Temat: Malopolska; - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Obraz „Matka Boska z Dzieciątkiem z różą w ramie relikwiarzowej” z XV wieku ze skarbca bazyliki Mariackiej w Krakowie. Nowe spojrzenie na proweniencje warsztatowe na podstawie techniki i technologii wykonania dzieła
The fifteenth century painting of the „Virgin and Child with a Rose in a Reliquary Frame” from the treasury of St Mary’s Basilica in Kraków. A new look at its provenance based on the techniques and technology used in its execution
Autorzy:: Zając, Maria
Goryl, Maria
Rodzik-Czałka, Łucja
Mikołajska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/21151086.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:: Małopolska
Kraków
bazylika Mariacka w Krakowie
gotyckie malarstwo tablicowe
technika i technologia
badania konserwatorskie
konserwacja malarstwa
St Mary’s Basilica in Kraków
Gothic panel painting
conservation research
conservation of paintings
techniques and technology
Opis:: Celem opracowania jest przedstawienie wyników badań i przeprowadzonych prac konserwatorskich obrazu pt. Matka Boska z Dzieciątkiem z różą w ramie relikwiarzowej datowanego na XV wiek, wchodzącego w skład kolekcji sztuki bazyliki Mariackiej w Krakowie. Ze względu na znikome informacje o obrazie, jego historii i pochodzeniu przystąpiono do przeprowadzenia badań konserwatorskich, korzystając z zasobów nauk humanistycznych, paleografii, badań fizyko-chemicznych czy analizy procesu projektowego (porównanie z innymi obrazami pochodzącymi z warsztatów krakowskich datowanych na mniej więcej XV wiek). Badania udowodniły przynależność obrazu do warsztatu Mistrza retabulum z Maciejowic. Przynależność warsztatową udowadnia analiza porównawcza stosowanych w malarstwie gotyckim szablonów twarzy i poznanie składu pierwiastkowego pigmentów tzw. ziemnych. Ponadto badania przyczyniły się do określenia stanu zachowania, wskazania czynników niszczących, przekształceń i nawarstwień. Miało to wpływ na przemyślane i dostosowane do obrazu postępowanie konserwatorskie, z troską o to, co oryginalne i stanowiące o wysokiej wartości artystycznej omawianego dzieła zabytkowego.
The aim of this study is to present the results of the research and conservation work carried out on the painting Virgin and Child with a Rose in a Reliquary Frame dated to the fifteenth century, which is part of the art collection of St Mary’s Basilica in Kraków.Given the paucity of information about the painting, its history and origin, conservation research was undertaken using the resources of studies undertaken in various fields: the humanities, palaeography, physico-chemistry, as well as an analysis of the painting process (a comparison with other paintings from workshops in Kraków dating to around the fifteenth century). The research has confirmed that the painting came from the workshop of the Master of the Retabulum of Maciejowice. A comparative analysis of the facial models used in Gothic painting and knowledge of the composition of the so-called earth pigments has proven its connection to this workshop. In addition, the research contributed to determining the state of preservation, identifying destructive influences, transformations and overpaintings. This has contributed to a well-considered conservation procedure adapted to the painting, with careful attention paid to what is original and constitutes the high artistic value of the monumental work in question.
Źródło:: Ochrona Zabytków; 2023, 1; 229-253
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:: Ochrona Zabytków
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Personel kancelarii biskupa krakowskiego Tomasza Strzępińskiego (1455-1460)
The personnel of the chancellery of the bishop of Cracow Tomasz Strzępiński (1455-1460)
Autorzy:: Walczak, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28763509.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: Little Poland
Cracow diocese
Cracow
Tomasz Strzępiński
bishop’s chancellery
public notaries
Małopolska
diecezja krakowska
Kraków
kancelaria biskupia
notariusze publiczni
Opis:: Artykuł poświęcony jest personelowi kancelarii biskupa krakowskiego Tomasza Strzępińskiego (1455-1460). Zidentyfikowano wszystkich kancelistów biskupa, odwołując się do ich występowania na testacjach dokumentów biskupich, subskrypcjach notarialnych na nich zamieszczanych oraz analizy paleograficznej oryginalnych dokumentów. Przeprowadzono studium prozopograficzne kancelistów, skupiając się na takich kwestiach, jak: ich pochodzenie geograficzne i społeczne, wykształcenie oraz drogi karier.
The paper is devoted to the personnel of the chancellery of the bishop of Cracow Tomasz Strzępiński (1455-1460). All persons employed in the chancellery by the bishop have been identified on the basis of their appearance as witnesses of the bishop’s documents, notarial subscriptions on them and paleographic analysis of the original documents. A prosopographic study of the personnel has been undertaken, paying special attention to their geographic and social origins, education or paths of career.
Źródło:: Roczniki Historyczne; 2023, 89; 61-84
0324-8585
Pojawia się w:: Roczniki Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Pochówki wojskowe z pierwszej wojny światowej na terenie Lwowa i powiatu lwowskiego. Zarys problemu
Military burials from World War I in Lvov and the Lvov region. Outline of the issue
Vojenské pohřby z období první světové války ve Lvově a lvovském okrese. Nástin problematiky
Autorzy:: Tomczyk, Ryszard
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/6384119.pdf
Data publikacji:: 2023-06-30
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: Lwów
powiat lwowski
Galicja Wschodnia/Małopolska Wschodnia
cmentarze wojenne
pierwsza wojna światowa
Lviv
Lviv district
Eastern Galicia/Eastern Lesser Poland
war cemeteries
World War I
Opis:: The article is an attempt to introduce the little-known in Polish science issue of World War I war graves in Lviv and other localities of the Lviv district, i.e., Eastern Galicia/ Eastern Malopolska, in the lost lands. World War I war cemeteries and soldiers’ quarters were destroyed in Soviet Western Ukraine after World War II.
Źródło:: Historia Slavorum Occidentis; 2023, 2(37); 117-151
2084-1213
Pojawia się w:: Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Chrystus Ukrzyżowany w katedrze Narodzenia Najświętszej Panny Marii w Sandomierzu. Tropem italianizmów w małopolskiej sztuce XIV w.
The Crucified Christ in the Cathedral of the Birth of the Virgin Mary in Sandomierz. Tracing Italianisms in the Art of Lesser Poland in the 14th Century
Autorzy:: Horzela, Dobrosława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/15582262.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Małopolska rzeźba gotycka
krucyfiksy dolorystyczne
italianizm
Sandomierz
Maestro del Crocifisso di Camaiore
Gothic sculpture of Lesser Poland
dolorous crucifixes
Italianism
Opis:: Zagadnienia artystyczne związane z gotyckim krucyfiksem w katedrze w Sandomierzu, datowanym dotychczas najczęściej na połowę XV w., nie budziły większego zainteresowania badaczy. Wyniki studiów nad stylem dzieła, prowadzonych w związku z jego konserwacją w roku 2016, wskazują na rolę tradycji tzw. krucyfiksów dolorystycznych, przejawiającą się zarówno na poziomie typologicznym, jak też technologicznym. Relacje te nie są jednak kluczowe dla wyjaśnienia artystycznej genezy dzieła. Stawiam tezę, że krucyfiks jest dziełem artysty tworzącego w Małopolsce w 3. ćwierci XIV w., świadomego rozwiązań stosowanych w Toskanii w kręgu oddziaływania Andrea di Cione zwanego Orcagna (1308–1368) przez rzeźbiarzy takich jak Maestro del Crocifisso di Camaiore i jego następcy. Wyniki analizy stylu rzeźbiarskiego potwierdzają wnioski dotyczące nowoodkrytej, pierwotnej polichromii perizonium. Wykorzystany w niej ornament nawiązuje do tkanin włoskich, których odwzorowania znajdujemy w malarstwie takich Toskańczyków jak sam Andrea di Cione, a także m.in. Bernardo Daddi, czy Jacopo di Cione. Krucyfiks w Sandomierzu, obok tzw. krucyfiksu królowej Jadwigi w katedrze krakowskiej, uznać należy za jeszcze jeden małopolski przykład recepcji sztuki Italii w Europie Środkowej drugiej połowy XIV w.
The artistic questions related to the Gothic crucifix in Sandomierz Cathedral, up to now dated generally to the mid-15th century, have not aroused much academic interest so far. The studies of the work’s style, conducted on the occasion of its conservation in 2016, have pointed out to the importance of a type called crucifixi dolorosi both for the type and the way of execution of the sculpture in question.. These links, however, are not of key importance for the explanation of the work’s artistic genesis. The present paper suggests that the crucifix is a work of an artist active in Lesser Poland in the third quarter of the 14th century who was aware of the artistic devices used in Tuscany in the circle of Andrea di Cione, called Orcagna (1308–1368), by sculptors such as Maestro del Crocifisso di Camaiore and his followers. The results of a stylistic analysis confirm the conclusions reached on the grounds of the newly-discovered original polychromy of the loincloth. The ornament decorating it echoes Italian fabrics whose representations can be found in the painting by such Tuscan artists as Andrea di Cione himself, but also by e.g., Bernardo Daddi or Jacopo di Cione. The Sandomierz crucifix, next to the so-called Crucifix of Queen Hedwig in Cracow Cathedral, should be considered as another example in Lesser Poland of the reception of Italian art in Central Europe in the latter half of the 14th century.
Źródło:: Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 2; 215-251
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Edycje akt sejmikowych ziem i województw prowincji małopolskiej
Editions of Sejmik Records of the Lands and Voivodships of the Małopolska Province
Autorzy:: Wierzbicki, Leszek A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/27300116.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: editions
sejmik records
lands
voivodships
Małopolska province
edycje
akta sejmikowe
ziemie
województwa
prowincja małopolska
Opis:: Akta sejmikowe okresu staropolskiego stanowią nieoceniony materiał źródłowy, odnoszący się do wielu aspektów ówczesnego życia codziennego. W prowincji małopolskiej, pomijając sporadycznie odbywający się sejmik generalny w Nowym Mieście Korczynie oraz okazjonalne zjazdy szlachty z niektórych ziem i powiatów, funkcjonowało 17 sejmików. W artykule omówiono najpierw wszystkie edycje uchwał sejmikowych, które dotychczas ukazały się drukiem. Następnie przedstawiono kolejne już tomy tego rodzaju wydawnictw źródłowych, które są przygotowywane do wydania. Przybliżając proces edycji akt sejmikowych zwrócono uwagę na ośrodki naukowe, które zasłużyły się na tymże polu badawczym oraz poszczególnych historyków zaangażowanych w tego rodzaju przedsięwzięcia. W tekście akcentowano także zmiany, jakie następowały w pierwszych dekadach XX w., przy uwzględnianiu przez wydawców rożnych kategorii źródeł odnoszących się do funkcjonowania staropolskich sejmików. Wiele miejsca poświęcono również zakresowi kwerend oraz ważniejszym zasobom źródłowym, które były i są wykorzystywane przez edytorów. W zakończeniu dokonano zestawienia wszystkich publikacji oraz planowanych wydawnictw, jakie spodziewane są na tym polu edytorstwa w najbliższych latach.
The sejmik (dietine) records of the Old Polish period are an invaluable source material concerning almost all aspects of the everyday life of that time. In the Małopolska (Little Poland) province, apart from the general sejmik sporadically held in Nowe Miasto Korczyn and occasional assemblies of the nobility from some lands and districts, there were 17 regular sejmiks. The paper first discusses all the editions of sejmik resolutions that have so far appeared in print. The study then presents the next volumes of this kind of source texts that are under preparation for publication. When describing the process of editing sejmik records, attention was drawn to the research centers that have made contributions to this research field, and to individual historians involved in such undertakings. The text also stresses the changes that took place in the first decades of the 20th century, when publishers took into account various categories of sources concerning the functioning of Old Polish sejmiks. A lot of room is devoted to the scope of library and archival research and to major stores of source materials that were and still are used by editors. The paper closes with a list of all existing and planned publications that are expected to appear in this field in the coming years.
Źródło:: Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 1; 365-377
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:: Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Jakość zagospodarowania turystycznego w wybranych obiektach zabytkowych w województwie małopolskim
The quality of tourism development in selected historic buildings in the Malopolska county
Autorzy:: Cybulski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/11543319.pdf
Data publikacji:: 2022-07-11
Wydawca:: Uniwersytet Gdański. Wydział Ekonomiczny
Tematy:: turystyka
zagospodarowanie turystyczne
zabytek
Małopolska
zamek
tourist
tourist development
relic
Malopolska
castle
Opis:: Wśród wielu badań, dotyczących ruchu turystycznego, ustalenie jakości obiektów zabytkowych w oczach odwiedzających jest niezmiernie ważnym czynnikiem, ukazującym ich zainteresowanie wizytacją w tychże miejscach. Przeprowadzono badanie, którego celem głównym było ustalenie, które z zaproponowanych obiektów zabytkowych architektury obronnej województwa małopolskiego były najchętniej odwiedzane przez ankietowanych w dobie pandemii, a także co sądzą o infrastrukturze turystycznej obiektu. Wśród wielu obiektów zabytkowych w województwie małopolskim wybrano obiekty architektury militarnej zlokalizowane w następujących miejscowościach: Wawel w Krakowie, Pieskowa Skała, Korzkiew, Oświęcim, Zator, Wysoka, Sucha Beskidzka, Szymbark, Niedzica, Wytrzyszczka, Nowy Wiśnicz, Wieruszyce, Jeżów, Dębno, Niepołomice, Bydlin, Rabsztyn, Ojców, Tenczyn w Rudnie, Babice, Lanckorona, Nowy Sącz, Muszyna, Rytro, Czorsztyn, Czchów, Dobczyce, Melsztyn i Wieliczka. Spośród ankietowanych 76% odwiedziło w ciągu ostatniego roku przynajmniej jeden obiekt z podanych. Największym zainteresowaniem cieszyły się takie obiekty jak: Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie, Zamek w Ojcowie, Zamek w Pieskowej Skale oraz w Niedzicy. Jednakże najlepsze opinie miały obiektu usytuowane Krakowie (Wawel), Ojcowie, Rabsztynie i Suchej Beskidzkiej. Odwiedzający zwracali przy tym szczególną uwagę na ułatwienia dla niepełnosprawnych, dostęp do parkingu i toalet oraz małą infrastrukturę, na którą składają się m.in. ławki i tablice informacyjne. Aby dostać się do wybranych miejsc, ankietowani używali głównie własnych samochodów osobowych, przy czym wybierano, także podróż pociągiem. Zatem można przyjąć, że pomimo czasu pandemii, miejsca z zabytkami historycznymi (architektury militarnej) w województwie małopolskim były chętnie wybieranym celem podróży ankietowanych.
Among a lot of studies on tourism, determining the quality of historic buildings in the eyes of visitors is an extremely important factor showing their interest in these places. A study was carried out, the main purpose of which was to determine which of the proposed monuments of defense architecture of the Malopolska county were most often visited in the pandemic era, and what they think about the tourist infrastructure of the facility. Among many historic buildings in Malopolska county the visitors chose places located in the following places: Wawel in Cracow, Pieskowa Skałą, Korzkiew, Oświęcim, Zator, Wysoka, Sucha Beskidzka, Szymbark, Niedzica, Wytrzyszczka, Nowy Wiśnicz, Wieruszyce, Jeżów, Dębno, Niepołomice, Bydlin, Rabsztyn, Ojców, Tenczyn w Rudnie, Babice, Lanckorona, Nowy Sącz, Muszyna, Rytro, Czorsztyn, Czchów, Dobrzyce, Melsztyn i Wieliczka. Out of 76% of the respondents, during the year, visited at least one of the above-mentioned- sites. Tourists were most interested in such places as The Royal Castle in Wawel, the castle in Ojców, the castle in Pieskowa Skała and the one in Nidzica. The best opinions, however, had places situated in Cracow (Wawel), Ojców, Rabsztyn and Sucha Beskidzka. The visitors paid special attention to the facilities for the disabled, parking places, toilets and small infrastructure including benches and information boards. To get to those places, tourists mainly used their own means of transport but they got there by trains as well. Therefore, it can be said that despite the pandemic, places with historical meaning (of military architecture) in the Malopolska county were willingly a chosen destination for the interviewees.
Źródło:: Zeszyty Studenckie Wydziału Ekonomicznego „Nasze Studia”; 2022, 12; 141-153
1731-6707
Pojawia się w:: Zeszyty Studenckie Wydziału Ekonomicznego „Nasze Studia”
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Józef Żurowski’s (1892-1936) activity as the conservator of archeological artefacts in the Lesser Poland Region
Autorzy:: Ryszewska, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/27316035.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: history of archaeology
protection of archaeological heritage
Second Polish Republic
Lesser Poland Region
historia archeologii
ochrona zabytków archeologicznych
II Rzeczpospolita Polska
Małopolska
Opis:: The article aims to present the multifaceted activity of Józef Żurowski (1892-1936), an archaeologist and conservator of prehistoric artefacts in Małopolska. The study relies on extensive archival material and Żurowski’s numerous publications. In the years 1920-1936, he was the conservator of the Krakow region and later the West Małopolska region, acting successively on behalf of the State Group of Prehistoric Monuments Conservators and the State Archaeological Museum in Warsaw. Żurowski’s most outstanding achievements include carrying out the first excavations in the banded fl int mine in Krzemionki, conducting research on multicultural sites in Złota, supervising the digging of the monumental Krakus Mound, discovering and interpreting the first burials of the Bell Beaker culture in Poland, as well as examining many early medieval cemeteries. As a conservator, he not only inventoried and excavated many archaeological sites - such as numerous strongholds, barrows, and the caves of the Ojców Jura - but also ensured their protection and preservation. Józef Żurowski died prematurely at 45, yet he is one of the most distinguished Polish archaeologists of the Second Polish Republic.
Źródło:: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2022, 67, 3; 91--118
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Kluczowe zagadnienia regionalnego budżetu obywatelskiego na przykładzie województwa małopolskiego
Autorzy:: Olech, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/34563254.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: civic budget
self-government
voivodeship
tasks of self-government
Małopolska
budżet obywatelski
samorząd
województwo
zadania samorządu
Opis:: Budżety partycypacyjne są obecnie jednymi z najpopularniejszych instrumentów włączania społeczeństwa w zarządzanie wspólnotami lokalnymi. Ze względu na fakt, że budżety te są popularne i w wielu przypadkach są skutecznymi inicjatywami, w Polsce sięga po nie wiele samorządów lokalnych. Od kilku lat inicjatywy te wykorzystują również samorządy regionalne, które są większymi strukturami, a na szeroką skalę jako pierwsza zastosowała ją Małopolska. W niniejszym artykule autor chce przeanalizować zjawisko regionalnego budżetu obywatelskiego właśnie na przykładzie Małopolski, spróbować wyodrębnić jego cechy charakterystyczne oraz zastanowić się nad tym, w jaki sposób budżet partycypacyjny wpisuje się w zadania samorządu regionalnego.
Participatory budgets are currently one of the most popular instruments of involving the society in managing local communities. As these budgets are popular and in many cases effective initiatives, many local governments in Poland use them. For several years, this mechanism has also been used by regional self-governments, which are larger structures, and it was first used by Małopolska on a large scale. In this article, the author wants to analyze the phenomenon of the regional civic budget, using the example of Małopolska, try to distinguish its characteristic features, and consider how the participatory budget fits into the tasks of the regional self-government.
Źródło:: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia; 2022, 29, 1; 141-152
1428-9512
2300-7567
Pojawia się w:: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Mobilization Activities in the Voivodeships of the Lesser Poland Province in the Summer of 1675
Działania mobilizacyjne województw prowincji małopolskiej w lecie 1675 r.
Autorzy:: Wierzbicki, Leszek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33756371.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: mobilization
call to arms
mass mobilization
general levy
Lesser Poland province
John III Sobieski
mobilizacja
wici
pospolite ruszenie
prowincja małopolska
Jan III Sobieski
Opis:: At the beginning of July 1675, John III Sobieski issued a proclamation regarding the second call to arms for a mass mobilization, which ordered the nobility in the Crown to start preparations for a military campaign. The voivodeships from the western and northern Crown were obliged to take measures only for a prospective military expedition of the commoners (pospolitacy), which was to take place after the announcement about the third call to arms (wici). In turn, men from the south-eastern voivodeships were to gather in the local camps and fight off the attacks of the marauding Tartars or strengthen the garrisons of the local cities. The noblemen from the areas most endangered by the invasion of the Turkish and Tartar forces took measures of mobilising nature. Initially, they were gathering at the expedition councils (sejmiki ekspedycyjne) and then they were making inspections during the enlistments. Toward the end of July, these activities were continued by the nobility from the Land of Przemyśl, Sanok, Drohiczyn, and from the Voivodeship of Lublin. At the beginning of August, mobilization was announced for the Land of Chełm, County of Biecz, and Voivodeship of Sandomierz. John III managed to stop the invaders near Lviv and gave up on sending the last call to arms. Due to this decision, the commoners from the voivodeships situated in the province of the Lesser Poland did not take part in the military operations.
Na początku lipca 1675 r. Jan III Sobieski wydał uniwersały zawierające drugie wici na pospolite ruszenie, które nakazywały szlachcie koronnej rozpoczęcie przygotowań do wyprawy. Województwa z zachodniej i północnej Korony zostały zobligowane do podjęcia jedynie przygotowań do ewentualnej ekspedycji pospolitaków, która miała nastąpić po ogłoszeniu trzecich wici. Natomiast województwa południowo-wschodnie miały zgromadzić się w lokalnych obozach i odpierać ataki grasujących Tatarów lub wzmocnić załogi tamtejszych miast. Szlachta z tych terenów, które były najbardziej zagrożone najazdem wojsk tureckich i tatarskich, podejmowała działania o charakterze mobilizacyjnym. Zbierała się najpierw na sejmikach ekspedycyjnych, a następnie dokonywała przeglądów podczas popisów. Pod koniec lipca takie czynności podjęła szlachta z ziem: przemyskiej, sanockiej i drohiczyńskiej oraz z województwa lubelskiego. Na początku sierpnia mobilizację ogłosiła ziemia chełmska, powiat biecki i województwo bełskie, a w połowie tego miesiąca ziemia bielska i województwo sandomierskie. Jan III zdołał jednak zatrzymać najeźdźców pod Lwowem i zrezygnował z wydania ostatnich wici. Dzięki temu pospolitacy z województw należących do prowincji małopolskiej nie brali udziału w działaniach wojennych.
Źródło:: Res Historica; 2022, 53; 79-93
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Nazwy Galicja i Małopolska w okresie ustalania granicy wschodniej Drugiej Rzeczypospolitej (na przykładzie „Gazety Lwowskiej” z lat 1918-1923)
The names Galicja and Małopolska in the period of establishing eastern borders of the Second Republic of Poland (on the example of “Gazeta Lwowska” from 1918 to 1923)
Autorzy:: Sagan-Bielawa, Mirosława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2167448.pdf
Data publikacji:: 2022-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: funkcje nazw własnych
choronimia
okres międzywojenny
Galicja
Małopolska
functions of proper names
choronymy
the interwar period
Galicia
Lesser Poland
Opis:: Artykuł porusza kwestię wykorzystania nazewnictwa w kreowaniu i opisywaniu rzeczywistości społecznej. Szczegółowym celem pracy jest omówienie funkcji nazw Galicja i Małopolska w okresie międzywojennym na przykładzie tekstów prasowych ukazujących się w „Gazecie Lwowskiej” w czasie, kiedy kształtowały się granice Drugiej Rzeczypospolitej i toczył spór o przynależność państwową wschodniej części Galicji. Podstawą badań jest materiał z numerów wydawanych pomiędzy listopadem 1918 r. a czerwcem 1923 r. Analiza materiału ma charakter ilościowy i jakościowy. Analiza ilościowa dotyczy zmieniającej się frekwencji każdej z obu nazw w „Gazecie Lwowskiej”, uwzględnia przy tym nazwy z członem określającym wschodni/zachodni oraz wyrazy pochodne, tj. przymiotniki małopolski/galicyjski oraz nazwy osobowe Galicjanin/Małopolanin. Analiza jakościowa ma na celu przedstawić kontekst użycia tego nazewnictwa, zakres obydwu nazw uwidoczniony w tekstach prasowych, a także strategię dyskursywną przyjmowaną przez autorów artykułów, w których nierzadko pojawiają się jednocześnie oba choronimy. Analiza pozwala pokazać funkcję ideologiczną, jaką pełniła nazwa Małopolska w okresie walki o granice państwa polskiego, oraz opisać zmieniające się w tamtym czasie znaczenie nazwy Galicja. Wnioski z pracy potwierdzają też ustalenia innych badaczy (Batowski, 1993; Hibel, 2014), iż w języku polskim Galicja Wschodnia istniała przede wszystkim jako element dyskursu międzynarodowego, natomiast w polityce wewnętrznej Polski zastąpiła ją nazwa Małopolska Wschodnia (lub Wschodnia Małopolska).
The study addresses the use of naming in creating and describing a given social reality. The specific purpose of this work is to discuss the function of the names Galicja and Małopolska in the interwar period on the example of press texts from “Gazeta Lwowska”. The object of study were publications issued between 1918 and 1923, when the borders of the Second Polish Republic were being formed and the Polish-Ukrainian dispute over the nationality of the eastern part of Galicia was taking place. The analysis of the material is both quantitative and qualitative. The quantitative analysis deals with the changing frequency of each of the two names in “Gazeta Lwowska”, taking into account names with a wschodnia/zachodnia (Eng. eastern/western) component and derivative words, i.e., the adjectives małopolski/galicyjski and the personal names Galicjanin/Małopolanin. The qualitative analysis shows the nomenclature in context, the range of both names, as well as the discursive strategy adopted by the authors of individual articles in which both choronyms frequently appear. The combination of these two methods makes it possible to show the ideological function played by the name Małopolska during the struggle for the borders of the Polish state, and to describe the changing meaning of the name Galicja at that time. The findings of the paper also support the findings of other researchers (Batowski, 1993; Hibel, 2014), namely that Eastern Galicia existed primarily in Polish as an element of international discourse, while in Polish domestic politics it was replaced by the name Wschodnia Małopolska.
Źródło:: Onomastica; 2022, 66; 109-124
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: The Polish Village in the Face of Political, Social and Economic Changes From 1772-1815: A Study of Western Lesser Poland (Małopolska)
Autorzy:: Jewuła, Łukasz
Kargol, Tomasz
Ślusarek, Krzysztof
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2131161.pdf
Data publikacji:: 2022-07-19
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: Lesser Poland
village
peasants
nobility
clergy
society
Małopolska
wieś
chłopi
szlachta
duchowieństwo
społeczeństwo
Opis:: The article examines the impact of social, economic and political changes of the second half of 18th century and the beginning of 19th century on the functioning of rural society of Lesser Poland province. The study considers the situation of peasants, nobles and the clergy. The first part of the article presents the state of research on the problem and the available sources. The second part is devoted to the presentation of selected examples of social relations observed in contemporary Lesser Poland rural society. Conflicts between landowners and lease owners over abused peasant labour, debates over tithes, abuses of state officials and peasant resistance (i.e. peasant desertions, court cases) are discussed.
Źródło:: Studia Historyczne; 2022, 62, 4(248); 63-78
0025-1429
Pojawia się w:: Studia Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Turystyka sentymentalna Polonii chicagowskiej w Małopolsce i na Podkarpaciu
Sentimental tourism of the Polish minority of Chicago Area in Lessser Poland and Subcarpathian Region
Autorzy:: Pypeć, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29433663.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: turystyka sentymentalna
Polonia chicagowska
Małopolska
Podkarpacie
sentimental tourism
Polish minority in Chicago
Lesser Poland
Subcarpathian Region
Opis:: W Stanach Zjednoczonych Ameryki żyje około 10 mln osób pochodzenia polskiego i narodowości polskiej. W tej licznej społeczności rozwijał się specyficzny rodzaj turystyki - turystyka sentymentalna, czyli odwiedzanie miejsc związanych z własną rodziną. Niniejszy artykuł stanowi streszczenie pracy licencjackiej pt. Turystyka sentymentalna Polonii chicagowskiej w Małopolsce i na Podkarpaciu, obronionej w 2022 r. w Instytucie Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Celem autora było przedstawienie problemów związanych ze zjawiskiem turystyki sentymentalnej Polonii, szczególnie naprzykładzie Polonii chicagowskiej, odwiedzającej południowo-wschodnią Polskę. Dane zostały uzyskane poprzez rozpowszechnienie formularza ankietowego wśród Polonii i osób polskiego pochodzenia, zamieszkujących Chicago. Wyniki potwierdzają fakt zainteresowania Polonii swoim pochodzeniem, poszukiwania przodków i podtrzymywania tradycji i więzi z ojczyzną. Chicagowscy Polacy w większości znają swoje korzenie, co daje im poczucie tożsamości w wielokulturowym społeczeństwie.
In the USA live about 10 million people of Polish descent or Polish nationality. In this group has developed specific type of tourism - the sentimental one, which is visiting places related to their families. This article is a summary of the author’s thesis: Sentimental tourism of the Polish minority of Chicago Area in Lesser Poland and Subcarpathian Region, presented in 2022 in Institute of Geography of the Pedagogical University in Krakow. The purpose of this article is to show phenomenon of sentimental tourism of Polish minority, especially in the example of Poles from Chicago Area, visiting South-Eastern Poland. Data were collected by survey, sent across Poles and people of Polish descent, living in Chicago. Results confirm fact that Polish minority is interest in its origins, searching for ancestors and maintaining traditions and bonds with their family land. Most of Chicago’ Poles know their roots, which gaves them sense of identity in multicultural society.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica; 2022, 18; 139-154
2084-5456
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Zachodniogalicyjskie cmentarze z okresu I wojny światowej – niejednoznaczne dziedzictwo w nowych przestrzeniach politycznych
Western Galicia’s cemeteries from the First World War: an ambiguous heritage in new political spaces
Autorzy:: Ruszała, Kamil
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2171891.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:: cmentarz wojenny
Galicja
Małopolska
ochrona zabytków
dziedzictwo wojny
war cemeteries
Galicia
Lesser Poland
protection of monuments
heritage of war
Opis:: Artykuł omawia cmentarze wojenne z okresu 1914–1918 w Galicji Zachodniej na przestrzeni lat, analizując te obiekty jako niejednoznaczne dziedzictwo, w trzech różnych przestrzeniach: czas wojny (1914–1918), czas postimperialny (1918–1939), czas powojenny (1945–1989). Niniejsze opracowanie pokazuje, w jakim stopniu dziedzictwo wojny zmieniło swoje znaczenie w odbiorze społecznym, biorąc pod uwagę uwarunkowania polityczne. Pierwszy okres charakteryzuje się dwuznacznością: między humanitarną aprobatą i troską o groby poległych żołnierzy a dezaprobatą środowisk artystycznych, które krytykowały architekturę cmentarzy wojennych jako obce style i sztukę, nieprzystającą do istniejącego krajobrazu. Drugi okres odnosi się do okresu po roku 1918 i oswajania z tymi miejscami jako „naszymi” cmentarzami, gdzie w tle dyskurs Legionów Polskich przyćmił znaczenie wielonarodowych armii. Wreszcie trzeci okres dotyczy zapomnienia tych miejsc, marginalnych inicjatyw i niszczenia obiektów. Ich sytuacja zmieniła się wraz z oddolnymi inicjatywami lat siedemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. XX wieku.
The article discusses the war cemeteries of 1914–1918 in Western Galicia over the years, analyzing these sites as an ambiguous heritage, in three different spaces: the war period (1915–1918), the post-imperial period (1918–1939) and the post-war period (1945–1989). This publication shows to what extent the legacy of the war has changed its meaning in public perception, given the political circumstances. The first period is characterized by ambiguity: between humanitarian approval and care for the graves of fallen soldiers, and disapproval by artistic circles who criticized the architecture of war cemeteries as alien styles and art, incompatible with the existing landscape. The second period refers to the period after 1918 and the familiarization with these places as “our” cemeteries, where the discourse of the Polish Legions overshadowed the importance of multinational armies in the background. Finally, the third period concerns the forgetting of these places, marginal initiatives and the destruction of objects. Their situation changed with the grassroots initiatives of the 1970s and 1990s
Źródło:: Wiadomości Konserwatorskie; 2022, 70; 131--145
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:: Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Zwalczanie bandytyzmu w zachodnich powiatach Małopolski w pierwszych latach niepodległości (1918–1921)
Combating banditry in Western Lesser Poland in the early years of independence (1918–1921)
Autorzy:: Skiba, Mariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31340782.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: security
crime
banditry
robbery
Lesser Poland
gendarmerie
State Police
bezpieczeństwo
przestępczość
bandytyzm
kradzieże rozbójnicze
Małopolska
żandarmeria
Policja Państwowa
Opis:: Bandytyzm był poważnym problemem społecznym w Polsce w okresie międzywojennym. Zwalczanie tego zjawiska miało wyjątkową wagę bezpośrednio po Wielkiej Wojnie, w pierwszych latach niepodległości, ale i później. Warunkiem koniecznym wsparcia walczącej o przetrwanie państwa armii było zapewnienie stabilizacji wewnętrznej. W artykule przedstawione zostały działania władz publicznych zmierzające do ograniczania rozmiarów bandytyzmu w zachodnich powiatach Małopolski. Było to terytorium zaboru austriackiego, zwane Galicją, na którym władza została przejęta przez Polaków najwcześniej, bo już w ostatnich dniach października i pierwszych listopada 1918 r. W pierwszej części pracy scharakteryzowano czynniki sprzyjające rozwojowi przestępczości w ostatnich miesiącach Wielkiej Wojny, w czasie przejmowania rządów i w kolejnych miesiącach. Następnie przedstawiono proces budowy służb porządku i bezpieczeństwa publicznego do czasu ich ujednolicenia, które na tym terenie nastąpiło latem 1921 r. Zwalczanie bandytyzmu można podzielić na dwa etapy. Pierwszy obejmuje kilkanaście pierwszych miesięcy stabilizowania sytuacji społeczno-politycznej, natomiast drugi – okres po utworzeniu Policji Państwowej, której komendy i posterunki na tym terenie rozpoczęto tworzyć w grudniu 1919 r. Powstały one z przekształcenia Żandarmerii, służby, która wcześniej była najważniejszą formacją bezpieczeństwa i porządku publicznego w Małopolsce. Artykuł zawiera też opis kilku wybranych spraw kryminalnych dotyczących likwidacji grup przestępczych, w starciu z którymi śmierć ponieśli żandarmi i policjanci.
Banditry was a serious social problem in the interwar period in Poland, and combating this phenomenon was of particular importance immediately after The Great War, during the early years of independence. Ensuring internal stability was a necessary condition for supporting the army fighting for the state's survival. The article presents the activities of public authorities in the western part of Lesser Poland that aimed at a reduction of levels of banditry. It was the territory of the former Austrian Partition, Galicia, where the power was first assumed by the Poles, as early as the end of October and beginning of November 1918. In the first part of this article the factors contributing to the spread of crime occurring in the last months of the Great War, during the transformation and in the following months, are characterized. Then, the process of creating public order and security services until their unification in the summer of 1921, is presented. The steps taken to combat banditry are described in two stages, the first of which covers the first several months of the stabilisation of the socio-political situation, while the other – the period after the creation of the State Police, whose units and stations in this area were first established in December 1919. They were created as a result of the transformation of the gendarmerie, a service that was previously the most important public order structure in the Lesser Poland. The article contains a description of a number selected criminal cases that concerned the suppression of criminal groups, in confrontation with which the gendarmes and police officers lost their lives.
Źródło:: UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 25, 4; 26-54
2543-8379
Pojawia się w:: UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Certyfikacja budynków energooszczędnych
Certification of energy-efficient buildings
Autorzy:: Furtak, Marcin
Fedorczak-Cisak, Małgorzata
Różańska, Beata
Bocheński, Paweł
Gintowt, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2055956.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa
Tematy:: budynek energooszczędny
certyfikacja
certyfikacja wielokryterialna
BREEAM
DGNB
PHI
WELL Building Standard
MCBE PK
Małopolskie Laboratorium Budownictwa Energooszczędnego
Politechnika Krakowska
certyfikat energetyczny
energy-efficient building
certification
multi-criteria certification
Malopolska Centre for Energy-Efficient Building
Cracow University of Technology
energy certification
Opis:: Polityka europejska w zakresie działań zmierzających do poprawy efektywności energetycznej bardzo mocno skupia się na sektorze budownictwa, odpowiadającego za około 40% całkowitego zużycia energii. Zrównoważone, energooszczędne budownictwo to w najbliższych latach wymóg i konieczność. Małopolskie Centrum Budownictwa Energooszczędnego Politechniki Krakowskiej we współpracy z Małopolskim Laboratorium Budownictwa Energooszczędnego wprowadzają certyfikat, który potwierdzi wymagane parametry budynku energooszczędnego oraz jego wpływ na zdrowie użytkowników. Dokument jest pierwszym opracowanym w Polsce certyfikatem budynków energooszczędnych, spełniającym założenia budynków o niemal zerowym zapotrzebowaniu na energię, których wdrożenie nakładają na Polskę dyrektywy Unii Europejskiej.
European policy on energy efficiency measures focuses very strongly on the building sector, which accounts for around 40% of total energy consumption. Sustainable, energy-efficient construction is a requirement and necessity in the coming years. Malopolska Centre for Energy-Efficient Building of Cracow University of Technology in cooperation with Malopolska Laboratory of Energy-Efficient Building introduce a certificate which will confirm required parameters of energy-efficient building and its influence on users’ health. The document is the first certificate of energy efficient buildings developed in Poland, meeting the assumptions of buildings with nearly zero energy demand, whose implementation is imposed on Poland by the European Union directives.
Źródło:: Przegląd Budowlany; 2021, 92, 11-12; 144--148
0033-2038
Pojawia się w:: Przegląd Budowlany
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Malopolska;" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Podbaza

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język