Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Intuicja" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 75
Tytuł:
The Concept of Legal Motivation
Koncepcja motywacji prawnej
Autorzy:
Stanek, Julia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27324313.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
legal theory
legal motivation
intuition
emotions
representations
teoria prawa
motywacja prawna
intuicja
emocje
wyobrażenia
Opis:
Understanding the motivational effect of the law and its mechanism is crucial for examining the impact of law on individual’s behavior in society. In this paper a novel approach towards legal motivation is proposed. For this aim, the author first introduce the approach to motivation in psychology and law. In the following section the concept of legal motivation is outlined. The basic elements of the concept are analyzed, in particular representations and emotions. The proposed approach distinguishes between intuitive and positive legal motivation. Distinction of legal motivation is based on the possession or lack of representation of normative facts. The concept of legal motivation proposed in the this paper allows adopting a broader perspective on the motivational effect of law.
Zrozumienie motywacyjnego charakteru prawa i jego mechanizmu jest kluczowe dla poznania wpływu prawa na zachowanie jednostek w społeczeństwie. W niniejszym artykule zaproponowano nowatorskie podejście do motywacji prawnej. W tym celu w pierwszej kolejności przeanalizowano podejście do motywacji w ramach psychologii i prawa. W dalszej części przedstawiono zarys koncepcji motywacji prawnej oraz przeanalizowano jej podstawowe elementy: wyobrażenia oraz emocje. W proponowanym podejściu zostały wyróżnione motywacja prawna intuicyjna i pozytywna. Podstawą rozróżnienia motywacji prawnej na intuicyjną oraz pozytywną jest posiadanie lub brak wyobrażeń zasad normatywnych. Proponowana w artykule koncepcja motywacji prawnej pozwala przyjąć szerszą perspektywę na motywacyjne działanie prawa.
Źródło:
Studia Prawnicze: rozprawy i materiały; 2023, 33, 2; 9-33
1689-8052
2451-0807
Pojawia się w:
Studia Prawnicze: rozprawy i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interpretacja kantowskiego pojęcia intuicji intelektualnej w myśli Xaviera Tilliette’a
Xavier Tilliette’s Interpretation of the Concept of Intellectual Intuition by Immanuel Kant
Autorzy:
Smoleń, Anna Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762686.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
intuicja intelektualna
Immanuel Kant
Xavier Tilliette
idealizm niemiecki
współczesna filozofia francuska
intellectual intuition
german idealism
french philosophy
Opis:
Artykuł koncentruje się na kantowskim rozumieniu pojęcia intuicji intelektualnej i jego interpretacji przez współczesnego francuskiego filozofa Xaviera Tilliette’a. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie i zbadanie zasadności poszukiwania wiedzy intuicyjnej w twórczości królewieckiego myśliciela oraz ukazanie rozumienia tego pojęcia przez Tilliette’a. Na początku omówiono kontekst powstania i definicję samego pojęcia, która w świetle twórczości Immanuela Kanta wydaje się kontrowersyjna. Ponadto zaprezentowano interpretację Tilliette’a: jako znawca niemieckiego idealizmu i spadkobierca francuskiej tradycji filozoficznej krytycznie przygląda się kantowskiemu rozumieniu tego pojęcia, wskazując na jego wieloznaczność i nakreślając problem niekonsekwencji jego użycia. 
The paper focuses on the Kantian understanding of the concept of intellectual intuition and its interpretation by the contemporary French philosopher Xavier Tilliette. The aim of this paper is to present and examine the legitimacy of the search for intuitive knowledge in the work of the Kant, and to present Xavier Tilliette’s understanding of this problem. At the beginning of the article, the context of the creation was described and the concept itself was defined, which in the light of Immanuel Kant’s work appears to be controversial. Furthermore, Tilliette’s interpretation is presented: as a German idealism scholar and an heir to the French philosophical tradition, he takes a critical look at the Kantian understanding of the concept, pointing to its ambiguity and outlining the problem of inconsistency and accuracy. 
Źródło:
Logos i Ethos; 2022, 60, 2; 137-160
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ku tomistycznej teorii literatury
Toward a Thomist Literary Theory
Autorzy:
Sobiech, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/5957560.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
tomizm
teoria literatury
intuicja poetycka
metafizyka
jakości metafizyczne
Jacques Maritain
Stefan Sawicki
interpretacja
przyczyny
Thomism
literary theory
poetic intuition
metaphysics
metaphysical qualities
interpretation
causes
Opis:
The aim of the paper is to formulate a more or less coherent proposition of a literary theory philosophically based on Thomism. The first part of the essay contains a short characteristic of the general relations between literary theory and philosophy along with a justification of the sensibility of the goal chosen. The second part is a short presentation of the manner the question of literature and its interpretation has been hitherto treated among the Thomists. For the purpose of brevity, it is done in an “exemplary” fashion, by reference to the thought of the two outstanding French Thomists: Etienne Gilson and Jacques Maritain. The third part is devoted to what is most essential for the work, namely: to an at-tempt at presenting a relatively coherent Thomist literary theory, in which attempt the concept of poetic intuition, coined by Maritain, plays a significant role. The text finds its conclusion in several remarks about the general benefits that could be drawn from applying the philosophical thought inspired by the heritage of Thomas Aquinas in literary studies.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2022, 11; 245-260
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od nieomylności matematyki do niepewności praktyki. Sceptycyzm i jego przezwyciężenie w filozofii Blaise’a Pascala
From the infallibility of mathematics to uncertainty of practice: Skepticism and how it has been overcome in the philosophy of Blaise Pascal
Autorzy:
Detlaf, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15002521.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
certainty
intuition
B. Pascal
pragmatism
skepticism
intuicja
pewność
pragmatyzm
sceptycyzm
Opis:
Celem artykułu jest pokazanie, że filozofię Blaise’a Pascala można odczytać w taki sposób, że sceptycyzm zostaje w niej przezwyciężony nie za pomocą nadprzyrodzonej intuicji, ale za pomocą rozumowania o charakterze pragmatycznym. W tym celu zostają kolejno przedstawione: (1) metoda geometryczna jako najlepsza dostępna metoda uzasadniania twierdzeń, (2) cechy, które sprawiają, że ludzki rozum jest zawodny, (3) obrona przed sceptycyzmem wskazująca, że poza rozumem mamy jeszcze intuicyjne poznanie pierwszych zasad, (4) uwagi wskazujące, że takie poznanie nie może być źródłem pewności, (5) argumentacja, że powstałe sprzeczności nie są dla Pascala problematyczne, bo służą apologetycznemu celowi jego dzieła, a przedstawione argumenty sceptyczne nie uniemożliwiają racjonalnego działania.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2022, 1; 27-47
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Intuicja sakramentalna jako model intuicji tego, co niedostępne w fenomenologii liturgii Jean-Yves’a Lacoste’a
Autorzy:
Zgórecki, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2195106.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Jean-Yves Lacoste
Martin Heidegger
phenomenology of liturgy
intuition
sacrament
being
God
Absolute
fenomenologia liturgii
intuicja
sakrament
bycie
Bóg
Absolut
Opis:
Jean-Yves Lacoste jest mało jeszcze w Polsce znanym współczesnym francuskim myślicielem, który słynie z tego, że swoją refleksję prowadzi na granicy między filozofią a teologią. Intuicja sakramentalna jest przykładem tego, co on sam nazywa „teologicznym myśleniem”. Intuicja sakramentalnej obecności Boga staje się dla niego modelem intuicji niedostępnej jeszcze obecności Boga w świecie. Tego typu intuicja jest sposobem poznania właściwym wspomnianemu byciu na granicy filozofii i teologii, a zatem na granicy bycia-w-świecie i bycia-wobec-Boga. Badania nad tak rozumianą intuicją prowadzą do wielu ważnych pytań: Czy różnica między obecnością i nieobecnością oznacza to samo, co różnica między dostępnością i niedostępnością? Czym różni się to, co jeszcze nieobecne, i to, co już nieobecne, od tego, co nieobecne? Czy wszystkie są równie niedostępne? Czy obecność i nieobecność jest bardziej problemem miejsca czy czasu?
Jean-Yves Lacoste is a contemporary French thinker, famous for carrying out his reflection on the frontier between philosophy and theology. Sacramental intuition is a typical example of what he calls “theological thinking.” Intuition of sacramental presence of God becomes a model for intuition of His yet unattainable presence in the world. Intuition of that sort is a mode of cognition proper to the aforesaid being on the frontier of philosophy and theology, which is the line between being-in-the-world and being-towards-God. Examination of this intuition leads to many interesting questions. Is the difference between the presence and the absence the same as the one between the attainable and the unattainable? What is the difference between what is not yet present, what is already not present and what is not present? Is presence and absence rather a problem of place or time?
Źródło:
Logos i Ethos; 2021, 56, 1; 119-143
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Intuition and deduction in the process of explaining the correctness of proof in architectural diagrams
Intuicja i dedukcja w procesie wyjaśniania poprawności dowodu w diagramach architektonicznych
Autorzy:
Maryńczuk, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034260.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
architectural diagrams
intuition
deduction
philosophical concepts
knowledge
reasoning
architectural evidence
diagramy architektoniczne
intuicja
dedukcja
koncepcje filozoficzne
wiedza
rozumowanie
dowody architektoniczne
Opis:
Creating diagrams is an occasion for a sophisticated analysis of notions and exploring their meaning. It is also a form of direct contact with psychological phenomena and juxtaposing intuition and deduction as sources of cognition. Analysis of the development of philosophical stances can present the process of a departure from the classical view that holds that this argumentation can have a purely formal character (while the role of intuition is significantly reduced). The by-product shall be an explanation of often encountered simplifications associated with understanding both positions associated with their extreme versions: the intuitive relict or the version of formalism that produces an impression of being a sterile and even absurd argument. I argue in favour of the utility of both positions, as they can present interesting aspects of certain problems in architectural proofs at different stages of design, and used to distinguish different diagrams.
Tworzenie diagramów to okazja do wyrafinowanej analizy pojęć i swoistego wnikania w ich treść. To również bezpośredni kontakt ze zjawiskami o charakterze psychologicznymi i przeciwstawieniem intuicji i dedukcji, jako źródeł poznania. Analiza rozwoju stanowisk filozoficznych pozwoli na ukazanie procesu odchodzenia od poglądu klasycznego w myśl, którego w sposób intuicyjny ujmujemy poszczególne etapy rozumowania na rzecz poglądu zgodnie, z którym ta argumentacja może mieć charakter czysto formalny (zaś rola intuicji zostaje mocno zredukowana). Natomiast „produktem ubocznym” będzie wyjaśnienie, pewnych często spotykanych uproszczeń związanych ze zrozumieniem obu stanowisk utożsamianych ze skrajnymi ich wersjami. Intuicyjnego reliktu bądź wersją formalizmu sprawiającej wrażenie, że jest to stanowisko jałowe i wręcz absurdalne. Chcę podkreślić użyteczność obu stanowisk, gdyż pozwalają one na ukazanie ciekawych aspektów problemów w dowodach architektonicznych, na rożnych etapach projektowania i wyodrębnienie różnych diagramów.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2021, 45; 39-54
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Regulacyjna funkcja intuicji językowej w rozwijaniu podsystemu leksykalno-semantycznego: test wnioskowania znaczeń w limitowanym czasie
The regulatory function of linguistic intuition in the development of the lexical-semantic subsystem: Timed inference test
Autorzy:
Piegzik, Wioletta A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1921564.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
Tematy:
linguistic intuition
working memory
ference of word’s meaning
lexical-semantic subsystem
time pressure
pamięć robocza
intuicja językowa
domysł językowy
podsystem leksykalno-semantyczny
presja czasu
Opis:
The paper emphasizes the role of linguistic intuition in current L2 processing. Intuition, as a mental disposition operating in implicit systems, is in close correlation with working memory. It infers quick, almost immediate meaning of un unknown word which appears in a context. Linguistic intuition has a regulatory function, i.e. it allows to continue language activities and overcome linguistic deficits. In the second part, Timed inference test as a tool for developing and testing vocabulary is proposed as well as the results of the empirical study on intuitive behaviour in L2. The results of the study show that inference of word’s meaning under time constraint is lower that the results of inference without time pressure. The study involves a group of 102 students of French as a foreign language at B1 level.
Źródło:
Neofilolog; 2021, 56/2; 321-336
1429-2173
Pojawia się w:
Neofilolog
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Descartes (and Spinoza) on Intellectual Experience and Skepticism
Kartezjusz (i Spinoza) w kwestii intelektualnego doświadczenia i sceptycyzmu
Autorzy:
Carriero, John
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791056.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
niepowątpiewalność
świadomość
sceptycyzm
intuicja
epistemology
indubitability
consciousness
skepticism
intuition
Opis:
Epistemologia Kartezjusza jest zakorzeniona w jego głębokim zainteresowaniu i uznaniu dla tego, co można by nazwać intelektualnym doświadczeniem, lub dokładniej przejrzystym intelektualnym doświadczeniem (przejrzyste intelektualne doświadczenie jest moim terminem oznaczającym to, co Kartezjusz określał ujęciem jasnym i wyraźnym). To zainteresowanie intelektualnym doświadczeniem, jak mi się wydaje, podzielali inni racjonaliści, Spinoza i Leibniz. W części pierwszej artykułu staram się ulokować fenomen przejrzystego intelektualnego doświadczenia w ramach doktryny Kartezjusza i Spinozy. Usiłuję pokazać, że jeśli nie uwzględnimy w sposób właściwy charakteru tego doświadczenia, to ryzykujemy utratą wglądu w centralne motywy leżące u podstaw ich teorii poznania. W drugiej części artykułu rozważam intelektualne doświadczenia w kontekście sceptycznego wątpienia, w szczególności radyklanego wątpienia. Chociaż często przyjmuje się, że Kartezjusz i Spinoza zajmują opozycyjne stanowiska, gdy chodzi o kwestię radykalnego wątpienia, to ja sądzę, że ich stanowisko były bardziej do siebie podobne w tej sprawie niż się zwykle przyjmuje.
Descartes’s epistemology is rooted in his profound interest in and respect for what might be called intellectual experience, especially lucid intellectual experience. (Lucid intellectual experience is my term for what Descartes calls perceiving clearly and distinctly.) This interest, it seems to me, was shared by Descartes’s rationalist successors Spinoza and Leibniz. In the first part of this paper, I locate the phenomenon of lucid intellectual experience, focusing on Descartes and Spinoza. I try to show if we do not give enough attention to the character of such experience, we risk losing touch with a central motivation behind their respective epistemologies. In the second part of the paper, I consider intellectual experience in the context of skeptical doubt, particularly radical doubt. Although Descartes and Spinoza are often taken to be opposed here, I think they share more than is commonly appreciated.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 2; 21-42
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemic Functions of Intuition in Descartes
Epistemiczne funkcje intuicji u Kartezjusza
Autorzy:
Walczak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791066.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
intuicja
epistemiczne funkcje
poznanie
wiedza
intuition
epistemic functions
cognition
knowledge
Opis:
Przedmiotem artykułu jest pojęcie intuicji w filozofii Kartezjusza i jej epistemiczne funkcje. Kartezjusz wprowadza pojęcie intuicji w kontekście charakterystyki metody i procesu poznania oraz uprawiania nauki. Intuicja jest istotnym składnikiem tego procesu. Celem artykułu jest wykazanie, że główne epistemiczne funkcje intuicji w filozofii Kartezjusza są zróżnicowane. Jest ona niezbędna nie tylko w kontekście uzasadnienia (kartezjańska syntetyczna metoda dowodowa), ale przede wszystkim w kontekście odkrycia (kartezjańska analityczna metoda odkrycia). Odgrywa rolę nie tylko w fundowaniu cogito, lecz także na różnych etapach budowania systemu wiedzy. Intuicja pełni ważne funkcje w ujmowaniu prostych natur, tworzeniu pierwotnych pojęć, ujmowaniu złożonych natur, formułowaniu pierwotnych sądów (w tym pierwszych zasad), ujmowaniu relacji między nimi i przeprowadzaniu dedukcyjnych rozumowań (rola intuicji w dedukcji). Stąd intuicja jest fundamentem wszystkich podstawowych etapów tworzenia wiedzy. Stanowi czynny i ważny element czystego myślenia (a priori) w tworzeniu wiedzy ludzkiej i w nauce. Spełnia te funkcje dzięki specyficznym epistemicznym własnościom. W tekście argumentuję również, że intuicja nie jest autonomicznym i kompletnym typem poznania. Nie należy jej rozumieć jako twierdzenia intuicyjnego, ale raczej jako podstawę do uzasadniania tez (włącznie z cogito).
The topic of the paper is the notion of intuition in Descartes’ philosophy and its epistemic functions. Descartes introduces his notion of intuition in the context of a description of his method and process of knowing and doing science. Intuition is a significant component of this process. I intend to show that the main epistemic functions of intuition in Descartes’ philosophy are differentiated. Intuition is essential not only in the context of justification (the Cartesian synthetic method of proof) but also and especially in the context of discovery (the Cartesian analytic method of discovery). It plays not only a role in the foundation of the cogito but also on different stages of constructing the system of knowledge. Intuition has important functions in grasping simple natures, forming primary concepts, comprehending complex natures, forming primary propositions (including primary principles), and capturing relationships between them and building deductive reasoning (the role of intuition in deduction). Hence, intuition is the foundation for all primary stages of producing knowledge. It is active and important element of pure thinking (a priori) in human knowledge, and science. It fulfils these functions due to its specific epistemic properties. I also argue that intuition is not an autonomous and complete type of knowledge. Nor is it an intuitive thesis, but rather the basis of a justification for theses (including the cogito).
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 2; 43-61
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On Some Anthropological Foundations of Spirituality
Autorzy:
Jastrzębski, Andrzej Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044003.pdf
Data publikacji:
2020-06-26
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
duchowość
umysł
intuicja
egzystencja
dobroć
spirituality
mind
intuition
existence
goodness
Opis:
Taking into account today’s progression towards a more complete notion of spirituality, the development of its universal, anthropological foundations are of vital importance. These roots can be found in the classical metaphysical understanding of the human mind. From a practical point of view, spirituality expresses itself in the ways in which people think and behave. To better understand the anthropological underpinnings of spirituality, we first examine two distinct ways of discovering reality: intuition of being and intuition of good. Looking at these intuitions will then give us a better understanding of the issues pertaining to spirituality characterized by a self-transcending dynamism.
Biorąc pod uwagę dzisiejszy rozwój rozumienia pojęcia duchowości, niezwykle ważny staje się opracowanie uniwersalnych fundamentów antropologicznych dla duchowości. Można je znaleźć w klasycznym metafizycznym rozumieniu ludzkiego umysłu. Z praktycznego punktu widzenia duchowość wyraża się w sposobie myślenia i zachowania ludzi. Aby lepiej zrozumieć antropologiczne podstawy duchowości, zbadamy dwa sposoby odkrywania rzeczywistości: intuicję bytu i intuicję dobra. Analiza tych egzystencjalnych intuicji pozwoli nam lepiej zrozumieć problemy dotyczące duchowości z jej autotranscendentym dynamizmem.
Źródło:
Verbum Vitae; 2020, 37, 2; 381-390
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sapientia – Scientia – Metafisica. Uwagi na marginesie tekstu Stanisława Kamińskiego o mądrości
Autorzy:
Manikowski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2195335.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
metaphysic
wisdom
metaphysical intuition
Stanisław Kamiński
metafizyka
mądrość
intuicja metafizyczna
Opis:
Stanisław Kamiński, polski filozofii i metodolog metafizyki jest autorem bardzo interesującego i inspirującego tekstu o mądrości. W jego filozoficznej analizie odkrywamy bardzo ważne pytanie dotyczące nie tylko samej mądrości, lecz także samego naszego filozoficznego myślenia. Mądrość nie jest jedynie zbiorem jakichś informacji pozyskanych w wyniku ludzkiej działalności w świecie, nawet gdyby taka wiedza była w pewien sposób wspomagana przez naukę. Mądrość nie jest tylko zbiorem ludzkich doświadczeń, wynikających z długiego i owocnego życia człowieka. Mądrość jest wiedzą dogłębną o rzeczywistości, w jej aspekcie odkrywania ostatecznych przyczyn i celów. Mądrość jest wiedzą, wiedzą metafizyczną, najbardziej ugruntowaną, a zatem fundamentalną, ponieważ w niej osiąga się najbardziej zasadniczą podstawę istnienia, realnie istniejący byt, a nie tylko pojęcie bytu. Mądrość jest wiedzą teoretyczną, która jest ostateczną i najpełniejszą wiedzą o świecie, jego wiecznym i najgłębszym porządku. Mądrość praktyczna natomiast jest praktyczną, użyteczną i rozumną aplikacją mądrości teoretycznej, którą wykorzystujemy w praktyce naszego codziennego życia, podejmując działania wobec świata i drugiego człowieka. W tym miejscu można się odwołać do tytułu zbioru metodologicznych i metafilozoficznych studiów Stanisława Kamińskiego, z którego pochodzi omawiany tekst Nauka a filozofia i mądrość, a który to tytuł brzmi Jak filozofować?. „Tak, by osiągnąć mądrość” – odpowiedziałby na tytułowe pytanie Kamiński.
Stanisław Kamiński, polish philosopher and methodologist of metaphysics, is an author of very interesting and inspiring text on wisdom. In his philosophical analysis we discover very important question not only of wisdom itself but also on our philosophical thinking. Wisdom is not just a set of human knowledge that man accumulates over the years of his activity in the world, even if it was knowledge supported by his scientific activity. Wisdom is not only the ability to cope in the world resulting from accumulated experience, resulting even from a long life of man. Wisdom is an in-depth knowledge of reality in its aspect of ultimate causes and goals. Wisdom is knowledge, metaphysical knowledge, the most basic, because the most grounded, because it reaches the very fundamental basis of existence, the real being, not only a notion of being. Wisdom is theoretical knowledge, which is the final and exhaustive understanding of the world, its most basic, deepest and eternal order. Practical wisdom is then the skill of practical, efficient and intelligent application of theoretical wisdom, which we apply in practice, in acting and creating our attitude towards the world and other people. At this point, one can finally refer to the title of the collection of methodological and metaphilosophical works of Stanisław Kamiński, from which comes his fundamental work on wisdom – Science and philosophy, and wisdom – which reads: How to philosophize? “To achieve wisdom,” answers Stanisław Kamiński.
Źródło:
Logos i Ethos; 2020, 53, 1; 7-29
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Three Faces of the Cogito: Descartes (and Aristotle) on Knowledge of First Principles
Descartes (i Arystoteles) o poznaniu pierwszych zasad
Autorzy:
Miles, Murray
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791069.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
cogito
pierwsze zasady
intuicja
fundacjonalizm
Kartezjańskie koło
first principles
intuitive induction
foundationalism
Cartesian Circle
Opis:
W celu systematycznego wyjaśnienia zjawiska określanego niekiedy jako “intelektualne ujęcie pierwszych zasad” przedstawiam interpretację pierwszej zasady Kartezjusza na historycznym tle Analityk wtórych Arystotelesa. Najpierw wyróżniam trzy „oblicza” cogito: (1) proto-cogito („myślę”), (2) właściwe cogito („myślę, więc jestem”) i (3) cogito jako ogólną zasadę („cokolwiek myśli, jest”). Następnie przedstawiam szczegółową (opartą w pewnej mierze na przypuszczeniach) rekonstrukcję w jaki sposób umysł przechodzi z (1) za pośrednictwem (3) do (2) i z powrotem do (3). Dzięki tej rekonstrukcji, co zaskakujące, otrzymujemy niekolisty, pozalogiczny i ostatecznie wcale nie zagadkowy proces stopniowego uwyraźniania pierwszych zasad zawartych domyślenie w złożonej intuicji, przy czym zasady abstrakcyjne są uchwytywane w ich abstrakcyjnej uniwersalności. Proces ten wykazuje uderzające podobieństwo do intelektualnej indukcji („wydobywanie treści ogólnej z tego, co jednostkowe”), którą kontynuatorzy Arystotelesa odróżniali od czysto empirycznych form indukcji.
With the systematic aim of clarifying the phenomenon sometimes described as “the intellectual apprehension of first principles,” Descartes’ first principle par excellence is interpreted before the historical backcloth of Aristotle’s Posterior Analytics. To begin with, three “faces” of the cogito are distinguished: (1) the proto-cogito (“I think”), (2) the cogito proper (“I think, therefore I am”), and (3) the cogito principle (“Whatever thinks, is”). There follows a detailed (though inevitably somewhat conjectural) reconstruction of the transition of the mind from (1) via (3) to (2) and back again to (3). What emerges is, surprisingly, a non-circular, non-logical, and ultimately non-mysterious process by which first principles implicitly contained in a complex intuition are gradually rendered explicit (and, if abstract, grasped in their abstract universality). This process bears a striking family resemblance to that intuitive induction (“grasping the universal in the particular”) which Aristotle scholars have distinguished from empirical forms of induction.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 2; 63-86
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Typy umysłów
Autorzy:
Dobrołowicz, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/614959.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
intuition
logic
types of mind
intuitive
logical
intermediate
intuicja
logika
typy umysłu
intuicyjny
logiczny
pośredni
Opis:
The article presents typologies of minds which include logical and intuitive elements. The typologies of the following authors are presented: Henri Poincaré, Carl Gustav Jung, Stanisław M. Dobrowolski and Malcolm R. Westcott. In the proposals of the mentioned scholars, especially Westcott, the author of the article noticed and pointed out many positive aspects, but at the same time he showed the need to modify them. This mainly applies to the rooted tradition of treating intuition and logic as opposing and mutually exclusive processes, i.e. incompatible at the same time in the mind of a given person. From this theoretical stand, two pure types have been distinguished so far, as suggested by Poincaré, who distinguished logical and intuitive types. The other authors cited here proposed a greater number of types, usually four (Jung and Westcott), but they used more than one division criterion, hence next to logical and intuitive types were placed, for example, weak, guessing and other types. The author of this study proposed an integrative approach, where he distinguished five types of mind, namely: 1) extremely logical; 2) logical; 3) intermediate (balanced); 4) intuitive; 5) extremely intuitive. Here we can find a brief general description of these types, as well as examples of the minds of such historical figures as Socrates, Dmitri Mendeleev, Johann H. Pestalozzi, Ignaz Semmelweis, Adam Mickiewicz, as well as the fictional (literary) character – Sherlock Holmes.
W artykule zostały opisane typologie umysłów, w których uwzględnia się elementy logiczne i intuicyjne. Przybliżono typologie następujących autorów: Henriego Poincarégo, Carla Gustava Junga, Stanisława M. Dobrowolskiego i Malcolma R. Westcotta. W propozycjach tych uczonych, a szczególnie Westcotta, autor niniejszego artykułu dostrzegł i wypunktował wiele pozytywnych właściwości, a jednocześnie wykazał potrzebę ich modyfikacji. Dotyczy to głównie zakorzenionej tradycji traktowania intuicji i logiki jako procesów przeciwstawnych i wzajemnie wykluczających się, czyli nie do pogodzenia jednocześnie w umyśle danego człowieka. Z tego stanowiska teoretycznego dotychczas wyróżnia się dwa czyste typy, jak to zaproponował Poincaré, który wyróżnił typy logiczne i intuicyjne. Pozostali przywołani tu autorzy proponowali większą liczbę typów, z reguły cztery (Jung i Westcott), lecz stosowali niejedno kryterium podziału, stąd obok typów logicznych i intuicyjnych umieszczano typy np. słabe, zgadujące itd. Autor opracowania zaproponował podejście integracyjne, w którym wyróżnił pięć typów umysłu: 1) skrajnie logiczny; 2) logiczny; 3) pośredni (zrównoważony); 4) intuicyjny; 5) skrajnie intuicyjny. Zamieszczono zarówno krótką ogólną charakterystykę tych typów, jak i przykłady umysłów takich historycznych postaci, jak Sokrates, Dmitrij Mendelejew, Johann H. Pestalozzi, Ignaz Semmelweis, Adam Mickiewicz, a także postaci fikcyjnej (literackiej) – Sherlocka Holmesa.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia; 2020, 33, 2
0867-2040
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“There is an ‘Is’”: Intuition of being in the thought and writings of Gilbert Keith Chesterton (a Maritainian perspective)
„Jest jakieś ‘jest’”: Intuicja bytu w myśli i pisarstwie Gilberta Keitha Chestertona (perspektywa Maritainowska)
Autorzy:
Wąs, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488143.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Gilbert Keith Chesterton
Jacques Maritain
intuition of being
Thomism
habitus
ratio formalis sub qua
intuicja bytu
tomizm
Opis:
The aim of the paper is to demonstrate that Gilbert Keith Chesterton possessed the genuine intuition of being as defined by the French Thomist, Jacques Maritain, albeit almost without the proper metaphysical habitus. It opens with some explanations of the terms used, and with a short extrapolation of the theory of the intuition of being. Next it proceeds to proving the thesis assumed by the means of demonstrating that Chesterton exhibited the intuition of being as to three most important elements: its proper object (with the principle of identity included), the principle of sufficient reason and the principle of finality. Next it attempts to demonstrate that despite that understanding, he never spoke in a properly metaphysical manner, the fact that points to the lack of metaphysical habitus, and to establish certain consequences of this state of things. The text ends with a list of practical conclusions that could be drawn from an analysis such as this.
Celem artykułu jest wykazanie, że Gilbert Keith Chesterton miał prawdziwą intuicję bytu, taką jak zdefiniował ją tomista francuski, Jacques Maritain, niemniej niemalże bez towarzyszącego jej metafizycznego habitusu. Tekst rozpoczyna wyjaśnienie używanych pojęć i krótki wykład teorii intuicji bytu. Następnie następuje próba dowiedzenia przyjętej tezy na podstawie materiału dowodowego dotyczącego trzech zasadniczych skutków rzeczonej intuicji: jej właściwego przedmiotu (do którego „funkcjonalnie” należy włączyć także zasadę tożsamości), zasady racji dostatecznej i zasady celowości. Następnie dowodzi się, że choć Gilbert Keith Chesterton wykazywał wysoki poziom zrozumienia powyższych zagadnień, nigdy nie mówił o nich w sposób ściśle metafizyczny — co wskazuje dokładnie na brak odpowiedniej dyspozycji umysłowej — z jednoczesną próbą zarysowania skutków tego stanu rzeczy. Tekst wieńczy garść praktycznych konkluzji, jakie można z niniejszych rozważań wyprowadzić.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 2; 103-118
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Intuitive and Rational Cognition in the Theory and Practice of Management Sciences
Poznanie intuicyjne i rozumowe w teorii i praktyce nauk o zarządzaniu
Autorzy:
Nowak, Marcin
Ziomek, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956701.pdf
Data publikacji:
2019-05-06
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania
Tematy:
intuition
intuitive judgment
intuitive cognition
managerial decisions
epistemology of
management sciences
intuicja
sąd intuicyjny
poznanie intuicyjne
decyzje kierownicze
epistemologia nauk o zarządzaniu
Opis:
The aim of this study is to explain the role of rational and intuitive cognition in the theory and practice of management. The article presents a synthetic review of definitions and ways of interpreting the concept of intuition. Subsequently, a conceptual apparatus for rational judgments, intuitive judgments, and intuition as a special type of skills is proposed. On the basis of the four-stage model of the creative process and the model of System 1 and System 2, the role of intuition in the work of management theoretician is explained. Using the four-stage model of competence, the role of intuition in the process of making managerial decisions is explained. The study shows that intuition is a key skill in the theory and practice of management.
Celem niniejszego opracowania jest wyjaśnienie roli poznania rozumowego i intuicyjnego w teorii i praktyce zarządzania. W artykule przedstawiono syntetyczny przegląd definicji i sposobu interpretowania pojęcia intuicji. Następnie zaproponowano aparat pojęciowy dotyczący sądów rozumowych, sądów intuicyjnych oraz intuicji jako szczególnego typu umiejętności. W oparciu o czterofazowy model pracy twórczej oraz modele systemu 1 oraz systemu 2 wyjaśniono rolę intuicji w pracy teoretyka zarządzania. Posługując się czterofazowym modelem kompetencji, wyjaśniono rolę intuicji w procesie podejmowania decyzji kierowniczych. W opracowaniu wykazano, że intuicja stanowi kluczową umiejętność zarówno w teorii, jak i w praktyce zarządzania.
Źródło:
Problemy Zarządzania; 2019, 2/2019 (82); 142-154
1644-9584
Pojawia się w:
Problemy Zarządzania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 75

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies