in Russia
    Opis:
    After the defeat in the war against Poland, the Bolshevik leaders withdrew their support for the previous military policy of the Communist Workers Party of Poland (KPRP). Soldiers of Polish origin, who in 1920 had been delegated to the I Polish Red Army, were retransferred to the Red Army units, where they had formerly performed military service. After the ratification of the Riga Treaty of 16 April 1921, Polish communists had to limit their activities to psychological warfare and propaganda against their political adversaries at home and intelligence infiltration of the Polish Army structures.
    Źródło:
    Białostockie Teki Historyczne; 2015, 13
    1425-1930
    Pojawia się w:
    Białostockie Teki Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Echa "Idź i patrz" Elema Klimowa w dwóch polskich filmach antywojennych – "Mieście 44" Jana Komasy oraz "Wołyniu" Wojciecha Smarzowskiego
    Echoes of Elem Klimov’s 'Come and See' in two Polish anti-war films – Jan Komasa’s 'Warsaw 44' and Wojciech Smarzowski’s 'Wołyń'
    Autorzy:
    Szpulak, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/923129.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-22
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Elem Klimow
    Jan Komasa
    Wojciech Smarzowski
    war film
    anti-war film
    historical film
    Polish film
    Soviet film
    Opis:
    The subject of interest in this text are the relations between the famous Elem Klimow’s Come and See and two Polish movies made in the second decade of the 21st century – Jan Komasa’s Warsaw 44 and Wojciech Smarzowski’s Wołyń. These relations are considered at the genetic level, the level of historical references, the genological level and the plane of audiovisual material created in films. The analysis leads to the conclusion that genological issues play the most important role in building these relationships, among them the shape of the main character’s figure.The text can be treated as a contribution to reflection on the genre distinctiveness of the anti-war film.
    Źródło:
    Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2018, 23, 32
    1731-450X
    Pojawia się w:
    Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polacy w Niemczech w okresie wojny bolszewickiej 1920 roku i ich reemigracja
    Poles in Germany in 1920 and Their Re-emigration
    Autorzy:
    Piotrowski, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1955059.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    historia dyplomacji
    konsulaty polskie w Niemczech
    Polacy w Niemczech
    reemigracja Polaków
    Traktat Wersalski
    opcja
    optanci
    wojna polsko-sowiecka 1920 r.
    Plebiscyty na Górnym Śląsku
    Polish diplomacy
    Polish Consulates in Germany
    Poles in Germany
    re-emigration of Poles
    Treaty of Versailles
    option
    opting people
    Polish-Soviet 1920 war
    Silesian Uprisings
    Opis:
    History of Poles in Germany and their returns to Poland in the period between signing the Treaty of Versailles on 28th June 1919 and the year 1921 were almost completely left unspoken of in historical literature, both Polish and German. On the basis of archival documents found in German archives: Politisches Archiv Auswärtiges Amt, HS Düsseldorf, STA Münster, and in Polish ones: Archiwum Akt Nowych PRM iMSZ, AP Bydgoszcz it has been penetratingly shown how Poles living in Germany at that time were involved in all the most important political events; among them in the plebiscites in Warmia, Masuria, Upper Silesia, the Silesian uprisings, revolution in Germany, Kapp-Lütwitz's coup d'état, class and party conflicts in the Ruhr as well as in Berlin. Actions taken against Poles during the Polish-Bolshevik war as well as the attitude of the German authorities and of the Polish diplomatic agencies towards them have been presented in detail. For the first time data have been presented concerning the ways of re-emigration and the statistics of Poles coming back. In the election to the Reichstag in 1920 in the districts of Rhineland and Westphalia over 60 thousand votes were cast for Polish candidates. In the discussed period also several hundred Poles were elected for the District Councils of Westphalia and Rhineland as well as for the parish councils there. In many places national school courses (Volksshochschulekurse) were conducted which were attended by nearly 4 thousand people. Preparations to the re-emigration action and the course the action took were slowed down because of lack of executive regulations enabling one to choose the country to which he declared his will to move along with his belongings. Polish emigration in Germany resented lack of tax regulations between the Polish and German sides. This was the reason why the special Association for defending emigrants was established. Many Poles coming back to Poland took up important offices of voivodes, town presidents, Members of Parliament and Senators there and Jan Brejski even was a candidate for the Prime Minister of the Polish Republic. They tried to give help to Poles that were persecuted in Germany. It seems that without a thorough investigation of the situation of Poles in Germany at that period it is hard to take an objective view of the events of the following years connected with exercising the options and the `compulsory re-emigration', the problem of national minorities in both countries and to look professionally at the diplomatic game of the representatives of Poland and Germany concerning the opting people and the Polish-German relations in general.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2000, 48, 2; 225-291
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Vistula Programme. Nuclear Weapons for the Polish People’s Army in Case of War
    Autorzy:
    Pałka, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/953707.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polish People’s Army
    Warsaw Pact
    nuclear weapons
    Cold War
    Vistula Programme
    Soviet Army
    Opis:
    During the Cold War (most certainly in 1970–90) nuclear weapons were stored in Poland under the strict control of the Soviet Army. In case of war these weapons were to have been made available to Polish Army units.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2018, 125, 2
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obrona niepodległości Polski a bolszewicki projekt "permanentnej rewolucji"
    Defense of Polands independence and the Bolshevik project of "permanent revolution"
    Autorzy:
    Baziur, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540419.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    Polska
    Rosja Sowiecka
    permanentna rewolucja
    wojna polsko-bolszewicka
    Polska
    Soviet Russia
    permanent revolution
    Polish-Bolshevik war
    Opis:
    W artykule wyjaśniono sytuację geopolityczną i sprzeczności interesów odrodzonej Polski i bolszewickiej Rosji w pierwszych latach po zakończeniu I wojny światowej. Autor ukazał z jednej strony dążenia Polski do zapewnienia sobie bezpieczeństwa w obliczu zamętu panującego w Rosji wstrząsanej wojną domową oraz doświadczającej bolszewickiego terroru, a z drugiej zamierzenia władz komunistycznych wynikające z przyjęcia doktryny „permanentnej rewolucji”. Analiza interesów i dążeń Polski oraz bolszewickiej Rosji przybliża do zrozumienia okoliczności, dzięki którym jeden z najgroźniejszych dla zachodniej cywilizacji projektów geopolitycznych mógł zostać udaremniony przez Polskę, broniącą świeżo odzyskanej niepodległości.
    The article explains the geopolitical situation and conflicts of interests of reborn Poland and Bolshevik Russia in the first years after the end of World War I. The author showed, on the one hand, Poland's aspirations to ensure security in the face of the turmoil in Russia, shaken by civil war and experiencing Bolshevik terror, and on the other, the intentions of the communist authorities resulting from the adoption of the doctrine of "permanent revolution". Analysis of the interests and aspirations of Poland and Bolshevik Russia brings us closer to understanding the circumstances thanks to which one of the most dangerous geopolitical projects for Western civilization could have been thwarted by Poland, defending newly regained independence.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2019, 30; 47-69
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Obywatele sowieccy” w województwie poznańskim w latach 1945–1949
    Autorzy:
    Stryjkowski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1897257.pdf
    Data publikacji:
    2020-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    druga wojna światowa
    Wielkopolska
    komendantury wojenne
    działalność
    NKWD
    represje
    migracje
    wysiedlenia
    obywatelstwo sowieckie
    relacje polsko-sowieckie
    World War II
    war headquarters
    NKVD’s operations
    repressions
    migrations
    expulsions
    Soviet citizenship
    Polish-Soviet relations
    Opis:
    The article discusses the fate of individuals of interest of the Soviet authorities and deemed the USSR citizens. Some of them were forced labourers on their way back home from Germany and the occupied countries. A large part of them were inhabitants of Wielkopolska who used to have Russian or Soviet citizenship. The article presents treatment thereof in Wielkopolska in 1945-1949.
    Źródło:
    Historia Slavorum Occidentis; 2020, 1 (24); 112-134
    2084-1213
    Pojawia się w:
    Historia Slavorum Occidentis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polish Literature and the Extermination of the Soviet Prisoners of War
    Literatura polska wobec zagłady sowieckich więźniów wojennych
    Autorzy:
    Morawiec, Arkadiusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699762.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    literatura polska
    temat
    motyw
    ludobójstwo
    zbrodnie nazistowskie
    zbrodnie wojenne
    sowieccy jeńcy wojenni
    Polish literature
    theme
    motif
    genocide
    Nazi crimes
    war crimes
    Soviet prisoners of war
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest motyw i temat sowieckich jeńców wojennych w literaturze polskiej. Zaprezentowano w nim fakty historyczne, będące źródłem ujęć literackich, dotycząceskomplikowanego losu sowieckich jeńców podczas wojny niemiecko-sowieckiej (1941–1945) i po jej zakończeniu. Ukazano także polityczne i ideologiczne determinanty literackiego wizerunku jeńca. Przedmiotem analiz są zarówno utwory fikcjonalne, jak i wspomnieniowe, między innymi Chłopiec z Salskich Stepów Igora Newerlego, Zagrycha Seweryny Szmaglewskiej, Anus mundi Wiesława Kielara. Szczególną uwagę poświęcono wierszowi Obóz głodowy pod Jasłem Wisławy Szymborskiej.
    The article addresses the motif (and theme) of the Soviet prisoners of war in Polish literature. It presents historical facts which have inspired literary representations ofevents concerning the complex fates of the Soviet POWs both during the German-Soviet war (1941–1945) and after it came to its end. It also offers a discussion on the political and ideological determinants of the literary portrayal of the prisoner of war. Texts subjected to analyses include both works of fiction and memoirs, such as, among others, Igor Newerly’s Chłopiec z Salskich Stepów (The boy from the Steppes of the Sal), Seweryna Szmaglewska’s “Zagrycha” (The snack), or Wiesław Kielar’s Anus Mundi. 1,500 Days in Auschwitz/Birkenau. Particular attention is given to Wisława Szymborska’s poem “The Hunger Camp at Jasło” (“Obóz głodowy pod Jasłem”).
    Źródło:
    Narracje o Zagładzie; 2020, 6; 115-139
    2450-4424
    Pojawia się w:
    Narracje o Zagładzie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polscy żołnierze w Pawliszczew Borze (1939–1941) w świetle relacji powojennych
    Polish Soldiers in Pavlishchev Bor (1939–1941) in the Light of Post-War Accounts
    Autorzy:
    Weber, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763580.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Pawliszczew Bor
    jeńcy wojenni
    niewola sowiecka
    Wojsko Polskie
    Katyń
    Pavlishchev Bor
    prisoners of war
    Soviet captivity
    Polish Army
    Katyn
    Opis:
    Artykuł dotyczy losów polskich żołnierzy, którzy znaleźli się w niewoli sowieckiej po 17 września 1939 r. Pewna ich liczba (w tym oficerowie rezerwy) trafiła do obozu NKWD Pawliszczew Bor (obwód smoleński). Obóz funkcjonował do wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej.
    This article presents the fate of Polish soldiers in Soviet captivity after 17 September 1939. Some of them (including reserve officers) ended up in the NKVD camp Pavlishchev Bor (Smolensk region). The camp functioned until the outbreak of the Soviet-German war.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 3; 565-602
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zakres zainteresowania radzieckiego cywilnego wywiadu naukowo-technicznego w okresie rządów Michaiła Gorbaczowa. Z perspektywy wymiany informacji wywiadowczej pomiędzy MSW PRL a KGB ZSRR
    The spectrum of Soviet interests in the field of civil scientific intelligence in Mikhail Gorbachev’s time. From the perspective of the intelligence exchange between Polish People’s Republic and the USSR
    Autorzy:
    Sikora, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/501880.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
    Tematy:
    technologia
    nauka
    wywiad
    szpiegostwo
    zimna wojna
    ZSRR
    PRL
    technology
    science
    intelligence
    espionage
    cold war
    Soviet Union
    Polish People’s Republic
    Opis:
    Już w latach 50. XX w. luka technologiczna pomiędzy państwami kapitalistycznymi a blokiem komunistycznym była ewidentna, na niekorzyść tego ostatniego. Wraz z odprężeniem w relacjach międzynarodowych w latach 70. kraje RWPG zdołały przyswoić część zachodnich technologii, zakupując licencje. Najważniejsze rozwiązania, zwłaszcza w zakresie elektronicznych systemów sterowania oraz chemii organicznej, były jednak nadal poddane przez zachodnioeuropejskie koncerny ścisłej ochronie. Transfer technologii hamowało dodatkowo zaostrzone u progu dekady lat 80. amerykańskie embargo na tzw. produkty podwójnego zastosowania. W niniejszym przyczynku autor wysuwa tezę, że ZSRR zmobilizował wywiady państw RWPG na rzecz masowego przenikania do zachodnich ośrodków naukowo-badawczych i produkcyjnych w celu zdobycia pożądanych z punktu widzenia gospodarki ZSRR (oraz pozostałych państw RWPG) technologii, i tym samym przełamania zachodnich restrykcji handlowych. Akcent został położony na stronę radziecką w celu sygnalnego wypełnienia luki obejmującej – z punktu widzenia badań nad wywiadem naukowo- -technicznym KGB ZSRR – drugą połowę lat 80. XX w. Analizą objęto przede wszystkim katalogi i opisy zadań przekazywanych przez KGB polskiemu MSW, a także raporty polskiego wywiadu ze spotkań roboczych z radzieckimi partnerami. Dzięki zachowanym w Archiwum IPN dokumentom można określić jakość i ilość przemycanych i wymienianych materiałów, a ponadto zidentyfikować kraje, instytucje i firmy, które znajdowały się w zainteresowaniu wywiadu ZSRR. Oprócz wiedzy dotyczącej samych technologii oba wywiady wymieniały się także doświadczeniem w zakresie pozyskiwania i obsługi agentów. Wśród najważniejszych konkluzji analizy należy wymienić: systematyczny wzrost ilości przekazywanych w obie strony informacji; pozornie zrównoważone zainteresowanie ZSRR technologiami cywilnymi i wojskowymi przy rzeczywistym transferze informacji do i z Polski zdominowanym przez zastosowania cywilne; przewagę technologii elektronicznych i informatycznych, a także biotechnologicznych i medycznych, przy mniejszym zainteresowaniu obu stron wymianą w zakresie przemysłu ciężkiego i energetyki.
    Technological gap in development between both sides of iron curtain became obvious already during the fifties of the twentieth century. Along with the détente-era communists countries managed to import some vital technological solutions by purchasing production-lines or signing license-agreements. However real high-tech, especially in such branches as automatic control or organic chemistry, was either protected by private companies interested in maintaining its export-monopoly, or embargoed as so called dual-use components, by western governments, inspired by USA especially since the beginning of the eighties. Main thesis of this paper claims that Moscow encouraged satellite-states to launch massive clandestine undertakings, in order to break those legal restrictions and acquire modern solutions for the economy of the Soviet Union and their own as well. The accent is put on the Russian partner, because the activity of the scientific-technical arm within KGB in the late eighties – comparing to the previous period – is still not enough examined by historians. Analysis involved lists of requested technologies and task-descriptions passed from KGB to Polish intelligence as well as Polish reports on debriefings with the representatives of the Russian partner. Insight in those files, stored in the Archive of IPN, enables to estimate profile and quantity of smuggled and exchanged material. Moreover we can point out targeted countries, state’s organizations or private companies. Both sides exchanged experience in recruiting, handling and paying agents, which is also discussed in the paper. Basic conclusions are as follows: the amount of the information being shared was growing systematically; theoretically the spectrum of Soviet interest in the area of science and technology was rather evenly distributed between the civil and military applications; however the information transfer to and from Poland was de facto predominantly of the civil nature; electronic and IT on one hand, biotechnology and medicine on the other hand dominated information-stream, making heavy industry and energetic a secondary field of activity
    Źródło:
    Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 2015, 7, 12; 66-87
    2080-1335
    2720-0841
    Pojawia się w:
    Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Введение советско-польского перемирия в действие (октябрь-ноябрь 1920 г.)
    The Implementation of the Polish-Soviet Peace Preliminaries (October–November 1920)
    Autorzy:
    Колихова, Карина
    Матвеев, Геннадий
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27311885.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Polish-Soviet war of 1918–1921
    implementation of the 1920 Armistice of Riga
    antiSoviet military formations in Poland
    Józef Piłsudski
    Jan Dąbski
    Adolph Joffe
    советско-польская война 1918–1921 гг.
    исполнение Рижского договора о перемирии
    антисоветские формирования в Польше
    Ю. Пилсудский
    А.А. Иоффе
    Я. Домбский
    wojna polsko-sowiecka 1918–1921
    implementacja ryskiego zawieszenia broni z 1920 r.
    antysowieckie formacje wojskowe w Polsce
    Adolf Joffe
    Opis:
    The article clarifies the actual date of the entry into force of the Soviet-Polish treaty on the preliminary conditions of peace and armistice of October 12, 1920. The preliminary treaty stipulated that the enactment should happen no later than November 2, and after that date, the withdrawal of Polish troops to the state border line was to begin. The parties pledged not to interfere in each other’s internal affairs and not to support organizations aimed at overthrowing the state and social system of the other party from the moment the truce was ratified under article II of the treaty. Realizing the importance of the armistice, the Ukrainian SSR, Poland and the RSFSR ratified the treaty within the agreed time frame, and it seemed that nothing prevented them from immediately starting work on the final text of the peace treaty in accordance with the agreements. However, the Soviet peace delegation that had arrived in Riga on November 3 did not find the Polish delegation there. It turned out, moreover, that the Polish army was in no hurry to leave the regions of the Ukrainian SSR and the Belorussian SSR occupied by it, and thus covered the flanks of the anti-Soviet armies of Symon Petliura, Boris Piermikin, and Stanisław Bułak-Bałachowicz which invaded Soviet territory. The protests expressed by the Soviet side yielded results only aer the Red Army had broken through the defense of the Crimea on November 9–10. On November 13, a Polish delegation finally arrived in Riga and a meeting of the heads of the Soviet and Polish delegations, Adolph Joffe and Jan Dąbski, took place, following which Poland undertook to begin the withdrawal of its troops from November 19, 1920. Its yesterday’s eastern allies retreated to Poland and were interned. The analysis of the problem shows that the armistice agreement was actually put into effect not on November 2, but on November 19, 1920, and Józef Piłsudski and the Polish military command are primarily to blame for this.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2022, 14; 194-214
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynek do dziejów Polskiego Biura KC Rosyjskiej Komunistycznej Partii [bolszewików] i Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski
    Contribution to the History of the Polish Bureau of the RCP Central Committee [Bolsheviks] and the Provisional Polish Revolutionary Committee (Polrevkom)
    Autorzy:
    Zieliński, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850674.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    Polish Bureau of the RCP Central Committee [Bolsheviks]
    the Polish-Bolshevik War
    Polrevkom
    the Polish-Soviet republic
    Polskie Biuro KC Rosyjskiej Komunistycznej Partii [bolszewików]
    wojna polsko-bolszewicka
    Polrewkom
    republika polsko-radziecka
    Opis:
    Jakkolwiek Polskie Biuro Agitacji i Propagandy KC RKP[b] i Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski mają już swoją literaturę historyczną, nadal nie są znane niektóre wątki działalności moskiewskiego Biura i Komitetu białostockiego. Celem artykułu jest uzupełnienie stanu wiedzy na ten temat o informacje zawarte w zespołach archiwalnych przechowywanych przede wszystkim w Rosyjskim Państwowym Archiwum Historii Społeczno-Politycznej (RGASPI) w Moskwie.
    Although there are historical accounts of the Polish Agitation and Propaganda Department of the RCP Central Committee [Bolsheviks] as well as the Provisional Polish Revolutionary Committee, some aspects of the activity of the Moscow Bureau and the Committee in Bialystok are still unknown. The aim of this article is to bro- aden our knowledge on the subject relying on archival collections from the Russian State Archive of Social and Political History (RGASPI) in Moscow.
    Źródło:
    Facta Simonidis; 2011, 4, 1; 9-26
    1899-3109
    Pojawia się w:
    Facta Simonidis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewakuacja podczas odwrotu wojsk polskich w okresie czerwiec-sierpień 1920 roku – wybrane zagadnienia
    Evacuation during the Retreat of Polish Troops in June–August 1920 – Selected Issues
    Эвакуация при отступлении польских войск в июне–августе 1920 г. Избранные вопросы
    Autorzy:
    Odziemkowski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1916404.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-11
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    wojna polsko-bolszewicka
    ewakuacja przymusowa
    ewakuacja planowa
    instrukcja ewakuacyjna
    strefa ewakuacyjna
    centra ewakuacyjne
    tabor kolejowy
    obszar etapowy
    odwrót
    transport ewakuacyjny
    ludność cywilna
    zniszczenia
    chaos
    Polish-Soviet War
    enforced evacuation
    planned evacuation
    evacuation instructions
    evacuation zone
    evacuation centers
    rolling stock
    rear area
    retreat
    evacuation transportation
    civil population
    damages
    польско-большевистская война
    принудительная эвакуация
    плановая эвакуация
    инструкции по эвакуации
    зона эвакуации
    центры эвакуации
    поездные составы
    плацдарм
    отступление
    эвакуационный транспорт
    гражданское население
    разрушения
    хаос
    Opis:
    Dowództwo polskie już wiosną 1919 r., w związku z groźbą inwazji niemieckiej, stanęło przed koniecznością przygotowania planu ewakuacji z zajętych terenów Litwy i Białorusi. Kolejne plany powstające w okresie sukcesów wojsk polskich i marszu na wschód przewidywały ewakuację niewielkich obszarów na zagrożonych odcinkach frontu. Pierwsza ofensywa Michaiła Tuchaczewskiego w maju 1920 r. obnażyła niedostatki polskich planów ewakuacyjnych, m.in. braki taboru kolejowego, szwankującą łączność, niedostateczną współpracę z władzami cywilnymi, samorzutną, trudną do opanowania ewakuację ludności i administracji państwowej. Zebrane doświadczenia pozwoliły przygotować bardziej precyzyjną instrukcję ewakuacyjną. Nikt jednak nie przewidział rozmiarów ewakuacji, jaką trzeba było przeprowadzić latem 1920 r. Kierownictwo nad nią sprawowały władze wojskowe. Objęła zaplecze całego frontu od Łotwy po granicę z Rumunią. Wiązała się z koniecznością przewozu ładunków i ludzi na odległość 400–600 km w głąb kraju. Przebiegała w warunkach stałego nacisku nieprzyjaciela, zwłaszcza na północnym odcinku frontu. Oparta była głównie na kolei, jedynym wówczas szybkim i pojemnym środku transportu. Mimo ekstremalnie trudnych warunków i nieuniknionych przypadków chaosu ocalono masę cennego sprzętu, zapasów, ewakuowano dziesiątki tysięcy rannych oraz uchodźców i cenny tabor kolejowy niezbędny dla pomyślnego przeprowadzenia przegrupowania wojsk do kontrofensywy znad Wieprza.
    Already in the spring of 1919, due to the threat of a German invasion, the Polish command had to prepare a plan of evacuation from the occupied territories of Lithuania and Belarus. Subsequent plans, prepared during the period of success of the Polish troops and the march to the east, assumed evacuation of small areas on endangered sections of the front. Tukhachevsky’s first offensive in May 1920 revealed the deficiencies of Polish evacuation plans, such as lack of rolling stock, poor communication, insufficient cooperation with civil authorities, a spontaneous and barely controllable evacuation of civil population and state administration. The experience gathered allowed to prepare more precise evacuation instructions. No one, however, predicted the scale of the evacuation that had to be carried out in summer 1920. It was managed by the military authorities. It was supervised by military authorities and covered the entire front line from Latvia to the border with Romania. It involved the transportation of cargo and people 400–600 km into the country and took place under constant enemy pressure, especially in the northern section of the front. It was based mainly on railroads, the only fast and capacious means of transport at that time. Despite extremely difficult conditions and inevitable chaos, a lot of valuable equipment and supplies were saved, tens of thousands of injured people and refugees were evacuated, as well as valuable rolling stock necessary for the successful regrouping of troops for the Wieprz counteroffensive.
    Еще весной 1919 г. из-за угрозы немецкого вторжения у Верховного командования польской армии возникла необходимость подготовить план эвакуации с оккупированных территорий Литвы и Белоруссии. Последующие планы, разработанные в период успеха польской армии и продвижения на восток, предусматривали эвакуацию небольших участков фронта, находящихся в опасном положении. Первое наступление Тухачевского в мае 1920 г. выявило недостатки польских планов эвакуации, в том числе недостаточное оснащение железных дорог, неисправности связи, недостаточное взаимодействие с гражданскими властями, стихийную, трудно контролируемую эвакуацию населения и государственной администрации. Полученный опыт позволил составить более точную инструкцию по эвакуации. Однако никто не предвидел масштабы эвакуации, которую необходимо было провести летом 1920 года. Руководили ею военные власти. Эвакуация проходила по территориям, связанным практическим со всем фронтом от Латвии до границы с Румынией. Это было продиктовано необходимостью перевозки грузов и людей на 400–600 км вглубь страны. Эвакуация проходила под постоянным натиском противника, особенно на северном участке фронта, и, в основном, с помощью поездов – единственного в то время быстрого и вместительного транспортного средства. Несмотря на чрезвычайно тяжелые условия и неизбежные ситуации хаоса, было спасено много ценного оборудования и припасов, эвакуированы десятки тысяч раненых и беженцев, а также ценные в той ситуации поездные составы, необходимые для успешного проведения перегруппировки войск для контрнаступления со стороны реки Вепш.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2020, XXI (LXXII), 3 (273); 12-46
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Początek stosunków Łotwy i Polski: pierwsze kontakty, wiosna-jesień 1919 roku
    Autorzy:
    Jēkabsons, Ēriks
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631460.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Latvian-Polish relations, the beginning of independance, war with Soviet Russia, military cooperation
    łotewsko-polskie stosunki, początek niepodległoci, wojna z Rosją Radziecką, współpraca wojskowa
    Opis:
    Artykuł porusza kwestię początków, nawiązania międzypaństwowych stosunków łotewsko-polskich w 1919 r. Kiedy sytuacja polityczna i wojskowa na Łotwie ustabilizowała się, wkrótce pojawiło się także zagadnienie nawiązania kontaktów między łotewskimi i polskimi ruchami politycznymi, których geneza sięgała jeszcze okresu końca XIX w. Już wiosną i latem 1919 r. wyraźnie zaznaczyły się warunki, które w końcu tego roku doprowadziły do określonej łotewsko-polskiej współpracy wojskowej i politycznej. W artykule zanalizowano motywy oraz cele obydwu stron, pierwsze kontakty obu delegacji na Konferencję Pokojową w Paryżu i te mające miejsce na Łotwie, wpływy ziemiaństwa polskiego Łatgalii (b. Inflant Polskich) na stosunek Polski do tego obszaru, ustanowienie łotewsko-polskich stosunków wojskowych oraz ich rozwój latem, a następnie pobyt pierwszej łotewskiej delegacji rządowej w Polsce we wrześniu 1919 r. Właśnie latem tego roku nastąpiło stosunkowo dobrze widoczne zbliżenie obydwu państw, co było wywołane pewnymi wspólnymi interesami, a przede wszystkim zagrożeniem ze strony tych samych wrogów – bolszewickiej Rosji i reakcyjnego czynnika niemieckiego w regionie.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 42
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Początek stosunków Łotwy i Polski: pierwsze kontakty, wiosna-jesień 1919 roku
    Autorzy:
    Jēkabsons, Ēriks
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631567.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Latvian-Polish relations, the beginning of independance, war with Soviet Russia, military cooperation
    łotewsko-polskie stosunki, początek niepodległoci, wojna z Rosją Radziecką, współpraca wojskowa
    Opis:
    The article is devoted to the establishing and beginnings of Latvian-Polish international relations in 1919 when political and military situation in Latvia was stabilized. Shortly are reviewed also the first contacts between Latvian and Polish political movements already from the end of the 19th century. During the spring and summer of 1919, distinctly emerged the conditions which led to definite Latvian-Polish military and political cooperation. The article analyzes motives and aims of both sides, the first contacts of both delegations at Paris Peace Conference, the first contacts in Latvia, the establishing of Latvian-Polish military relations and their development during the summer, the activities of first Latvian state delegation in Poland in September. During the summer of 1919, it became visible the establishing of friendly relations of both countries which was determined by common interests, first of all – the common enemies – the Soviet Russia and a reactionary German factor in the region.
    Artykuł porusza kwestię początków, nawiązania międzypaństwowych stosunków łotewsko-polskich w 1919 r. Kiedy sytuacja polityczna i wojskowa na Łotwie ustabilizowała się, wkrótce pojawiło się także zagadnienie nawiązania kontaktów między łotewskimi i polskimi ruchami politycznymi, których geneza sięgała jeszcze okresu końca XIX w. Już wiosną i latem 1919 r. wyraźnie zaznaczyły się warunki, które w końcu tego roku doprowadziły do określonej łotewsko-polskiej współpracy wojskowej i politycznej. W artykule zanalizowano motywy oraz cele obydwu stron, pierwsze kontakty obu delegacji na Konferencję Pokojową w Paryżu i te mające miejsce na Łotwie, wpływy ziemiaństwa polskiego Łatgalii (b. Inflant Polskich) na stosunek Polski do tego obszaru, ustanowienie łotewsko-polskich stosunków wojskowych oraz ich rozwój latem, a następnie pobyt pierwszej łotewskiej delegacji rządowej w Polsce we wrześniu 1919 r. Właśnie latem tego roku nastąpiło stosunkowo dobrze widoczne zbliżenie obydwu państw, co było wywołane pewnymi wspólnymi interesami, a przede wszystkim zagrożeniem ze strony tych samych wrogów – bolszewickiej Rosji i reakcyjnego czynnika niemieckiego w regionie.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 42
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Początek stosunków Łotwy i Polski: pierwsze kontakty, wiosna-jesień 1919 roku
    Autorzy:
    Jēkabsons, Ēriks
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/953505.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    latvian-polish relations
    the beginning of independance
    war with soviet
    russia
    military cooperation
    łotewsko-polskie stosunki
    początek niepodległoci
    wojna z rosją
    radziecką
    współpraca wojskowa
    Opis:
    Artykuł porusza kwestię początków, nawiązania międzypaństwowych stosunków łotewsko-polskich w 1919 r. Kiedy sytuacja polityczna i wojskowa na Łotwie ustabilizowała się, wkrótce pojawiło się także zagadnienie nawiązania kontaktów między łotewskimi i polskimi ruchami politycznymi, których geneza sięgała jeszcze okresu końca XIX w. Już wiosną i latem 1919 r. wyraźnie zaznaczyły się warunki, które w końcu tego roku doprowadziły do określonej łotewsko-polskiej współpracy wojskowej i politycznej. W artykule zanalizowano motywy oraz cele obydwu stron, pierwsze kontakty obu delegacji na Konferencję Pokojową w Paryżu i te mające miejsce na Łotwie, wpływy ziemiaństwa polskiego Łatgalii (b. Inflant Polskich) na stosunek Polski do tego obszaru, ustanowienie łotewsko-polskich stosunków wojskowych oraz ich rozwój latem, a następnie pobyt pierwszej łotewskiej delegacji rządowej w Polsce we wrześniu 1919 r. Właśnie latem tego roku nastąpiło stosunkowo dobrze widoczne zbliżenie obydwu państw, co było wywołane pewnymi wspólnymi interesami, a przede wszystkim zagrożeniem ze strony tych samych wrogów – bolszewickiej Rosji i reakcyjnego czynnika niemieckiego w regionie.
    The article is devoted to the establishing and beginnings of Latvian-Polish international relations in 1919 when political and military situation in Latvia was stabilized. Shortly are reviewed also the first contacts between Latvian and Polish political movements already from the end of the 19th century. During the spring and summer of 1919, distinctly emerged the conditions which led to definite Latvian-Polish military and political cooperation. The article analyzes motives and aims of both sides, the first contacts of both delegations at Paris Peace Conference, the first contacts in Latvia, the establishing of Latvian-Polish military relations and their development during the summer, the activities of first Latvian state delegation in Poland in September. During the summer of 1919, it became visible the establishing of friendly relations of both countries which was determined by common interests, first of all – the common enemies – the Soviet Russia and a reactionary German factor in the region.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 42
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Janusz Korczak, Aleksander Lewin and the Polish orphanage in Monetna in the Urals
    Autorzy:
    Boćkowski, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/957990.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Poles in exile in the USSR
    the orphanage in Monetna
    Soviet-Polish relations during World War II
    polacy na zesłaniu w zsrr
    aleksander lewin
    janusz korczak
    dom dziecka
    w monetnej
    stosunki polsko-sowieckie w czasie ii wojny światowej
    Opis:
    Artykuł omawia zesłańcze losy wybitnego polskiego pedagoga Aleksandra Lewina prowadzącego w okresie II wojny światowej polski sierociniec w osadzie Monietny w obwodzie swierdłowskim. Trafiały tam dzieci polskich rodzin wywiezionych przymusowo w głąb ZSRR w okresie sowieckiej okupacji wschodnich ziem II RP 1939–1941. Lewin, zajmując się nowymi teoriami wychowania, był powiązany z Januszem Korczakiem. W ZSRR próbował łączyć idee Korczaka z niezwykle popularnymi pomysłami Antona Makarenki.
    The article discusses the fate while in exile of the eminent Polish pedagogue Aleksander Lewin, who during the World War II ran a Polish orphanage in the village of Monetna in the Sverdlovsk oblast. Children placed there came from Polish families forcibly deported deep into the USSR territories during the Soviet occupation of the Second Polish Republic in 1939–1941. Lewin was associated with Janusz Korczak while studying new theories of education. In the Soviet Union, he tried to combine Korczak’s ideas with the extremely popular concepts of Anton Makarenko.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2017, 52, 3
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Referaty informacyjne Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego na temat wojny rosyjsko-gruzińskiej 1921 r.
    Briefing Papers of Branch II of the General Staff of the Polish Army on the Russo-Georgian War of 1921
    Autorzy:
    Bakhtadze, Mikheil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2154504.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Gruzja
    Związek Sowiecki
    Sowiecka Armenia
    wojna
    1921 rok
    sowietyzacja
    okupacja
    Sztab Generalny Wojska Polskiego
    Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
    Georgia
    Soviet Union
    Soviet Armenia
    war
    1921
    sovietisation
    occupation
    General Staff of the Polish Army
    Branch II of the General Staff of the Polish Army
    Opis:
    Po zakończeniu rosyjsko/sowiecko-gruzińskiej wojny w lutym–marcu 1921 r. Gruzja utraciła niepodległość i była okupowana przez Rosję Sowiecką. Informacje na temat tej wojny były zbierane między innymi przez Referat Informacyjny Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Informacje przygotowywane przez Referat Informacyjny były opracowywane w regularnych odstępach czasu (co dwa tygodnie). Poruszano w nich m.in. kwestię rosyjsko-gruzińskiej wojny 1920 r. i ustanowienia sowieckiej władzy w Gruzji. Oddział II Sztabu Generalnego opierał się na informacjach pochodzenia oficjalnego i nieoficjalnego. W opracowaniach przygotowywanych przez Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego trudno znaleźć informacje, które byłyby nieznane gruzińskim historykom, ale opracowania te pomagają sprecyzować niektóre szczegółowe zagadnienia. Opracowania te są interesujące z dwóch powodów. Po pierwsze informacje, którymi dysponował Sztab Generalny WP, wskazują na to, w jaki sposób był on informowany. Po drugie, jest ważne, w jakim stopniu informacje znajdujące się w tych opracowaniach polskich odpowiadają rzeczywistości. Sam fakt ujęcia w tych dokumentach kwestii związanych z Gruzją świadczy o znaczeniu Gruzji i szerzej – całego Kaukazu Południowego – dla władz polskich. Pierwsza informacja o wojnie rosyjsko-gruzińskiej pojawiła się w opracowaniu, które omawia sytuację na dzień 1 marca 1921 r. Ostatnia wiadomość, w której wspomniane są sprawy Gruzji, znajduje się w opracowaniu z 1 czerwca 1921 r. Kwestia wojny rosyjsko-gruzińskiej i ustanowienia władzy sowieckiej w Gruzji była omawiana w pięciu opracowaniach. Poza drobnymi i nieznaczącymi nieścisłościami cały ten proces został opisany poprawnie. Główny wniosek – zamach stanu i ustanowienie władzy sowieckiej za pomocą wojsk Rosji Sowieckiej – również jest poprawny. Chociaż po ustanowieniu władzy sowieckiej formalnie Gruzja była niezależną republiką, w rzeczywistości była ona okupowana, a Czerwona Armia stacjonowała na jej terytorium. Informacje zebrane w omawianych opracowaniach potwierdzają, że Sztab Generalny Wojska Polskiego był dobrze informowany w kwestii gruzińskiej. Informacje o wydarzeniach, które miały miejsce w Gruzji w 1921 r., potwierdzają zainteresowanie polskich władz wojskowych i zapewne również politycznych tym regionem, a zwłaszcza Gruzją.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 219-238
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W cieniu zbrodni katyńskiej. Polscy jeńcy wojenni ocalali z obozów specjalnych NKWD w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie
    Autorzy:
    Jaczyński, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1811307.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-11
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    polscy jeńcy wojenni
    zbrodnia katyńska
    obozy specjalne NKWD dla jeńców wojennych
    kryteria selekcji jeńców wojennych
    sowiecki wywiad i kontrwywiad
    Polish war prisoners
    the Katyń crime
    NKVD special camps for
    war prisoners
    selection criteria of war prisoners
    Soviet intelligence and counterintelligence
    Opis:
    Nasza wiedza o zbrodni katyńskiej jest już spora, to jednak jeszcze wiele spraw budzi wątpliwości i wymaga wyjaśnienia. Jedną z takich kwestii jest wyselekcjonowanie nielicznej grupy jeńców z trzech obozów specjalnych z Kozielska, Starobielska i Ostaszkowa, którzy ocaleli z zagłady katyńskiej. Badacze problematyki katyńskiej, którzy ze zrozumiałych względów wiele miejsca i uwagi w swych dociekaniach poświęcali genezie zbrodni, rekonstrukcji przebiegu wydarzeń i losom zamordowanych, na marginesie pozostawiali kwestię ocalałych. Nie trzeba było tym samym szukać odpowiedzi na nader kłopotliwe i trudne pytanie: dlaczego nieliczni polscy jeńcy wojenni uratowali się od zagłady. Jakie były kryteria, wedle których trzyosobowe gremium, tzw. „centralna trójka” NKWD, zdecydowało o zachowaniu przy życiu niespełna 400 jeńców z obozów specjalnych. Do połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku była to zapewne jedna z największych tajemnic zbrodni katyńskiej. Udostępnione wówczas dokumenty sowieckie dotyczące niespełna czterystu osób, które nie znalazły się listach śmierci, przynajmniej częściowo wyjaśniają one zagadkę ich ocalenia. Wśród badaczy problematyki katyńskiej przeważa pogląd, że jednym z głównych kryterium tej selekcji stanowiła, przydatność uratowanych dla realizacji wojskowych i politycznych celów państwa radzieckiego.
    Although we have already gained a great deal of information about the Katyń crime, still many issues raise doubts and require further explanation. One of such matters is the selection of a small group of prisoners from three special camps, i.e. Kozielsk, Starobielsk and Ostaszkow, and their survival from the Katyń massacre. For obvious reasons, the historians researching the Katyń crime have devoted most of their attention to the genesis of the crime, reconstruction of the course of events and life stories of the executed, while the issue of the saved has been treated rather marginally. By adopting such an approach the researchers have avoided a rather difficult and troublesome question of why a small number of Polish prisoners of war (i.e. around 400) was salvaged and what the criteria of such a selection made by the so called “the central three” of NKVD were. Undoubtedly, until the 1990s this issue remained as one of the greatest mysteries of the Katyń massacre. At that time the soviet documents pertaining to the plight of those 400 prisoners who had not found themselves on the death list were revealed and at least partially they shed some light on this historical riddle. Among the Katyń crime researchers there prevails an opinion that one of the main criteria of the selection was usefulness of some of the prisoners for fulfilment of the Soviet state’s military and political goals.
    Źródło:
    DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne; 2017, 14, 14; 129-146
    1730-0274
    Pojawia się w:
    DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy byliśmy w wojnie z Sowietami?!
    Were we at the state of war with the Soviets?
    Autorzy:
    Wysocki, Wiesław Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/450015.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    September 1939
    Soviet aggression on Poland
    Diplomacy of the Second Polish Republic
    The Second World War
    President Ignacy Mościcki
    Marshal Edward Śmigły-Rydz
    Minister Józef Beck
    Opis:
    At the time of the agreement with the German Third Reich on Soviet aggression on Poland on September 17, 1939, the Ambassador of the Republic of Poland in Moscow was given a diplomatic note declaring that in the face of the "break-up of the Polish state" the USSR "is defending the Belarusian and Ukrainian population" in eastern Poland. This deceptive version was "bought" by the Allies of Poland in the West who pretended that Moscow was not a co-hostile against allied Poland. They explained that they didn’t want to deepen but to overthrow the German-Soviet alliance. The highest authorities of the Republic of Poland were charged that they were not consistent and did not declare a state of war between Poland and the USSR from September 17, 1939. This was a game of slander and the author documented the will of the parties to bring such charges. In the period of the Polish People's Republic, the myth of the so-justified Soviet intervention in 1939 was promulgated. Also, today, this issue for many politicians, historians and journalists remains not entirely clear. This text is an analysis of the formation of the basis of this myth, showing its political ground for various propaganda and proclamation of Western states, and ambiguous attitudes of Polish politicians, especially focused on the very naive and politically dependent General Sikorski, the chief of war and prime minister, with greater responsibility - than the ruling party of the Second Polish Republic - for establishing false opinions about Polish-Soviet relations in September 1939.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2017, 24; 247-255
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Литовский фактор в советско-польской войне
    The Lithuanian factor in the Soviet-Polish War
    Autorzy:
    Шубин, Александр
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27311710.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Советско-польская война 1919–1920 гг.
    советско-литовский конфликт 1919–1920 гг.
    советско-литовский мир 1920 г.
    Литбел
    «срединная Литва»
    Ленин
    Иоффе
    Вольдемарас
    Нарушевичюс
    Пилсудский
    Soviet-Polish War of 1919–1920
    Soviet-Lithuanian conflict of 1919–1920
    Soviet-Lithuanian peace of 1920
    Litbel
    Ioffe
    Voldemaras
    Narushevicius
    Pilsudski
    "Central Lithuania"
    Lenin
    wojna polsko-sowiecka 1919–1921
    pokój sowiecko-litewski z 1920 r.
    Litbieł
    Litwa Środkowa
    Piłsudski
    Joffe
    konflikt sowiecko-litewski z lat 1919–1920
    Opis:
    The article examines the role of Lithuania in the struggle for the Eastern European region during the Soviet-Polish War of 1919–1920. The author shows that from the very beginning, from the first days of January 1919 and later until the autumn of 1920, the military conflict in the space between Warsaw, Kaunas and Minsk was trilateral, as Lithuania actively participated in it (not counting the participation of other forces north and south of the specified region). In 1919, Lithuanian troops acted against the Reds in a de facto alliance with the Poles. Soviet Russia pretended that it was not waging war with Poland and Lithuania, hiding behind formally independent Soviet Lithuania and Belarus, which in February 1919 were united into a single republic, abbreviated as Litbel; it was supposed to play the role of a “buffer” between Russia and Poland. The existence of Litbel excluded the recognition of a separate Lithuania by Soviet Russia. The Soviet-Polish-Lithuanian conflict developed in a territory where the formation of modern nations was far from complete, the borders were still plastic and ethnic interstices prevailed. There was a struggle of incompatible projects on this territory. The Soviet Federation opposed the federation project centered on Warsaw. But even in Poland, the desire to create a state with a Polish majority and non-Polish minorities without any federation or national autonomies was influential. The Lithuanian leadership in Kaunas sought to implement a similar project. At the same time, there was an irreconcilable contradiction between the national Polish and Lithuanian projects – the question of Vilna (Vilnius). The disappearance of the Soviet-Lithuanian front in January 1920 opened the possibility for the conclusion of the Soviet-Lithuanian peace. But its specific parameters depended on the course of the Soviet-Polish war. Under the conditions of the Red Army’s offensive on Vilna (Vilnius), the Lithuanian side agreed to sign peace on July 12, 1920, which was advantageous from a territorial point of view and actually turned Lithuania into a military ally of Soviet Russia. As a result of the defeat of the Red Army near Warsaw, Lithuania could not hold Vilnius, which, due to the position of the Entente, required a complex solution with the formation of a “Central Lithuania” joining Poland. But the Soviet side continued to support Lithuania’s claims to Vilnius, which determined the relatively warm Soviet-Lithuanian relations in the interwar period.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2022, 14; 215-231
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polsko-belgijska „wojna” o Kongo (1960–1963)
    Autorzy:
    Pasztor, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/689898.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    zimna wojna w Kongu
    stosunki polsko-belgijskie
    operacja ONZ w Kongu
    Patrice Lumumba
    dekolonizacja
    ZSRR
    PRL
    Cold War in Congo
    Polish-Belgian relations
    United Nations Operation in Congo
    decolonisation
    Soviet Union
    Polish People’s Republic
    Opis:
    W artykule przedstawiono relacje polsko-belgijskie w latach 1960–1963 wpisujące się w zimnowojenne zmagania między dwoma blokami. Na kontaktach między Warszawą a Brukselą w tym okresie zdecydowanie zaważył największy powojenny konflikt na kontynencie afrykańskim, jakim była „wojna o Kongo”. Rozgorzała ona po zrzuceniu belgijskiego jarzma kolonialnego i ogłoszeniu formalnej niepodległości (30 czerwca 1960 r.) przez ten kraj. Poparcie polityczne udzielane przez ZSRR i inne kraje obozu (w tym PRL) nacjonaliście Patrice’owi Lumumbie, a po jego śmierci jego komunistycznym poplecznikom, zaopatrywanym w przemycaną przez te państwa broń, doprowadziło nie tylko do wzmożenia wojny domowej w Kongu, ale też przyczyniło się do pogorszenia atmosfery na arenie międzynarodowej. Jej efektem był m.in. impas w relacjach polsko-belgijskich i praktyczne zamrożenie kontaktów nie tylko politycznych, ale gospodarczych i kulturalnych, trwające aż do roku 1963.
    The article presents the Polish-Belgian relations in 1960–1963 being part of the Cold War struggle between the two blocks. The contacts between Warsaw and Brussels in this period were definitely influenced by the largest post-war conflict on the African continent, which was the “war for Congo” which broke out after the fall of the Belgian colonial yoke and the declaration of formal independence (30 June 1960) by this country. Political support provided by the USSR and other countries of the communist block (including the Polish People’s Republic) for nationalist Patrice Lumumba, and after his death for his communist henchmen who were supplied with weapons smuggled through the camp countries, not only intensified the civil war in Congo, but also contributed to deterioration of international relations. Its effect was, among others, the deadlock in Polish-Belgian relations and the practical freezing of not only political but economic and cultural contacts lasting until 1963.
    Źródło:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2019, 17
    2450-8365
    Pojawia się w:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obława Augustowska – stan badań, ich uwarunkowania i perspektywy
    Autorzy:
    Jasiewicz, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950413.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Augustów Roundup
    Soviet atrocities in Poland
    Soviet politics in the liberated Polish lands
    Second World War
    anti-communist resistance in Poland
    obława augustowska
    zbrodnie sowieckie w Polsce
    polityka sowiecka na wyzwalanych ziemiach Polski
    II wojna światowa
    antykomunistyczny ruch oporu w Polsce
    Opis:
    The Augustów Roundup – current state of research, its circumstances and perspectives. In January 1944 the Soviet Army crossed the former eastern border of the Second Polish Republic. With the help of the army, military formations of NKVD and military counter-intelligence SMERSH, a large-scale cleansing of the held territories started. The Augustów Roundup was the last of the large „counter-intelligence actions” of the battalion of the SMERSH Directorate troops of the 3rd Belorussian Front. It had all the hallmarks of the Katyń operation. A group, probably counting several hundred Chekists, was responsible for the physical elimination of the identified detainees. It seems that the Soviets must have had their own method of filtration in addition to a prior intelligence work. It might have been the 5-day cycle of interrogation. The detainees were beaten into the confession of being AK members or into indicating people suspected of it. A completely different technique of detention of the arrested can be observed. They were kept in small groups – a few–several persons without the right to correspondence. They were killed in the middle of nowhere, but probably, just like in the Katyń-mode, a building of some kind was necessary. The people might have been killed naked or were disrobed post-mortem to rule out identification in case the gravesite was found. Probably the remains of the victims of the Augustów Roundup are buried on the „Russian” side of the border. Now, when we are sure that the Roundup was also conducted in parts of Lithuania (not counting the investigations against the individuals placed at the disposal of NKVD-NKGB administration), as well as in a part of the Grodno region, the perfect place – from the logistic point of view – seems to be the intersection of the Polish, Lithuanian and Belorussian borders, somewhere in the vicinity of the village of Kalety, a rangers station of Giedź and the lake of Szlamy. The Augustów Roundup comprises several stages. The first one involved collecting information on Polish sovereignist underground by Soviet undercover agents and guerrillas. Perhaps, the May–June 1945 arrests might be included into this stage, starting with the arrests at the village fête in Studzienniczna in Augustów Forest. The second stage – between 12 and 19 July – was a military operation with the participation of the 62nd Division of the Interior Army of the NKVD, SMERSH officers and the local UB (secret security) and MO (militia). The third phase was a process of secondary detentions caused by the investigation by tortures to extract further information on the Polish underground. It took place between 20–21 July and autumn 1945. At this stage there were also executions. The fourth phase – from 1945/1946 to the Third Polish Republic – a protecting of the secret of the disappearance and covering the tracks, probably with the help of the Russian secret service and Polish descendants of the people involved in the Augustów Roundup on the side of the perpetrators.
     Августовская облава – состояние исследований, определяющие их факторы и перспективыВ январе 1944 г. Советская армия перешла восточную границу 2-й Польской Республики. С помощью армии, войск НКВД и военной контрразведки СМЕРШ началась крупномасштабная зачистка занятой территории. Августовская облава была последней из больших «контрразведывательных акций» армейского батальона Управления СМЕРШ-а 3-го Белорусского фронта. У нее были все признаки схожие с Катыньской операцией. Группа, предположительно, состоящая из нескольких сот чекистов занималась ликвидацией определенных задержанных. Кажется, у советов должны были быть свои методы во время фильтрации, кроме заранее проведенной разведывательной разработки. Может быть для этого употреблялся пятидневный цикл допросов. Задержанных избивали, чтобы те признались в членстве в Армии Крайовой или указали на лица, подозреваемое в этом. Отчетливо видна другая техника передержки арестованных. Они в очень небольших группах – в несколько человек, без права на переписку. Их убивают на пустошах, хотя, предположительно – так же как и в Катыньском «режиме» – нужно какое-то здание. Нельзя исключить, что людей убивали голыми или после смерти с них срывали одежду, чтобы, в случае находки могил, исключить какую-либо идентификацию. Вероятно, останки жертв Августовской облавы покоятся на «российской» стороне границы. Сейчас, когда у нас уверенность в том, что облава обхватывала часть Литвы, не считая дел возбужденных против людей, переданных в распоряжение органов НКВД-НКГБ, а также часть Гродненщины, идеальным местом, в логистическом отношении, кажется стык границ Польши, Литвы и Беларуси, где-то в окрестностях деревни Калеты, лесничества Гедзь и озера Шлямы. Августовская облава состояла из нескольких этапов. Первый заключался в собрании агентурой и собственным партизанским движением информации о польском подполье защитников независимости. Может быть к этому этапу можно причислить уже майские-июньские аресты, начиная с арестов во время народного гулянья в Студщенничной в Августовской пуще. Второй этап – между 12 и 19 июля – это военная операция, в которой принимали участье 62-я дивизия внутренних войск НКВД, работники СМЕРШ-а, местного УБ (служба безопасности) и МО (милиция). Третий этап – это процесс вторичных арестов, вызванных следствием с пристрастием, добывающем очередную информацию о польском подполье, который продолжался с 20–21 июля до осени 1945 г. На этот этап приходятся казни. Четвертый этап – с 1945/1946 по времена тн. 3-й Польской Республики – защита тайны исчезновения и сокрытие следов, может быть с помощью российских служб и польских потомков людей, замешанных в Августовскую облаву на стороне виновников.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2018, 53, 2
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antecedents of the internment of the highest authorities of the Second Polish Republic in Romania in September 1939
    Autorzy:
    Walczak, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/654113.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polska
    Rumunia
    sojusz polsko-rumuński
    wojna 1939 roku
    agresja sowiecka
    inwazja niemiecka
    najwyższe władze II Rzeczypospolitej
    internowanie
    Polska
    Romania
    the Polish-Romanian alliance
    the 1939 war
    Soviet aggression
    German invasion
    Opis:
    Agresja Związku Sowieckiego na Polskę 17 września 1939 r. postawiła Królestwo Rumunii przed sprawą udzielenia jej pomocy, do której było zobligowane aliansem funkcjonującym od 1921 r. Kierownicy rumuńskiej nawy państwowej obawiali się podzielenia losu Rzeczypospolitej będącej ofiarą nie tylko ZSRR, ale broniącej się od przeszło dwóch tygodni przed napaścią III Rzeszy. Pragnąc uchronić swój kraj przed katastrofą poszukiwali sposobu uchylenia się od obowiązków sojuszniczych wobec Polski. Tymczasem polskie sfery rządzące w obliczu nieuchronnej klęski podjęły działania na rzecz przeniesienia politycznego kierownictwa państwa do Francji, chcąc u boku aliantów zachodnich kontynuować wojnę do zwycięskiego końca. Aby tam się znaleźć konieczne było uzyskanie od Rumunów zgody na przejazd do jednego z ich portów, by stamtąd móc kontynuować dalszą podróż. Zagrożenie inwazją sowiecką i niemiecką, sprawiało, iż władze w Bukareszcie korzystając z dość naciąganych powodów zdecydowały się na internowanie polskiej ekipy rządzącej. The aggression of the Soviet Union on Poland on 17 September 1939 faced the Kingdom of Romania with the matter of granting aid to Poland, to which it was obliged by an alliance from 1921 onwards. The heads of the Romanian state feared sharing the fate of the Polish Republic, which fell victim not only to the USSR, but had also been defending itself for more than two weeks against an assault by the Third Reich. Wishing to save their country from a catastrophe, they were looking for a way to evade their alliance duties towards Poland. Meanwhile, in the face of an imminent disaster, Polish leaders made steps to transfer the political leadership of the country to France, in order to continue fighting for victory alongside the Western allies. To move there, they needed to obtain an agreement from Romania to transfer to one of their ports, in order to be able to continue the journey. A threat of a Soviet and German invasion meant that the authorities in Bucharest, using rather far-fetched reasons, decided to intern the Polish government.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2018, 53, 3
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Katyn Museum: The Martyrology Branch of the Polish Army Museum in Warsaw
    Autorzy:
    Bydoń, Bartłomiej
    Frątczak, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2116121.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Katyn Museum in Warsaw
    Katyn massacre
    museums
    Soviet Union
    Germany
    World War II
    war crimes
    Katyn
    Kharkiv
    Pyatikhatky
    Kalinin (Tver)
    Mednoye
    Kyiv
    Bykivnya
    Katyn relics
    the Independent Historical Committee for the Investigation of the Katyn Crime (NKHBZK)
    the Polish Katyn Foundation (PFK)
    the Museum of the Polish Army in Warsaw (MWP)
    Opis:
    This article presents an outline of the history of the Katyn massacre perpetrated by the Soviet Union on almost 22,000 Polish citizens in 1940, the attempts to search for the truth about the crime, and the process of the deconstruction of the Katyn lie from 1943; it will then move to a description of the history of its commemoration (including by independent organisations such as the Independent Historical Committee for the Investigation of the Katyn Crime [Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej] and the Polish Katyn Foundation), and the documentation of the massacre at the Katyn Museum, the Martyrology Branch of the Polish Army Museum in Warsaw. Due to the complexity of this issue, the article has been divided chronologically into several chapters, starting with the signing of the German-Soviet Pact (the Ribbentrop-Molotov Pact) in 1939; the circumstances of World War II leading to the Katyn massacre; how Katyn qualifies as a war crime; and the progression of the story up until modern times. Apart from the history of the crime itself, the authors also describe the discovery of the evidence and the process of creating the Katyn Museum in Warsaw, as well as its permanent exhibition and the most important collections. The article discusses the issues of historic military architecture which was incorporated into the Katyn Museum, creating a unique exhibition containing thousands of artefacts (Katyn relics) recovered from the death pits in Katyn (Russia), Kharkiv-Pyatikhatky (Ukraine), Kyiv-Bykivnya (Ukraine) and Tver-Mednoye (Russia).
    Źródło:
    Institute of National Remembrance Review; 2021-2022, 4; 5-117
    2658-1566
    Pojawia się w:
    Institute of National Remembrance Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stosunki polsko-ukraińskie w powieści Stulecie Jakuba Wołodymyra Łysa
    Polish-Ukrainian Relations in the Novel Jacob’s Century by Volodymyr Lys
    Autorzy:
    Nowacki, Albert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791145.pdf
    Data publikacji:
    2020-08-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    stosunki polsko-ukraińskie
    Włodzimierz Lys
    druga wojna światowa
    okupacja niemiecka
    okupacja sowiecka
    pogranicze polsko-ukraińskie
    historia XX wieku
    Polish-Ukrainian relationship
    Volodymyr Lys
    Second World War
    German occupation
    Soviet occupation
    Polish-Ukrainian borderland
    history of the twentieth century
    Opis:
    Wołodymyr Łys to jeden z najpoczytniejszych i najbardziej rozpoznawalnych współczesnych pisarzy ukraińskich, który w zasadzie już od dawna ugruntował swoją pozycję na arenie literackiej. Napisał wiele powieści, prawdziwą jednak popularność przyniósł mu utwór Stulecie Jakuba, który doczekał się kilku wznowień, a nawet ekranizacji telewizyjnej. Autor porusza w nim wiele ważkich tematów, jak chociażby kwestie tożsamości narodowej, skomplikowanej historii ukraińskiej, pamięci itd., celem niniejszego artykułu jest jednak spojrzenie na wspomniane dzieło przez pryzmat stosunków i wątków polsko-ukraińskich. Na kartach analizowanej powieści przewija się sto lat historii Ukrainy, w którą uwikłany jest także jej bohater – Jakiw Mech. Historię swego życia opowiada z perspektywy przeżytych niemal stu lat, na których przestrzeni był obywatelem Rosji, Polski, Niemiec, Związku Sowieckiego i wreszcie wolnej Ukrainy. Akcja powieści rozgrywa się na terenie należącego przed wojną do II Rzeczypospolitej Polesia, gdzie bohater ma wiele okazji do wchodzenia w interakcje w Polakami. Na początku są to doświadczenia niezbyt pozytywne (spotkanie ze zubożałym szlachcicem-„panem”), kiedy jednak Jakub trafia do wojska polskiego, udaje mu się nawiązać bardzo dobre relacje z polskimi dowódcami, a nawet ożenić się z polską szlachcianką. Niezwykle poruszającym momentem analizowanego utworu jest próba odniesienia się do tragicznych wydarzeń wołyńskich z 1943 r. Autor pisze o tych wydarzeniach z wielkim wyczuciem, nie wdając się w dywagacje o szukaniu winnych. Stwierdza, że każda śmierć jest wielką tragedią, a oba narody wiele podówczas wycierpiały. Wbrew licznym, nierzadko krzywdzącym stereotypom, a także różnym ocenom minionych wydarzeń, dokonywanym przez historyków oraz polityków z Polski i Ukrainy, Łys zauważa, że nie wszystko w relacjach między tymi Polakami i Ukraińcami było złe, że jedni i drudzy potrafili żyć obok siebie, tworząc wspólną historię. I choć w kontaktach polsko-ukraińskich czasem pojawiała się nierówność, zazdrość, protekcjonalizm, a czasem nawet pewna doza pogardy, to – jak przekonuje ukraiński pisarz – więcej te dwa narody łączy, niż dzieli.
    Volodymyr Lys is one of the most widely-read and recognisable contemporary Ukrainian writers, who has long established his position in the literary arena. He has written many novels, but he gained widespread popularity with the novel Jacob’s Century, which was reissued several times and even filmed for television. The author deals with many important topics within, such as issues of national identity, complicated Ukrainian history, memory, etc. However, the purpose of this article is to look at Volodymyr Lys’s work from the perspective of Polish-Ukrainian relations. The pages of the novel present a hundred years of the history of Ukraine in which its hero – Jacob Mekh – is also entangled. He tells the story of his life from the perspective of almost one hundred years, during which he was a citizen of Russia, Poland, Germany, the Soviet Union and, finally, a free Ukraine. The novel takes place in Polisie, which belonged to the Second Polish Republic before the war, and where the hero has many opportunities to interact with Poles. At first, these experiences are not very positive (meeting with the impoverished nobleman ‘master’, for example); however, when Jacob joins the Polish army, he manages to establish very good relations with his Polish commanders, and even marry a Polish noblewoman. An extremely moving moment in the novel is the attempt to deal with the tragic events in Volhynia in 1943. The author writes about these events with great sensitivity, avoiding a debate about who was guilty. He states that every death is a great tragedy and that both nations suffered a lot at that time. Contrary to numerous, often harmful stereotypes, as well as various assessments of past events made by historians and politicians from both Poland and Ukraine, Lys notes that not everything in the relations between these Poles and Ukrainians was bad, and that both were able to live side by side, creating a shared history. And although inequality, jealousy, protectionism and, sometimes, even a bit of contempt appeared in Polish-Ukrainian contacts, this Ukrainian writer argues that these two nations are more united than divided.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 7; 129-143
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z polskiej leksykografii biograficznej, nekrologicznej i komemoratywnej. Rosja i ZSRS a Polska – ofiary antycywilizacji. (Bibliografia prac z lat 1832–2021 – w wyborze)
    From Polish biographical, obituary and commemorative lexicography. Russia and the USSR versus Poland – victims of anti-civilization. (A bibliography of selected works from 1832-2021)
    Autorzy:
    Wojan, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2178968.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    biographical dictionaries
    lists of people
    registers of the dead
    Russia
    USSR
    Polska
    Russian partition
    Polish exiles
    victims of war crimes
    victims of Stalinism
    victims of the communist regime
    Polish necropolises
    Soviet cemeteries
    słowniki biograficzne
    spisy osobowe
    rejestry zmarłych
    Rosja
    ZSRS
    Polska
    zabór rosyjski
    polscy zesłańcy
    ofiary zbrodni wojennych
    ofiary stalinizmu
    ofiary komunistycznego reżimu
    polskie nekropolie
    cmentarze radzieckie
    Opis:
    The paper presents selected issues in the area of Polish biographical lexicography from the genological perspective. The author proposes to distinguish a new type – obituary and commemorative lexicography. She states that no monographic work on biographical lexicography has been published within the Polish scholarly society. The existing publications are only in the form of thematic/problem and review articles. The second part of the paper contains a list of 379 Polish dictionaries; the bibliography covers the years 1832–2021. The data presented are considered statistically important. The bibliographic list includes various types/forms of dictionaries – strictly biographical dictionaries, lexicons, encyclopedias, dictionary-encyclopedias, encyclopedic guides, reference books (e.g. Who is who?), directories of people (e.g. The Book of Siberians), personal loss books, cemetery books, lists of people, alphabetical lists of people, lists of surnames, nicknames, registers of the dead, deported and others, indexes of people (e.g. of repressed people) and others, inventories (e.g. names of labor camps), etc. Formally, publications of this type meet the requirements of studies in the field of lexicography because: 1/ they constitute a linearly ordered set (by lexicographic order), and 2/ they are specific databases storing specific information.
    Źródło:
    Studia Rossica Gedanensia; 2022, 9; 201-248
    2449-6715
    2392-3644
    Pojawia się w:
    Studia Rossica Gedanensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Niech Was Bóg ma w swojej opiece i doda sił do przetrwania". Źródła epistolarne z Archiwum Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń UP jako materiał do badań losów polskich Sybiraków
    "May God protect you and give you strength to survive". Epistolary materials from the Archive of the Center for Documentation of Deportations, Expulsions and Resettlement of the Pedagogical University of Krakow as a source for researching the fortunes of the Polish 'Sybiraks'
    Autorzy:
    Hejczyk-Gołąb, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27312189.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    polscy zesłańcy
    Sybiracy
    Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich
    II wojna światowa
    źródła epistolarne
    Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
    polish deportees
    Sybiraks
    the Soviet Union
    the Second World War
    archive
    epistolary sources
    Center for Documentation of Deportations, Expulsions and Resettlement of the Pedagogical University of Krakow
    Opis:
    W Archiwum Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie gromadzone są zbiory związane z szeroko pojętymi przymusowymi migracjami obywateli polskich. Zbiory te w większości nie mają charakteru instytucjonalnego, ale są związane z losami konkretnych osób lub rodzin, które doświadczyły zsyłek, wypędzeń i przesiedleń. Znaczna część zbiorów dotyczy polskich Sybiraków. Cennym i wartościowym materiałem do badań ich losów są zgromadzone w archiwum źródła epistolarne (które ze względu na zewnętrzną formę można podzielić na trzy grupy: listy, kartki pocztowe i grypsy). Przede wszystkim są one „materiałem dowodowym” i swego rodzaju potwierdzeniem, że konkretne osoby zostały wywiezione do Związku Sowieckiego. Ponadto umożliwiają prześledzenie drogi, którą przebyli Sybiracy oraz poznanie ich losów w różnych okresach czasu i miejscach - od okresu przedwojennego i życia na Kresach II RP, przez pobyt na zesłaniu, opuszczenie Związku Sowieckiego, życie w polskich osiedlach w Afryce, Indiach, w Nowej Zelandii, przyjazd i życie w Wielkiej Brytanii, czy Polsce. Co więcej, dają informacje o realiach życia codziennego, warunkach bytowych, stosunkach społecznych np. w przedwojennej Polsce, na zesłaniu w ZSRS lub w Afryce czy Indiach w latach czterdziestych XX w. W końcu mogą stanowić przyczynek do analizowania postaw i zachowań, które prezentowali polscy zesłańcy w kryzysowych sytuacjach.
    The Archive of the Centre for Documentation of Deportations, Expulsions and Resettlement of the Pedagogical University of Kraków collects the records concerning the broadly defined forced migrations of the Polish citizens. Most of these records do not have an institutional character but are rather linked to particular individuals or families affected by the deportations, expulsions and resettlements. The largest part of the records concerns the so-called Polish 'Sybiraks', or deportees to Siberia, including the epistolary materials, which, based on their external form, can be divided into three groups: letters, postcards and secret messages smuggled in or out of prisons. In the first place, these sources are the evidence and confirmation that particular individuals were deported to the Soviet Union. Furthermore, they allow us to trace the way the Sybiraks moved, and to reveal their fortunes at different times and places: from the interwar period and life at the 'Kresy' (Eastern Borderlands) of the Second Polish Republic, through the exile in the Soviet Union, their rescue and life at the Polish settlements in Africa, India and New Zealand, to the arrival and life in the United Kingdom or Poland. In addition, these records provide us with some information on the realities of their everyday life, conditions of existence and social relations in the different settings. Lastly, the sources might contribute to the analysis of the attitudes and behaviour of the Polish deportees in emergency situations.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2023, 16; 92-109
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ze wschodniej polityki Francji w okresie rokowań pokojowych Polski z bolszewikami w drugiej połowie 1920 r. i na początku 1921 r.
    From France’s Eastern Policy during Poland’s Peace Negotiations with the Bolsheviks in the Second Half of 1920 and Early 1921
    Autorzy:
    Gmurczyk-Wrońska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520843.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Bolshevik Russia in French politics
    ‘White’ Russia in French politics
    Central and Eastern Europe in French politics after World War I
    Polish-Soviet negotiations in Riga
    Treaty of Riga
    Rosja bolszewicka w polityce Francji
    Rosja „biała” w polityce Francji
    Europa Środkowo-Wschodnia w polityce Francji po I wojnie światowej
    polsko-sowieckie rokowania w Rydze
    traktat ryski
    Opis:
    Artykuł dotyczy francuskiej polityki głównie wobec Polski oraz Rosji bolszewickiej i „białej”. Zagadnienia zostały przedstawione w kontekście toczących się w Mińsku, a potem w Rydze polsko-sowieckich pertraktacji pokojowych i podpisanego w marcu 1921 r. pokoju. Celem artykułu było pokazanie stanowiska Francji wobec tych wydarzeń, a także przedstawienie francuskiej koncepcji polityki na wschodzie Europy, również w kontekście prób neutralizowania Niemiec i zabezpieczenia się przed ewentualnym zagrożeniem z ich strony. Francuzi zachowali dystans wobec tych pertraktacji i pokoju w Rydze, spodziewali się jednak wiosną 1921 r. ataku bolszewików na Polskę, Rumunię, Czechosłowację i państwa bałtyckie. W związku z tym snuli plany wsparcia materiałowego i finansowego tych państw. Francja miała cały czas nadzieję na upadek rządu bolszewików. Równolegle do tych działań Francja przygotowywała się do zawarcia układów sojuszniczych z państwami Europy Środkowej, w tym z Polską.
    The article deals with French policy towards Poland and Bolshevik and ‘White’ Russia. The issues are presented in the context of the Polish-Soviet peace negotiations taking place first in Minsk and then Riga, and the peace signed in March 1921. The article aims to show the French position towards these events and present the French conception of policy in Eastern Europe, also in the context of attempts to neutralise Germany and secure against a possible German threat. The French kept their distance from the Polish-Soviet peace negotiations and the signed peace in Riga but expected the Bolsheviks’ attack against Poland, Romania, Czechoslovakia, and the Baltic states in the spring of 1921. Accordingly, they devised plans for material and financial support for these countries. All along, France hoped for the fall of the Bolshevik government. Parallel to these actions, France was preparing to conclude alliance agreements with Central European states, including Poland.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2023, 58, 2; 165-181
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność Sztabu Generalnego w ramach Układu Warszawskiego w świetle doktryn i praktyki operacyjnej
    The activities of the General Staff within the Warsaw Pact against doctrines and operational practice
    Autorzy:
    Piotrowski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28328191.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-05
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    Układ Warszawski
    zimna wojna
    Zjednoczone Dowództwo Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego
    generał Jan Drzewiecki
    broń atomowa
    broń rakietowa
    Front Polski (Nadmorski)
    Sztab Generalny SZ ZSRR
    marszałek Konstanty Rokossowski
    pułkownik Tadeusz Pióro
    Sztab Generalny Wojska Polskiego
    General Staff of the Polish Armed Forces
    Warsaw Pact
    Cold War
    United Command of the Warsaw Pact Armed Forces
    General Jan Drzewiecki
    atomic weapons
    missile weapons
    Polish (Maritime) Front
    General Staff of the Armed Forces of the Soviet Union
    Marshal Konstanty Rokossowski
    Colonel Tadeusz Pióro
    Opis:
    Autor tematem swych rozważań uczynił funkcjonowanie Sztabu Generalnego (SG) w okresie powojennym – w obrębie krajowej struktury dowodzenia, ale przede wszystkim w ramach Układu Warszawskiego (UW). Została omówiona stopniowa ewolucja organizacji wewnętrznej, kompetencji i zadań poszczególnych oddziałów, a następnie zarządów SG WP, odchodzących od przedwojennych rozwiązań francuskich na rzecz wzorców sowieckich (organizacyjnych, planistycznych, doktrynalnych), których napływ przyspieszyło objęcie przez marsz. Konstantego Rokossowskiego w listopadzie 1949 roku teki Ministra Obrony Narodowej w polskim rządzie. Szczególną uwagę poświęcono relacjom SG WP ze strukturami UW, głównie w ramach fasadowej organizacji, jaką było Zjednoczone Dowództwo Sił Zbrojnych (ZDSZ) UW, a de facto X Zarząd SG Armii Czerwonej. Próba zdemokratyzowania procesu decyzyjnego w ZDSZ podjęta przez stronę polską za sprawą memorandum opracowanego pod kierownictwem gen. Jana Drzewieckiego okazała się – w przeważającej mierze – bezskuteczna. Analizie poddane zostały też koncepcje ewoluującej doktryny wojennej UW, przede wszystkim w oparciu o ówczesne novum, czyli broń atomową, a ponadto broń chemiczną oraz możliwości ich przenoszenia za pomocą środków rakietowych. Równolegle do projektów rosyjskich planistów zaczęły powstawać polskie plany operacyjne opracowywane przez SG WP w porozumieniu ze stroną radziecką, w tym zwłaszcza koncepcja stworzenia Frontu Polskiego, określanego również Nadmorskim, która doczekała się kilku modyfikacji w kolejnych planach mobilizacyjnych i ćwiczona była w trakcie manewrów wojskowych organizowanych co kilka lat począwszy od 1950 roku.
    The author made the functioning of the General Staff (GS) in the post-war period the subject of his considerations – within the national command structure, but above all within the Warsaw Pact (WP). The gradual evolution of the internal organisation, competences and tasks of individual divisions, and then of the directorates of the Polish General Staff, moving away from pre-war French solutions to Soviet models (organisational, planning and doctrinal) was discussed. The influx of Soviet-way changes accelerated when the Marshal Konstanty Rokossowski took over as the Minister of National Defence in the Polish Government in November 1949. Particular attention was paid to the relations of the GS of the Polish Army with the structures of the WP, mainly within the framework of the façade organisation that was the United Command of the Armed Forces (UCAF) of the WP, and de facto the X Directoriate of the General Staff of the Red Army. An attempt by the Polish side to democratise the decision-making process in the UCAF through a memorandum drafted under the leadership of General Jan Drzewiecki proved – for the most part – unsuccessful. The concepts of the evolving WP war doctrine were also analysed, above all on the basis of the novelty of the time, i.e. atomic weapons, in addition to chemical weapons and the possibility of their delivery by missiles. Parallel to the projects of Russian planners, Polish operational plans began to be drawn up by the General Staff of the Polish Army in agreement with the Soviets, including in particular the concept of creating a Polish Front, also referred to as the Maritime Front, which underwent several modifications in subsequent mobilisation plans and was rehearsed during military manoeuvres organised every few years starting from 1950.
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2023, 1, 19; 175-215
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pion łączności radiowej w ramach Okręgu Białystok Armii Krajowej-Armii Krajowej Obywateli
    The Radio Communications Division within the Białystok District of the Home Army-the Civic Home Army
    Die Funkabteilung des Bezirks Białystok der Heimatarmee-Bürgerlichen Heimatarmee
    Autorzy:
    Świerbutowski, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089411.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-30
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    II wojna światowa
    Armia Krajowa
    Okręg Białystok AK
    Armia Krajowa Obywateli
    Londyn
    łączność radiowa
    radiostacje
    Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
    okupacja sowiecka
    World War II
    Home Army
    Białystok District of Home Army
    Home Army of the Citizens
    London
    radio communication
    radio stations
    Polish
    Committee of National Liberation
    Soviet occupation
    Zweiter Weltkrieg
    Heimatarmee
    Heimatarmee Bezirk Białystok
    Bürgerliche Heimatarmee
    Funkverkehr
    Radiosender
    Polnisches Komitee der Nationalen Befreiung
    Sowjetische Besatzung
    Opis:
    Artykuł porusza zagadnienie sposobu funkcjonowania i działalności pionu łączności radiowej Okręgu Białystok AK. Analizuje dzieje tego pionu, począwszy od jego utworzenia w marcu 1944 r. (po rozwiązaniu Okręgu Białystok AK), po jego rozbicie w wyniku obławy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w lipcu 1945 r. W trakcie ponadrocznej działalności pionu Okręg Białystok nadał kilkadziesiąt depesz – skierowanych zarówno do polskich władz w Londynie, jak i Komendy Głównej. Prezentowały one różne informacje, czasami bardzo ważne, inne natomiast nakreślały panującą na Białostocczyźnie sytuację, w szczególności obraz okupacji sowieckiej.
    This article deals with the functions and activity of the radio communication division of the Home Army in the Białystok District. The history of this department is presented, starting from its creation in March 1944 (after the dissolution of the Home Army in the Białystok Area), to its disintegration as a result of a manhunt conducted by the Public Security Office in July 1945. During more than a year’s activity, the Białystok District sent dozens of dispatches – both to the Polish authorities in London and to Command Headquarters. These dispatches concerned various and sometimes very important matters, which included reports outlining the prevailing situation in the Białystok region, in particular the extent of the Soviet occupation.
    Der Aufsatz befasst sich mit der Funktionsweise und Tätigkeit der Funkabteilung des bürgerlichen Bezirks Białystok der Heimatarmee. Sie analysiert die Geschichte dieser Division von ihrer Gründung im März 1944 (nach der Auflösung des regulären Białystok-Bezirks der Heimatarmee) bis zu ihrer Auflösung im Zuge der Fahndung des Amtes für öffentliche Sicherheit im Juli 1945. Im Laufe der mehr als einjährigen Tätigkeit der Division hat der Bezirk Białystok mehrere Dutzend Depeschen an die polnischen Behörden in London und an das Hauptquartier versendet. Sie präsentierten verschiedene wichtige Informationen, während andere die vorherrschende Situation in der Region Białystok, insbesondere das Bild der sowjetischen Besatzung, darstellten.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 2 (280); 162-194
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-80 z 80

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies