- Tytuł:
-
Feliksa Jarońskiego koncepcja filozofii a kultura przełomu XVIII i XIX w.
Feliks Jaroński’s Conception of Philosophy and the Culture of the Turn of the Eighteenth and Nineteenth Centuries - Autorzy:
- Janeczek, Stanisław
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1807482.pdf
- Data publikacji:
- 2019-09-30
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
Historia filozofii w Polsce
Feliks Jaroński
oświecenie
kantyzm
filozofia zdrowego rozsądku
tradycjonalizm
History of philosophy in Poland
Enlightenment
Kantianism
Philosophy of common sense
Traditionalism - Opis:
-
Artykuł analizuje program filozoficzny Feliksa Jarońskiego, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, sformułowany w dwu pierwszych dziesięcioleciach wieku XIX. Ukazuje go na tle przemian w kulturze filozoficznej przełomu wieku XVIII i XIX, przede wszystkim w aspekcie oddziaływania szkockiej filozofii zdrowego rozsądku, kantyzmu i tradycjonalizmu, przełamującego minimalistyczne i sekularystyczne tendencje oświecenia. Ustosunkowuje się do dotychczasowych interpretacji i formułuje własną, łącząc dokonanie Jarońskiego z długim ciągiem philosophia recentiorum, zapoczątkowanej w połowie XVIII w., ale będącej standardem akademickim i na początku wieku XIX, choć stale modyfikowanej o asymilację zmieniających się autorytetów filozoficznych. Mimo jej eklektyzmu zachowała ona aspiracje maksymalistyczne (zachowując metafizykę) oraz otwarcie na religię, a nawet na chrystianizm. W końcu sygnalizująco zestawiono to dokonanie ze standardami kultury filozoficznej i naukowej początków wieku XXI, kwestionującej standardowy charakter naturalizmu ugruntowanego na ideale wąsko pojętej filozofii naukowej.
This paper analyses the philosophical programme of Feliks Jaroński, a professor of the Jagiellonian University, the programme he formulated in the first two decades of the nineteenth century. This is depicted against the backdrop of the transformations in the philosophical culture of the turn of the eighteenth and nineteenth centuries, especially with regard to the impact of the Scottish philosophy of common sense, Kantianism, and traditionalism. The latter approach broke down the minimalistic and secularist tendencies of the Enlightenment. The present paper addresses the current interpretations and formulates its own position by linking Jaroński’s attainment with a long tradition of philosophia recentiorum, a trend initiated in the 1750s, but remained still an academic standard in the beginning of the nineteenth century. It is constantly modified by assimilating the changing philosophical authorities. Despite its ecclectical character, it has preserved its maximalist aspirations (while retaining metaphysics) and openness to religion, or even to Christianism. Eventually, this paper has combined it with the standards of the philosophical and scientific culture of the origins of the twenty-first century, the culture that questions the standard character of naturalism founded on the ideal of scientific philosophy narrowly understood. - Źródło:
-
Roczniki Kulturoznawcze; 2019, 10, 1; 5-32
2082-8578 - Pojawia się w:
- Roczniki Kulturoznawcze
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł