To clash with common sense and to patch up cultural holes: philosophical culture in the works of Leszek Nowak and Józef Niżnik

Artykuł stawia pytanie o kulturową funkcję filozofii oraz filozofowania i analizuje metafilozofię Leszka Nowaka i Józefa Niżnika interpretując je jako kulturę filozofii. To znaczy, redefiniuje ogólne cechy filozofii, wskazane przez Nowaka i Niżnika w ich analizach metafilozoficznych, jako względnie powszechnie podzielane przez filozofów założenia na temat ich dyscypliny. Tego rodzaju redefinicja filozofii jako gry kulturowej pozwala zapytać w dalszej kolejności o to, jakiego rodzaju poznawczą grą kulturową jest filozofia. Aby odpowiedzieć na to pytanie stosuję model czterech typów poznania Andrzeja Zybertowicza, który wyróżnia odtwarzanie, odkrywanie, redefiniowanie oraz projektowanie gier kulturowych. Na koniec tekstu podążam za tezą Niżnika mówiącą, że funkcja filozofii polega na uspójnianiu uniwersum symbolicznego w sytuacjach jego naruszenia (co nazywam dziurami ontologicznymi) i przedstawiam dwa przykłady z historii filozofii rozpoznania tego rodzaju naruszenia, które następnie uzyskało filozoficzną konceptualizację.

The article raises the question of cultural function of philosophy and acts of philosophizing. The argument that follows reinterprets Leszek Nowak’s and Józef Niżnik’s metaphilosophical theories as philosophical culture, i.e. the essential features of philosophy indicated by Nowak and Niżnik, are viewed as relatively common presuppositions about philosophy shared by philosophers (implicitly or explicitly). In this way, viewing philosophy as cultural game leads to the question of what kind of epistemological-cultural game philosophy would be. I address the question by referring to Andrzej Zybertowicz’s model of four types of epistemological-cultural games: reproduction, discovery, redefinition, and design. In the final part of the text, I follow Niżnik’s idea that the function of philosophy is to patch up cracks (which I dub “ontological holes) in human symbolic universe and briefly analyze two examples from history of philosophy of such breaks that lead to development of fully fledged philosophical stances.