Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Goethe" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-36 z 36
    Tytuł:
    Goethe a Lem
    Autorzy:
    Gomułka, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2151241.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
    Tematy:
    Faust
    Goethe
    Lem
    literature
    philosophy
    Opis:
    In this article ‘Lem and Goethe’, the author compares the figure of Stanislaw Lem to J.W. Goethe, whereas Lem’s oeuvre to ‘Faust’. There are two reasons for such a comparison. First, the scope of subjects raised by the Polish writer is perhaps even wider than the German one’s. The second thing is their great insight into these subjects. When Lem and Goethe are compared, it should be noticed that both their personalities (certain openness to the world and environment, participation in discussions, vast correspondence) and artistic and scientific interests (distinct exceeding limits by both of them) are similar. The author of the article takes notice of the fact that there is a tremendous difference between Lem’s works and ‘Faust’, because Lem’s are structurally and formally scattered. While there is no doubt that ‘Lem is also a philosopher writing great novels, not a novelist that possesses his own philosophy, like many others’ and that such output is ‘cognitively homogenous’, such state of affairs significantly hinders reception and interpretation of his oeuvre. The author of the text observes that by contrast with ‘Faust’, the character of Lem’s works is scattered not only in terms of content but also formally. That is because the author of ‘Summa Technologiae’ continually adopted new means of expression for his thoughts.
    Źródło:
    Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne; 2017, 4(21); 40-49
    1730-0266
    Pojawia się w:
    Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Yiddish, or Jewish German? The Holocaust, the Goethe-Institut, and Germany’s Neglected Obligation to Peace and the Common European Cultural Heritage
    Autorzy:
    Kamusella, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040221.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-13
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Europe
    Goethe-Institut
    Holocaust remembrance
    Katastrofe
    Yiddish
    Opis:
    The vast majority of Holocaust victims and survivors were Ashkenazim. Their main language was Yiddish. Yiddish is very close to German, the main difference being that the former is written in Hebrew letters, while the latter in Latin ones. Postwar Europe’s moral foundation is Holocaust remembrance. But this remembrance to be effective, it must be active in the absence of Holocaust survivors. A way to ensure that could be the novel school and university subject of Yiddish for reading purposes. As a result, researchers and interested Europeans would start reading documents and books in Yiddish again. Germany’s premiere cultural organization, Goethe-Institut, is uniquely well-placed and morally obligated to facilitate the relaunch, popularization and cultivation of the skill to read Yiddish-language sources and publications for both the sake of research and for pleasure.
    Źródło:
    Śląskie Studia Polonistyczne; 2021, 18, 2; 1-18
    2084-0772
    2353-0928
    Pojawia się w:
    Śląskie Studia Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Diabeł w operze. „Pajac” Tomasza Manna w kontekście „Fausta” Johanna Wolfganga Goethego
    The devil in the opera: “The clown” by Thomas Mann in the context of “Faust” by Johann Wolfgang Goethe
    Autorzy:
    Pilipowicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/967400.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    German Literature
    French Opera
    Mann
    Goethe
    Gounod
    Opis:
    The protagonist of Thomas Mann’s short story "The Clown" ("Der Bajazzo") cannot became an artist because he hasn’t got enough talent. He is also unable to live among people as an ordinary citizen because his social competencies haven’t been completely developed. That is why he can be regarded as a literary figure who tries to leave the real world and to penetrate the literary world. The devil who appears in Charles Gounod’s opera "Faust" based on Johann Wolfgang Goethe’s drama "Faust" and who is watching the protagonist from the stage during the opera performance seems to be the only person who can help him to find his existential space.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2015, 11; 193-211
    2449-6820
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Andauernde Feier des Heiligen. Über Goethes panhierarchische Religiosität
    A Continual Celebration of Sanctity. On Goethe’s pan-hierarchical religiousness
    Autorzy:
    Freter, Björn
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1364909.pdf
    Data publikacji:
    2016-04-19
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
    Tematy:
    Johann Wolfgang von Goethe – religiousness – sanctity – pan -hierarchism – metaphysics of
    immanence
    Johann Wolfgang von Goethe – Religiosität – Heiligkeit – Panhierarchismus – Immanenzmetaphysik
    Opis:
    Goethes Religiosität zeichnet sich durch eine Vielzahl von kritischen und produktiven Aneignungen aus. Unsere Studie konzentriert sich auf die Aneignungen aus der Philosophie und dem Neuen Testament. Es geht Goethe um das Heilige, das im Ursprung aller Dinge liegt und um die andauernde Feier dieses Heiligen.
    Goethe’s religiousness is characterised by a plethora of critically and productively adopted elements. Our study will focus on the adopted elements from the field of philosophy and from the New Testament. Goethe is most of all concerned with the sacred that is present in the origin of all things, and with the continual celebration of this sanctity.
    Źródło:
    Studia Germanica Gedanensia; 2016, 34; 28-36
    1230-6045
    Pojawia się w:
    Studia Germanica Gedanensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Проблемы архитектуры в теоретической концепции Иоганна Вольфганга фон Гёте
    Architektoniczne problemy w teoretycznej koncepcji Johanna Wolfganga von Goethego
    Architectural problems in the theoretical concept of Johann Wolfgang von Goethe
    Autorzy:
    Kozar, N.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2068521.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Politechnika Częstochowska
    Tematy:
    architektura
    estetyka
    Goethe Johann Wolfgang von
    architecture
    aesthetics
    Opis:
    Przedstawiono analizę zmiany stosunku do starożytności i średniowiecza w estetycznej koncepcji Johanna Wolfganga von Goethego. Szczegółowo przeanalizowany jest artykuł .„Architektura” (1795), po raz pierwszy przetłumaczony na język rosyjski przez N. Kazhar (1997).
    This paper deals with changing attitudes to antiquity and the Middle Ages in the aesthetic concept of Johann Wolfgang von Goethe. The article „Architecture” (1795), first translated into Russian by N. Kazhar (1997), is discussed in details.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo; 2012, 18 (168); 78--87
    0860-7214
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zur Funktion des Oxymorons und der Antithese in der Darstellung widersprüchlicher Gefühle. Am Beispiel der Briefromane von J. W. von Goethe und J. M. R. Lenz
    On the Function of the Oxymoron and Antithesis in the Presentation of Mixed Feelings. By the Example of the Letter Novels by J. W. von Goethe and J. M. R. Lenz
    Autorzy:
    Haas, Agnieszka K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2032564.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    Johann Wolfgang Goethe
    Werther
    J.M.R Lenz
    oxymoron
    Opis:
    Since the age of sensibility there has been a growing focus on inner subjective experience. The epistolary novels of Goethe (“Die Leiden des jungen Werther” [The Sorrows of Young Werther], 1774) and J. M. R. Lenz (“Der Waldbruder. Ein Pendant zu Werthers Leiden” [The Hermit. A Pendant to Werther’s Sorrows], 1776) provide an insight into the emotional world of a first-person narrator. His emotions, such as sadness or longing, are expressed through conventional rhetorical figures such as the oxymoron. However, the mixed feelings shown in the novels are rarely interpreted with reference to rhetorical figures.
    Źródło:
    Linguistische Treffen in Wrocław; 2020, 18; 121-135
    2084-3062
    2657-5647
    Pojawia się w:
    Linguistische Treffen in Wrocław
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sielanka – dualizm – katastrofa. O związku tytułowego bohatera Cierpień młodego Wertera J. W. Goethego z naturą
    Idyll – dualism – catastrophe. On the relationship between the protagonist of J. W. Goethe’s The Sufferings of Young Werther and nature
    Autorzy:
    Kornatowska, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408236.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    J. W. Goethe
    Werther
    nature
    ecology
    Werter
    natura
    ekologia
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest lekturze powieści J. W. Goethego Cierpienia młodego Wertera pod kątem relacji tytułowego bohatera z naturą. W chronologicznej analizie nature writing Wertera w listach do Wilhelma uwzględnione zostały jego przeżycia, postawy, uczucia i reakcje związane ze światem natury, ich wpływ na jego poglądy, a także związki między indywidualizmem i pozycją społeczną Wertera a jego ekologiczną świadomością. Werter postrzega naturę albo jako obiekt estetyczny i źródło autentyczności oraz wolności, albo jako niszczycielską siłę zagrażającą człowiekowi. Z tej perspektywy okazuje się, że źródłem problemów i tragicznego końca bohatera jest jego nieumiejętność objęcia świadomością pełni natury, przemożny wpływ dualistycznego poglądu, który każe mu odbierać naturę jako radykalnie korzystną i dobroczynną lub pochłaniającą, poddającą wszystko rozkładowi.
    This article explores a reading of J. W. Goethe’s novel The Sufferings of Young Werther in terms of the protagonist’s relationship with nature. The chronological analysis of Werther’s nature writings incorporated in his letters to Wilhelm addresses his experiences, attitudes, feelings and reactions in relation to the natural world, their influence on his views, as well as the relationship between Werther’s individualism and social position and his ecological awareness. Werther sees nature either as an aesthetic object and a source of authenticity and freedom, or as a destructive force that threatens man. From this perspective, it appears that the source of the protagonist’s predicament and tragic end is his inability to apprehend the full scope of nature, the overwhelming effect of a dualistic view that makes him perceive nature as either unilaterally benevolent and auspicious or, radically destructive and causing decay.
    Źródło:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2023, 12; 187-200
    2299-7458
    2449-8386
    Pojawia się w:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wędrówka Fausta
    Faust’s Wanderings
    Autorzy:
    Jackiewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31231847.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Faust
    Johann Wolfgang Goethe
    René Clair
    szatan
    archetyp
    satan
    archetype
    Opis:
    Postać Fausta, wraz z motywem pragnienia wiedzy, samowiedzy i wiecznej młodości, wreszcie konfrontacji ze złem uosabianym przez szatana, należy do archetypów kultury europejskiej. Autor śledzi wędrówkę Fausta począwszy od przełomu XV i XVI w., kiedy to zaistniał jako postać historyczna i stał się bohaterem ludowej legendy, po współczesność. W końcu XVI w. frankfurcki drukarz Johann Spiess poświęcił mu książkę, która zyskała ogromną popularność. Potem pisali o nim Christopher Marlowe i Johann Wolfgang Goethe, wreszcie Tomasz Mann. Jackiewicz opisuje przeobrażenia tej postaci w kontekście warunków historycznych i kulturowych. Interesuje go też, jak Fausta przyswoiła sztuka filmowa, najpierw w epoce niemej (u Louisa Lumiére’a, Georges’a Mélièsa i Friedricha Wilhelma Murnaua), po czasy współczesne. Sporo miejsca poświęca analizie filmu René Claira Urok szatana (La beauté du diable, 1950). Porównuje wizję Claira z pierwowzorami literackimi, ale przede wszystkim sytuuje ją w polu francuskiej tradycji humanistycznej, a także wobec noweli Jeana Marcenaka. (Materiał nierecenzowany; pierwodruk: „Kwartalnik Filmowy” 1953, nr 10, s. 40-65).
    The figure of Faust, along with the motif of the desire for knowledge, self-knowledge and eternal youth, and finally confrontation with evil personified by Satan, belongs to the archetypes of European culture. The author traces Faust’s journey from the turn of the 15th and 16th centuries, when he emerged as a historical figure and became the hero of folk legend, to the present day. At the end of the 16th century, the Frankfurt printer Johann Spiess dedicated a book to him, which became extremely popular. Then Christopher Marlowe and Johann Wolfgang Goethe wrote about him, and finally Thomas Mann. Jackiewicz describes the transformations of this figure in the context of historical and cultural conditions. He is also interested in how Faust was adapted in film art, first in the silent era (by Louis Lumiére, Georges Méliès and Friedrich Wilhelm Murnau), and to the researcher’s contemporary times. He devotes a lot of space to the analysis of René Clair’s film Beauty and the Devil (La beauté du diable, 1950). He compares Clair’s vision with literary prototypes, but above all, he places him in the field of the French humanistic tradition, as well as in relation to Jean Marcenac’s novella. (Non-reviewed material; originally published in Kwartalnik Filmowy 1953, no. 10, pp. 40-65).
    Źródło:
    Kwartalnik Filmowy; 2024, 125; 180-205 (pol), 206-231 (eng)
    0452-9502
    2719-2725
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Filmowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Empfindsam glückselig – Zur Bedeutung der Glückseligkeit in der Epoche der Empfindsamkeit am Beispiel von Sophie von La Roches "Geschichte des Fräuleins von Sternheim"
    ‘Empfindsam glückselig’ - On the Meaning of ‘Glückseligkeit’ in the Era of Sensibility Using the Example of Sophie von La Roche’s "The Story of the Fraulein von Sternheim"
    Autorzy:
    Dingelmaier, Theresia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2159840.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-12
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
    Tematy:
    Empfindsamkeit
    Glückseligkeit
    Sophie von La Roche
    Goethe
    Gefühl
    sensibility
    sense
    emotion
    Opis:
    Der Beitrag beschaftigt sich ausgehend von Goethes Die Leiden des jungen Werthers mit dem Gefuhl der Gluckseligkeit in der Literatur der Aufklarung und Empfindsamkeit am Beispiel von Sophie von La Roches Die Geschichte des Fräuleins von Sternheim und damit dem unmittelbaren Vorfeld der Zeit um 1800. Unter Ruckgriff auf eudaimonie-Konzeptionen der Antike und der Fruhen Neuzeit sollen die Gluckseligkeit bzw. literarische Darstellungen, die als Medium der Erkundung und Herstellung menschlicher Gluckseligkeit – und damit auch der Annaherung an die Innenwelt des Menschen – fungieren, analysiert und vorgestellt werden. Die These ist, dass im Lichte einer verstarkt der ‚gluckseligen Innerlichkeit’ der Protagonist*innen zugewandten literaturwissenschaftlichen Untersuchung neue Erkenntnisse uber die Literaturepoche Empfindsamkeit und damit auch das angestrebte Gefuhlsleben der Zeit vor 1800 zutage treten.
    Taking Goethe’s The Sorrows of Young Werther as a starting point, the article deals with the feeling of ‘Gluckseligkeit’ in the literaturę of the Enlightenment and Empfindsamkeit, using Sophie von La Roche’s The Story of the Fraulein von Sternheim as an example, and thus regarding the immediate run-up to the period around 1800. Drawing on the conceptions of eudaimonia formed in the antiquity and the early modern period, the author analyses and discusses literary representations that function as a medium for exploring and producing human ‘Gluckseligkeit’ - and thus for approaching the ‘inner world’ of human beings. The thesis is that in the light of a literary study that increasingly focuses on the ‘gluckselige Innerlichkeit’ of the protagonists, new insights into the literary epoch of Empfindsamkeit and thus also into the aspired emotional life of the time before 1800 come to light.
    Źródło:
    Studia Germanica Gedanensia; 2021, 44; 60-68
    1230-6045
    Pojawia się w:
    Studia Germanica Gedanensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ta „poważna drobnostka”. Nowe wydanie Baśni Johanna Wolfganga Goethego
    “Blessed are those who write fairy tales”. The new edition of The Green Snake and the Beautiful Lily of Johann Wolfgang Goethe
    Autorzy:
    Ćwiklak, Kornelia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041230.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Johann Wolfgang Goethe
    German romantic fairy tales
    scientific interpretations
    reception
    Opis:
    In this article, the author discusses and reviews the first Polish critical edition of Johann Wolfgang Goethe’s The Green Snake and the Beautiful Lily (2015). The literary text was preceded by two elaborate scientific descriptions which the author of this article refers to. The primary focus is on the extensive German tradition of interpreting The Green Snake and the Beautiful Lily (Das Märchen, 1795), because the main spur of its development is the difficulty or inability to obtain its unambiguous interpretation due to the high degree of symbolism and the esotericism of this literary work. Both critical texts feature the following interpretation grounds: historic-literary – emphasizing the role of the literary circle of the Weimar Goethe and Schiller; historical – stressing the importance of the events associated with the French Revolution and its impact on the situation in Germany; philosophical – represented by Rudolf Steiner and his anthroposophic reading of this work; and poetological – focusing on the properties and functions of its poetics. Among the existing explication there is a lack of genology of the fairy tales and a lack of the placing the work in a broader context of ideas and works of Goethe, which, if taken into account could help to clarify its meanings.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2018, 34; 309-324
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Monodramat jako metadramat: Rozmowa w domu państwa Stein o nieobecnym panu von Goethe Petera Hacksa
    Monodrama as metadrama: Charlotte by Peter Hacks
    Autorzy:
    Šemberová, Daria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1986601.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Ośrodek Badawczy Facta Ficta
    Tematy:
    Peter Hacks
    J.W. Goethe
    Charlotte
    von Stein
    monodrama
    metadrama
    Opis:
    The monodrama Ein Gespräch im Hause Stein über den abwesenden Herrn von Goethe is a multidimensional literary experiment in the post-war German playwriting history. Written in 1974, the play was first published by the East German publishing house Aufbau (1976), and to this day, it remains the most recognizable literary work of Peter Hacks, who was born in Breslau (1928-2003). The drama belongs to the middle phase of the work of an author, who, along with Heiner Müller, is considered one of GDR’s greatest playwright. Hacks confronted the figure and work of Goethe many times in both his literary texts and essays on the poetics of drama. Ein Gespräch in Hause Stein… had its theater premiere in 1976 in Staatsschauspiel Dresden and since then has been played on over 200 stages of the German-speaking region and in more than twenty other countries. The Polish premiere of the play, translated by Zbigniew Krawczykowski, took place in 1978 at the Ateneum Theater in Warsaw, where it was directed by Aleksandra Śląska. A year later, the Czechoslovak premiere took place on the Prague stage Divadlo on Vinohradech with Iva Janžurova starring as Charlotte. The play’s plot takes place in October 1786 at the home of Charlotte von Stein and her husband, Josias. Divided into five acts, the drama maintains the Aristotelian principle of three unities. Alongside these classical tragedy similarities. Hacks uses Brecht's technique of distancing (V-Effekt), which modifies the theatre's basic aesthetic assumptions. The paper aims to analyze the modifications in the structure of Hacks’s dramatic text, taking into account the postulate of socialist classics and the literary typology of metadrama (Vieweg-Marks 1989). The analysis is intended to answer the question suggested in the title: namely, how Peter Hacks’s play presents and dramatizes the love of Charlotte von Stein and Johann Wolfgang von Goethe almost 200 years later. As such, this paper is a continuation of the latest research on Ein Gespräch im Hause Stein... conducted in the tradition of German and Czech German Studies.
    Źródło:
    Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media; 2020, 6, 2; 119-130
    2719-8278
    Pojawia się w:
    Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reise in ein fernes Land. Skandalös – und doch kein Skandal
    Reise in ein fernes land [journey to a faraway land] scandalous – and yet no scandal
    Autorzy:
    Kuropka, Joachim
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/679737.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    travel literature
    Goethe
    Schummel
    Döblin
    Feuchtwanger
    GDR
    political-fictional literature
    Opis:
    The travel reports about observations and experiences journalists of the weekly newspaper DIE ZEIT made while travelling in the GDR in the years 1964 and 1986 and which they published in books belong to the genre of travel literature (reference is made to Goethe, Schummel and Döblin). Both travels were made at the invitation of the government of the GDR and were allegedly completely free – but part of a “plan”. Due to the isolation resulting from the construction of the Berlin wall in 1961, both books met with great public interest. In their politically accented report, obviously designed to medially support the so-called “new East politics” of the Brandt government, the journalists paint a glowing picture, minimizing the reality of the party dictatorship, even though solid analyses of the actual conditions in the GDR were available. This can be compared to Lion Feuchtwanger’s “Moskau 1937” which he published “for his friends” about his travel to Moscow. However, the communist Feuchtwanger openly expressed his sympathy and characterized the Soviet Union as a dictatorship. To sum up, the reports of the ZEIT journalists can be classified as ‘political-fictional’ literature of purpose, on the one hand, because of their concealed political objective, and on the other hand, because the authors, due to their salon Marxist background, were, like Feuchtwanger, possibly of the opinion that they saw something “great”.
    –
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2017, 13; 47-60
    2449-6820
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O kategorii созерцания w "Niepojętym" Siemiona Franka i jej niektórych filozoficznych korzeniach
    On the category of созерцание in "The Unknowable" by Semyon Frank and some of its philosophical roots
    Autorzy:
    Woźniak, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18656790.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Siemion Frank
    ogląd
    idealizm niemiecki
    Goethe
    созерцание
    Anschauung
    Semyon Frank
    German idealism
    Opis:
    One of the most puzzling categories in The Unknowable by Semyon Frank is созерцание - a word close to German Anschauung and sometimes used as its translation. The aim of this article is to analyze the meaning of the category of созерцание in Frank’s book and to indicate some of its philosophical sources. First, I discuss the role the term Anschauung plays in the works of Kant and Goethe. The selection of these two authors allows, in my opinion, to describe both Frank's rooting in classical philosophy and the distinction of his approach. One can distinguish two different cognitive acts which are denoted by the word созерцание in Frank’s work: an immediate, non-discursive and synthetic cognition of objective being as well as the cognition of the unconditional being through experience that overcomes the subject- object relation. I argue that the importance of the synthetic and non-discursive intuitive cognition can be interpreted as Goethe's legacy in The Unknowable. Although Frank's usage of the term созерцание is rather far from Kant’s (which is evident in his neglect of the distinction receptive/spontaneous, fundamental in The Critique of Pure Reason), the problem Frank attempts to deal with, i. e. the possibility of the unconditioned cognition of being was important for the post-Kantian philosophers (Fichte among others) which makes Kant and the German Idealism a crucial context to understand it.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2018, 41, 2; 43-60
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Motywy faustyczne w twórczości Czesława Miłosza
    Faustian Motifs in the Works of Czesław Miłosz
    Autorzy:
    Ćwiklak, Kornelia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29432363.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Miłosz
    Goethe
    Faust
    Faust warszawski
    Warsaw Faust
    Faustian motifs
    Polish post-WWII literature
    Opis:
    The article discusses the references to Faust by Johann Wolfgang Goethe present in the works of Czesław Miłosz. They appear in his poems, as well as in essays and non-literary texts, e.g. interviews. The references to Goethe in Miłosz’s work are also of interest, especially included in autobiographical statements. The article attempts to indicate certain regularities concerning the occurrence of intertextual references to Goethe’s tragedy, related to the poet’s worldview, his aesthetic choices and biographical context. The considerations included in the article lead to the conclusion that the hero of the tragedy symbolises the content which, after World War II, made it possible to name and understand the processes that led to the catastrophe of war and the rejection of humanity. Faust can be a tool for self-characterisation or an accusation against German culture and the cult of science and progress, leading to the alienation of the individual.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2023, 44; 227-250
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od Valerie do Fausta i Wolnego strzelca: kilka uwag o intertekstualnej strategii I części Dziadów
    From Valerie to Faust and The Marksman: several remarks on intertextual strategy in the first part of Forefathers’ Eve (Dziady)
    Autorzy:
    Fiećko, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1039662.pdf
    Data publikacji:
    2019-04-16
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Romanticism
    intertextuality
    Mickiewicz’s “Forefather’s Eve”
    Baroness de Krüdener
    Goethe
    Klingemann
    Opis:
    The author analyses intertextual relations in the first and final section of part of “Forefathers’ Eve” (Dziady), and treats them as an element of Mickiewicz’s strategy of anchoring his own work in the system of dialogue with renowned Western cultural works of the time. This dialogue takes the form of a polemic against the sentimental French models akin to de Krüdener’s “Valerie” and the Sturm und Drang movement, which was open to issues of characterisation and early German romanticism. In the first part of the book, which focuses on an analysis of the Maiden’s monologue, the author discerns a mechanism of references to Barbara Julianna de Krüdener’s novel “Valerie” and “The Sorrows of Young Werther”, with which the baroness engaged in an open dispute. The second part focuses on the character of Gustaw and his conversation with the Black Hunter, with an analysis of likely connections with the Weber/Kind’s opera “The Marksman” and the plays of Goethe and Klingemann with the same main title “Faust”.
    Źródło:
    Przestrzenie Teorii; 2018, 30; 17-48
    2450-5765
    Pojawia się w:
    Przestrzenie Teorii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Goethes und Schillers "Xenien" – ein klassisches Werk?
    Autorzy:
    Dörr, Volker C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1032498.pdf
    Data publikacji:
    2014-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Goethe
    Schiller
    Schwarzbauer
    Xenie
    pochód karnawałowy
    klasyka weimarska
    carnival procession
    Weimar classicism
    Karnevalszug
    Weimarer Klassiker
    Opis:
    Der Entstehungsprozess von Goethes und Schillers Xenien wird skizziert und in den (sozial-)historischen Kontext des sich formierenden literarischen Marktes eingeordnet. Ausgehend von der Beobachtung Franz Schwarzbauers, dass die Xenien einen „epigrammatischen Karnevalszug“ formieren (SCHWARZBAUER 1993:317), wird noch einmal nach der Dimension des Karnevalesken gefragt. Die Antwort auf diese Frage wird in Relation zu den Grundzügen der ästhetischen Doktrin der Weimarer Klassiker gesetzt.
    Artykuł szkicuje proces powstania Xenii Goethego i Schillera i włącza w społeczno-historyczny kontekst powstającego literackiego rynku. Wychodząc z obserwacji Franza Schwarzbauera (SCHWARZBAUER 1993:317) stwierdzających, ze Xenie tworzą „epigramatyczny pochód karnawałowy“, artykuł podejmuje pytanie o wymiar zawartego w nich elementu karnawalizacji. Odpowiedź nawiązuje do głównych założeń estetycznej doktryny klasyków weimarskich.
    The essay lays out the production of Goethe’s and Schiller’s Xenien and situates it in the (socio-)historic context of the evolving literary market. Starting with Franz Schwarzbauer’s observation, due to which the Xenien form an „epigrammatischen Karnevalszug [epigrammatical carnival procession]“ (SCHWARZBAUER 1993:317), the analysis once more inquires about the dimension of the carnivalesque. The result of this inquiry is put in relation to the main features of Weimar Classicism’s aesthetic doctrine.
    Źródło:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2014; 119-140
    2196-8403
    Pojawia się w:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ПСИХОЛОГИЯ ЛЮБВИ В „ТАИНСТВЕННЫХ ПОВЕСТЯХ” И.С. ТУРГЕНЕВА
    Psychology of Love in the “Mysterious Stories” by Turgenev
    Autorzy:
    Bazilevskaâ, Aèlita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/444725.pdf
    Data publikacji:
    2009-12-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    personality,
    secret psychology,
    tragic sense of love,
    laws of love,
    mystery,
    supersensual,
    Turgenev,
    Goethe,
    Faust
    Opis:
    Last years of I.S. Turgenev’s life are marked by his increased interest in problem of the inexplicable, supernatural, strange. Mystery of love and laws of love are on the foreground of his “mysterious stories” written in 1870-1880-ies. Peripetias of love feeling are conjugated to activity of the supersensual, irrational within mentality of heroes, to their hereditary links, unintentional faults, misgivings and insights. The concealed and obvious, conscious and unconscious in human more often are conveyed not in traditional Turgenevian way of “secret psychology”, but in artistic means similar to the style of Tolstoy and Dostoyevsky: through inner monologue, developed inner dialogue and portrait dynamics. In the psychological descriptions which not seldom are grotesque the writer’s notions of mysterious powers subjugating the personality, of “tragic sense of love” are concretized.
    Źródło:
    Acta Neophilologica; 2009, XI; 129-149
    1509-1619
    Pojawia się w:
    Acta Neophilologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analyse des Liebe-Motivs in der Marienbader Elegie von Johann Wolfgang Goethe und im Roman Ein liebender Mann von Martin Walser
    Analysis of the Love Motif Based on J. W. Goethe’s “Marienbad Elegy” and the Novel M. Walser’s “Ein liebender Mann”
    Autorzy:
    Szyndler, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/458597.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    J. W. Goethe’s “Marienbad Elegy”
    M. Walser’s “Ein liebender Mann”
    love motif
    Opis:
    19-year-old Ulrike von Levetzow was Goethe’s last love. The 74 year old poet immortalised his feelings in a masterpiece of German love poetry “Marienbad Elegy“. Nearly two hundred years later Martin Walser based his novel “Ein liebender Mann“ on that love story. Not a lot is known about what truly happened between the famous poet and the young lady on that memorable summer of 1823 in Marienbad. Walser used this lack of historical details to let his creativity run free and tell the story in his own way. His version of the story argues with the picture that the lovestruck Goethe painted in his “Elegy“. The poem’s lyrical motifs are analysed and often debunked in the novel, treated as idealised and thus untrue. This article follows Walser’s analysis, in which Goethe’s view as a person was subjected to quite a questionable deconstruction.
    Źródło:
    Linguistische Treffen in Wrocław; 2020, 17; 317-328
    2084-3062
    2657-5647
    Pojawia się w:
    Linguistische Treffen in Wrocław
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wer blind wählet – Eine Jungsche Lektüre von Goethes "Die Wahlverwandtschaften"
    Who Chooses Blindly – A Jungian Reading von Goethe’s "Elective Affinities"
    Autorzy:
    Ferro Milone, Giulia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2131709.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-12
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
    Tematy:
    Goethe
    kollektives Unbewusstes
    Individuationsprozess
    Archetypus
    Schicksal
    Wahl
    collective unconscious
    individuation process
    archetype
    fate
    choice
    Opis:
    Was passiert eigentlich in Goethes Roman Die Wahlverwandtschaften? Was passiert, wenn die Individuen von unbewussten Prozessen wie denjenigen, die sich in der Metapher der chemischen Affinitäten verstecken, überwältigt werden? Der vorliegende Beitrag möchte sich mit diesen Fragen aus tiefenpsychologischer Perspektive befassen und aufzeigen, dass Goethe in seinem Roman sich sehr nah an einem Konzept des Unbewussten und der Psyche positioniert, wie es Carl Gustav Jung etwa hundert Jahre später konzipiert hat. Die Individuen, die als Gefangene einer rigiden Lebenseinstellung unbewusst (blind) wählen, sind nicht imstande wahre Entscheidungen zu treffen und für sie bleibt das Leben letzten Endes ein Rätsel.
    What actually happens in the Elective Affinities? What happens if individuals are overwhelmed by unconscious processes such as those that are hidden in the metaphor of the chemical affinities? This article addresses these questions from the psychological perspective and shows that Goethe positioned himself in his novel very close to the concepts of the unconscious and the psyche, as Carl Gustav Jung conceived about a hundred years later. The individuals who choose unconsciously (blindly) are unable to make actual decisions because they are prisoners of a rigid attitude of life, and in the end, life remains a mystery to them.
    Źródło:
    Studia Germanica Gedanensia; 2021, 44; 86-98
    1230-6045
    Pojawia się w:
    Studia Germanica Gedanensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (Nie)obecność Boga osobowego w niemieckiej literaturze drugiej połowy osiemnastego wieku
    On the (Un-)Presence of a Personal God in the German Literature of the Late 18th Century
    Autorzy:
    HAAS, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047102.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Gottfried W. Leibniz, Alexander Pope, Christoph M. Wieland, Johann W. von Goethe, Friedrich Schiller, Friedrich Hölderlin
    Opis:
    Trzęsienie ziemi w Lizbonie w roku 1755 uchodzi za wydarzenie, które zmieniło losy świata. Zmieniło także utrwaloną na chrześcijańskim Zachodzie wiarę w Bożą opatrzność i przekonanie o prawdziwości religijnej wizji świata. Niektórych filozofów utwierdziło ono w sceptycyzmie wobec tak zwanego optymizmu Leibniza. Od połowy osiemnastego wieku zmienia się w literaturze niemieckiej sposób mówienia o Bogu i boskości, także w kontekście „kryzysu optymizmu”, który miał wówczas nastąpić.
    The 1755 Lisbon earthquake is considered an event that changed the course of world history. It also changed the belief in the Divine Providence popular in the Christian West and confirmed some philosophers in their skeptical opinion on the so-called Leibnizian optimism. In mid-18th century German writers changed their way of speaking about God and Divinity, which was in part conditioned by the ‘optimism crisis’ characteristic of the period in question. Translated by Dorota Chabrajska
    Źródło:
    Ethos; 2016, 29, 3 (115); 175-198
    0860-8024
    Pojawia się w:
    Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Światopogląd Johanna Wolfganga Goethego i antropozofia Rudolfa Steinera
    Worldview Johann Wolfgang Goethe and Anthroposophy of Rudolf Steiner
    Autorzy:
    SAŁDAN, Switłana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/454100.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    antropozofia
    muzyka
    estetyka muzyczna
    Johann Wolfgang Goethe
    Rudolf Steiner.
    anthroposophy
    music
    musical aesthetic
    Rudolf Steiner
    Opis:
    The communicate presents the worldview on the art, including the music of the famous German poet and philosopher of the turn of 18th/19th century, Johannes Wolfgang Goethe and the aesthetic views of Rudolf Steiner (1861–1925).
    W artykule przedstawiony został światopogląd na sztukę, w tym na muzykę, słynnego niemiec- kiego poety i filozofa przełomu XVIII/XIX wieku Johannesa Wolfganga Goethego oraz poglądy estetyczne Rudolfa Steinera (1861–1925).
    Źródło:
    Edukacja Muzyczna; 2014, 9; 149-158
    2545-3068
    Pojawia się w:
    Edukacja Muzyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Comics, Adoptionen oder doch das Original? – Goethes Faust im kompetenzorientierten Deutschunterricht.
    Autorzy:
    Kuzminykh, Ksenia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/915102.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-14
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Goethe
    comics
    children literature
    history of German- literature-lessons
    world literature
    reading comprehension
    methods
    cross cultural reading.
    Opis:
    Goethe’s Faust was long defined in Germany as an established part of literature lessons and as a part of canon, but a paradigm change in didactics and in literature science has challenged both. This essay takes a brief look at history of German-literature-lessons and at different methods of teaching and reading literature, especially Goethe’s Faust – analytical, productive and creative. It gives a survey about children’s books to Faust, comics and summaries and demonstrates the correlation between knowledge and reading comprehension.
    Źródło:
    Glottodidactica. An International Journal of Applied Linguistics; 2015, 42, 2; 153-167
    0072-4769
    Pojawia się w:
    Glottodidactica. An International Journal of Applied Linguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spojrzeć w twarz Meduzie: Jerzy Grotowski wobec romantyzmu i mitu Fausta cz. 1. „Farsa-misterium”: Faust według J.W. Goethego, Teatr Polski, Poznań, 1960
    Autorzy:
    Kallaus, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2029797.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-14
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Jerzy Grotowski
    Faust
    Romanticism
    farce-mystery
    J.W. Goethe
    myth
    archetype
    romantyzm
    farsa-misterium
    mit
    archetyp
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest pierwsza z dwóch reinterpretacji mitu Fausta przez Jerzego Grotowskiego – inscenizacja Fausta według tekstu J.W. Goethego w Teatrze Polskim w Poznaniu w 1960, będąca próbą dialektycznej polemiki z romantyczną i metafizyczną wizją Goethego. Spektakl ukazuje wczesną estetykę reżysera, opisaną jako „farsa-misterium”, w której dominuje fascynacja rytuałem jako laicką formą doświadczenia religijnego. Mit Fausta jest w nim próbą konfrontacji reżysera z archetypem, którego celem jest uwolnienie energii duchowej widzów poza mitem i religią i odnowienie świadomości wspólnoty przez wzbudzenie grozy. Celem rozważań jest wykazanie, że historia Fausta ma dla Grotowskiego istotne znaczenie jako wcielenie mitu, poprzez które realizują się dążenia Grotowskiego do przełamania traumy śmierci i przekroczenia ograniczeń kondycji ludzkiej, typowe dla wrażliwości romantycznej.
    The subject of this paper is the first of the two re-interpretations of the myth of Faust by Jerzy Grotowski –  the performance of Faust by J.W. Goethe in the Polish Theatre in Poznań (1960), in which Grotowski enters into polemics with Goethe’s romantic and metaphysical vision. The spectacle shows Grotowski’s early aesthetics called as “farce-mystery”, displaying his fascination with ritual as a performative secular alternative to religious experience. The myth of Faust shows his creative confrontation with the archetype, which aims to liberate the spiritual energy beyond religion and myth to renew the community’s sense of the sacred. The author sets out to prove that the story of Faust is of crucial significance to Grotowski as an incarnation of myth that helps him to cope with the trauma of death and go beyond the limits of human condition, which reveals his romantic sensibility.  
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 609-630
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Soul of Goethe’s Thought
    Autorzy:
    Herrbach, Mark
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507695.pdf
    Data publikacji:
    2020-06
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    Goethe
    creative principle
    soul
    wholeness
    legacy of culture
    inborn individuality
    real world
    ideal world
    world soul
    God
    Opis:
    Goethe’s philosophical writings all ultimately stem from his efforts to understand the creative act, which he experienced as essentially the same in all the various forms of activity he engaged in, the writing of his poems, novels and plays, his scientific investigations, his service to the Weimar state and participation in the life of its court. In contemplating his creative experience, he developed a unique conception of the soul, which this article seeks to analyze.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2020, 9, 2; 253-265
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zdeněk Fibich (1850–1900) and his Songs to Goethe: Forgotten Settings?
    Zdeněk Fibich (1850–1900) i jego pieśni do słów Goethego – opracowania zapomniane?
    Autorzy:
    Kubečková, Barbora
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/514132.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
    Tematy:
    19th Century Song
    Zdeněk Fibich
    Johann Wolfgang von Goethe
    Czech Lands
    pieśń w XIX wieku
    kraje czeskie
    Opis:
    Johann Wolfgang von Goethe (1749–1832) is considered as one of the most influential cultural figures of his age. His literary work attracted composers throughout the 19th century and beyond. Goethe himself appreciated musical settings of his literary works, as, in his opinion, lyrical poetry without music did not seem complete. One of the numerous composers who tackled Goethe’s words was Zdeněk Fibich (1850–1900), a Bohemian composer whose name is strongly associated with the genres of opera and melodrama. However, only little is known about his primary compositional attempts in the area of songs. Inspired by settings of Schubert and Schumann the composer was addressed by German poets such as Rückert, Heine, Eichendorff and Goethe. Moreover, song settings to both German and Czech literary models were emerging throughout Fibich’s life. Similarly to Schubert, Fibich’s first Lieder are dated back to his teen hood. Gefunden, Fibich’s first musical encounter with Goethe, was written as early as 1865. In my paper, I have examined nine settings to Wilhelm Meister Lehrjahren, which originated between 16 and 21 April 1871. Numerous reasons led me to examine these particular songs. Firstly, Fibich’s Goethe settings have been neglected by musicologists as well as performers. None of eleven vocal pieces have been published or recorded to date. Secondly, there is need for a comparative study of these songs with other settings to Goethe. My research addresses the lacuna in the 19th century song studies while asking the following questions: Do the songs have much to offer in comparison to songs by Schubert, Schumann, Wolf and others? What stands behind the omission of the songs? This paper is a starting point in uncovering the significance of forgotten Fibich’s Goethe settings.
    Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) jest uważany za jedną z najbardziej wpływowych postaci kultury swego czasu, a jego dorobek literacki inspirował wielu kompozytorów dziewiętnastowiecznych i późniejszych. Sam Goethe cenił muzyczne opracowania swoich dzieł, gdyż jego zdaniem poezja bez muzyki nie wydawała się kompletna. Jednym z wielu kompozytorów, którzy inspirowali się wierszami Goethego, był Zdeněk Fibich (1850 1900), czeski kompozytor, którego nazwisko mocno związane jest z gatunkami opery i melodramatu. Niewiele jednak wiadomo o jego pierwszych próbach kompozytorskich w dziedzinie pieśni. Zainspirowany opracowaniami Schuberta i Schumanna kompozytor cenił takich niemieckich poetów, jak Rückert, Heine, Eichendorff i Goethe. Ponadto podczas całego życia Fibich sięgał po teksty poetów niemieckich i czeskich. Podobnie jak w przypadku Schuberta, pierwsze Lieder Fibicha pochodzą z czasów, kiedy Kompozytor był nastolatkiem. Gefunden, jego pierwsze muzyczne opracowanie tekstu Goethego, powstało już w 1865 roku. W niniejszym artykule przestudiowałem dziewięć opracowań tekstu Wilhelm Meister Lehrjahren, które powstały między 16 a 21 kwietnia 1871 roku. Do zbadania tych konkretnych pieśni skłoniły mnie liczne powody. Po pierwsze, utwory Fibicha do tekstów Goethego były długo zaniedbywane zarówno przez muzykologów, jak i wykonawców – dotychczas żaden z jedenastu utworów wokalnych nie został wydany ani zarejestrowany. Po drugie, potrzebne jest przeprowadzenie porównawczych studiów zestawiających te pieśni z innymi opracowaniami tekstów Goethego. Moje badania mają na celu wypełnić lukę, jaka powstała w badaniach nad gatunkiem pieśni w XIX wieku oraz odpowiedzieć na zaistniałe pytania: Jak pieśni Fibicha wypadają w porównaniu z pieśniami Schuberta, Schumanna, Wolfa i innych? Dlaczego dotychczas nie zostały przebadane? Ten artykuł został zamierzony jako punkt wyjścia dla ustalenia znaczenia zapomnianych pieśni Fibicha do tekstów Goethego.
    Źródło:
    Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ; 2017, 3(34); 51-73
    2956-4107
    2353-7094
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Milcząca mowa ciała. O prozie niemieckiego romantyzmu
    The Silent Body Language: On the Prose of German Romanticism
    Autorzy:
    HAAS, Agnieszka K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047477.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-16
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    mowa ciała, romantyzm, antropologia, Johann Wolfgang Goethe, Johann Gotfried Herder, Wilhelm W. Wackenroder, Ludwig A. von Arnim, Clemens Brentano, Ernst T.A. Hoffmann
    body language, Romanticism, anthropology, Johann Wolfgang Goethe, Johann Gottfried Herder, Wilhelm W. Wackenroder, Ludwig A. von Arnim, Clemens Brentano, Ernst T.A. Hoffmann
    Opis:
    Żyjemy w czasach wzmożonej fascynacji ciałem jako takim, czemu wyraz dają liczne przekazy kultury. Niemniej poszukiwanie przyczyn tego stanu rzeczy w dewaluacji wyższych wartości byłoby uproszczeniem. Zainteresowanie ciałem wynika raczej z potrzeby zdefiniowania tożsamości. Własności percepcyjne, estetyczne i komunikacyjne ludzkiego ciała jako pierwotnego medium odpowiedzialnego za odczuwanie podstawowych bodźców i gromadzenie doświadczenia w odniesieniu do świata zewnętrznego były i nadal pozostają obiektem zainteresowania twórców, a coraz częściej także badaczy literatury. Odbiór i ocena bodźców sensorycznych, a także wyrażanie siebie w sposób postrzegalny dla innych są możliwe dzięki ciału istniejącemu w czasie i przestrzeni. Jako wyznacznik tożsamości jest ono także elementem świata tekstowego, który rządząc się swoimi prawami, pozwala na przekraczanie barier świata realnego. Dlatego niewerbalny sposób komunikacji społecznej ukazywany w tekście literackim ma co najmniej dwojakie znaczenie – staje się dopowiedzeniem przekazu werbalnego, ale bywa i czymś innym, nierzeczywistym – symbolem, metaforą ludzkiego bytu i projekcją pragnienia, by przekraczać granice świata empirycznego. Dlatego mowa ciała postaci literackich nie zawsze daje się zrozumieć przy użyciu kategorii psychologicznych. Omówione tu przykłady zaczerpnięto z literatury niemieckiej przełomu osiemnastego i dziewiętnastego wieku.
    Today, we live in an age of increased fascination with the body, which is vividly manifested in various areas of culture. However, seeking the reasons for such a situation in the transvaluation of higher values would amount to simplification. Rather, the interest in the body reveals the need to define human identity. The body as a primordial medium enabling the reception of various stimuli through its special qualities that pertain to perception, aesthetic evaluation and communication, and thus accumulating experience in the human being’s relation to the external world, has always provided an area of interest for artists, and, increasingly, for literary scholars. Reception and evaluation of sensory stimuli, as well as intersubjective expression, are feasible owing to the body which exists in time and space. Being a major identity determinant, the body has become an inherent element of the textual world, which—while governed by its own rules—enables transgression of barriers in the real world. Therefore non-verbal social communication as shown in literary texts has at least a double meaning: it can not only complement the verbal message, but also assume nonfactual qualities, for instance when it becomes a symbol, or a metaphor of the human condition, or the projection of a desire to transgress the borders of the empirical word. Therefore categories taken from psychology are not always sufficient to explain the meaning of the body language of literary characters. Instances of the above tendencies are discussed in the present article, based on German literature of the turn of the 19th century.
    Źródło:
    Ethos; 2016, 29, 1 (113); 104-123
    0860-8024
    Pojawia się w:
    Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W laboratorium Fausta
    In Faust’s Laboratory
    Autorzy:
    Wiśniewska, Marzenna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/36144415.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Jan Dorman
    Johann Wolfgang Goethe
    Faust
    Teatr Animacji w Jeleniej Górze
    autobiografia
    The Animation Theatre in Jelenia Góra
    autobiography
    Opis:
    Dostęp do obszernego Archiwum Jana Dormana pozwolił zobaczyć wieloletnią obecność faustowskiego tematu w poszukiwaniach teatralnych tego artysty i podjąć analizę jego ostatniej, nieopisanej dotychczas premiery: Nocy Walpurgi według Fausta Johanna Wolfganga Goethego (Teatr Animacji w Jeleniej Górze, 1986). Artykuł jest próbą rekonstrukcji tego spektaklu na podstawie rękopisów i maszynopisów zebranych w sklejki przez reżysera w jego archiwum oraz świadectw pamięci ludzi teatru. Zbiory archiwalne tworzą intrygujący powidok Nocy Walprugi jako spektaklu o autobiograficznym wymiarze, naznaczonego legendą Dormana i fascynacją jego metodami pracy, aurą mistyczności oraz nagłą śmiercią reżysera niespełna miesiąc po premierze. Wydobycie Nocy Walpurgi Dormana z archiwalnego magazynu pozwala dopisać kolejną kartę do dziejów recepcji Fausta w polskim teatrze drugiej połowy XX wieku.
    Access to the extensive archives of Jan Dorman has allowed us to see the long-term presence of the Faust theme in Dorman’s theatrical explorations and to study and describe his last production: Walpurgis Night based on Goethe’s Faust (The Animation Theater in Jelenia Góra, 1986), for the first time. The paper is an attempt to reconstruct this production on the basis of manuscripts and typescripts collected by the director in his archive and the reminiscences of people working in the theatre. The archives create an intriguing afterimage of Walprugis Night as a production with an autobiographical dimension, marked by Dorman’s legend and fascination with his methods of work, an aura of mysticism surrounding the production and the director’s sudden death, less than a month after the premiere. Having extracted Dorman’s Walpurgis Night from the archive warehouse we can add another leaf to the history of the reception of Faust in Polish theatre of the second half of the 20th century.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 3/4; 234-258
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ciemności pełne światła. Niemiecka literatura i malarstwo przełomu osiemnastego i dziewiętnastego wieku wobec problemu (samo)poznania
    A Darkness Full of Light: German Literature and Painting of the Turn of the 19th Century Facing the Problem of Cognition and Introspection
    Autorzy:
    HAAS, Agnieszka K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046878.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-12
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Platon, Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Hölderlin, Philipp Friedrich Freiherr von Hardenberg (Novalis), Philipp Oto Runge, Caspar David Friedrich, Friedrich Schiller
    Plato, Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Hölderlin, Philipp Friedrich Freiherr von Hardenberg (Novalis), Philipp Oto Runge, Caspar David Friedrich, Friedrich Schiller
    Opis:
    Artykuł omawia sposoby ukazywania światła i ciemności w wybranych utworach niemieckich poetów przełomu osiemnastego i dziewiętnastego wieku: Friedricha Hölderlina i Georga Ph.F. Freiherra von Hardenberga (pseud. Novalis). Wychodząc od sposobu rozumienia światła u Platona i ukazując inne źródła poetyckiej inspiracji romantyków (neoplatonizm, alchemię, nauki empiryczne, teozofię Jakoba Böhmego czy idealizm subiektywny Johanna G. Fichtego), uwzględniając przy tym realizację koncepcji światła w malarstwie Philippa O. Rungego i Caspara D. Friedricha, autorka analizuje związki poszczególnych utworów literackich z Faustem Goethego. Przeprowadzone analizy ukazują, że ciemność traktowana jest przez Novalisa i Hölderlina jako okoliczność towarzysząca spotkaniu z transcendentną rzeczywistością oraz przeciwstawiana charyzmatycznemu oślepieniu i poetyckiej inspiracji. Zainteresowanie Hölderlina i Novalisa filozofią Fichtego oraz przeniesienie – w ich poetyckim przekazie – wszystkich doświadczeń do świadomości owocuje zniwelowaniem opozycji między światem idei a codziennością, a także między światłem a ciemnością.
    The present article discusses the issues of darkness and light in selected works by Friedrich Hölderlin and Georg Philipp Friedrich Freiherr von Hardenberg (Novalis), notable German poets of the turn of the 19th century. The author considers Plato’s concept of light and other sources of Romantic inspiration in poetry, such as Neoplatonism, alchemy, empirical sciences, Jakob Böhme’s theosophy, and Johann G. Fichte’s subjective idealism, as well as the ways light is portrayed in paintings by Philipp O. Runge and Caspar D. Friedrich. Against this background, the author analyzes the motifs of light and darkness appearing in selected poems by Hölderlin and Novalis in order to refer them to Johann W. von Goethe’s Faust. The author observes that, according to Novalis and Hölderlin, darkness necessarily accompanies the encounter of a human being with the transcendent reality. Both poets also draw a contrast between metaphysical darkness and the charismatic blindness caused by poetic inspiration. Hölderlin’s and Novalis’s interest in Fichte’s philosophy, as well as their tendency to transfer – in the poetic message – all the experiences to the consciousness, reconciles the world of ideas with that of everyday life, as well as light with darkness. Translated by Dorota Chabrajska
    Źródło:
    Ethos; 2017, 30, 3 (119); 188-212
    0860-8024
    Pojawia się w:
    Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Faces of Woland. A Literary Character Study
    Oblicza Wolanda. Studium postaci literackiej
    Autorzy:
    Przebinda, Igor
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1622456.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
    Tematy:
    Woland
    Mistrz i Małgorzata
    Faust
    Michaił Bułhakow
    Edgar Allan Poe
    Johann Wolfgang Goethe
    Mikołaj Gogol
    uważne czytanie
    diabeł
    człowiek
    dobro
    zło
    personalizm
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu było przedstawienie własnej charakterystyki Wolanda jako jednego z głównych bohaterów powieści Bułhakowa Mistrz i Małgorzata, po doświadczeniach związanych z pracą nad nowym tłumaczeniem tego dzieła. Studium zostało przeprowadzone na podstawie wnikliwej analizy tekstu powieści. Wyszczególnione zostały tutaj role, w jakich występuje Woland w relacjach z bohaterami drugiego i trzeciego planu, oraz przemiany mentalne i fizyczne, jakim podlega. Sporo uwag dotyczy towarzyszącym temu wyraźnym zmianom rejestrów stylistycznych w jego wypowiedziach. Analizie językowej poddane zostały także wielorakie miana, jakimi sam narrator określa tę postać. Unaocznione są również analogie do innych autorów (Goethe, Gogol, Poe). Artykuł jest próbą rekonstrukcji światopoglądu reprezentowanego przez Wolanda, z uwzględnieniem wielości elementów nawiązujących do konkretnych doktryn filozoficznych, politycznychi etycznych. Wszystko to prowadzi do konkluzji, że bułhakowowski diabeł to postać wielowymiarowa i nieoczywista, wymykająca się wszelkim tradycyjnym, jednoznacznym schematom interpretacyjnym.
    Źródło:
    Studia Pigoniana; 2020, 3, 3
    2657-3261
    Pojawia się w:
    Studia Pigoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Hamlet Project in Goethe’s Wilhelm Meister’s Years of Apprenticeship
    Autorzy:
    Kullmann, Thomas
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/648056.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    German theatre
    French theatre
    eighteenth century
    Goethe
    Hamlet
    adaptation
    society
    aristocracy
    middle class
    bourgeois habitus
    cultural capital
    education
    Globe-to-Globe Hamlet
    Opis:
    Goethe’s novel Wilhelm Meister’s Apprenticeship, published in 1795, provides a fictional account of a theatrical production of Shakespeare’s Hamlet. Its initiator is young Wilhelm, whose experiences with this project, in the context of the novel, mark a decisive stage in his education and personal development; as well as, on another level, in the formation of a German national theatre, the mapping out of a theatrical space peculiar to the German national character. To realize his project Wilhelm has to negotiate with his manager and his fellow-actors; these negotiations can be considered reflections of the cultural aspirations and constraints prevalent late 18th-century Germany: – The project itself, as represented by Wilhelm, appears to be informed by a cultural movement towards emancipation from French culture: The character of Hamlet was interpreted as representing a role model for young Germans. – Informed by a theatrical practice based on French conventions, the manager objects to the lack of dramaturgical coherence of the Shakespeare play. As a compromise, Wilhelm composes an adapted version in which references to Wittenberg, Poland, France and England as well as several minor characters are cut, but the Hamlet scenes and speeches are retained. – Wilhelm and his friends also take account of German audiences’ preferences and capacities.The Hamlet project in Wilhelm Meister can be considered a case study of cultural appropriation. Shakespeare becomes a cultural import, used to define and map a cultural space for the German middle class, which in the nineteenth century set store by the quality of its educational make-up.
    Źródło:
    Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance; 2017, 15, 30; 147-159
    2083-8530
    2300-7605
    Pojawia się w:
    Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The ‘Faust’ or ’Lucifer’ Sonata? On Liszt’s idea of programme music as exemplified by his Piano Sonata in B minor
    Autorzy:
    Polony, Leszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/780369.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Franz Liszt
    Piano Sonata in B minor
    programme music
    Tibor Szasz
    Marta Grabocz
    John Milton
    Paradise Lost
    Johann Wolfgang Goethe
    Faust
    Opis:
    The musicological tradition places Liszt’s Sonata in B minor within the sphere of compositions inspired by the Faustian myth. Its musical material, its structure and its narrative exhibit certain similarities to the ‘Faust’ Symphony. Yet there has appeared a different and, one may say, a rival interpretation of Sonata in B minor. What is more, it is well-documented from both a musical and a historical point of view. It has been presented by Hungarian pianist and musicologist Tibor Szasz. He proposes the thesis that the Sonata in B minor has been in fact inspired by Milton’s Paradise Lost, with its three protagonists: Adam, Satan and Christ. He finds their illustrations and even some key elements of the plot in the Sonata’s narrative. But yet Milton’s Paradise Lost and Goethe’s Faust are both stories of the Fall and Salvation, of the cosmic struggle between good and evil. The triads of their protagonists - Adam and Eve, Satan, and Christ; Faust, Mephisto and Gretchen - are homological. Thus both interpretations of the Sonata, the Goethean and the Miltonian, or, in other words, the Faustian and the Luciferian, are parallel and complementary rather than rival. It is also highly probable that both have had their impact on the genesis of the Sonata in B minor.
    Źródło:
    Interdisciplinary Studies in Musicology; 2014, 13; 17-28
    1734-2406
    Pojawia się w:
    Interdisciplinary Studies in Musicology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fenomenologia postaci. Z inspiracji Hansa Ursa von Balthasara
    The Phenomenology of Form. Inspired by Hans Urs von Balthasar
    Autorzy:
    Urban, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28762692.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    filozofia nowożytna
    fenomenologia
    postać
    forma
    idea
    piękno
    H. U. von Balthasar
    J. W. Goethe
    modern philosophy
    phenomenology
    figure
    form
    beauty
    H. U. von Balthasar
    Opis:
    Pojęcie postaci (formy) wywodzi się pierwotnie ze świata myśli greckiej, który stworzył pojęcia eidos (wskazujące zarówno na obraz, jak i na ideę) i morphe (określające przede wszystkim postać). Zostały one przejęte z jednej strony ze świata życia organicznego, z drugiej zaś ze świata myśli i twórczości techniczno-artystycznej oraz (jeśli można tak powiedzieć) przeniesione i w sposób uszlachetniony przeznaczone do użytku filozoficznego. Pojęcie formy (postaci) zdominowało jednak nie tylko myśl grecką, lecz w takim samym stopniu również średniowieczną, gdzie wywoływało wyobrażenie czegoś pełnego, doskonałego, określającego. W filozofii nowożytnej pojęcie postaci w świecie życia organicznego pojawia się w myśli J. W. Goethego oraz w myśli filozoficzno-teologicznej H. U. von Balthasara. Pojęcie postaci, która z każdej strony wydaje się inna, a jednocześnie cały czas promieniuje pełnym światłem bytu, może stanowić wprowadzenie nie tylko do rozumienia człowieka, zwierząt czy roślin, ale do świata różnorodności postrzegania tej samej rzeczywistości. Na czym ono polega? Przede wszystkim, w przeciwieństwie do krytycznego spojrzenia Kanta czy analitycznego nauk przyrodniczych, na spojrzeniu syntetycznym i umiejętności dostrzegania żywej postaci. Piękno ukazuje się w świecie w widocznych formach i daje się nam przede wszystkim w tajemnicy postaci lub obrazu. Tylko postać rości sobie prawo do pełnego imienia piękna i jest miejscem, w którym ukazuje się blask piękna odwiecznego. 
    The concept of a figure (form) comes originally from the world of Greek thought, which created the notions of eidos (indicating both an image and an idea) and morphe (primarily describing a figure). They were taken from the world of organic life on the one hand, and from the world of thought, technical and artistic creativity on the other, and, so to speak, transferred and ennobled for philosophical use. The concept of form (figure), however, dominated not only Greek thought, but also medieval to the same extent, where it evoked the idea of something complete, perfect, defining. In modern philosophy, the concept of a figure in the world of organic life appears in the thought of J. W. Goethe and in the philosophical and theological thought of H. U. von Balthasar. The concept of a character who seems different from each side, and at the same time constantly radiates the full light of being, can introduce not only the understanding of man, animals or plants, but also the world of the diversity of perceptions of the same reality. What is it about? First of all, in contrast to Kant’s critical view, or the analytical view of natural sciences, on the synthetic view and the ability to see a living figure. Beauty appears in the world in visible forms and is given to us, above all, in the secret of a figure or an image. Only the figure claims the full name of beauty and is the place where the splendor of eternal beauty is revealed. 
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2022, 60, 2; 73-88
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prevod in svetovna književnost
    Literatura światowa a przekład
    Translation and World Literature
    Autorzy:
    Juvan, Marko
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971857.pdf
    Data publikacji:
    2014-10-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    literarni prevod
    svetovna književnost
    literarni sistemi
    primerjalna književnost
    Goethe Johann W.
    przekład literacki
    literatura światowa
    systemy literackie
    literatura porównawcza
    literary translation
    world literature
    literary systems
    comparative literature
    Opis:
    Znotraj nacionalnih literarnih sistemov je bila prevodna literatura v primerjavi z izvirno ustvarjalnostjo tradicionalno dojeta kot drugorazredna, čeprav so prav prevodi v te sisteme vnašali najbolj reprezentativna dela svetovne književnosti (Eysteinsson). Ne glede na to, ali svetovno književnost razumemo kot vsoto literatur v jezikih sveta, kanon najboljših literarnih del človeštva ali globalni prostor medliterarnosti, je prevod zanjo konstitutiven. Domnevna univerzalnost svetovne književnosti se namreč v partikularne sisteme vpisuje variantno, predvsem prek perspektiv prevodov, ki so vodilna oblika medkulturnega obtoka literarnih del. Ker je z vidika kulturnega nacionalizma literatura v domačem knjižnem jeziku veljala za kronski dokaz narodne identitete in ustvarjalne samoniklosti, je bila vloga prevoda pogosto razvrednotena in zamejena v kulturno potrošnjo. V prvi polovici 19. stoletja sta kvaliteta in bogastvo prevodnega repertoarja vendarle postala tudi nekakšen mednarodni kriterij za vrednotenje dosežene kulturne ravni naroda in razvitosti njegovega knjižnega jezika. Že postpozitivistična komparativistika je prevod upoštevala kot pomembnega posrednika v mednarodnih literarnih stikih (npr. Ocvirk), a šele sodobna translatologija je refleksijo prevoda proti koncu 20. stoletja povzdignila v teorijo, s katero je utemeljila paradigmatske spremembe metod za obravnavo celotnega sklopa literature, tako v nacionalni kakor primerjalni literarni vedi (Bassnett, Even-Zohar). Na zvišanje vrednosti prevoda v literarni vedi na začetku 21. stoletja odločilno vpliva globalna renesansa Goethejeve Weltliteratur. Dobro desetletje za Ďurišinovo teorijo svetovnega literarnega sistema se z reinterpretacijami Goetheja razvija literarnovedna paradigma, ki skuša preseči nacionalne literarne zgodovine, primerjalno književnost in postkolonialno kritištvo (Lawall, Casanova, Moretti, Damrosch idr.). Toda prevod je bil ključna podlaga že za zgodovinsko genezo izvorne koncepcije Weltliteratur, s katero je Goethe hotel promovirati humanistični estetski kozmopolitizem, ustvarjalno revitalizirati nacionalne literature in uveljaviti nemško književnost kot novo žarišče mednarodnega literarnega življenja. Članek se posveča vprašanju, kako je bila izkušnja s prevodi vpletena v Goethejevi ideji obtoka in refleksije sebstva v drugem in kakšno reinterpretacijo so te koncepcije nedavno doživele pri Damroschu in Thomsenu. Goethe je z bralnim sopostavljanjem del iz evropskih in »orientalskih« književnosti, ki so mu bila dostopna v izvirnikih ali prevodih, motril svojo literarno-kulturno identiteto in odkrival nove plasti estetskega doživljanja. Prevod je nasploh vodilni modus transnacionalnega literarnega obtoka in medkulturnega dialoga, a tudi globalizacije zahodne geokulture in prevlade njenega estetskega diskurza. Prevod je namreč podvržen asimetrijam svetovnih sistemov ekonomije, jezikov, politike in literature. Dostop besedila do obtoka v svetovnem literarnem prostoru je odvisen tudi od tega, ali je bilo to delo ustvarjeno v katerem od »velikih« zahodnih jezikov oziroma ali je bilo v kak globalni jezik prevedeno.
    Compared to the original production within national literary systems, literary translations are traditionally regarded of lesser importance, although it is through translating that the representative works of world literature have been introduced into these very systems (Eysteinsson). The translation is constitutive of world literature, be it understood either as an aggregate of literatures expressed in all the languages of the globe, the canon of “eternal” artworks of humankind, or as the global space of inter-literary relations. The presumed universality of world literature is always already inscribed in particular literary systems through different variants and perspectives articulated by translations, the latter representing the most prominent form of cross -cultural circulation of literature. Since cultural nationalism saw literature in the standard mother tongue as the pillar of national identity and the main evidence of the nation’s creative originality, literary translations were often discarded as mere derivatives restricted to the realm of cultural consumption. In the first half of the 19 th century, however, the quality and richness of the translation repertoire began to figure also as quasi-international standards for evaluating to what degree the particular “national” language and culture were developed. As early as post-positivist comparatistics, the translation was treated as an important factor of international literary mediation (e.g. Ocvirk), but it is only the late twentieth-century translation studies that raised the reflection on translation to the level of theory enabling to ground a paradigmatic shift of methods for the entire study of literature, in national and comparative literary studies alike (Bassnett, Even-Zohar). The valorization of translation that is going on since the beginning of the 21st century has been decisively influenced by the global renaissance of Goethe’s Weltliteratur. More than a decade after Ďurišin’s theory of the world literary system and based on the reinterpretations of Goethe’s notion of world literature, a new scholarly paradigm is in full swing that attempts to transcend national literary history, comparative literature, and postcolonialism (Lawall, Casanova, Moretti, Damrosch, etc.). However, the translation was of key importance already in the historical beginnings of the conception of Weltliteratur, with which Goethe aimed at promoting humanist aesthetic cosmopolitanism, creatively reviving national literature and establishing German literature as a new hub of international literary life. The present article focuses on how experiencing translations had formed Goethe’s ideas of circulation and the self-reflection through otherness and how these ideas were recently reinterpreted by Damrosch and Thomsen. Juxtaposing works of various European and “Oriental” literatures (either in the original or in translation), Goethe reflected on his literary and cultural identity and discovered new qualities of his aesthetic experience. Generally speaking, the translation — because of its position within the asymmetries of the world systems of economy, languages, and literatures — is not only the primary mode of transnational literary circulation and cross-cultural dialogism, but also the relay for the global spread of Western geo-culture and the hegemony of its aesthetic discourse. The possibility of a particular literary text to gain access to the global literary circulation depends, among other factors, on the fact whether the work in question has been produced in a “major” Western language or has been translated in a global language.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 1; 15-51
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spröde Individualitäten Zu [Friederike Helene Ungers] Bekenntnissen einer schönen Seele
    Fragile Individualities. On Bekenntnisse einer schönen Seele by [Friederike Helene Unger]
    Kruche indywidualności. Bekenntnisse einer schönen Seele [Friederike Helene Unger]
    Autorzy:
    Bürger, Christa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1627423.pdf
    Data publikacji:
    2021-04-23
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Schöne Seele
    Jungfräulichkeit
    weibliche Allianzen
    Liebe ohne Begehren
    Kunst als Zufluchtsort
    Goethe
    Unger
    piękna dusza
    dziewictwo
    kobieca solidarność
    miłość pozbawiona pożądania
    sztuka jako schronienie
    beautiful soul
    virginity
    female alliances
    love beyond desire
    art as a refuge
    Opis:
    Christa Bürger interpretiert die Ergänzung des Goethe entliehenen Titels von Ungers Roman als Einspruch der Autorin gegen die Aneignung der Geschichte einer Frau, die darin als Entsagende erscheint. In den „von ihr selbst geschriebenen Bekenntnissen“ wird derart ein Programm erkennbar: für eine weibliche Allianz, d.h. ein von der herrschenden Geschlechterordnung abweichendes, selbstbestimmtes Leben und eine Sprache, die eine Liebe jenseits des Begehrens zum Ausdruck zu bringen vermag – im Medium der Kunst. Der Essay steht im Zusammenhang eines seit Ende der 70er Jahre des letzten Jahrhunderts gemeinsam mit Peter Bürger entwickelten Projekts einer kritischen Literaturwissenschaft, unter Einschluss einer verdrängten weiblichen Tradition.
    Autorka artykułu interpretuje podtytuł powieści Friederike Helene Unger jako protest autorki przeciwko zawłaszczeniu kobiecej historii, w której postać kobieca staje się ucieleśnieniem ideału wyrzeczenia (Entsagung). Wyznania, „spisane przez nią samą” (tak podtytuł ów można przetłumaczyć), mają charakter programowy: ewokują bowiem wizję kobiecego przymierza, tzn. kształtowanego zgodnie z własną wolą życia, sytuującego się z dala od obowiązującego porządku płci, oraz języka, jaki potrafi wykreować miłość pozbawiona pożądania – za pośrednictwem sztuki. Esej wpisuje się w rozwijany wraz z Peterem Bürgerem począwszy od lat 70. minionego wieku projekt literaturoznawstwa krytycznego, włączającego do badań wypartą tradycję pisarstwa kobiet.
    In her article, Christa Bürger interprets the subtitle of Friederike Helene Ungers novel as a protest against the appropriation of a woman’s history, which reduced her life to an embodiment of an ideal of resignation. “The confession, written by herself” takes on the role of a manifesto; it evokes a vision of female alliance, i.e., of a life that is self-determined and situated far from the predominating gender arrangements, and of a language that, through art, is capable of creating a vision of love beyond desire. The article is related to a project of critical literary studies, developed in cooperation with Peter Bürger since the 1970s, examining the displaced tradition of women’s writing.
    Źródło:
    Wortfolge. Szyk Słów; 2021; 1-13
    2544-4093
    Pojawia się w:
    Wortfolge. Szyk Słów
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mahler and the Taking Back of the ‘Ninth’
    Mahler i odwołanie „Dziewiątej Symfonii”
    Autorzy:
    Berger, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52482642.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Związek Kompozytorów Polskich
    Tematy:
    Gustav Mahler
    Fifth Symphony
    Second Symphony
    Ludwig van Beethoven
    Ninth Symphony
    the “per aspera ad astra” tradition
    Friedrich Schiller
    Ode to Joy
    Johann Wolfgang Goethe
    Faust
    neo-classicism
    rondo-finale
    V Symfonia
    II Symfonia
    IX Symfonia
    tradycja „per aspera ad astra”
    Oda do radości
    neoklasycyzm
    Opis:
    The last word of Mahler’s ‘Fifth Symphony’, composed in 1901–02 and premiered in 1904, is ironic, mocking even, certainly not pompously triumphant. What is mocked here is the whole tradition of victorious symphonic scenarios epitomized by Beethoven’s ‘Ninth Symphony’, the “per aspera ad astra” tradition that had symphonists propose stories of suffering triumphantly overcome. The ‘Finale’ also puts into question Mahler’s own past. For the first time, the composer writes here a symphony that does not aim at a transcendence and sublimity, but accepts the comic immanence of the earthly existence. The aspiration to transcendence fails, but is not forgotten, and neither are the negative aspects of human existence that gave rise to this aspiration.
    Ostatnie słowo „V Symfonii” Mahlera, skomponowanej w latach 1901–1902 i wykonanej po raz pierwszy w 1904 roku, jest ironiczne, szydercze wręcz, na pewno nie pompatyczno-triumfalne. Wyśmiewana jest tu cała tradycja triumfalnych scenariuszy symfonicznych, uosabianych przez „IX Symfonię” Beethovena, tradycja „per aspera ad astra”, która kazała symfonikom proponować historie o zwycięsko przezwyciężonym cierpieniu. Finał stawia też pod znakiem zapytania wcześniejszą twórczość Mahlera. Po raz pierwszy kompozytor pisze tu symfonię, która nie dąży do transcendencji i wzniosłości, lecz akceptuje komiczną immanencję ziemskiej egzystencji. Dążenie do transcendencji zawodzi, ale nie zostaje zapomniane, podobnie jak nie są zapomniane negatywne aspekty ludzkiej egzystencji, które to dążenie zrodziły.
    Źródło:
    Polski Rocznik Muzykologiczny; 2023, 21; 44-83
    1733-9871
    2719-7891
    Pojawia się w:
    Polski Rocznik Muzykologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Salon gospođe Talfj i njene metode posredovanja srpske kulture u Nemačkoj
    Mrs. Talfjs salon and her methods of mediating Serbian culture in Germany
    Salon pani Talfj i jej metody mediacji kultury serbskiej w Niemczech
    Autorzy:
    Mikovic, Lazar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670817.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    Narodne pesme Srba
    kultura
    Berlin
    književni krugovi
    nemački književni listovi 20-ih godina 19. veka
    književnost
    Štiglic
    Crna Gora
    Herderova poetika
    Vuk Stefanović Karadžić
    braća Grim
    Gete
    Marko Kraljević
    prevodi
    salon
    narodni duh
    kružok
    folk songs of the Serbs
    culture
    literary circles
    German literary magazines of the 20s 19. century
    Stieglitz
    Montenegro
    Herder’s poetics
    brothers Grimm
    Goethe
    translations
    folk spirit
    pieśni ludowe Serbów
    środowisko literackie
    niemieckie czasopisma
    literackie lat 20. XIX w.
    literatura
    Stiglic
    Czarnogóra
    poetyka Herdera
    bracia
    Grimm
    przekłady
    koło
    duch ludowy
    Opis:
    Stvaranje kulturoloških i poetoloških uslova u nemačkim kulturno-političkim centrima pogodnim za recepciju narodne poezije uopšte a time i srpske; koncetualizacija i tekstualizacija slike Srba, naročitno na osnovu Talfjinih prevoda sprske narodne poezije u nemačkoj književnosti i publicistici 20-ih i 30-ih godina 19. veka. Formiranje književnih krugova u Berlinu na čelu sa Geteom, braćom Grim, Kopitarom, Štiglicom i Farnhagenom. Opis puta u knjizi Poseta Crnoj Gori, s posebnim Štiglicovim interesovanjem za narodna predanja, legende i epsku narodnu poeziju u Njegoševoj Grlici. Navodi se i Štiglicov značaj kao kulturnog posrednika i jednog od najboljih Talfjinih sledbenika.
    Salon pani Talfj i jej metody mediacji kultury serbskiej w NiemczechW artykule podjęto tematy stworzenia warunków kulturowych i poetyckich w niemieckich ośrodkach kulturalnych i politycznych odpowiednich dla recepcji poezji ludowej w ogóle, a co za tym idzie – poezji serbskiej oraz konceptualizacji i tekstalizacji obrazu Serbów, zwłaszcza na podstawie tłumaczeń serbskiej poezji ludowej Talfji w literaturze niemieckiej i publicystyce lat 20. i 30. XIX wieku. Omówiono powstanie kół literackich w Berlinie pod przewodnictwem Goethego, braci Grimm, Kopitara, Štiglica i Varnhagen. Opracowanie zawiera opis wycieczki w książce Wizyta w Czarnogórze i odnotowuje szczególne zainteresowanie Štiglica folklorem, legendami i epicką poezją ludową w Grlicy Njegoša. Wspomina również o znaczeniu Štiglica jako mediatora kulturowego i jednego z najlepszych naśladowców Talfji.
    Creation of cultural and poetic conditions in German cultural and political centres suitable for the reception of folk poetry in general, and thus also of Serbian poetry; conceptualization and textualization of the image of Serbs, especially based on Talfja's translations of Serbian folk poetry in German literature and nonfiction in the 20s and 30s of 19th century. Formation of literature circles in Berlin led by Goethe, Brothers Grimm, Kopitar, Stieglitz and Varnhagen. Description of the trip in the book Visit to Montenegro, with Stieglitz's special interest in folklore, legends and epic folk poetry in Njegos's Grlica. Stieglitz's importance as a cultural mediator and one of Talfja's best followers is also mentioned.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2023, 19, 2; 269-277
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-36 z 36

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies