Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "History and literature" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-48 z 48
    Tytuł:
    Cathérine Le Grand dans les écrits de Charles-Joseph de Ligne
    Catherine the Great in the writings of Charles-Joseph Lamoral, 7th Prince de Ligne
    Autorzy:
    Pychowska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1051545.pdf
    Data publikacji:
    2012-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    18th century
    History and literature
    Prince de Ligne
    Empress Catherine II
    Opis:
    Charles-Joseph de Ligne (1735-1814), a Wallon and European Prince, subject of the Austro-Hungary Empire, a heartbreaker of the French Europe, is considered the most famous representative of literary cosmopolitanism. War, love and writing were inseparable in his life. He took part in numerous military campaigns, serving both Austria and Russia, as a Russian colonel, a commander of the order of Maria Theresa, and an Austrian field marshal. He authored various texts related to war; he admired heroism of Charles II, Conde, the tactics of Frederick II, the strategies of Napoleon, Catherine II. The latter was immortalized in de Ligne’s various texts representing different literary genres. The Prince was clearly fascinated by the Empress, and he depicted her in a positive light as an educated person, both agreable and determined. Can we, however, talk about the documentary character of his work ? Instead, the Prince seems to be a documentalist-interpreter.
    Źródło:
    Studia Romanica Posnaniensia; 2012, 39, 1; 41-48
    0137-2475
    2084-4158
    Pojawia się w:
    Studia Romanica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy męskie kobiety i zniewieściali mężczyźni to wytwór kultury współczesnej? Ślady przenikania się ról płciowych w dramacie Barbara jeszcze Gasztołdowa żona Dominika Magnuszewskiego
    Are masculine women and effeminate men a product of contemporary culture? Traces of gender role interpenetration in Dominik Magnuszewski’s play Barbara jeszcze Gasztołdowa żona
    Autorzy:
    Lemański, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1068630.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-28
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Dominik Magnuszewski
    romantyzm
    kobieta w historii i literaturze
    androcentryczna nieświadomość
    Romanticism
    women in history and literature
    androcentric ignorance
    Opis:
    Celem artykułu jest pokazanie procesów społecznych i kulturowych, które utrwalają patriarchalny model społeczeństwa na podstawie dramatu Dominika Magnuszewskiego Barbara jeszcze Gasztołdowa żona. Wykorzystując badania z zakresu antropologii kulturowej, rozpatruję utwór w kontekście przedstawienia ról płciowych w sposób niezgodny z archetypowymi wzorami. Król Zygmunt reprezentuje typ zniewieściałej męskości, natomiast królową Bonę zestawiam z typem kobiecości zwanym virago, łączącym cechy uznawane za męskie z kobiecymi. Artykuł rozwija stan badań nad problemem dominacji patriarchatu w XIX wieku w Polsce, wykorzystując w tym celu terminologię zaczerpniętą z antropologii kulturowej (androcentryczna nieświadomość).
    The aim of the paper is to show the social and cultural processes that perpetuate the patriarchal model of society using the example of Dominik Magnuszewski’s play Barbara jeszcze Gasztołdowa żona. Using research in the field of cultural anthropology, I consider the work in the context of the representation of gender roles in a manner inconsistent with the archetypal patterns. King Sigismund represents the type of effeminate masculinity, while Queen Bona is referred here to the virago femininity type, combining traits considered as masculine and feminine. The paper develops research into the problem of the domination of patriarchy in 19th century Poland, using terminology taken from cultural anthropology (androcentric ignorance).
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2020, 26, 2; 157-170
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Węgierskie nocne rodaków rozmowy. Wokół antologii Gwiazda przewodnia. Węgierski październik 1956 w rodzimej poezji i prozie
    Hungarian night-time conversations between Poles. On the anthology Gwiazda przewodnia. Węgierski październik 1956 w rodzimej poezji i prozie
    Autorzy:
    Ratajczak, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041910.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Hungarian uprising 1956
    patriotism
    literature and history
    anticommunism
    Opis:
    Jerzy Snopek’s anthology Gwiazda przewodnia. Węgierski październik 1956 w rodzimej poezji i prozie  (Guiding star: Hungarian October 1956 in Polish poetry and prose) contains outstanding relations and reflections on the drammatic moment in history. The authors of works quoted in the collection were interested in, among other things, the combination of the personal and the collective, existential and historical, palpable and metaphysical.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2016, 29; 271-274
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Emilia Cyfrowicz (1835-1923) – siostra Maria Emilia od Aniołów. Szkic do portretu niepokalanki, nauczycielki i autorki podręczników
    Emilia Cyfrowicz (1835-1923) – Sister Maria Emilia of the Angels a Sketch Biography of the Sister, Teacher and Author of Textbooks
    Autorzy:
    Młynarczuk, Aldona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1956540.pdf
    Data publikacji:
    2019-07-29
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    historia Kościoła w Galicji
    dzieje niepokalanek
    szkolnictwo zakonne dla dziewcząt
    podręczniki historii i literatury ojczystej
    history of the Church in Galicia
    the history of the Sisters of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary
    convent education for girls
    textbooks on Polish history and literature
    Opis:
    Autorka artykułu prezentuje sylwetkę Emilii Cyfrowicz – niepokalanki, nauczycielki i autorki podręczników historii i języka polskiego, wykorzystywanych w galicyjskich szkołach na przełomie XIX i XX wieku. Wskazuje na związki niepokalanek ze zmartwychwstańcami, w szczególności o. Hieronima Kajsiewicza z założycielką zgromadzenia – Marceliną Darowską. Przybliża środowisko rodzinne Emilii, jej drogę do zakonu, początki życia konsekrowanego oraz relacje z Darowską w latach 1858-1878. Najwięcej uwagi poświęca edukacji dziewcząt w niepokalańskich szkołach, charakteryzując pracę dydaktyczną oraz twórczość historyczno-dydaktyczną E. Cyfrowicz. Artykuł został oparty na kilkudziesięciu listach pisanych przez założycielkę zgromadzenia do siostry Emilii, jej wspomnieniach oraz dostępnych opracowaniach. W Archiwum Głównym Sióstr Niepokalanek w Szymanowie zachowała się bogata korespondencja, która zasługuje na wnikliwą uwagę. Emilia Cyfrowicz była bowiem reprezentantką coraz liczniejszej grupy wykształconych zakonnic, przejawiających na przełomie XIX i XX w. ambicje twórcze w dziedzinie historii i narodowej literatury.
    The author of the article presents the figure of Emilia Cyfrowicz – a sister of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary, teacher and author of textbooks on Polish history and language used in Galician schools at the turn of the 19th and 20th centuries. The article points to the connections between the Sisters of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary and the Congregation of the Resurrection of Our Lord Jesus Christ, in particular the relation of Father Hieronim Kajsiewicz to the founder of the former congregation – Marcelina Darowska. It outlines Emilia’s family environment, her path to the convent, the beginnings of her consecrated life and relations with Darowska in the years 1858-1878. In particular, the article focuses on girls’ education in schools led by the congregation of sister, describing Emilia Cyfrowicz‘s teaching work and historical and didactic output. The article was based on several dozen letters written by the founder of the congregation to sister Emilia, her memories and available studies. The Main Archives of the Sisters of the Immaculate Conception in Szymanów has preserved rich correspondence, which deserves closer attention. Emilia Cyfrowicz was a representative of a growing group of educated nuns, who at the turn of the 19th and 20th centuries manifested creative ambitions in the field of history and national literature.
    Źródło:
    Studia Polonijne; 2017, 38; 21-36
    0137-5210
    Pojawia się w:
    Studia Polonijne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hüzün – melancholia turecka w Stambule Orhana Pamuka
    Hüzün – Turkish Melancholy in Orhan Pamuk’s Stambul
    Autorzy:
    Szalewska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1182415.pdf
    Data publikacji:
    2014-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    melancholic aesthetics
    a city in the literature
    the city and the history
    Pamuk’s essay writing
    literature and history
    Turkish literature
    estetyka melancholijna
    miasto w literaturze
    miasto i historia
    eseistyka Pamuka
    literatura i historia
    literatura turecka
    Opis:
    Prezentowany artykuł jest refleksją nad fabularyzowanym esejem Orhana Pamuka Stambuł. Wspomnienia i miasto, analizowanym w kontekście całokształtu twórczości tureckiego noblisty. Wszystkie powieści Pamuka konsekwentnie utrzymane są w nastroju nostalgii za przeszłością, poszukiwania tajemnicy, a ich równoważnym bohaterem jest przestrzeń Stambułu. W omawianym eseju sam autor definiuje melancholię, do której wciąż dyskursywnie powraca, jako hüzün – szczególny rodzaj smutku właściwy dla tureckiej kultury. Celem powyższego artykułu staje się więc próba opisu tego zjawiska z wykorzystaniem ujęcia komparatystycznego, refleksji nad doświadczaniem przeszłości we współczesnej kulturze historycznej, a także narzędzi geografii humanistycznej. Hüzün jawi się wówczas jako rodzaj melancholii miejsca, ale również szczególna forma pisma melancholijnego.
    The article is a reflection on the fictionalized essay Istanbul: Memories and the City by Orhan Pamuk, which is analyzed here in the context of the entire works of the Turkish Nobel Prize winner. All Pamuk’s novel are consistently maintained in the mood of nostalgia for the past, searching for the mystery, and their protagonist is the space of Istanbul. In this essay, the author defines the melancholy, to which he discursively continually returns, as hüzün as a special kind of sadness appropriate for the Turkish culture. The purpose of this article is therefore to describe this phenomenon using comparative recognition, reflection on the experience of the past in contemporary historical culture, and also tools of humanistic geography. Hüzün then appears as a kind of melancholy of a place, but also as a special form of melancholic writing.
    Źródło:
    Porównania; 2014, 15; 311-322
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kaaba versus ringtheater – the Holy Cross Church – Warsaw’s pogrom: two worlds and three tragedies in Modlitwa (1882) by Cyprian Norwid
    Autorzy:
    Burdziej, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/17907106.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-11
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Cyprian Norwid
    Romantic literature
    literature and history
    literary parable
    literary prayer
    Ringtheater
    Vienna
    pogrom
    Warsaw pogrom of Jews in 1881
    Islam in literature
    Kaaba in literature
    Muslim rosary in literature
    Opis:
    The article focuses on Modlitwa [Prayer], a short prose piece written by Cyprian Norwid towards the end of his life. The phrase “pod wrażeniem Teatru wiedeńskiego” [“under the impression of the Viennese theatre”] is read here as an indication that, despite the Arab setting, the plot and other elements of this piece draw on three tragic events directly preceding its composition in January 1882: the fire at the Ringtheater on 8 December 1881 and two events in Warsaw: the panic in the Holy Cross Church during Christmas Mass on 25 December, and the three-day-long pogrom of the Jewish community on 25–27 December. Uncovering these contexts, as suggested by Norwid, makes it possible to interpret Modlitwa as a parable which, by criticizing secularization, shows the way towards God and the fullness of prayer.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2020, 38 English Version; 157-170
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy „ nowe” jest nowe, czy też jest „poligonem orwellowskiej utopii”? Refleksje na temat ostatniej reformy edukacyjnej
    Is „new” new or is it a „training ground for the Orwellian utopia”? Reflections on the most recent educational reform
    Autorzy:
    Myrdzik, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/782955.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    nauczanie języka polskiego
    auto
    Polish language education, autonomy, structural and programmatic reform, history of literature
    autonomia
    reforma strukturalna
    reforma programowa
    historia literatury
    Opis:
    In the text: Is „new” new or is it a „training ground for the Orwellian utopia”? Reflections on the most recent educational reform I address the issue of the reform of Polish language education understood in the structural and programmatic sense. The leading concept around which I focus my reflection is autonomy understood in the light of the concept of Aharam Aviram – Autonomy-Oriented Education. Aviram refers to the category of autonomy not only in the process of upbringing, but also in education. Autonomy is a task and an endless process, requiring everyone to work on themselves as well as the appropriate organization of social relations. The significance and sense of the proposal to rebuild the Aviram educational system becomes apparent in the context of restoring the lost bond with reflection on spirituality and as a protest against the centralization of the state in this area. And in the context of changes taking place in Polish education aiming at centralism, it has a bitter resonance. In the text I also take up polemics with some of the assumptions of the reform of Polish language education
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia; 2019, 10, 285; 8-16
    2082-0909
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Und sollte jemand nach mir fragen, sag’, dass ich ihn herzlich grüsse!”
    Autorzy:
    Nehring, Gerd-Dieter
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677676.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Oda Buchholz
    Albanian and Balkan studies
    language history
    Albanian lexicography
    morpho-syntax and literature
    Opis:
    “And if anyone would ask for me, say I greet him cordially“The paper overviews as obituary the professional career and work of the known scientist in Albanian and Balkan studies Oda Buchholz (21.01.1940-02.01.2014). It focuses particularly on her publications in the Albanian-German lexicography and grammar drafting as well as on her activities as professor and her cooperation in Germany and abroad. The obit also draws attention to important translations by this scientist and friend of South Eastern Europe. „Jeśli ktokolwiek spyta o mnie, pozdrówcie go serdecznie”Tekst nekrologu przedstawia drogę naukową i dorobek wybitnej albanolożki i bałkanolożki Ody Buchholz (21.01.1940-2.01.2014). 
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2015, 15
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Głos nieobecny, głos konstruowany — w kręgu studiów o niepełnosprawności w polskiej literaturze dziecięcej i młodzieżowej (Alicja Fidowicz, Niepełnosprawność w polskiej literaturze XX i XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Kraków, 2020
    Absent voice, constructed voice. Disability studies in Polish children’s literature (Alicja Fidowicz, Niepełnosprawność w polskiej literaturze XX i XXI wieku dla dzieci i młodzieży, Kraków, 2020)
    Autorzy:
    Kuczaba-Flisak, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954068.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    disability studies
    hildren’s and young adult literature
    he cultural history of children’s literature
    construction of children’s literature
    Opis:
    The article reviews the book Disability in Polish Children’s and Young Adult Literature of the 20th and 21st Centuries by Alicja Fidowicz. The author of the review analyzes the book against the background of the changes in the humanistic reflection on disability studies in the context of social changes and the history of children’s and young adult literature.
    Źródło:
    Paidia i Literatura; 2021, 3; 1-10
    2719-4167
    Pojawia się w:
    Paidia i Literatura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Trzydzieści lat minęło, jak jeden dzień...” (O badaniach literatury popularnej w ostatnim trzydziestoleciu)
    “Thirty Years Have Passed as One Day…” (On Researching Popular Literature in Last Thirty Years)
    Autorzy:
    Martuszewska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/545485.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    popular literature
    history of literary studies
    change in attitude towards popular culture and literature
    „mixed” genres
    Opis:
    The article presents changes in attitude towards popular literature and culture in last thirty years, in which despised Cinderella became the almighty queen of the book market, and dichotomy in studying works of “high” and “low” culture gradually disappears, what may be seen also in the role of “mixed” genres. Analyzing methods of working on such works and reminding overviews of research on such works included in her book The Third One, the author critically emphasizes the impact of English-language researches on the present shape of Polish researches on popular phenomena. She also calls for taking up literature that lies between “high” and “low” culture.
    Źródło:
    Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne; 2017, 8; 11-26
    2353-4699
    Pojawia się w:
    Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Genethliakόn – a Religious and Humanistic Poem-Song in Commemoration of Life or Rhetorical Approbation of Poetry?
    Autorzy:
    Gaj, Beata Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440993.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    genethliakόn
    Greek and Roman occasional literature
    Silesian literature in Latin at the beginning of modernity
    history and theory of rhetoric
    Opis:
    The main idea of this article is to present the genre called genethliakón from its origins in Antiquity to the modern times. The paper contains an analysis of several works in ancient Greek and Latin, which shows how widespread this literary genre was at that that time. This analysis contradicts the views of some scholars who claim that genethliakón evolved only in the Renaissance and the Baroque period. The motifs of birthday works are repeatedly used through the centuries, and the most important one seems to connect the birth of poetry with the tutelary deity. Modern genethliakón refers to different traditions: the Christian and the Greek of the Hellenistic era.
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 1(5); 45-60
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Świat metafor owadzich w Dziennikach czasu wojny Zofii Nałkowskiej
    The World of Insect Metaphors in Zofia Nałkowska’s Dzienniki czasu wojny [Diaries of Wartime]
    Autorzy:
    Krupiński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1533605.pdf
    Data publikacji:
    2013-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Zofia Nałkowska’s Dzienniki czasu wojny
    literature and entomology
    history and nature
    war (atrocity) and sociobiology.
    Opis:
    The main aim of the article is an analysis of entomological motifs in the Nałkowska’s wartime diary. The surprising frequency of these motifs gives an opportunity for a more general discussion: the key context for an explanation of insect metaphors seems to be the tendency, common for modernist authors, to place the concept of humanity in a widely understood philosophy of nature. The rule would also apply for the war, or more generally, for mechanisms of human violence, which Nałkowska subjects in her diary to a peculiar darwinistic representation. Understanding the war as a “naturalistic fact” (Hanna Kirchner’s description) results in a gradual blurring of the differences between the violence of nature and the violence of history. The author of the article has identified a similar procedure in Czesław Miłosz’s work, which constitutes a specific counterpoint for Nałkowska’s wartime diary.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2013, 21; 123-146
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Brunon Schulz’s ‘Spring’: History and myth
    „Wiosna” Brunona Schulza: historia i mit
    Autorzy:
    Bill, Stanley
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087211.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 20th century
    literature, history and myth
    the Austro-Hungarian Empire
    Bruno Schulz (1892–1942)
    Joseph Roth (1894–1939)
    Bruno Schulz
    historia
    polityka
    imperium Habsburgów
    mit
    Joseph Roth
    Nauki Humanistyczne i Społeczne
    Opis:
    The most prevalent popular and critical images of Bruno Schulz present a Polish-Jewish writer and artist who turned away from politics and history in his creative work only to be devoured by the most violent political and historical forces in his life. This article attempts to reinsert Schulz’s writings into the social and political history of his day and age, focusing on an interpretation of his novella Spring (Wiosna). It argues that Schulz viewed the meaning and progression of history and politics in mythical terms. Accordingly, his stories contain ironic mythologizations of social, political and historical events. In Spring, Schulz captures, or rather constructs, the mythological essence of the disintegration of the Habsburg Empire, producing his own imaginative and contradictory commentary on the history of his native region during his own lifetime.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2020, 6; 619-633
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z Prus do Anglii. Saga rodziny J. R. R. Tolkiena (XIV-XIX wiek)
    From Prussia to England. J. R. R. Tolkien’s Family Saga (14th-19thc.)
    Autorzy:
    Derdziński, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/520038.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Ośrodek Badawczy Facta Ficta
    Tematy:
    John Ronald Reuel Tolkien
    Tolkien
    biography
    genealogic research
    genealogical and biographical information
    history
    English literature
    Opis:
    Professor Tolkien’s knowledge of his ancestry and the history of his family name was limited to the family legends. The article From Prussia to England. J. R. R. Tolkien’s Family Saga (14th-19thc.) describes Ryszard Derdziński’s ten-years-long research which confirmed that the Tolkien family came to England from Gdańsk in the eighteenth century and that their roots can be tracked down to mediaeval Prussia and the Harz Mountains. The presented findings of Derdziński are based on archival and genealogical research and field research. The author established that Tolkien’s family name comes from Old Prussian (Baltic) etymology and is most probably related to the history of von Markelingerode, a noble family which came to Prussia from the Harz Mountains. Derdziński describes the details of the life of Daniel Gottlieb Tolkien and John Benjamin Tolkien, two brothers from Gdańsk, from whom all English-speaking Tolkiens in the United Kingdom, the United States, Canada and Australia descent. Furthermore, the author of the article presents a detailed family tree, as well as reproductions of important documents that determine the particular phases of the history of the ancestors of J. R. R. Tolkien.
    Źródło:
    Creatio Fantastica; 2017, 2(57); 47-71
    2300-2514
    Pojawia się w:
    Creatio Fantastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wine and Myrrh as Medicaments or a Commentary on Some Aspects of Ancient and Byzantine Mediterranean Society
    Autorzy:
    Rzeźnicka, Zofia
    Kokoszko, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682316.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    history of medicine
    history of medical literature in antiquity and Byzantium
    ancient medicine
    Byzantine medicine
    history of wine
    wine in ancient and Byzantine medicine
    myrrh in ancient and Byzantine medicine
    hellebore in ancient and Byzantine medicine
    women in antiquity
    abortifacient wines
    abortifacient medicaments
    Dioscorides
    Sextius Niger
    Pliny the Elder
    Opis:
    The present study has resulted from a close reading of prescriptions for therapeutic wines inserted in book V of De materia medica by Pedanius Dioscorides, the eminent expert in materia medica of the 1st century A.D. The authors emphasise the role of wine varieties and selected flavourings (and especially of myrrh) in order to determine the social status of those to whom the formulas were addressed. This perspective gives the researchers ample opportunity for elaborating not only on the significance of wine in medical procedures but also for underscoring the importance of a number of aromatics in pharmacopoeia of antiquity and Byzantium. The analysis of seven selected formulas turns out to provide a fairly in-depth insight into Mediterranean society over a prolonged period of time, and leads the authors to draw the following conclusions. First, they suggest that medical doctors were social-inequality-conscious and that Dioscorides and his followers felt the obligation to treat both the poor and the rich. Second, they prove physicians’ expertise in materia medica, exemplifying how they were capable of adjusting market value of components used in their prescriptions to financial capacities of the patients. Third, the researchers circumstantiate the place of medical knowledge in ancient, and later on in Byzantine society. Last but not least, they demonstrate that medical treatises are an important source of knowledge, and therefore should be more often made use of by historians dealing with economic and social history of antiquity and Byzantium.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2019, 9; 615-655
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oświecenie w Chorwacji – zmiana paradygmatu? Od zubażającego monomitu do wyzwalającej polimityczności
    Autorzy:
    Boguska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677550.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Enlightenment
    Enlightenment – Dalmatia and Dubrovnik
    Croatia – 18th century
    Croatian history of literature – 20th century
    Opis:
    The Enlightenment in Croatia – the change of paradigm?: From impoverished monomyth to liberated polymyth The paper is an attempt at a synthetic presentation of the discourse that took place in twentieth-century literary studies on the idea of the Enlightenment in Croatia. The author recognizes the model of conservative and Catholic Enlightenment centered on the North of the country, which is constructed in these studies, as a variant that impoverishes the reality of the 18th century, and propounds (referring to the Otto Marquard’s idea about the necessity that all communities are rooted in many histories) to extend the reflection on the Enlightenment in Croatia also to its south Dalmatian and Dubrovnik variant. She proposes to study the Enlightenment in non-Western countries to a lesser extent through the prism of socio-political and economic determinants, and more by tracking mental history and cultural flows. Such a mental path allows redefining the Enlightenment in Croatia focusing on its cosmopolitanism and liberalization. Oświecenie w Chorwacji – zmiana paradygmatu? Od zubażającego monomitu do wyzwalającej polimityczności Artykuł jest próbą syntetycznej prezentacji dyskursu, jaki się toczył w dwudziestowiecznych opracowaniach historycznoliterackich nad ideą oświecenia w Chorwacji. Autorka uznaje skonstruowany na ich łamach model konserwatywnego i katolickiego oświecenia, którego centrum stanowiła Północ kraju, za wariant zubażający osiemnastowieczną rzeczywistość i postuluje (powołując się na marquardowską myśl o konieczności trwania społeczeństw w wielu historiach) rozszerzenie refleksji na temat oświecenia w Chorwacji o jego południowy, dalmatyńsko-dubrownicki wariant. Przedkłada również propozycję badania oświecenia w krajach niezachodnich w mniejszym stopniu przez pryzmat uwarunkowań społeczno-politycznych oraz gospodarczych, w większym zaś poprzez śledzenie historii mentalnej oraz przepływów kulturowych, co jej zdaniem pozwala na redefinicję oświecenia w Chorwacji w kierunku jego kosmopolityzacji i liberalizacji.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2017, 17
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Greek Culture and Language in the History of Central and Eastern Europe (Germany, Poland, Silesia). Woman in Greek Poetry Written by Silesians in the 17th Century
    Autorzy:
    Gaj, Beata Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440938.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    ancient Greek
    history of Central and Eastern Europe
    Silesian literature in Greek
    women’s history at the beginning of modernity
    Opis:
    The main idea of the paper is the rarely investigated holistic issue of the literary, historical and cultural influence of ancient Greece on the nations of Central and Eastern Europe from the beginnings of their statehood up until modern times. Special attention is paid to three crucial centuries: 15th, 16th and 17th when Greek was taught in Central Europe; works of this era created in this language by the Germans, the Polish and the Silesians have survived up to the present day as old prints in special collections of many libraries. However, so far not much attention has been paid to them, while some of these works, written especially in Silesia, constitute interesting examples of occasional literature, different from the more common literature found in that region of Europe, New-Latin literature. Special emphasis shall be put particularly on works by Ursinus Velius, who also willingly brought up women’s issues, using Greek language to create and pass on to posterity the ideal of Silesian woman having Venus’s beauty, the goddess of persuasion Peitho – Πείθω’s pro-nunciation, Calliope’s maturity, Themis’s mind and Minerva’s palms. The Silesian humanists published their works in Latin more often than in Polish and German, and it should be taken into consideration that the fluency and literary knowledge of Greek at that time in Europe was, using Polish historian Henryk Barycz's comparison, as prestigious as the study of nuclear physics was in the middle of the 20th century. The presented paper also addresses the historical contacts and re-lations between Greece and the aforementioned part of Europe in modern times, especially after World War II, when a number of Greek people settled in Poland, including Silesia.
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 2(2); 57-66
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Byzantine Incubation Literature between Religion and Medicine: Food as Medicament in the Collection of Healing Miracles Performed by Saints Cosmas and Damian (BHG 373B)
    Autorzy:
    Gollo, Giulia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31234045.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Byzantine incubation literature
    Miracles of Cosmas and Damian
    material culture
    food as medicament
    Byzantine history of food
    Opis:
    Byzantine incubation literature is the term used in research to denote early Byzantine collections of healing miracles (5th–7th century) in which the saint’s miraculous intervention is related to the incubation experience. Despite the centrality of the concepts of disease and healing in such literature, the relationship between medicine and Christian religion needs to be further explored. Based on the Egyptian collection of Miracles of Cosmas and Damian contained in manuscript Lond. Add. 37534 (BHG 373b) as a case study, this paper intends to: (1) present those miraculous accounts where food is treated as medicament, starting from a close reading of the relevant passages; (2) looking at the (Byzantine) medical knowledge integrated in these narratives.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2022, 12; 75-93
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Representation of the Croatian National Revival and Romanticism in Croatian Literary Historiography
    Autorzy:
    Coha, Suzana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30148689.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Croatian literary historiography
    periodisation of literature
    Croatian National Revival
    Romanticism
    ntrinsic and extrinsic approaches to literary history
    Opis:
    The paper presents poetically and politically conditioned changes in the interpretationof the literature of the Croatian National Revival period as “Romantic”.It indicates that these phenomena should necessarily be viewed in mutual (inter)action. It states that the Croatian National Revival, as a period that is most frequently demarcated by the years 1835 and 1848–49 in the so-called general historiography, is a necessary framework for the periodisation and understanding of the history of Croatian literature too. This framework does not exclude the necessity of including the concept of Romanticism in the study of Croatian literature of this period, which was strongly influenced by Romantic trends. And consequently it is a stage in a longer period of manifestation of Romantic features in Croatian culture and literature of the 19th century.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Slawistyczne; 2023, 25; 91-110
    2084-3011
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Slawistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nieobecna „książka białogłowskiego konceptu”. Kobiety, kanon i badania literatury dawnej
    Autorzy:
    Staniszewski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/636505.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Early Modern women’s literature, literacy of women in 17th century, canon and canon formation, methodology of literary history, teaching literary history, Anna Stanisławska
    Opis:
    The absent book “penned by one of the fairer sex”. Women, canon and the studies of early modern Polish literatureThe main goal of the paper is to focus on the image of the past suggested by the present state of the studies of early modern Polish literature and to propose a new and more inclusive approach to it. Using the debate on Western canon and its formation as well as the specific example of A Transaction, or an Account of the Entire Life as an Orphan, a memoir by a 17th century author, Anna Stanisławska, the author of the paper argues that what is believed now to be the canon of early modern Polish literature is rather a result of conscious decisions made by present scholars rather than an adequate representation of the past literature. The paper proposes answers to the following questions: What is lost from the image of the past as argued by the scholars when they fail to mention texts like the Transaction? How does the image of the cultural past change when one decides to acknowledge such texts? In Canon’s discourse. Fragments, the first part of the paper, the author relates briefly the debate on Western canon and its formation. He reminds that the different answers to the central question ‘what Western canon is and how it came to be’ translate to different sets of professional and political responsibilities associated with being a scholar. In Canons, syllabuses, reading material. What is ‘early modern Polish literature’?, which is the second part of the paper, the author tries to pinpoint texts which form the canon of early modern Polish literature. It consists of the texts that are actually taught at the faculties of Polish literature and are presented to their students as the early modern literature. The author analyses the curriculums of certain literary courses held in six Polish universities and finds ten recurring authors. He argues then that these authors, although respected, represent only one type of early modern Polish literature – written by the well-educated, Latin-speaking men. Consequently, the author proposes to broaden the perspective of literary studies by including in their focus such texts as the above mentioned Transaction. In Case study. Anna Stanisławska, women’s literacy and writing in the 17th century, the third part of the paper, he recapitulates briefly Stanisławska’s life and proceeds to show strong connection between Anna’s memoir and literary culture of her age (which can be seen in the way she employs topos humilitatis). He also points out that the appearance of such a text in the 17th century of all periods was no accident. During Stanisławska’s life, the number of schools dedicated solely to educating women in the Polish-Lithuanian Commonwealth was increasing. Although the literacy remained far below the level achieved in Western Europe, reading and writing became much more widespread among women. The author argues that leaving Stanisławska’s text out of the curriculum results also in failing to properly represent cultural shifts which came to pass in the 17th-century Poland. The author of the paper concludes that practicing literary history focused both on writers well-known as well as neglected like Stanisławska is a valid opportunity for a modern scholar. Not only does it enable them to create more complete narration about the past, but it also helps them grasp the consequences of the images of the past produced by their narration.
    Źródło:
    Terminus; 2014, 16, 2(31)
    2084-3844
    Pojawia się w:
    Terminus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kaaba versus Ringtheater – kościół świętego Krzyża – warszawski pogrom Żydów. Dwa światy i trzy tragedie w Modlitwie (1882) Cypriana Norwida
    Kaaba versus Ringtheater – the Holy Cross Church – Warsaw’s pogrom”: Two worlds and three tragedies in Modlitwa (1882) by Cyprian Norwid
    Autorzy:
    Burdziej, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117496.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-29
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Cyprian Norwid
    literatura romantyzmu
    literatura i historia
    parabola literacka
    modlitwa literacka
    Ringtheater w Wiedniu
    pożary teatrów
    pogrom Żydów
    warszawski pogrom Żydów 1881
    islam w literaturze
    Kaaba w literaturze
    różaniec muzułmański w literaturze
    Romantic literature
    literature and history
    literary parable
    literary prayer
    Ringtheater
    Vienna
    pogrom
    Warsaw pogrom of Jews in 1881
    Islam in literature
    Kaaba in literature
    Muslim rosary in literature
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest Modlitwa, prozatorski drobiazg w późnej twórczości Cypriana Norwida. Jedna fraza z tekstu: „pod wrażeniem Teatru wiedeńskiego” pozwala w islamsko-‑arabskim kostiumie dostrzec odniesienie fabuły oraz innych składników utworu do trzech tragicznych zdarzeń rzeczywistych, bezpośrednio poprzedzających czas jego powstania (w styczniu 1882 r.). Wydarzeniami tymi są (w kolejności chronologicznej): pożar wiedeń-skiego Ringtheater w dniu 8 grudnia 1881 r. oraz dwie tragedie warszawskie – panika w kościele Świętego Krzyża podczas mszy świętej bożonarodzeniowej 25 grudnia i częściowo związany z nią trzydniowy pogrom ludności żydowskiej 25-27 grudnia tegoż roku. Odsłonięcie sugerowanych przez Norwida kontekstów pozwala odczytywać Modlitwę jako przypowieść, która przez krytykę zeświecczenia ludzi współczesnych wskazuje im drogę ku Bogu i pełni modlitwy.
    The article focuses on Modlitwa, a small piece of prose written by Cyprian Norwid in his late literary output. Through the single phrase “impressed by the Viennese Theatre” we see (in an Islamic-Arabic costume) that the plot and other components of the piece draw on three tragic events, directly preceding its writing (in January of 1882): the Ringtheater fire on 8 December 1881 and two Warsaw disasters—the panic in the Holy Cross Church during the 25 December Christmas Mass, and the partially related three-day-long pogrom of the Jewish community on 25–27 December of that year. Uncovering these contexts, as suggested by Norwid, makes it possible to interpret Modlitwa as a parable which, by criticizing the secularization of today’s people, shows the way towards God and the fullness of prayer.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2020, 38; 161-175
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Educational Functions of the First Woman’s Almanac in Britain: Media Literacy and The Ladies’ Diary, 1704–1713
    Autorzy:
    Miegoń, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1837667.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    history of media education
    media literacy
    eighteenth-century British almanacs
    eighteenth-century British literature and mathematics
    The Ladies’ Diary
    John Tipper
    Opis:
    While 18th-century almanacs transmitted usable information that was meant to be relevant to daily life, at the beginning of the century they also began to function as an educational tool that enabled readers to act as producers of media content, and, as a result, to develop media literacy via the practice of writing and responding to amateur poetry. In this article, I define media literacy as a cultural category shaped by specific media-related skills: the creation, interpretation, evaluation, and negotiation of media content. I examine John Tipper’s The Ladies’ Diary (1704–1713), one of the best-selling almanacs of the era, as an educational tool that, through the strategy of inviting and publishing amateur poetry, promoted and taught media competencies. Tipper’s almanac, I argue, should thus be acknowledged as an influential document in the history of media education.
    Źródło:
    Multidisciplinary Journal of School Education; 2020, 9, (2) 18; 157-168
    2543-7585
    Pojawia się w:
    Multidisciplinary Journal of School Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Motyw podróży w czasie w polskiej tradycji literackiej i filmowej. Powieść Marii Krüger "Godzina pąsowej róży"
    The Time Travel Theme in Polish Literary and Film Tradition. A Novel by Maria Krüger "Godzina pąsowej róży"
    Autorzy:
    Uljasz, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27309724.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Krüger Maria (1904-1999)
    Polish literature for children and youth after 1945
    Polish literature for children and youth after 1945 – history, reception
    Polish film after 1945 - history, reception
    literatura polska dla dzieci i młodzieży po 1945 r. – historia, recepcja,
    film polski po 1945 r. – historia, recepcja
    Opis:
    Tematem artykułu jest powieść Marii Krüger (1904-1999) Godzina pąsowej róży (1960 r.) jako przyklad utworu epickiego z fabułą opartą na motywie podróży w czasie oraz jej adaptacja – film Haliny Bielińskiej Godzina pąsowej róży (1963 r.). Omówiono walory rozrywkowe książki i filmu. Zwrócono uwagę na ich wartości edukacyjne - kształcące i wychowawcze. Skupiono się też stronie estetycznej dzieła Bielińskiej. Uwzględniono zagadnienie recepcji medialnej i literaturoznawczej pierwowzoru literackiego, a także recepcji medialnej filmu. Podjęto kwestię odbioru powieści i jej adaptacji wśród czytelników oraz widzów.
    The subject of the article is the novel by Maria Krüger (1904-1999) Godzina pąsowej róży (1960) as an example of an epic work with a plot based on the theme of time travel and its adaptation - Halina Bielińska's film Godzina pąsowej róży (1963). The entertainment values of the book and the film were discussed. Attention was paid to their educational values - educating and upbringing. The aesthetic side of Bielińska's work was also focused on. The issue of the media and literary research reception of the literary prototype as well as the media reception of the film was taken into account. The issue of the novel's reception and its adaptation among readers and viewers was raised.  
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2023, 18, 13; 301-314
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce tradycji. Refleksja autobiograficzna Wilhelminy Zyndram‑Kościałkowskiej
    The location of tradition: Autobiographical reflection of Wilhelmina Zyndram‑Kościałkowska
    Autorzy:
    Osiński, Dawid Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1036367.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Wilhelmina Zyndram‑Kościałkowska
    autobiography
    memory
    tradition
    history
    Old Polish Literature and Culture
    collecting
    autobiografia
    pamięć
    tradycja
    historia
    kultura i literatura dawna
    katalogowanie
    Opis:
    The paper is an attempt at showing – through the prism of autobiographical reflection – the location of tradition, as understood by Wilhelmina Zyndram‑Kościałkowska (1844–1926), a translator, writer and literary critic. The notion of location is understood by the author as a particular, restricted, time‑spatial reservoir of meanings, perceived in a broader perspective, that is as a component of a larger whole. The location of tradition is a segment and stage concerning a problem residuum of meanings in culture and history, as well as in the history of thought, which has been located in the space of individual biography of Kościałkowska, constructed with an old hand of the writer and placed as a component of diagnoses in her contemporaneity. The research material includes manuscripts (notebooks with memories and other types of autobiographical archives), deposited in the Lithuanian State Historical Archives in Vilnius (Lietuvos Valstybės Istorijos Archyvas). The author shows various ways of conducting dialogue by the critic with the old tradition (history, politics, culture, portraits of people, literature, art, family history) and the meaning of the location of tradition in the process of recording oneself and one’s contemporaneity by Kościałkowska.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2020, 20; 263-289
    2081-1853
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Brzechwy lekcja dawnego języka polskiego (na przykładzie zbioru Sto bajek)
    The lesson of old Polish language by Brzechwa (as exemplified by the collection Sto bajek)
    Autorzy:
    Piela, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1590767.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    archaism
    education in Polish language and literature
    history of Polish language
    lexis
    phraseology
    archaizm
    edukacja polonistyczna
    historia języka polskiego
    leksyka
    frazeologia
    Opis:
    Podstawowym celem artykułu jest prezentacja archaicznych i anachronicznych form językowych zawartych w zbiorze poetyckim Jana Brzechwy Sto bajek. Okazuje się, iż autor, jako jeden z prekursorów nurtu poezji lingwistycznej dla dzieci, świadomie wprowadzał do swych utworów niektóre historyczne wyrazy, ich formy i znaczenia, np. androny, dziatwa, gawiedź, Piotrowa, sążeń, starościna, świekra, taradajka, żupa. Słownik Brzechwy udowadnia, że twórczość poety stanowi zarówno dla młodszej, jak i starszej generacji czytelników ciekawostkę historyczno-kulturowo-językową.
    The basic purpose of this article is to demonstrate the archaic and anachronistic language forms contained in the collection of poetry by Jan Brzechwa Sto bajek. It turns out that the poet, as one of the precursors of the linguistic poetry for children, deliberately introduced into his poems some historical words, their forms and meanings, e.g.: androny, dziatwa, gawiedź, Piotrowa, sążeń, starościna, świekra, taradajka, żupa. Brzechwa’s vocabulary proves that his poetry is a historic, cultural, and linguistic curiosity to both the younger and older generations of readers.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2020, 19; 309-324
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Humanistyka węglowa w kręgu energii kontrindustrialnych
    Coal Humanities in the Context of Counterindustrial Energy
    Autorzy:
    Tomczok, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2135689.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    coal
    environmental history
    coal humanities
    coal culture
    literature and art of PRL
    węgiel
    historia środowiskowa
    humanistyka węglowa
    kultura węgla
    literatura i sztuka PRL
    Opis:
    Artykuł prezentuje projekt humanistyki węglowej – wielodziedzinowego obszaru wiedzy na temat węgla, uwzględniającego zdobycze geologii czy górnictwa, przedstawiane z perspektywy refleksji na temat relacji ludzko-nie-ludzkich, ulokowanych w studiach nad energią i posthumanistyce. Na tym tle autorka analizuje najpierw najczęstsze reprezentacje węgla w sztuce i literaturze, związane z przemysłem, by pokazać, że w połowie XX wieku próbowano odejść od nich i stworzyć w poezji oraz malarstwie polskim refleksję krytyczną, będącą reakcją na forsowne wydobywanie węgla, ważne dla polskiej gospodarki i polityki. Przykładów przedstawień kontrindustrialnych „zielonego węgla” dostarczają obrazy górnika z KWK „Moszczenica”, Ludwika Holesza, oraz teksty poety Bolesława Lubosza, urodzonego w Tarnowskich Górach. Obaj artyści tworzą wizje przyrody karbońskiej, próbują ożywić węgiel i zobaczyć w nim coś więcej niż surowiec, np. istotę nieludzką, roślinę, elementy organiczne.
    The article presents the project of coal humanities, a multidisciplinary area of knowledge about coal, which takes into account the achievements in geology and mining, presented from the perspective of human-non-human relations, and located in energy and post-human studies. Against this background, the author first analyses the most common representations of coal in art and literature, related to industry, to show that in the mid-twentieth century, attempts were made to depart from them and create a critical reflection in Polish poetry and painting, which would be a reaction to the forced mining of coal, important for Polish economy and politics. Examples of counter-industrial representations of “green coal” are provided by the paintings of a miner from KWK “Moszczenica,” Ludwik Holesz, and the poet Bolesław Lubosz, born in Tarnowskie Góry. Both artists create visions of Carboniferous nature, try to revive coal and see something more than a raw material in it, e.g. a non-human being, a plant, and organic elements.
    Źródło:
    Porównania; 2022, 31, 1; 21-37
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Orbita oka. Melancholia wzroku w Sedanie Pawła Hertza i w Drewnianym koniu Kazimierza Brandysa
    Eye Orbit. Melancholy of Sight in Paweł Hertz’s Sedan and Kazimierz Brandys’ Drewniany koń (The Wooden Horse)
    Autorzy:
    Kozłowska, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038708.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    literature of retribution
    intellectual
    melancholy
    Saturn’s child/melancholic
    motif of sight/eye
    motif of blindness
    motif of window/glass
    painting and literature
    World War II
    history
    Kazimierz Wyka
    Paweł Hertz
    Kazimierz Brandys
    Opis:
    The article concerns the way in which the eye topos functions in Paweł Hertz’s Sedan and Kazimierz Brandys’ The Wooden Horse, works representing Polish literature of retribution written in the 1940s. The role of the process of seeing is interpreted by means of the category of melancholy, and the protagonists in these works are presented as melancholics. Standing in front of a window or in the quiet of European museums, members of the intelligentsia do not so much focus on passive contemplation but rather protest against History. The desire to constantly use the eyes has an existential and political sense. Recognition of the phenomenon of a melancholic gaze in the literature of retribution enriches the traditional interpretation of this trend in literature by lending it a new context and allowing rehabilitation of the intellectuals portrayed in it.
    Źródło:
    Przestrzenie Teorii; 2020, 33; 245-263
    2450-5765
    Pojawia się w:
    Przestrzenie Teorii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kosowo jako kolebka i skarbiec serbskiej duchowości w historii oraz współczesnej świadomości wschodnich Słowian
    Kosovo as the cradle and the treasure of Serbian spirituality in history and contemporary consciousness of the eastern Slavs
    Autorzy:
    Charota, Ivan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/420241.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Kosowo i Metochia
    literatura
    kontakty
    historia
    świadomość
    Serbowie
    Rosjanie
    Białorusini
    Ukraińcy
    Kosovo and Metohija
    literature
    connections
    history
    awareness
    Serbs
    Russians
    Belarusians
    Ukrainians
    Opis:
    In this paper, the author reveals and analyses the presence of remembrance of Kosovo and Metohija – the cradle of Serbian statehood, the seat of the Serbian Orthodox Church and a treasury of Serbian culture – in the historical and current awareness of Eastern Slavs. Kosovo and Metohija is analysed as the main topic of Serbology in Eastern Slavic literatures. The term “Eastern Slavs” has concrete historical meanings:1) the Russian people, that is, its ethno-spiritual-cultural community in the past; 2) Russians, Belarusians and Ukrainians in the more recent past.
    Źródło:
    ELPIS; 2013, 15; 93-97
    1508-7719
    Pojawia się w:
    ELPIS
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Косово как колыбель и сокровищница сербской духовности в историческом и современном сознании восточных славян
    Kosovo as the cradle and the treasure of Serbian spiritualityin history and contemporary consciousness of the eastern Slavs
    Autorzy:
    Charota, Ivan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/420245.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Kosowo i Metochia
    literatura
    kontakty
    historia
    świadomość
    Serbowie
    Rosjanie
    Białorusini
    Ukraińcy
    Kosovo and Metohija
    literature
    connections
    history
    awareness
    Serbs
    Russians
    Belarusians
    Ukrainians
    Opis:
    In this paper, the author reveals and analyses the presence of remembrance of Kosovo and Metohija – the cradle of Serbian statehood, the seat of the Serbian Orthodox Church and a treasury of Serbian culture – in the historical and curren tawareness of Eastern Slavs. Kosovo and Metohija is analysed as the main topic of Serbology in Eastern Slavic literatures. The term “Eastern Slavs” has concrete historical meanings:1) the Russian people, that is, its ethno-spiritual-cultural community in the past; 2) Russians, Belarusians and Ukrainians in the more recent past.
    Źródło:
    ELPIS; 2013, 15; 85-91
    1508-7719
    Pojawia się w:
    ELPIS
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Les moments de lecture en cours d’histoire et de culture de France
    Moments of Reading during Classes on French History and Culture
    Autorzy:
    Kamecka, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/967035.pdf
    Data publikacji:
    2020-03-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    cours d’histoire et de culture françaises
    littérature
    lecture
    source
    chanson
    plaisir
    literature
    reading
    source texts
    song
    pleasure
    French history and culture
    Opis:
    In the first part of the article the author refers to opinions on the reasons for the decrease in readership among young people, including academic students. The development of new technologies, the Internet, and life focused mainly on the present moment do not encourage a reflection necessary to deal with a literary masterpiece. It is impossible to stop those changes in students’ attitude, which does not mean that we should give up proposing them texts to read, during classes of French history and culture. In the second part, the author shares her experience and thoughts conceived as a result of the analysis of source texts and song lyrics, foremost poetic ones.
    Źródło:
    Quand regarder fait lire. Nouveaux défis dans l’enseignement des littératures de langue française. Pluralités européennes, n° 1/27; 58-66
    9788323541035
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Translating memory: The reception of Miron Białoszewski’s „A Memoir of the Warsaw Uprising” in the English-speaking world
    Tłumaczenie pamięci. Recepcja „Pamiętnika z powstania warszawskiego” w Ameryce Północnej
    Autorzy:
    Niżyńska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087215.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 20th century
    autobiography
    trauma
    memoir and history
    Miron Białoszewski (1922–1983)
    Miron Białoszewski
    poezja
    literatura współczesna
    pamiętnik
    Opis:
    While presenting a wide range of cultural, historical and political factors which have influen- ced the Polish and the American reception of Miron Białoszewski’s A Memoir of the Warsaw Uprising, this article tries to assess the role played in its reception abroad by the fact that the original text existed in several versions (censored and uncensored) and, on its way to print, got fitted out with multiple paratexts (introductions, prefaces and afterwords). Interestingly, there seems to be a connection between these fringe texts, the shaping of the translation as shown by choices made by the translators and editors, the evolving model of what is believed to be the right and proper handling of historical traumas, and the politics of remembrance in diverse historical settings and cultural imaginaries. An in-depth analysis of the details of translation and editorship opens up a series of broader questions about the status of a literary text functioning as evidence of traumatic historic events and the mechanisms of its reception by those directly affected (the family circle) and the people outside (with special attention being paid to the tension between the private and the public, and the normative versus the non-normative).
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2020, 6; 635-651
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Was Maurycy Mochnacki a messianist? A puzzling declaration of the author of “The Uprising of the Polish Nation in 1830–1831”
    Czy Maurycy Mochnacki był mesjanistą? Wokół zagadki pewnej deklaracji autora „Powstania narodu polskiego”
    Autorzy:
    Kihara, Makiko
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089989.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    19th-century Polish literature and history
    Polish Romanticism
    the November Uprising (1830–1831)
    Poland’s Great Emigration
    radical politics
    Polish messianism
    discourse analysis
    Maurycy Mochnacki (1803–1834)
    Maurycy Mochnacki
    romantyzm polski
    mesjanizm
    Wielka Emigracja
    dyskurs
    Opis:
    In this article Maurycy Mochnacki’s martyrological and messianic declarations in the Preface to the Uprising of the Polish Nation in 1830–1831 are examined in the context of the martyrological discourse in the literature of the Great Emigration. Such an affi rmation may appear puzzling given Mochnacki’s rejection of martyrological interpretations of Poland’s history or messianic readings of his political philosophy, let alone his reputation of being radically opposed to Adam Mickiewicz’s idea of the sacrifi cial victimhood of the Polish nation. In this study the ideological and rhetorical aspects of their statements are compared and analysed. There can be little doubt that in the Preface Mochnacki’s phrasing is steeped in patriotic pathos which seems to be at odds with the tone of his other writings. This article claims that it was a tactical move on his part: he chose the familiar martyrological loci merely as a means to enlist the readers’ support for his own pragmatic programme of restoring Poland’s independence. A general conclusion to be drawn from this apparent inconsistency is that already at that stage (The Uprising was published in Paris in 1834) the logosphere of the Great Emigration had become so dominated by the martyrological discourse that Mochnacki could not afford to ignore it.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2018, 4; 355-371
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Retelling myths and legends in Slavic fantasy
    Retelling mitów i legend w słowiańskiej fantastyce
    Autorzy:
    Mikinka, Aleksandra Ewelina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087701.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 21st century
    Poland's early history
    Slavic fantasy
    mythic history
    Slavic mythology and religion
    Young Adult Fiction
    Maria Janion (1926–2020)
    fantastyka
    slavic books
    retelling
    rodzimowierstwo słowiańskie
    mitologia słowiańska
    Opis:
    In 2006 Maria Janion wrote in The Uncanny Slavdom that “the new narrative of the humanities can tell the story of our culture differentlyˮ. Since that time such 'new narratives' have multiplied literally right in front of our eyes. While in the late 2000s the existence of a distinct Slavic fantasy subgenre was a matter of controversy, hotly debated by both authors and academics, today its presence and popularity is too conspicuous to leave any room for doubt. Each year the market is flooded with dozens of new Slavic fantasy books, which are then discussed in countless blogs, vlogs, discussion groups, and podcasts. The growth of interest in Slavic fantasy is phenomenal and seems to be part of a larger trend gaining ground not just in Poland but also in other Slavic nations. This gives rise to a number of questions which this article tries to address: What is Slavic fantasy? What place does it occupy in modern popular culture? What effects, beneficial or less so, will it have?
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2020, 5; 545-558
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Taniec śmierci na scenie kolegium jezuickiego w Kaliszu?
    The Dance of Death on the Stage of the Jesuit College in Kalisz?
    Autorzy:
    Kurek, Krzysztof
    Wydra, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1535999.pdf
    Data publikacji:
    2013-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    history of Jesuit theatre
    idea of vanitas in European culture
    motive of dance macabre in theatre and literature from 14th to 17th century
    Opis:
    The discussion was prompted by the discovery, made in Cathedral Library in Gniezno, of a notebook from early 18th century, with notes by a student of the Jesuit college in Kalisz. The authors have found in it a modified copy of a poem (Różnych stanów piękne grono [The Beautiful Gathering of Various Estates]) written on the famous late-17th-century painting, Taniec śmierci [The Dance of Death], displayed in the Franciscan monastery in Kraków. The authors propose a hypothesis that the copy of the poem was a script for a show staged in the college. The discussion is given in a wide cultural and theological context, presenting the danceof-death topos as reflection of the idea of vanitas. The article presents modes of concretization of the dance macabre image in European art from the 14th to 17th century, with particular attention paid to theatrical productions of the topos in popular shows and in Jesuit school theatrical productions.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2013, 22; 315-339
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz życia zakonnego w pismach polemistów kalwińskich w Rzeczypospolitej w XVI-XVII w.
    The Picture of the Monastic Life in the Letters of the Calvinist Polemists in Poland in 16 th and 17 th Century
    Autorzy:
    Wodziński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1532339.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-06
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    reformatory evangelism
    history of Poland in the 16th and 17th century
    polemical religious essays in the 16th and 17th century
    Polish history of the Reformation
    Calvinist literature, Poland
    Ewangelicyzm reformowany historia Polska XVI – XVII w.
    polemika wyznaniowa XVI- XVII w.
    reformacja
    historia polska
    literatura kalwińska Polska
    Opis:
    W prezentowanym artykule został przedstawiony temat stosunku kalwinistów polskich wobec katolickich zgromadzeń zakonnych w XVI oraz pierwszej połowie XVII wieku. Spośród wielu przedstawicieli konfesji helweckiej w Rzeczypospolitej wybrano trzech autorów, którzy zarówno w obszerny jak również wnikliwy sposób powzięli w swoich dziełach ten temat. Zgromadzenia zakonne były niewątpliwie obiektem zainteresowania ze strony protestantów polskich. Jak wykazano, znali oni również procedurę kanoniczną dotyczącą powoływania zakonów do życia w Kościele. Krytyka, zarówno fundamentalnych kwestii teologicznych jak również społecznych, związanych z funkcjonowaniem zakonów, utrzymana była najczęściej w ostrym tonie, nie pozbawionym jednak mocnych argumentów teologicznych.
    The relationship between Polish Calvinists and Catholic religious congregations in the 16th  and the first half of the 17th century was featured in this article. And among many representatives of Helvetic Confession in the Commonwealth three authors were chosen, who broached this subject in their pieces of work both in a comprehensive and insightful way. Religious congregations were unquestionably a matter of interest from Polish Calvinists. It was proved that they also knew the canonical process by which new congregations were approved in the Church. Both fundamental theological and social issues, which were associated with congregations and the way they were run, came usually under heavy criticism but not deprived of valid theological arguments.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2020, 46; 151-165
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czesław Miłosz. Prawnik, który wiersze pisał. Kilka uwag między historią, literaturą i filozofią prawa
    Czesław Miłosz. A lawyer who wrote poems. Some remarks concerning history, literature, and the philosophy of law
    Autorzy:
    Snarski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31348412.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Czesław Miłosz
    legal education
    law and literature
    history of the Faculty of Law and Social Sciences of the Stefan Batory University in Vilnius
    edukacja prawnicza
    prawo i literatura
    historia Wydziału Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie
    Opis:
    Artykuł jest rezultatem interdyscyplinarnych badań nad prawniczymi aspektami biografii i twórczości Czesława Miłosza. Przybliża nieco zapomnianą w powszechnym odbiorze prawniczą tożsamość Czesława Miłosza, nawiązując do ukończenia przez niego uniwersyteckich studiów prawniczych, a także poszukując tropów prawnych w wybranych utworach noblisty. Praca opiera się na przeprowadzonych badaniach historycznych, literaturoznawczych i filozoficznoprawnych. Bada nie tylko biografię noblisty, ale również stawia pytania o możliwość interpretacji jego dzieł literackich przy zastosowaniu refleksji filozoficznoprawnej, wykorzystując podejście postanalitycznej filozofii prawa, w tym dorobek kierunku badań prawno-literackich. Stanowi także studium edukacji prawniczej na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie w okresie międzywojennym.
    The article is the result of interdisciplinary research into the legal aspects of Czesław Miłosz's biography and work. It presents the legal identity of Czesław Miłosz, which is somewhat forgotten by the general public, by referring to his studies and graduation from law school as well as by searching for legal traces and clues in the selected works of the Nobel Prize winner. The present text is based on historical, literary as well as philosophical and legal research. It not only examines the biography of the Nobel Prize winner, but also asks questions concerning the possibility of interpreting his literary works by employing a philosophical and legal reflection as well as using the approach of post-analytic philosophy of law, including the achievements of the field of legal and literary studies. It also constitutes a study of legal education at the Stefan Batory University in Vilnius in the interwar period.
    Źródło:
    Czasopismo Prawno-Historyczne; 2023, 75, 2; 265-283
    0070-2471
    Pojawia się w:
    Czasopismo Prawno-Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The relevance of history: Dramatic history poems by Stanisław Wyspiański and Tytus Czyżewski
    Czym jest historia dla życia. Rapsody historyczne: Wyspiański i Czyżewski
    Autorzy:
    Sienkiewicz, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2088292.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the late 19th and Interwar period
    philosophy of history
    historical epic poems
    emancipation and progress
    modernity
    the French Revolution
    Stanisław Wyspiański (1869–1907)
    Tytus Czyżewski (1880–1945)
    Wyspiański
    Czyżewski
    rapsody
    historia
    rewolucja
    teodycea
    nowoczesność
    Opis:
    This article examines the analogies, and more specifically the historical 'theatre of the imagination', between Tytus Czyżewski's Robespierre/Rhapsody (1927) and Stanisław Wyspiańs-ki's poetic dramas Rhapsodies (Kazimierz the Great and Bolesław the Bold). Each of those poems foregrounds its principal historical character. Wyspiański's dramatic poems, commonly known as Rhapsodies, focus on Kazimierz the Great, Bolesław the Bold, and Piast. kings of pivotal significance in his vision of Poland's historical destiny. Twenty years later Tytus Czyżewski, an acclaimed avant-garde painter and poet, composed a poetic-essayistic salmagundi, in which he sought to render in a similarly elevated style and condensed dialogue the drama of the leaders of the French Revolution, Robespierre and Danton. While Robespierre has to face, apart from some common people, God, the Spirit and Judges that sit in judgment on him, the final section of Rhapsody evokes Juliusz Słowacki. A monologue, mimicking his lofty verse, establishes a metaphorical common thread in Polish history – from the days of mail-clad knights to the wretched everyday life in the trenches – set against a broad background of wars, destruction and the French Revolution. For Czyżewski the French Revolution was a ground-breaking event, the first act of a great historical process that ushered in the Modern Age with its ideas of progress, reason, freedom, social justice, the elimination of poverty. It continues to inspire mankind with the hope that even a most ambitious change is possible. For Wyspiański, on the other hand, the grand project of human emancipation does give rise to doubts whether a wholesale obliteration of the Old is justified and to questions about God, free will, theodicy and destiny, and the 'tyranny of reason'. The differences between the two philosophies of history – Wyspiański's, from the turn of the 19th century, and Czyżewski's, representative of the artistic and intellectual climate of the late 1920s – are no doubt profound, and yet, what both of them seem to share is a deep concern with the relevance of history for the present and for designing the future.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2019, 6; 613-630
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O literaturze mirakularnej, epilepsji i innych zagadnieniach poruszonych przez Elżbietę Nowosielską w książce pt. „Melancholia, szaleństwo i inne »choroby głowy« w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku”
    On miraculous literature, epilepsy and other issues raised by Elżbieta Nowosielska in her book entitled “Melancholy, madness and other ‘headaches’ in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th and 18th centuries”
    Autorzy:
    Delimata-Proch, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32443775.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Elżbieta Nowosielska
    miracle literature
    melancholy
    madness
    medical history
    healthiness
    First Republic of Poland
    17th and 18th centuries
    literatura mirakularna
    melancholia
    szaleństwo
    historia medycyny
    zdrowotność
    I Rzeczpospolita
    XVII i XVIII w.
    Opis:
    For decades, the history of medicine, healing, medical culture, health, etc. has been fascinating researchers: historians, anthropologists, archaeologists, and doctors alike. Researchers in this field use source materials that have been known in science for a long time, often creating a questionnaire of issues and questions that no one has posed so far. Elżbieta Nowosielska’s publication, entitled „Melancholy, madness and other ‘headaches’ in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th and 18th centuries” (2021) belongs to this group of works. It is clear to anyone who has dealt with books of miracles and graces that, on the basis of the miraculous literature, if properly explored, E. Nowosielska would have come close to one of the goals outlined in the book’s introduction – a possibly complete picture of the approach to madness or melancholy. The author underestimated the effort made by Jowita Jagla, a researcher into the books of miracles and graces, and the votive offerings, who discusses issues related to epilepsy in her work, and disregarded several other texts. This does not speak very well of the search she carried out.
    Źródło:
    Historia Slavorum Occidentis; 2024, 2(41); 281-294
    2084-1213
    Pojawia się w:
    Historia Slavorum Occidentis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (U)śmiechy kobiet. Komizm a emancypacja w piosenkach Agnieszki Osieckiej
    (Smiling) Laughter of a Woman. Comedy and Emancipation in the Songs of Agnieszka Osiecka
    Autorzy:
    Trybek, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52926487.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Agnieszka Osiecka
    historia polskiej piosenki
    song studies
    literatura i emancypacja
    komizm
    modele kobiecości
    kultura w PRL
    history of Polish music
    literature and emancipation
    comedy
    models of womanhood
    culture in Polish People’s Republic
    Opis:
    Artykuł interpretuje twórczość Agnieszki Osieckiej w kontekście estetyki komizmu i teorii feministycznej. Analizie zostały poddane utwory Damą być, Nie ma jak pompa oraz Sztuczny miód. Autor rozpoznaje je jako piosenki mające charakter emancypacyjny. Wprowadza do tekstu narzędzia badawcze skonstruowane przez Bohdana Dziemidoka, łącząc je z tezami wypracowanymi przez Henriego Bergsona, a skoncentrowanymi na wspólnotowym wymiarze śmiechu. Wśród teoretyczek feministycznych szczególnie inspirująca okazała się Hélène Cixous. Z ich pomocą scharakteryzowano techniki użyte podczas budowania tekstu przez poetkę, które wspierają emancypacyjne dążenia kobiet walczących o swoją decyzyjność i niezależność w dobie PRL-u. Uzupełnieniem wywodu jest interpretacja wykonań piosenek Osieckiej i sięgnięcie do teorii z zakresu song studies.
    The article interprets the oeuvre of Agnieszka Osiecka in the context of communist aesthetics and the feminist theory. Analyzed were the songs Damą być (To Be a Lady), Nie ma jak pompa (There Is Nothing Like Splendour) oraz Sztuczny miód (Artificial Honey). The author recognises them as songs of emancipatory character. Research tools constructed by Bohdan Dziemidok were introduced and combined with the theses developed by Henri Bergson, while being focused on the communal dimension of laughter. Amongst all the feminist theoreticians, Hélène Cixous proved to be most inspiring. With their help the constructing methods used by the poet that support the emancipatory efforts of women fighting for their decision-making rights and independence during communist times were characterised. The analysis is supplemented by interpreting the performances of Osiecka’s songs as well as alluding to the theory from the area of song studies. 
    Źródło:
    Konteksty Kultury; 2023, 20, 2; 159-173
    2083-7658
    2353-1991
    Pojawia się w:
    Konteksty Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bonifacy Miązek – (emigracyjny) historyk literatury polskiej
    Bonifacy Miązek als Literaturhistoriker
    Bonifacy Miązek as a Historian of Poland’s Literature
    Autorzy:
    Radłowska, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/784302.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    Bonifacy Miązek
    Literaturhistoriker
    Mittelalter und Renaissance
    polnische Literatur in den Jahren 1863–1914
    emigracja
    historyk literatury
    średniowiecze i renesans
    literatura polska w latach 1863-1914
    nauka o literaturze polskiej za granicą
    literatury historian
    Middle Ages and renaissance
    Polish literature in the years 1863–1914
    history of Polish literature abroad
    Opis:
    The subject of this article is the presentation of the scientific achievements of Bonifacy Miązek – an emigrant poet, critic and historian of literature. This article discusses the historical/literary dissertations of a Viennese scholar published in German (Die lyrische Beschreibung im Nachkriegsschaffen Kazimierz Wierzyńskis,  polnische Literatur 1863–1914. Darstellung und Analyse, Polnische Literatur des Mittelalters und der Renaissance, Studien zur polnischen Literatur). The academic books of the professor show an innovative structure  which broadens the reader's knowledge of interesting issues relating to reception aesthetics, and the reception models of Polish writers at home and abroad. Publications by Bonifacy Miązek enrich and systematize knowledge about Polish literature, expose a new look of the work of recognized authors, and introduce new names and titles.
    Der vorliegende Artikel thematisiert die wissenschaftlichen Leistungen von Bonifacy Miązek – einem polnischen Exildichter, geschätzten Kritiker und Literaturhistoriker. Besprochen werden hier die historisch-literarischen Werke des bekannten Wiener Gelehrten in deutscher Sprache (Die lyrische Beschreibung im Nachkriegsschaffen Kazimierz Wierzyńskis, Polnische Literatur 1863–1914. Darstellung und Analyse, Polnische Literatur des Mittelalters und der Renaissance, Studien zur polnischen Literatur). Die akademischen Publikationen von Professor Miązek zeigen eine innovative Struktur – sie erweitern das Wissen der Leserschaft über die Problematik der Rezeptionsästhetik und analysieren die Rezeption der polnischen Schriftsteller im In- und Ausland. Die Werke von Bonifacy Miązek bereichern und systematisieren das Wissen über polnische Literatur, besprechen die Arbeit anerkannter Autoren neu und präsentieren neue Namen und Titel.
    Przedmiotem niniejszego artykułu jest prezentacja dorobku naukowego, w szczególności rozpraw historycznoliterackich opublikowanych w języku niemieckim (Die lyrische Beschreibung im Nachkriegsschaffen Kazimierz Wierzyńskis, Polnische Literatur 1863-1914. Darstellung und Analyse, Polnische Literatur des Mittelalters und der Renaissance, Studien zur polnischen Literatur), autorstwa Bonifacego Miązka – emigracyjnego poety, krytyka i historyka literatury. Książki naukowe księdza profesora wykazują nowatorską strukturę, poszerzając wiedzę czytelnika o zagadnienia będące przedmiotem zainteresowania estetyki recepcji, a przede wszystkim o modele odbioru utworów pisarzy polskich w kraju i za granicą. Publikacje wiedeńskiego uczonego wzbogacają i systematyzują wiedzę o literaturze polskiej, oferując nowe spojrzenie na twórczość uznanych i najnowszych autorów.
    Źródło:
    Transfer. Reception studies; 2019, 4; 247-259
    2451-3334
    Pojawia się w:
    Transfer. Reception studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Edukacja historyczno-kulturalna i regionalna w XX-wiecznych powieściach o Sebastianie Fabianie Klonowicu
    Historical, Cultural, and Regional Education in the 20th-Century Novels about Sebastian Fabian Klonowic
    Autorzy:
    Uljasz, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31233916.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Klonowic Sebastian Fabian (ca.1545–1602)
    literature for children and youth from 1945 history
    Polish historical novel from 1945 history
    historical and cultural education
    regional education
    Klonowic Sebastian Fabian (ok. 1545–1602)
    literatura dla dzieci i młodzieży od 1945 r.
    historia
    polska powieść historyczna od 1945 r.
    edukacja historyczno-kulturalna
    edukacja regionalna
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są trzy powieści o wybitnym polskim poecie doby renesansu i mieszczaninie z Lublina Sebastianie Fabianie Klonowicu (ok. 1545–1602). Klonowic pisał i publikował poezję w dwóch językach — po łacinie i po polsku. Książki Lucyny Sieciechowiczowej Moralista i waganci (1958 r.) oraz Za Krakowską Bramą (1960 r.) zostały opublikowane z myślą o dzieciach i młodzieży jako odbiorcach. Powieść biograficzna Danuty Bieńkowskiej Żywot szczęśliwy Sebastiana Klonowica (1965 r.) jest skierowana do czytelników młodzieżowych i dorosłych. Artykuł dotyczy wymienionych utworów i ich edycji jako przykładów przekazu edukacji historyczno-kulturalnej — regionalnej (tematyka lubelska, a także zamojska) i zarazem ogólnopolskiej w literaturze.   
    The subject of the article are three novels about an outstanding Polish poet of the Renaissance and a burgher from Lublin — Sebastian Fabian Klonowic (ca. 1545–1602). Klonowic wrote and published poetry in two languages — Latin and Polish. The books by Lucyna Sieciechowiczowa, Moralista i waganci [Moralist and Wagants] (1958) and Za Krakowską Bramą [Behind the Krakowska Gate] (1960) were published with children and young people as recipients in mind. Biographical novel Żywot szczęśliwy Sebastiana Klonowica [The Happy Life of Sebastian Klonowic] by Danuta Bieńkowska (1965) is aimed at youth and adult readers. The article concerns the mentioned works and their edition as examples of the transmission of historical and cultural education — regional (Lublin and Zamość themes) and at the same time nationwide education in literature.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 4; 27-47
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od les goguettes do kabaretów, czyli o zależnościach między polską i francuską piosenką kabaretową z przełomu XIX / XX wieku
    From the les goguettes to cabarets — ab out the relationship between a French and Polish cabaret song in the years 1881–1911
    Autorzy:
    Ignaczak, Lidia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690215.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    history of the nineteenth- and twentieth-century theatre nineteenth-century Paris
    fin de siècle
    cabaret
    modernism
    literature of the nineteenth century
    song
    historia teatru XIX i XX wieku
    Paryż XIX wieku
    kabaret
    modernizm
    literatura XIX wieku
    piosenka
    Opis:
    The article deals with the problem of the historical transformation of French and Polish cabaret songs at the turn of the 20th century and the consequent changes in relations between the two cultural circles. The work is focused not only on a comparative analysis of the text and music material from Parisian and Polish cabarets, but also takes into account the sociological context of their functioning. This allows the reader to understand similarities and differences in the creation and development of cabaret life in France and Poland. The article analyzes in detail a unique method used to disseminate songs in France (by the societies of singers called les goguettes, les cafés chantants, les cafés-concerts and cabarets) and the absence of such the phenomenon in Poland. It is shown that these cultural incompatibilities may be one of reasons for the gradual movement of Polish authors and artists away from the conventional and aesthetic style, adopted initially from the Parisian cabarets that were perceived as model ones in Europe (eg. Le Chat Noir or Le Mirliton).
    Źródło:
    Prace Polonistyczne; 2017, LXXII; 163-181
    0079-4791
    Pojawia się w:
    Prace Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przedunijne nadzieje i obawy kryjące się za obrazem średniowiecznych władców zawartym w Rozmowie Polaka z Litwinem (1564)
    Autorzy:
    Gacka, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031007.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Renaissance literature
    Stanislaus Orichovius
    Augustine Mieleski Rotundus
    political dialogue
    medieval history
    union between Poland and Lithuania
    kings of Poland
    German emperors
    literatura renesansowa
    Stanisław Orzechowski
    Augustyn Mieleski Rotundus
    dialog polityczny
    historia średniowiecza
    unia polsko-litewska
    królowie Polski
    cesarze niemieccy
    Opis:
    Conversation of a Pole with a Lithuanian, written by Augustine Mieleski Rotundus in July or August 1564, was an answer to the political dialogue titled Quincunx. The dialogue was authored by Stanislaus Orzechowski. In his work he ordered Lithuanians to enter the union with Poland, but in the same work he named them slaves and people deprived of freedom. He also expressed the view that only citizens of kingdoms are free and Lithuanians as inhabitants of a duchy have no liberty. Augustine Rotundus replied to him that not all kingdoms enjoy freedom: citizens are free if they have a good ruler.The present paper consists of two parts. In the first part, I present participants of polemics of 1564 and their dialogues, which are written according to ancient rules. In the second part, I quote the medieval threads from Conversation, in which Rotundus talks about rulers of Poland and emperors of Germany. He proves that Polish kings were not always good rulers. Sometimes dukes were better than kings. Therefore the Grand Duchy of Lithuania is not worse than the Kingdom of Poland. Medieval threads also exhibit preunion hopes and fears of the Lithuanians. We find here the picture of the state and the portrait of the ruler which wanted by them. The state should have a Christian character and law which is well constructed. Furtherly, the ruler should be wise, willing to cooperate with the Church, independent of his wife and free of excessive ambition.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 116-143
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On the Border of Worlds and on the Periphery of the Canon: The Place of the Dubrovnik Tradition in Serbian Literary History
    Miejsce dubrownickiej tradycji w systemie serbskiej historii literatury. Na granicy światów i na peryferiach kanonu
    Autorzy:
    Kubik, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339695.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    literatura i kultura Dubrownika
    serbska historia literatury
    tożsamość Dubrownika
    serbsko-chorwackie dyskusje wokół narodowej przynależności tradycji dubrownickiej
    literature and culture of Dubrovnik
    Serbian literary history
    identity of Dubrovnik
    Serbo-Croatian discussions around the national affiliation of the Dubrovnik tradition
    Opis:
    The article attempts to discuss the status of Dubrovnik and its literary and cultural tradition in 19th- and 20th-century discourses in the frame of Serbian literary history. The starting point for the presented considerations will be the opinion of Jovan Deretić, who, perceiving the Dubrovnik tradition as “borderline”, referred to it as “a tradition of secondary importance” for the Serbian culture and literature system. In his opinion, it could not have become for the Serbs what it had become for Croatian literature, that is, “the central national tradition”. The text will discuss different points of view (both “internal” and “external”) on the “location” and importance of the city and its traditions in the context of ongoing discussions on the identity of Dubrovnik. The t exts of the n ineteenth-century authors (Đ. Nikolajević, I. Stojanović, L. Vojnović) and twentieth-century authors (J. Skerlić, P. Popović, M. Pantić) will be analyzed. The framework of the article will be determined by contemporary reflection on this subject (Z. Bojović, I. Arsić, S. Stipčević).
    Artykuł podejmuje próbę omówienia statusu Dubrownika i jego tradycji literackiej i kulturowej w XIX- i XX-wiecznych dyskursach w obrębie serbskiej historii literatury. Punktem wyjścia zaprezentowanych rozważań jest opinia Jovana Dereticia, który, postrzegając tradycję dubrownicką jako „graniczną”, określał ją mianem „tradycji o znaczeniu wtórnym i drugorzędnym” dla serbskiego systemu kultury i literatury. W jego opinii nie mogła więc stać się dla Serbów tym, czym stała się dla piśmiennictwa chorwackiego, czyli „centralną tradycją narodową”. W tekście omawiam różne punkty widzenia (zarówno wewnętrzne, dubrownickie, jak i zewnętrzne) w odniesieniu do „położenia” i znaczenie miasta oraz jego tradycji w kontekście prowadzonych dyskusji na temat tożsamości Dubrownika. Analizie zostały poddane teksty autorów XIX-wiecznych (Đ. Nikolajević, I. Stojanović, L. Vojnović) i XX-wiecznych (J. Skerlić, P. Popović, M. Pantić). Ramy artykułu wyznacza współczesna refleksja na ten temat (Z. Bojović, I. Arsić, S. Stipčević).
    Źródło:
    Colloquia Humanistica; 2023, 12; 1-34
    2081-6774
    2392-2419
    Pojawia się w:
    Colloquia Humanistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wielka Wojna Ojczyźniana w rosyjskim podręczniku historii a Przeklęci i zabici Wiktora Astafiewa
    The Great Patriotic War in a Russian textbook and Viktor Astafievs The Cursed and the Killed
    Великая Отечественная война в российском учебнике истории и Прокляты и убиты Виктора Астафьева
    Autorzy:
    Wawrzyńczak, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/53995186.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    история России
    учебник
    Виктор Астафьев
    Прокляты и убиты
    война
    русская литература
    идеология
    фальсификация
    historia Rosji
    podręcznik
    Wiktor Astafiew
    Przeklęci i zabici
    wojna
    literatura rosyjska
    ideologia
    falsyfikacja
    history of Russia
    textbook
    Viktor Astafiev
    The Cursed and Killed
    war
    Russian literature
    ideology
    falsification
    Opis:
    Artykuł porusza problem wprowadzenia do szkół rosyjskich nowej ujednoliconej ideologicznie serii podręczników historii, przede wszystkim zaś podręczników do historii Rosji dla klasy 10 oraz 11 autorstwa Anatolija Torkunowa i Władimira Miedinskiego. Zawarte w podręczniku treści dotyczące wydarzeń Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, zostały skonfrontowane z obrazem wojny w wybitnej epopei Wiktora Astafiewa Przeklęci i zabici, która znalazła się w spisie rekomendowanych w podręczniku lektur. Przeprowadzona analiza dowodzi, że w warunkach restauracji w Rosji systemu imperialnego i totalitarnego literatura rosyjska w jej najlepszych dokonaniach, a do takich należy dzieło Astafiewa, którego 100 rocznica urodzin przypada w 2024 roku, pozostaje świadectwem prawdy o złu, jakie niesie jakakolwiek wojna.
    В статье рассматривается проблема введения в российких школах новой идеологически единой линейки учебников истории, в первую очередь учебников по истории России для 10 и 11 классов, авторами которых стали Анатолий Торкунов и Владимир Мединский. Содержание глав учебника, освещаещих события Великой Отечественной войны, было сопоставлено с образом войны в выдающейся эпопее Виктора Астафьева Проклятые и убитые, вошедшей в список рекомендуемой в учебнике литературы. Проведенный анализ доказывает, что в условиях реставрации имперско-тоталитарной системы в России русская литература в своих лучших дотижениях, к которым относится и творчество Астафьева, 100-летие со дня рождения которого отмечается в 2024 году, остается остается свидетельством правды о зле и бесчеловечности любой войны.
    The article discusses the problem of introducing a new ideologically unified series of history textbooks into Russian schools, primarily Russian history textbooks for grades 10 and 11 by Anatoly Torkunov and Vladimir Medinsky. The content of the textbook regarding the events of the Great Patriotic War was confronted with the image of the war in Viktor Astafiev's outstanding epic The Cursed and Killed, which was included in the list of recommended readings in the textbook. The analysis carried out proves that in the conditions of the restoration of the imperial and totalitarian system in Russia, Russian literature is its best achievements, including the work of Astafiev, whose 100th anniversary of birth falls in 2024. remains a testimony to the truth about the evil of any war.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2024, 2 (186); 41-61
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The agony of striving: A Profile of Jakub Frank in Andrzej Żuławski’s “Moliwda”
    „Męka dociekania”. Obraz Jakuba Franka w „Moliwdzie” Andrzeja Żuławskiego
    Autorzy:
    Misztela, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089407.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 20th century
    historical essay
    18-century sectarianism and modernity
    Jewish Messianism
    radical visions of history
    Antoni Kossakowski „Moliwda”(1718–1786)
    Jakub Frank (1726–1791)
    Andrzej Żuławski (1940–2016)
    „Moliwda”
    Antoni Kossakowski (1718–1786)
    frankizm
    wiek XVIII
    wiek XX
    komunizm
    tyran
    Opis:
    This article looks at a character of Jakub Frank, the 18th-century Jewish Messianic leader, in Andrzej Żuławski’s book of idiosyncratic essays Moliwda (published in 1994). Żuławski, a controversial fi lm-maker and writer, whose historic musings are usually focused on an individual who embodies the spirit of the age in this case turns his attention to Jakub Frank. Moliwda is typical of the early phase of Żuławski’s writing career characterized by a radically revisionist explorations of the Age of the Enlightenment in search for parallels with the modern age and his own life. Jakub Frank is presented as a trickster, religious charlatan, political fraudster and fateful ancestor of 20th-century tyrants, but at the same time as a rebel against the idea of God and history enshrined in the Judaic tradition. The article views Żuławski’s interpretation as an attempt to appropriate certain elements of the history of religion to create an authoritarian vision of modernity and its historical roots, based on mechanisms of self-aggrandizement, sexualization of power and subversion of all hierarchies.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2018, 5; 589-596
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Dante gleich – durchschritt ich die Hölle zu Lebzeiten“.1 Zygmunt Krasiński (1812–1859) – der polnische Dante
    “Dante alike – I passed through hell during my lifetime”. Zygmunt Krasinski – The Polish Dante
    Autorzy:
    Trepte, Hans-Christian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52931642.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-02
    Wydawca:
    Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    Dante Alighieri
    comedy
    Polish history
    culture
    literature
    language
    theatre
    migration
    romanticism
    messianism
    “Dantism”
    “Dantology”
    mythology
    heaven
    descent into hell
    reception and perception
    Polska
    Italy
    writers
    artists
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Komödie
    Geschichte
    „Dantismus“
    Romantik
    Hölle
    Kulturtransfer
    (E)Migration
    Rezeption
    Wahrnehmung
    Literatur
    Kultur
    Theater
    Mythologie
    Slawen
    Polnisch-Litauische Adelsrepublik (Rzeczpospolita Obojga Narodów)
    Schriftsteller
    Opis:
    Dante Alighieri plays an important role in Polish literature and generally speaking in the collective and individual memory and imagination of the Poles, too. That’s why we are dealing with a special kind of cultural, literary, artistic and linguistic expression with a strong impact on Polish affairs, called “Dantism”, comprising “Dantomania” as well as “Dantophobia”. Especially since the time of Romanticism Polish literature as well as culture and art were deeply influenced by Alighieri’s narrative drama The Divine Comedy (1308–1320), treated as a drama of “its own”. The Polish “Dantism” is also essential for the understanding of the philosophical and literary phenomenon of Polish messianism mainly within a threefold system: Heaven (God), Church, Evil which became a favorite theme of famous writers, poets, artists and painters up to the Polish theatre art in Poland. It was the descent into the netherworld of the last act of the Divine Comedy which fascinated a multitude of different literary works dealing not only with human beings involved in the eternal battle between God and Evil but also referring to the atrocities of two world wars, the holocaust, the two experienced totalitarian systems in the 20th century. That’s why many outstanding texts of Polish literature, art and theatre refer, cursorily, indirectly and directly so often to Dante and his Divine Comedy. In everyday Polish, the phrase “Dantesques scenes” (sceny dantejskie) became equivalent to “terrifying scenes”, “scary visions”, often combined with eternal topics like loneliness, tragedy of human existence, impossible love, human fears and nightmares. After a rather short stagnation due to stalinism in Poland with its hostile attitude towards “religious things”, also in literature and culture, we may speak of an outstanding and continuous presence of Dante in Poland in the shape of a widespread benevolent, critical and ultra-Catholic “Dantology” in a clear disproportion to the obvious presence of traditional “Dantism”.
    Źródło:
    Orbis Linguarum; 2021, 55; 599-608
    1426-7241
    2657-4845
    Pojawia się w:
    Orbis Linguarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zwischen Lausitzer Bergland und dem Spreewald. Das kleinste slawische Volk der Sorben/Wenden
    Autorzy:
    Trepte, Hans-Christian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559834.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    Region Lusatia
    Saxony
    Sorbs and Wends
    Slavs
    Germans
    literature
    history
    culture
    languages
    chronicles
    legends
    fables
    myths
    religion
    (cultural) identity
    Christianity
    Christianization
    assimilation
    customs
    traditions
    folklore
    pre-Christian time
    paganism
    discrimination
    minority
    the river Spree
    Bautzen
    Via Regia
    tourism
    education
    school
    politics
    Lausitz
    Sorben
    Wenden
    Slawen
    Germanen
    Chronik
    Sorbisch
    Deutsch
    Geschichte
    Kultur
    Sagen und Legenden
    Sitten
    Bräuche
    Mythologie
    Mythen
    Religion
    Wassermann
    Krabat
    Sprache(n)
    Identität
    Germanisierung
    Christianisierung
    Assimilierung
    Vorchristliches/Heidnisches
    Diskriminierung
    Spree
    Bergland
    Sachsen
    Tourismus
    Bildung
    Schule
    Politik.
    Opis:
    Spreewald Forest. (On) The Smallest Slavonic People – The Sorbs and Wends Upper and Lower Lusatia with mountains in the Southern border region with the Czech Republic (Bohemia) and the natural and cultural water landscapes of the Spreewald Forest are the native lands of the Slavonic Sorbs and Wends with a unique history, language, and culture. The ancestor of the Sorbs and Wends came here in the 6th century, and both peoples are closely related to their Western Slavonic brethren, the Czechs and Poles. In their complicated history they had to experience persecution, assimilation, and displacement, language prohibition, deportation, and even extermination included. In their home regions the Sorbs have the right to speak Sorabian/Wendish today, in public, at school, and at court as well. The increasing industrialization provokes more and more calls and activities for the preservation of the unique scenery, and language and culture of the Sorbian minority. The maintenance of the rich culture, customs and traditions of the Sorbs and Wends was and is still an important aspect for their future existence, and self-preservation. They are kept alive in many regions, across language and cultural barriers. General knowledge on this ethnic and cultural minority is in Germany often reduced to customs and mere folklore. Although many Sorbs and Wends are Christians today, most of their cultural heritage, customs and legends are of pagan-originated, a challenging, and interesting offer. The rich culture, lively customs and traditions make the bilingual region a unique, interesting, and attractive place for many visitors that can experience a lot in the triangle border region of Saxony, Bohemia, and Silesia. They may follow the ancient trade route Via Regia as well as the holy route Via Sacra connecting the Lusatia region with important historic and cultural destinations in Poland and the Czech Republic. Interested guest may experience traditions alive, for instance they might follow the traces of Krabat, also called the “Wendish Faust” and main character of the most popular Sorabian/Wendish legend coming from this area. Traditions are part of a well-preserved history and cultural heritage, and they are an integrating practice in modern life of this region, and in policy, too.
    Źródło:
    Orbis Linguarum; 2018, 52; 177-201
    1426-7241
    Pojawia się w:
    Orbis Linguarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-48 z 48

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies