Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Polish United Workers’ Party (PZPR)" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Kościół, partia, cenzura. „Ostatnie kuszenie Chrystusa” i zapomniane transakcje polskiej transformacji
Church, party, censorship. The last temptation of Christ and the forgotten transactions of the Polish transformation
Autorzy:
Mrozek, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3201179.pdf
Data publikacji:
2023-04
Wydawca:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
Tematy:
censorship
Martin Scorsese
Polish United Workers’ Party (PZPR
Church
state-Church relations
Opis:
In 1988 Polish Catholic bishops tried to convince leaders of the Polish United Workers’ Party to ban The Last Temptation of Christ, a film by Martin Scorsese in Poland. In November 1989, during the first months of the new government, led by the non-communist Prime Minister Tadeusz Mazowiecki, the Diocesan Curia of Olsztyn forced a local cinema to ban a screening of Scorsese’s film by referring to decisions allegedly made by the former communist government. These events, a kind of exchange of favours between the party and the church, are presented in context of Polish People’s Republic foreign policy, its approach to the Catholic Church and the dissemination of Western auter cinema in late 1980s Poland.
Źródło:
Didaskalia. Gazeta Teatralna; 2023, 174; 99-118
2720-0043
Pojawia się w:
Didaskalia. Gazeta Teatralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityczne i prawne uwarunkowania uchwalenia ustawy o Sądzie Najwyższym w 1962 r.
The Political and Legal Conditions of Enactment of the Act Concerning the Supreme Court in 1962
Autorzy:
Bereza, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621632.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Sąd Najwyższy, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR), wy- miar sprawiedliwości
Supreme Court, Polish United Workers’ Party (PZPR), judiciary
Opis:
After WW II, the Supreme Court functioned pursuant to the Law on the Organiza- tion of General Jurisdiction Courts of 1928 as a court of cassation (kasacyjny) – and after the 1949–1950 reform of the court system – as an appellate (rewizyjny) court. As a consequence of the politically-motivated appointments prevailing from the mid-1940s to mid-50s, the justices of the interwar period were replaced by new judges at the disposition of political power and executive authorities during the Stalinist period. The thaw in relations of October 1956 led to a temporary alteration of the Supreme Court’s functioning and the approach developed in judicial decisions. By 1958, the di- rection adopted in the judicial decisions of criminal courts had already begun to raise serious doubts among the Polish United Workers’ Party (PZPR). This fact spurred legi- slative work, which was completed with the enactment of the Act of 16 February 1962 on the Supreme Court. The Act was the first separate piece of legislation concerning the Supreme Court in the history of the People’s Republic of Poland (PRL). It confor- med with the 1952 Constitution of the PRL in recognizing the position of the Supreme Court as the supreme judicial authority exercising supervision over all other courts of justice as far as judicial decisions are concerned, and in establishing the principle that Supreme Court justices be elected for a 5-year term. The systemic changes of the law necessitated the election of the entire bench of the Supreme Court, which allowed for a verification of the existing justices and the election of those who guaranteed a new approach to criminal law that accorded with the expectations of the party.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2015, 14, 1; 33-56
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Początek pontyfikatu i I Pielgrzymka Jana Pawła II do Ojczyzny w świetle materiałów Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Toruniu
Autorzy:
Białkowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529549.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
PVAP
Wojewodschaftskomitee der PVAP in Thorn
Johannes Paul II.
Amtseinführung als Papst
erste Reise nach Polen
Bistum Kulm
the Polish United Workers’ Party (PZPR)
the Provincial Committee of the Polish United Workers’ Party (PZPR) in Toruń
John Paul II
inauguration of the pontificate
the 1st Pilgrimage to Poland
Chełmno diocese
PZPR
Komitet Wojewódzki PZPR w Toruniu
Jan Paweł II
inauguracja pontyfikatu
I Pielgrzymka do Ojczyzny
diecezja chełmińska
Opis:
Die Wahl von Johannes Paul II. zum Papst (16. Oktober 1978), seine Amtseinführung (22. Oktober 1978) und die erste Pilgerfahrt in sein Vaterland (2.-10. Juni 1979) waren Ereignisse ohne Beispiel, weshalb die zentralen Organe von Partei und Staat der Volksrepublik Polen großes Interesse für sie an den Tag legten. Zunächst hatten sie bei den höchsten Entscheidungsträgern der Partei einen Schock hervorgerufen, danach führten sie relativ schnell zur Durchführung breit angelegter Analysen. Die hier vorgestellten Materialien stammen aus den Beständen des Wojewodschaftskomitees der Polnischen Vereinigten Arbeiterpartei (PVAP) in Thorn, die sich im Thorner Staatsarchiv befinden, und sind ein Beispiel für Dokumente, die von der mittleren Ebene des Parteiapparats angefertigt wurden. Die Berichte wurden täglich von der Kanzlei des Ersten Sekretärs des Wojewodschaftskomitees der PVAP in Thorn angefertigt und sind gekennzeichnet durch ein spezifisches Partei-Neusprech, durch einen Mangel an Selbstreflexion, eine minimale Objektivität gegenüber der beurteilten Wirklichkeit, durch auf Stereotypen gestützte Urteile und durch eine Neigung, Werte oder Größen herabzusetzen (u. a. die Reaktionen, die die Wahl von Kardinal Wojtyła auf den Stuhl Petri in der Bevölkerung hervorrief, die Menge der Gläubigen, die an den Begegnungen mit dem Papst teilnahmen). Im Rückblick nach vier Jahrzehnten sind die Parteiberichte ein Zeugnis einer karikaturhaften Verzeichnung von Bildern aus dem Alltagsleben der Kirche und der Bewohner der Wojewodschaft Thorn zu Propagandazwecken.
The election of John Paul II ( on 16 October 1978) , the inauguration of his pontificate (22 October 1978) and the 1st Pilgrimage to Poland (2-10 June 1979) were unprecedented events, which is why various central political bodies of the Polish People’s Republic  were interested in them. Originally, they provoked shock among the highest dignitaries of the party, but later they made them carry out extensive analyses. The materials presented here – from the State Archive in Toruń, the complex of the Provincial Committee of the Polish United Workers’ Party (PZPR) in Toruń- constitute an example of such documents prepared by the middle-level party apparatus. Reports- prepared daily by the Bureau of the 1st Secretary of the Provincial Committee of PZPR in Toruń- are characterized by a specific language of the party’s newspeak , a lack of self-reflection and scarce objectivity in the evaluation of the reality evaluation based on stereotypes, tendencies to underestimate the value or importance ( e.g. of social reactions generated by the choice of  Cardinal Karol Wojtyła to be the pope, the number of laymen participating in the meetings with the Pope). From the perspective of four decades the party’s reports remain the evidence of the propagandist distortion of the images of everyday life of the Church and inhabitants of the Kuyavian-Pomeranian Province.
Wybór Jana Pawła II (16 października 1978 r.), inauguracja Jego pontyfikatu (22 października 1978 r.) oraz I Pielgrzymka do Ojczyzny (2-10 czerwca 1979 r.), były wydarzeniami bez precedensu, stąd zainteresowanie nimi przejawiały centralne organa partyjno-państwowe PRL. Początkowo wywołały one szok wśród najwyższych decydentów partyjnych, później dość szybko skłoniły do przeprowadzenia szerokich analiz. Zaprezentowane materiały – pochodzące z Archiwum Państwowego w Toruniu, zespół Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Toruniu – są przykładem takich dokumentów przygotowywanych przez aparat partyjny średniego szczebla. Codziennie przygotowywane – przez Kancelarię I Sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Toruniu – raporty charakteryzuje specyficzny język nowomowy partyjnej, brak autorefleksji oraz znikomy obiektywizm ocenianej rzeczywistości, oceny oparte na stereotypach, tendencje zaniżające wartości bądź wielkości (m. in. reakcji społecznych jakie wywołał wybór kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową, ilości świeckich uczestniczących w spotkaniach z Papieżem). Z perspektywy czterech dekad partyjne sprawozdania pozostają świadectwem propagandowego karykaturalnego zniekształcenia obrazów z życia codziennego Kościoła oraz mieszkańców województwa toruńskiego.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2018, 45
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władze powiatu bocheńskiego wobec szkolnej i pozaszkolnej katechizacji dzieci i młodzieży w latach 1956–1975
Bochnia District Authorities towards School and Out-of-School Religious Education of Children and Youth in 1956–1975
Autorzy:
Kasprzycki, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27687538.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Bochnia district
catechisation of children
catechetical points
removal of religious education from schools
Catholic Church
SB
Polish United Workers’ Party (PZPR)
educational authorities
administrative repression
powiat bocheński
katechizacja dzieci
punkty katechetyczne
usuwanie nauczania religii ze szkół
Kościół katolicki
PZPR
władze oświatowe
represje administracyjne
Opis:
Rok 1956 r. przyniósł w Polsce duże zmiany życiu politycznym, gospodarczym i społecznym. „Odwilż” przerwała postępującą laicyzację szkolnictwa i stworzyła na krótko dogodne warunki dla powrotu religii do szkół. W powiecie bocheńskim, gdzie w okresie stalinowskim z dużym trudem usuwano religię ze szkół, na przełomie 1956 i 1957 r. ponowną katechizacją objęto młodzież we wszystkich szkołach podstawowych, średnich i zawodowych. Władze partyjne w powiecie, świadome zahamowania procesu laicyzacji, debatowały nad sposobami zmniejszenia oddziaływania Kościoła na młodzież, a SB metodami operacyjnymi gromadziła szczegółowe informacje na ten temat. Przełomowym momentem, który wymusił na władzach zmianę polityki wobec Kościoła, był list KC PZPR do struktur terenowych partii (lipiec 1958 r.).  Straszono w nim „ofensywą kleru” i mobilizowano do skutecznego przeciwdziałania jego wpływom na wiele dziedzin życia, w tym edukację dzieci i młodzieży. W powiecie bocheńskim doszło do zacieśnienia współpracy partii, administracji terenowej oraz SB, które wspólnymi siłami zaczęły stopniowo „uwalniać” szkoły od wpływów religii katolickiej. Do czasu ustawowego zagwarantowania szkolnictwu świeckiego charakteru miejscowym władzom udało się usunąć katechezę z trzydziestu szkół podstawowych (na 106) oraz ośmiu średnich i zawodowych. Nowy etap polityki wobec katechizacji rozpoczął się w roku szkolnym 1961/1962, kiedy po uchwaleniu 15 lipca 1961 r. ustawy o rozwoju systemu oświaty i wychowania księża zmuszeni byli organizować katechezy w kościołach, kaplicach i domach prywatnych. Początkowo władze próbowały wymusić organizowanie punktów katechetycznych w obiektach sakralnych i kościelnych, jednak bez powodzenia. Pod koniec 1961 r., mimo zorganizowania w powiecie ponad dziewięćdziesięciu punktów katechetycznych, żaden proboszcz parafii nie zawarł z Wydziałem Oświaty i Kultury umowy na nauczanie religii. Ponieważ w 1962 r. władze szkolne otrzymały zaledwie kilka sprawozdań z działalności punktów katechetycznych, w kolejnym roku KP PZPR podjął decyzję o zastosowaniu wobec wybranych proboszczów represji administracyjnych, które w kilku przypadkach zakończyły się egzekucjami komorniczymi. W działania represyjne zaangażowani byli funkcjonariusze SB oraz urzędnicy PPRN. Zaostrzenie polityki nie przyniosło oczekiwanych efektów, dlatego na początku 1965 r. administracja wycofała się z egzekucji nałożonych kar finansowych. W kolejnych latach sytuacja na tym odcinku nie uległa zmianie. Po dojściu do władzy Edwarda Gierka polityka władz partyjnych i administracji oświatowej skupiła się na zmianach w systemie oświaty i wychowania oraz na zwiększeniu ideologicznego oddziaływania na dzieci i młodzież. Miał to być sposób na powstrzymanie wpływów Kościoła. Także w powiecie bocheńskim starano się realizować założenia takiej polityki. Dla rodziców organizowano wykłady na tematy światopoglądowe, a dzieci próbowano zainteresować zajęciami pozalekcyjnymi i pozaszkolnymi. Dopiero po reformie administracyjnej w 1975 r. nastąpiła pewna liberalizacja w zakresie nadzoru nad punktami katechetycznymi, w tym sprawozdawczością z ich działalności.
The year 1956 brought major changes to political, economic and social life in Poland. The "thaw" interrupted the advancing secularisation of education and created for a short time favourable conditions for the return of religion classes to schools. In the Bochnia district, where in the Stalinist period religion was removed from schools with great difficulty, catechisation was reintroduced for the youth in all primary, secondary, and vocational schools at the end of 1956 and early 1957. The party authorities in the district, aware of the inhibition of the process of secularisation, debated on ways to stop the visible influence of the Church on young people, and SB, using operative work, collected detailed information on the subject. The turning point, which forced the authorities to change their policy towards the Church, was the letter from the Central Committee of the Polish United Workers’ Party (KC PZPR) to local party structures (July 1958). It threatened with a ‘clergy offensive’ and mobilised people to effectively counteract its influence on many areas of life, including the education of children and young people. In the Bochnia district there was a tightening of cooperation between the party, the local administration and the security service, which together began to gradually ‘free’ schools from the influence of the Catholic religion. By the time the secular character of schooling was guaranteed by law, the district authorities had succeeded in removing religious education from thirty primary schools (out of 106) and eight secondary and vocational schools. A new stage in the policy towards catechisation began in the school year 1961/1962, when, following the enactment of the law on the development of the education system on 15 July 1961, priests were forced to organise catechisation in churches, chapels and private homes. At first, the authorities tried to force the organisation of catechetical points in sacral and church buildings, but without success. At the end of 1961, despite the organisation of more than ninety catechetical points in the district, no parish priest had concluded a contract with the Department of Education and Culture for the teaching of religion. When, in 1962, the school authorities received only a few reports on the activities of catechetical centres, the following year the District Committee of the Polish United Workers’ Party (KP PZPR) decided to apply administrative repressions against selected parish priests, which in several cases ended with bailiffs’ execution. SB officers and Presidium of the District National Council officials were involved in the repressive actions. The tightening of the policy did not bring the expected results, so at the beginning of 1965, the administration withdrew from the enforcement of the imposed fines. In the following years, the situation in this section did not change. After Edward Gierek came to power, the policy of the party authorities and educational administration focused on changes in the educational system and increased ideological influence on children and young people. That was supposed to be a way to stop the influence of the Church. Also, in the Bochnia district, attempts were made to implement such a policy. Lectures on ideological issues were organised for parents and attempts were made to attract children to extracurricular and out-of-school activities. Only after the 1975 administrative reform there was a certain liberalisation in the field of supervision of catechetical points, including reporting of their activities.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2021, 19; 662-707
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Memoriał delegacji Warmiaków i Mazurów" przedłożony władzom partyjnym i rządowi PRL z 4 grudnia 1956 r.
“Memorial tribute by the representatives of the people of Warmia and Masuria” delivered to the Party authorities and PRL government on 4 December 1956
Autorzy:
Małłek, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050165.pdf
Data publikacji:
2021-11-05
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
PZPR
Memoriał
Rok 1956
ZSL
Gerard Skok
PZPR (Polish United Workers’ Party)
memorial
year 1956
ZSL (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe
United People’s Party)
Opis:
Bohdan Łukaszewicz ogłosił w roku 1998 tom źródeł poświęcony wydarzeniom politycznym na Warmii i Mazurach w przełomowym roku 1956. W edycji tej znajduje się dokument „Memoriał delegacji Warmiaków i Mazurów” z 4 grudnia 1956 r. Został on zaczerpnięty z dziennika „Rzeczywistość”, Wydawca zaopatrzył publikację dokumentu w przypis o następującej treści: Memoriał na ręce przedstawicieli rządu, kierownictwa PZPR i ZSL złożyła 4 grudnia 1956 r. […]. Jak dotąd nie udało się odnaleźć pełnej wersji Memoriału. Ostatnio otrzymałem wiadomość od właściciela Oficyny Wydawniczej „Retman”, red. Waldemara Mierzwy, iż w posiadaniu rodziny Gerarda Skoka jest jednak pełna wersja tego dokumentu. Wkrótce otrzymałem ten tekst. Za zgodą jej właścicielki, mecenas Elżbiety Skok-Wierzchołowskiej, przygotowałem ten dokument do druku.
Bohdan Łukaszewicz announced in 1998 the publication of a volume of sources devoted to the political events on Warmian and Masurian lands in the breakthrough year of 1956. The work features a document entitled “Memoriał delegacji Warmiaków i Mazurów” [Memorial tribute by the representatives of the people of Warmia and Masuria] dated 4 December 1956. It was found in the “Rzeczywistość” magazine and the publisher annotated the document in the following manner: “Memoriał na ręce przedstawicieli rządu, kierownictwa PZPR i ZSL złożyła 4 grudnia 1956 r. (…). Jak dotąd nie udało się odnaleźć pełnej wersji Memoriału Ostatnio otrzymałem wiadomość od właściciela Oficyny Wydawniczej “Retman”, red. Waldemara Mierzwy, iż w posiadaniu rodziny Gerarda Skoka jest jednak pełna wersja tego dokumentu. Wkrótce otrzymałem ten tekst. Za zgodą jej właścicielki, mecenas Elżbiety Skok-Wierzchołowskiej, przygotowałem ten dokument do druku” [Eng. Memorial tribute by the representatives of the government and leaders of PZPR and ZSL presented on 4 December 1956 (…). To date, the full version of the Memorial could not be found. I have recently received a message from the owner of the “Retman” Publishing House, editor Waldemar Mierzwa, that the family of Gerard Skok possesses its full version. I got the text soon after. At the courtesy
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 313, 3; 511-538
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budżet partii komunistycznej (planowanie, wydatki, kontrola) na przykładzie PZPR
Communist party budget (planning, expenses, control) on the example of Polish United Workers Party
Autorzy:
Żukowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478153.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza finanse PZPR budżet PZPR prelimiarz PZPR gospdoarka finansowa PZPR pieniądze polityczne PZPR
Polish United Worker's Party Polish United Worker's Party finances Polish United Workers Party budget Polish United Worker's Party estimates Polish United Worker's Party financial economy Polsih United Worker's Party political money
Opis:
PZPR stanowiła rdzeń sytemu politycznego Polski Ludowej. Zarządzała administracją dużego państwa, dążyła do nadzorowania życia publicznego obywateli i stanowiła część międzynarodowego ruchu komunistycznego. Dlatego rozpoznanie mechanizmów rządzących PZPR jest ważne nie tylko dla zrozumienia dziejów samej partii. Pozwala także na głębsze (wielowymiarowe) poznanie historii PRL. Prezentowany artykuł traktuje o wypracowanych przez komunistów, a wciąż słabo poznanych sposobów finansowania PZPR. Koncentruje się na procedurach związanych z planowaniem budżetu, grupach wydatków i na różnych aspektach kontroli wykonania planów budżetowych. Autor nie ograniczył się tylko do odtworzenia samych mechanizmów, które pokazują jak silnie scentralizowane było to ugrupowanie. W oparciu o szeroką kwerendę zaprezentował szereg istotnych wyliczeń obrazujących materialne koszty utrzymania PZPR. W celu uzyskania szerokiego tła porównawczego przedstawiono również, niemal nie znane w historiografii, dane o finansach KZPR i SED. Dzięki temu zabiegowi czytelnik może poznać wybrane aspekty finansowania PZPR i zobaczyć w czym lub w jakim zakresie były podobne do partii komunistyczny rządzących w ZSRR i NRD.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2016, 27; 49-68
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szeryf z komitetu powiatowego. O wizerunku sekretarza PZPR w kinie polskim lat 70.
The Sheriff of the County Party Committee: The Image of the Communist Party Secretary in Polish Cinema of the 1970s
Autorzy:
Zwierzchowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342068.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
PZPR
PRL
komunizm
Polish United Workers' Party
Polish People's Republic
communism
Opis:
Celem artykułu jest rekonstrukcja szczególnej filmowej reprezentacji funkcjonariuszy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w kontekście przemian w partii i jej społecznego postrzegania w latach 70. Analizując filmy Gdzie woda czysta i trawa zielona (1977) Bohdana Poręby i Wysokie loty (1978) Ryszarda Filipskiego, jak również wcześniejszą Linię (1974) Kazimierza Kutza, autor zastanawia się, jaki był kontekst ich powstania, w jaki sposób były konstruowane postacie sekretarzy, jakie problemy uważano za najważniejsze, jak te filmy były postrzegane w kontekście ówczesnego kina. Aby odpowiedzieć na te pytania, oprócz filmów trzeba uwzględnić także stenogramy komisji kolaudacyjnych oraz kolejne wersje scenariuszy i scenopisów, jak również recepcję prasową. Pozwala to ukazać, jaką rolę i sensy przypisywano tym filmom, jak również wskazać na dystans, jaki dzielił oficjalną recepcję od ich rzeczywistego znaczenia.
The purpose of this article is the reconstruction of film representation of the officers of the PZPR (Polish United Workers’ Party) in the context of changes in the party and its public perception in the 1970s. The author in his analysis of Bohdan Poręba’s Where the Water Is Pure and the Grass Is Green (1977) and Ryszard Filipski’s High Flights (1978), and the earlier The Line (1974) by Kazimierz Kutz, considers the context of their creation, how were the characters of the party secretaries constructed, which problems were considered to be most important and how were these films perceived in the context of the contemporary cinema. In order to answer these questions what needs to be considered apart from films, are the transcripts of the approval committees and subsequent versions of screenplays and storyboards, as well as press reception. This reveals the role and meanings attributed to the films, as well as the distance that divided the official reception from their actual meaning.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2015, 92; 108-122
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwszy po triumwirach, pierwszy po „Wiesławie” – Roman Zambrowski
Autorzy:
Spałek, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602403.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Polish Workers’ Party
Polish United Workers’ Party
People’s Poland
Roman Zambrowski
Mirosław Szumiło
PPR
PZPR
PRL
Opis:
In 1948–1963 Roman Zambrowski was one of the most important communist politicians and cabinet activists of the Polish United Workers’ Party. As a member of the Party authorities he survived two personal-ideological crises (in 1948 and 1956). Mirosław Szumiło has outlined Zambrowski’s life against the backdrop of the changing history of Poland and the communist movement (from its very onset to the 1970s).M. Szumiło has based the biography on an extremely meticulous, well devised, and successfully conducted survey of Polish and Russian archives, private collections, and accounts. The book’s chronological order is frequently interrupted by extensive descriptions of the history of the communist milieu, just as essential as the biographical motif. The publication is divided into seven chapters preceded by a methodological introduction and completed with a conclusion. From the factual point of view (facts, dates, statistical and percentage calculations, names, organisation structures) it reaches a very high level. In places, however, the narration falters due to the absence of a specialist who would explain and comment on the contents, compare new findings with existing ones, decipher the Party newspeak, and, consequently, draw the reader into the depicted world and, first and foremost, facilitate the absorption of the effects of the scientific research. The arrangement of the publication is also not entirely convincing: the book contains numerous interpretations in which Zambrowski vanishes in a crowd of other protagonists, facts, and data. We are thus dealing with a combination of two books written by applying different methods and dealing with unlike motifs: a life story and the development of an organisation. All these features do not reduce the cognitive value of the publication, which has already become one of the most relevant and indispensable studies for learning about the structures and mechanisms of the authorities of People’s Poland as well as the biographies of the communists who ruled the country.
Roman Zambrowski był w latach 1948–1963 jednym z najważniejszych polityków komunistycznych i działaczy gabinetowych PPR/PZPR, a więc zarazem postacią wartą opisu. Biografia pióra Mirosława Szumiły jest oparta na bardzo sumiennej, przemyślanej i z sukcesem przeprowadzonej kwerendzie archiwów polskich, rosyjskich, zbiorów prywatnych i relacji. Książka została napisana w układzie chronologicznym, który jest wielokrotnie przerywany obszernymi opisami historii środowisk komunistycznych. Opisy te są równie istotne, co wątek biograficzny. Od strony formalnej biografia jest podzielona na siedem rozdziałów, które poprzedzone są metodologicznym wstępem, a zwieńczone zakończeniem. Od strony rzeczowej (fakty, daty, obliczenia statystyczne i procentowe, nazwiska, struktury organizacji) praca prezentuje bardzo wysoki poziom. Miejscami jednak niedomaga narracja. Brakuje wykładu specjalisty, który tłumaczy i komentuje, co napisał, porównuje nowe ustalenia z dotychczasowymi i odkodowuje nowomowę partyjną, a dzięki temu wciąga czytelnika w świat przedstawiony i – przede wszystkim – pozwala w maksymalnym stopniu przyswoić efekty swojej pracy naukowej. Nie do końca przekonująca jest też konstrukcja pracy. Znajdziemy dużo ujęć, w których Zambrowski niknie w tłumie innych bohaterów, faktów, danych. Mamy do czynienia z połączeniem dwóch książek pisanych inną metodą i co innego mających za meritum: życie człowieka – rozwój organizacji. Wszystko to nie umniejsza wartości poznawczej książki, która stanowi już teraz jedną z najważniejszych prac niezbędnych do poznania struktur i mechanizmów władzy Polski Ludowej, a także do poznania biografii rządzących nią komunistów.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2016, 123, 2
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lubelski Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej a październik 1956 r.
Lublin Voivodeship Committee of the Polish United Workers Party and October 1956
Autorzy:
Majchrzyk, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33915294.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish People's Republic
Polish United Workers’ Party
Lublin Voivodeship Committee of the Polish United Workers Party
Polish October
PRL
PZPR
KW PZPR
Lublin
odwilż
październik 1956
Opis:
Październik 1956 r. przyniósł Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej poważny kryzys polityczny, który był spowodowany po części rywalizacją frakcji w KC PZPR. Wydarzenia w Warszawie wpłynęły na niższe ogniwa partyjne, jakimi były komitety wojewódzkie. Lubelski KW PZPR w okresie październikowym przeszedł zawirowania i rotacje kadrowe. Tekst ukazuje procesy, jakie miały miejsce w lokalnym centrum władzy województwa lubelskiego. Dotyczy on zmian personalnych na stanowisku I sekretarza oraz egzekutywy. Analizując październikowe wydarzenia, dodatkowo uwzględnia również specyfikę procesów zachodzących na mapie politycznej Lublina.
In October of 1956, the Polish People’s Republic went through a serious political crisis, which was partially caused by rivalry between fractions in the Central Committee of the Polish United Workers’ Party. The events in Warsaw influenced the lower party structures, namely the voivodeship committees. In the October period, the Lublin Voivodeship Committee of the Polish United Workers Party experienced turmoil and staff rotation. The text shows the processes that took place in the local center of power of the Lubelskie Voivodeship. It concerns personnel changes in the executive and the position of the first secretary. The analysis of the October events also takes into account characteristics of the processes that took place on the political map of Lublin.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 939-968
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany zaangażowania Komitetu Warszawskiego PZPR w sprawy gospodarki i przemysłu w latach 1950–1975
Autorzy:
Tymiński, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603213.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
PZPR
gospodarka
przemysł
aparat partyjny
Komitet Warszawski
Polish United Workers’ Party
economic matters
industry
local apparatus of the Polish United Workers’ Party
Party’s Warsaw Committee
Opis:
W artykule przeprowadzono analizę ilościową zaangażowania aparatu Komitetu Warszawskiego PZPR w gospodarkę (ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu) w latach 1950–1975. Po przedstawieniu materiału źródłowego i jego krytyki autor prezentuje zmiany poziomu aktywności KW określane poprzez liczbę spraw dyskutowanych podczas posiedzeń egzekutywy (rocznie), by następnie dokonać analogicznej analizy w odniesieniu do spraw gospodarczych i przemysłowych. W konkluzjach zostały wskazane podstawowe tendencje zaobserwowane w badanym okresie – ogólna tendencja spadkowa aktywności aparatu warszawskiego PZPR, momenty stanowiące punkty zwrotne w jego aktywności (przede wszystkim rok 1956) oraz gwałtowny wzrost zaangażowania KW w sprawy gospodarcze po dojściu do władzy Edwarda Gierka.
The article focuses on quantitative analysis of the involvement of the Warsaw Committee of the Polish United Workers’ Party in economic matters (with particular emphasis on industry) in the years 1950–1975. After introducing and commenting on source material, the author discusses changes in the Committee’s general level of activity estimated on the basis of the number of items discussed during executive meetings (annually) and uses the same method in evaluating the activity concerning economic and industrial matters. The conclusions indicate basic trends which could be observed in the period in question – the overall decrease in the level of activity of the Warsaw Committee’s apparatus, watershed moments in its operation (primarily the year 1956) and a sudden surge in its involvement in economic matters after Edward Gierek’s rise to power.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2019, 80
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sekretarz propagandy sukcesu. Jerzy Łukaszewicz – przyczynek do biografii politycznej
Autorzy:
Donefner, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689902.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Łukaszewicz
propaganda
PZPR
dziennikarze
komunizm
polityka prasowa
Polish United Workers’ Party
PUWP
journalists
communism
press policy
Opis:
Artykuł stanowi pierwszą naukową próbę nakreślenia portretu politycznego Jerzego Łukaszewicza jako działacza z najwyższych kręgów władzy partyjnej. W oparciu o kwerendę archiwalną oraz analizę ogólnodostępnych źródeł odtworzono okoliczności, jakie towarzyszyły jego nominacji na stanowisko sekretarza propagandy KC, a także zbadano wybrane aspekty działalności Łukaszewicza w KC PZPR. W tekście znalazły się rozważania na temat zróżnicowanego podejścia sekretarza do poszczególnych instytucji medialnych czy stosunku do kwestii reformy modelu propagandy, o którą w 1975 r. zabiegali jego podwładni. Autor stara się naświetlić pozycję polityczną Łukaszewicza w ówczesnym obozie władzy i przedstawić powody jego politycznego upadku.
The article is the first scholarly attempt to sketch a political portrait of Jerzy Łukaszewicz as an activist from the highest circles of the party leaders. On the basis of an archival query and analysis of available sources, the article’s author reconstructs the circumstances that accompanied his nomination as the secretary of propaganda of the Central Committee, and examine selected aspects of Łukaszewicz’s activity in the Central Committee of the Polish United Workers’ Party (PUWP). The text contains my reflections on the secretary’s diverse approach to individual media institutions, or his attitude towards the reform of propaganda model his subordinates wanted to implement in 1975. The author tries to shed light on Łukaszewicz’s political position in the power camp of the era and to present the reasons for his political fall.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2019, 17
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Agentura Stasi w PRL w czasach pierwszej „Solidarności”. Wstęp do dyskusji
The Stasi agentry within the People’s Republic of Poland during early Solidarity. Introduction to the discussion
Autorzy:
Gańczak, Filip
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478499.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
NRD
PRL
Stasi
służby specjalne
agentura
PZPR
„Solidarność”
GDR
Polish People’s Republic
intelligence
Polish United Workers’ Party
„Solidarity”
Opis:
Until recently, researchers have believed that in the eighties Poland was strongly infiltrated by the East German intelligence – the Ministry for State Security (MfS) of the German Democratic Republic (GDR), commonly known as the Stasi. However, latest scientific publications seem to suggest that the East German grip was not quite as strong. The Stasi did in fact make efforts to direct more agents to the People’s Republic of Poland after August 1980. An operational group was established in Warsaw. The central office of the MfS and its local units developed their networks of secret informers in Poland, primarily made up of citizens of the GDR with ties to Poland and the Poles. Along with the standard recruitment of human agents, efforts were made to establish and maintain both official and unofficial contacts with representatives of the Polish government and other state institutions. Officers and secret informers of the MfS would often acquire valuable information directly from the Polish United Workers’ Party, the Polish Army, the Catholic Church or the Independent and Self-Governing Trade Union “Solidarity” (NSZZ “Solidarność”). Still, these efforts weren’t accompanied by adequate analytical studies of the situation in Poland – those available were often repetitive and overly ideological.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 30; 451-465
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oblicza władzy. Graficzne i audiowizualne wizerunki pierwszych sekretarzy KC PPR/PZPR w Polsce Ludowej (1944-1989)
Faces of Power: Pictorial and Audiovisual Images of the First Secretaries of Polish Workers’ Party and the Polish United Workers’ Party in the Peoples Republic of Poland (1944-1989)
Autorzy:
MAZUR, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047381.pdf
Data publikacji:
2020-01-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
pierwsi sekretarze KC PPR/PZPR, kreowanie wizerunku, kronika filmowa, portrety
First Secretaries of Polish Workers’ Party and the Polish United Workers’ Party, creation of an image, newsreel, portraits
Opis:
Wizerunki pierwszych sekretarzy KC PPR/PZPR kreowane przez propagandę jako sztuczne twory w ciągu 45 lat istnienia Polski Ludowej różniły się w niemal wszystkich aspektach. Przedstawienia graficzne i audiowizualne były jedynie dopełnieniem całościowego obrazu polityków, nie oddawały bowiem warstwy ideologicznej ani przekonań aksjologicznych. Z tego powodu same fotografie nie mówią nic o ustroju ani o promowanych przezeń poglądach. Dostarczają za to informacji na temat wyglądu poszczególnych postaci, ich relacji z otoczeniem, a także symboli, jakimi się otaczały. Znacznie więcej można wyczytać z kronik filmowych. Analizie poddano siedem wizerunków kolejnych pierwszych sekretarzy. Niektórzy z nich (Bierut, Gierek, Jaruzelski) stosowali zabiegi perswazyjne i manipulacyjne w celu wykreowania swojego obrazu. Inni (Ochab, Kania, Rakowski) rządzili zbyt krótko i w okresach przesileń politycznych, co uniemożliwiało im autopromocję. Dla jednych tworzenie pozytywnego wizerunku było działaniem istotnym (Bierut, Gierek), dla innych zaś przymusem, któremu się podporządkowywali (Jaruzelski), ale już na przykład Gomułka wydaje się niezainteresowany własnym wizerunkiem. Środki i metody wykorzystywane do tworzenia obrazu postaci zmieniały się wraz z rozwojem nośników informacji. Wiele konwencji funkcjonowało jednak w odniesieniu do wszystkich polityków, ale też wiele było i jest wykorzystywanych bez względu na reżim polityczny: totalitaryzm, autorytaryzm czy demokrację.
In Poland, the images of the First Secretaries of Polish Workers’ Party and the Polish United Workers’ Party were fake creations of the propaganda, and they assumed different shapes during the 45 years long period of the People’s Republic of Poland. The pictorial and audiovisual presentations were mere complements to the overall images of the politicians, expressing neither an ideological content nor axiological beliefs. For this reason the photographs alone do not offer insight into the political system or the ideas promoted in it and provide only the information on the outer appearance of individual politicians, their relationship to the social environment and the symbols that surrounded them. Much more knowledge, however, can be gained from the newsreels of the time. The paper analyses the images of seven subsequent First Secretaries. Some of them (Bierut, Gierek, Jaruzelski) created their images using persuasive and manipulative procedures. Others (Ochab, Kania, Rakowski) held the office for a short time and during political crises, which hindered their self-promotion. Some regarded the creation of a positive image as important (Bierut, Gierek), others accepted it under compulsion (Jaruzelski), while e.g. Gomułka seemed uninterested in his image. The means and methods adopted to create images of politicians changed together with the development of information media. However, many of the conventions were applied to all politicians, while many were—and still are—used regardless of the political system, be it totalitarianism, authoritarianism or democracy.
Źródło:
Ethos; 2016, 29, 2 (114); 218-242
0860-8024
Pojawia się w:
Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Kogo będą chcieli wybrać, to wybiorą, czy my będziemy głosować, czy nie” – wybory do sejmu w 1952 roku w Nowej Hucie w świetle dokumentów partyjnych i materiałów Urzędu Bezpieczeństwa
“Whom they want to elect they will elect, whether we will vote or not” – the 1952 Sejm elections in Nowa Huta in the light of party documents and Security Office materials
Autorzy:
Mazur, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34111939.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
elections to the Sejm of the Polish People’s Republic
special services of the Polish People’s Republic
Public Security Office
Nowa Huta
PZPR (Polish United Workers’ Party)
wybory do Sejmu PRL
służby specjalne PRL
Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
PZPR
Opis:
W artykule został poruszony temat wyborów do Sejmu PRL, które odbyły się 26 października 1952 r. i rozpoczęły serię głosowań w Polsce „ludowej” będących zaprzeczeniem takich pojęć, jak wolność i demokracja. Podjęto próbę analizy działań Komitetu Zakładowego PZPR Kombinatu Nowa Huta oraz funkcjonariuszy tamtejszego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, prowadzonych w ramach przygotowania i ochrony wyborów w Okręgu nr 58, który obejmował Kraków-Miasto i Nową Hutę. W odniesieniu do działań hutniczej organizacji partyjnej omówiono m.in. powstanie Zakładowego Komitetu Wyborczego Frontu Narodowego oraz jego struktur na poszczególnych wydziałach kombinatu. Analizie poddano sferę propagandy i reakcji pracowników huty oraz społeczeństwa nowohuckiego na pracę agitatorów wyborczych. Postawy mieszkańców w kontekście zbliżających się wyborów i kampanii wyborczej znajdowały się także w obszarze zainteresowania komunistycznej tajnej policji. Z tego względu w artykule poddano analizie działania nowohuckiego aparatu bezpieczeństwa w zakresie poszukiwania tzw. wroga. Scharakteryzowano pracę UBP, polegającą m.in. na monitorowaniu meldunków związanych z zakłócaniem porządku publicznego czy kontaktach funkcjonariuszy z podległą im agenturą. W ostatniej części artykułu została przedstawiona ocena wyborów dokonana przez nowohuckie czynniki partyjne i tamtejsze władze bezpieczeństwa.
The article deals with the elections to the Sejm of the Polish People’s Republic, which took place on 26 October 1952 and which began a series of elections in the Polish People’s Republic that contradicted concepts such as freedom and democracy. An attempt is made to analyse the activities the PZPR Works Committee of the Nowa Huta metallurgical plant and the officers of the local Public Security Office carried out in the preparation and protection of the elections in District No. 58, which included the city of Cracow and Nowa Huta. With regard to the activities of the party organisation at the metallurgical plant, the establishment of the Company Election Committee of the National Front and its structures in the various departments of this industrial combine were discussed. The sphere of propaganda and the reaction of the workers of the steelworks and the society of Nowa Huta to the work of election agitators is analysed. The attitudes of residents in the context of the upcoming elections and during the election campaign were also in the area of interest of the communist secret police. For this reason, the article analyses the activities of the Nowa Huta security apparatus in the search for the so-called enemy. The work of the UBP (Public Security Office) was characterised, which involved, among other things, the monitoring of reports related to public order disturbances or the officers’ contacts with subordinate agents. The last part of the article presents an assessment of the elections by Nowa Huta party functionaries and the local security authorities.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 504-536
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwięziony, wysunięty na czoło, zganiony, awansowany… Meandry kariery politycznej Tadeusza Dudy, działacza partyjnego i urzędnika państwowego
Autorzy:
Czarnota, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040860.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Lubartów
Lublin
Volunteer Reserve of Civic Militia
Polish Worker’s Party
Polish United Worker’s Party
Rozkopaczew
Provincial Party Control Commission PPR/PZPR
Central Party Control Commission PPR/PZPR
Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej
Polska Partia Robotnicza
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Wojewódzka Komisja Kontroli Partyjnej PPR/ PZPR
Centralna Komisja Kontroli Partyjnej PPR/PZPR
Opis:
W artykule opisano koleje życia Tadeusza Dudy, XX-wiecznego polityka i urzędnika z Lubelszczyzny, który między innymi kierował Urzędem Spraw Wewnętrznych przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie i zasiadał w Prezydiach Powiatowych Rad Narodowych w Lubartowie oraz Białej Podlaskiej. Był więc liczącą się figurą we władzach regionalnych w województwie lubelskim i z pewnością trzeba w nim widzieć przedstawiciela elity rządzącej w Polsce Ludowej. Tym dziwniejsze jest to, że pozostaje on właściwie nieznany. Stało się tak prawdopodobnie dlatego, że pechowo popadł na pewien czas w niełaskę partii rządzącej na skutek wymierzenia mu dwukrotnie kar dyscyplinarnych przez komisje kontroli partyjnej PPR i PZPR – swoiste sądy partyjne. Było to istotne nie tylko ze względu na rolę odgrywaną przez owe partie, od których zależały m.in. status i pozycja społeczna obywateli, lecz także dlatego, że był on z nimi (i z ich ideową poprzedniczką, Komunistycznym Związkiem Młodzieży Polskiej) od młodych lat związany ideowo i zawodowo – jako pracownik etatowego aparatu partyjnego szczebla powiatowego i wojewódzkiego (m.in. sekretarz Komitetu Powiatowego PPR w Lubartowie). Winę za wymierzone mu kary częściowo ponosił on sam, podejmując takie, a nie inne decyzje, częściowo winne temu były osoby mające z nim osobiste zatargi. Jednak determinacja, jaką wykazał w walce o odzyskanie dobrego imienia, sprawiła, że udało mu się wreszcie zdobyć upragnione wyższe wykształcenie i objąć ważne stanowisko w wojewódzkiej administracji państwowej.
The article describes the life of Tadeusz Duda, a 20th-century politician and official from the Lublin region, who, among others, headed the Office of Internal Affairs at the Presidium of the Provincial National Council in Lublin and sat in the Presidiums of the County National Councils in Lubartów and Biała Podlaska. Hence he was a significant figure in the regional authorities in the Lublin Voivodeship and he certainly should be seen as a representative of the ruling elite in People's Poland. The stranger is that it remains virtually unknown. This happened probably because he was unlucky for some time to fall out of favor with the ruling party as a result of being punished twice by disciplinary penalties by the party control committees of the Polish Workers’ Party and the Polish United Workers’ Party – sort of party courts. It was important not only because of the role played by those parties, on which the status and social position of citizens depended, but also because he was with them (and with their ideological predecessor, the Communist Union of Polish Youth) ideologically and professionally connected from his youth – as an employee of the full-time party apparatus at the poviat and voivodeship level (including secretary of the Poviat Committee of the PPR in Lubartów). The blame for the punishments imposed on him, was partly borne by himself, by making such and no other decisions, partly by people who had personal quarrels with him. However, the determination he showed in the fight to regain his good name meant that he finally managed to obtain the desired higher education and take an important position in the provincial state administration.
Źródło:
Res Historica; 2021, 52; 483-528
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies