Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Hegel," wg kryterium: Temat


Tytuł:
Odkryta na nowo i uporczywie aktualna – o dialektyce w filozofii i polityce światowej
The Rediscovery and Persistence of the Dialectic in Philosophy and in World Politics
Autorzy:
Anderson, Kevin B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1012455.pdf
Data publikacji:
2016-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
dialektyka
ruchy narodowowyzwoleńcze
kolonializm
imperializm
odbicie/refleksja
Hegel
Lenin
Opis:
Niniejszy artykuł ukazał się oryginalnie w zbiorze esejów Lenin Reloaded: Toward a Politics of Truth. Autor podejmuje w nim kwestię ewolucji poglądów politycznych i teoretycznych Włodzimierza Lenina między 1908 a 1914 rokiem, wskazując na kluczową rolę, jaką odegrała w niej lektura Nauki logiki i studia nad Heglowską dialektyką. Andersona interesuje przede wszystkim sposób, w jaki Lenin wykorzystał nowe dialektyczne koncepty, które wywiódł z lektury niemieckiego filozofa, do sformułowania wnikliwej i radykalnej koncepcji polityki światowej. Zdaniem autora to dzięki nim Leninowi udało się w nowatorski sposób spojrzeć na kwestie kolonializmu, imperializmu i znaczenie ruchów narodowowyzwoleńczych dla polityki emancypacyjnej.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2016, 20, 2; 83-111
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le Byzance de Hegel et la question du néoplatonisme hégélien
Hegel on Byzantium and the Question of Hegelian Neoplatonism
Autorzy:
Arabatzis, Georges
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/938332.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Byzantine Philosophy
Hegel
Proclus
Neoplatonism
Philosophy of history
History of Philosophy
Opis:
The article examines how Hegel’s negative view of Byzantium is different from the Enlightenment’s critique and especially from Voltaire’s criticism of medieval history. In order to account for the Hegelian specificity of interpretation an effort is made to translate the chapter on Byzantium from the Philosophy of History in terms of the analysis of the Phenomenology of the Spirit and, more precisely, on the basis of the chapters on sensible certitude and on the domination and servitude. Considering that for Hegel every philosophical school possesses an autonomous value, one has to wonder why the Byzantine moment of the Spirit is destined to stagnation. The question about Hegel’s Neoplatonism, especially his affiliation with Proclus’s system, shows how the distance separating the Hegelian system from the Proclusian one explains the inadequacy of the latter as to drawing the consequences from the Byzantine spiritual stagnation.
Źródło:
Peitho. Examina Antiqua; 2014, 5, 1; 337-350
2082-7539
Pojawia się w:
Peitho. Examina Antiqua
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przezwyciężenie romantycznych antynomii w filozofii Augusta Cieszkowskiego
Autorzy:
Binek, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644007.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Cieszkowski
Hegel
Romantik
Dialektik
Romanticism
dialectics
romantyzm
dialektyka
Opis:
Die Ideenhistoriker halten den fundamentalen Antinomiecharakter der Wirklichkeit für eines der wichtigsten Merkmale der romantischen Weltanschauung. Im Artikel wird geschildert, wie der Antinomiecharakter in der Philosophie von August Cieszkowski, dem systematischsten Philosophen des polnischen Messianismus, überwunden wird. Die von ihm postulierte Wiederintegration der Welt gründete er auf der Methode der Hegelschen Dialektik, indem er gleichzeitig die Widersprüchlichkeiten im Gedanken des deutschen Philosophen korrigierte. Diese Widersprüchlichkeiten werden am besten in Hegels Betrachtungsweise der Geschichte sichtbar. Im Artikel wird die Argumentationsstrategie rekonstruiert, die Cieszkowski erlaubte, die vorausgesetzten Ziele zu erreichen.
The fundamental antinomy of reality has been recognized by historians of ideas as one of the most important features of the Romanticist worldview. Presented is the way in which this antinomy was overcome in the philosophic thought of August Cieszkowski, the most systematic thinker of Polish Messianism. He based his reintegration of the world which he called for on the Hegelian dialectic method rectifying at the same time the inconsistencies contained in the German philosopher’s thought. These inconsistencies are fullest reflected in Hegel's perspective view of history. The paper reconstructs the argumentative strategy that allowed Cieszkowski to achieve his set goals.
Historycy idei za jedną z najważniejszych cech romantycznego światopoglądu uznają fundamentalną antynomiczność rzeczywistości. W tekście przedstawiony zostaje sposób przezwyciężenia owej antynomiczności w filozofii Augusta Cieszkowskiego – najbardziej systematycznego myśliciela polskiego mesjanizmu. Postulowaną przez siebie reintegrację świata oparł on na metodzie Heglowskiej dialektyki jednocześnie korygując niekonsekwencje zawarte w myśli niemieckiego filozofa. Te niekonsekwencje najlepiej uwidaczniają się w Hegla perspektywie spojrzenia na historię. W artykule zostaje zrekonstruowana strategia argumentacyjna, która pozwoliła Cieszkowskiemu na osiągnięcie założonych celów.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2017, 23
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przezwyciężenie romantycznych antynomii w filozofii Augusta Cieszkowskiego
Autorzy:
Binek, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644346.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Cieszkowski
Hegel
Romantik
Dialektik
Romanticism
dialectics
romantyzm
dialektyka
Opis:
Historycy idei za jedną z najważniejszych cech romantycznego światopoglądu uznają fundamentalną antynomiczność rzeczywistości. W tekście przedstawiony zostaje sposób przezwyciężenia owej antynomiczności w filozofii Augusta Cieszkowskiego – najbardziej systematycznego myśliciela polskiego mesjanizmu. Postulowaną przez siebie reintegrację świata oparł on na metodzie Heglowskiej dialektyki jednocześnie korygując niekonsekwencje zawarte w myśli niemieckiego filozofa. Te niekonsekwencje najlepiej uwidaczniają się w Hegla perspektywie spojrzenia na historię. W artykule zostaje zrekonstruowana strategia argumentacyjna, która pozwoliła Cieszkowskiemu na osiągnięcie założonych celów.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2017, 23
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stanowisko G.W.F. Hegla wobec teoriopoznawczego dualizmu w Pewności zmysłowej
Autorzy:
Bochen, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644097.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Phänomenologie des Geistes
Subjekt-Objekt-Verhältnis
naiver Realismus
Phänomenalismus
Phenomenology of Spirit
Hegel
subject-object relation
naïve realism
phenomenalism
Fenomenologia ducha
relacja podmiot-przedmiot
naiwny realizm
fenomenalizm
Opis:
Der Artikel widmet sich der Auslegung des Kapitels Die sinnliche Gewißheit oder das Diese und das Meinen aus Phänomenologie des Geistes von G. W. F. Hegel. Das Ziel ist der Nachweis, das der Dualismus im Subjekt-Objekt-Verhältnis laut Hegel selbst auf dem Niveau des Wissens über sinnliche Individuen problematisch und unberechtigt ist. Eine solche Lesart stimmt meiner Ansicht nach mit den metaphilosophischen Absichten der gesamten Phänomenologie des Geistes überein. Sie beschränkt sich nicht allein darauf, die Unmöglichkeit des unbegrifflichen empirischen Wissens vorzuführen, sondern bezieht sich vor allem auf die Natur der Erkenntnisrelation auf dem elementarsten Erkenntnisniveau. Hegel zeigt, dass jedes Problem, dem die sinnliche Gewissheit begegnet, durch eine richtige Umformung des Subjekt-Objekt-Verhältnisses gelöst werden kann. In den Schlussfolgerungen stellt er fest, dass ein qualitativer Unterschied zwischen Subjekt und Objekt unbegründet ist, und dass es folglich keinen Grund dafür gibt, die Meinungen über die realen und völlig äusseren sinnlichen Objekte zu akzeptieren. Im Endergebnis lehnt er naiven Realismus und die Beschränkungen des Kantischen Phänomenalismus ab.
Interpreted in this paper is Sense-Certainty: Or the ‘This’ and ‘Meaning’, a chapter from G.W.F. Hegel’s Phenomenology of Spirit. The author seeks to prove that according to Hegel, the dualistic nature of the subject-object relation is problematic and implausible even with knowledge about sensual beings. The author argues that such interpretation is consistent with the metaphilosophical intentions of the whole Phenomenology of Spirit. It is not confined solely to demonstrating the impossibility of non-conceptual empirical knowledge as it relates above all to the nature of epistemic relation on its most fundamental level. Hegel indicated that every problem encountered by sense certainty, can be solved by proper reformulation of the subject-object relation. The author concludes that the qualitative distinction between subject and object is unjustified, and hence there is no reason to accept the notion of real and entirely external sensual objects. Consequently, he rejects naïve realism and constraints of kantian phenomenalism.
Artykuł stanowi interpretację rozdziału Pewność zmysłowa, czyli To Oto i Mniemanie z Fenomenologii ducha G.W.F. Hegla. Celem jest wykazanie, że według Hegla, nawet na poziomie wiedzy o zmysłowych indywiduach, dualizm w relacji podmiotu i przedmiotu jest problematyczny i nieuzasadniony. Takie odczytanie jest, w moim przekonaniu, zgodne z metafilozoficznymi intencjami stojącymi za całością Fenomenologii ducha. Nie ogranicza się ono do demonstracji niemożliwości niepojęciowej wiedzy empirycznej, lecz odnosi się przede wszystkim do natury relacji poznawczej na najbardziej podstawowym poziomie poznania. Hegel pokazuje, że każdy problem, który napotyka pewność zmysłowa, może być rozwiązany poprzez właściwe przeformułowanie relacji podmiotu i przedmiotu. We wnioskach stwierdza, że jakościowa różnica między podmiotem i przedmiotem jest bezpodstawna, i co za tym idzie, nie ma powodu, aby akceptować mniemania o realnych i całkowicie zewnętrznych zmysłowych przedmiotach. W rezultacie, odrzuca naiwny realizm oraz ograniczenia kantowskiego fenomenalizmu.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2018, 26
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyszłość nauk humanistycznych w perspektywie metafilozoficznej
The future of the humanities in a metaphilosophical perspective
Autorzy:
Cyprian Gawlik, Cyprian Gawlik
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1029617.pdf
Data publikacji:
2020-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
humanities
metaphilosophy
Bildung
Hegel
Heidegger
Cieszkowski
Opis:
The purpose of this paper is to ponder upon the future of the humanities from a metaphilosophical perspective inspired by G.W.F. Hegel’s philosophy of the history of philosophy. The need for this reflection follows from the crisis that the humanities are facing today due to global changes in higher education, caused by the domination of the capitalist economy and the dramatic development of technology. The author assumes that the essence of the humanities is determined by the formation of self-understanding (Bildung) and proposes to consider this issue from a broader historical point of view and apart from the institutional context of human sciences, namely in the light of the history of philosophy, understood according to the Hegelian approach as the development of selfknowledge. The paper extensively discusses Hegel’s philosophy of the history of philosophy, as well as subsequent metaphilosophical positions inspired by Hegel’s thought (especially that of August Cieszkowski and Martin Heidegger). As a result, the question about the future of the humanities is transformed into a postulate of reflection on the primacy of technoscientific thinking in the modern world. In line with the Hegelian view of knowledge development – attributing autoperformative function to self-cognition – this kind of reflection is a potential remedy for the crisis currently diagnosed in the humanities.
Źródło:
Człowiek i Społeczeństwo; 2020, 49
0239-3271
Pojawia się w:
Człowiek i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hegelianism and Meta-Religion: Ernst Bloch’s Archetype of the Fall
Heglizm i metareligia. Archetyp upadku w myśli Ernsta Blocha
Autorzy:
Demjaha, Dritëro
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009525.pdf
Data publikacji:
2020-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Bloch
Hegel
Marxism
Christianity
meta-religion
Opis:
This paper concerns Ernst Bloch’s notion of “meta-religion,” which is an attempt to inherit the religious without inheriting religion, while distinguishing itself from a merely secular atheism. I assert that the key to this meta-religious inheritance is the structural abandonment of the Fall. Focusing chiefly on Bloch’s late work Atheism in Christianity, I provide an account of Bloch’s appraisal of Feuerbach as a progenitor of his meta-religious project, before moving on to what I argue is the key problem for what Bloch terms the “meta-religious” inheritance of Christianity: the question of the Fall. I argue that as Bloch’s own thinking regularly suggests, the archetype of the Fall is a necessary correlate of the archetype of freedom, and actually grounds an important aspect of Bloch’s meta-religious inheritance of both Christianity and Hegel as part of the same dialectical theorisation of the sources of Marxism.
Tematem tekstu jest pojęcie „metareligii” Ernsta Blocha, będące próbą zachowania tego, co religijne, bez zachowywania religii, w sposób inny jednak niż czyni to czysto świecki ateizm. Skupiając się głównie na późnym dziele Blocha Ateizm w Chrześcijaństwie pokażę, że postrzegał on Feuerbacha jako prekursora swojego meta-religijnego projektu. Następnie przejdę do głównego problem – tego, co Bloch nazywa meta-religijnym dziedzictwem chrześcijaństwa: kwestii Upadku. Jak dowodzę, archetyp Upadku – co często sugeruje sama myśl Blocha – jest koniecznym korelatem archetypu wolności. Archetyp ten ugruntowuje także Blochowską metareligię zarówno w dziedzictwie chrześcijaństwa, jak i dziedzictwie Hegla, którzy traktowani są w niej jako dwie strony tej samej dialektycznej teoretyzacji źródeł marksizmu.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2020, 35, 1
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pozór malarstwa w poglądach estetycznych G.W.F. Hegla
Autorzy:
Drohomirecki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644736.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
aesthetics
aesthetic appearance
painting
painting apparently
a piece of art
perceptual process
a philosophical system of Georg W.F. Hegel
Opis:
The author refers to the term "aesthetic appearance," which was shaped in the mid-eighteenth century, mainly in German philosophy and aesthetics. He stresses that its appearance coincided, not without reason, with aesthetics be coming an autonomous philosophical discipline. That was the foundation for the subsequent understanding of aesthetics as the sc ience about art. The author is particularly interested in the philosophical system of Georg WF Hegel, for whom learning about art plays a special role - it represents just one of the many forms of knowledge, also being the first - in terms of quality and history - form of the development of self-awareness, ie. be coming a spirit. Ambiguity of the con cept of aesthetic appearance results from the inability to separate it from the  category of illusion, falsehood and truth, ideas, inscribed in the structure of each work of art. The art of painting does not escape this law. According to Hegel, implacable, phenomenal structure of painting is defined by the perceptual process itself. Paintings make us enter the current presence of daily life that is similar to our everyday lives, as well as they cut all the threads of needs and inclinations, likes and loathing and they show us these items in their specific fullness of life as goals for themselves. Painting, as a uniform pictographic visualization of subject and object proximity includes an immanent game providing knowledge and a kind of a semantic core.
Źródło:
Kultura-Społeczeństwo-Edukacja; 2015, 8, 2; 131-140
2300-0422
Pojawia się w:
Kultura-Społeczeństwo-Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia dziejów G.W.F. Hegla i jej echa w poglądach Ĺ. Štúra
Autorzy:
Dupkala, Rudolf
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2158578.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
Tematy:
philosophy
history of philosophy
philosophy of history
Slovak philosophy
Hegel
Štúr
Opis:
The Hegelian philosophy of history constitutes the ideal picture of development of the world as the process of progress in realizing freedom. Ontological subject of history is the spirit of the world (Reason) based on freedom. History is self-reflection and selfaffirmation of the absolute spirit. The state is the social-historical, political and ethical condition of development of the mankind. The positive result of the world development assumes fulfilment of two following requirements: firstly, individuals should be governed by their own conscience and secondly, the world (state) along with its all social and political institutions should be organized and administered rationally. Thanks to fulfilment of these requirements, that is, thanks to the realization of freedom at its objective and subjective level, a development of the world will reach its culminating point. In this way also in Hegel, what J. Burckhardt proves, ‘we find the Enlightening science about the endeavour to attain perfection, and about the possibility of improvement or also about so-called progress’. Already in the first half of the XIXth century Hegel’s philosophy of history was also clearly reflected in Slovakia. First of all, the works of a prominent representative of Slovakian Hegelianism Ĺudovít Štúr (1815-1856) prove it. Similarly as Hegel also Štúr distinguishes three methods of historical research. They are as follows: ‘primitive history, understanding one and philosophical one’, but for the best method of historical dissertations he considers the philosophical method which is nothing else but only rational comprehension of history. Štúr not only cites or paraphrases individual Hegel’s views with avocation but also modifies them with the intention of using them for his needs, and he even creatively extrapolates them on the new ideological meaning planes connecting, first of all, with the problems of cultural and national life of Slavs and Slovaks. Štúr’s interpretation of Hegel’s philosophy of history is still relevant today in such a perspective despite the passage of time.
Źródło:
Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne; 2011, 2(2); 17-27
1730-0266
Pojawia się w:
Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Disappearance of the Other: A Note on the Distortion of Love
Autorzy:
Engdahl, Emma
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1024295.pdf
Data publikacji:
2020-01-31
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Love
Freedom
Personal Identity
Intimate Relationships
Intersubjectivity
Other-Silencing
Melancholic Depression
Hegel
Kristeva
Giddens
Opis:
Against the backdrop of contemporary sociological theories of love, this article explores the disappearance of the other in contemporary love relationships by focusing on the relationship between love and depression. The aim of the article is twofold: first, to provide a theoretical framework to be able to grasp in what ways the other is threatened with erosion in contemporary love relationships and why this may cause depression; second, to exemplify it with empirical data consisting of human documents such as novels, interviews, sms- and messenger-correspondence. The first section, excluding the introduction, consists of methodological reflections. The second section introduces Hegel’s thinking on love and discusses the perception of it by thinkers such as Honneth, Sartre, and Beauvoir, as well as its parallels with Giddens’s idea on confluent love as a new egalitarian paradigm for equality in intimate relationships. The third section is mainly devoted to Kristeva’s theory of the melancholic-depressive composite, but also introduces Illouz’s concept of autotelic desire. In the fourth section, Han’s idea of “the erosion of difference” and Bauman’s thinking on “the broken structure of desire” are discussed in relation to the use of Tinder in contemporary culture. The fifth section consists of an analysis of excerpts from contemporary love novels and interviews that illustrates the disappearance of the other in contemporary love relationships. In the sixth section, a number of longer passages from a messenger conversation, ranging over a couple of months in duration, is reproduced and interpreted, mainly by help of Kristeva’s thinking, in order to make visible the relation between the erosion of the other and melancholic depression. The article ends with a short conclusion.
Źródło:
Qualitative Sociology Review; 2020, 16, 1; 50-76
1733-8077
Pojawia się w:
Qualitative Sociology Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Thesis and antithesis: Resolving the dialectique in the first movement of Debussy’s Violin Sonata
Autorzy:
Evans, Tristian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/780395.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Debussy
Violin Sonata
dialectics
semiotics
Hegel
sonata form
Golden Section
Opis:
This article will offer a close reading of the first movement of Debussy’s Violin Sonata (1917), and will set forth to discuss its formal principles within a dialectical context. References to Hegelian philosophy will be made, and also to precursory dialectical structures. The work will also be studied in relation to sonata form, and by taking Mark DeVoto’s claim that this late work displays a “persuasive sonata form” structure into consideration, this analysis will in fact elucidate Debussy’s ostensible departure from archetypical sonata form. Examining Debussy’s correspondences and sketches will posit the Sonata initially within existing scholarship - both historiographical and analytical - paying particular attention to the composer’s “late” style in general. A discussion on the relationship between dialectic and symbolist aesthetics will then be necessary in order to promote the idea that the work is structured around a dialectical framework. The second section of this article will carry out an in-depth analysis of the movement, adopting and adapting a semiotic approach as developed by Nicolas Ruwet and Jean-Jacques Nattiez’s distributional methodology in order to study the work’s formal attributes and motivic construction. Use of this approach will bring to light the strong bond between the motivic thesis and antithesis in the first section of the Sonata, and also the conflation of material in the final section of the movement, which aims towards a dialectical resolution. Use of paradigmatic diagrams will illuminate the methods in which synthesis is achieved by different compositional strategies, including merging, completion, compression, combination and conjunction. Furthermore, the analysis will draw attention to Golden Section proportions in the middle section of the piece. In conclusion, it will be argued that Debussy’s conscious effort to avoid Teutonic principles has paradoxically brought his work closer to Germanic thinking. Amid a time of personal and social conflict, one could ultimately compare his approach to that of the Hegelian “free spirit” - a free spirit that transcends political boundaries by its occupation of a neutral ground. Whether or not this demonstrated Debussy’s conscious compositional intention to reflect Hegel’s philosophical principles remains unsolved. More certain, however, is the fact that the presentation of a thesis and a subsequent antithetical section clearly leads to a resolution of the dialectique in the first movement of this Sonata.
Źródło:
Interdisciplinary Studies in Musicology; 2015, 14; 84-99
1734-2406
Pojawia się w:
Interdisciplinary Studies in Musicology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vade-mecum w perspektywie czasu. Zarys problematyki
Vade-mecum in the perspective of time. Topic outline
Autorzy:
Fert, Józef Franciszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/17934521.pdf
Data publikacji:
2021-11-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
George W.F. Hegel
Fryderyk Nietzsche
czas
historia
dialektyka
romantyzm
Vade-mecum
G.W.F. Hegel
Friedrich Nietzsche
time
history
dialectics
Romanticism
Opis:
W artykule dotknięty został istotny kompleks ideowy i artystyczny całej twórczości autora Vade-mecum. To ujęcie czasu w relacji do ruchu, które zaprząta zresztą filozofów, poetów i uczonych od starożytności do dziś, przynosząc po drodze m.in. genialną koncepcję Alfreda Einsteina, dającą się zamknąć w eleganckiej kategorii czasoprzestrzeni, a równocześnie prowadząc dalej – do teorii strun, teorii wielowymiarowości czy wreszcie teorii nieprzemienności. Po stronie poezji mamy mit „wiecznego powrotu”, genialne tragedie starożytnych Greków, Szekspirowskie udramatyzowanie losów ludzkich poprzez bieg w czasie nieuchronnych następstw paktowania ze złem (jak w Makbecie), przejmującą reinterpretację Pasji Jezusa w Mickiewiczowskiej psychomachii, czyli Dziadów części trzeciej, apokaliptyczną wizyjność Krasińskiego Nie-Boskiej komedii i zanurzenie w problematyce (nierzadko alegoryzowanej) przełomu dziejów, jaką przynosi Norwidowski Quidam, dziejący się „pomiędzy świtem a nocy zniknięciem...”. Po stronie filozofii wspomnijmy Hegla, który „kazał logicznie” zamknąć się dziejom w jego genialnej myśli jako szczycie i finale procesów historycznych... Obrazy dziania się – ruchu w czasie – mają u Norwida zwykle dramatyczne zakotwiczenie w następstwie zdarzeń lub w konsekwencji wnioskowania z przywołanych przesłanek („ruch myśli”). Znamienne są tu perspektywy nie tyle bliżej nieokreślonej przemiany jako efektu anonimowego procesu, co raczej docieranie do jakichś konsekwencji „dziania się”, która w poetyckim ujęciu przybiera nierzadko kształt zaskakującej puenty będącej zarazem ukrytą lub jawna „nauka moralną”, niekiedy na skutek nadprzyrodzonej interwencji, jak w wierszu XIV. Litość, w którym ciąg pozornych czy konwencjonalnych znaków współczucia przerywa „grom z jasnego nieba”, zmuszając do autentycznej pomocy bliźniemu. Warto pamiętać, że Vade-mecum w znacznym stopniu, jeśli nie w istocie, to z jednej strony dzieło programowe, ale z drugiej – autentyczny wybór autorski z twórczości poetyckiej z lat 1848–1866, poddany określonej funkcji programowej, w której problem zobowiązań moralnych wysuwa się na plan pierwszy jako odpowiedź poetycka na istotne zapotrzebowanie chwili bieżącej jako czyn artystyczny mający służyć swoim czasom. Stąd tak ogromne poczucie niespełnienia, jakiego doświadczał Norwid jako „nadkompletowy aktor” w tym teatrze wieku, mówiąc słowami Zofii Stefanowskiej, „kupieckiego i przemysłowego”.
This article addresses a conceptual and artistic issue that is vital for Norwid’s entire work, namely the relationship between time and movement. This question has preoccupied philosophers and poets since antiquity, giving birth for example to the ingenious concept of time-space developed by Alfred Einstein, and leading further to string theory, multidimensional physics, or noncommutative geometry. In the field of poetry, this theme has been elaborated in the myth of “eternal recurrence,”brilliant ancient Greek tragedies, Shakespeare’s dramatization of human fate as the temporal course of the inevitable consequences of compacts with evil (as in Macbeth), the piercing reinterpretation of the Passion in Mickiewicz’s psychomachia (in the third part of Dziady [Forefathers’ Eve]), the apocalyptic visions in Krasiński’s Nie- Boska komedia [The Undivine Comedy], and explorations of the (often allegorized) question of historical turning points in Norwid’s Quidam, which is set “between dawn and the fading of the night…”Finally, in philosophy, Hegel postulated the logical conclusion of history in his profound theory about the culmination of historical processes. In Norwid’s poetry, images of movement in time are usually anchored in the sequence of events or in the consequences of concluding on the basis of articulated premises (as “movement of thought”). What is notable here is not the perspective of some indefinable transformation considered as the effect of anonymous processes, but rather the establishing of certain consequences of “unfolding,” which is often expressed in poetic terms as a surprising point that communicates an explicit or implicit “moral lesson,” sometimes as a result of supernatural intervention, as in the poem “XIV. Litość” [XIV. Mercy], where a sequence of ostensible or conventional signs of compassion are interrupted by a “bolt out of the blue,” demanding authentic help for our neighbour. It is worth remembering that Vade-mecum is, to a large extent (if not essentially), a programmatic work on the one hand, while on the other – an authentic selection of poems written in the years 1848-1866 subjected to a specific programmatic function that foregrounds moral obligations as a poetic response to the vital needs of the times – an artistic gesture meant to offer an answer to the problems of this period. Hence the immense sense of a lack of fulfilment experienced by Norwid as an “extra actor” in the theatre of an age that Zofia Stefanowska called “the age of trade and industry.”
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39; 31-55
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Das Collegium Jenense als Universitätsmuseum der Friedrich-Schiller-Universität Jena
Autorzy:
Flemmig, Stephen
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636519.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Alma Mater Jenensis, Salana, Friedrich Schiller, Erhard Weigel, Johann Gottlieb Fichte, Johann Andreas Mose, Werner Rolfinck, Friedrich Wilhelm Joseph Schelling, Georg Wilhelm Friedrich Hegel
Opis:
The article presents the history of Alma Mater Jenensis from its inception in 1548 untill the early 20th century. The University of Jena, also known as Salana (after the river Saale, on which Jena lies), is one of the oldest German universities. Since the 16th century, it has been a centre of Lutheran thought. In the end 17th and 18th centuries prominent professors such as mathematician Erhard Weigel, historian Johann Andreas Bose, physician Werner Rolfinck, historian Friedrich Schiller, philosophers Johann Gottlieb Fichte, Friedrich Wilhelm Joseph Schelling and Georg Wilhelm Friedrich Hegel conducted research or taught here. Since the 19th century, the University has cooperated with the Zeiss company manufacturing optical equipment. The author also discussed the collections of the Collegium Jenense and generally of the University.
Źródło:
Opuscula Musealia; 2014, 22
0239-9989
2084-3852
Pojawia się w:
Opuscula Musealia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Action, objective, intersubjectivity: towards a theory of social action
Autorzy:
Forlin, Francesco
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/781109.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Hegel
intersubjectivity
social actio
Opis:
The reflection on intersubjectivity is a central question in the contemporary philosophical debate. In this field, current practical philosophy faces one of the most difficult challenges. Apparently, the research for a foundation of the intersubjective level seems to lead inevitably towards the abandonment of the logical-foundation theory on which the philosophy had been based up until Hegel. In this report, however, I would like to attempt something different. That is, I would like to explore the possibility of inserting the subject of intersubjectivity right into the heart of Hegelian thinking, with an aim to outline the foundation of a social action theory capable of exhibiting reasons stronger than those deriving from simple dialogic validation. It is possible, as Ho sle believed, that Hegel himself did not take this aspect of the profound dynamics of his thought too seriously, and that he had not prepared the notional categories to be able to think about it in depth. Nevertheless, the theoretical foundations of intersubjectivity, brought back to its Hegelian roots, is the fundamental cornerstone upon which to build the logical-rational foundations of social action
Źródło:
Ethics in Progress; 2013, 4, 2; 55-62
2084-9257
Pojawia się w:
Ethics in Progress
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies