Temat: Dialekt - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: ФРАЗЕОЛОГІЗМИ З НАЗВАМИ ВЕЛИКОДНІХ СВЯТ В УКРАЇНСЬКОМУ ДІАЛЕКТНОМУ МОВЛЕННІ
PHRASEOLOGICAL UNITS WITH THE NOMINATIONS OF EASTER HOLIDAYS IN UKRAINIAN DIALECTAL LANGUAGE
Autorzy:: Коваленко, Наталія
Царюк, Ірина
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1041656.pdf
Data publikacji:: 2019-06-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: phrazeological unit
semantісs
motivations
dialect
Еaster holidays
frazeologizm
semantykа
motywacjа
dialekt
Świętа Wielkanocnе
Opis:: Artykuł poświęcono etnokulturowym właściwościom frazeologizmów terytorialnych, które zawierają nazwy kolejnych etapów Świąt Wielkanocnych. Wyjaśniono semantyczne podstawy ich tworzenia, ustalono, że w języku potocznym stale dochodzi do odtworzenia form i semantyki frazeologizmów, powstawania nowych motywacji, rozwoju wariantów poprzez izoleksy na podstawie już istniejących konstrukcji językowych.
In the article the ethno-cultural peculiarities of the areal phraseological units, which contain the names of stages or activities during the Easter holidays have been researched, the semantic basic components of their creation have been deﬁ ned. It has been studied that in a living dialectal language there are permanent renovations of the forms and semantics, emerging from the new motivations, the development of the lexical variants on the basis of the existing constructions.
Źródło:: Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 2; 35-42
2300-4754
Pojawia się w:: Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Некоторые контактнообусловленные явления в словенском диалекте долины Натизоне
Some Contact-related Phenomena in the Slovenian Dialect of the Natisone Valley
Rezultaty kontaktów językowych w słoweńskim dialekcie Doliny Natisone, na wybranych przykładach
Autorzy:: Пилипенко [Pilipenko], Глеб [Gleb]
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32388023.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: Slovenian language
Italian language
borrowing
language contact
dialect
field research
Natisone Valley
język włoski
zapożyczenia
kontakt językowy
dialekt
badania terenowe
język słoweński
Opis:: The paper discusses some contact-related phenomena in the phonetics, morphology and syntax of the Slovene dialect that is spoken in the Natisone Valley in Italy, a dialect belonging to the Littoral dialect group. The purpose of the study is to establish the origin of these phenomena and clarify the features of their functioning and areal distribution. The data for the analysis (oral speech of informants) was collected during field research in this region. The following phenomena are revealed: voicing of the voiceless dental alveolar s before sonorants; borrowing of prepositions and conjunctions; postposition of adjectives in noun groups; doubling of pronouns and nouns; temporal constructions are used to express dates. It is revealed that the analyzed constructions and items have a high degree of variability: they function along with their Slovenian counterparts. In some cases, we are dealing with contaminated forms (contaminated prepositions, temporal construction for expressing dates). The doubling of pronouns and nouns forms a broken area, and a similar phenomenon is found in the languages of the Balkan Sprachbund.
W artykule omówiono niektóre zjawiska językowe jako rezultat kontaktów językowych z zakresu fonetyki, morfologii i składni, w słoweńskim dialekcie doliny Natisone we Włoszech, należącym do grupy dialektów przybrzeżnych. Celem artykułu jest ustalenie genezy tych zjawisk oraz opis sposobu funkcjonowania i obszarów występowania. Dane do analizy (wypowiedzi informatorów) zostały zebrane podczas badań terenowych w tym regionie. Ujawniają one następujące zjawiska: udźwięcznienie bezdźwięcznych spółgłosek zębowo-dziąsłowych przed sonornymi; zapożyczanie przyimków i spójników; postpozycja przymiotników w grupach rzeczownikowych; podwojenie zaimków i rzeczowników; wyrażanie dat przez określone konstrukcje czasowe. Okazuje się, że analizowane konstrukcje i formy charakteryzują się dużym stopniem zmienności, funkcjonują równolegle ze swoimi słoweńskimi odpowiednikami. W niektórych przypadkach mamy do czynienia z formami mieszanymi (mieszanymi konstrukcjami przyimkowymi, konstrukcjami czasowymi do wyrażania dat). Podwojenie zaimków i rzeczowników występuje na obszarze nierównomiernie, podobne zjawisko występuje w językach ligi bałkańskiej.
Źródło:: Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:: Slavia Meridionalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Именичке категориjе и опстанак/ замена синтетичког падежног система у сиринићком говору: квантитативни приступ
Noun categories and the survival/replacement of the synthetic case system in Syrinic: A quantitative approach
Kategorie rzeczowników i zachowanie/zamiana syntetycznego systemu przypadków w dialekcie syrynickim: podejście ilościowe
Autorzy:: Redžić, Anđela
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/34670818.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:: аналитички падежни систем
род
број
сиринићки говор
квантитативна анализа
analytic case system
gender
number
Syrinic speech
quantitative analysis
analityczny system przypadków
płeć
liczba
dialekt syryniczny
analiza ilościowa
Opis:: Предмет рада јесте веза између стабилности синтетичког падежног система и именичких категорија у сиринићком говору, који припада призренско-тимочкој дијалекатској зони српског језика. У раду су помоћу корпусне и квантитативне методе испитане постојеће тврдње о вези синтетичке деклинације и датих категорија. Истраживање је потврдило да су се синтетички падежи боље очували у једнини него у множини и да су најстабилнији у женском роду, затим у мушком, а најмање у средњем роду. У множини је опстао датив само код именица мушког и женског рода. У једнини је пронађен већи број падежа, али процентуална заступљеност свих њих у односу на општи падеж указује на то да су се одржали само у ограниченим функцијама и значењима.
The subject of this paper is the relationship between the stability of synthetic case system and noun categories in sirinić speech, which is a part of prizren-timoc dialect zone in Serbian language. The existing foundings about synthetic declensions and categories of gender and number have been tested by using corpus and quantitative method in this paper. This research has confirmed that synthetic cases are better preserved in singular than in plural and that they are the most stable in feminine nouns, less in muscular and the least stable in neuter nouns. In plural, dative remains only in musculine and femine nouns. A greater number of cases has been found in singular, but their percentage compared to general case indicates that they persisted only in limited functions and meanings.
Tematem artykułu jest związek pomiędzy stabilnością syntetycznego systemu przypadków a kategoriami rzeczowników w mowie sirinić, która wchodzi w skład strefy dialektu prizren-timo w języku serbskim. Istniejące ustalenia dotyczące deklinacji syntetycznych oraz kategorii rodzaju i liczby zostały w tym artykule sprawdzone przy użyciu metody korpusowej i ilościowej. Badania te potwierdziły, że przypadki syntetyczne lepiej zachowują się w liczbie pojedynczej niż w liczbie mnogiej i że są one najbardziej stabilne w przypadku rzeczowników rodzaju żeńskiego, mniej w przypadku muskularnych i najmniej trwałe w przypadku rzeczowników nijakich. W liczbie mnogiej celownik pozostaje tylko w rzeczownikach rodzaju męskiego i żeńskiego. Większą liczbę przypadków stwierdzono w liczbie pojedynczej, ale ich odsetek w porównaniu do przypadku ogólnego wskazuje, że przetrwały one jedynie w ograniczonych funkcjach i znaczeniach.
Źródło:: Językoznawstwo; 2023, 19, 2; 133-161
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:: Językoznawstwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Zur Phonetik einer Sprachinsel. Einführende Bemerkungen am Beispiel von Schönwald in Schlesien
Phonetics of language islands. Leading remarks on example of Schönwald in Silesia
Autorzy:: Tworek, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1364837.pdf
Data publikacji:: 2016-09-20
Wydawca:: Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:: phonetics
dialect
language islands
: fonetyka
dialekt
wyspy językowe
Opis:: The aim of this paper is to show how are the phonetic features of a language island. On the one side there are processes simplifying the articulation, and on the other side idiophonic processes adopting the articulation features from the dominate language in the surroundings. The examples come from the former German language island in Silesia: Schönwald (pol. Bojków).
O fonetyce wyspy językowej. Uwagi wstępne na przykładzie Schönwaldu na Śląsku Artykuł przedstawia problematykę tzw. wysp językowych. Cechy fonetyczne języka takich wysp to z jednej strony typowe dla dialektów tendencje ekonomizujące procesy artykulacyjne, z drugiej zaś idiofonicznie motywowane przejmowanie form typowych dla dominującego języka w otoczeniu wyspy. Przytoczono przykłady z dawnej niemieckojęzycznej wyspy językowej na Śląsku: Schönwald (pol. Bojków).
Źródło:: Studia Germanica Gedanensia; 2016, 35; 53-65
1230-6045
Pojawia się w:: Studia Germanica Gedanensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Zur graphischen Gestalt der deutschen Berufsbezeichnungen in den lateinischen Eintragungen des Thorner Proskriptionsbuches aus den Jahren 1358–1412
On the graphic form of german official job titles in the latin entries of the Book of the proscribed people from the New City of Thorn/Toruń from the years 1358 to 1412
O graficznej postaci niemieckich nazw zawodów w łacińskich wpisach toruńskiej Księgi proskrybowanych z lat 1358–1412
Autorzy:: Owsiński, Piotr A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2053454.pdf
Data publikacji:: 2021-12-01
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: nazwa zawodu
proskrypcja
historia języka
zmiana głoskowa
dialekt
official job title
proscription
history of language
sound change
dialect
Opis:: Poniższy artykuł stanowi próbę analizy fonematyczno-grafematycznej niemieckich nazw zawodów w łacińskich wpisach toruńskiej Księgi proskrybowanych z lat 1358–1412 celem odpowiedzi na pytanie, czy wybranymateriał językowymoże stanowić reprezentatywny korpus badawczy do wysnucia wniosków o stadium rozwoju języka niemieckiego na przełomie XIV i XV wieku. Ustalono większość wczesno-nowo-wysoko-niemieckich standardowych zmian językowych oraz zjawiska o charakterze dialektalnym. Wskazano także na cechy śląskiego dialektu języka niemieckiego używanego na tym terenie, który rozprzestrzeniał się w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej w ramach niemieckiego osadnictwa na Wschodzie. Wszystkie zmiany i cechy językowe zostały poparte odpowiednimi egzemplifikacjami.
The article presents the results of a phonemic-graphemic analysis of German official job titles in the Latin proscription entries from the turn of the 15th century, which come from the Book of the proscribed people from the New City of Thorn/Toruń, and were written down in the Silesian dialect of Early New High German. Due to the analysis, it could be proved that the text contains the majority of the standard Early New High German features as well as the dialectal structures and the sound changes which are characteristic for the Silesian dialect, which spread in Central, Eastern and Southeast Europe within the context of German Eastwards Expansion. All the results of the exploration are supported with appropriate examples.
Źródło:: Linguodidactica; 2021, 25; 141-166
1731-6332
Pojawia się w:: Linguodidactica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Zmiany w słownictwie mieszkańców powiatu grudziądzkiego.
The changes in the lexis of the Grudziądz region’s inhabitants
Autorzy:: Mosakowski, Janusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594180.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: powiat grudziądzki
słownictwo
słownik
dialekt
Grudziądz region
lexis
vocabulary
dialect
Opis:: Przedmiotem artykułu są rozważania na temat specyfiki słownictwa mieszkańców powiatu grudziądzkiego i zmian, jakie w nim zaszły w ciągu ostatnich 60 lat. Przyjąwszy za bazę słownictwo używane w kręgu rodzinnym, pochodzący z Grudziądza autor wyróżnił 307 haseł, które następnie poddał weryfikacji poprzez przeprowadzenie ankiety ustnej i pisemnej wśród 88 respondentów (60 uczniów liceum ogólnokształcącego, 20 osób dorosłych z terenu powiatu grudziądzkiego i 8 osób z terenów przylegających do badanego obszaru). Stworzony i zweryfikowany na potrzeby ankiety zbiór słownictwa stanowi konglomerat haseł charakterystycznych dla gwary ludowej i miejskiej, slangu oraz języka niemieckiego. Szczególnie wyraźne są w nim ślady modyfikowania i adaptowania słów z języka niemieckiego z zakresu techniki oraz życia codziennego. Niemały wpływ na kształt powojennego słownictwa mieszkańców Grudziądza i jego okolic miały też długoletnie tradycje militarne i penitencjarne. Przedmiotem analizy była żywotność 307 jednostek leksykalnych wśród przedstawicieli dwóch pokoleń (grupy wiekowe: 35–70 i 15–16 lat). W wyniku analizy danych okazało się, że przedstawiciele starszej grupy wiekowej znają i/lub używają 76,99% podanych w ankiecie haseł, natomiast respondenci rekrutujący się z młodszej grupy wiekowej znają i/lub używają zaledwie 40,44% całości ankietowanego słownictwa.
The object of the article is to deliberate on the specificity of vocabulary used by the people living in the region of Grudziądz and the changes that it has gone through in the past sixty years. The author, who comes from Grudziądz himself, set as a basis for the analysis the vocabulary used among family members and relatives. He selected 307 lexical items to be then verified by the means of a questionnaire in a written and oral form among 88 respondents (60 secondary school students, 20 adults from the region of Grudziądz and 8 people from areas adjacent to the region researched). The lexicon created and verified for the questionnaire is a conglomerate of words and phrases characteristic of folk and city dialect, slang and German language. There are particularly clear traces of adapting and modifying technical and everyday words from the German language. The city’s long military and penitentiary tradition also had a significant influence on the development of the after-war language of the inhabitants of Grudziądz and its surroundings. The subject of the analysis was the life-span of the 307 lexical items among representatives of two generations (age groups of 35 to 70 and 15 to 16). The result has shown that representatives of the older generation know and/or use 76.99 per cent of the items listed in the questionnaire while respondents from the younger age group know and/or use only 40.44 per cent out of the total lexis presented in the questionnaire.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 143-163
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Ze studiów etymologicznych nad ludowym słownictwem chorwackim
Etymological studies on Croatian folk vocabulary
Autorzy:: Boryś, Wiesław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1375720.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: Croatian language
Chakavian dialect
Kajkavian dialect
Shtokavian dialect
Croatian etymology
South Slavic etymology
język chorwacki
dialekt czakawski
dialekt kajkawski
dialekt sztokawski
języki południowosłowiańskie
etymologia chorwacka
etymologia południowosłowiańska
Opis:: W artykule rozpatrzono etymologie 8 gwarowych leksemów (wraz z wariantami i derywatami) z trzech dialektów języka chorwackiego: drlo i drlog ‘nieporządek, bałagan, porozrzucane stare przedmioty’, krtog ‘legowisko zwierzęcia; nieporządek, śmietnisko’, madvina (medvina) ‘legowisko dzikiego zwierzęcia’, mlađ / mlaj ‘osad mulisty, muł’, sporak / sporǝk ‘wzniesienie, pagórek, zbocze’, tušek ‘puste ziarno; niedorozwinięty kaczan kukurydzy’, zavet i zavetje ‘miejsce osłonięte od wiatru, zacisze’, žužnja ‘rzemienne sznurowadło; sznurek, tasiemka; wstążka; pasek’.
Źródło:: Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 3-23
0080-3588
Pojawia się w:: Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Zadania szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu – przykład Górnego Śląska
Tasks of school and teachers in dialectal areas - the case of Upper Silesia
Autorzy:: Gancarz, Aleksandra
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1963217.pdf
Data publikacji:: 2015-12-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: język polski
dialekt
gwara
edukacja szkolna
tożsamość językowa
the Polish language
local dialect
slang
school education
lingual identity
Opis:: Celem tego opracowania jest – w odniesieniu do koncepcji edukacji międzykulturowej i regionalnej – określenie zadań szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu. Artykuł opisuje językowy aspekt wielokulturowości śląskich szkół. Na podstawie literatury pedagogicznej i socjologicznej autorka formułuje tezę, że zróżnicowanie językowe jest bogactwem i szansą na rozwój uczniów i nauczycieli, stwarza możliwość uczenia się międzykulturowego, lecz może być też przyczyną konfliktów. Materiał badawczy, do którego odnoszą się podjęte rozważania, został zebrany za pomocą metody biograficznej z wykorzystaniem techniki wywiadu narracyjnego. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły sformułowaną tezę. Pozwalają określić zadania szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu. Można odnieść je również do innych obszarów, gdzie ludność autochtoniczna silnie identyfikuje się z dialektem i kulturą regionalną w ogóle. Choć artykuł pomija kwestię wprowadzenia obowiązkowej nauki śląskiego w szkołach, na tle takich dążeń podjęta tematyka wydaje się szczególnie aktualna.
The aim of this study is – with reference to the concept of intercultural and regional education – defining the tasks of schools and teachers in dialect areas. The article describes the linguistic ascpect of multiculturalism of Silesian schools. On the basis of pedagogical and sociological literature the author formulates a thesis that linguistic variety is richness and an opportunity for development of students and teachers, a possibility of intercultural learning, but also a cause of conflicts. Research material, which the discussion refers to, was collected by the biographical method with the use of the narrative interview technique. The results of conducted research confirmed the thesis. They allow for defining tasks of schools and teachers in dialect areas. They can also be referred to other regions, where native inhabitants strongly indentify themselves with the dialect and regional culture in general. Although the article omits the question of introducing compulsory Silesian language lessons at schools, against a background of such aspirations the undertaken subject matter seems particularly current.
Źródło:: Edukacja Międzykulturowa; 2015, 4; 229-243
2299-4106
Pojawia się w:: Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Z badań nad gwarą i kulturą Kurpiów
Researches into regional dialect and culture of kurpie
Autorzy:: Falińska, Barbara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2164418.pdf
Data publikacji:: 2009-12-15
Wydawca:: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: gwara
dialekt
region
geografia lingwistyczna
local dialect
linguistics geography
Opis:: Podstawą artykułu są teksty gwarowe i odpowiedzi na pytania kwestionariusza, opracowanego przez K. Dejnę do Atlasu gwar polskich. Badania przeprowadzone zostały w r. 1999 we wsi Zbójna, w pow. Łomża. W artykule przedstawione zostały takie zagadnienia: historia badań gwary kurpiowskiej, cel i zakres badań we wsi Zbójna, charakterystyka głównego informatora, Kurpie i gwara kurpiowska w jego świadomości, fonetyka kurpiowska, różnice w odmianie nazw i w nazewnictwie. Do artykułu dla celów porównawczych dołączono tekst z gwary mazurskiej. Artykuł jest skierowany do nieprofesjonalistów, współpracujących już z dialektologami lub zachęcanych do współpracy w zakresie badań gwaroznawczych na Mazowszu.
The backgrounds for this article are dialect samples texts and answers to the questionnaire created by K. Dejna to Polish dialects atlas. Researches have been made in 1999, in the village of Zbójna, Łomża district. The article covers such topics as: history of researches on the Kurpie regional dialect, the aim and scope of researches in Zbójna village, description of the main interviewed person, his awareness of Kurpie region and its dialect, Kurpie phonetics, differences between names and their declinations. Samples of the Mazury regional dialect have been attached for comparison. This article is addressed to non- professionals who are invited to get involved in researches on dialects in Mazowsze Region.
Źródło:: Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2009, Zeszyt, XXIII; 13-30
0860-9608
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Wystrój i wnętrze kościoła w wypowiedziach mieszkańców wsi
Interior decorations and the interior of the church in statements of countrymen
Autorzy:: Staszewska, Zdzisława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38430468.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:: dialekt
wspólny język
nazwy szat
nazwy naczyń liturgicznych
nazwy wnętrz dekoracje kościoła
modyfikacja semantyczna
proces językowy
dialect
common language
names of vestments
names of liturgical vessels
names of interior decorations of the church
semantic modification
the lingual process
Opis:: W artykule omówiono leksemy językowo-gwarowe (pochodzące z miejscowości położonych wokół Łodzi) dotyczące szat, naczyń liturgicznych, wyposażenia wnętrz kościoła. Badając formalny kształt i funkcje semantyczno-stylistyczne pojedynczych leksemów i powiązań wyrazowych, zwraca się tutaj uwagę na wspólne dla omawianych dialektów i języka potocznego nazwy, modyfikacje semantyczne i procesy językowe, które ulegają ustąpieniu.
In the article one discussed dialectal lingual (coming from towns situated around Lodz) measures concerning of robes, liturgical vessels, interior decorations of the church. Investigating the formal shape and functions semantic-stylistic of single lexemes and word-connections pays here the attention to common for discussed dialects and the common language of the name, semantic modifications and lingual processes, which surrender.
Źródło:: Językoznawstwo; 2015, 9; 79-95
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:: Językoznawstwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Władysław Młynek — poeta tworzący w gwarze cieszyńskiej i w polszczyźnie literackiej
Władysław Młynek: The Poet Creating in Cieszyn Dialect and in Standard Polish Language
Autorzy:: Martinek, Libor
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1807120.pdf
Data publikacji:: 2020-01-03
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Władysław Młynek
poezja
dialekt
język literacki
Śląsk Cieszyński
dzieła chóralne
tradycja literacka
literatura narodowa
twórczość regionalna
poetry
dialect
literary language
Cieszyn Silesia
choral works
literary tradition
national literature
regional literature
Opis:: Autor omawia poezję Władysława Młynka, zarówno tę w dialekcie jak i w języku literackim. Autor ze Śląska Cieszyńskiego zajmował się także prowadzeniem miejscowych chórów wokalnych. Autor artykułu poświęca swoją uwagę literackiej tradycji regionu w kontakcie tak z literaturą narodową, jak w kontekście literatury regionalnej. Władysław Młynek — básník tvořící v těšínském nářečí a v polském spisovném jazyceAutor se zabývá básnickou tvorbou Władysława Młynka, jak v nářečí, tak ve spisovném jazyce. Autor pocházející z Těšínského Slezska se rovněž zabýval sborovou tvorbou. Autor článku se věnuje literární tradici v regionu v kontaktu s národní literaturou a v kontextu regionální literatury.
The author discusses the poetry of the Władysław Młynek, both in dialect and in standard Polish language. Author from Cieszyn Silesia also dealt with choral works. The author’s of the article attention is devoted to the literary tradition of the region in contact with the national literature and in the context of regional literature.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2017, 8, 2; 139-154
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Uwarunkowania socjolingwistyczne wspólnego dla Białorusinów i Ukraińców języka piśmiennictwa okresu Wielkiego Księstwa Litewskiego
Autorzy:: Klimau, Ihar
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/625006.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: dialect
vernacular/colloquial speech
szlachta
clergy
Old Belarusian/Old Ukrainian
Polish
dialekt
język potoczny
duchowieństwo
język starozachodnioruski
język polski
дыялект
прастамоўе
шляхта
духавенства
старабеларуская/стараўкраінская мовы
польская мова
Opis:: The paper discusses the linguistic and sociological base of Old Belarusian/Old Ukrainian (West Ruthenian), which was spoken in the Belarusian and Ukrainian territories of the Grand Duchy of Lithuania. In the sixteenth century the local szlachta (nobility/gentry) spoke Ruthenian (Russian), which was increasingly influenced by Polish, which was its characteristic feature. The study has distinguished and discussed sixteen phonetic, morphological and syntactic specificities that cannot be derived from local dialects or they occur in them sporadically and inconsistently nowadays. However, in the sixteenth and seventeenth centuries they were commonly found in writings in the Grand Duchy of Lithuania regardless of their genre and origin. The paper also criticizes the former position of scholars who sought dialectal features only in old writings whereas, owing to historical circumstances, these were reflected first of all in the speech of szlachta and clergy socially close to the nobility
Artykuł poświęcono omówieniu podstawy językowo-socjologicznej języka zachodnioruskiego, który był używany na ziemiach białoruskich i ukraińskich Wielkiego Księstwa Litewskiego (WKL). W XVI wieku miejscowa szlachta porozumiewała się językiem ruskim, który ulegał coraz większym wpływom polskim, co stanowiło o jego specyfice. W opracowaniu wyodrębniono i omówiono 16 osobliwości fonetycznych, morfologicznych i syntaktycznych, które nie dadzą się wyprowadzić z miejscowych dialektów lub występują w nich współcześnie sporadycznie i niekonsekwentnie. Wcześniej jednak (XVI–XVII wiek) były powszechnie notowane w piśmiennictwie WKL, niezależnie od gatunku i pochodzenia.
У артыкуле абмяркоўваюцца маўленчая аснова і сацыяльная базa супольнай кніжнапісьмовай мовы на Беларусі і Украіне ў XVI cт. У гэты перыяд шляхецкае маўленне было прасякнута польскім уплывам, што і складае галоўную адметнасць ды спецыфіку гэтага маўлення. У даследавнні выдзяляюцца і каментуюцца 16 фанетычных, марфалагічных і сінтаксічных асаблівасцяў. Гэта, перш за ўсё, тыя асаблівасці, якія немагчыма вывесці з дыялектнай мовы, або якія вузка або непаслядоўна прадстаўленыя ў дыялектах ў цяперашні час, аднак раней былі шырока распаўсюджаныя ў друкаваных выданнях, незалежна ад іх жанру або паходжання.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2016, 10
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Uwagi o zmianach leksykalnych w gwarze sokólskiej wsi Nomiki w połowie XX wieku
Уваги до лексичних змін у сокульській говірці села Номікі в середині ХХ століття
Autorzy:: Kondratiuk, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2015580.pdf
Data publikacji:: 2021-12-13
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: атлас
діалект
говірки
поселення
мовні зміни
atlas
subdialect
dialect
settlement
language changes
dialekt
gwary
osadnictwo
zmiany językowe
Opis:: Nomiki (gw. nˡom’ik’i), to dawna wieś chłopów królewskich w ekonomii grodzieńskiej. W czasie pomiary włócznej około 1560 roku została osadzona na 22 włókach. Pierwsza wzmianka o siole Nomikowiczy pochodzi z 1578 roku. Osadzono w niej Litwinów i Rusinów odbywających pańszczyznę na folwarku w Odelsku. Po najeździe szwedzkim część włók opustoszałych oddano chłopom przesiedlonym ze wsi przekazanych Tatarom. W czasie badań gwarowych Stanisława Glinki (lata 1957 i 1971) mieszkańcy rozmawiali ze sobą przeważnie po białorusku, częściowo po polsku. W artykule przedstawiono przykłady używania dwóch i kilku różnych nazw na określenie tego samego desygnatu, czynności czy zjawiska. Były to nazwy używane dawniej i obecnie lub nazwy narzędzi i czynności, które wyszły z użycia w wyniku postępu naukowo-technicznego, rozwoju kultury i oświaty. Wyraźnie widoczne są zmiany zastępowania nazw ruskich nazwami polskimi, często zależne od wieku informatora (zmiany pokoleniowe).
Номіки (діал. nˡom’ik’i), колишнє село королівських селян в економії Гродно. Під час волочної поміри близько 1560 року воно займало на 22 волоки. Перша згадка про село Номіковічи датується 1578 р. Проживали там литовці та русини, які відбували панщину у фільварку в Одельську. Після шведської навали частину покинутих земель віддали селянам, переселеним із сіл, переданих татарам. Під час діалектних досліджень, здійснених Станіславом Глінкою (1957 рік і 1971 рік), було стверджено, що мешканці села спілкувалися між собою переважно білоруською, частково польською мовами. У статті подано приклади використання двох та кількох різних назв для одного і того ж десигната, дії чи явища. Це були назви, що використовувались у минулому та вживаються сьогодні, а також назви знарядь та дій, які вийшли з ужитку внаслідок науково-технічного прогресу, розвитку культури та освіти. Чітко видно заміну руських назв польськими назвами, що часто залежить від віку інформатора (зміни поколінь).
Nomiki (dialectal: nˡom’ik’i) is an old village of royal peasants in Grodno county. During measurement of ground about 1560. The first mention of the village of Nomikowiczy dates back to 1578. Lithuanians and Ruthenians serving serfdom on the farm in Odelsko were imprisoned there. After the Swedish invasion, some of the abandoned lands were given to the peasants who were displaced from the villages handed over to the Tatars.During the dialectical research of Stanisław Glinka (1957 and 1971), the inhabitants mostly spoke Belarusian, partially Polish. The article presents the examples of usage two or more different names to define the same designate, activity or phenomenon. There were the names used in the past and nowadays, or the names which were out of use due to scientific and technical progress, evolution of culture and education. Changes in replacing Ruthenian names with Polish names are clearly visible, often depending on the age of the informant (generational changes).
Źródło:: TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, Numer Specjalny; 113-119
1733-2249
Pojawia się w:: TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Überlegungen zu Konzept, Struktur und Inhalt eines Ungarndeutschen Dialektbuchs
Reflections on concept, structure and content of a dialect book about German as a minority language in Hungary
Autorzy:: Földes, Csaba
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1596732.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: Dialekt
Zweisprachigkeit
Sprachkontakte
Ungarndeutsch
Donauschwaben
Danube Swabians
German as a minority language in Hungary
language contacts
bilingualism
dialect
dialekt
bilingwizm
kontakty językowe
mniejszość niemiecka na Węgrzech
Szwabi Naddunajscy
Opis:: Der Beitrag skizziert zunächst Ziele, Strukturen und Inhalte sowie den aktuellen Bearbeitungsstand des Forschungsprojekts „Digitales Portal ‚Ungarndeutsches Zweisprachigkeits- und Sprachkontaktkorpus‘“, das derzeit am Lehrstuhl für Germanistische Sprachwissenschaft der Universität Erfurt bearbeitet wird. Es geht um eine variations- und kontaktlinguistische Erforschung und Dokumentation von authentischem sprechsprachlichem Material im Bereich des Deutschen als Minderheitensprache in Ungarn (Stichwort: „Donauschwaben“). Vor dem Hintergrund der allgemeinen Projektvorstellung fokussiert der Aufsatz besonders auf ein Ungarndeutsches Dialektbuch, das – bzw. zumindest dessen Konzept – als eines der Ergebnisse aus diesem Vorhaben hervorgehen soll.
The paper outlines the objectives, structures and contents as well as the current state of the research project “Digital Portal ‘Bilingual and Language Contact Corpus of German as a Minority Language in Hungary’”, which is currently being edited at the Department of Germanic Linguistics at the University of Erfurt. It is about a variational and contact linguistic research and documentation of authentic spoken-language material in the field of German as a minority language in Hungary (key word: “Danube Swabians”). Against the background of the general project presentation the essay focuses on a dialect book about German as a minority language in Hungary, which – or at least its concept – is to be one of the results of this project.
Artykuł zawiera opis projektu , którego celem jest zbadanie i dokumentacja języka mniejszości niemieckiej na Węgrzech. Wyniki badań nad dwujęzycznością i kontaktami językowymi zostaną opublikowane m. in. w postaci słownika dialektów.
Źródło:: Colloquia Germanica Stetinensia; 2017, 26; 91-106
2450-8543
2353-317X
Pojawia się w:: Colloquia Germanica Stetinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: The Conservative North – the Phonological Makeup of Northern English Features
Konserwatywna Północ – fonologiczny układ cech północnoangielskich
Autorzy:: Kocel-Duraj, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29519887.pdf
Data publikacji:: 2021-12-14
Wydawca:: Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:: North
Northern English dialect
phonology
phonetics
conservatism
dialectology
linguistic change
Północ
dialekt północny
fonologia
fonetyka
konserwatyzm
dialektologia
zmiana językowa
Opis:: The Northern English dialect has always been a source of curiosities and many contrasts, boggling the mind of linguists who would wish to confine it within some limits of linguistic definitions. Starting from its Old English forefather, Northumbrian, onwards, the Northern dialect has proved to be both influential and resistant to external influences. Its borders defy clear categorization as understood by clear-cut variables, providing more for a fuzzy and volatile framework of relations among different Northern varieties. This is somewhat justified by the very nature of the Northern speech which seems to be a product of as much the history as the culture and tradition so deeply rooted in the hearts of Northerners. Against the backdrop of folklore and popular myths surrounding the local varieties, the Northern tongue has developed its unique features based on two contrasting linguistic trends in morphology and phonology. Among those, one can observe strong innovative and influential tendencies in the area of morphology and much resistance to changes or external influences in terms of phonology. It seems particularly surprising that the phonological analysis of the Northern dialect will very often appear to be an analysis of the dialect of the past with many characteristics having remained unaltered since the old times and being now a symbol of pride and affinity for a particular social group. The aim of this article is to investigate some of those phonological relics, trying to “establish historical continuities” and relating the today’s forms to the past. The analysis will include both vowels and consonants, focusing predominantly on such concepts as the retention of [U], lack of diphthongization, lack of palatalization, rhoticity, and the cluster [xw], and it will involve textual examples from modern times backwards. The results of such a study should present a reliable picture of the Northern dialect, which, despite its morphologically innovative nature proved earlier, is characterised by conservative and traditional phonological values, adding colour to the Northerners’ speech and ensuring its special status within the English dialectal family.
Dialekt północnoangielski zawsze był źródłem ciekawostek i wielu kontrastów, zadziwiając umysły językoznawców, którzy chcieliby ograniczyć go do pewnych granic definicji językowych. Począwszy od staroangielskiego przodka, Northumbriana, dialekt północny okazał się zarówno wpływowy, jak i odporny na wpływy zewnętrzne. Jego granice wymykają się jasnej kategoryzacji rozumianej przez wyraźne zmienne, zapewniając bardziej rozmyte i niestabilne ramy relacji między różnymi odmianami północnymi. Jest to poniekąd uzasadnione samą naturą mowy Północy, która wydaje się być wytworem zarówno historii, jak kultury i tradycji tak głęboko zakorzenionych w sercach mieszkańców Północy. Na tle folkloru i popularnych mitów otaczających lokalne odmiany język północny wykształcił swoje unikalne cechy oparte na dwóch przeciwstawnych nurtach językowych w morfologii i fonologii. Wśród nich można zaobserwować silne tendencje innowacyjne i wpływowe w obszarze morfologii oraz duży opór wobec zmian czy wpływów zewnętrznych w zakresie fonologii. Szczególnie zaskakujące wydaje się to, że analiza fonologiczna dialektu północnego bardzo często okazuje się analizą dawnego dialektu, którego wiele cech pozostało niezmienionych od dawnych czasów, a obecnie jest źródłem dumy i poczucia przynależności do określonej grupy społecznej. Celem artykułu jest zbadanie niektórych z tych reliktów fonologicznych, próba „ustalenia ciągłości historycznych” i odniesienie dzisiejszych form do przeszłości. Analiza obejmie zarówno samogłoski, jak i spółgłoski, skupiając się głównie na takich pojęciach, jak zachowanie [U], brak dyftongizacji, brak palatalizacji, rotyczność i zbitka [xw], a także przykłady tekstowe z czasów nowożytnych wstecz. Wyniki takich badań powinny przedstawić rzetelny obraz dialektu północnego, który pomimo udowodnionego wcześniej morfologicznie innowacyjnego charakteru charakteryzuje się konserwatywnymi i tradycyjnymi walorami fonologicznymi, ubarwiając mowę mieszkańców Północy i zapewnienie jej szczególnego statusu w angielskiej rodzinie dialektalnej.
Źródło:: Świat i Słowo; 2021, 37, 2; 275-296
1731-3317
Pojawia się w:: Świat i Słowo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Dialekt" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język