Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Lutheran" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-63 z 63
    Tytuł:
    Konfesja, kultura czy narodowość – luteranie w Rzeczypospolitej między polskością a tradycją niemiecką 1918–1939
    Autorzy:
    Stefańska, Magdalena Sara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2134383.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-09
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Religioznawcze
    Tematy:
    Lutheran Church
    Lutheran national identity
    Lutheran press
    Opis:
    The Evangelical Church of the Augsburg Confession in interwar Poland faced a cultural split between German-speaking members, who were overwhelming in number, and Polish patriots, who wanted to integrate the church in the Polish state. This conflict had a great impact on church policy and was reflected in the press discourse, which is briefly presented in the article.
    Źródło:
    Przegląd Religioznawczy; 2020, 1/275; 73-82
    1230-4379
    Pojawia się w:
    Przegląd Religioznawczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Criteriological Meaning of the Lutheran Doctrine of Justification and its Ontological Underpinnings
    Autorzy:
    O’Callaghan, Paul
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30148781.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    justification
    Catholic-Lutheran dialogue
    criteriological function
    Opis:
    Lutheran authors throughout the XX century have attempted to apply the Pauline doctrine of “justification by faith alone” to the whole of Christian theology, life and spirituality, as a unique determinative, criteriological or hermeneutical principle. Justification would point to the action of God who in Christ saves sinful humans, thus going to the very core of Christian life and identity. However, the fundamental principle needs to go beyond a purely existential reading of the human situation which considers man primordially as a sinner, and God only as his Saviour. It needs to be ontologically founded, on the basis of God’s good creation. It needs to take into account the fact that man, alongside the experience of sinfulness and pardon, truly encounters the goodness of God both through the reality of creation and on account of personal filiation in Christ’s Spirit.
    Źródło:
    Theological Research. A Journal of Systematic Theology; 2020, 8; 131-150
    2300-3588
    Pojawia się w:
    Theological Research. A Journal of Systematic Theology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spowiedź w czasach Reformacji
    Confession in the times of Reformation
    Autorzy:
    Matwiejczuk, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425324.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    Reformation
    confession
    sacraments
    absolution
    Lutheran symbolical books
    Opis:
    Confession, understood as confession and forgiveness of sins, is one of the most interesting phenomena of the church. The article presents the results of research concerning the confession at the time of the Reformation, theology of the Lutheran symbolical books in particular. The dynamics of Luther’s and Melanchthon’s theological reflection on the role, form and the person of the administrator of confession was shown. Confession’s functions as a necessary condition for preparing the believers for participation in the Lord’s Supper and a significant factor in pastoral work were also brought into focus. The author reminds that the Reformation restored the rite of general confession to the church, without resigning from the individual confession, the course of which was reconstructed based on the “Small Catechism” and Lutheran iconography from the 16th and the beginning of the 17th century.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2013, 7; 207-223
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pokuta w luterańskich księgach wyznaniowych
    Repentance in Lutheran symbolical books
    Autorzy:
    Sojka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425344.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    repentance
    Lutheran symbolical books
    Baptism
    Law
    Gospel
    Opis:
    In the Lutheran symbolical books, there are two main threads concerning repentance. First of them is present mainly in “The Augsburg Confession”, its “Apology” and “The Smalcald Articles”, it is also confirmed in “The Formula of Concord”. It combines repentance with preaching the Law and Gospel. Preaching of the first leads to contrition, which, thanks to the preaching of the Gospel, is followed by faith. The second thread is present mainly in Luther’s Catechisms and “The Smalcald Articles”, as well as in “The Formula of Concord”. In it, repentance is considered to be an everyday actualisation of baptism in a believer’s daily life, in which the old, sinful Adam is removed and a new man comes into being. In both threads repentance is presented as the result of the Holy Spirit’s work in a man.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2013, 7; 224-235
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pastorzy luterańscy w Kielcach w XIX i w początkach XX w. – sylwetki i postawy. Przyczynek do dziejów kieleckiej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej
    LUTHERAN PASTORS IN KIELCE IN 19th AND EARLY 20th CENTURIES – PROFILES AND ATTITUDE. A CONTRIBUTION TO THE HISTORY OF THE LUTHERAN PARISH IN KIELCE
    Autorzy:
    Bożyk, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425377.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    LUTHERAN PARISH IN KIELCE
    GERMAN COLONIES
    PASTORS
    Opis:
    Lutheran Parish in Kielce arose in 1835 through local community of this denomination. At the beginning it was not numerous but after 1815 several German colonies with people of Lutheran denomination occurred nearby the town of Kielce. Until the World War I 9 pastors had been holding an office in the town. Their attitude towards the parishioners was dissimilar. Some of them were held in great respect such as priests Edward Lembke and Henryk Zander. Others could not find common ground with local community. The parish in Kielce was small and it was functioning thanks to support of Ger¬man colonists. After the World War II number of members of the church decreased and eventually in 1968 it stopped functioning inde¬pen¬dently within the framework of Lutheran Parish Church.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2012, 6; 36-57
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    THE CULTURE OF REMEMBRANCE: AN ECUMENICAL APPROACH
    Kultura pamięci: perspektywa ekumeniczna
    Autorzy:
    Kopiec, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594962.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    culture of remembrance
    ecumenism
    the Forest Churches
    Lutheran
    Opis:
    Społeczeństwo jest ze swej natury zawsze zbiorem wzajemnie powiązanych procesów dokonujących się w czasie, ciągłym przechodzeniem od przeszłości, poprzez teraźniejszość do przyszłości. Pamięć o byłych doświadczeniach jest zaś kluczowym czynnikiem kształtującym tożsamość tak jednostek jak i społeczeństw, przekazując wzory kulturowe, normy i wartości. Pamięć jest przy tym zawsze pewną interpretacją tego, co było, skoro przeszłość jest dostępna człowiekowi zawsze czy to przez mechanizmy zapamiętywania czy też poprzez zapośredniczony przekaz, realizowany tak drogą ustną, jak i systematycznej historiografii. Interpretowana pamięć może prowadzić do jej instrumentalizacji. Przykładem takiej instrumentalizacji jest „kultura pamięci”, którą można zdefiniować jako całość przedsięwzięć, zarówno zinstytucjonalizowanych jak i nie, które przyczyniają się do umocnienia kolektywnej jak i indywidualnej pamięci o byłych doświadczeniach, tak aby wykorzystać te doświadczenia w kształtowaniu przyszłości. Artykuł zmierza do odpowiedzi na pytanie, czy kultura pamięci może stać się narzędziem ekumenicznym. Wobec diagnozowanego przez wielu socjologów i teologów kryzysu chrześcijaństwa, Kościoły chrześcijańskie stają przed koniecznością wypracowywania nowych metod działania, które skuteczniej pozwolą stawić czoła wyzwaniom współczesności. W konsekwencji, przed taką koniecznością stoi również ekumenizm. Kultura pamięci, również ta odnosząca się do dawnych kontrowersji, może stać się takim ekumenicznym narzędziem, o ile jest projektowana w poszanowaniu podstawowych zasad dialogu ekumenicznego i oparta na ewangelicznym nakazie miłości.
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2013, 13; 25-34
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Mały Luter ze Wschowy. Valerius Herberger (1562-1627) wzorem kaznodziei
    "Little Luther" from Wschowa. Valerius Herberger (1562-1627) - A Role Model Preacher
    Autorzy:
    Kalbarczyk, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607366.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Valerius Herberger
    preacher
    Lutheran preaching
    kaznodzieja
    kaznodziejstwo luterańskie
    Opis:
    At the turn of the 17th century in the royal town of Wschowa lived and worked the famous Lutheran pastor Valerius Herberger, called “little Luther” – considering his eager preaching, pastoral activity and outstanding theological works. Deserving particular attention is his preaching, which can be regarded as a model also for contemporary, not only Protestant, preachers. They can imitate him in passion for the Gospel of God; in consistent and committed application of the rule that during sermons one should proclaim nothing else but Jesus Christ – the crucified Savior; in being always – even until death – eager, strenuous, uncompromising, brave, creative and joyful witnesses of the faith; in masterful linking in sermons the theological elements with anthropological ones – the word of God with human everyday puzzles; in pastoral, sometimes heroic, care of all the “plagued” of our times; in using in one’s preaching the simple, colorful, pictorial language of listeners’ experiences; and finally in practicing both from the pulpit and during pastoral work the “theology of the heart” which was so characteristic of his sermons.Keywords
    Źródło:
    Poznańskie Studia Teologiczne; 2014, 28; 231-242
    0209-3472
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aby słowo Boże dzięki śpiewowi wśród ludzi przebywało
    May the singing make the Word of Lord be among people
    Autorzy:
    Wojciechowska, Kalina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425368.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    Martin Luther
    theology of music
    music theory
    Lutheran reformation
    Opis:
    The article presents Martin Luther, the Reformer as a musician and theologian of music. From his early age, Luther played the lute well, later on also the flute and sang.When Luther studied in Eisenach, he had music lessons. Because music was taught in a mathematical manner, Luther acquired good understanding of the theory of harmonics. He learned to distinguish between different musical genres. In the monastery, already as a monk, he could refine his skills. Later on Lutherwas able to transcribe and adapt folk melodies (contrafactum) and to harmonise them as well as to write music for psalms. The Reformer himself composed 36 hymns for German texts. As Luther reformed the liturgy, he accorded full importance to the sermon as well as to community singing. The singing was defined as an assertion of faith and spiritual commentary on biblical texts.Music was at the heart of the Lutheran Reformation. Luther’s theology of music is formed through the conviction that music is a particularly beautiful and unique offering of the divine creation. „Music is a gift from God and next to theology” – wrote Luther.Music also moves human hearts. To bring people joy and to praise the Lord is the music’s true task and service.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2017, 11; 189-196
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kościół ewangelicki augsburskiego wyznania na Śląsku Cieszyńskim na przełomie XIX i XX wieku a poszukiwanie tożsamości językowo-narodowej
    Autorzy:
    Kubok, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678408.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Polishness
    identity
    language
    the Lutheran Church in Cieszyn Silesia
    Opis:
    The Evangelical Church of the Augsburg Confession in Cieszyn Silesia at the turn of the 20th century and searching for language and national identityThe article analyses the constituent parts of the identity of the Evangelical Church Augsburg Confessions (Lutheran) in Cieszyn Silesia from the 2nd half of the 19th century to 1945 years. The statutory time frames have allowed to trace the correlates of national culture, which is sourced in 19th century national movements. They led to the construction of a retrospective national history, in which in first place was a unique position of the Polish language and the confessional identity was defined in terms of Polishness. This predetermined national-religious pattern set for a period of about 100 years the nature of the Lutheran Church in Cieszyn Silesia. The article, in addition to the theoretical part, was supplemented with a study of the author's own archival documents of the seven Zaolzian Protestant congregations. Kościół ewangelicki augsburskiego wyznania na Śląsku Cieszyńskim na przełomie XIX i XX wieku a poszukiwanie tożsamości językowo-narodowejW artykule przeanalizowane zostały części składowe tożsamości Kościoła ewangelickiego augsburskiego wyznania (luterańskiego) na Śląsku Cieszyńskim od drugiej połowy XIX wieku do 1945 roku. Tak stanowione ramy czasowe pozwoliły prześledzić korelaty kultury narodowej, mające swe źródło w XIX-wiecznych ruchach narodowych. Doprowadziły one do konstruowania retrospektywnej historii narodowej, w której pierwsze miejsce zajmowała wyjątkowa pozycja języka polskiego, a tożsamość konfesyjna została zdefiniowana w kategoriach „polskości”. Ten z góry przyjęty wzorzec narodowo-religijny wyznaczył na okres około 100 lat charakter Kościoła luterańskiego na Śląsku Cieszyńskim. Artykuł, oprócz części teoretycznej, został uzupełniony o badania własne autorki archiwalnych dokumentów siedmiu zaolziańskich zborów protestanckich.
    Źródło:
    Sprawy Narodowościowe; 2019, 51
    2392-2427
    Pojawia się w:
    Sprawy Narodowościowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Протестанты в царской России и их правовой статус
    Protestants in the Tsarist Russia: Their Legal Status
    Autorzy:
    Кучинска, Мажанна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/951763.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Russia
    Protestantism
    Evangelical Lutheran Church
    Baptism
    legal status
    religious privileges
    Opis:
    The paper briefly presents the history of Protestantism in Russia (16th–19th century) and the legal status of Protestant communities. An emphasis is placed on participation of the state and the individual tsars in increasing their number, as well as on the legal acts issued for them over the centuries. The article draws attention to the dependence of the right to freedom of religion, which they had in Russia, on their economic usefulness. It highlights the authorities’ interference in the functioning of Protestant Church as well as state protection of the prevailing faith – the Orthodox Christianity – despite numerous religious and economic privileges granted to the Protestants.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Slawistyczne; 2016, 10; 161-177
    2084-3011
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Slawistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teologia Marcina Lutra w debacie Światowej Federacji Luterańskiej po roku 2010
    Theology of Martin Luther in the Lutheran World Federation’s Debate after 2010
    Autorzy:
    Sojka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425310.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    Martin Luther
    Lutheran World Federation
    Hermeneutics
    Political Ethics
    Business Ethics
    Opis:
    The article analyses the debate in the largest international organization of Lutheran Churches which takes place within the context of the 500th an-niversary of the Reformation that falls in 2017. Theological heritage of Mar-tin Luther is an important point of reference in areas such as herme¬neutics, ethics, political and social commitment, as well as work ethics, and economic life. Analysis of the Reformer’s theological thought in these areas is not only a reminder of key elements of his theology, but also an inspiring, critical actualisation of contemporary problems faced by the Lutheran Churches.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2016, 10; 122-138
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Local Memory and Urban Space
    Autorzy:
    Łupienko, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28704680.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    memory
    urban space
    lived experience
    materiality
    Warsaw Lutherans
    Lutheran Church
    Opis:
    The paper ponders over the issue of memory and urban space. It shows how these categories have been discussed in the literature and how they are connected to the problem of place identity. The paper also highlights the need to appreciate and assess the physical aspect of objects, which act as memory markers in the urban space. The author argues that what is being memorialised and conveyed as meaning is the past lived experience. As a case in point, two memory acts are analysed in the paper, clearly showing the interdependence of various temporalities in the anniversary celebrations. In the festivities celebrating the 100th (in 1881) and 150th (in 1931/2) anniversaries of the consecration of the Lutheran church in Warsaw, the capital of the Kingdom of Poland in the Russian partition and later the capital of a resurrected independent Polish state after 1918, the different present-oriented needs were mirrored in the narratives and commemorations of the past. Idiosyncratic visions of the past help make the small and vulnerable community of Lutherans in an otherwise primarily Roman Catholic environment more coherent, as its members may lay claim to history and construct and stabilise their identification process as descendants of past generations. Moreover, the material fabric of the church seems to be an indispensable factor. The parishioners’ lived experience appears to be a crucial component of commemorations in the late nineteenth and early twentieth centuries.
    Źródło:
    Acta Poloniae Historica; 2023, 126; 5-28
    0001-6829
    Pojawia się w:
    Acta Poloniae Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Evaluation And Development Opportunities Of The Disused Lutheran Cemeteries Within The Maskulińskie And Pisz Forest Divisions For Thanatourism
    Autorzy:
    Sobotka, Sławomir
    Długozima, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/627422.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    disused Lutheran cemeteries
    thanatourism
    memorial sites
    cemetery vegetation
    evaluation of cemeteries
    Opis:
    This paper presents the results of a study of 67 disused Lutheran cemeteries situated in the Pisz and Maskulińskie Forest Divisions (the southern part of Warmińsko-Mazurskie Province). An inventory of gravestones and vegetation was compiled, and the types, sizes and geographical coordinates of the cemeteries were determined using a GPS receiver. The paper also presents an evaluation of the cemeteries, illustrated through examples in the Maskulińskie Forest Division. The best preserved and/or most interesting cemeteries are going to be included on a tourism trail.
    Źródło:
    Turyzm; 2015, 25, 1; 67-75
    0867-5856
    2080-6922
    Pojawia się w:
    Turyzm
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wzbogacająca różnorodność. Recenzyjnie o dokumencie Na początku było Słowo. „The Bible in the Life of the Lutheran Communion” Światowej Federacji Luterańskiej
    Enriching variety. A review of the document “In the beginning there was the Word” The Bible in the Life of the Lutheran Communion by the Lutheran Communion
    Autorzy:
    Wojciechowska, Kalina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/503143.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Tematy:
    Światowa Federacja Luteriańska
    Biblia
    dokument Na początku było Słowo. The Bible in the Life of the Lutheran Communion
    Lutheran Communion
    the Bible
    the document “In the beginning there was the Word” The Bible in the Life of the Lutheran Communion
    Opis:
    This text is a critical review from the Biblicist’s perspective of the document “In the beginning there was the Word” The Bible in the Life of the Lutheran Communion by the Lutheran Communion. We should be glad that the Lutheran Communion issued such a compendium of Lutheran hermeneutics and interpretation of the Bible. Probably for some it is too general, too “politically correct” or too inclusive. A Biblicist observes some methodological deficits, although he may be satisfied with the repeated postulate of constant Bible translation and taking into account liturgical, philological, exegetic and ministerial objectives in the translation. The document also proposes a widely understood Biblical education.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2016, 25, 4; 81-88
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Gott hat sein Evangelium auch durch die Musik gepredigt". Martin Luther, die Musik und das Kirchenlied
    „Bóg także zwiastuje Ewangelię poprzez muzykę“. Marcin Luter, muzyka i pieśń kościelna
    “God also proclaims the Gospel through the music”. Martin Luther, Music and Church Songs
    Autorzy:
    Hüffmeier, Wilhelm
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425574.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    Martin Luther
    Reformation
    Lutheran Hymn
    Church Music
    Marcin Luter
    Reformacja
    pieśń ewangelicka
    Opis:
    Artykuł omawia powstanie ewangelickiej muzyki kościelnej w XVI w. Za jej ojca uchodzi reformator Kościoła ks. dr Marcin Luter. Poeta H. Heine określił hymn „Warownym Grodem jest nasz Bóg” mianem Marsylianki Reformacji. Luter wychował się w muzykalnym środowisku szkolnym i zalecał nauczanie muzyki w szkołach wszystkich szczebli. Reformator obok przedmów do różnego rodzaju śpiewników, napisał 4 teksty poświęcone istocie pieśni ewangelickiej, gdzie odnajdujemy tezę, że muzyka jest dobrym dziełem samego Boga Stwórcy, co sprawia, że muzyka ze swej natury jest dobrym narzędziem zwiastowania Ewangelii. W jednym z listów Luter pisał wręcz, że obok teologii, to muzyka jest najlepszą sztuką niosącą pocieszenie serca. Pierwszą pieśń napisał Luter dopiero w roku 1523, równolegle do podjętego dzieła reformy liturgii ewangelickiej. Obok tzw. pieśni propagandowych Reformacji, ulubioną formą pieśni Lutra były parafrazy psalmów. Obok tego kolejną formą pieśni religijnej stworzonej w okresie Reformacji są pieśni katechizmowe. Tekst omawia również postać Elisabeth Cruciger, pierwszej pieśniarki Reformacji. Reformacja wyzwoliła potężny ruch, który wprowadził języki narodowe do liturgii i życia nabożeństwowego, to samo uczynił z muzyką, nadając je specyficzny, pobożnościowy rys wynikający z ducha ewangelickiej reformy kościelnej XVI w.
    The article presents origins of the Evangelical church music in the XVI century. Pastor Dr Martin Luther is regarded as the father this music. The poet H. Heine described the hymn “A mighty fortress is our God” as Mar-seillaise of the Reformation. Luther was brought up in his school musical circle and recommended teaching music at schools of all levels. The Reformer, apart from prefaces to all kinds of songbooks, wrote four texts dedicated to the essence of Evangelical song where we find a thesis that music is a good deed of the God -Creator Himself what makes that music in its very nature is a good instrument to proclaim the Gospel. In one of his letters Luther wrote indeed that apart from theology music is the best art bringing consolation for the heart. His first song, Luther wrote not earlier than in 1523 in parallel to the undertaken efforts to reform Evangelical liturgy. Apart from the so-called propaganda songs of Reformation Luther’s favourite songs were paraphrases of psalms. In addition, another form of religious song created in the times of Reformation are catechism songs. The article also depicts the person of Elisabeth Cruciger, the first Re-formation singer. Reformation triggered a mighty movement that introduced national languages to the liturgy and church services. This movement also transformed music giving it specific feature of piety emerging from the spirit of Evangelical church reformation in the XVI century.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2016, 10; 9-20
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kirche in Norwegen in der Politik der Deutschen Besatzungsmacht und Norwegischer Faschisten
    The Church in Norway vs. Policy Pursued by German Occupants and Norwegian Fascists
    Autorzy:
    Gawinecka-Woźniak, Magda
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1627327.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    World War II
    the Nazi German conquest of Norway
    the Lutheran Church in Norway
    attitude of the German Third Reich and Quisling‘s government toward the Lutheran Church
    Opis:
    The paper is aimed at presenting policy pursued by German occupants and Norwegian fascists toward the Church in Norway during World War II. Resistance mounted by the Lutheran Church to the Nazis, in Norwegian literature referred to as “kirkekampen“ (struggle waged by the Church), is hardly addressed by Polish authors. The article is nearly completely based on Norwegian literature, and printed sources are used as primary source material. In 1940, after Norway had been invaded, the Norwegians had to face a new (occupation) reality. The authorities of the German Third Reich did not however follow a uniform policy toward the Church in the occupied Europe. In Norway, the Church was state-run, in other words the state was obliged to propagate Lutheran religion and enable Norwegian citizens to follow their religious practices. In 1940, the occupants did not immediately take action against the Church. Furthermore, both the Nazi Germany and the NS assured the invaded about their positive approach to religion. They did not intend to interfere in the matters of the Church as long as the clergy did not oppose the new political situation. Events that took place at the turn of 1940 and 1941 proved that the German Third Reich and the NS planned to connect the Norwegians to gas supply system. Nevertheless, the Church ceased to be loyal toward the occupants when the Norwegian law was being violated by the Nazis. The conflict between the Church and the Nazi authorities started at the end of January and the beginning of February 1941, yet it had its origin in political and religious developments that took place in Norway during the first year of occupation. Massive repressions against the clergy began in 1942, and bishops were the first to suffer from persecution. In February 1942, they were expelled, lost their titles and had to report to the police regularly. Very soon they lost the right to make speeches at gatherings. It is worth mentioning Bishop Beggrav who was interned between 1942 and 1945, i.e. longest of all clergy members. Since temporary expelling of priests from their parishes paralyzed their pastoral activity, in 1943 the Ministry of Church and Education began to send the “non grata“ pastors to isles situated north of Norway. Nevertheless, the internment conditions in which the clergymen lived were much better than the conditions in which Norwegian teachers were being kept. What contributed to such a difference was strong objection stated by the German Third Reich against continuing the conflict with the Church. Just as in the Nazi Germany, Hitler postponed taking final decision about the future of the Norwegian Church and planned to settle the matter after the war. In this way, he prevented Quisling from pursuing his own policy toward the Church.
    Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie polityki okupacyjnych władz niemieckich i norweskich faszystów wobec Kościoła w Norwegii w okresie drugiej wojny światowej. Zagadnienie przeciwstawiania się Kościoła luterańskiego władzom nazistowskim, określane w literaturze norweskiej jako „kirkekampen” (walka Kościoła) jest praktycznie nieobecne w literaturze polskiej. Artykuł oparty jest prawie wyłącznie na literaturze norweskiej a podstawowy materiał źródłowy stanowią źródła drukowane. Po zajęciu Norwegii w 1940 roku Norwegowie stanęli przed problemem jak ustosunkować się do nowej, okupacyjnej rzeczywistości. Władze Trzeciej Rzeszy nie prowadziły jednolitej polityki wobec Kościołów na zajętych i okupowanych terytoriach Europy. Kościół w Norwegii był kościołem państwowym tzn. państwo miało obowiązek wspierać religię luterańską i chronić praktyki religijnej. W 1940 roku władza okupacyjna nie wystąpiła otwarcie przeciwko Kościołowi, a co więcej zarówno Niemcy, jak i członkowie NS zapewniali o pozytywnym stosunku do religii. Nie zamierzano ingerować w sprawy Kościoła tak długo, jak duchowni nie sprzeciwiali się nowej sytuacji politycznej. Wydarzenia, do których doszło na przełomie lat 1940 1941 wyraźnie pokazały do czego zmierzają Niemcy i NS – społeczeństwo norweskie miało zostać znazyfikowane. Lojalność Kościoła wobec władzy okupacyjnej stanęła pod znakiem zapytania w chwili łamania przez nazistów prawa norweskiego. Konflikt między Kościołem a władzą nazistowską zaczął się na przełomie stycznia i lutego 1941 roku, ale jego podstawy leżały w rozwoju politycznym i religijnym Norwegii w pierwszym roku okupacji. Represje wobec duchowieństwa na większą skalę rozpoczęły się na początku 1942 roku, pierwszymi wobec których zastosowano ostrzejsze metody byli biskupi. W lutym 1942 roku zostali zwolnieni, pozbawienie tytułu i nałożono na nich obowiązek meldowania się na policji, wkrótce zabroniono im przemawiać na zgromadzeniach. Najdłużej zatrzymanym wśród wszystkich duchownym był biskup Beggrav, internowany w latach 1942–1945. Ponieważ tymczasowe wygnania kleru z parafii skutecznie paraliżowały działalność duszpasterską, Ministerstwo Kościoła i Edukacji rozpoczęło w 1943 roku zsyłanie niepożądanych pastorów na wysepki na północy Norwegii. Warunki przetrzymywania duchownych były bez porównania lepsze niż na przykład nauczycieli. Przyczyn tej różnicy należy szukać w wyraźnym sprzeciwie Niemiec wobec kontynuowania konfliktu z Kościołem. Podobnie jak w Niemczech, Hitler odłożył ostateczny rozrachunek z Kościołem w Norwegii na okres po zakończeniu wojny i tym samym ograniczył możliwość prowadzenia własnej polityki wobec kościoła przez Quislinga.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2014, 27, 1; 61-86
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reformacja w Prusach a polska reformacja na Mazurach
    Reformation in Prussia and Polish reformation in Masuria
    Autorzy:
    Małłek, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365719.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Prusy Książęce
    ks. Albrecht
    biskupi protestanccy (Polentz
    Queis) - język polski w Kościele luterańskim
    druki reformacyjne
    Duchy of Prussia
    Prince Albrecht
    Lutheran bishops (Polentz
    Queis)
    Polish language in Lutheran Church
    reformation prints
    Opis:
    This article consists of four parts. In the first part that is entitled the “Word of Lord in the mother tongue of the Masurians”, the author stresses the importance of a sermon delivered by Jerzy Polentz – the bishop of Samland and the first Lutheran bishop in history – in the royal cathedral on 24 December 1523, in which he admonished that the Word of God should be preached in the native tongue of the believers, in the case of Masurians – the Polish language. The second part, entitled “Official introduction to Lutheranism in the Duchy of Prussia”, discusses the documents issued by Prince Albrecht, in which he established the principles of faith and conduct in the Lutheran Church of the Ducal Prussia. These included: 1. “Reformation Mandate” of 6 July 1525, demanding that priests preach “pure” Word of God, which according to the contemporary terminology meant preaching the Gospel based on the teaching of Martin Luther; 2. “Church Ordinance” and “Agenda or articles about ceremonies”, both documents published on 10 December 1525; 3. “Visitation instruction” of 13 March 1526, containing regulations regarding the transformation of Catholic parishes into Lutheran ones. The third part is entitled “Polish pastors in Masuria” and lists the names of first Lutheran priests active in the southern part of East Prussia. They were usually former Catholic priests who converted into Lutheranism. Many of them were Polish. Finally the fourth part entitled Polish Lutheran books in Masuria” is devoted to Polish religious prints (Catechism, New Gospel, Posil, Augsburg Confession, etc.). The author quotes here Władysław Chojnacki who claimed that more Polish prints were published in the 16th century in the Ducal Prussia (Königsberg and Lyck) than in entire Poland: 104 prints appeared in Polish, 183 in German and 90 in Latin. Most of them contained Lutheran religious writing. Usually, one parish owned at least a copy of the Bible, Postil, Catechism and a Polish Hymnal. One copy of Catechism allowed the community of believers to learn the Ten Commandments, while one copy of Hymnal enabled them to memorise many sacred songs.
    Artykuł składa się z czterech części. W części pierwszej: " Słowo Boże w języku ojczystym dla Mazurów" autor podkreśla znaczenie kazania Jerzego Polentza -biskupa sambijskiego, a zarazem pierwszego w historii biskupa protestanckiego w świecie, wygłoszonego w katedrze królewieckiej w dniu 24 grudnia 1523 r., w którym nakazywał on aby Słowo Boże było głoszone w języku ojczystym wiernych, a wypadku Mazurów w języku polskim. W części drugiej " Oficjalne wprowadzenie luteranizmu w Prusach Książęcych" omówione są dokumenty ks. Albrechta ustanawiające zasady wiary i funkcjonowania Kościoła Ewangelickiego w Księstwie Pruskim. Były to: 1. "Mandat Reformacyjny" z 6 lipca 1525 r. nakazujący księżom głosić " czyste" Słowo Boże, co według ówczesnych pojęć oznaczało głoszenie Ewangelii opartej na nauce Marcina Lutra, 2."Ordynacja kościelna" i "Agenda czyli artykuły o ceremoniach", obydwa dokumenty z 10 grudnia 1525 r., 3. "Instrukcja wizytacyjna" ustalająca zasady przekształcania parafii dotychczas katolickich w ewangelickie z 31 marca 1526 r. W części trzeciej " Polscy pastorzy na Mazurach " zestawiono nazwiska pierwszych księży ewangelickich w południowej części Prus Wschodnich. Zazwyczaj byli to dawni księża katoliccy, którzy opowiedzieli sie za luteranizmem. Wielu z nich pochodziło z Polski. Wreszcie część czwarta:" Polska książka ewangelicka na Mazurach" poświęcona jest polskim drukom religijnym ( Katechizm, Nowy Testament, Postylla, Konfesja Augsburska itd.). Autor przytacza tutaj opinię Władysława Chojnackiego, że w Prusach Książęcych (w Królewcu i Ełku) ukazało się w XVI w. więcej druków w języku polskim niż w całej Polsce. I tak druków w języku polskim było 104, w języku niemieckim 183 pozycji i w języku łacińskim 90 pozycji. W ogromnym stopniu było to luterańskie druki religijne. Naturalnie na jedną parafię w bibliotece plebanii znajdowało się co najmniej po jednej Biblii, Postylii, Katechiźmie, Kancjonale polskim. Jednak już jeden egzemplarz Katechizmu wystarczał do nauki na pamięć Przykazań Bożych, podobnie jeden Kancjonał pozwalał zborowi nauczyć się na pamięć wielu pieśni.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 311, 1; 3-18
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka pobierania zarodkowych komórek macierzystych w oficjalnych stanowiskach Kościołów ewangelicko-luterańskich Szwecji i Norwegii
    The Issue of Obtaining Embryonic Stem Cells in the Official Standpoints of the Old Lutheran Churches of Norway and Sweden
    Autorzy:
    Aleksiejuk, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425342.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    bioethics
    embryo
    embryonic stem cells
    Old Lutheran Church
    Church of Sweden
    Church of Norway
    Opis:
    This article is an attempt to present the opinions expressed by two Scandinavian Old Lutheran Churches: the Church of Sweden (Svenska kyrkan) and the Church of Norway (Den norske kirke), on obtaining embry-onic stem cells from human embryos. Both ecclesiastical organisms men-tioned above belong to the Lutheran World Federation and have already elaborated important positions on bioethics. The points of view and ethical evaluation expressed by them significantly differ from each other in their points of emphasis and applied argumentation. Norwegian Lutherans, in this matter, are more conservative than their Swedish brethren and simultaneously are more critical of ethical legalization of searching for and using human embryonic stem cells. What is more, the Swedes are quite liberal in this question and perhaps more open to the fruits of biomedical progress. The documents and recommendations, which have been formed in the mentioned churches, are relatively unknown in Poland. Their publication is intended to fill in this gap. In addition, they also constituteinteresting research material and deserve attention within the context of the general scope of ecumenical dialogue.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2016, 10; 102-121
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem pierwszego dopuszczenia do Wieczerzy Pańskiej w dyskusji na forum Światowej Federacji Luterańskiej z lat 1947-2010
    The Problem of First Admission to Holy Communion in Discussions within the Lutheran World Federation, 1947-2010
    Autorzy:
    Sojka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/558427.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    Wieczerza Pańska
    chrzest
    konfirmacja
    Światowa Federacja Luterańska
    Holy communion
    baptism
    confirmation
    Lutheran World Federation
    Opis:
    W artykule pt. „Problem pierwszego dopuszczenia do Wieczerzy Pańskiej w dyskusji na forum Światowej Federacji Luterańskiej z lat 1947-2010” omówiono dwa zasadnicze wątki dotyczące pierwszego dopuszczenia do Sakramentu Ołtarza. Chodzi o powiązanie tego aktu z konfirmacją oraz o wiek przystępujących po raz pierwszy do Stołu Pańskiego, także w przypadku, gdyby akt ten oddzielono od konfirmacji. Teologiczna argumentacja podnoszona w programach studyjnych dotyczących konfirmacji oraz nabożeństwa, odwołująca się głównie do ogólnych warunków dopuszczenia do Wieczerzy Pańskiej (przyjęcia chrztu i rozróżniania Ciała i Krwi Pańskiej), szła w kierunku postulatu rozłączenia konfirmacji i aktu pierwszego dopuszczenia do Wieczerzy Pańskiej, przy obniżeniu wieku tego ostatniego. Jak pokazują programy studyjne z lat 80. i 90. XX w. postulaty te nie znalazły szerokiego zastosowania w praktyce Kościołów luterańskich zrzeszonych w Federacji.
    The article describes two essential threads in the discussion within the biggest international organisation of the Lutheran churches on the subject of first admission to holy communion. The discussion focuses on connecting this act with confirmation, as well as on the age of first admission to holy communion and whether this admission was to be separated from the rite of confirmation. The theological arguments raised in the study programme concerning confirmation and worship, referring mainly to the general conditions of admission to holy communion (baptism and the ability to distinguish the Lord’s body and blood), inclined towards a call to separate confirmation from the first admission to holy communion, as well as to lower the age of the latter. As the study programmes from the 80s and 90s show, the call did not find a wider application in the practice of the Lutheran churches, members of the Federation.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2015, 36; 95-109
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chrzest i Eucharystia w dialogach katolicko-luterańskim i katolicko-reformowanym
    Baptism and Eucharist in the Catholic-Lutheran and the Catholic-Reformed Dialogues
    Autorzy:
    Kopiec, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/595083.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    ecumenical dialogue
    Catholic
    Lutheran
    Reformed
    baptism
    Eucharist
    dialog ekumeniczny
    katolicki
    luterański
    reformowany
    chrzest
    Eucharystia
    Opis:
    Topography of interconfessional theological relations contains of tens doctrinal dialogues conducted on the world levels and of numerous local dialogues. Due to the number of believers of the represented churches as well as theological importance for other dialogues, a special significance is given to the Catholic-Lutheran and Catholic-Reformed dialogues on the world level. Baptism and Eucharist are the most crucial issues of ecumenical relations and the most important areas of theological conversations. Article aims to present the main achievements of these dialogues regarding baptism and Eucharist and to distinct the main divergences that are still existed between churches in this area. It describes differences between both examples of dialogues. Furthermore, it explains why baptism is declared to be the ecumenical starting point whereas Eucharist is the ecumenical final point.
    Topografię międzykościelnych relacji teologicznych określa kilkadziesiąt dialogów toczonych na forum światowym i przez reprezentantów Kościołów bądź federacji Kościołów, nie zapominając o ogromnej liczbie dialogów toczonych na szczeblu lokalnym bądź krajowym. Wśród nich bardzo istotne miejsce zajmują dialogi katolicko-luterański i katolicko-reformowany, nie tylko ze względu na liczebność Kościołów, które reprezentują, ale również ze względu na znaczenie teologiczne dla innych dialogów. Chrzest i Eucharystia są kluczowymi zagadnieniami poruszanymi w obrębie tych dialogów. Artykuł ma na celu przedstawienie podstawowych osiągnięć omawianych dialogów oraz kontrowersji, które wciąż dzielą Kościoły. Omawia różnice w stopniu ekumenicznej zbieżności między dialogiem katolicko-luterańskim i katolicko-reformowanym. Wykazuje również, dlaczego chrzest traktowany jest jako ekumeniczny punkt wyjścia a Eucharystia jako ekumeniczny punkt dojścia.
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2017, 17; 269-286
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Piosnka nadobna dla dziatek. Z myślą o młodocianych użytkownikach polskich kancjonałów
    Autorzy:
    Leszczyńska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/602733.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    muzyka luterańska
    kancjonał
    katechizm
    dzieci
    edukacja
    Seklucjan
    Lutheran music
    hymnal
    catechism
    children
    education
    Seclucian
    Opis:
    W bogatym zasobie polskich kancjonałów protestanckich można znaleźć liczne pieśni, które w sposób bardziej lub mniej oczywisty przeznaczone były dla dzieci albo młodzieży. Obecność takich utworów wynikała w dużej mierze z zaleceń Lutra dotyczących edukacji religijnej poprzez muzykę. Do repertuaru dziecięcego należały przede wszystkim modlitwy przeznaczone do odmawiania lub odśpiewywania w ciągu dnia: Wyznanie wiary, Modlitwa Pańska, Dekalog, modlitwy poranne, wieczorne, związane z posiłkami.In the rich repertoire of Polish Protestant hymnals many songs can be found, more or less explicitly intended for children or adolescents. The presence of such works was largely a result of Luther’s recommendations on religious education through music. The children’s repertoire included primarily prayers for reciting or singing during the day: the Creed, Lord’s Prayer, Decalogue, morning and evening prayers, various meals prayers.
    Źródło:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2018, 62
    0029-8514
    Pojawia się w:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cele związku małżeńskiego według Marcina Lutra
    Goals of Marriage According to Martin Luther
    Die Ziele des Ehebundes in der Sicht von Martin Luther
    Autorzy:
    Podzielny, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31340925.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    małżeństwo
    cele małżeństwa
    Marcin Luter
    etyka luterańska
    marriage
    marriage goals
    Martin Luther
    the Lutheran ethics
    Opis:
    Als Schöpfung Gottes hat der christliche Ehebund verschiedene Ziele. In der Sicht von Martin Luther kann man über drei wichtigsten Ehezielen sprechen. Das erste und zweite Ziel bilden, ähnlich wie in der katholischen Kirche, die Nachkommenschaft (die prokreative Funktion der Ehe) und die gegenseitige Hilfe der Ehegatten. Neues in der lutherischen Eheethik (im 16. Jahrhundert) ist die sehr positive und offene Ansicht über den Sexualtrieb, den man jedoch nur in der Ehe befriedigen darf (matrimonium – remedium et medicina). Laut Luther ist noch das dritte Ziel des Ehestandes – nämlich das Kreuztragen (ferre crucem). Dieses Ziel ist stark mit der reformatorischen Theologie verbunden, in der das Kreuz, der Beruf, die Liebe und der Glaube die wichtigsten Elemente bilden.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Ekumenicznej; 2010, 2; 145-155
    2081-6731
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Ekumenicznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “The church does not emigrate”. The bishop Albert Klein and the emigration of evangelical Lutheran priests from Romania (1969–1989)
    „Kościół nie emigruje”. Biskup Albert Klein a emigracja kapłanów ewangelicko-luterańskich z Rumunii (1969–1989)
    Autorzy:
    Budeancă, Cosmin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477689.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Romania
    Communism
    emigration
    Saxons
    Evangelical Lutheran Church
    Rumunia
    komunizm
    emigracja
    Sasi siedmiogrodzcy
    Kościół ewangelicko-luterański
    Opis:
    W komunistycznej Rumunii problemy polityczne, gospodarcze i społeczne zmusiły wielu ludzi do emigracji, a Sasi siedmiogrodzcy (Niemcy z Siedmiogrodu) nie byli w tej kwestii wyjątkiem. Rządzący Rumunią jednak nie pozwalali im na opuszczanie kraju, wyobrażali sobie nawet, że ich władza sięga poza jego granice. Aby powstrzymać emigrację, władze komunistyczne wykorzystywały wiele sposobów. Posłużyli się także przywódcą Kościoła ewangelicko-luterańskiego, bp. Albertem Kleinem. W artykule przeanalizowano niektóre aspekty roli biskupa w wychodźstwie Sasów siedmiogrodzkich w latach 1969–1989, a zwłaszcza w zapobieganiu emigracji kapłanów ewangelicko-luterańskich, przywódców społeczności niemieckiej.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 30; 376-397
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stacja misyjna „Polonia” w Transwalu (1885-1914) na podstawie prasy Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Królestwie Polskim
    The Polonia Mission Station in the Transvaal Republic (1885-1914) as Covered in the Press of the Lutheran Church in the Kingdom of Poland
    Autorzy:
    Lesiakowska, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1956370.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Kościoły protestanckie
    stacja misyjna „Polonia”
    Transwal
    Afryka Południowa
    Lutheran Church
    Transvaal
    South Africa
    Polonia Mission Station
    Opis:
    „Dźwignij brzemię białego człowieka…” – te słowa słynnego utworu Rudyarda Kiplinga (The White Man’s Burden) stanowiły swoisty sztandar ideowy XIX-wiecznych państw kolonialnych. Jednak, jak wiadomo, rzeczywistość daleka była od wspominanego w tymże utworze służenia, a imperia europejskie nie wysyłały „swych najlepszych synów” po to, by otaczali rdzenną ludność troskliwą opieką. W tych realiach tym bardziej interesujące stają się postawy osób, które – poniekąd wbrew mentalności epoki – starały się dostrzegać podmiotowość plemion i społeczności tubylczych, chciały przekonywać, a nie zmuszać do zmian. Do nich zaliczyć należy twórców i pracowników stacji misyjnej „Polonia”, prowadzonej w ramach współpracy Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Królestwie Polskim z misją hermannsburską. Placówka położona była w Afryce Południowej, 30 km na północny zachód od Pretorii i utrzymywała się dzięki składkom wiernych. Ta inicjatywa stosunkowo niewielkiej społeczności luterańskiej ziem polskich zaboru rosyjskiego pozostaje niemal nieznana.
    “Take up the White Man’s burden...,” these words from of the well-known poem by Rudyard Kipling created a specific ideological banner wielded by the 19th-century colonial states. However, it is common property that the reality was far from the idea of service espoused by the poet, and the European empires did not “send forth the best ye breed” to attend to the needs of indigenous peoples. In that reality, particularly noteworthy were the attitudes of individuals who, somewhat contrary to the contemporary mindset, sought to recognise the subjectivity of indigenous tribes and communities and wished to encourage them to change rather than imposing anything. Some of such individuals were the founders and staff of the Polonia Mission Station operated as a splinter of cooperation between the Lutheran Church in the Kingdom of Poland and the Hermannsburg Mission. The facility was located in South Africa, 30 km northwest of Pretoria, and operated thanks to contributions from the faithful. This initiative of the relatively small Lutheran community in the Polish territory under the Russian rule remains almost unknown.
    Źródło:
    Studia Polonijne; 2021, 42; 99-115
    0137-5210
    Pojawia się w:
    Studia Polonijne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Der gemeinsame reformatorische Grund des Glaubens
    The Reformers Common Ground in Faith
    Wspólny fundament wiary
    Autorzy:
    Theißen, Henning
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425524.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    Faith
    Eudemonism
    Reformation theory
    United Churches
    autonomous Lutheran churches
    wiara
    eudajmonizm
    Reformacja
    Kościół unijny
    Kościół staroluterski
    Opis:
    The reflections in this paper were originally delivered to the joint study group of the Union of Evangelical Churches (UEK) and the Autonomous Evangelical-Lutheran Church (SELK) at Oberursel (Germany) on September 26th, 2013. The topic was dealt with by representatives from either church, with the present paper being complemented by a presentation by Werner Klän. The present paper discusses six theses: Thesis #1: To claim God's trinitarian work as a common ground in faith which the Reformers share presupposes that the unity of this ground does not exclude a variety of ecclesial entities claiming the heritage of the Reformation. Thesis #2: The concept of confession embraces two different aspects. Ex-ternally oriented, the confession of a given community appears as doctrine of-fering arguments. Internally oriented, the confession of a given community is a cultural factor which thoroughly determines the life of the community. Thesis #3: There is a twofold meaning in speaking of a „ground in faith“ depending on whether one refers to the doctrinal or to the cultural aspect of confession. The doctrinal aspect requires dogmatic investigation, while the cultural aspect is best understood in ethical perspective. Thesis #4: Considering faith in ethical perspective presupposes a eudaemonistic concept of ethics in the sense of a hierarchy of goods required for realizing good life. This hierarchy of goods contains both the individual rea-sons why people are convinced by faith and the ethos which a given community of followers of faith shares. Thesis #5: In ethical perspective faith is grounded in a particular way of dealing with goods which can be defined as the highest good consisting in freedom even in the case of (subordinate) goods being denied or taken away from the followers of faith. Thesis #6: The common ethical ground in faith is confidence (fiducia) in which the followers of faith put their personal life and ethos at stake to gain it again through confidence.
    Artykuł omawia zagadnienie wiary w kontekście dialogu prowadzonego w Niemczech pomiędzy Unią Kościołów Ewangelickich (UEK) a Samodzielnym Kościołem Luterańskim (SELK). Pierwotnie był przygotowany jako materiał wyjściowy do dyskusji grupy roboczej. Autor prezentuje 6 tez dotyczących rozumienia wiary w optyce ewangelickiej i konsekwentnie przedstawia argumenty na rzecz tych sformułowań. Teza 1: Wspólna wiara trynitarna nie wyklucza wielości form eklezjalnych w rodzinie Kościołów poreformacyjnych. Teza 2: Wyznanie w ewangelicyzmie pojmowane jest w sensie zewnętrznym i wewnętrznym: pierwsze dotyczy społeczności skupionej wokół doktryny, drugie – jako czynnik społeczny. Teza 3: Pojmowanie fundamentu wiary posiada również podwójny aspekt w zależności od tego, czy mowa jest o doktrynalnym czy o kulturowym wymiarze wyznania. Teza 4: Odniesienie wiary do etyki presuponuje koncepcję eudajmonistyczną rozumianą jako hierarchię dóbr niezbędnych do dobrego życia. Teza 5: W perspektywie etycznej wiara zakotwiczona jest w realizacji wolności. Teza 6 artykułu głosi, że wspólnym fundamentem etycznym w wierze jest zaufanie (fiducia), które polega na podążaniu w osobistym życiu i etosie drogą zaufania.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2013, 7; 308-322
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chrzest i Eucharystia w praktyce ekumenicznej Kościoła katolickiego i luterańskiego
    Baptism and Eucharist in Ecumenical Practice of Catholic Church and Lutheran Church
    Autorzy:
    Budniak, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/595075.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    Catholic Church
    Lutheran Church
    baptism
    Eucharist
    ecumenism
    dialogue
    Kościół katolicki
    Kościół luterański
    chrzest
    Eucharystia
    ekumenizm
    dialog
    Opis:
    In the constant ecumenical quest, there is a tendency nowadays to reach the most basic levels of church life in order to put the ecumenical rules into practice. The time has come to concentrate our attention on this very level of church life. It is here, in the pastoral work, where we approach couples and families of different confessions. The issue arises now with redoubled strength because of great migrations of people on the European continent. The problem of mixed couples is, among other problems, a challenge in solving the question of baptism and taking Communion. That is why, the everyday life of believers opens on newer and newer experiences, also in the field of ecumenism. Analysing some texts concerning the issue of ecumenical dialogue dealing with baptism and Eucharist, we can find a confirmation of the thesis that it is the parish which should be the unquestionable role model of ecumenical movement.
    W poszukiwaniach ekumenicznych schodzimy na coraz bardziej podstawowe poziomy życia kościelnego, by na nich starać się wprowadzać w życie zasady ekumeniczne. Pytanie o ekumenizm w wymiarze parafialnym jest więc jak najbardziej uzasadnione. To na płaszczyźnie duszpasterstwa parafialnego coraz częściej spotykamy się z małżeństwami i rodzinami o różnej przynależności wyznaniowej. Do tego przyczyniają się choćby wielkie migracje ludności na kontynencie europejskim. Małżeństwa mieszane są m.in. wyzwaniem dla rozwiązywania problemów związanych z chrztem i przystępowaniem do Komunii św. Stąd życie powszednie wierzących otwiera się na coraz to nowe doświadczenia, także w dziedzinie ekumenizmu. Analizując poszczególne teksty związane z dialogiem ekumenicznym dotyczącym chrztu i Eucharystii, znajdujemy potwierdzenie tezy, że to parafia powinna być niekwestionowanym prekursorem ruchu ekumenicznego.
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2017, 17; 305-320
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagadnienie obecności Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej w publikacjach Światowej Federacji Luterańskiej
    Question of presence of Christ in Lord`s Supper in LWF-Publications
    Autorzy:
    Sojka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494578.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Światowa Federacja Luterańska
    Wieczerza Pańska
    obecność Chrystusa
    Lutheran World Federation
    Lord`s Supper
    presence of Christ
    Opis:
    Artykuł „Zagadnienie obecności Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej w publikacjach Światowej Federacji Luterańskiej” prezentuje, jak w latach 1947-2010, tj. od I Zgromadzenia Ogólnego w Lund po XI Zgromadzenie Ogólne w Suttgarcie, publikacje tej największej światowej organizacji zrzeszającej Kościoły luterańskie odnoszą się do kluczowego motywu luterańskiej nauki o Wieczerzy Pańskiej. Temat ten był przedmiotem szczególnego zainteresowania w czasie dwóch pierwszych Zgromadzeń Ogólnych (Lund, Hanower). W rozważaniach o obecności Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej na przestrzeni badanego okresu można wyróżnić następujące motywy: kategoria „Słowa” (w tym w kontekście liturgicznym i pneumatologicznym), relacja ciała i krwi Chrystusa do elementów sakramentu, a także konteksty eklezjologiczny (w tym praktyczny: misji i diakonii) oraz eschatologiczny.
    The article „Question of presence of Christ in Lord`s Supper in LWF-Publications” presents how in the years 1947-2010, i.e. since the I General Assembly in Lund until the XI General Assembly in Stuttgart the publications of the world’s biggest Lutheran churches’ association refer to the key motive of Lutheran doctrine on Lord`s Supper. This subject was of special interest to the first two General Assemblies (Lund, Hanover). In the reflection on the presence of Christ in Lord`s Supper in the period presented here, the following motives can be distinguished: category of „Word” (including liturgical and pneumatological contexts), relationship of the body and blood of Jesus Christ to the sacrament’s elements, as well as ecclesiological (including practical: Mission and Diaconia) and eschatological contexts.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2015, 57, 2; 203-244
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzyka w luterańskim zborze w pierwszych wiekach reformacji
    Autorzy:
    Ślusarczyk, Dawid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/668975.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Reformation
    Lutheranism
    theology of music
    Lutheran service
    organ music
    reformacja
    luteranizm
    teologia muzyki
    nabożeństwo luterańskie
    muzyka organowa
    Opis:
    The article discusses the musical culture of the Church from M. Luther’s reform to mid-18th century. The author presents the premises of the Protestant theology, which made it possible for both music forms and performance practice to develop. The consequence of the theological thought was to award music an exceptionally high status in the hierarchy of the arts. The article also deals with the vocal and instrumental compositions which functioned within the reformed liturgy.
    Źródło:
    Pro Musica Sacra; 2013, 11
    2083-4039
    Pojawia się w:
    Pro Musica Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gelingen und Scheitern der Reformation in Polen
    The success and failure of the Reformation in Poland
    Autorzy:
    Małłek, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2139280.pdf
    Data publikacji:
    2022-10-03
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    reformacja
    Walerian Krasiński
    edykty antyluterańskie
    Konfesja Augsburska
    Zgoda Sandomierska
    Reformation
    Anti-Lutheran Edicts
    Augsburg Confession
    Sandomierz Agreement
    Opis:
    Artykuł składa się z trzech części: pierwsza, poświęcona jest przyczynom i początkom reformacji w Polsce w latach 20. XVI w., druga – apogeum ruchu reformacyjnego w latach 60-70. tego stulecia i trzecia – zmierzchowi w ostatnich dziesięcioleciach XVI w. i początkach XVII w. Przyczyny reformacji w Polsce były podobne jak w innych krajach europejskich i wiązały się ze zjawiskiem kryzysu w Kościele Katolickim. Z kolei przyczyny upadku reformacji w Polsce były wielorakie. Słabością polskiej reformacji i chyba główną przyczyną jej regresu i zmierzchu było to, że nie objęła ona równomiernie wszystkich stanów. Polska reformacja była przede wszystkim reformacją szlachecką.
    The article consists of three parts: the first one is devoted to the causes and beginnings of the Reformation in Poland in the 1620s; the second shows the climax of the Reformation movement in the 1660s-70s; and the third depicts its twilight in the last decades of the 16th century and the beginning of the 17th century.  The reasons for the Reformation in Poland were similar to those in other European countries and related to the crisis in the Catholic Church. In turn, the causes of the collapse of the Reformation in Poland were manifold.  The weakness of the Polish Reformation and probably the main reason for its decline and fall was the fact that it did not cover evenly all the estates. The Polish Reformation was primarily a reformation of the gentry.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2022, 29, 1; 100-110
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Luterańska hermeneutyka dzisiaj. Odczytanie hermeneutycznego dziedzictwa luterańskiej Reformacji w refl eksji Światowej Federacji Luterańskiej
    Lutheran hermeneutics today. Reading the hermeneutic heritage of the Reformation in the refl ection of the Lutheran World Federation
    Autorzy:
    Sojka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494546.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    hermeneutyka
    Marcin Luter
    luteranizm
    sola scriptura
    Światowa Federacja Luterańska
    Hermeneutics
    Martin Luther
    Lutheranism
    Sola Scriptura
    Lutheran World Federation
    Opis:
    Artykuł „Luterańska hermeneutyka dzisiaj. Odczytanie hermeneutycznego dziedzictwa luterańskiej Reformacji w refl eksji Światowej Federacji Luterańskiej” prezentuje które elementy reformacyjnej hermeneutyki ukształtowanej przez Marcina Lutra są we współczesnej debacie w łonie luteranizmu podnoszone jako istotne dla współczesnej hermeneutyki luteranizmu. W przedstawionej analizie odwołano się do materiałów studyjnego programu Światowej Federacji Luterańskiej poświęconego hermeneutyce na przykładzie interpretacji Ewangelii Jana, Księgi Psalmów, Ewangelii Mateusza oraz listów Pawła, jaki realizowano w latach 2011-2015, materiałów przygotowanych z okazji jubileuszu 500 lat Reformacji w 2017 roku oraz dokumentu studyjnego „Na początku było Słowo (J 1,1). Biblia w życiu luterańskiej wspólnoty” z 2016 roku.
    The article “Lutheran hermeneutics today. Reading the hermeneutic heritage of the Reformation in the reflection of the Lutheran World Federation” presents those elements of the Reformation’s hermeneutics shaped by Martin Luther which are raised in contemporary debate within Lutheranism as significant for present-day Lutheran hermeneutics. Th e analysis presented here refers to the LWF’s study programme dedicated to hermeneutics based on the example of the interpretation of the Gospel of John, the Book of Psalms, the Gospel of Matthew and Paul’s Letters, which was realised between 2011-2015. It also refers to the materials prepared for the jubilee of 500 years of the Reformation in 2017 and the study document “In the beginning was the Word” (Jn 1:1): Th e Bible in the Life of the Lutheran Communion” from 2016.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2017, 04; 803-819
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A CONSTITUIÇÃO DAS IDENTIDADES NACIONAIS NOS TERRITÓRIOS DE IMIGRAÇÃO: OS IMIGRANTES GERMÂNICOS E SEUS DESCENDENTES EM CURITIBA (BRASIL) NA VIRADA DO SÉCULO XX
    The Constitution of the National Identities in the Territories of Immigration: Immigrants and Their Descendants in Germanic Curitiba (Brazil) at the End of the XXth Century
    Autorzy:
    ODILON NADALIN, Sergio
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486426.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    teuto-brasilianidade
    imigração
    comunidade luterana
    Comunidade Evangélica de Curitiba
    German-Brazilianness
    immigration
    Lutheran Community
    Evangelical Community of Curitiba
    Opis:
    O presente artigo considera a contradição jus sanguinis versus jus solis. De uma parte, o fato de que o processo imigratório e a integração do estrangeiro na sociedade brasileira foram caracterizados pela postura dos defensores do direito de sangue, notável, por exemplo, na construção de uma ideologia teuto-brasileira, fundada na „teuto-brasilianidade” – o Deutschbrasilianertum. De outra parte, o embate foi demarcado pelos ideólogos de uma nacionalidade e cidadania brasileiras alicerçadas no direito de solo. Num panorama bem amplo, o contexto é o da “Grande Imigração” (1850 a 1939); entretanto, se destaca o período compreendido pelas décadas de 1890-1900-1910. A partir das indicações fornecidas pelas memórias de um imigrante e utilizando como fontes registros de batismo de uma comunidade luterana, o objetivo deste artigo é ensaiar análises fundamentadas nos processos de nominação em três gerações de “teuto-brasileiros”, tendo como fonte os registros de batismo da Comunidade Evangélica Luterana de Curitiba.
    This article considers the contradiction between jus sanguinis and jus solis. On the one hand, the fact that the process of immigration and integration of the foreig¬ners in Brazilian society was characterized by the position of the defenders of the right of blood, important, for example, for the construction of a German-Brazilian ideology, founded on “German-Brazilianness” – or Deutschbrasilianertum. On the other hand, the clash was marked by the ideologues of one nationality and Brazilian citizenship grounded in the right of soil. In a very broad overview, context is the “Great Migration” (1850-1939), however, with particular attention given to the period of 1890-1900-1910. Basing on the memoirs of an immigrant and using as sources baptismal records of a Lutheran community in Curitiba. This article analyzes the processes of name-giving of three generations of “German-Brazilians”.
    Źródło:
    Revista del CESLA. International Latin American Studies Review; 2012, 15; 55-80
    1641-4713
    Pojawia się w:
    Revista del CESLA. International Latin American Studies Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antonio Chemotti, The Hymnbook of Valentin Triller (Wrocław 1555). Musical Past and Regionalism in Early Modern Silesia, Warsaw 2020 Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, pp. XXIV+292. ISBN 978-83-66519-05-3, online at https://epub.uni-regensburg.de/43464/
    Autorzy:
    Honisch, Erika Supria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26470645.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Valentin Triller
    hymny
    hymnały
    Śląsk
    muzyka religijna
    muzyka luterańska
    hymnografia
    hymns
    hymnals
    Silesia
    sacred music
    Lutheran music
    hymnography
    Źródło:
    Muzyka; 2021, 66, 3; 202-209
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Christian Contribution to the Changes of the Development Aid System: The Lutheran Approach
    Autorzy:
    Kopiec, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076695.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    pomoc rozwojowa
    rozwój
    Światowa Federacja Luterańska
    organizacje wyznaniowe
    zrównoważenie
    development aid
    development
    Lutheran World Federation
    faith-based organisations
    sustainability
    Opis:
    Unlike the previous decades, the global development aid system is more willing to admit a significant role of faith-based organisations in promoting development thinking and in the distribution of development aid. The Lutheran World Federation (LWF) approach significantly contributes to this new thinking, especially as the theological background, global structures, and long-year experience in diaconal work enable the LWF's experts to make credible and feasible utterances in the field of development aid. The article outlines the meaning and global structure of the development aid and contrasts it with the Lutheran, Christian approach to development. It stresses the significance of the theological background of such terms as sustainability and sustainable development and specific assets ascribed to faith-based organisations. The text synthesizes information and observations from relevant literature on development and selected documents of the LWF.    
    W odróżnieniu od poprzednich dekad, globalny system pomocy rozwojowej jest bardziej chętny, aby uznać znaczącą rolę organizacji wyznaniowych w promowaniu myślenia rozwojowego i w przekazywaniu pomocy rozwojowej. Podejście Światowej Federacji Luterańskiej (ŚFL) znacząco przyczynia się do takiej nowej postawy, szczególnie że fundament teologiczny, globalne struktury oraz długoletnie doświadczenie uzdalniają ekspertów ŚFL do wiarygodnych wypowiedzi w obszarze pomocy rozwojowej. Artykuł przedstawia zarys znaczenia oraz globalnych struktur pomocy rozwojowej i zestawia go z luterańskim podejściem do rozwoju. Podkreśla znaczenie teologicznego fundamentu takich pojęć jak zrównoważenie oraz zrównoważony rozwój oraz specyficznych cech przypisywanych organizacjom wyznaniowym. Tekst jest syntezą informacji i obserwacji zawartych w literaturze przedmiotowej oraz wybranych dokumentach ŚFL.
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2021, 21; 179-191
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wnętrze kościoła ewangelickiego jako wyraz konserwatyzmu społecznego szlachty Prus Książęcych
    The interiors of a Protestant church as a sign of social conservativeness of the nobility in the Duchy of Prussia
    Autorzy:
    Birecki, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365632.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Prusy Książęce
    Albrecht Hohenzollern
    protestantyzm
    sztuka luterańska
    szlachta pruska
    Duchy of Prussia
    Albert Hohenzollern
    Protestantism
    Lutheran art
    Prussian nobility
    Opis:
    This paper sketches the reformative changes in the Duchy of Prussia initiated by Albert Hohenzollern and presents the role of a painting – a work of art which is to reinforce the Christianisation of the Prussians and teach the basic rules of faith that as highlighted by the Lutheran theology. First, the author presents the process of blanking the iconoclastic movements by the Duchy authorities while defining the role of paintings in the new Church as well as the evolution triggered by Martin Luther aiming at eliminating the painting as a medium between God and man. The paintings were important elements of the church’s interior until the second half of 18th century in the leading artistic centre of Königsberg and its artists.Building a Lutheran state in the Duchy of Prussia was tied with a change in the elites, departure of the Teutonic knights and the reliance of the prince on the new aristocracy incoming to Prussia. Despite the reshuffle within the elites, the social structures of the Duchy became even stiffer as the feudal system was retained. Königsberg remained the decision centre and the prince was still largely influencing the appointments to church positions and all initiatives of the collators, such as building family chapels, buing new equipment or arranging renovations. The nobility used art as a means of self-presentation, commemorating their own families, which led to a manner of privatisation of the interior of countryside churches with the epitaphs, tombstones and heraldic elements on altars, galleries, organs and confessionals.The iconography of liturgical representations was immune to new waves within Lutheranism, such as pietism, which suggested new forms of presentation in paintings but lost with the traditional, didactic iconography of the altars, galleries, baptismal fonts and pulpits. Until the end of the modern period, the interior of a Lutheran church in the Duchy of Prussia did not undergo significant changes and focused on both preserving the glory of the collator’s family and illustrating rudimentary truths of the Lutheran confession.
    Artykuł szkicuje zmiany reformacyjne w Prusach Książęcych zainicjowane przez Albrechta Hohenzollerna oraz przedstawia rolę obrazu – dzieła, którego rolą jest wsparcie procesu chrystianizacji Prusów oraz nauczania podstawowych prawd wiary uwypuklonych przez teologię luterańską. Autor przedstawia najpierw wygaszenie ruchów ikonoklastycznych przez władze księstwa w czasie definiowania roli obrazu w nowym Kościele oraz podjętą przez Marcina Lutra ewolucyjną drogę eliminacji obrazu jako medium pomiędzy Bogiem a człowiekiem. Obraz pozostał aż do II połowy XVIII wieku istotnym elementem wyposażenia kościoła tworzonym w wiodącym ośrodku artystycznym jakim był Królewiec i pracujący w nim artyści.Budowa luterańskiego państwa w Prusach Książęcych wiązała się z wymianą elit władzy, odejściem zakonników krzyżackich i oparciem się księcia o nową, napływającą do Prus arystokrację. Mimo wymiany elit nastąpiło skostnienie struktur społecznych w Prusach, bowiem zachowano feudalną strukturę władzy. Ośrodkiem decyzyjnym pozostał Królewiec, a książę ciągle miał decydujący wpływ na obsadę stanowisk duchownych oraz na wszelkie inicjatywy kolatorów związane z budową kaplic rodowych, nowego wyposażenia czy przeprowadzanych remontów. Szlachta wykorzystywała sztukę jako narzędzie do autoprezentacji, komemoracji własne-go rodu oraz niejako sprywatyzowała wnętrze wiejskiego kościoła parafialnego wprowadzając epitafia, płyty nagrobne oraz elementy heraldyczne na ołtarze, empory, organy i konfesjonały.Ikonografia przedstawień liturgicznych pozostała odporna na nowe ruchy wewnątrz luteranizmu, takie jak pietyzm, który proponował nowe przedstawienia malarskie, ale przegrał z tradycyjną, dydaktyczną ikonografią ołtarzy, empor, chrzcielnic i ambon. Wnętrze kościoła luterańskiego w Prusach do końca epoki nowożytnej nie uległo zasadniczym zmianom i skon-centrowało się zarówno na utrwalaniu chwały rodowej kolatora jak i ilustrowaniu rudymentarnych prawd konfesji luterańskiej.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 312, 2; 248-270
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stwierdzenie stanu wolnego wiernych Kościoła Ewangelicko‑Augsburskiego w Polsce przed zawarciem małżeństwa w Kościele katolickim
    Establishment the free state of the faithful Lutheran Church in Poland before their marriage in the Catholic Church
    Autorzy:
    Nowicka, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/663209.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    stan wolny
    zawarcie małżeństwa
    Kościół Ewangelicko-Augsburski
    stwierdzenie stanu wolnego
    free state
    marriage
    Lutheran Church
    establishment the free state
    Opis:
    Along with the Catholic Church study, a marriage contracted between the baptized in a valid way is a sacrament and for his reason neither human power nor any cause can dissolve it, only the death. While the practice of the Lutheran Church in Poland provides a different perception of the same fundamental rules. Lutheran Church accepts divorce granted by secular law and allows of successive marriage by the faithful in Church. The purpose of this article is analysis of the situation when the Lutheran faithful intends to contract a marriage with a Catholic party and in the Catholic Church.
    Źródło:
    Ius Matrimoniale; 2016, 27, 4; 79-94
    1429-3803
    2353-8120
    Pojawia się w:
    Ius Matrimoniale
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Praca jako powołanie. Istotne elementy luterańskiego etosu pracy
    Work as Vocation. The Significant Elements of Lutheran Ethos of Work
    Autorzy:
    Podzielny, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/595059.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    human labour
    vocation
    freedom
    responsibility
    ethos of work
    Lutheran ethics
    praca ludzka
    powołanie
    wolność
    odpowiedzialność
    etos pracy
    etyka luterańska
    Opis:
    The aim of this paper is to look at the specifics of the Lutheran approach to the human labour, which often is described as vocation. The article is divided into three parts: (1) Freedom as essence of Luther’s ethics; (2) Luther’s views on the work; (3) Today’s symptoms of Lutheran ethos of work. The conclusions framed in this study are as follows. Lutheran ethos of work, although it strongly emphasizes the need of work and diligence, doesn’t recognize the person as homo laborens only, i.e. a being realizing himself exclusively by the work. The human labour should be considered as a honourable duty, service to the neighbours, and has to be seen also as a vocation and source of joy. However, the work cannot be the only a form of human activity. Because both workaholism and laziness are sinful, inappropriate and harmful behaviours. The quintessence of this Evangelical-Lutheran approach to the phenomenon of human labour is therefore the healthy attitude to him, and the right place, which the work should occupy in the daily life of a Christian, so that he could responsibly enjoy the gift of freedom.
    Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie specyfiki luterańskiego podejścia do pracy człowieka, gdzie najczęściej jest ona traktowana jako powołanie. Tekst ten składa się z trzech zasadniczych punktów, w których: po pierwsze, przypomniano poglądy samego Ojca Reformacji na temat istoty etyki; po drugie, przybliżono refleksje Lutra odnośnie do pracy i ludzkiej pracowitości; po trzecie zaś, omówiono współczesne odniesienia dotyczące luterańskiego etosu pracy. Reasumując, należy podkreślić, iż etos pracy, ukształtowany przez Marcina Lutra oraz jego następców, mimo iż akcentuje potrzebę ludzkiej aktywności, to jednak nie ujmuje człowieka jedynie jako istoty realizującej się poprzez działalność zawodową (homo laborens). Praca jest tu uważana za zaszczytny obowiązek, służbę na rzecz innych, a także powołanie i źródło radości. Kwintesencją ewangelicko-luterańskiego podejścia do fenomenu pracy jest zatem właściwe miejsce, jakie winna ona zajmować w życiu chrześcijanina, tak aby mógł on odpowiedzialnie korzystać z daru wolności.
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2017, 17; 221-231
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka moralna w dokumentach synodów Kościołów ewangelickich w Polsce
    Moral Issues in Synodal Documents of Evangelic Churches in Poland
    Die moralische Problematik in den Dokumenten der Synoden den evangelischen Kirche in Polen
    Autorzy:
    Hintz, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31340915.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    etyka protestancka
    Synod Kościoła luterańskiego
    etyka polityczna
    bioetyka
    etyka ekumeniczna
    Protestant ethics
    Lutheran synod
    political ethics
    bioethics
    ecumenical ethics
    Opis:
    In diesem Artikel wurden die ethischen Dokumente der Synoden der Evangelischen Kirchen in Polen aus letzen 20 Jahren dargestellt. Diese Aussagen der Kirche sind die ethischen und seelsorgerlichen Antworten auf die Situation nach der politischen Wende. Es wurde die Rolle der Ethik in Fragestellung und Existenz der heutigen Kirchen, akzentuiert. In der Tradition der Evangelisch-Lutherischen (Augsburger Konfession) Kirche in Polen hat die Synode die besondere Funktion in der Formulierung der offiziellen Stellungnahmen. Nach der politischen Wende im Jahre 1989 versuchte auch die Evangelische Kirche ihre ethischen Positionen in die allgemeine Diskussion einzubringen. Zu den wichtigsten Dokumenten gehören die Stellungnahmen der Kirchen zur Abtreibungsdebatte und weiter zum Thema des polnischen EU-Beitritts. Diese Dokumente wurden jedoch von dem weiteren sozialen Publikum kaum in die Beachtung genommen. Der Verfasser betont, dass in den österreichischen oder tschechischen Kontext solche ethische Stellungnahmen im ökumenischen Gespräch formuliert wurden. Diese Erfahrung sollte man auf den polnischen kirchlichen Grund genommen werden.
    In this article, the ethical documents of the synods of the Protestant churches in Poland from the last 20 years have been presented. These statements of the church are the ethical and pastoral answers to the situation after the political change. It has accentuated the role of ethics in the questioning and existence of today's churches. In the tradition of the Evangelical-Lutheran (Augsburg Confession) Church in Poland, the Synod has the special function in formulating the official statements. After the political change in 1989, the Evangelical Church also tried to bring its ethical positions into the general discussion. Among the most important documents are the statements of the churches on the abortion debate and on the issue of Polish accession to the EU. These documents, however, were hardly taken into consideration by the wider social public. The draftsman emphasizes that in the Austrian or Czech context such ethical statements were formulated in the ecumenical conversation. This experience should be taken on the Polish ecclesiastical grounds.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Ekumenicznej; 2009, 1; 113-127
    2081-6731
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Ekumenicznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazism and the Protestant Reformation – the Political Theology of Dietrich Bonhoeffer
    Nazizm i Reformacja protestancka – teologia polityczna Dietricha Bonhoeffera
    Autorzy:
    Kopiec, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343352.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Lutheran theology
    church
    state
    political theology
    Reformation
    God’s Kingdom
    teologia luterańska
    Kościół
    państwo
    teologia polityczna
    Reformacja
    Królestwo Boże
    Opis:
    Polityczna teologia Dietricha Bonhoeffera, jednego z najbardziej popularnych i wpływowych teologów XX wieku, stanowi doktrynalną bazę jego walki przeciwko niemieckiemu państwu narodowo-socjalistycznemu. Bonhoeffer należał do ważniejszych postaci Kościoła Wyznającego (Bekennende Kirche), struktury, która funkcjonowała jako wewnętrzne opozycja wobec oficjalnej postawy Kościoła luterańskiego w Niemczech, sprzyjającej raczej Hitlerowi. Główny rysy teologii politycznej powstały w latach 1933-1936, a więc w okresie zdobywania władzy przez narodowych socjalistów. Bonhoeffer poddaje krytyce tradycyjne rozumienie Reformacyjnej doktryny relacji między państwem i Kościołem, przekazującej temu pierwszemu ogół kompetencji związanych z porządkiem ziemskim. Wskazuje na luterskie zastrzeżenie o granicy ludzkiego sumienia, której państwo nie może przekroczyć. Wprowadzone już w początkach rządów Hitlera „paragrafy aryjskie” oraz „zasada wodza”, a więc konkretne akty legislacyjne, radykalnie zaprzeczają chrześcijańskiemu Objawieniu. Zmuszają Kościół luterański jako instytucję, po raz pierwszy właściwie w historii, do wyjścia z układu podziału kompetencji, jaką tworzyła doktryna o dwóch Regimentach i do przeciwstawienia się władzy świeckiej. Polityczna teologia Bonhoeffera jest teoretycznym odbiciem myślenia społeczeństwa niemieckiego w latach trzydziestych. Jest również świadectwem teologa, który później rozwinie program radykalnej chrystologii we współczesnym świecie, a swoją postawę przypłaci życiem.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Ekumenicznej; 2010, 2; 133-144
    2081-6731
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Ekumenicznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rekonstrukcja XIX-wiecznej mapy muzycznych tradycji polskojęzycznych ewangelików
    Reconstructing the map of 19th-century music traditions among Polish-speaking Protestants
    Autorzy:
    Nawrocka-Wysocka, Arleta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408355.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    ewangelicyzm
    kancjonał
    luteranie
    chorał luterański
    Mazury Pruskie
    Śląsk Cieszyński
    Słowińcy
    Protestantism
    hymnbook
    Lutherans
    Lutheran chorale
    Prussian Masuria
    Cieszyn Silesia
    Slowinzen
    Opis:
    W badaniach tradycji muzycznych polskich ewangelików kategoria pogranicza jest bardzo pomocna i nośna. Ze względu na rozmieszczenie geograficzne i uzależnienie polityczne społeczności te, mimo iż starały się utrzymywać lokalną tradycję pozostawały pod dużym wpływem kultury oficjalnej. Na XIX-wiecznej mapie tradycji polskich ewangelików takich społeczności występowało całkiem sporo – kilka z nich uległo dezintegracji i zanikowi. Wykorzystując wyniki najnowszych badań historyków, etnografów i religioznawców, a także informacje zgromadzone podczas kwerend źródłowych autorka podejmuje w artykule próbę nakreślenia XIX-wiecznej mapy tradycji polskich ewangelików. Na mapie oprócz społeczności lepiej znanych, jak ewangelicy ze Śląska Cieszyńskiego czy społeczność ewangelicka z Mazur Pruskich zostali umieszczeni również ewangelicy Pomorza Zachodniego (tak zwani Słowińcy), „zapomniany” lud z południowej Wielkopolski, ewangelicy z Dolnego i Górnego Śląska oraz z Królestwa Polskiego. Opracowanie  naświetla takie problemy jak: przenikanie kultur narodowych (niemieckiej i czeskiej zwłaszcza), wzajemne wpływy pomiędzy rozproszonymi społecznościami ewangelickimi, oraz postrzeganie tych społeczności przez duchownych i władze Kościoła. Muzyczne tradycje rozumiane są jako zwyczaje towarzyszące śpiewom religijnym oraz repertuar propagowany przez lokalne śpiewniki. W artykule zagadnienia te, jak również lokalny styl wykonawczy omówione są bardzo ogólnie, gdyż szczegółowa analiza zawartości poszczególnych śpiewników i porównanie zachowanych zapisów melodycznych wymaga osobnego opracowania. Ze względu na niesymetryczność zachowanych źródeł, dokładna rekonstrukcja mapy tradycji nie jest możliwa. W artykule przedstawiono jednak po raz syntetyczny obraz poszczególnych społeczności luterańskich obejmujący elementy uniwersalne i istotne cechy wyróżniające.
    The category of the frontier is very helpful and popular in the study of the Polish Protestant music traditions. Owing to their geographic location and political dependencies, these communities – though striving to cultivate their local traditions – were under the strong influence of official culture. The map of Polish 19th-century Protestant music traditions shows many such communities, though several of them later disintegrated and disappeared. On the basis of most recent research undertaken by historians, ethnographers and specialists in religious studies, as well as information collected during source surveys, the author attempts to draw a map of Polish 19th-century Protestant traditions. Apart from well-known communities, such as those found in the Těšín (Pol. Cieszyn) region in Silesia and in Masuria (part of Prussia at that time), the map also includes Western Pomerania (the so-called Slowinzen in German, Słowińcy in Polish), the ‘forgotten folk’ of southernGreater Poland, the Protestants of the Lower and Upper Silesia, as well as of the (Congress) Kingdom of Poland. The article discusses such issues as the interpenetration of national cultures (especially German and Czech with the local one), mutual influences among the widely scattered Protestant communities, and the perception of those communities by the clergy and by the Church authorities. Music traditions are understood here as the customs that accompany religious song performances and the repertoire promoted in the local hymnbooks. I discuss these topics (as well as local performance styles) in very general terms, since a detailed analysis of the hymnbook contents and comparison of the preserved (notated) melodies calls for a separate study. The sources have been preserved to a different extent in different places, which makes a precise reconstruction of the map of traditions largely impossible. What this paper therefore attempts to do is to provide a synthetic picture of the various Lutheran communities, their universal as well as specifically local qualities.
    Źródło:
    Muzyka; 2019, 64, 2; 70-88
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy zarządzania miejscem światowego dziedzictwa UNESCO na przykładzie planu zarządzania dla kościołów pokoju w Jaworze i Świdnicy
    Management Plans for the Churches of Peace in Jawor and Swidnica as an Example of Management Problems with UNESCO World Heritage Site
    Autorzy:
    Affelt, Waldemar J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/114010.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Lubelska. Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków
    Tematy:
    światowe dziedzictwo UNESCO
    zarządzanie światowym dziedzictwem
    kościoły luterańskie
    drewniane ramy
    UNESCO world heritage
    cultural heritage management
    Lutheran churches
    wooden framed buildings
    Opis:
    A research and educational project “The Churches of Peace in Jawor and Swidnica. World Heritage Site. Management Plan” was carried out between 2012–2014 as part of Polish – German collaboration. It was based upon a textbook published by German Commission for UNESCO. This article presents the principles thereof as well as discusses the results and conclusions coming from the project. Other reference publications dealing with cultural heritage issued after 2014 have been included as well.
    Źródło:
    Ochrona Dziedzictwa Kulturowego; 2017, 4; 105-120
    2543-6422
    Pojawia się w:
    Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pytanie o luterańską tożsamość
    The question of Lutheran identity
    Autorzy:
    Medwid, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/571154.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Marcin Luter
    usprawiedliwienie
    zasady protestantyzmu
    Usprawiedliwienie i wolność
    luterańska tożsamość
    Martin Luther
    justification
    the principles of Protestantism\
    justification and freedom
    Lutheran identity
    Opis:
    Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o luterańską tożsamość w dzisiejszym świecie na podstawie dokumentu Usprawiedliwienie i wolność, przygotowującego protestantów duchowo i organizacyjnie do uroczystości 500-lecia reformacji. Reformacja była wydarzeniem historycznym, które wpłynęło na kulturowe, społeczne i polityczne oblicze Europy. W centrum teologicznych wypowiedzi reformatorów znajduje się kwestia relacji Bóg–człowiek, a fundamentem ruchu z XVI wieku stało się usprawiedliwieni e, które trzeba ujmować przez pryzmat miłości, uznania i docenienia, przebaczenia i wolności, aby zweryfikować wiarygodność doświadczenia iustificatio. Reformacja nie jest czymś zamkniętym, ale stanowi proces odnowy w duchu reformacyjnym. Teologia protestancka wyraża się w pięciu zasadach: solus Christus, sola gratia, solo verbo, sola scriptura i sola fide. Przez te elementy podjęto próbę przeniesienia idei usprawiedliwienia na obecny czas. Świętowanie 500-lecia reformacji ma się odbyć w rozsądnej równowadze między tradycją a innowacją, nie ignorując głębokiego znaczenia reformacji dla teraźniejszości. Dokument Usprawiedliwienie i wolność podejmujący temat usprawiedliwienia z łaski przez wiarę w Chrystusa poddano krytyce.
    This article attempts to answer the question of Lutheran identity in today’s world on the basis of a document preparing spiritually and organizationally Protestants for the celebration of the 500th anniversary of the Reformation Justification and freedom. The Reformation was a historical event that influenced the cultural, social and political face of Europe. The Reformation was a historical event that influenced the cultural, social and political face of Europe. In the center of theological expression of reformers is a matter of relations between the God man, and the foundation of the movement of the sixteenth century it became an excuse that need to be put through the prism of love, recognition and appreciation, forgiveness and freedom in order to verify the credibility of the experience iustificatio. The Reformation is not something closed, but a process of renewal in the spirit of the Reformation. Protestant theology is expressed in five principles: solus Christus, sola gratia, solo verbo, sola scriptura and sola fide. Through these elements attempted to transfer the idea of justification for this time. Celebrating the 500th anniversary of the Reformation is to be done in a sensible balance between tradition and innovation, without ignoring the profound significance of the Reformation to the present. The document Justification and freedom taking the theme of justification by grace through faith in Christ have been criticized.
    Źródło:
    Polonia Sacra; 2017, 21, 1(46); 135-163
    1428-5673
    Pojawia się w:
    Polonia Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prusy Królewskie i Książęce. Dwa światy sztuki luterańskiej
    Royal and Ducal Prussia. Two worlds of Lutheran art
    Autorzy:
    Birecki, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2144357.pdf
    Data publikacji:
    2021-12
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
    Tematy:
    reformacja
    Prusy Książęce
    Prusy Królewskie
    sztuka luterańska
    architektura
    wyposażenie wnętrz kościelnych
    reformation
    Ducal Prussia
    Royal Prussia
    Lutheran art
    architecture
    church interior furnishings
    Opis:
    Artykuł prezentuje wspólne korzenie sztuki protestanckiej w obu częściach Prus, szkicując proces przejmowania substancji materialnej Kościoła rzymskiego przez parafie katolickie przekształcane w parafie ewangelickie a następnie budowy nowych budynków kościelnych. Proces ten odbywał się w Prusach Królewskich pod kontrolą mieszczaństwa a w Prusach Książęcych pod kontrolą szlachty. Dominujące w pierwszych z wymienionych tu części Prus mieszczaństwo decydowało także o wyposażeniu kościołów miejskich i leżących w domenach oraz dbało o status quo luteranizmu i kalwinizmu, szczególnie podczas zdecydowanych działań kontrreformacyjnych szlachty polskiej. Jednocześnie mieszczaństwo i duchowieństwo protestanckie miało intelektualny wpływ na ikonografię sztuki obrazowej we wnętrzach kościelnych i świeckich. W drugiej części Prus przejęcie władzy nad strukturami kościelnymi przez dwór zluteranizowanego władcy Albrechta Hohenzollerna oraz przez szlachtę wykluczyły konflikty o kościoły z hierarchią katolicką. Jednocześnie pozwoliły na bezpośrednią kontrolę nad parafiami i kościołami, czyniąc z wnętrz kościelnych niemal prywatne rodzinne panteony. Wpływ szlachty ograniczył wpływ mieszczaństwa i duchowieństwa na sztukę obrazową, której przekaz we wnętrzach kościołów wiejskich został niemal ograniczony do treści dydaktycznych. Mimo dominacji treści katechetycznych w obydwu częściach Prus pojawiły się także dekoracje malarskie, emblematyczne, związane z pobożnością pietystyczną.
    The article presents the common roots of Protestant art in both parts of Prussia, sketching the process of taking over the material substance of the Roman Church by Catholic parishes transformed into Protestant parishes and then building new church buildings. This process took place in Royal Prussia under the control of the townspeople and in Ducal Prussia under the control of the nobility. The citizens, dominating in the part of Prussia mentioned the first of here, was also decisive in furnishing urban and domain churches, and it cared for the status quo of Lutheranism and Calvinism, especially during the decisive activities of the Counter--Reformation Polish nobility. At the same time, the townspeople and Protestant clergy had an intellectual influence on the iconography of the art in ecclesiastical and secular interiors. In the second part of Prussia, the seizure of power over church structures by the court of the Lutheranized prince Albrecht Hohenzollern and the nobility ruled out conflicts over churches with the Catholic hierarchy. At the same time, they allowed for direct control over parishes and churches, making the church interiors almost private family pantheons. The influence of the gentry limited the influence of the townspeople and the clergy on pictorial art, the message of which in the interiors of rural churches was almost limited to didactic content. In spite of the domination of catechetical content in both parts of Prussia, painting and emblematic decorations related to piety have also appeared.
    Źródło:
    Studia Elbląskie; 2021, 22; 33-44
    1507-9058
    Pojawia się w:
    Studia Elbląskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektura protestancka trzech miast Królewca (Stare Miasto, Knipawa i Lipnik) w okresie nowożytnym
    The protestant architecture of three cities of Königsberg (Old Town, Knipau, Löbenicht) in early modern era
    Autorzy:
    Birecki, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2147889.pdf
    Data publikacji:
    2019-12
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
    Tematy:
    sztuka protestancka
    Królewiec
    kościoły luterańskie
    architektura protestancka w Prusach Książęcych
    kalwinizm
    Protestant art
    Königsberg
    Lutheran churches
    protestant architecture in Ducal Prussia
    calvinism
    Opis:
    Artykuł prezentuje wspólne korzenie sztuki protestanckiej w obu częściach Prus, szkicując proces przejmowania substancji materialnej Kościoła rzymskiego przez parafie katolickie przekształcane w parafie ewangelickie a następnie budowy nowych budynków kościelnych. Proces ten odbywał się w Prusach Królewskich pod kontrolą mieszczaństwa a w Prusach Książęcych pod kontrolą szlachty. Dominujące w pierwszych z wymienionych tu części Prus mieszczaństwo decydowało także o wyposażeniu kościołów miejskich i leżących w domenach oraz dbało o status quo luteranizmu i kalwinizmu, szczególnie podczas zdecydowanych działań kontrreformacyjnych szlachty polskiej. Jednocześnie mieszczaństwo i duchowieństwo protestanckie miało intelektualny wpływ na ikonografię sztuki obrazowej we wnętrzach kościelnych i świeckich. W drugiej części Prus przejęcie władzy nad strukturami kościelnymi przez dwór zluteranizowanego władcy Albrechta Hohenzollerna oraz przez szlachtę wykluczyły konflikty o kościoły z hierarchią katolicką. Jednocześnie pozwoliły na bezpośrednią kontrolę nad parafiami i kościołami, czyniąc z wnętrz kościelnych niemal prywatne rodzinne panteony. Wpływ szlachty ograniczył wpływ mieszczaństwa i duchowieństwa na sztukę obrazową, której przekaz we wnętrzach kościołów wiejskich został niemal ograniczony do treści dydaktycznych. Mimo dominacji treści katechetycznych w obydwu częściach Prus pojawiły się także dekoracje malarskie, emblematyczne, związane z pobożnością pietystyczną.
    The article discusses architecture and furnishing of the protestant churches in Królewiec/Königsberg. At the beginning, it introduces terms connected with Reformation and, later, the article familiarizes the reader with the creation of the new approach towards art in church’s interiors. At first, the attitude towards visual arts being present in the places of worship could be characterized with adjectives „prejudiced” and (rarely) „hostile”. The attitude changed abruptly when visual arts became didactic and served that purpose throughout the entire early modern period. Local medieval architecture, which still was used by Lutheran parish as the place of spiritual and parochial life, was also accepted. Furthermore, Königsberg Cathedral became the most important necropolis in Ducal Prussia. The longevity of Gothic architecture forms in Royal Prussia caused future churches in Königsberg to be heavily inspired and borrow from it, and, at the same time, allowed these churches to engage in a dialogue with German countries of Reich. For example, the castle chapel was inspired by castle chapels in Szczecin and Stuttgart. In the seventeenth century, Prussian elites came along with Calvinism and, only after that, in Königsberg and other towns around it many churches inspired by Calvinist Netherlands and (in the eighteenth century) Calvinist church in Charenton (France) were created. However, it did not have much of an impact on churcharchitecture in general – throughout the whole early modern period it remained faithful to the Gothic architecture tradition.
    Źródło:
    Studia Elbląskie; 2019, 20; 31-48
    1507-9058
    Pojawia się w:
    Studia Elbląskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Church in Sweden. Secularisation and Ecumenism as Challenges
    Kościół w Szwecji. Sekularyzacja i ekumenizm jako zmiany
    Autorzy:
    Ekenberg, Anders
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/571793.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Sweden
    secularisation
    religious freedom
    Lutheran church
    church and state
    Folk Church
    Szwecja
    sekularyzacja
    wolność religijna
    Kościół luterański
    Kościół i państwo
    Kościół ludowy
    Opis:
    Sweden is one of the most secularised countries in the world. The article treats, against a historical background, two main challenges for the Christian church in the contemporary situation: secularisation as such and ecumenism. The dominant strategies of the majority church, the formerly established Lutheran church, when it comes to encountering radical secularisation are discussed, as are the difficulties in forming a common Christian vision of the situation and of common strategies for evangelisation. Much space is devoted to the so‑called Folk Church ideology governing the policy of the Lutheran church. The urgent need for new ways of witnessing to the Gospel is stressed.
    Szwecja należy do najbardziej zsekularyzowanych krajów na świecie. W oparciu o dane historyczne artykuł ukazuje dwa najważniejsze wyzwania Kościoła w obecnej sytuacji: przeciwdziałanie sekularyzacji jako takiej i ekumenizm. Autor podejmuje dyskusję nad głównymi działaniami Kościoła, większościowego Kościoła luterańskiego wobec radykalnej sekularyzacji, utrudniającej wypracowanie jednolitej wizji chrześcijaństwa w aktualnej sytuacji oraz wspólnej strategii ewangelizacyjnej. W opracowaniu wiele miejsca poświęcono tzw. ideologii Kościoła narodowego, którą głównie kieruje się Kościół luterański. Podkreślono pilną potrzebę nowych sposobów dawania świadectwa Ewangelii.
    Źródło:
    Polonia Sacra; 2016, 20, 2(43); 23-45
    1428-5673
    Pojawia się w:
    Polonia Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eklezjotwórcza rola chrztu i Eucharystii w perspektywie teologii katolickiej i ewangelickiej
    The Ecclesiastical Role of Baptism and Eucharist in the Perspective of the Catholic and Evangelical Theology
    Autorzy:
    Napiórkowski OSPPE, Andrzej A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/595242.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    Ecumenism
    the Church
    sacramentality
    baptism
    Eucharist
    Catholic tradition
    Lutheran tradition
    ecclesial unity
    ekumenizm
    Kościół
    sakramentalność
    chrzest
    Eucharystia
    tradycja katolicka
    tradycja luterska
    kościelna jedność
    Opis:
    An ecclesiastical role of the two Sacraments, namely Baptism and Eucharist, has been presented with an ecumenical sensitivity in the perspective of Catholic and Protestant theology. The presentation of the Church and the Sacraments in the Medieval Catholic theology is the starting point of these considerations. Then we have sketched the discrepancies between the Roman theology in force at that time, and the postulates of the reformers in the XV and XVI century’s tendencies for the renewal of the whole Church. The next part of the article focuses on the perspective of the Church and its connections with Baptism and the Eucharist in the original Lutheran doctrine. Further analysis is a presentation of the modern approaches of these connections in both Catholic and Protestant perspectives. The synthesis for this study is the common Baptismal and Eucharistic elements, which make up the ecclesiastical reality, despite of Sacramental differences in their understanding. Baptism and Eucharist make ecclesial unity. Thanks to this theoretical and theological reflection there is a clearer view of pastoral and practical possibilities of brining those two traditions of the divided Christianity of the West (Roman/Lutheran) closer.
    Z ekumeniczną wrażliwością ukazana jest eklezjotwórcza rola dwóch sakramentów, a mianowicie chrztu i Eucharystii w perspektywie tradycji katolickiej i protestanckiej. Punktem wyjścia jest prezentacja Kościoła i sakramentów w średniowiecznej teologii katolickiej. Następnie mamy naszkicowane rozbieżności między obowiązującą wówczas teologią rzymską a postulatami reformatorów w XV- i XVI-wiecznych nurtach odnowy całego Kościoła. Kolejna część artykułu zatrzymała się na ujęciu Kościoła i jego powiązań z chrztem i Eucharystią w pierwotnej doktrynie luterskiej. Dalsze analizy stanowi prezentacja już współczesnych ujęć omawianych związków tak u katolików, jak i protestantów. Synteza to wspólne elementy chrzcielne i eucharystyczne, jakie budują eklezjalną rzeczywistość, mimo sakramentalnej odmienności w ich rozumieniu. Chrzest i Eucharystia sprawiają bowiem kościelną jedność. Dzięki tej teoretyczno-teologicznej refleksji rysują się wyraźniej pastoralne i praktyczne możliwości zbliżenia dwóch tradycji (rzymskiej i luterańskiej) podzielonego chrześcijaństwa Zachodu.
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2017, 17; 249-268
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zachowane nowożytne wyposażenie ewangelickich kościołów Diecezji Mazurskiej
    Modern Furnishing Preserved in Evangelical Churches of the Masurian Diocese
    Autorzy:
    Arszyńska, Joanna M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425518.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    cultural heritage
    confession transformations
    Lutheran art
    Evangelical Church of the Augsburg Confession in Masuria
    Pasym
    Szczytno
    Sorkwity
    Kętrzyn
    Dźwierzuty
    Łęguty
    Pasłęk
    Gierzwałd
    Dąbrówno
    Opis:
    The paper discusses the issue of historical furnishing (mainly of 17th and 18th centuries) preserved in Lutheran churches that have not changed their confession identity. Descriptions of the most interesting elements of furnishing of churches in Pasym, Szczytno, Sorkwity, Kętrzyn, Dźwierzuty, Łęguty and Pasłęk as well as in Dąbrówno and Gierzwałd are preceded with an extensive introduction explaining the assumptions of Lutheran Church art, sketchily outlining the development of Lutheran art within the area of the present Masurian diocese, and explaining the historical reasons for the today’s dispersion of Lutheran heritage in the region.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2015, 9; 62-83
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Synod w tradycji luterańskiej
    Synod in the Lutheran tradition
    Autorzy:
    Sojka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22676866.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Tematy:
    Synod
    Evangelical Church of Augsburg Confession in Poland
    General Assembly
    Lutheran World Federation
    Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce
    Zgromadzenie Ogólne
    Światowa Federacja Luterańska
    Opis:
    The article presents the experience of synodal work from the Lutheran perspective. For this purpose, it presents the most important global synodal body of Lutheranism – the General Assemblies of the Lutheran World Federation, as well as the most important body of this type in the Polish context – the Synod of the Evangelical Church of Augsburg Confession in Poland. Then, the powers of both these bodies are analyzed to show that they are not limited only to technical and organizational issues, but also extend to the area of defining the truths of faith. In the next step, the search for theological premises for synodal work was undertaken, focusing on the concept of the universal priesthood of all believers and the principles of the Lutheran hermeneutics of Holy Scripture. Finally, a specific example of a discussion on confirmation in the Polish Evangelical Church of Augsburg Confession shows how the Lutheran synodal process can look like in practice. Finally, some indispensable elements for the success of the synodal process have been identified.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2023, 32, 1; 149-165
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tajemnica i sekret spowiedzi. Perspektywa ekumeniczno-kanoniczna
    The Secret and Seal of Confession. Ecumenical and Canon Law Perspective
    Autorzy:
    Kutynia, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594997.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    sacrament of penance; confession; seal of confession; secret of confession; Orthodox Church; Lutheran Church
    sakrament pokuty; spowiedź, tajemnica spowiedzi; sekret spowiedzi; Kościół prawosławny; Kościół Ewangelicko-Augsburski
    Opis:
    Nowadays there is plenty of fears according to the practice of individual confession of sins in the sacrament of penance. The sense of sin is disappearing which effects with lack of need to attend to the sacrament of penance. Despite those unfavourable tendencies of European culture many faithful still confess themselves. The secret of confession called “the sacramental seal” (sigillum sacramentale) is inseparably linked with this sacrament. This article describes rules of law contained by Code of Canon Law from 1983 and Code of Eastern Catholic Churches which, in clear and precise way describe the range of sigillum and secretum, as well as show subjects obliged to keep them along with the source of this obligation. The seal of sacrament is inviolable and absolute to that extent, that the minister not only cannot reveal the penitent and his sins to others, but also he must not use the knowledge acquired in the confession. Besides catholic discipline of penance, the article contains a try to describe the practice of penance in Churches and ecclesial communities not being in unity with the Holy See. The article presents also the teaching and law of the Orthodox Church and the Evangelical Church of the Augsburg Confession according to penance, expiation and practice of confession and absolution.
    Współcześnie istnieje wiele obaw i lęków wobec praktyki indywidualnego wyznawania grzechów w sakramencie pokuty. Zanika poczucie grzechu, co skutkuje brakiem potrzeby przystępowania do sakramentu pokuty i pojednania. Mimo tych niesprzyjających tendencji europejskiej kultury wiele osób wierzących korzysta nadal z tego sakramentu. Z sakramentem pokuty nierozerwalnie związana jest tajemnica spowiedzi nazywana „pieczęcią sakramentalną” (sigillum sacramentale). Artykuł opisuje normy prawne zawarte w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. oraz Kodeksie Katolickich Kościołów Wschodnich, które w jasny i jednoznaczny sposób określają zakres sigillum i secretum oraz wskazują podmioty zobowiązane do ich zachowania, a także źródła tego zobowiązania. Tajemnica sakramentalna jest nienaruszalna, absolutna do tego stopnia, iż szafarz sakramentu nie tylko nie może zdradzić penitenta i jego grzechów wobec osób trzecich, ale również zabrania się mu korzystania z wiadomości, które pozyskał w związku ze sprawowaniem sakramentu pokuty. Oprócz dyscypliny pokutnej wyznania katolickiego artykuł zawiera próbę ujęcia praktyki pokutnej w Kościołach i wspólnotach eklezjalnych niebędących w jedności ze Stolicą Apostolską. W artykule przedstawiono naukę i przepisy prawne Kościoła prawosławnego i Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na temat pokuty, sposobów jej odprawiania oraz praktyki wyznania grzechów i rozgrzeszenia.
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2015, 15; 369-396
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Patterns of Lutheran politics in a post-communist state: the case of Estonia
    Paradygmaty polityki luterańskiej w kraju postkomunistycznym: przypadek Estonii
    Autorzy:
    Kilp, Alar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441225.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera
    Tematy:
    Religion in party politics
    civil religion
    post-communism
    Lutheran Church and state
    religion and national identity secularization
    religia
    polityka partyjn
    postkomunizm
    religia obywatelska
    Kościół luterański
    państwo
    tożsamość narodowa
    sekularyzacja
    Opis:
    The article addresses two major issues: the legacy of the communist regime on the popular attitudes towards religion and the Church, and the patterns of religious politics and the political behaviour of the Lutheran Church in a traditionally Lutheran post-communist country. In Estonia, the general alienation from organized religion has, in addition to the experience of the communist regime, also been aided by a weak relationship between the Estonian national identity and the Lutheran church of the pre-communist period. Religious politics in post-communist Estonia follows four main types—civil religion, an unofficial neoliberal-conservative-clerical alliance, the emergence of a Christian-Protestant political party and a moderate anti-clerical left-wing religious ideology. In general, Lutheranism in Estonia provides a framework of religious politics, where religious symbols and values culturally unite the whole political community, and allows the ‘politics of religion’ and ‘religious politics’ to be interpreted to a large extent according to the private preferences of individual politicians and activist pastors.
    Artykuł omawia dwa podstawowe zagadnienia: wpływ reżimu komunistycznego na obecny stosunek obywateli do religii i Kościoła oraz paradygmat polityki religijnej i zaangażowania politycznego ze strony Kościoła luterańskiego w kraju postkomunistycznym, tradycyjnie luterańskim, jakim jest Estonia. Jej obywatele w większości znajdują się poza instytucją zorganizowanej religii – spowodowane jest to doświadczeniem reżimu komunistycznego oraz słabym związkiem estońskiej tożsamości narodowej z Kościołem luterańskim przed epoką komunistyczną. Polityka religijna w postkomunistycznej Estonii przybiera cztery podstawowe formy: religii obywatelskiej, nieoficjalnego związku neoliberalno-konserwatywno-klerykalnego, chrześcijańsko-protestanckiej partii politycznej oraz umiarkowanej antyklerykalnej lewicowej ideologii religijnej. Ogólnie rzecz ujmując, luteranizm w Estonii definiuje i tworzy ramy polityki religijnej, w której symbole oraz wartości religijne stanowią kulturowy łącznik pomiędzy członkami wspólnoty politycznej. Kościół luterański poprzez swoje działania powoduje, że polityka religijna („politics of religion” i „religious politics”) może być definiowana w dużej mierze w zależności od indywidualnych preferencji poszczególnych polityków oraz zaangażowanych politycznie pastorów.
    Źródło:
    Kultura i Polityka; 2009, 6; 66-77
    1899-4466
    Pojawia się w:
    Kultura i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Warunki dopuszczenia do Sakramentu Ołtarza w refleksji Światowej Federacji Luterańskiej z lat 1947-2010
    Conditions of Admittance to the Lords Supper in the refl exion of the Lutheran World Federation in 1947-2010
    Autorzy:
    Sojka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494504.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Wieczerza Pańska
    Dopuszczenie
    Luteranizm
    Światowa Federacja Luterańska
    Chrzest
    dyscyplina kościelna
    spowiedź
    Lord's Supper
    Admittance
    Lutheranism
    Lutheran World Federation
    Baptism
    church discipline
    confession
    Abendmahl
    Zulassung
    Luthertum
    Lutherische Weltbund
    Taufe, Kirchenzucht
    Beichte
    Opis:
    Artykuł „Warunki dopuszczenia do Wieczerzy Pańskiej w refleksji Światowej Federacji Luterańskiej z lat 1947-2010” przedstawia jak przebiegała dyskusja nad wymogami, których spełnienie było wymagane dla dopuszczenia do Wieczerzy Pańskiej na forum największej międzynarodowej organizacji zrzeszającej Kościoły luterańskie – Światowej Federacji Luterańskiej. Zidentyfikowano trzy warunki, których spełnienie było wymagane dla dopuszczenia do Stołu Pańskiego: 1. przyjęcie chrztu, 2. rozróżnianie ciała i krwi Pańskiej oraz wyznanie wiary, 3. spowiedź. Dwa pierwsze spotkały się z powszechnym uznaniem, ostatni był w dyskusji kwestionowany. Omówienie w artykule uzupełnia przedstawienie dyskusji na temat form dyscypliny kościelnej.
    Der Artikel „Bedingungen der Zulassung zum Abendmahl in der Reflexion des Lutherischen Weltbunds aus den Jahren 1947-2010” präsentiert, wie die Diskussion über den Anforderungen, die für die Zulassung zum Abendmahl erfüllt werden mussten, in der größten internationalen Organisation der lutherischen Kirchen – Lutherische Weltbund – verlief. Drei Bedingungen, unter dessen die Zulassung zum Abendmahl möglich wäre, wurden identifiziert: 1. Annahme von Taufe, 2. Unterscheidung von Christi Leich und Blut, sowie Bekenntnis des Glaubens, 3. Beichte. Die ersten zwei wurden allgemein akzeptiert, die letzte wurde in einer Diskussion in Frage gestellt. Die Besprechung im Artikel wurde mit der Vorstellung der Diskussion über den Formen von Kirchenzucht ergänzt.
    The article "Conditions of Admittance to the Lord's Supper in the reflexion of the Lutheran World Federation in 1947-2010" presents the course of the discussion on requirements, which need to be fulfilled for admittance to the Lord's Supper in the biggest international organisation of Lutheran Churches - Lutheran World Federation. Three conditions were identified, which had to be fulfilled for a person to be admitted to the Lord's Table: 1. receiving baptism, 2. being able to distinguish between Lord's body and blood, and confession of faith, 3. confession. The first two have met with universal recognition, the last one was questioned in the discussion. The article's report is completed by a presentation of the discussion regarding forms of church discipline.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2016, 58, 1; 59-74
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O istocie gromadkarstwa mazurskiego
    About the essense of the masurian Gromadkar movement
    Autorzy:
    Kozłowski, Janusz B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366372.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    ruch gromadkarski
    pietyzm
    Mazurzy
    teologia luterańska
    XIX wiek
    Prusy Wschodnie
    Krzysztof Kukat
    Gromadkar movement
    Pietism
    members of the Fellowship Movement
    Masurians
    Lutheran theology
    19th century
    East Prussia
    Christopher
    Kukat
    Opis:
    After the Reformation Masurians as subjects of the rulers of the first evangelical state in the world became Lutherans. Over time, the inhabitants of the southern areas of Easy Prussia and the so- called Lithuania Minor felt the lack of the deepened spirituality, which they did not find in the evangelical church. Through the settled in Gąbin (Gumbinnen) exiled from the area of Salzburg pietist Evangelists in Masuria, “The six books on True Christianity” by John Arndt appeared. The book, after the Bible and the Small Catechism of Luther became the most popular among people of Masuria. The first piety movements appeared in Masuria in the county of Nidzica and Szczytno at the turn of the 18th and 19th centuries. However their true upturn took place from the 1840s. It manifested itself in running home services, prayer meetings- so-called “beads” and increased activity of travelling preachers. In the seventies and eighties of the nineteenth century, The Gromadkar movement comprised between 30 and 80% of the Masurian population. The centre of the Masurian clusters was located near Szczytno, Pisz and Mrągowo. Registered in 1885 by the Prussian Lithuanian Christopher Kukat , the East Prussian Evangelical Prayers Association which with the help of its bilingual (German Lithuanian) paper Pakajaus Paslas/ Friedens- Bote gave the organizational framework to the East Prussian clusters. At the turn of 19th and 20th centuries, the Gromadkar movement reached its apogee, also spreading among the Mazurian workers’ communities in the Ruhr. Since the First World War, there has been a gradual stifling of the movement, which in the Nazi era entered agonal phase. The key to understanding the world of clusters is the “Six Books on True Christianity” by John Arndt, in which he creates a kind of bridge between Luther’s teachings and the writings of the Rhine mystics of Master Eckhart, John Tauler and Henry Suzo, giving Mazurians directions for spiritual growth. It was supposed to rely on “Six Books” to deny yourself, to reject your own ego, to seek contact with God, indicating as the goal the union with God. The uniqueness of the Gromadkar movement consisted in going beyond the Lutheran principle of “justification by faith” and entering the ground of Christian mysticism unknown to the Evangelical doctrine, which happened through the work of Arndt. An additional aspect that opens up in this context is the Slavic and Lithuanian spirituality and the sensitivity of the crowd, without which undoubtedly it would not be possible to practice mysticism on the basis of the Evangelical religion.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2019, 304, 2; 218-242
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Pod przykryciem turystyki…”. Obserwacje i analizy Biura Paszportów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych jako elementy uzupełniające politykę wyznaniową PRL
    Autorzy:
    Michalak, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/450358.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    Biuro Paszportów
    polityka wyznaniowa
    Kościół Rzymskokatolicki
    Kościół Ewangelicko-Augsburski,
    mniejszości religijne
    rewizjonizm
    Republika Federalna
    Niemiec
    Passport Office
    religious politics
    Roman Catholic Church
    Lutheran Church
    religious minorities
    revisionism
    Federal Republic of Germany
    Opis:
    Design and implementation of tasks PRL religious policy required many specific actions and supporting the work of the Office for Religious Affairs, the security apparatus and specialized agencies of the PZPR. ~e article discusses the work of the Passport Office of the Ministry of Internal Affairs, as an institution supporting centers of power system operations. Presented source material relates to the observation of behavior West “religious tourists” coming to Polish in the mid-70s of the last century. Conclusions formulated by the Passport Office led to increased surveillance Polish religious organizations and individuals representing them if there were any signs of their interaction with the citizens of Germany. ~ey also led to a negative perception of the People’s Republic of total foreign makers of religious organizations. In these circumstances, lasting ended a period of nearly 20 years of government policy to support the expansion of Polish actors confessional contacts with their foreign partners.
    Źródło:
    Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2014, 3; 147-158
    2084-848X
    Pojawia się w:
    Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzyka wyrazem duchowości – kilka refleksji na temat korelacji słowa i muzyki w Bachowskim chorale bożonarodzeniowym Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich BWV 732
    Music as a manifestation of spirituality – a few reflections on the correlation between a word and music in Bach’s Christmas chorale Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich BWV 732
    Autorzy:
    Presseisen, Filip
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2232932.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Bach
    chorale
    Gregorian chorale
    protestant chorale
    song
    evangelical song
    Lutheran song
    prosody
    rendition
    word
    singing
    translation
    chorał
    chorał gregoriański
    chorał protestancki
    pieśń
    pieśń ewangelicka
    pieśń luterańska
    prozodia
    przekład
    słowo
    śpiew
    tłumaczenie
    Opis:
    Praca jest próbą odnalezienia szczegółowych zależności słowno-muzycznych w Bachowskim chorale organowym Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich BWV 732. Punkt wyjścia stanowi cytat Bacha pochodzący z jego egzemplarza Biblii, traktujący o muzyce określonej jako „nabożna”. Ponieważ analizowany utwór jest opracowaniem luterańskiej pieśni opartej na melodii introitu Puer natus est nobis, wersy pierwszej strofy skonfrontowano z gregoriańską antyfoną. Efektem jest znalezienie chiazmu, widocznego w połączeniu Bachowskiego opracowania trzeciego i czwartego wersu. Przyjęta metoda analizy wzajemnych powiązań słowno‑muzycznych pozwala w dalszej części pracy zaobserwować zdumiewającą kompatybilność użytych środków kompozytorskich z poszczególnymi słowami i sylabami, wskazując jednocześnie na wysoki stopień trudności przekładu na inne języki.
    This paper is an attempt to find the specific word‑and‑music interrelations in Bach’s organ chorale Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich BWV 732. The starting point is the quotation by the composer originated from his Bible in which he described the music as “pious.” Since the examined piece is an arrangement of the Lutheran song based on the melody of the introit Puer natus est nobis, the verses of the first stanza have been confronted with a Gregorian antiphon. In effect, a chiasm has been found, noticeable in the combination with Bach’s arrangement of the third and fourth verses. The applied method of analyzing the mutual interrelations between words and music allows to observe in further parts of the paper the astounding compatibility of compositional techniques with particular words and syllables to demonstrate at the same time a high degree of difficulty in translating lyrics into other languages.
    Źródło:
    Pro Musica Sacra; 2020, 18; 47-64
    2083-4039
    Pojawia się w:
    Pro Musica Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi o organizacji Kościoła luterańskiego w Prusach Wschodnich w latach osiemdziesiątych XVIII wieku
    Remarks on the Organization of the Lutheran Church in East Prussia in the Eighties of the 18th Century
    Autorzy:
    Nowicki, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1955010.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Prusy Wschodnie
    Prusy Książęce
    Kościół luterański
    luteranie
    organizacja terytorialna
    patronat
    liczba duchownych
    Ludwik Ernest Borowski
    wiek XVIII
    East Prussia
    Prince's Prussia
    Lutheran Church
    Lutherans
    territorial organization
    patronage
    number of pastors
    18th century
    Opis:
    The article presented above is concerned with a few aspects of the work of the Lutheran Church in East Prussia. It is first of all based on Ludwik Ernest Borowski's work Neue Preußische Kirchenregistratur, die neuern Verordnungen und Einrichtungen Kirchen- und Schulsachen im Königreiche Preußen enthaltend. Nebst einigen zur kirchengeschichte Preußen gehörigen Aufsätzen. The author also uses earlier sources, like the list of churches of 1720 included in Walter Hubatsch's three-volume work concerned with history of the Lutheran Church in East Prussia and Daniel Arnoldts' presbyterology published in 1777. In the present article the problems are discussed of territorial organization of the Lutheran Church structures in East Prussia. These problems especially include the issue of the number of parish churches and succursal ones in particular Lutheran provinces and inspections, the proportions between the number of parishes and the number of succursals, their localization in towns and in the country. Other questions touched upon in the article are concerned with the kind of the right of patronage over the churches mentioned by Borowski and with the number of clergymen involved in pastoral work in those churches. The presented studies show that in East Prussia Borowski noted down 334 parishes and 62 succursals. The former ones constituted over 84% of all the Lutheran churches. The percentage of churches localized in towns was 18%. The Prussian king had patronage over nearly 2/3 of all the mentioned churches. The percentage of the churches of noblemen's collation was about 35, and towns' was 2.5. Two country parishes were under the patronage of the Grand Royal Hospital in Königsberg. In the studied period 412 clergymen worked in Lutheran churches in East Prussia. Taking into consideration both parish churches and succursals, there could be one pastor for each church, but on the average more of them worked in town parishes than in country ones.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2000, 48, 2; 91-111
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Listy Kolegium Kościelnego Wyznania Ewangelicko-Augsburskiego do architekta Chrystiana Piotra Aignera (1756-1841) w związku z nieznanym projektem kaplicy pogrzebowej na cmentarzu luterańskim w Warszawie oraz zestawienie wydatków związanych z budową tejże kaplicy
    Letters from the Church College of the Evangelical Augsburg Confession to the architect Chrystian Piotr Aigner regarding an unknown design of a funeral chapel in the Lutheran cemetery in Warsaw and a statement of expenses related to the construction of the chapel
    Autorzy:
    Skrodzka, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407967.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    architektura neoklasycystyczna
    luteranie
    zbór ewangelicko-augsburski
    cmentarz ewangelicko-augsburski
    kaplica Halpertów
    Adolf Schuch
    neoclassical architecture
    Lutherans
    Evangelical Church of the Augsburg Confession
    Evangelical Lutheran Cemetery of the Augsburg Confession
    Halpert family chapel
    Opis:
    W Archiwum Głównym Akt Dawnych znajdują się dokumenty dotyczące działalności Kolegium Kościelnego gminy ewangelicko-augsburskiej w Warszawie. Wśród nich ostatnio odnaleziono nieznane źródła, których edycja stanowi przedmiot niniejszej publikacji. Zawierają one informacje na temat zamówienia przez gminę u Chrystiana Piotra Aignera projektu kaplicy pogrzebowej na cmentarzu luterańskim w Warszawie. Dokumenty te stanowią dwa listy skierowane do Aignera, oraz kosztorys. Z dokumentów wiadomo, że do kosztorysu dołączony był pierwotnie także projekt kaplicy, który obecnie zaginął. Zamieszczone w dokumentach informacje stanowią istotny wkład w pełniejsze rozpoznanie dorobku polskiego architekta. 
    The Central Archives of Historical Records contains documents relating to the activities of the Church College of the Lutheran Community in Warsaw. Among them, unknown sources have recently been found whose editing is the subject of this publication. They contain information on the commune's commissioning of a design for a funeral chapel from Ch.P. Aigner. The documents are two letters addressed to him, and a cost estimate. It is known from the documents that the cost estimate was also originally attached to the design of the chapel, but has now been lost. The information contained in the documents is an important contribution to a more complete recognition of the architect's work.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 1, 30; 171-183
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania w zakresie teologii systematycznej w Wydziale Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego
    Research in the Field of the Systematic Theology at the Protestant Faculty of the Warsaw University
    Autorzy:
    Hintz, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494362.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    teologia systematyczna
    Uniwersytet Warszawski
    Kościół luterański w Polsce
    Karol Serini
    Rudolf Kesselring
    Wiktor Niemczyk
    Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie
    Systematic Theology
    the Warsaw University
    Lutheran Church in Poland
    the Christian Theological Academy in Warsaw
    Opis:
    Artykuł ukazuje rozwój polskiej, ewangelickiej myśli teologicznej w zakresie teologii systematycznej. Wraz z powstaniem wydziału teologii ewangelickiej w Uniwersytecie Warszawskim w roku 1921, rozpoczęła funkcjonowanie katedra teologii systematycznej, której pierwszym profesorem został ks. Karol Serini (1875-1931). Serini nie tylko nawiązał dialog z najnowszymi nurtami myśli protestanckiej w Europie, prezentując je w licznych publikacjach, ale stał się także uznanym specjalistą w zakresie myśli wolnomularskiej. Jego przedwczesna śmierć spowodowała konieczność rychłego obsadzenia katedry nową osobą, wybór władz wydziału padł na ks. Rudolfa Kesselringa (1884-1961), dotychczasowego proboszcza we Lwowie, który znany był ze swoich ekumenicznych wizji i projektów zjednoczeniowych. Wybuch II Wojny Światowej i okupacja przerwały prace wydziału, tak jak całego uniwersytetu. Po zakończeniu działań wojennych odrodził się wydział teologii ewangelickiej, ale władze komunistyczne nie pozwoliły Kesserlingowi kontynuowania badań i dydaktyki. Kierownictwo katedry, w zastępstwie powierzono specjaliście w zakresie religionistyki, ks. Wiktorowi Niemczykowi. W roku 1954 władze komunistyczne rugując nauczanie teologii z przestrzeni Uniwersytetu, powołały do życia autonomiczną uczelnię Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie, która kontynuowała prace wydziału, w tym badania w zakresie teologii systematycznej.
    The aspects of systematic theology belonged to the most infl uential subjects from the very first of the protestant theological teaching at a university level in Poland. Th e Faculty of Protestant Theology at the University of Warsaw was founded in 1921, more than 100 years aft er the University itself had been established. Th e fi rst professor of systematic theology at the Faculty was Karol Serini (1875-1931), who was familiar not only with the latest, at those times, movement inside the protestant theology – dialectic school of Karl Barth, but also was a member of the Polish Freemasonry. He died untimely at the age of 56. His successor at the chair was Rudolf Kesselring (1884-1961), former pastor in Lvov. His position was also open-minded and represented a very ecumenical profi le. One of the most important postulates of Kesselring was the unity of the Polish protestant churches. During World War II, the Faculty of Th eology, as well as the whole Warsaw University, was closed by German invaders. Aft er the end of the War activities of the Faculty of Protestant Th eology were revived. Unfortunately, the chair held by Wiktor Niemczyk no longer had the importance it enjoyed in the prewar times. In 1954 the communist government established a small academy (higher school at university level), partly dependent on the authorities of that time, named Christian Academy of Th eology in Warsaw.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2017, 03; 405-423
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Document „From Conflict to Communion”. Some Historical Approaches
    Dokument „Od konfliktu do komunii”. Uwagi natury historycznej
    Autorzy:
    Perzyński, Andrzej Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/425320.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
    Tematy:
    ekumenizm
    dialog luterańsko-katolicki
    Luter
    papież
    Wspólna Deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu
    Od konfliktu do komunii
    Ecumenism
    Lutheran-Catholic Dialogue
    Luther
    pope
    Joint Declaration on the Doctrine of Justification
    From Conflict to communion
    Opis:
    Artykuł omawia historyczne aspekty powstania luterańsko-katolickiego dokumentu z roku 2013: Od konfliktu do komunii. Autor wskazuje wpierw na elementy wzajemnego odkrywania jedności przez luteran i rzymskich katolików, które po raz pierwszy miały miejsce w latach 50. XX wieku. Następnie ukazany zostaje kontekst historyczny modlitwy ekumenicznej, która miała miejsce w luterańskiej katedrze w Lund 31. października 2016. Brali w niej udział papież Franciszek oraz prezydent Światowej Federacji Luterańskiej bp Younan. Ważnym wydarzeniem na tej drodze była 3. Światowa Konferencja Komisji Faith and Order, która obradowała w Lund. Teologowie różnych tradycji, w tym Georges Florovsky, Albert C. Outler, Edmund Schlink, Michael Ramsey, and D. T. Niles stworzyli tam dokument zatytułowany “Word to the Churches”, znany jako Pryncypia z Lund. Następnie zostaje w artykule przywołana postać kardynała Johannesa Willebrandsa, drugiego przewodniczącego Papieskiej Rady do spraw Popie-rania Jedności Chrześcijan. Kamieniem milowym we wzajemnych relacjach luterańsko-katolickich jest jednak Wspólna Deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu, przyjęta w Augsburgu w roku 1999. Dokument Od konfliktu do komuniiz roku 2013 jest podsumowaniem wspólnej ekumenicznej drogi luteran i rzymskich katolików. Obydwa dokumenty podkreślają zadanie, jakim jest składanie wspólnego świadectwa o Jezusie Chrystusie jako Zbawicielu świata.
    In the year 2013 the International Lutheran-Roman Catholic Com-mission on Unity has produced its report, titled “From Conflict to Communion: Lutheran-Catholic Common Commemoration of the Refor-mation in 2017”. This is the first centenary commemoration of the Reformation marked by a real desire of the Catholics and Protestants as well to come together for its observance. The article describes the way to this very important common testimony.A very important sign of the Catholics’ recognition of Luther’s faith was the word of the second President of the Pontifical Council for Promoting Christian Unity, Cardinal Johannes Willebrands, in his keynote address at the 5th Assembly of the Lutheran World Federation at Evian-les-Bains. The culmination of the relationship was that Catholics and Lutherans gathered in Lund on 31th October 2016 to mark commemoration of the Reformation. The milestone on the way to this celebration was the Joint Declaration on the Doctrine of Justification signed in Augsburg 1999. The document From Conflict to Communion concludes the common way of Lutherans and Catholics in the last 50 years.
    Źródło:
    Gdański Rocznik Ewangelicki; 2017, 11; 128-136
    1898-1127
    Pojawia się w:
    Gdański Rocznik Ewangelicki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Evangelical Lutheran Church in Change. Perspectives from Finland according to Recent Debate
    Autorzy:
    Kuivala, Petra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143837.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Ewangelicki Kościół Luterański w Finlandii
    członkostwo (w Kościele)
    duchowość
    aktywność religijna
    sekularyzacja
    aktualne spory i debaty
    przyszły rozwój
    The Evangelical Lutheran Church of Finland
    membership
    spirituality
    religious activity
    secularism
    recent controversies and debate
    future development
    Opis:
    [Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish] Przemiany w Ewangelickim Kościele Luterańskim w Finlandii w świetle aktualnych debat Petra Kuivala, studentka teologii na Uniwersytecie w Helsinkach, nakreśla kilka charakterystycznych rysów Kościoła luterańskiego w Finlandii. Jak sama zaznacza, w tekście znajduje się więcej pytań niż odpowiedzi wobec współczesnych wyzwań Kościoła, którego jest aktywnym członkiem. Całość została podzielona na trzy zasadnicze części. Pierwsza dotyczy analizy bieżącej sytuacji w oparciu o dane statystyczne, druga jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytania, które stawia współczesność, trzecia – zakończeniem. W cel pracy wpisuje się również badanie wiarygodności Kościoła. Pierwszy rozdział (Przynależność kościelna i duchowość Finów w świetle badań statystycznych) stanowi próbę charakterystyki fińskiego sposobu przeżywania wiary. Według statystyk obecnie 78,2% ludności Finlandii należy do Kościoła luterańskiego, co daje 4.2 mln wyznawców. W 2010 r. jednak ponad 83000 wiernych opuściło Kościół, o połowę więcej niż w roku 2009. Z drugiej strony w 2010 do Kościoła wstąpiło ok. 13000 osób, co nie jest perspektywą pocieszającą. Z 77% Finów, deklarujących się jako luteranie w 2009 r., tylko 45% utrzymuje, że aktualnie wierzy na sposób chrześcijański. Stąd łatwo dostrzec, że bycie luteraninem jest w Finlandii częścią tożsamości narodowej. Z drugiej podkreśla się tolerancję wobec innych wyznań. Główne Kościoły tam obecne to: Kościół katolicki, prawosławny, zielonoświątkowcy, Świadkowie Jehowy, małe grupy buddystów i hinduistów oraz szybko rosnąca wspólnota muzułmanów. Tylko 13% Finów nie należy do żadnej grupy religijnej. Przyczyny rezygnacji z aktywności w Kościele są dwie: inna wizja teologiczna Kościoła niż ta prezentowana przez oficjalne organy kościelne (biskupów i sobór) oraz postrzeganie Kościoła przez większość wyłącznie jako instytucji. Warto zauważyć, że tylko 4% ludzi określa siebie jako ateistów. Jeśli chodzi o religijność, to 61% osób twierdzi, że są religijni. To znaczy w ich mniemaniu, że odnajdują w sobie jakiś rodzaj duchowości chrześcijańskiej. 74% mówi, że wierzy w Boga, ale tylko 47% wierzy w to, co Kościół naucza o Bogu. Warto dodać, że 50% Finów wierzy w anioły, podczas gdy tylko 33% uznaje istnienie szatana jako osobowego zła. Następnie omówiona jest aktywność religijna w Finlandii. Tylko 14% osób raz w miesiącu uczestniczy w jakimś nabożeństwie, przy czym niekoniecznie jest to msza święta [oczywiście inaczej rozumiana niż w Kościele katolickim czy prawosławnym – przyp. red.]. Członków Kościoła można podzielić na trzy grupy. Pierwsza, mniejszościowa, to wierni aktywni, którzy poświęcają czas na działalność religijną, zwykle są to ludzie starsi, dorośli po wieku średnim oraz aktywna młodzież. Druga grupa to ci, którzy prawie wcale nie uczestniczą w nabożeństwach czy wydarzeniach religijnych. Należą do Kościoła ze względów tradycyjnych, tożsamości narodowej czy profitów materialnych (otrzymywanie pomocy od organizacji charytatywnych). Są w nim, ponieważ zawsze w nim byli. To jest również grupa, która najmocniej reaguje na debaty publiczne. Trzecia grupa, do której należy najwięcej członków Kościoła luterańskiego to ci, którzy utrzymują, że posiadają tożsamość chrześcijańską i system wierzeń, nawet jeśli aktualnie tego nie pokazują. Często określa się ich jako członkowie ogólni, Kościół stabilny, wierzący niepraktykujący. 47% Finów modli się przynajmniej raz w miesiącu. Powyższe dane zostały zinterpretowane jako przejaw duchowości prywatnej nastawionej raczej na indywidualne przeżywanie wiary niż wyrażanie jej publicznie. Wraz z młodszym pokoleniem w Kościele powstaje nowa kultura duchowości. Zawiera ona elementy pochodzące z kultur młodzieżowych, czyli muzyki rockowej lub metalowej w czasie liturgii, a nawet rytmy latynoamerykańskie. Dobrze ocenia się przygotowanie w ramach tzw. szkoły bierzmowania do przyjęcia Pierwszej Komunii. Na taki półroczny kurs zakończony tygodniowym obozem uczęszcza 91% 15-latków. Jako ilustracja powyższych danych może służyć powiedzenie, że Finowie oczekują od Kościoła trzech rzeczy: wody, ryżu i piasku. Są to symbole trzech najważniejszych momentów w życiu: urodzin, małżeństwa oraz śmierci, których Finowie nie wyobrażają sobie bez religijnych ceremonii mocno wrośniętych w ich kulturę. Generalnie Kościół w niewielkim stopniu oddziałuje na życie codzienne swoich członków, chociaż w chwilach ważnych jest obecny. Ponadto ludzie doceniają zaangażowanie społeczne Kościoła. W opinii publicznej na temat Kościoła przeważa jednak głos krytyki jego instytucjonalności, hermetyczności języka oraz rozmijania się podejmowanych tematów z życiem codziennym. Druga część artykułu (Współczesne kontrowersje w fińskim Kościele luterańskim) dotyczy aktualnych wyzwań i trudności. Pierwszą z nich jest ordynacja kobiet, możliwa od roku 1986. Następnie problem stanowi brak jedności w reprezentowaniu Kościoła na zewnątrz. Na jego czele stoi 10 biskupów, z których wszyscy są sobie równi. Z racji różnicy zdań między nimi co do spornych kwestii, obraz Kościoła, zwłaszcza przedstawiany w mediach, różni się w zależności od tego, który z biskupów się wypowiada. Nie ma jasnego autorytatywnego przedstawiania rozwiązań w debacie o Kościele, skutkiem czego wydaje się on pękać od środka. Kolejną kwestią sporną jest sposób czytania i interpretowania Biblii. Katechizm Ewangelików Luterańskich zaleca czytać Pismo Święte w kluczu historii zbawienia, jednak nie podaje już, na ile ściśle należy to czynić. W związku z tym różne wspólnoty różnie interpretują słowo Boże. Ciekawym zagadnieniem jest różnorodność ruchów wewnątrz tego Kościoła. Odnajdujemy w nim pięć mniejszościowych ruchów, z których każdy ma swoje teologiczne i moralne akcenty. W działalności ruchów można zauważyć wiele pozytywów, m.in. praktykowanie wiary w bardziej intensywny sposób oraz gromadzenie podczas letnich festiwali więcej niż 100000 ludzi na modlitwie. Z drugiej strony stosunek ruchów do Kościoła macierzystego jest często zachwiany, co naświetlają media. Najbardziej znany to ruch ewangeliczny. Podkreśla się w nim radość z wiary, wolność od grzechu i smutku oraz dziękczynienie za codzienne życie. Odrzuca się święcenia kobiet. Msze organizowane przez ten ruch są celebrowane wyłącznie przez mężczyzn. Innym przykładem jest Fundacja Luterańska, grupa która również nie święci kobiet oraz uznaje jedynie literalną interpretację listów św. Pawła. Warto dodać, że jeśli chodzi o księży-kobiety, to stanowią one 38% ogółu duchownych, liczących 2300 osób. Ważną kwestią dyskutowaną powszechnie jest stosunek Kościoła do homoseksualizmu. O randze tego problemu może świadczyć fakt, iż po publicznej debacie z października 2010r. na ten temat w ciągu trzech miesięcy odeszło z Kościoła 80000 osób. Przyczynę upatruje się w unikaniu tego problemu przez Kościół zbyt długo. W sprawie małżeństw homoseksualnych na razie Kościół luterański wypowiada się negatywnie, choć dopuszcza asystencję i modlitwę księdza przy takim akcie. To rodzi kolejne napięcia między poszczególnymi frakcjami w Kościele, gdzie liberałowie chcą iść dalej aż do pełnej zgody, a konserwatyści chcą utrzymać status quo. W związku z tym zostaje postawione pytanie o stopień zgody, do jakiego można się jeszcze posunąć w ramach tolerancji. Tolerancja była zawsze siłą Kościoła w Finlandii, który jawił się jako różnoraki w praktyce i wierze. Jednak gdzie znajdują się ramy, poza którymi nie można już będzie mówić o jedności? Artykuł wieńczy stwierdzenie o daleko posuniętej segmentaryzacji Kościoła luterańskiego w Finlandii. Co więcej, pomimo znacznego wpływu, jaki posiada Kościół na życie społeczne i kulturalne, trzeba szybko nakreślić linie rozwoju i podjąć decyzje w oficjalnej polityce, które muszą być respektowane. Pocieszającym może być fakt, iż ludzie wciąż pukają do drzwi Kościoła i dlatego tak długo, jak będą wierni, tak długo Kościół ma zadanie do wypełnienia.
    Źródło:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii; 2011, 3; 99-115
    2080-8534
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Simon Lyra and the Lutheran liturgy in the second half-century of the Reformation in Breslau
    Simon Lyra i luterańska liturgia w drugim półwieczu reformacji we Wrocławiu
    Autorzy:
    Scott, Allen
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28013309.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    gimnazjum św. Elżbiety
    kościół św. Elżbiety we Wrocławiu
    rękopisy muzyczne
    repertuar nabożeństw luterańskich
    kolekcja Bohna
    St Elisabeth Gymnasium in Wrocław
    St Elisabeth church in Wrocław
    musical manuscripts
    repertoire of Lutheran services
    Bohn’s collection
    Opis:
    In 1593, Simon Lyra (1547-1601) was appointed cantor of the St. Elisabeth Church and Gymnasium in Breslau/Wrocław. In the same year, he drew up a list of prints and manuscripts that he considered appropriate for teaching and for use in Lutheran worship. In addition to this list, there are six music manuscripts dating from the 1580s and 1590s that either belonged to him or were collected under his direction. Taken together, Lyra’s repertoire list and the additional manuscripts contain well over a thousand items, including masses, motets, responsories, psalms, passions, vespers settings, and devotional songs. The music in the collections contain all of the items necessary for use in the liturgies performed in the St. Elisabeth Church and Gymnasium in the last quarter of the sixteenth century. This list provides valuable clues into the musical life of a well-established Lutheran church and school at the end of the sixteenth century. When studying collections of prints and manuscripts, I believe it is helpful to make a distinction between two types of use. Printed music represents possibilities. In other words, they are collections from which a cantor could make choices. In Lyra’s case, we can view his recommendations as general examples of what he considered liturgically and aesthetically appropriate for his time and position. On the other hand, manuscripts represent choices. The musical works in the six Bohn manuscripts associated with Lyra are the result of specific decisions to copy and place them in particular collections in a particular order. Therefore, they can provide clues as to what works were performed on which occasions. In other words, manuscripts provide a truer picture of a musical culture in a particular location. According to my analysis of Lyra’s recommendations, by the time he arrived at St. Elisabeth the liturgies, especially the mass, still followed Luther's Latin "Formula Missae" adopted in the 1520s. The music for the services consisted of Latin masses and motets by the most highly regarded, international composers of the first half of the sixteenth century. During his time as Signator and cantor, he updated the church and school choir repertory with music of his contemporaries, primarily composers from Central Europe. Three of these composers, Gregor Lange, Johann Knoefel, and Jacob Handl, may have been his friends and/or colleagues. In addition, some of the manuscripts collected under his direction provide evidence that the Breslau liturgies were beginning to change in the direction of the seventeenth-century Lutheran service in which the "Latin choir" gave way to more German-texted sacred music and greater congregational participation.
    W 1593 r. Simon Lyra (1547–1601) został kantorem kościoła i gimnazjum św. Elżbiety we Wrocławiu. W tym samym roku sporządził listę druków i rękopisów, które uznał za najodpowiedniejsze do nauczania i sprawowania luterańskich nabożeństw. Oprócz tej listy istnieje sześć rękopisów muzycznych z lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XVI w., albo do niego należących, albo skompilowanych pod jego nadzorem. W sumie na liście Lyry oraz w tych dodatkowych manuskryptach znalazło się ponad tysiąc utworów, w tym msze, motety, responsoria, psalmy, pasje, nieszpory i pieśni nabożne, które dostarczają cennych wskazówek na temat życia muzycznego w kościele i gimnazjum św. Elżbiety ostatniej ćwierci XVI w., będąc zarazem świadectwem muzyki społeczności luterańskich tych czasów. Autor uważa, że badając kolekcje druków i rękopisów należy rozróżnić dwa rodzaje ich użytkowania. Drukowane edycje muzyczne ukazują możliwości – są to bowiem zbiory, z których kantor czerpał repertuar dokonując określonych wyborów. W przypadku Lyry możemy zauważyć, jakie kolekcje uważał on za odpowiednie pod względem liturgicznym i estetycznym dla jego czasów i potrzeb wyznaczanych przez sprawowaną przez niego funkcję. Z drugiej strony manuskrypty reprezentują wybory. Pojawienie się określonych utworów muzycznych, w ustalonym porządku w sześciu rękopisach związanych z Lyrą (pochodzą one z kolekcji Bohna) jest świadectwem konkretnych decyzji repertuarowych. Mogą one dostarczyć wskazówek, jaka muzyka była wykonywana i przy jakiej okazji. Innymi słowy, manuskrypty dają dokładniejszy obraz kultury muzycznej danego ośrodka. Na podstawie analizy rozumianych w ten sposób zaleceń Simona Lyry można dojść do wniosku, że w czasie gdy objął on posadę przy kościele św. Elżbiety, liturgia, a zwłaszcza msza, wciąż stosowały się do łacińskiej formula missae Marcina Lutra, zaadoptowanej w latach dwudziestych XVI wieku. Muzyka do nabożeństw składała się z łacińskich mszy i motetów najwybitniejszych kompozytorów europejskich I poł. XVI wieku. Jako signator i kantor Simon Lyra zaktualizował repertuar wokalny w kościele i w szkole wprowadzając do niego muzykę kompozytorów swojej generacji, głównie z Europy Środkowej. Z trzema z nich – z Gregorem Lange, Johannem Knoefelem i Jacobem Handlem – mógł on pozostawać w osobistych kontaktach. Ponadto niektóre rękopisy spisane pod nadzorem Lyry dowodzą, że liturgia we Wrocławiu zaczęła przejmować cechy właściwe dla XVII w., kiedy to „chór łaciński” ustąpił miejsca muzyce sakralnej z tekstami niemieckimi, z większym udziałem śpiewu kongregacji.
    Źródło:
    Muzyka; 2020, 65, 1; 3-18
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lutheran service to the migrants. Global and Polish experiences
    Servizio luterano ai migranti. Esperienze polacche e globali
    Service luthérien aux migrants. Expériences en Pologne et au niveau mondial
    Autorzy:
    Sojka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1828268.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-29
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Lutheran World Federation
    migrants
    mission of the Church
    Evangelical Church of Augsburg Confession in Poland
    Federazione Luterana Mondiale
    migranti
    la missione della Chiesa
    la Chiesa evangelico-augusta in Polonia
    Fédération luthérienne mondiale
    mission de l’Église
    Église évangélique-Augsbourg en Pologne
    Opis:
    The article presents Lutheran engagement for migrants, using the examples of activities undertaken by the Evangelical Church of the Augsburg Confession in Poland, as well as by the Lutheran World Federation, which is the biggest global organisation of Lutheran Churches all over the world. In case of the Evangelical Church of the Augsburg Confession the text provides an overview of the initiatives undertaken since 2015 in service to the migrants on the parish and Church levels, as well as in cooperation with ecumenical partners (including the activities within the Polish Ecumenical Council and in cooperation with the Catholic Church). In case of the Lutheran World Federation, the first step was to present the theological justification for the Federation’s engagement in the work for migrants, and the next one — to outline the characteristics of the work of the Department for World Service (Federation’s humanitarian agency) in 2018.
    L’articolo presenta l’impegno luterano nei confronti dei migranti sull’esempio delle attività intraprese dalla Chiesa evangelico-augusta in Polonia, nonché dalla Federazione luterana mondiale, ovvero la più grande organizzazione mondiale di Chiese luterane nel mondo. Relativamente alla Chiesa evangelica di Augusta, nel presente testo si passa in rassegna le iniziative intraprese dal 2015 per servire i migranti a livello parrocchiale e ecclesiale, nonché in collaborazione con i partner ecumenici (anche all’interno del Consiglio ecumenico polacco e in cooperazione con la Chiesa cattolica). Nel caso della Federazione Luterana Mondiale, in una prima fase del discorso, è stata presentata la giustificazione teologica del coinvolgimento della Federazione nel lavoro a favore dei migranti, e nella successiva, si è delineato il lavoro del Dipartimento dei servizi mondiali (agenda umanitaria della Federazione) nel 2018.
    L’article présente l’engagement luthérien en faveur des migrants sur l’exemple des activités entreprises par l’Église évangélique d’Augsbourg en Pologne, ainsi que la Fédération luthérienne mondiale, c’est-à-dire la plus grande organisation mondiale d’Églises luthériennes dans le monde. Dans le cas de l’Église évangélique d’Augsbourg, le texte passe en revue les initiatives entreprises depuis 2015 pour aider les migrants au niveau paroissial et ecclésial, ainsi qu’en coopération avec des partenaires oecuméniques (y compris au sein du Conseil oecuménique polonais et de la coopération avec l’Église catholique). En ce qui concerne la Fédération luthérienne mondiale, dans un premier temps, le ette a présenté la justification théologique de l’engagement de la Fédération dans le travail en faveur des migrants, et dans un second temps, on a décrit le travail du Département des services mondiaux (agenda humanitaire de la Fédération) en 2018.
    Źródło:
    Ecumeny and Law; 2021, 9; 67-88
    2353-4877
    2391-4327
    Pojawia się w:
    Ecumeny and Law
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    PORTRETY ALBRECHTA PRUSKIEGO I KSIĘŻNEJ DOROTY NA OPRAWIE ZE ZBIORÓW BIBLIOTEKI KÓRNICKIEJ. Z BADAŃ NAD IKONOGRAFIĄ WŁADCÓW W RENESANSOWYM ZDOBNICTWIE INTROLIGATORSKIM
    Portraits of Albrecht of Prussia and duchess Dorothea on a binding kept at the Kórnik library. From research into the iconography of rulers in Renaissance book binding decorations
    Autorzy:
    Wagner, Arkadiusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/510198.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN
    Tematy:
    Prussian bookbinding in the 16th century
    16th century Konigsberg (Kaliningrad)
    Albrecht von Hohenzollern (1490–1568)
    Dorothea of Denmark (1504–1547)
    Jan Seklucjan (d 1578) – theologian, Lutheran pastor
    Wolff Artzt vel Artus
    Kaspar Angler
    Hans Krell
    Crispin Herrant
    Jacob Binck
    Opis:
    The collections of the Kórnik Library of the Polish Academy of Sciences include a set of printed textes by Jan Seklucjan with a handwritten dedication to Albrecht Frederick, Duke of Prussia (†1618). Their binding is decorated with plaquettes with portraits of Albrecht von BrandenburgAnsbach, Duke of Prussia (†1568) and his first wife Dorothea (†1547). The article analyses both compositions, providing the following conclusions: they were made in the Konigsberg circles of the so-called Formschneider between the end of the 1530s and the first half of the 1540s. Between the period in question and 1565, wooden plaquettes (blocks) with these portraits were kept by the Duke’s court bookbinder, Kaspar Angler. After his death they probably belonged to the workshop equipment of his pupil Wolff Artzt, although it is also possible that they were used by a local religious writer, bookseller and possibly also bookbinder – Jan Seklucjan. Both works are examples of adaptation in Konigsberg of a specific formula of Renaissance book binding decoration, being at the same time a bookplate, based on a rectangular portrait plaquette presented in the centre of the cover. Compositions of such works most often depended on the painted portraits – mainly from the workshop of Lucas Cranach the Elder. Both Konigsberg portraits, however, are marked by prolonged proportions, a landscape background, and the display of coats of arms at the bottom. This fact should be explained by the painting models that were probably related to paintings in Albrecht’s Konigsberg residence. It is impossible to decide definitely whether they were made by a painter employed at his court (e.g. Crispin Herrant), or imported. Nevertheless, they are an indirect testimony to the existence of a gallery of portraits in the Konigsberg Castle, which was created on a long-term basis and with passion by the Duke of Prussia.
    Źródło:
    Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2019, 36; 99-122
    0551-3790
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historyczny rozwój katolickiego obrazu Marcina Lutra
    The historical development of the Catholic image of Martin Luther
    Autorzy:
    Jaskóła, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040982.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Benedikt XVI.
    Lutherisch-Katholischer Dialog
    Johannes Paul II.
    Martin Luther
    Papst Franziskus
    Reformation
    ökumenische Bewegung
    Benedict XVI
    ecumenical movement
    John Paul II
    Lutheran-Catholic dialogue
    Pope Francis
    the Reformation
    Benedykt XVI
    dialog luterańsko-katolicki
    ruch ekumeniczny
    Jan Paweł II
    Marcin Luter
    papież Franciszek
    reformacja
    Opis:
    Katolicki obraz Marcina Lutra na przestrzeni wieków ewoluował od zdecydowanie negatywnego w czasie reformacji i w wiekach następnych, poprzez próby teologicznie i historycznie pogłębionych analiz inspirowanych ruchem ekumenicznym, aż po współczesną akceptację wielu jego teologicznych postulatów. Współczesne kierunki rzymskokatolickiego myślenia o Lutrze dobrze streszczają historycznie wyważone i dogmatycznie pogłębione opinie ostatnich papieży: Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka. Idąc za tekstami uzgodnień Komisji luterańsko-katolickiej na forum światowym, ekumenicznie otwarci papieże potrafią dostrzec w Marcinie Lutrze człowieka głęboko religijnego, świadka Ewangelii, którego myśl teologiczna nie utraciła swej aktualności i jest wyzwaniem dla współczesnego zsekularyzowanego świata.  
    The Catholic image of  Martin Luther in the course of the centuries evolved from the literally  negative one during the time of the Reformation and the centuries that followed, through the theological attempts and historically in-depth analyses inspired by the ecumenical movement up to contemporary acceptance of several theological postulates. Contemporary movements of Roman-Catholic thinking of Luther well summarize historically vulnerable and dogmatically deepened opinions of the recent popes: John Paul II, Benedict XVI and Francis. Following the agreement texts of the Lutheran-Catholic Commission at the world forum, ecumenically open popes can find out in Martin Luther a profoundly religious man, the witness of the Gospel whose theological thought is still relevant and a challenge for the presently secularized world.
    Das katholische Bild von Martin Luther veränderte sich von einem äußerst negativen in der Zeit der Reformation durch theologisch und historisch vertiefte Versuche von Analysen, angeregt durch die ökumenische Bewegung, bis zur heutigen Akzeptanz vieler seiner theologischen Forderungen. Die gegenwärtigen Tendenzen des römisch-katholischen Denkens über Luther werden am besten durch die historisch sowie dogmatisch fundierten Aussagen der letzten Päpste zusammengefast: Johannes Paul II., Benedikt XVI. und Franziskus. Im Geiste der Konvergenzen der Katholisch-Lutherischen Dialogkommission auf der Weltebene sehen diese ökumenisch aufgeschlossenen Päpste in Martin Luther einen tief religiösen Menschen und einen Zeugen des Evangeliums, dessen theologisches Denken nach wie vor aktuell bleibt und eine Herausforderung an die säkularisierte Welt von heute ist.
    Źródło:
    Studia Nauk Teologicznych PAN; 2018, 13; 46-60
    1896-3226
    2719-3101
    Pojawia się w:
    Studia Nauk Teologicznych PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowelizacja ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na podstawie art. 25 ust. 5 Konstytucji RP – wewnątrzkościelne prace studyjne w 2002 roku oraz aktualne propozycje jej zmian
    Amendment of the act on the relationship between State and the Lutheran Church on the basis of article 25(5) of the Constitution of the Republic of Poland: intra-church studies of 2002 and current amendment proposals
    Autorzy:
    Leszczyński, Paweł A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1912863.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    church-state relations (Poland)
    churches and religious associations
    freedom of religion
    law on religion
    religious freedom
    freedom of conscience and religion
    Constitution of the Republic of Poland
    Lutheran Church
    relations between the state and churches
    religious denominations
    kościoły i inne związki wyznaniowe
    prawo wyznaniowe
    relacje panstwo - kościół
    związek wyznaniowy
    Kościół luterański
    bilateralizm
    Konstytucja RP
    Opis:
    Od uchwalenia i wejścia w życie Konstytucji RP w 1997 r. nie została przeprowadzona nowelizacja ustawy z 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, przy zastosowaniu konstytucyjnej procedury art. 25 ust. 5. W artykule autor przedstawia najbardziej kompleksową jak dotąd, rządową inicjatywę z 2002 roku (firmowaną przez Departament Wyznań Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji) zmiany tej, ale także i innych ustaw wyznaniowych. Przedstawiona w opracowaniu koncepcja wzajemnych relacji między ustawą a umową, jest optymalną podstawą wyjściową do dalszych dyskusji doktrynalnych także dzisiaj. W artykule omówiono prace wewnętrznych gremiów Kościoła Luterańskiego nad tym przedłożeniem, referując najistotniejsze punkty „protokołu rozbieżności” w postrzeganiu koniecznej nowelizacji tej ustawy. To studium przypadku ukazuje dążenia jednego z najważniejszych historycznie wyznań mniejszościowych w Polsce do znalezienia optymalnej formuły regulacji swoich stosunków z Państwem na zasadzie stabilnej i całościowej konstrukcji. W tym kontekście przedstawiono zarys „konkurencyjnej” wobec rządowej – koncepcji umowy, o której stanowi art. 25 ust. 5 Konstytucji RP. Jej autorem był przewodniczący Komisji Prawniczej Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Wobec rozbieżności między kościołami zrzeszonymi w Polskiej Radzie Ekumenicznej (a zatem także Kościołem Luterańskim), a Departamentem Wyznań MSWiA, nie doszło ani w 2002 roku ani w latach późniejszych do oczekiwanych od dawna zmian ustawodawstwa wyznaniowego. W artykule przedstawiono też wnioski o zmianę ustawy kierowane przez Kościół do organów władzy publicznej w późniejszych latach. Niestety, nie były one podstawą do rozpoczęcia prac legislacyjnych. W drugiej części artykułu zawarte zostały propozycje Autora redakcyjnych i merytorycznych zmian ustawy „luterańskiej” wynikające z jej obowiązywania na przestrzeni lat 1994-2011. Artykuł odzwierciedla stan prawny na dzień 15 kwietnia 2011 r.
    Since the enactment and entry into force of the Constitution of the Republic of Poland in 1997, there have been no amendments made to the Act of 13 May 1994 on the relationship between State and the Lutheran Church in Poland, following the constitutional procedure prescribed under of Article 25(5). The article presents the hitherto most comprehensive government's initiative of 2002 (sponsored by the Department of Religious Denominations of the Ministry of Internal Affairs and Administration) aimed to alter this, but also other religious statutes. The concept of the relationship between the act and agreement laid out in this paper is the most advantageous basis for further doctrinal debate even today. The article discusses the work of internal bodies of the Lutheran Church on this initiative, and reports on the most vital points of the 'discrepancy report' in the perception of the mandatory amendments to the act. This case study shows the endeavours of one of the historically most important minority denominations in Poland to find the winning formula for regulating its relationships with the state rested on a stable and complete framework. In this context, the author outlines the 'competitive,' against the governmental one, concept of the agreement stipulated by Article 25(5) of the Constitution. Its author was the chairman of the Legal Committee of the Synod of the Lutheran Church in Poland. In view of the discrepancies between the churches associated in the Polish Ecumenical Council (also the Lutheran Church) and the ministerial Department of Denominations, neither in 2002 nor later were the long-awaited changes in religious legislation instituted. The article also ponders upon the amendment proposals submitted by the Lutheran Church to public authorities in the following years. Unfortunately, they did not translate into any legislative measures. In the second part of the article, the author shares editorial suggestions and substantive changes to the 'Lutheran act' based on its effective application over the years 1994-2011. The article reflects the legal status as at 15 April 2011.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 283-311
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-63 z 63

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies