Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish Eastern Borderland" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
Co wiemy i czego nie wiemy o polszczyźnie kowieńskiej
What we do and do not know about the Kaunas Polish language
Autorzy:
Karaś, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407984.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
polszczyzna północnokresowa
cechy północnokresowe
substrat
pogranicze językowe
Polish language in the former North-Eastern Borderland (kresy)
language features typical of the North-Eastern Borderlands
substrate
linguistic borderland
Opis:
Celem artykułu jest próba podsumowania dotychczasowej wiedzy na temat polszczyzny kowieńskiej, a także pokazanie luk badawczych, a więc tego, czego jeszcze mimo wielu badań, nie wiemy o tej odmianie języka. Niezwykła intensyfikacja badań na przełomie XX i XXI wieku zarówno nad współczesną, mówioną odmianą języka polskiego na Kowieńszczyźnie, jak i nad jej dziejami (głównie w XIX i w pierwszej połowie XX wieku) dostarczyła ogromnej liczby danych językowych i pozajęzykowych. Jednak szczegółowa analiza pokazuje, że mimo to nie jest to zadanie łatwe. W artykule przedstawiono sytuację polszczyzny kowieńskiej, jej zasięg terytorialny, zakres i funkcje, jej cechy konstytutywne na początku XXI wieku. Pokazano także zmiany, jakim podlegała omawiana pododmiana polszczyzny północnokresowej w XX wieku.
The article aims at providing a synopsis of previous studies on the Kaunas Polish language, as well as identifying knowledge gaps, i.e., the things that – despite extensive research on this language variety – are still not known. At the turn of the 20th and the 21st century, intensified research both on the current Polish language variety, as spoken in the Kaunas region, and its history (mainly over the 19th century up till the 1950s) brought about vast amounts of linguistic and extralinguistic data. However, a detailed analysis shows that there is no easy answer to the question posed in the title of the paper. The article overviews the situation of the Kaunas Polish language, its territorial range, scope, and functions, as well as its defining features observable at the beginning of the 21st century. The author also outlines how the language variety – a subdivision of the Polish in the North-Eastern Borderlands – has evolved over the 20th century.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 7-23
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O r frykatywnym (ř) i śladach r frykatywnego (ř) w historii języka polskiego, w polskich gwarach etnicznych oraz w polszczyźnie południowo- i północnokresowej
The fricative r (ř) and traces of the fricative r (ř) in the history of the Polish language, in Polish ethnic dialects and in Polish spoken in the southern and northern parts of the Polish pre-war Eastern Borderland [Kresy]
Autorzy:
Lewaszkiewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850449.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
fricative r (ř)
Polish language history
Polish spoken in the southern and northern parts of the Polish pre-war Eastern Borderland
dialectology
r frykatywne (ř)
historia języka polskiego
polszczyzna południowo- i północnokresowa
dialektologia
Opis:
Autor omawia i porównuje poglądy językoznawców polskich na temat powstania i rozwoju r frykatywnego (ř) w języku staropolskim i rozwoju r frykatywnego (ř) w różnych odmianach języka polskiego. Nie można wykluczyć, że niektórzy badacze mylili brzmienie ř z rž. Dlatego postuluje się przebadanie istniejących nagrań gwar polskich i kaszubskich z wykorzystaniem nowszych programów komputerowych. Należy również ustalić podobieństwa i różnice w realizacji ř w języku czeskim i w niektórych gwarach polskich oraz kaszubskich.
The author discusses and compares the views of Polish linguists on the origin and development of the fricative r (ř) in Old Polish and the development of the fricative r (ř) in various regional dialects of the Polish language. It cannot be ruled out that some researchers mistakenly confused the sound ř with rž. Therefore, a proposal is put forward to analyse the existing recordings of Polish and Kashubian dialects by means of more modern computer software. The similarities and differences in the realization of ř in the Czech language and in some Polish and Kashubian dialects should also be investigated.
Źródło:
Gwary Dziś; 2022, 15; 101-117
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O wybranych pierwiastkach wschodnich na Ziemiach Zachodnich
On selected eastern elements in the Western Territories
Autorzy:
Dębicki, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543516.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
Ziemie Zachodnie
Kresy
pierwiastki wschodnie
pogranicze polsko-niemieckie
Western Territories
eastern elements
Polish-German borderland
Opis:
Artykuł jest próbą spojrzenia na Ziemie Zachodnie, w szczególności na pogranicze polsko-niemieckie, przez pryzmat pierwiastków o wschodniej proweniencji, które dają się odnaleźć w tamtejszej przestrzeni kulturowej – zarówno w wymiarze materialnym, jak i niematerialnym (symbolicznym). W szczególności chodzi tu o zjawiska, którym początek dały: powojenne przesiedlenia Polaków z terenu Kresów II RP; przesiedlenia Łemków, Ukraińców i in. w ramach akcji „Wisła”; pozostałości po okresie PRL-u i związanej z tym okresem polskiej orientacji ideologiczno-geopolitycznej; współczesna imigracja ukraińska. Wskazanie na tego rodzaju wybrane pierwiastki ma ukazać mniej znane oblicze Ziem Zachodnich, stając się zarazem jednym z ich wyróżników.
The article is an attempt to look at the Western Territories, in particular at the Polish-German borderland, through the prism of elements of Eastern provenance that can be found in the local cultural space - both in the material and intangible (symbolic) dimension. In particular, it concerns the phenomena that were initiated by: post-war resettlement of Poles from the Kresy area of the Second Polish Republic; resettlement of Lemkos, Ukrainians and others. as part of the „Vistula” campaign; remnants of the period of the People’s Republic of Poland and the Polish ideological and geopolitical orientation associated with this period; contemporary Ukrainian immigration. Pointing to such selected elements is to show the less known face of the Western Territories, becoming at the same time one of their distinguishing features.
Źródło:
Studia – konteksty pogranicza; 2022, 6; 41-58
2543-6465
Pojawia się w:
Studia – konteksty pogranicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archaiczność polszczyzny południowokresowej. Zagadnienia teoretyczno-metodologiczne
The archaic nature of the Polish language in the southern part of Eastern Borderland. Theoretical and methodological issues.
Autorzy:
Sicińska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1854179.pdf
Data publikacji:
2021-12-10
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
Polish language in the southern part of Eastern Borderland
language archaism
ethnic and linguistic peripheries
interference
polszczyzna południowokresowa
archaizm językowy
peryferie etniczno-językowe
interferencja
Opis:
W artykule został omówiony problem archaiczności polszczyzny południowokresowej. Przedstawiono podstawy teoretyczne zagadnienia archaiczności odmian terytorialnych języka (teoria falowa J. Schmidta, poglądy neolingwisty włoskiego M. G. Bartoliego). Zreferowano wyniki badań autorów polskich na temat archaizmów i innowacji w kontekście centrum i peryferii językowych: T. Milewskiego, Z. Stiebera, H. Popowskiej-Taborskiej. Na tym tle przedstawiono cechy archaiczne polszczyzny południowokresowej w odniesieniu do XVII–XVIII wieku. Zwrócono uwagę na problemy metodologiczne oraz interpretacyjne dotyczące funkcjonowania archaizmów w tej odmianie języka (konieczność zastosowania metod językoznawstwa konfrontatywnego oraz historyczno-porównawczego, trudność w odróżnieniu archaizmu od zapożyczenia).
The author discusses the issue of the archaic nature of the Polish language spoken in the southern part of Eastern Borderland. She presented the theoretical basis of the archaic quality of the territorial variants of the language (J. Schmidt’s wave theory, the opinions of M. G. Bartoli, an Italian neo-linguist ). The results of the research into archaisms and innovations in the context of the centre and peripheries of the language by Polish authors T. Milewski, Z. Stieber and H. Popowska-Taborska, have also been presented. Against this background, the archaic features of the Polish language spoken in the southern part of Eastern Borderland were presented with reference to the 17th and 18th centuries. Attention has been drawn to the methodological and interpretational problems of archaisms in this variant of the language (the requirement of using historic-comparative and confrontational linguistic methods, the difficulty with distinguishing archaisms and loan-words).
Źródło:
Gwary Dziś; 2021, 14; 59-70
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kresy (Polish Eastern Borderlands) in Polish Literature of 1918–2018. Significant Interpretative Perspectives
Autorzy:
Uliasz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030549.pdf
Data publikacji:
2021-02-21
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polish Eastern Borderlands
borderland discourse
Polish literature of 1918–2018
myths and legends
borderland of cultures
small homelands
controversies over the category of “Kresy” (Eastern Borderlands of Poland)
postcolonial criticism
Opis:
The paper offers a comprehensive, synthetic account of the discourse on the subject of the Polish Eastern Borderland over the course of the last hundredyears. It analyses the ways in which the understanding of the notion of Kresy and “borderland”, as well as the strategies for presenting the term, have changed, including attempts to replace this category with other terms. Furthermore, the paper characterises the dynamics concerning the transformations of situational contexts that emerged in the period of the Second Polish Republic, developed during World War II, after 1945 (in the country and abroad) and continuing from the 1980s and1990s to the present. Significant interpretative perspectives include, among others, the trends in literary schools, the legends and myths of the Polish Eastern Borderland, the notion of the borderline of cultures, small homelands, and methodological phrases and breakthroughs (spatial turn, geopoetics, postcolonial criticism).
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2020, 1; 335-363
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profesor dr hab. med Władysław Dobrzaniecki (1897-1941) – prekursor chirurgii plastycznej i estetycznej w Polsce i jego pacjent, Bogusław Schaeffer (1929-2019)
Professor Wladyslaw Dobrzaniecki (1897-1941) – precursor of plastic and aesthetic surgery in Poland and his patient, Bogusław Schaeffer (1929-2019)
Autorzy:
Bruziewicz-Mikłaszewska, Barbara
Rupocińska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085414.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
historia medycyny kresów południowo-
wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej,
i podniebienia, biografia profesor Uniwersytetu Jana
Kazimierza we Lwowie
historia polskiej chirurgii plastycznej
rozszczep warg
history of medicine of the south-eastern
borderland of the Second Polish Republic, history of
Polish plastic surgery, cleft palate, cleft lip, Biography
professor of the Jan Kazimierz University in Lwów
Opis:
Autorki przedstawiają sylwetkę prekursora chirurgii plastycznej w Polsce w aspekcie chirurgiidziecięcej oraz pionierskiej operacji rozszczepu warg i podniebienia. Prof. dr hab. med. Władysław Dobrzaniecki (1897-1941) był jednym z najmłodszych profesorów lwowskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza, uczniem prof. Hilarego Schramma (1857-1940), zamordowanym przed osiemdziesięciu laty, 4 lipca 1941 roku przez Niemców. Pozostawił trwały ślad w historii medycyny i polskiej chirurgii plastycznej.
Authors presents the life and professional and scientific ways of dr Wladyslaw Dobrzaniecki (1897-1941), pupil of prof. Hilary Schramm (1857-1940). He was one of the youngest professors of Jan Kazimierz University in Lwów, murdered eighty years ago, on 4th of July 1941 by Germans.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2020, 83; 85-90
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Nieznane” grodzisko w Dzięciołach, pow. łosicki. Perspektywy badawcze
‘Unknown’ Stronghold at Dzięcioły, Łosice County. Research Perspectives
Autorzy:
Skrzyńska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/551138.pdf
Data publikacji:
2020-01-28
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
wczesne średniowiecze
wschodnie Mazowsze
pogranicze polsko-ruskie
sieć grodowa
późne średniowiecze
lokacja miast
early Middle Ages
eastern Mazovia
Polish-Ruthenian borderland
stronghold network
late Middle Ages
town location
Opis:
A non-invasive exploration of the stronghold at Dzięcioły, Łosice County, in NE Poland began in 2018 (Fig. 1, 2). Based on the results of test excavations from 1968, the stronghold was dated to the 12th century. Its three-line defence system consists of fortifications on the outside of the suburbium, the stronghold proper, and the small ringfort located on its inner grounds. Also visible are such elements as the remnants of supposed gateways, earthen ramps across the moats, and a dyke leading from the stronghold towards the river (Fig. 3, 4), allowing movement inside and outside the settlement. The dating of the site and related determination of its function are the most important research problems. The existing chronology, based on a traditional archaeological analysis, does not allow for the correct conclusions. The situation is complicated by the fact that the site at Dzięcioły consists of three separate sets of fortifications, with one of them (the central one) exceptionally developed, comprising two ditches and three concentric embankments. As the site has not been excavated, its chronology can only be inferred by noticing several possibilities for relative dating. There is a hypothesis that the stronghold at Dzięcioły is a remnant of the early medieval settlement of Łosice, translocated in the High Middle Ages to a settlement of the same name established nearby, first mentioned in the first half of the 15th century. However, analysis of the sources indicates that the stronghold at Dzięcioły may have been abandoned at the end of the first half of the 13th century, when the basin of the Middle Bug River became a target for armed invasions. This possibility has been confirmed preliminarily by the results of geophysical prospection. Alternatively, the stronghold at Dzięcioły could have been abandoned in the first quarter of the 14th century due to a change in the geopolitical situation in the region. As a result, the early medieval road network lost its dominant position, and the previously secondary routes increased in importance. It was on such a route that the new settlement of Łosice was established. It could have taken over the strategic functions previously served by the stronghold at Dzięcioły. Indirect data in this respect is provided by the results of onomastic research. The connection between the early medieval stronghold and the chartered town is also indirectly evidenced by information about the Church of the Dormition of the Blessed Virgin Mary, which was supposed to exist in Łosice as early as in 1264. The church could have been located in the stronghold before it was abandoned and later moved to the ‘new’ Łosice. The geophysical prospection carried out at the site revealed the presence of a rectangular anomaly measuring about 19×16 m, situated in the courtyard of the inner ringfort. The anomaly is interpreted as the remains of a burnt, wooden or wood-and-brick structure. Preliminary examination of the phenomenon of translocation indicates that in Mazovia and the areas of the Polish-Ruthenian/Polish-Lithuanian borderland, it happened it two stages. The older phase can be dated from the second half of the 10th century to the 12th century and is associated with the establishment of a stronghold network of the early state. This process is illustrated by examples from Old Mazovia and its borderland with Kievan Rus’. The stronghold network of the region survived at least until the end of the 12th or mid-13th century, when the second stage of translocation changes began. The strongholds were abandoned, and non-fortified settlements, which took over their functions, were established in the vicinity. Their proto-city status might have been further conditioned by the organisation of trading sites. The settlements were then situated at key points of travel routes, resulting in the development of local exchange in the context of long-distance trade. Due to dynamic economic and demographic development, these settlements were granted city rights in the 15th and 16th century.
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXX, 70; 261-270
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le noble, le serf et le révizor: Daniel Beauvois w Bibliotece „Kultury”
Autorzy:
Brzezińska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2042745.pdf
Data publikacji:
2020-12-09
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Daniel Beauvois
historiografia polska XX w.
Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej
tożsamość narodowa
Biblioteka „Kultury”
postkolonializm
Polish historiography in the twentieth century
Poland’s old eastern borderland
national identity
the Library of ‘Culture’
post-colonialism
Opis:
Przedmiotem rozważań jest obecność i recepcja prac Daniela Beauvois na łamach wydawnictw Instytutu Literackiego w Paryżu („Kultura”, „Zeszyty Historyczne”, Biblioteka „Kultury”), a także sformułowana na ich marginesie postkolonialna diagnoza napięć, jakie w polskiej tożsamości narodowej wywołała obecność na Kresach Wschodnich.
This article presents the person of Daniel Beavois – a distinguished student of the Polish-Russian-Ukrainian relations in the post-partitioned era – and his contacts with the editors of the Paris ‘Kultura’. The author’s concern is also with the question of how Beavois’ work on the Polish nobility in Ukraine in the years 1831–63 was received among Polish post-war exiles, and with Beavois’ postcolonial diagnosis that emerged on the margins of his research and concerned the tensions to which Polish national identity was subject in Poland’s old eastern borderland (the so-called Kresy).
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2020, 12; 165-177
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Mnie po rusku było ciężko gadać”. Rozmowy z mieszkanką wsi Biełostok na Syberii
Autorzy:
Skorwid, Sergiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676912.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
North-eastern Borderland dialect of Polish in Western Siberia
field research
commented interviews with the only user
dialectological commentary
inherited features and innovations
Opis:
“It was hard for me to speak Russian”: Interviews with a resident of the village of Belostok in SiberiaThe fieldwork in the formerly Polish village of Belostok in the Tomsk Region (Western Siberia) undertaken in 2017 is a continuation of the previous study of the idiolect of its sole Polish-speaking resident initiated by Natal’ia Anan’eva fourteen years ago. This article presents a record and commentary of two interviews with this speaker, Ms Maria Markish (Markisz) (born in 1928). The first of them was conducted in April 2017 by Agnieszka Kaniewska from the University of Wrocław (Rev. Krzysztof Korolczuk SJ also took part), and the second one – by the author of this paper in May the same year, with the assistance of A. Kaniewska. It remains to be hoped that the two collectively conducted interviews come as a sign of wider international cooperation in future studies on Polish dialects in Russia. „Mnie po rusku było ciężko gadać”. Rozmowy z mieszkanką wsi Biełostok na SyberiiBadania terenowe w ongiś polskiej wsi Biełostok w obwodzie tomskim na Syberii Zachodniej, przeprowadzone w 2017 roku, kontynuują wcześniejsze badania idiolektu jedynej użytkowniczki miejscowej gwary polskiej, pani Marii Markisz (ur. w 1928), zapoczątkowane 14 lat temu przez Natalię Ananjewą. W powyższych tekstach przedstawione są nagrania dwóch rozmów z tą mieszkanką Biełostoku wraz z  odnośnym komentarzem. Pierwsza rozmowa została nagrana przez Agnieszkę Kaniewską z Uniwersytetu Wrocławskiego (w rozmowie uczestniczył także o. Krzysztof Korolczuk SJ) w kwietniu, druga zaś przez autora niniejszego tekstu w maju 2017 roku, również z udziałem A. Kaniewskiej. Chciałoby się wierzyć, że te wspólnie przeprowadzone wywiady są zapowiedzią przyszłej, szerokiej współpracy międzynarodowej w zakresie badania gwar polskich na terenie Rosji.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Laryngologiczne dokonania Hilarego Schramma (1857-1940), lwowskiego chirurga, pioniera chirurgii dziecięcej
Laryngological achievements of Hilary Schramm (1857-1940), Lviv surgeon, pioneer of pediatric surgery
Autorzy:
Kierzek, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972536.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
historia polskiej otorynolaryngologii
historia medycyny kresów południowo-wschodnich
Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej
history of Polish otorhinolaryngology
history
of medicine of the south-eastern borderland of the
Second Polish Republic
Opis:
Na wstępie przedstawiono drogi życiową, zawodową i naukową Hilarego Schramma (1857-1940), wychowanka m.in. Theodora Billrotha, ordynatora oddziałów chirurgicznych, m.in. w Szpitalu św. Zofii i Powszechnego Szpitala Krajowego we Lwowie, szczególnie zasłużonego w ortopedii i chirurgii dziecięcej, twórcę „szkoły chirurgicznej”. Przedstawiono jego dokonania w leczeniu takich chorób rynolaryngologicznych, jak włókniaka młodzieńczego, nowotworu złośliwego jamy ustnej, wymagającej operacji metodą Gussenbauera, nowotworu złośliwego przełyku, usuwania ciał obcych krtani i przełyku. Szeroko stosował w chirurgii elektrolizę. Krytycznie podchodził do leczenia gruźlicy limfą Kocha.
The life, professional and scientific ways of Hilary Schramm (1857-1940), pupil of Theodor Billroth, head of surgical wards, among others at the St. Zofia and the General National Hospital in Lvow, especially deserved in orthopedics an pediatric surgery, the creator of the “surgical school” are presented at the beginning. His achievements in the treatment of such diseases such as juvenile fibroma, oral cancer, requiring surgery by Gussenbauer, malignant esophageal cancer, foreign body of larynx and esophagus are analyzed in details. He widely used electrolysis in surgery. He treated critically to the treatment of tuberculosis by Koch᾿s lymph.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2019, 82; 27-34
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O polskim dziedzictwie językowym i kulturowym we wsi Biełostok na Syberii
Autorzy:
Skorwid, Sergiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676906.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish language and cultural islands in Siberia
North-eastern Borderland dialect
bilingualism
family vs. church language
markers of national identity in immigrant communities in the past and today
Opis:
On the Polish language and cultural heritage in the village of Belostok in SiberiaThe village of Belostok is known as one of originally Polish villages in Siberia. As it is today, only one woman in the village (from the oldest generation) still speaks dialectal Polish, and another one remembers Polish prayers. This article attempts to reconstruct the original sociolinguistic situation in the village, including the use of Polish at home, at church and at school. It is based on published documents and interviews with the two villagers recorded in 2016–2017. O polskim dziedzictwie językowym i kulturowym we wsi Biełostok na SyberiiWieś Biełostok (Białystok) na Syberii Zachodniej uważana jest za miejscowość pierwotnie polską. Obecnie tylko jedna osoba należąca do najstarszego pokolenia zachowuje znajomość języka polskiego w ustnej postaci gwarowej; druga, jej rówieśniczka, pamięta polskie teksty modlitw. Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji dawnej sytuacji socjolingwistycznej w tej wsi, włączając w to używanie języka polskiego w domu, w Kościele i w szkole, na podstawie opublikowanych dokumentów oraz rozmów z mieszkankami Biełostoku nagranymi w latach 2016–2017.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Praca społeczna jako obowiązek służbowy żołnierzy w garnizonach Korpusu Ochrony Pogranicza
Social work as a service duty of soldiers in garrisons of the Border Protection Corps
Autorzy:
Łach, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688738.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
odrodzenie państwa polskiego
granica wschodnia
Korpus Ochrony Pogranicza
praca społeczna
ludność pogranicza
rebirth of the Polish state
eastern border
Border Protection Corps (KOP)
social work
borderland population
Opis:
The rebirth of the Polish state at the end of the war in 1918 crossed the 120-year period of partitions. The Polish state came back to life. Among the many important problems was to merge the territory, demarcate the boundaries and build a system of their protection. The complex and prolonged process of determining the extent of Polish territories had an impact on future relations with neighboring countries and the system of protection of the state border. In particular, after the end of the Polish-Russian war and the conclusion of a peace treaty, there was no normalization of the social and political situation in the eastern territories. The construction of a secure border protection system was also not achieved. The determined and delineated eastern border was not a calm border and remained in a state of constant danger. The escalation of banditry in 1921–1924 influenced the decision to establish a Border Protection Corps (KOP). The soldiers of the corps for the period of 15 years performed a heavy service, the purpose of which was to protect the inviolability of the state border and ensure security for citizens. In their daily service, they carried out tasks to strengthen Polish statehood and assimilate national minorities, and undertook numerous social works in the border areas. The involvement of soldiers in social work was aimed at gaining the trust of the population for the interests of the state, especially the sense of the need to cooperate with the bodies of the KOP. The purpose of the paper is to show the social work carried out by the KOP branches among the borderland population in order to maintain the security of the border and public order in the border zone. The scientific deliberations in the paper are concretised on the thesis that it is: Taking up social activities by soldiers of the KOP in the border area was a duty. The basic sources of paper are source materials of the Border Protection Corps from the Border Guard Archive in Szczecin. They are supplemented with studies referring to the entire military activities of the corps.
Odrodzenie państwa polskiego z chwilą zakończenia wojny w 1918 r. zakończyło 120-letni okres zaborów. Do życia wracało państwo polskie. Wśród wielu ważnych problemów znalazło się scalenie terytorium, wytyczenie granic oraz zbudowanie systemu ich ochrony. Złożony i przeciągający się w czasie proces ustalania zasięgu terytorium Polski wywarł wpływ na przyszłe stosunki z państwami ościennymi i system ochrony granicy państwowej. W szczególności po zakończeniu wojny polsko-rosyjskiej i zawarciu traktatu pokojowego nie doszło do unormowania sytuacji społecznej i politycznej na terenach wschodnich. Nie stworzono również bezpiecznego systemu ochrony granicy. Ustalona i wytyczona granica wschodnia pozostawała w stanie ciągłego zagrożenia. Eskalacja bandytyzmu w latach 1921–1924 wpłynęła na podjęcie decyzji o powołaniu Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP). Żołnierze korpusu przez okres 15 lat pełnili ciężką służbę, której celem było zabezpieczenie nienaruszalności granicy państwowej i zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom. W codziennej służbie realizowali zadania na rzecz umacniania państwowości polskiej i asymilacji mniejszości narodowych oraz podejmowali liczne prace społeczne na terenach przygranicznych. Zaangażowanie żołnierzy w pracę społeczną miało na celu pozyskanie zaufania ludności dla interesów państwa, zwłaszcza wyrobienie poczucia konieczności współpracy z organami KOP. Celem artykułu jest ukazanie pracy społecznej prowadzonej przez oddziały KOP wśród ludności pogranicza na rzecz utrzymania bezpieczeństwa granicy i porządku publicznego w pasie granicznym. Rozważania naukowe w artykule są prowadzone w kontekście postawionej tezy, która brzmi: Podejmowanie działań społecznych przez żołnierzy KOP na terenach pasa granicznego było obowiązkiem służbowym. Podstawowymi źródłami publikacji są materiały oddziałów Korpusu Ochrony Pogranicza z Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie. Uzupełniają je opracowania odnoszące się do ogółu działań wojskowych korpusu.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2018, 102; 89-102
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem Kresów w literaturze polskiej lat 1918–2018. Znaczące perspektywy interpretacyjne
Autorzy:
Uliasz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030939.pdf
Data publikacji:
2018-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polish Eastern Borderland
borderland discourse
Polish literature of 1918-2018
myths and legends
borderland of cultures
small homelands
controversies over the category of “Kresy” (Eastern Borderlands of Poland)
postcolonial criticism
Kresy Wschodnie Polski
dyskurs kresowy
literatura polska 1918–2018
mity i stereotypy
pogranicza kultur
małe ojczyzny
kontrowersje wokół kategorii „Kresy”
krytyka postkolonialna
Opis:
The paper offers a comprehensive, synthetic account of the Polish Eastern Borderland discourse on the subject over the course of the last century. It analyzes the ways in which the understanding of the notion of Kresy and “borderland”, as well as the strategies of presenting the term have been changing, including the attempts to replace this category with other terms. Furthermore, the paper characterizes the dynamics concerning the transformations of situational contexts which emerged in the period of the Second Polish Republic, developed in the times of World War II, after 1945 (in the country and abroad), and continue from the 80s and 90s of the twentieth century to our present. Significant interpretative perspectives include, among others, the trend of literary schools, the legend and myth of Polish Eastern Borderland, the notion of the borderline of cultures, small homelands, and methodological phrases and breakthroughs (spatial turn, geopoetics, postcolonial criticism).
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2018, 13, 8; 17-42
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konstrukcje typu niedziel dwie - przejaw analogii czy rezultat wpływu obcego?
Constructions like niedziel dwie - analogy or the result of some external influence?
Autorzy:
Sicińska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/683711.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
składnia
liczebnik
regionalizm
kresowizm
syntax
numeral
regionalism
Polish Eastern borderland
Opis:
The study focuses on combining numerals dwa, trzy and cztery with nouns, in particular the constructions like niedziel dwie, where the noun - being the subject which is counted - has the form of plural genitive. Constructions like that, contemporarily treated as incorrect, occurred already in the Old Polish language and became very common in the 16th–18th centuries. In t he 19th century, t hey were rather rare, and in the 20th and 21st centuries they have been preserved only in the area of the Eastern borderland. The reason for the occurrence of such constructions was primarily the impact of the paradigm of numerals from 5 upwards. The genitive form of the noun was also to a large extent determined by the order in which the noun was pushed before the numeral. In the Eastern borderland it was also the influence of Eastern Slavic languages that contributed to the discussed phenomenon - it is also the actual reason for preservation of this construction until today in the Eastern areas.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 113-128
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowe regionalizmy w odnalezionym rękopisie Roślin potrzebnych Krzysztofa Kluka jako element atrybucji tekstu
Regional linguistic features in a discovered manuscript Roślin Potrzebnych by Krzysztof Kluk as a part of attribution process
Autorzy:
Szamryk, Konrad Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117725.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Eastern Borderland Polish Language
Polish language of 18th century
territorial variation of the Polish language
dialects of Podlasie
manuscript
Opis:
This article concerns the manuscript Roślin potrzebnych by Krzysztof Kluk, an enlightenment priest and scientist from Podlasie, an author of botanic and zoological guidebooks. The manuscript of his first botanic handbook was recently found in Baworoscy’s Library in Lviv. Nevertheless, considering lack of direct authorship mark, an analysis focused on graphic and phonetic linguistic features has to be performed to confirm the authorship. Studies have shown some linguistic features, which have as much in common with 18th century Eastern Borderland Polish Language (especially the northeastern). Other linguistic features have much in common with the dialects of Mazowsze and Podlasie. It is very likely that the manuscript has been written by someone who lived on the borderland of Mazowsze and Podlasie. According to Kluk’s biography it is almost certain this person was Krzysztof Kluk. Therefore, the manuscript discovered in Baworowscy’s Library is Krzysztof Kluk’s autograph with all probability.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 313-324
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies