Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Ze studiów etymologicznych nad ludowym słownictwem chorwackim
Etymological studies on Croatian folk vocabulary

Autorzy:

Boryś, Wiesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1375720.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Croatian language
Chakavian dialect
Kajkavian dialect
Shtokavian dialect
Croatian etymology
South Slavic etymology
język chorwacki
dialekt czakawski
dialekt kajkawski
dialekt sztokawski
języki południowosłowiańskie
etymologia chorwacka
etymologia południowosłowiańska

Opis:

W artykule rozpatrzono etymologie 8 gwarowych leksemów (wraz z wariantami i derywatami) z trzech dialektów języka chorwackiego: drlo i drlog ‘nieporządek, bałagan, porozrzucane stare przedmioty’, krtog ‘legowisko zwierzęcia; nieporządek, śmietnisko’, madvina (medvina) ‘legowisko dzikiego zwierzęcia’, mlađ / mlaj ‘osad mulisty, muł’, sporak / sporǝk ‘wzniesienie, pagórek, zbocze’, tušek ‘puste ziarno; niedorozwinięty kaczan kukurydzy’, zavet i zavetje ‘miejsce osłonięte od wiatru, zacisze’, žužnja ‘rzemienne sznurowadło; sznurek, tasiemka; wstążka; pasek’.

Źródło:

Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 3-23
0080-3588

Pojawia się w:

Rocznik Slawistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Zur Phonetik einer Sprachinsel. Einführende Bemerkungen am Beispiel von Schönwald in Schlesien
Phonetics of language islands. Leading remarks on example of Schönwald in Silesia

Autorzy:

Tworek, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1364837.pdf

Data publikacji:

2016-09-20

Wydawca:

Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Tematy:

phonetics
dialect
language islands
: fonetyka
dialekt
wyspy językowe

Opis:

The aim of this paper is to show how are the phonetic features of a language island. On the one side there are processes simplifying the articulation, and on the other side idiophonic processes adopting the articulation features from the dominate language in the surroundings. The examples come from the former German language island in Silesia: Schönwald (pol. Bojków).
O fonetyce wyspy językowej. Uwagi wstępne na przykładzie Schönwaldu na Śląsku Artykuł przedstawia problematykę tzw. wysp językowych. Cechy fonetyczne języka takich wysp to z jednej strony typowe dla dialektów tendencje ekonomizujące procesy artykulacyjne, z drugiej zaś idiofonicznie motywowane przejmowanie form typowych dla dominującego języka w otoczeniu wyspy. Przytoczono przykłady z dawnej niemieckojęzycznej wyspy językowej na Śląsku: Schönwald (pol. Bojków).

Źródło:

Studia Germanica Gedanensia; 2016, 35; 53-65
1230-6045

Pojawia się w:

Studia Germanica Gedanensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Przysłowia ludowe i ich kontekst kulturowy w odniesieniu do żywności i żywienia w arabskich dialektach Āzaẖ i Mārdīn
The folk proverbs and their cultural context in relation to food and nutrition in the Arabic dialects of Āzaẖ and Mārdīn

Autorzy:

Abdalla, Michael

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/916879.pdf

Data publikacji:

2015-12-31

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

proverbs
Arabic
dialect
Azah
Mardin
przysłowia
arabski
dialekt

Opis:

This draft is an attempt to group and analyze the content of maxims, expressions, utterances, phrases, aphorisms and formulations which refer – directly or indirectly – to agriculture and raising animals as well as to the widely understood traditions and the culture of feeding among the inhabitants of the two ancient Assyrian towns in southeastern Turkey: Āzaẖ and Mārdīn. This type of folk prose is very popular in the Middle East. Even though the procurement of food and the preparation of meals belong likely to the most important human cares and take most of the time particularly of the populations living in villages, the group of proverbs concerning the analyzed topic in each collection is only about 8% of the total.

Źródło:

Investigationes Linguisticae; 2015, 32; 1-18
1426-188X
1733-1757

Pojawia się w:

Investigationes Linguisticae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Reprezentacja dialektu bawarskiego i dialektu Kansai w literaturze współczesnej w kontekście ideologii językowych w Niemczech i Japonii
The representation of Bavarian and Kansai dialects in contemporary literature and language ideologies in Germany and Japan

Autorzy:

Jaśkiewicz, Hanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1963471.pdf

Data publikacji:

2020-12-31

Wydawca:

Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku

Tematy:

ideologia języka
dialekt bawarski
dialekt Kansai
dialektologia percepcyjna
literatura współczesna
language ideology
Bavarian dialect
Kansai dialect
perceptual dialectology
contemporary literature

Opis:

W niniejszym artykule przeanalizowano reprezentacje dialektów bawarskich i kansai we współczesnej literaturze niemieckiej i japońskiej w świetle koncepcji ideologii językowych. W części pierwszej przedstawiono ogólne cele socjolingwistycznej analizy reprezentacji dialektu w tekstach literatury współczesnej. Następnie omówiono związek między procesem standaryzacji języka a postawami społecznymi wobec dialektu na przykładzie dwóch krajów z różnych kręgów kulturowych: Niemiec i Japonii. Na koniec, posługując się metodami wywodzącymi się zarówno z lingwistyki, jak i literaturoznawstwa, zbadano reprezentacje dialektów w wybranych współczesnych powieściach w celu ustalenia wpływu ideologii językowych.
This paper examines the representations of the Bavarian and Kansai dialects in contemporary German and Japanese literature in the light of the concept of language ideologies. First, I will present general objectives of sociolinguistic analysis of dialect representation in fictional texts. Next, I will discuss the connection between language standardisation process and social attitudes towards dialect on the example of two countries from different cultural circles: Germany and Japan. Finally, using methods derived both from linguistics and literature studies, I will examine dialect representations in selected contemporary novels in order to establish the influence of language ideologies.

Źródło:

Forum Filologiczne Ateneum; 2020, 8, 2; 85-109
2353-2912
2719-8537

Pojawia się w:

Forum Filologiczne Ateneum

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Leksykalne wyznaczniki tożsamości małopolskiej
The determining words of the Lesser Poland identity

Autorzy:

Wronicz, Jadwiga

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/459162.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

dialekt małopolski
słownictwo
tożsamość
Lesser Poland dialect
lexis
identity

Opis:

The article presents the dialect vocabulary referring to the human, characteristic of the Lesser Poland dialect.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 324-336
2083-1765

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Łużyckie materiały językowe w Atlasie języka i kultury ludowej Wielkopolski
Lusatian linguistic materials in the Atlas of Great Poland folk language and culture

Autorzy:

Lewaszkiewicz, Tadeusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/498402.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk

Tematy:

dialektologia
dialekt wielkopolski
języki łużyckie
polsko-łużyckie pogranicze językowe

Opis:

The “Atlas of Greater Poland’s regional language and folk culture” greatly extends the knowledge on the linguistic relations between Lusatia and the south-west of Great Poland. Comments on 42 maps (cf. II.1.) contain findings and suggestions typically absent from dialectology monographs and articles published to date. These may include actual linguistic relations between Lusatia on the one hand and Great Poland and north-western Silesia on the other. However, a hypothesis that they are at least in part remains of native linguistic elements brought by Lusatian migrants who, long ago, adopted the Polish language, cannot be excluded.It appears that our knowledge on the linguistic relations between Lusatia and Greater Poland can be extended by means of thorough comparative studies, namely 11 comments on maps (cf. II.4.) Common customs connecting Lusatia with western and southern Greater Poland are also worthy of attention (cf. II.5.).
Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski dosyć znacznie wzbogaca wiedzę o związkach językowych Łużyc z zachodnią i południowo-zachodnią Wielkopolską. W komentarzach do 42 map (zob. II.1.) zawarto ustalenia i sugestie, których w większości nie znajdziemy w dotychczas wydanych monografiach dialektologicznych oraz w artykułach. Mogą to być rzeczywiste związki językowe łączące Łużyce z Wielkopolską i północno-zachodnim Śląskiem, ale nie można również hipotetycznie wykluczyć, że są to przynajmniej częściowo rodzime elementy językowe po przesiedleńcach z Łużyc, którzy dawno temu językowo się spolonizowali.Wydaje się, że znajomość związków językowych łużycko-wielkopolskich mogą pogłębić wnikliwe badania porównawcze z łużycczyzną. Chodzi o 11 komentarzy do map (zob. II.4.). Na uwagę zasługują również wspólne zwyczaje łączące Łużyce z zachodnią oraz południową Wielkopolską (zob. II.5.).

Źródło:

Gwary Dziś; 2019, 11
1898-9276

Pojawia się w:

Gwary Dziś

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Z badań nad gwarą i kulturą Kurpiów
Researches into regional dialect and culture of kurpie

Autorzy:

Falińska, Barbara

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2164418.pdf

Data publikacji:

2009-12-15

Wydawca:

Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

gwara
dialekt
region
geografia lingwistyczna
local dialect
linguistics geography

Opis:

Podstawą artykułu są teksty gwarowe i odpowiedzi na pytania kwestionariusza, opracowanego przez K. Dejnę do Atlasu gwar polskich. Badania przeprowadzone zostały w r. 1999 we wsi Zbójna, w pow. Łomża. W artykule przedstawione zostały takie zagadnienia: historia badań gwary kurpiowskiej, cel i zakres badań we wsi Zbójna, charakterystyka głównego informatora, Kurpie i gwara kurpiowska w jego świadomości, fonetyka kurpiowska, różnice w odmianie nazw i w nazewnictwie. Do artykułu dla celów porównawczych dołączono tekst z gwary mazurskiej. Artykuł jest skierowany do nieprofesjonalistów, współpracujących już z dialektologami lub zachęcanych do współpracy w zakresie badań gwaroznawczych na Mazowszu.
The backgrounds for this article are dialect samples texts and answers to the questionnaire created by K. Dejna to Polish dialects atlas. Researches have been made in 1999, in the village of Zbójna, Łomża district. The article covers such topics as: history of researches on the Kurpie regional dialect, the aim and scope of researches in Zbójna village, description of the main interviewed person, his awareness of Kurpie region and its dialect, Kurpie phonetics, differences between names and their declinations. Samples of the Mazury regional dialect have been attached for comparison. This article is addressed to non- professionals who are invited to get involved in researches on dialects in Mazowsze Region.

Źródło:

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2009, Zeszyt, XXIII; 13-30
0860-9608

Pojawia się w:

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Koncepcja Słownika języka i kultury Wielkopolski a seria Wielkopolskie Słowniki Regionalne
The concept of Słownik języka i kultury Wielkopolski (Dictionary of Greater Poland’s language and culture) and the series Wielkopolskie Słowniki Regionalne (Greater Polish Regional Dictionaries)

Autorzy:

Osowski, Błażej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28765372.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Towarzystwo Kultury Języka

Tematy:

dialekt wielkopolski
leksykografia
słownik
Greater Poland dialect
lexicography
dictionary

Opis:

Dialekt wielkopolski jest jednym z najsłabiej opracowanych w Polsce pod względem leksykograficznym. Istnieją słowniki amatorskie oraz rozpoczęto wydawanie słowników tematycznych z poszczególnych części dialektu, brak jednak opracowania leksyki dotyczącego całej Wielkopolski właściwej. Publikacja tego typu będzie zatem wypełnieniem owej luki. Ponadto dzięki istnieniu słowników (lub pracom nad nimi) z innych regionów możliwe będą badania porównawcze oraz o charakterze ogólnogwarowym. Niniejszy tekst nie jest studium o charakterze materiałowym, analitycznym czy syntetycznym, lecz opracowaniem koncepcyjnym. Jego zadaniem jest przybliżenie pomysłu słownika ogólnowielkopolskiego.
The Greater Polish dialect is one of the least developed ones in Poland in terms of lexicography. There are amateur dictionaries available and thematic dictionaries on individual parts of the dialect have been published, but there is no lexicographic study covering the entire Greater Poland proper. A publication of this type will therefore fill this gap. Moreover, the existence of dictionaries (or works on them) from other regions will enable comparative and general dialectal studies. This text is a conceptual rather than a material, analytical, or synthetic study. Its objective is to present the idea of a dictionary covering the whole Greater Poland.

Źródło:

Poradnik Językowy; 2023, 808, 9; 84-91
0551-5343

Pojawia się w:

Poradnik Językowy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Samogłoski ustne gwary kurpiowskiej
Oral Vowels in the Kurpie Dialect

Autorzy:

Garczyńska, Justyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32387988.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

dialect
acoustic phonetics
vowel
Kurpie
dialekt
fonetyka akustyczna
samogłoska

Opis:

The aim of the article is a phonetic and acoustic description of stressed oral vowels occurring in the Kurpie dialect, depending on the gender and age of respondents. The realizations of the examined vowels were compared with the standard Polish pronunciation. It can be concluded that the dialectal realizations are best preserved for the vowels [ɔ] and [ɨ], and also for [a] in the group of women. The research results confirmed the disappearance of sounds [e], [ɑ] and [o]. In the analyzed material, the individual realizations were best maintained for [e] and then for [ɑ]. An inclined [o] was present only in one person. Dialectal realizations of vowels are better preserved by women and people of the oldest and middle generations.
Celem artykułu jest opis fonetyczno-akustyczny akcentowanych samogłosek ustnych, występujących współcześnie w mowie trzech pokoleń Kurpiów, kobiet i mężczyzn. Gwarowe realizacje badanych samogłosek porównano z wymową ogólnopolską. Na podstawie analiz można stwierdzić, że realizacje gwarowe najlepiej zachowane są dla samogłosek [ɔ] oraz [ɨ], a w grupie kobiet także dla [a]. W grupie samogłosek pochylonych odrębne realizacje najlepiej utrzymują się dla [e], a następnie dla [ɑ], zaś [o] wystąpiło tylko u jednej kobiety. Gwarowe realizacje samogłosek lepiej zachowują kobiety oraz osoby z najstarszego i średniego pokolenia.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Lakońskie nazwy palmy daktylowej i gałęzi palmowej
Laconian Names for Date Palm and Palm Leaf

Autorzy:

Kaczyńska, Elwira

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1787917.pdf

Data publikacji:

2021-04-05

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

greckie słownictwo
fitonimia
dialekt lakoński
Greek vocabulary
phytonymy
Laconian dialect

Opis:

W artykule omawia się dwie lakońskie glosy Hesychiosa oznaczające ‘daktylowca właściwego, czyli palmę daktylową (Phoenix dactylifera L.)’: βουάκραι· οἱ φοίνικες, ὑπὸ Λακώνων (HAL β-868) oraz σελίαρ· φοίνιξ (HAL σ-382), a także trzecią glosę o znaczeniu ‘gałąź palmy daktylowej’: σαρίρ· κλάδος φοίνικος, Λάκωνες (HAL σ-212). Lakoński wyraz βουάκρᾱ f. reprezentuje doryckie złożenie zawierające cząstkę βοῦ ‘duży, wielki, liczny’ oraz grecki apelatyw ἄκρᾱ (= joń. ἄκρη) f. ‘najwyższy punkt, szczyt, koniec’. Fitonim pierwotnie określał drzewo charakteryzujące się „wielkim szczytem”, jako że wielkie pierzaste gałęzie daktylowca tworzą imponującą koronę. Także dialektalny rzeczownik σελίαρ m. ‘palma daktylowa’ (< *σαλίαρ < lak. *σαλλίας < dor. *θαλλίας) wskazuje na obfitość gałęzi palmowych, por. gr. θαλία f. ‘obfitość’, θαλλίᾱ f. coll. ‘listowie, gałązki’, gr. θαλλός m. ‘gałązka’, coll. ‘świeże, zielone liście; młode pędy’, θαλλοί m. pl. ‘liście palmowe’. Hesychiosowy termin σαρίρ f. ‘gałąź palmowa’ powstał z późnolakońskiej formy *σαλίρ (< lak. *σαλλίς < dor. *θαλλίς) na skutek regresywnej dylacji dwóch spółgłosek płynnych.
The paper discusses two Hesychian glosses (of Laconian origin) denoting ‘date palm, Phoenix dactylifera L.’: βουάκραι· οἱ φοίνικες, ὑπὸ Λακώνων (HAL β-868) and σελίαρ· φοίνιξ (HAL σ-382), as well as the third gloss for ‘leaf of the date palm’: σαρίρ· κλάδος φοίνικος, Λάκωνες (HAL σ-212). The Laconian word βουάκρᾱ f. represents a Doric compound containing the element βοῦ ‘big, great, many’ and the Greek appellative ἄκρᾱ (= Ionic ἄκρη) f. ‘summit, top’. It means originally ‘(a tree) having a great summit’. Indeed, the long pinnate branches of the date palm form an impressive tree crown. Also the dialectal noun σελίαρ m. ‘date palm’ (< *σαλίαρ < Lac. *σαλλίας < Doric *θαλλίας) refers to an abundance of palm leaves, cf. Gk. θαλία f. ‘abundance’, θαλλία f. ‘foliage, leaf-buds or twigs’, θαλλός m. ‘young branch, shoot’, θαλλοί m. pl. ‘palm-leaves’. The Hesychian term σαρίρ f. ‘palm leaf’ derives from Late Laconian *σαλίρ (< Lac. *σαλλίς < Doric *θαλλίς) by a regressive assimilation of two liquids.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 3; 47-61
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Sakrament bierzmowania w zwierciadle języka (na podstawie materiału gwarowego)
Confirmation sacrament in the mirror of a language

Autorzy:

Staszewska, Zdzisława

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38439254.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

Tematy:

dialect
religion
ceremonies
prayer
confirmation
dialekt
religia
ceremonie
modlitwa
potwierdzenie

Opis:

Artykuł jest próbą odtworzenia i charakterystyki pola leksykalno-frazeologicznego nazw i definicji dotyczących drugiego sakramentu jako jednego z głównych obszarów słownictwa religijnego. Analizę przeprowadzono na materiale gwarowym, pochodzącym z miejscowości położonych wokół Łodzi.
The article is an attempt of reproduction and characteristics of the lexical-phraseological field of names and definitions concerning the second sacrament as one of the main areas of religious vocabulary. The analysis was carried out based on dialectal material, coming  from towns  situated around Lodz.

Źródło:

Językoznawstwo; 2013, 7; 125-132
1897-0389
2391-5137

Pojawia się w:

Językoznawstwo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Dialekt miejski Moskwy. Próba definicji
Urban dialect of Moscow. An attempt to define

Autorzy:

Juszczak, Bartosz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/482543.pdf

Data publikacji:

2020-03-31

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

urban dialect
Moscow urban dialect
sociolinguistics
Warsaw urban dialect
Brno slang – Hantec
dialekt miejski
dialekt miejski Moskwy
socjolingwistyka
gwara warszawska
brneński hantec
lingwistyka kulturowa

Opis:

Artykuł koncentruje się na usystematyzowaniu aktualnych badań doty-czących języka miasta Moskwy i próby odniesienia tej kategorii do podstaw metodolo-gicznych i zakresów definicyjnych w badaniach czeskich i polskich dialektów miejskich. Próba usystematyzowania tej formacji może być bazą do konfrontacji w zakresie językowo-kulturowych aspektów przestrzeni miejskiej miast Słowiańszczyzny.
This paper focuses on systematizing current research on the Moscowurban dialect and qualifying this category to the developed methodology in the study of Czech and Polish urban dialects. The attempt to systematize this formation provides a basis for the confrontational cultural-lingual study of the urban space of the Warsaw urban dialect, Brno slang – Hantec, and Moscow urban dialect.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2020, 1, XXV; 119-134
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Zmiany w słownictwie mieszkańców powiatu grudziądzkiego.
The changes in the lexis of the Grudziądz region’s inhabitants

Autorzy:

Mosakowski, Janusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594180.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

powiat grudziądzki
słownictwo
słownik
dialekt
Grudziądz region
lexis
vocabulary
dialect

Opis:

Przedmiotem artykułu są rozważania na temat specyfiki słownictwa mieszkańców powiatu grudziądzkiego i zmian, jakie w nim zaszły w ciągu ostatnich 60 lat. Przyjąwszy za bazę słownictwo używane w kręgu rodzinnym, pochodzący z Grudziądza autor wyróżnił 307 haseł, które następnie poddał weryfikacji poprzez przeprowadzenie ankiety ustnej i pisemnej wśród 88 respondentów (60 uczniów liceum ogólnokształcącego, 20 osób dorosłych z terenu powiatu grudziądzkiego i 8 osób z terenów przylegających do badanego obszaru). Stworzony i zweryfikowany na potrzeby ankiety zbiór słownictwa stanowi konglomerat haseł charakterystycznych dla gwary ludowej i miejskiej, slangu oraz języka niemieckiego. Szczególnie wyraźne są w nim ślady modyfikowania i adaptowania słów z języka niemieckiego z zakresu techniki oraz życia codziennego. Niemały wpływ na kształt powojennego słownictwa mieszkańców Grudziądza i jego okolic miały też długoletnie tradycje militarne i penitencjarne. Przedmiotem analizy była żywotność 307 jednostek leksykalnych wśród przedstawicieli dwóch pokoleń (grupy wiekowe: 35–70 i 15–16 lat). W wyniku analizy danych okazało się, że przedstawiciele starszej grupy wiekowej znają i/lub używają 76,99% podanych w ankiecie haseł, natomiast respondenci rekrutujący się z młodszej grupy wiekowej znają i/lub używają zaledwie 40,44% całości ankietowanego słownictwa.
The object of the article is to deliberate on the specificity of vocabulary used by the people living in the region of Grudziądz and the changes that it has gone through in the past sixty years. The author, who comes from Grudziądz himself, set as a basis for the analysis the vocabulary used among family members and relatives. He selected 307 lexical items to be then verified by the means of a questionnaire in a written and oral form among 88 respondents (60 secondary school students, 20 adults from the region of Grudziądz and 8 people from areas adjacent to the region researched). The lexicon created and verified for the questionnaire is a conglomerate of words and phrases characteristic of folk and city dialect, slang and German language. There are particularly clear traces of adapting and modifying technical and everyday words from the German language. The city’s long military and penitentiary tradition also had a significant influence on the development of the after-war language of the inhabitants of Grudziądz and its surroundings. The subject of the analysis was the life-span of the 307 lexical items among representatives of two generations (age groups of 35 to 70 and 15 to 16). The result has shown that representatives of the older generation know and/or use 76.99 per cent of the items listed in the questionnaire while respondents from the younger age group know and/or use only 40.44 per cent out of the total lexis presented in the questionnaire.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 143-163
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

„Kochom swoje wioske, bom sie w ni rodzieła...”. Wilkowsko-świętokrzysko-kielecka poezja Kaśki spod Łysicy w świetle refleksji językoznawczokulturologicznych
'Kochom swoje wioske, bom sie w ni rodzieła...' [I lov my villag 'cause I was born in’t]. Wilków-Świętokrzyskie-Kieleckie poetry by Kaśka spod Łysicy in the lights of linguistic and culturological reflections

Autorzy:

Węgorowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1400607.pdf

Data publikacji:

2015-12-16

Wydawca:

Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny

Tematy:

poetry
subdialect
dialect
onyms
appellatives
poezja
gwara
dialekt
onimy
apelatywy

Opis:

Tekst dotyczy poezji niepiśmiennej, pochodzącej z Wilkowa na Ziemi Świętokrzysko-Kieleckiej, Kaśki spod Łysicy – Katarzyny Zaborowskiej. Lingwistyczno-kulturologiczną refleksją objęte zostały utrwalone w poszczególnych lirykach, charakterystyczne dla tego obszaru, onimy (toponimy, mikrotoponimy, oronimy, antroponimy), apelatywy oraz wyróżniki gwarowo-dialektalne. Wnikliwa interpretacja owych uzupełniających się elementów umożliwiła ustalenie cech specyficznych dla idiolektu zapomnianej dziś, tworzącej w „gwarze macierzy” poetki.
The text is devoted to the oral poetry by Kaśka spod Łysicy – Katarzyna Zaborowska from Wilków, Świętokrzyskie Region. Linguistic-culturological reflection concerns the onyms (toponyms, microtoponyms, oronyms, antroponyms), appellatives and dialect and subdialect distinctive features. An insightful interpretation of these complementary elements permitted to determine the specific features of the idiolect of the forgotten poet.

Źródło:

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2015, 1; 115-130
2450-3584

Pojawia się w:

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Dialekt kreteński języka nowogreckiego – próba opisu na bazie materiału hydronimicznego, część 1: zjawiska fonetyczne
The cretan dialect of modern greek – an attempt at describing on the basis of the hydronymic data, part 1: phonetic phenomena

Autorzy:

Kaczyńska, Elwira

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594066.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

język nowogrecki
dialekt kreteński
nazwy wodne
Modern Greek
Cretan dialect
hydronyms

Opis:

Autorka daje przegląd najważniejszych zjawisk fonetycznych poświadczonych w dialekcie kreteńskim języka nowogreckiego z punktu widzenia ich historycznego rozwoju. Rzeczone zjawiska znajdują odbicie w nowożytnej hydronimii kreteńskiej (od XIII do XX w. n.e.), w której dominują nazwy niewielkich, przeważnie okresowych strumieni i źródeł. Z tego powodu nazwy wodne, które są znane wyłącznie ludności miejscowej, posługującej się lokalną gwarą, rejestrują większość dialektalnych zjawisk fonetycznych omawianych w niniejszym opracowaniu.
The article presents an overview of different phonetic phenomena attested in the Cretan dialect of Modern Greek from the point of view of their historical development. These dialectal features may be also observed in the Modern Cretan hydronyms (from 13th to 20th c. AD), especially in the names of small streams and sources. All the water names, which are known only in a limited area of the island, register most phonetic phenomena discussed in this paper.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 93-120
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

"A ccanciu ri Maria" e "l’Antologia" di Nino De Vita. Il caso di una scrittura “latitante” allo scoperto
"A ccanciu ri Maria" i "Antologia" Nina De Vity. Przypadek ujawnionego pisania „w ukryciu”

Autorzy:

Malicka, Paulina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/521240.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

scrittura
autotraduzione
poesia
traccia
dialetto
pisanie
samodzielne tłumaczenie
poezja
ślad
dialekt

Opis:

Lo scopo dell’articolo è di segnalare l’importanza dell’ultima produzione in versi del poeta siciliano Nino De Vita considerato una delle voci liriche e narrative più originali nell’ambito della poesia dialettale e della letteratura in lingua italiana. La riflessione verrà articolata attorno al poemetto devitiano A ccanciu ri Maria pubblicato nel 2015 che coincide con la pubblicazione dell’Antologia bilingue del poeta percepita nei termini di un vero e proprio evento editoriale. Un evento che copre oltre trent’anni dell’attività poetica e narrativa segnata da un continuo intrecciarsi dell’esperienza di vita e di scrittura “in latitanza”.
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na ostatnie dokonania sycylijskiego poety Nina De Vity, uważanego za jeden z najbardziej oryginalnych głosów poetyckich – zarówno w pisarstwie dialektalnym, jak i w literaturze włoskiej. Refleksja dotyczy jego ostatniego opowiadania, pisanego wierszem A ccanciu ri Maria (W zamian za Marię), które ukazało się w 2015 roku. Publikacja ta zbiega się w czasie z innym ważnym wydarzeniem edytorskim, a mianowicie z ukazaniem się dwujęzycznej antologii obejmującej 30 lat twórczości poetyckiej i narracyjnej De Vity, naznaczonej nieustannym przenikaniem się doświadczeń życia i pisania „w ukryciu”.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2017, 9, 3; 256-265
2083-7275

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Status języka a wola ludu i kodyfikacja. Przypadek śląski
The status of a language vs. the will of the people and codification. Based on the example of Silesian

Autorzy:

Tambor, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/468428.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Śląsk
kodyfikacja
język
dialekt
język regionalny
Silesia
codification
language
dialect
regional language

Opis:

The article discusses various factors which are perceived as important in discerning linguistic phenomena recognized as languages or dialects. Among the said factors the author mentions the necessity of codification, commenting on the state thereof in relation to the Silesian ethno-language, as well as other linguistic factors. The author states that social issues cannot be omitted, even though establishing the status of a regional language is a legal and political matter. As a vital argument in this discussion, she points at the data collected in the national census from 2011, and particularly at the answer to the questions about one’s national/ethnic identity as well as one’s mother tongue and language used at home. The author also quotes the opinions of the supporters and the opponents of the idea of granting the Silesian ethno-language the status of a regional language.

Źródło:

Forum Lingwistyczne; 2014, 1; 37-49
2449-9587
2450-2758

Pojawia się w:

Forum Lingwistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

„Polskie gwary na wyginięciu?”, czyli obraz polszczyzny ludowej i regionalnej w wypowiedziach użytkowników forum.mlingua.pl.
„Are polish local dialects extinct?”, the image of folk and regional polish on the basis of forum.mlingua.pl

Autorzy:

Ostrowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594263.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

gwara
dialekt
regionalne odmiany polszczyzny
local dialect
dialect
regional types of Polish

Opis:

Artykuł traktuje o polszczyźnie ludowej i regionalnej w świetle wypowiedzi użytkowników forum. mlingua.pl. Przedstawia terminologię z zakresu dialektologii, charakterystykę użytkowników forum oraz pozytywną i negatywną postawę wobec gwary, przejawiającą się jej wartościowaniem. Autorka przywołuje opinie internautów i zestawia je z definicjami badaczy dialektologii, przedstawia różnice między polszczyzną ludową i regionalną oraz szacunek do gwar niektórych społeczności lokalnych, np. Ślązaków, Kaszubów. Użytkownicy forum.mligua.pl interesują się zagadnieniem polszczyzny regionalnej, znają językoznawcze terminy, zwracają uwagę na wartość kulturową polszczyzny mieszkańców wsi.
The article is about folk and regional Polish on the basis of forum.mlingua.pl users’ opinions. It refers to terminology of dialectology, characteristic of forum.mlingua.pl users, positive and negative attitude to dialect manifested by its appraisal. The authoress compares statements with the definitions made by researchers of dialectology. Crucial for this research are distinction between folk and regional Polish and regard for local communities (e.g. Silesian, Kashubians). The users of forum.mlingua.pl are interested in regional Polish, they know linguistic terminology, draw attention to cultural value of folk and regional Polish.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 63; 101-116
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Dialekt kreteński języka nowogreckiego – próba opisu na bazie materiału hydronimicznego, część 2: morfologia i leksyka
The Cretan dialect of the Modern Greek language – a preliminary description on the basis of hydronymic data, part 2: morphology and vocabulary

Autorzy:

Kaczyńska, Elwira

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594279.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

język nowogrecki
nazwy wodne
dialekt kreteński
Modern Greek
river names
Cretan dialect

Opis:

Artykuł jest uzupełnieniem wcześniejszej publikacji [Kaczyńska, 2014a, s. 93–120], pokazującej charakterystyczne cechy dialektu kreteńskiego języka nowogreckiego poprzez pryzmat nowożytnej hydronimii wyspy Krety. W niniejszej pracy omówiono wybrane ogólnokreteńskie zjawiska morfologiczne (słowotwórcze i fleksyjne). Część tych zjawisk ma archaiczny charakter, sięgający zapewne epoki antycznej. Ślady starożytnego dialektu doryckiego obserwuje się także w leksyce apelatywnej, stanowiącej podstawę kreteńskich jednostek hydronimicznych. W słownictwie dialektu kreteńskiego zauważa się silny wpływ języka włoskiego, co tłumaczy się długoletnim panowaniem Republiki Weneckiej na Krecie (1204–1669). Leksyka kreteńska obfituje w turcyzmy, wchłonięte przez dialekt miejscowy w okresie osmańskiej okupacji wyspy (1669–1898). Odnotowuje się arabskie pochodzenie ograniczonej liczby dialektyzmów. Zapożyczenia z języków południowosłowiańskich, albańskiego lub rumuńskiego stanowią bardzo znikomą grupę.
The paper, which supplements an earlier article [Kaczyńska, 2014a, s. 93–120], presents an overview of different features of the Cretan dialect of Modern Greek on the basis of the island’s modern hydronymy. The author discusses 18 morphological phenomena connected with Common Cretan word-formation and nominal flexion. Some of them demonstrate an archaic (Ancient Greek) character. There are clear traces of ancient Doric speech in the vernacular vocabulary, as well as in the Modern Cretan water names. The Cretan dialect was strongly influenced by the Italian language during the Venetian occupation of the island (1204–1669). The Turkish language contributed significantly to the dialect’s lexicon by supplying numerous loanwords absorbed during the Ottoman rule in Crete (1669–1898). Some Cretan dialectisms seem to derive from Arabic. Lexical borrowings from South Slavic, Albanian and Romanian are sparse

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 61-78
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Überlegungen zu Konzept, Struktur und Inhalt eines Ungarndeutschen Dialektbuchs
Reflections on concept, structure and content of a dialect book about German as a minority language in Hungary

Autorzy:

Földes, Csaba

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1596732.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

Dialekt
Zweisprachigkeit
Sprachkontakte
Ungarndeutsch
Donauschwaben
Danube Swabians
German as a minority language in Hungary
language contacts
bilingualism
dialect
dialekt
bilingwizm
kontakty językowe
mniejszość niemiecka na Węgrzech
Szwabi Naddunajscy

Opis:

Der Beitrag skizziert zunächst Ziele, Strukturen und Inhalte sowie den aktuellen Bearbeitungsstand des Forschungsprojekts „Digitales Portal ‚Ungarndeutsches Zweisprachigkeits- und Sprachkontaktkorpus‘“, das derzeit am Lehrstuhl für Germanistische Sprachwissenschaft der Universität Erfurt bearbeitet wird. Es geht um eine variations- und kontaktlinguistische Erforschung und Dokumentation von authentischem sprechsprachlichem Material im Bereich des Deutschen als Minderheitensprache in Ungarn (Stichwort: „Donauschwaben“). Vor dem Hintergrund der allgemeinen Projektvorstellung fokussiert der Aufsatz besonders auf ein Ungarndeutsches Dialektbuch, das – bzw. zumindest dessen Konzept – als eines der Ergebnisse aus diesem Vorhaben hervorgehen soll.
The paper outlines the objectives, structures and contents as well as the current state of the research project “Digital Portal ‘Bilingual and Language Contact Corpus of German as a Minority Language in Hungary’”, which is currently being edited at the Department of Germanic Linguistics at the University of Erfurt. It is about a variational and contact linguistic research and documentation of authentic spoken-language material in the field of German as a minority language in Hungary (key word: “Danube Swabians”). Against the background of the general project presentation the essay focuses on a dialect book about German as a minority language in Hungary, which – or at least its concept – is to be one of the results of this project.
Artykuł zawiera opis projektu , którego celem jest zbadanie i dokumentacja języka mniejszości niemieckiej na Węgrzech. Wyniki badań nad dwujęzycznością i kontaktami językowymi zostaną opublikowane m. in. w postaci słownika dialektów.

Źródło:

Colloquia Germanica Stetinensia; 2017, 26; 91-106
2450-8543
2353-317X

Pojawia się w:

Colloquia Germanica Stetinensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Przemiany językowo-kulturowe wsi na przykładzie ekspresywizmów określających dzieci
Linguistic-cultural changes in a rural area on the basis of expressions connected to children

Autorzy:

Piechnik, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594012.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

słownictwo gwarowe
słownictwo ekspresywne
dialekt małopolski
dialectal vocabulary
expressional vocabulary
Małopolska dialect

Opis:

Artykuł zawiera wnioski z badania kwestionariuszowego dotyczącego ekspresywizmów stosowanych na określenie dzieci, przeprowadzonego w 2011 r. w Małopolsce wśród gimnazjalistów z trzech szkół, a następnie wśród najstarszych krewnych tych uczniów. W zebranym materiale (głównie u najstarszych respondentów) znajdują się leksemy gwarowe, odnoszące się do minionej kultury, związane z zakorzenionym na wsi systemem wartości oraz (głownie u młodzieży) elementy nowe, odzwierciedlające zjawiska i mody kultury masowej. Ekspresywizmy podawane przez najstarsze osoby krytycznie oceniają pochodzenie dziecka spoza związku małżeńskiego, negliż oraz zbytnią dbałość o urodę. W leksyce najstarszego pokolenia brakuje określeń wartościujących pozytywnie. Dla odróżnienia: w języku młodzieży pojawia się wiele nazwań czułych, pieszczotliwych, kwestie moralne nie są ostro oceniane, zaś eksponowanie walorów ciała spotyka się z aprobatą. Ponadto w nazwach ekspresywnych wymienianych przez młodzież widać silne wpływy języka angielskiego oraz współczesnej kultury popularnej.
The article presents the conclusions from the materiał gathered among students of three junior high schools and their eldest relatives. The research, in the form of a ąuestionnaire, was done in Małopolska County in 2011. The analysis of the data allows noticing that the eldest generation usually uses dialectical terms connected to values deeply-set in rural backgrounds for centuries. Meanwhile young peoples’s lexicon reflects modern popular culture. The dialectical expressions used by the eldest generation criticise illegitimate children, negligee and attaching importance to taking care of beauty. There is no positive assessment in their vocabulary as opposed to the language of the youth’s, who freąuently use words of endearment, approve exposing of a body and who are not as strict with morał values as elder people. Moreover, their language is rich in English terms and those of modern popular culture.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 227-236
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Litewskie teksty gwarowe z ilustracją dźwiękową
Lithuanian dialectal texts with sound illustration

Autorzy:

Sawaniewska-Mochowa, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676438.pdf

Data publikacji:

2015-12-31

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

dialect
Lithuanian language
text
sound illustration
dialekt
język litewski
tekst
ilustracja dźwiękowa

Opis:

In 2013 the Institute of the Lithuanian Language published a collection of dialectal texts from the area of Jurbarkas. The collection was edited by V. Sakalauskienė and she wrote the introduction to the volume as well. Carefully prepared for editing and publishing, the volume will be very valuable for both researchers of Lithuanian dialects and enthusiasts of these issues. The book is accompanied by the CD with the recorded statements of interlocutors.
W 2013 r. został wydany przez Instytut Języka Litewskiego zbiór tekstów gwarowych z okolic Jurborka (lit. Jurbarkas) w opracowaniu i ze wstępem V. Sakalauskienė. Starannie przygotowane pod względem edytorskim i naukowym wydawnictwo zainteresuje zarówno dialektologów, jak i miłośników gwar litewskich. Do książki dołączono płytę CD z nagraniami wypowiedzi rozmówców.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2015, 39; 285-287
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Świadomość językowa na temat gwary wśród mieszkańców Konina i okolic
Metalinguistic awareness about the dialect among the inhabitants of Konin region

Autorzy:

Osowski, Błażej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1968938.pdf

Data publikacji:

2021-12-31

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN

Tematy:

metalinguistic awareness
dialect
dialectology
sociolinguistics
Konin region
świadomość językowa
dialekt
dialektologia
socjolingwistyka
region Konin

Opis:

W artykule analizowano wyniki ankiety internetowej dotyczącej świadomości językowej na temat gwary przeprowadzonej wśród mieszkańców Konina i okolic. Jest to teren ciekawy ze względów socjologicznych (intensywny rozwój miasta w latach  60. i 70. XX wieku, szybkie uprzemysłowienie regionu i liczne migracje) oraz językowych (pogranicze dialektalne oraz wpływ języka przyniesionego przez dawnych migrantów). Badano postawy, jakie wskazana grupa zajmuje wobec gwary, jak ocenia tę odmianę języka i czy się nie posługuje. Analiza 147 ankiet daje możliwość uwzględnienie takich kryteriów jak wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania. Dodatkowym celem tekstu jest sformułowanie wniosków, co do wykorzystania ankiety internetowej jako narzędzia w badaniu świadomości językowej na temat gwary.
The paper shows the results of an internet survey on metalinguistic awareness about the dialect conducted among the inhabitants of Konin region (including towns and villages). It is an interesting area for sociological reasons (intensive development of the city in the 1960s and 1970s, rapid industrialization of the region and numerous migrations) and language (dialectal borderland and the influence of the language brought by former migrants). The attitudes of the respondents towards dialect were examined, how they evaluates this type of language and whether they use it. The analysis of 147 questionnaires makes it possible to take into account such criteria as age, sex, education and place of residence. An additional aim of the article is to formulate conclusions as to the use of an online survey in the study of language awareness about dialect.

Źródło:

Socjolingwistyka; 2021, 35; 213-225
0208-6808

Pojawia się w:

Socjolingwistyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Gwara śląska jako tworzywo językowe „tłumaczeń” literatury światowej
Silesian dialect as the linguistic material of “translations” of world literature

Autorzy:

Momot, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/475497.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN

Tematy:

dialekt
Górny Śląsk
gwara śląska
przekład
stylizacja
Silesian dialect
translation
linguistic stylization
Upper Silesia

Opis:

Celem artykułu jest pokazanie sposobu, w jaki gwara śląska funkcjonuje w przekładzie. Zjawisko jest istotne przede wszystkim ze względu na coraz większą popularność tego typu prób literackich. Ważne są także cele przyświecające „tłumaczom”, którzy chcą udowodnić, że gwara śląska może być tworzywem dzieła literackiego, także przekładu. Ogromne znaczenie ma to dla badań lingwistycznych także dlatego, że gwara jest mówioną odmianą języka, nieskodyfikowaną, a jednak podejmowane są próby jej zapisu. Analiza kilku tekstów powstałych w ciągu ostatnich kilkunastu lat pokazuje, że nie sposób mówić w ich przypadku o „tłumaczeniach”, a jedynie o „stylizacji”. Użycie codziennej mowy Ślązaków jako języka przekładów bawi i narusza zasadę stosowności.
The aim of this article is to show how Silesian dialect lives in translation. This is especially important because these literary experiments are becoming more and more popular. Also the aims of the “translators” are important, because they want to prove that Silesian dialect may be linguistic material of literature, including translations. It is of great importance for linguistic researches also because to the fact that the dialect is spoken variety of language, uncodified, but there are attempts to save it. Analysis of some texts created in the last several years shows that it is impossible to call them “translations”, but only “stylization”. Using Silesians’ everyday speech as the language of translations is amusing and violates the principle of appropriateness.

Źródło:

Socjolingwistyka; 2016, 30; 61-72
0208-6808

Pojawia się w:

Socjolingwistyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

The Concept of Lexicon Devoted to Silesian Culinary Art

Autorzy:

Przymuszała, Lidia
Świtała-Trybek, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/667124.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

dziedzictwo kulturowe
Śląsk
leksykon
kultura
dialekt lokalny
culinary heritage
Silesia
lexicon
culture
local dialect

Opis:

As far as Silesia is concerned the language and cuisine constitute fundamental and distinguishing factors of the Silesian ethnic group, they are the determinants of cultural identity and the symbol of cultural identification. The concept of perceiving the culinary art from two perspectives, cultural and linguistic one, was born taking the above into account. Culinary art, as a component of culture understood in a broad manner, serves as a significant element of the language system as well. It plays a crucial culture-forming role in human life and it has certain position in the semantic structure of language which is adequate to its rank. The lexicon of Silesian cuisine, which is being currently prepared, aims at collecting names of dishes in one publication, not only those which are still in use today and dishes recorded in the general consciousness of Silesians, but it also aims at archiving culinary vocabulary which is basically forgotten by presenting it in close connection with the culture of the aforementioned region

Źródło:

Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2019, 19; 46-62
1506-5790
2353-9860

Pojawia się w:

Studia Etnologiczne i Antropologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Das verwässerte Idiom oder über den „deutsch-polnischen Sprachmischmasch“ bei Victor Kaluza
Dilute idiom – or on the Polish-German language mishmash in Victor Kaluza’s work

Autorzy:

Biskup, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1364844.pdf

Data publikacji:

2016-09-20

Wydawca:

Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Tematy:

Upper Silesia
Upper Silesian language/dialect
Victor Kaluza
etnolekt
język/dialekt górnośląski
Wasserpolnisch
Viktor Kaluza

Opis:

The discussion on the nature of Upper Silesian idiom (is it a dialect or a language?) has lasted for many years. The aim of this paper is to shed light on the Upper Silesian idiom (Wasserpolnisch) in the works of Victor Kaluza. Thea subject of analysis were fragments of Kaluza’s roguish novel „Das Buch vom Kumpel Janek” (Breslau 1935) and a hitherto unpublished study on Wasserpolnisch.
Rozwodniony idiom lub o polsko-niemieckim miszmaszu językowym w twórczości Victora Kaluzy Dyskusja wokół charakteru idiomu górnośląskiego (dialekt czy może jednak język?) toczy się od wielu lat. Niniejszy artykuł ma na celu naświetlenie idiomu górnośląskiego (Wasserpolnisch) w twórczości Victora Kaluzy. Analizie poddane zostały zarówno fragmenty szelmowskiej powieści Kaluzy „Das Buch vom Kumpel Janek” (Breslau 1935), jak i niepublikowany dotąd szkic poświęcony Wasserpolnisch.

Źródło:

Studia Germanica Gedanensia; 2016, 35; 89-99
1230-6045

Pojawia się w:

Studia Germanica Gedanensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Rękopis z archiwum Aleksandra Mardkowicza zawierający przysłowia i maksymy w północno-zachodnim dialekcie języka karaimskiego
A handwritten collection of Karaim proverbs and adages in north-western Karaim found in the archive of Aleksander Mardkowicz

Autorzy:

Sulimowicz-Keruth, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/440300.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik

Tematy:

dialekt północnozachodni języka karaimskiego
Karaimi w Poniewieżu
Aleksander Mardkowicz
Rafał Grygulewicz
przysłowia karaimskie
Rapolas Grigulevičius

Opis:

The private archive of Aleksander Mardkowicz (1875–1944), a Łuck Karaite activist, writer and editor, includes a manuscript written in the north-western dialect of Karaim. It contains 8 proverbs and a didactic-moralistic text copied from an unknown source. It was composed most probably in the early 1930s by Rafał Grygulewicz (1905–1992), a Karaite youth activist from Poniewież (Panevežys). The paper is a critical edition of the manuscript augmented with a translation, glossary and facsimile. It also contains biographical information on the copyist as well as on the possible circumstances that led to the drafting of the manuscript.
W prywatnym archiwum Aleksandra Mardkowicza (1875–1944), łuckiego działacza społecznego, pisarza i wydawcy, znajduje się niewielki rękopis w północnozachodnim dialekcie języka karaimskiego. Zawiera on osiem przysłów oraz tekst o charakterze dydaktyczno-moralistycznym skopiowany z niezidentyfikowanego źródła. Rękopis został sporządzony prawdopodobnie w początkach lat 30. XX w. przez Rafała Grygulewicza (1905–1992), karaimskiego działacza młodzieżowego z Poniewieża (Panevežys). Artykuł zawiera edycję treści manuskryptu wraz z tłumaczeniem, słowniczkiem i facsimile. Dostarcza również informacji biograficznych o kopiście, jak też o okolicznościach powstania rękopisu.

Źródło:

Almanach Karaimski; 2019, 8; 175-201
2300-8164

Pojawia się w:

Almanach Karaimski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

K některým případům nestandardní vokalické délky u zájmen
Some cases of nonstandard vocal length at pronouns

Autorzy:

Janečka, Martin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/908843.pdf

Data publikacji:

2018-09-12

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

morphology
phonetics
pronouns
dialect
language corpora
accusative case
morfologi
fonetika
zájmena
dialekt
jazykový korpus
akuzativ

Opis:

Tato stať pojednává o nestandardním použití vokalické délky v akuzativu singuláru zájmen ní, jí, naší a vaší. Pokouším se poukázat na možnou souvislost mezi výslovností těchto tvarů a jejich psanou podobou v Českém národním korpusu. Zejména se zaměřuji na to, v jakých kontextech volí uživatel jazyka (pisatel) v akuzativu singuláru dlouhý koncový vokál i v případech, kde to není v souladu s paradigmatem daného zájmena tak, jak je zachyceno v mluvnicích českého jazyka. Rozdíly z hlediska funkčních stylů zkoumám v korpusu SYN2015, rozdíly z hlediska regionální příslušnosti pak v korpusu SCHOLA2010. Sleduji rovněž, které předložky se pojí s nestandardními akuzativními tvary zájmen.
This article concerns with pronouns ní, jí, naší and vaší in accusative singular form which is non-standard for this case. I try to point out a possible connection between pronunciation of these pronouns and their written forms in Czech National Corpus. I especially focus on reasons, why a language user (writer) chooses long final vowel in accusative singular also in contexts, where it is not in accordance with the paradigm of given pronoun, as it is described in grammars of Czech. I explore differences in function styles in the corpus SYN2015 and differences in regions in the corpus SCHOLA2010. I also observe, which prepositions are related to non-standard accusative pronouns.

Źródło:

Bohemistyka; 2017, 4; 347-358
1642-9893

Pojawia się w:

Bohemistyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Multilingwizm społeczności polonijnej we Włoszech – uwarunkowania trójjęzyczności polsko-włosko-neapolitańskiej
The Multilingualism of the Polish Community in Italy—Determinants of Polish-Italian-Neapolitan Trilingualism

Autorzy:

Dyderska, Aleksandra

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31341691.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

multilingwizm
dialekt neapolitański
socjolingwistyka
Polonia we Włoszech
multilingualism
Neapolitan dialect
sociolinguistics
Polish community in Italy

Opis:

Artykuł podejmuje zagadnienie trójjęzyczności polsko-włosko-neapolitańskiej charakterystycznej dla Polonii mieszkającej w południowych Włoszech. Celem badań jest rekonstrukcja aktualnego stanu wskazanej trójjęzyczności, obejmująca charakterystykę kontekstów użycia każdego z języków oraz czynników determinujących zmiany kodu. Analizy zostały także ukierunkowane na zbadanie poziomu znajomości i zakres użycia dialektu neapolitańskiego przez młode pokolenie Włochów (kategoria wiekowa 21-30 lat). Materiał badawczy został zebrany za pomocą ankiet udostępnionych respondentom online, a samo badanie miało charakter pilotażowy. Rezultaty przeprowadzonych badań dowodzą, że wszystkie trzy kody językowe używane są w życiu codziennym multilingwistów, a każdy z nich ma konkretne znaczenie, określone funkcje i występuje w odmiennych kontekstach sytuacyjnych. Wypowiedzi respondentów wskazują również na współczesne zastosowanie dialektu, który coraz częściej służy podkreśleniu ekspresywnego charakteru wypowiedzi, a dzięki swojej folklorystycznej naturze jest on stosowany w kontekstach ludycznych i żartobliwych.
This paper deals with the issue of the Polish-Italian-Napolitan trilingualism characteristic of the Polish community living in southern Italy. The aim of this study is to reconstruct the current state of the trilingualism in question, including the characteristics of the contexts of use of each language and the factors determining the code changes. The analyses were also directed at investigating the level of knowledge and the extent of use of the Neapolitan dialect by the young generation of Italians (age category 21-30). The research material was collected through questionnaires made available to the respondents online, and the research had the nature of a pilot study. The results of the study prove that all three language codes are used in the everyday life of multilinguals, and each of them has a specific meaning, particular functions, and occurs in different situational contexts. The statements of the respondents also indicate the contemporary use of dialect, which is increasingly used to emphasise the expressive character of speech, and due to its folkloric nature it is used in ludic and humorous contexts.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 10; 7-25
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Morawianie (Morawcy) w Polsce
Moravians (Moravs) in Poland

Autorzy:

Kowalski, Mariusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/684405.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Morawianie
dialekt laski
odrębność etniczna
Morawy
Śląsk
Polska
Moravians
Lach dialect
ethnic independence
Moravia
Silesia
Polska

Opis:

The paper aims to characterise the Moravian population (Moravs) who lives within the boundaries of Poland as a result of 20th-century territorial changes. Representatives of this group differ in their language (Lach dialect) and customs yet, unlike the inhabitants of the Czech Republic, do not identify as Moravians or Czechs. They instead consider themselves as Poles, Germans or Silesians, which stems from the national affiliation of the area between 1742 and 2016. The processes of acculturation may soon lead to the disappearance of the last signs of independence of this ethnic group. Moravian origins will only be seen in last names of some of the population.
W artykule podjęto charakterystykę ludności morawskiej (Morawców), która na skutek dwudziestowiecznych zmian terytorialnych zamieszkuje w granicach państwa polskiego. Przedstawiciele tej grupy wyróżniają się swym językiem (dialekt laski) i zwyczajami, jednak w odróżnieniu od mieszkańców Republiki Czeskiej, nie utożsamiają się z narodem morawskim lub czeskim. Uważają się za Polaków, Niemców lub Ślązaków, co wynika z przynależności państwowej tych ziem w latach 1742–2016. Procesy akulturacji sprawiają, że już niedługo mogą zniknąć ostatnie znamiona odrębności tej grupy etnicznej. O morawskim pochodzeniu będą świadczyły jedynie nazwiska, noszone przez część jej przedstawicieli.

Źródło:

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2016, 5; 115-131
2300-0562
2450-0127

Pojawia się w:

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Tesalska i kreteńska nazwa tykwy pospolitej
The Thessalian and Cretan name for ‘bottle gourd’

Autorzy:

Kaczyńska, Elwira
Witczak, Krzysztof T.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1882797.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

nazwy botaniczne
dialekt kreteński
dialektologia grecka
leksyka grecka
botanical names
Cretan dialect
Greek dialectology
Greek vocabulary

Opis:

W dziele pt. Uczta mężów (IX 369b) Atenajos przytacza cztery greckie nazwy rzepy (Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.’): βουνιάς, γογγυλίς, lak. γάστρα oraz beoc. ζεκελτίς. Trzy pierwsze apelatywy mają doskonałą motywację w zachowanej leksyce greckiej. Czwarty wyraz pozostaje etymologicznie i słowotwórczo niejasny. Atenajos podaje, że dwaj greccy autorzy, Amerias oraz Timachidas, przytaczają dialektalny (niewątpliwie tesalski) termin ζακελτίς f. ‘tykwa pospolita, tykwa zwyczajna, kalebasa, Lagenaria siceraria (Molina) Standl.’. W leksykonie Hesychiosa z Aleksandrii pojawiają się dwie pokrewne glosy: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). Pierwsza glosa odnosi się do tesalskiej leksyki. Druga glosa (niepotrzebnie emendowana w wydaniach M. Schmidta i K. Lattego) dokumentuje zmianę spółgłoski płynnej λ [l] do [ṷ], co jest zjawiskiem typowo kreteńskim, dobrze poświadczonym w leksykonie Hesychiosa, por. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). Proces welaryzacji *λ [l] potwierdzają też teksty epigraficzne odnalezione w trzech ośrodkach centralnej Krety (Gortyna, Fajstos, Lebena). W tej sytuacji Hesychiosowy termin ζακαυθίδες ‘tykwy’ (sprowadzający się do uprzedniego *ζακαλθίδες) musi być uznany za typowy dialektyzm centralnokreteński.
In his work Deipnosophistae (IX 369b) Athenaeus discusses four Greek names for ‘turnip, Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.’, namely βουνιάς, γογγυλίς, Laconian γάστρα and Boeotian ζεκελτίς. Three first appellatives are clearly motivated by the Greek vocabulary. The fourth term is unclear etymologically. According to Athenaeus (IX 369b), two Greek writers, Amerias and Timachidas, refer to a dialectal (evidently Thessalian) term ζακελτίς f. ‘bottle gourd, Lagenaria siceraria (Molina) Standl’. In his lexicon Hesychius of Alexandria registers two related glosses: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). The former refers to the Thessalian item. The latter one (wrongly printed as ζακυνθίδες · κολοκύνται in M. Schmidt’s and K. Latte’s editions) demonstrates a change of the liquid stop λ [l] to [ṷ], which is explained as a Cretan phenomenon, attested also in the Hesychian lexicon, see e.g. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). The same phonological process of velarization of *λ [l] is securely confirmed in three towns of Central Crete (Gortys, Leben, Phaestus) by numerous epigraphic texts. It is highly probable that the Hesychian term ζακαυθίδες ‘calabash gourds’ (as if from *ζακαλθίδες) must be treated as a dialectal form typical of Central Cretan.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 3; 23-42
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Języki regionalne: zagrożenie czy umocnienie polskiej wspólnoty językowej?
Regional Languages: A Threat or a Chance for Strengthening the Polish Language Community?

Autorzy:

Hentschel, Gerd

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2095974.pdf

Data publikacji:

2022-06-29

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

dialekt
regiolekt
śląski
kaszubski
prawo językowe
emancypacja językowa
dialect
regiolect
Silesian
Kashubian
linguistic legislation
linguistic emancipation

Opis:

Przedstawiony esej dotyczy pojęcia wspólnoty językowej. Pokazuje, że w niektórych dyskusjach politycznych, ale także naukowych, przyjmuje się je bez refleksji i naukowego namysłu. W takim rozumieniu jest wówczas podświadomie lub świadomie utożsamiane z pojęciem wspólnoty narodowej. Przywołane podejście wpisuje się w tradycję Leo Weisgerbera z jego koncepcjami, które dziś wydają się mgliste, takimi jak duch języka i światopogląd języka, które stanowią ideologiczne ramy dla odróżnienia jednych od drugich społeczności językowych i narodowych. W Europie XIX i XX wieku nie należy postrzegać tych koncepcji w zdecydowanie negatywnym świetle, wystarczy choć porównać różnorodność dzisiejszego europejskiego krajobrazu państwowego np. z sytuacją po Kongresie Wiedeńskim. Z drugiej strony, tego typu koncepcje mogą być również postrzegane jako przeszkoda w emancypacji językowej w odniesieniu do języków narodowych. Dialekty są początkowo jedynie konstruktami językowymi, którym przypisuje się dialektalność zgodnie z pewnymi cechami strukturalnymi. Czasami jednak użytkownicy różnych dialektów widzą siebie, swoją grupę jako coś większego, tj. jako wspólnotę językową lub etniczną, której podstawą są zwykle specyficzne wydarzenia o charakterze historycznym, społecznym i kulturowym. Na tym tle esej jest próbą konstruowania niewyłączającej koncepcji wspólnoty językowej, czyli takiej, w której duża wspólnota językowa akceptuje różne mniejsze i w której jednostki mogą należeć do więcej niż jednej, bez konfliktu lojalności.
Gerd Hentschel’s essay concerns the concept of the linguistic community. Hentschel shows that in both political and scholarly discussions, this concept is used unreflectively and its meaning lacks scientific clarity. When this happens, this concept is treated, subconsciously or consciously, as synonymous with that of the national community. This approach belongs to Leo Weisgerber’s tradition and its concepts – which today seem vague – such as the spirit of language and the worldview of language, which provide an ideological framework for distinguishing one linguistic and national community from another. In the Europe of the nineteenth and twentieth centuries, these concepts should not be seen in a decidedly negative light. Thus, it is enough to compare the diversity of today’s European geopolitical landscape with the situation after the Congress of Vienna. On the other hand, such concepts can also be seen as an obstacle to the linguistic emancipation of national languages. Dialects are initially only linguistic constructs, which are accorded the dialect status on account of them having certain structural features. Sometimes, however, speakers of different dialects see themselves and their group as something larger, namely, as a linguistic or ethnic community, which is usually based on specific historical, social and cultural events and circumstances. Against this background, Hentschel’s essay is an attempt to construct a non-exclusive concept of linguistic community, i.e., one in which a large linguistic community accepts various smaller ones and in which individuals can belong to more than one without a conflict of loyalty.

Źródło:

Postscriptum Polonistyczne; 2022, 29, 1; 1-13
1898-1593
2353-9844

Pojawia się w:

Postscriptum Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Obraz husy v české lidové frazeologii
The image of the goose in Czech folk phraseology

Autorzy:

Šipková, Milena
Ireinová, Martina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26850478.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk

Tematy:

dialect
phraseology
phraseme
dialectology
Dictionary of Czech Dialects
frazeologie
frazém
dialektologie
Slovník nářečí českého jazyka
dialekt
nářečí

Opis:

Příspěvek pojednává o frazémech s komponentem husa; jeho cílem je jednak ukázat, jak se výraz husa reflektuje v českých nářečích, jednak popsat motivaci vybraných frazémů a jejich význam. V české lidové frazeologii patří jednotky s tímto zooapelativem k těm bohatěji zastoupeným. Materiál pochází z Archivu lidového jazyka a je postupně zpracováván ve Slovníku nářečí českého jazyka.
The article focuses on phrasemes with the component husa (goose); its aim is to show how the word husa is reflected in Czech dialects, and to describe the motivation of the selected idioms and their meaning. In Czech folk phraseology, the units with this zoo-appellative are among the more commonly represented. The material, coming from the Archive of Folk Language, is being gradually processed in the Dictionary of Czech Dialects.

Źródło:

Gwary Dziś; 2023, 16; 113-120
1898-9276

Pojawia się w:

Gwary Dziś

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Uwagi o zmianach leksykalnych w gwarze sokólskiej wsi Nomiki w połowie XX wieku
Уваги до лексичних змін у сокульській говірці села Номікі в середині ХХ століття

Autorzy:

Kondratiuk, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2015580.pdf

Data publikacji:

2021-12-13

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

атлас
діалект
говірки
поселення
мовні зміни
atlas
subdialect
dialect
settlement
language changes
dialekt
gwary
osadnictwo
zmiany językowe

Opis:

Nomiki (gw. nˡom’ik’i), to dawna wieś chłopów królewskich w ekonomii grodzieńskiej. W czasie pomiary włócznej około 1560 roku została osadzona na 22 włókach. Pierwsza wzmianka o siole Nomikowiczy pochodzi z 1578 roku. Osadzono w niej Litwinów i Rusinów odbywających pańszczyznę na folwarku w Odelsku. Po najeździe szwedzkim część włók opustoszałych oddano chłopom przesiedlonym ze wsi przekazanych Tatarom. W czasie badań gwarowych Stanisława Glinki (lata 1957 i 1971) mieszkańcy rozmawiali ze sobą przeważnie po białorusku, częściowo po polsku. W artykule przedstawiono przykłady używania dwóch i kilku różnych nazw na określenie tego samego desygnatu, czynności czy zjawiska. Były to nazwy używane dawniej i obecnie lub nazwy narzędzi i czynności, które wyszły z użycia w wyniku postępu naukowo-technicznego, rozwoju kultury i oświaty. Wyraźnie widoczne są zmiany zastępowania nazw ruskich nazwami polskimi, często zależne od wieku informatora (zmiany pokoleniowe).
Номіки (діал. nˡom’ik’i), колишнє село королівських селян в економії Гродно. Під час волочної поміри близько 1560 року воно займало на 22 волоки. Перша згадка про село Номіковічи датується 1578 р. Проживали там литовці та русини, які відбували панщину у фільварку в Одельську. Після шведської навали частину покинутих земель віддали селянам, переселеним із сіл, переданих татарам. Під час діалектних досліджень, здійснених Станіславом Глінкою (1957 рік і 1971 рік), було стверджено, що мешканці села спілкувалися між собою переважно білоруською, частково польською мовами. У статті подано приклади використання двох та кількох різних назв для одного і того ж десигната, дії чи явища. Це були назви, що використовувались у минулому та вживаються сьогодні, а також назви знарядь та дій, які вийшли з ужитку внаслідок науково-технічного прогресу, розвитку культури та освіти. Чітко видно заміну руських назв польськими назвами, що часто залежить від віку інформатора (зміни поколінь).
Nomiki (dialectal: nˡom’ik’i) is an old village of royal peasants in Grodno county. During measurement of ground about 1560. The first mention of the village of Nomikowiczy dates back to 1578. Lithuanians and Ruthenians serving serfdom on the farm in Odelsko were imprisoned there. After the Swedish invasion, some of the abandoned lands were given to the peasants who were displaced from the villages handed over to the Tatars.During the dialectical research of Stanisław Glinka (1957 and 1971), the inhabitants mostly spoke Belarusian, partially Polish. The article presents the examples of usage two or more different names to define the same designate, activity or phenomenon. There were the names used in the past and nowadays, or the names which were out of use due to scientific and technical progress, evolution of culture and education. Changes in replacing Ruthenian names with Polish names are clearly visible, often depending on the age of the informant (generational changes).

Źródło:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, Numer Specjalny; 113-119
1733-2249

Pojawia się w:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Nauczanie dialektologii na studiach ukrainistycznych na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Викладання діалектології на україністиці в Університеті Марії Кюрі-Склодовської в Любліні

Autorzy:

Dudek-Szumigaj, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2015597.pdf

Data publikacji:

2021-12-14

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

діалектологія
викладання
україністика
говірка
діалект
dialectology
teaching
Ukrainian studies
subdialect
dialect
dialektologia
nauczanie
studia ukrainistyczne
gwara
dialekt

Opis:

W artykule omówiono miejsce dialektologii w nauczaniu na studiach ukrainistycznych na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Przeanalizowano programy studiów w okresie funkcjonowania kierunków: filologia ukraińska i ukrainistyka jako studiów jednolitych magisterskich i dwustopniowych. Omówiono formy kształcenia dialektologicznego, realizowane treści programowe, scharakteryzowano dorobek naukowy wykładowców tego przedmiotu, a także zróżnicowanie grup studenckich pod względem znajomości gwary.
У статті обговорено місце діалектології на україністиці в Університеті Марії Кюрі-Склодовської в Любліні. Проаналізовано навчальні програми для спеціальностей: українська філологія та україністика у період функціонування одноступеневої та двоступеневої системи освіти. Обговорено види занять з діалектології, реалізовані програми навчальної дисципліни, охарактеризовано науковий доробок викладачів цього предмета, а також неоднорідність студентських груп щодо володіння говіркою.
The article analyses the place of dialectology in teaching in Ukrainian studies at the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin. The study programs in the period of the Ukrainian philology and Ukrainian studies as uniform master’s studies and two cycle-studies were analyzed. Forms of dialectological education and programming content are discussed. The scientific achievements of the lecturers were characterized. The diversity of student groups in terms of the knowledge of the subdialect is discussed.

Źródło:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, Numer Specjalny; 333-347
1733-2249

Pojawia się w:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Gnomeo, Gnomeo, perché parli dialetto, Gnomeo? Uso del dialetto nei film d’animazione
Gnomeo, Gnomeo, dlaczego mówisz w dialekcie, Gnomeo? Użycie dialektu w filmach animowanych

Autorzy:

Grochowska-Reiter, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/520800.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

italiano
dialetto
cartoni animati
doppiaggio
lingua del film
język włoski
dialekt
film animowany
dubbing
postsynchronizacja
język kina

Opis:

Il dialetto, oltre a essere sistematicamente sfruttato nei film nazionali e, dagli anni ’70, anche nel doppiaggio di quelli stranieri, ben presto approda nei film a disegni animati, assolvendovi tre principali funzioni: imitativa, quando il dialetto della versione doppiata ricalca una varietà diatopica sfruttata nell’originale; creativa, quando il dialetto viene usato dal personaggio nonostante nell’originale esso non sfoggi alcuna varietà diatopica; connotativa, quando si assiste alla ricostruzione del personaggio attraverso la lingua, e il dialetto connota tratti caratteriali stereotipici che conferiscono al protagonista una sorta di nuova identità.
W kinematografii włoskiej dialekt jest wykorzystywany zarówno w filmach rodzimej produkcji, jak i, począwszy od lat siedemdziesiątych, w postsynchronizacji filmów zagranicznych, w tym filmów animowanych. W kontekście tych ostatnich użycie dialektu spełnia trzy główne funkcje: imitacyjną – kiedy jego użycie w wersji dubbingowanej ma na celu naśladowanie wariantu regionalnego użytego w wersji oryginalnej; kreatywną – kiedy, pomimo że w wersjioryginalnej nie zachodzi żadne zróżnicowanie językowe, w wersji dubbingowanej dana postać posługuje się wariantem regionalnym; konotacyjną – kiedy w wersji dubbingowanej bohaterowi zostaje przypisany nowy wariant językowy związany ze stereotypowymi cechami charakteru, nadający bohaterowi nową tożsamość.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2017, 9, 3; 24-32
2083-7275

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Czy to słowa (wyłącznie) białostockie? Rozważania o statusie leksykalnym wyrazów uznawanych za regionalizmy w Białymstoku i okolicach
Are These Words Known (Only) in Białystok? Analysis of the Lexical Status of Words Considered as Regionalisms in Białystok and the Surrounding Area

Autorzy:

Popławski, Emil

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1969058.pdf

Data publikacji:

2021-12-31

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN

Tematy:

language regionalism
item of a dialekt (word or phraseologism)
Polish language
Białystok
regionalizm językowy
dialektyzm (gwaryzm)
język polski

Opis:

Autor artykułu, na podstawie dostępnych danych leksykalnych (ze słowników języka polskiego oraz Słownika gwar polskich PAN i jego kartoteki), weryfikuje status wyrazów (i kilku frazeologizmów) uznawanych za regionalizmy białostockie (łącznie 83 jednostki). Przedstawiono je w artykule Piotra Wróblewskiego Regionalizmy w języku inteligencji białostockiej (1981), stanowiącym swoisty raport z wieloletnich obserwacji bezpośrednich badacza. Autor niniejszego artykułu zadaje następujące pytania: Czy te leksemy występują (występowały) poza badanym obszarem i w jakiej odmianie języka? Okazuje się, że tylko nieliczne (w sumie 12) można bez większych wątpliwości uznać za regionalizmy, np.: dętka ‘rodzaj ozdoby na choinkę, bombka’, pacan ‘człowiek niskiego wzrostu’, sokotać ‘gderać’. Z drugiej strony – niektóre wyrazy (w sumie 14) zalicza się do tej grupy intuicyjnie. Znaczna część leksemów poddanych analizie jest w języku znana – z innych odmian, czasów, stylów czy terenów występowania. Przeprowadzona weryfikacja po raz kolejny potwierdziła tezę o niewielkim zróżnicowaniu regionalnym polszczyzny w zakresie leksyki. Taki stan rzeczy utrudnia identyfikację regionalizmów. Ukazuje jednak polszczyznę jako język względnie jednolity, nieprzysparzający większych kłopotów w komunikacji między mieszkańcami poszczególnych regionów Polski. Ta sytuacja zasługuje na podkreślenie, zwłaszcza na tle (nieraz znacznych) różnic regionalnych w języku obecnych w wielu krajach. Ponadto autor dołącza do badaczy, którzy wskazują na dużą potrzebę precyzowania terminu regionalizm w odniesieniu do języka polskiego. Do artykułu dodano obszerny aneks zawierający dane o analizowanych wyrazach i frazeologizmach pozyskane z uwzględnionych źródeł leksykograficznych.
The author of the article, using the available lexical data (from dictionaries of the Polish language and Dictionary of the Polish local dialects and its card index), verifies the status of words (and several phraseologisms) considered as regionalisms in Białystok and the surrounding area (a total of 83 units). These regionalisms were presented in the article by Piotr Wróblewski Regionalizmy w języku inteligencji białostockiej (1981). This article is a kind of report from many years of direct observations of the researcher. The author of this article asks the following questions: Do these lexemes occur (did they occur) outside the studied area and in what variation of the language? It turns out that only a few (12 in total) can be considered, without any doubts, as regionalisms, e.g.: dętka ‘Christmas ball’, pacan ‘man of short stature’, sokotać ‘grumble’. On the other hand, some lexemes (14 in total) intuitively fall into this group. A significant part of the analyzed words is known in the language – from other varieties, times, styles or areas of occurrence.The verification once again confirmed the thesis about the slight regional differentiation of the Polish language in the field of lexis. This state of affairs makes it difficult to identify regionalisms. However, it shows Polish as a relatively uniform language, which does not cause any major communication problems between the inhabitants of particular regions of Poland. This situation deserves to be emphasized, especially against the background of sometimes significant regional differences in the language in many countries. In addition, the author joins the researchers who point to the great need to specify the term regionalism in relation to the Polish language. An extensive annex is added to the article, containing data on the analyzed words and phraseologisms obtained from the lexicographic sources included.

Źródło:

Socjolingwistyka; 2021, 35; 257-281
0208-6808

Pojawia się w:

Socjolingwistyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Zadania szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu – przykład Górnego Śląska
Tasks of school and teachers in dialectal areas - the case of Upper Silesia

Autorzy:

Gancarz, Aleksandra

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1963217.pdf

Data publikacji:

2015-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

język polski
dialekt
gwara
edukacja szkolna
tożsamość językowa
the Polish language
local dialect
slang
school education
lingual identity

Opis:

Celem tego opracowania jest – w odniesieniu do koncepcji edukacji międzykulturowej i regionalnej – określenie zadań szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu. Artykuł opisuje językowy aspekt wielokulturowości śląskich szkół. Na podstawie literatury pedagogicznej i socjologicznej autorka formułuje tezę, że zróżnicowanie językowe jest bogactwem i szansą na rozwój uczniów i nauczycieli, stwarza możliwość uczenia się międzykulturowego, lecz może być też przyczyną konfliktów. Materiał badawczy, do którego odnoszą się podjęte rozważania, został zebrany za pomocą metody biograficznej z wykorzystaniem techniki wywiadu narracyjnego. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły sformułowaną tezę. Pozwalają określić zadania szkoły i nauczycieli na terenach występowania dialektu. Można odnieść je również do innych obszarów, gdzie ludność autochtoniczna silnie identyfikuje się z dialektem i kulturą regionalną w ogóle. Choć artykuł pomija kwestię wprowadzenia obowiązkowej nauki śląskiego w szkołach, na tle takich dążeń podjęta tematyka wydaje się szczególnie aktualna.
The aim of this study is – with reference to the concept of intercultural and regional education – defining the tasks of schools and teachers in dialect areas. The article describes the linguistic ascpect of multiculturalism of Silesian schools. On the basis of pedagogical and sociological literature the author formulates a thesis that linguistic variety is richness and an opportunity for development of students and teachers, a possibility of intercultural learning, but also a cause of conflicts. Research material, which the discussion refers to, was collected by the biographical method with the use of the narrative interview technique. The results of conducted research confirmed the thesis. They allow for defining tasks of schools and teachers in dialect areas. They can also be referred to other regions, where native inhabitants strongly indentify themselves with the dialect and regional culture in general. Although the article omits the question of introducing compulsory Silesian language lessons at schools, against a background of such aspirations the undertaken subject matter seems particularly current.

Źródło:

Edukacja Międzykulturowa; 2015, 4; 229-243
2299-4106

Pojawia się w:

Edukacja Międzykulturowa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Zur graphischen Gestalt der deutschen Berufsbezeichnungen in den lateinischen Eintragungen des Thorner Proskriptionsbuches aus den Jahren 1358–1412
On the graphic form of german official job titles in the latin entries of the Book of the proscribed people from the New City of Thorn/Toruń from the years 1358 to 1412
O graficznej postaci niemieckich nazw zawodów w łacińskich wpisach toruńskiej Księgi proskrybowanych z lat 1358–1412

Autorzy:

Owsiński, Piotr A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2053454.pdf

Data publikacji:

2021-12-01

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

nazwa zawodu
proskrypcja
historia języka
zmiana głoskowa
dialekt
official job title
proscription
history of language
sound change
dialect

Opis:

Poniższy artykuł stanowi próbę analizy fonematyczno-grafematycznej niemieckich nazw zawodów w łacińskich wpisach toruńskiej Księgi proskrybowanych z lat 1358–1412 celem odpowiedzi na pytanie, czy wybranymateriał językowymoże stanowić reprezentatywny korpus badawczy do wysnucia wniosków o stadium rozwoju języka niemieckiego na przełomie XIV i XV wieku. Ustalono większość wczesno-nowo-wysoko-niemieckich standardowych zmian językowych oraz zjawiska o charakterze dialektalnym. Wskazano także na cechy śląskiego dialektu języka niemieckiego używanego na tym terenie, który rozprzestrzeniał się w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej w ramach niemieckiego osadnictwa na Wschodzie. Wszystkie zmiany i cechy językowe zostały poparte odpowiednimi egzemplifikacjami.
The article presents the results of a phonemic-graphemic analysis of German official job titles in the Latin proscription entries from the turn of the 15th century, which come from the Book of the proscribed people from the New City of Thorn/Toruń, and were written down in the Silesian dialect of Early New High German. Due to the analysis, it could be proved that the text contains the majority of the standard Early New High German features as well as the dialectal structures and the sound changes which are characteristic for the Silesian dialect, which spread in Central, Eastern and Southeast Europe within the context of German Eastwards Expansion. All the results of the exploration are supported with appropriate examples.

Źródło:

Linguodidactica; 2021, 25; 141-166
1731-6332

Pojawia się w:

Linguodidactica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

The archaic features of East Slavic – Ukrainian dialects
Archaizmy w gwarach wschodniosłowiańskich – ukraińskich
Архаїзми у східнословянських – українських говірках

Autorzy:

Kołodyńska, Tatiana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31233776.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

південно – західноукраїнський діалект
архаїзми
українські говірки
Ukrainian dialects
archaisms
south-west
analysis
archaizmy
gwary ukraińskie
analiza
dialekt południowo-zachodnioukraiński

Opis:

Artykuł poświęcony jest opisowi wybarnych cech archaicznych w gwarach dialektu południowo-zachodnioukraińskiego, które wystepują na Ukrainie oraz w południowo-wschodniej części Polski. Opisane zostały przede wszystkim niektóre archaizmy fonetyczne oraz morfologiczne, które istnieją w badanych gwarach pomimo dzielącej je granicy państwowej. Gwary ukraińskie wystepujące na terenie Polski: bojkowskie, łemkowskie i nadsańskie określane mianem gwar peryferyjnych zachowują wiele cech dawnych i z tego względu w ukraińskiej dialektologii noszą miano starożytnych.
Стаття присвячена аналізу архаїчних особливостей у піівденно-західних говірках розташованих на теритторії України та південно-східних регіонах Польщі. У статті подано приклади фонетичних  та морфологгічних архаїзмів, які виступають так вУкраїніі, як у Польщі. Державний кордон між двома країнами – це лише політично-адміністративна межa, що не впливає на появу архаїчниих мовних явищ. У Польщі виступають між іншими: бойківські, лемківські, надсянські, наддністрянські та підляські говірки. Зберігають вони найбільш суттєві архаїчні риси, що характеризують старожитні периферійні говірки. Аналіз підвтвердив генетичну спорідненість форм, фонетичні відмінності, та однорідну діaлектну структуру.
The article is devoted to the archaic quality of East Slavic - Ukrainian dialects occurring in the territory of Poland. The analysis of the dialect material includes selected archaic dialectal features of a homogeneous meaning that occur in the group of South-West Ukrainian dialects, e.g. in: Lemko, Nadsanie, Podlachian, Boyko, Transnistrian in the territory of Poland and Transcarpathian in the territory of Ukraine. The analysis of archaic phenomena was made on the basis of source materials: dictionaries, dialectological studies and self-excerpted dialectal material from the indigenous population of Ukrainian origin who were the carriers of the studied dialects.

Źródło:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2023, 6, 18; 1-14
1733-2249

Pojawia się w:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

The Conservative North – the Phonological Makeup of Northern English Features
Konserwatywna Północ – fonologiczny układ cech północnoangielskich

Autorzy:

Kocel-Duraj, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29519887.pdf

Data publikacji:

2021-12-14

Wydawca:

Uniwersytet Bielsko-Bialski

Tematy:

North
Northern English dialect
phonology
phonetics
conservatism
dialectology
linguistic change
Północ
dialekt północny
fonologia
fonetyka
konserwatyzm
dialektologia
zmiana językowa

Opis:

The Northern English dialect has always been a source of curiosities and many contrasts, boggling the mind of linguists who would wish to confine it within some limits of linguistic definitions. Starting from its Old English forefather, Northumbrian, onwards, the Northern dialect has proved to be both influential and resistant to external influences. Its borders defy clear categorization as understood by clear-cut variables, providing more for a fuzzy and volatile framework of relations among different Northern varieties. This is somewhat justified by the very nature of the Northern speech which seems to be a product of as much the history as the culture and tradition so deeply rooted in the hearts of Northerners. Against the backdrop of folklore and popular myths surrounding the local varieties, the Northern tongue has developed its unique features based on two contrasting linguistic trends in morphology and phonology. Among those, one can observe strong innovative and influential tendencies in the area of morphology and much resistance to changes or external influences in terms of phonology. It seems particularly surprising that the phonological analysis of the Northern dialect will very often appear to be an analysis of the dialect of the past with many characteristics having remained unaltered since the old times and being now a symbol of pride and affinity for a particular social group. The aim of this article is to investigate some of those phonological relics, trying to “establish historical continuities” and relating the today’s forms to the past. The analysis will include both vowels and consonants, focusing predominantly on such concepts as the retention of [U], lack of diphthongization, lack of palatalization, rhoticity, and the cluster [xw], and it will involve textual examples from modern times backwards. The results of such a study should present a reliable picture of the Northern dialect, which, despite its morphologically innovative nature proved earlier, is characterised by conservative and traditional phonological values, adding colour to the Northerners’ speech and ensuring its special status within the English dialectal family.
Dialekt północnoangielski zawsze był źródłem ciekawostek i wielu kontrastów, zadziwiając umysły językoznawców, którzy chcieliby ograniczyć go do pewnych granic definicji językowych. Począwszy od staroangielskiego przodka, Northumbriana, dialekt północny okazał się zarówno wpływowy, jak i odporny na wpływy zewnętrzne. Jego granice wymykają się jasnej kategoryzacji rozumianej przez wyraźne zmienne, zapewniając bardziej rozmyte i niestabilne ramy relacji między różnymi odmianami północnymi. Jest to poniekąd uzasadnione samą naturą mowy Północy, która wydaje się być wytworem zarówno historii, jak kultury i tradycji tak głęboko zakorzenionych w sercach mieszkańców Północy. Na tle folkloru i popularnych mitów otaczających lokalne odmiany język północny wykształcił swoje unikalne cechy oparte na dwóch przeciwstawnych nurtach językowych w morfologii i fonologii. Wśród nich można zaobserwować silne tendencje innowacyjne i wpływowe w obszarze morfologii oraz duży opór wobec zmian czy wpływów zewnętrznych w zakresie fonologii. Szczególnie zaskakujące wydaje się to, że analiza fonologiczna dialektu północnego bardzo często okazuje się analizą dawnego dialektu, którego wiele cech pozostało niezmienionych od dawnych czasów, a obecnie jest źródłem dumy i poczucia przynależności do określonej grupy społecznej. Celem artykułu jest zbadanie niektórych z tych reliktów fonologicznych, próba „ustalenia ciągłości historycznych” i odniesienie dzisiejszych form do przeszłości. Analiza obejmie zarówno samogłoski, jak i spółgłoski, skupiając się głównie na takich pojęciach, jak zachowanie [U], brak dyftongizacji, brak palatalizacji, rotyczność i zbitka [xw], a także przykłady tekstowe z czasów nowożytnych wstecz. Wyniki takich badań powinny przedstawić rzetelny obraz dialektu północnego, który pomimo udowodnionego wcześniej morfologicznie innowacyjnego charakteru charakteryzuje się konserwatywnymi i tradycyjnymi walorami fonologicznymi, ubarwiając mowę mieszkańców Północy i zapewnienie jej szczególnego statusu w angielskiej rodzinie dialektalnej.

Źródło:

Świat i Słowo; 2021, 37, 2; 275-296
1731-3317

Pojawia się w:

Świat i Słowo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Aldona Skudrzyk, Krystyna Urban, Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokalnych, Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, Katowice 2010, ss. 324

Autorzy:

Kopacz, Elżbieta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26850673.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Akademia Zamojska

Tematy:

small homeland
local community
sociolinguistic perspective
regional distinctiveness
dialect
mała ojczyzna
społeczność lokalna
perspektywa socjolingwistyczna
odrębność regionalna
gwara
dialekt

Źródło:

Facta Simonidis; 2011, 4, 1; 161-166
1899-3109

Pojawia się w:

Facta Simonidis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Kreowanie regionu poprzez wartooeci kulturowe
The development of the region according to the cultural values

Autorzy:

Oleszek, J.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1185513.pdf

Data publikacji:

2003

Wydawca:

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Tematy:

region
dziedzictwo kulturowe
dialekt językowy
sztuka ludowa
tradycja
obyczaje
budownictwo regionalne
cultural heritage
folk art
custom
tradition
regional building

Opis:

Although there appear nowadays new approaches to viewing the region, the fundamental role in its creation should be that of the cultural environment. However, are the elements of the local tradition known and, moreover, used in promoting a particular area? Observations and analysis of the geographically isolated Kłodzko region proven that its cultural environment used to be very explicit and rich. Today the most specific feature of this area is the outline of the buildings and settlements-their forms and architectural details - harmoniously placed in the countryside. The fact that the tower on Śnieżnik mountain was closed and the characteristic plant - European Globeflower (Trollius europaeus) - is almost unknown to the local communities, shows that the development of the area ceased to be conducted according to the historically established symbols. Moreover - in the wake of the recent transformations, traditional farming is not able to sustain the rural economy as it once has done, leaving many agricultural buildings empty and decaying. Making use of former agricultural buildings can create very attractive spaces that can be put to commercial use, without detracting from the surrounding environment. The means to maintain the cultural value of the region is to preserve the traditional style of the existing houses and to develop the new buildings according to the regional features of architecture. It is also important to educate the local community and make it aware of the role of its tradition, especially if the tourism plays the main role in the local plans of social and economical development.

Źródło:

Architektura Krajobrazu; 2003, 3-4; 4-11
1641-5159

Pojawia się w:

Architektura Krajobrazu

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Dialekt Cockney – jego charakterystyka i wpływ na dzisiejszy język angielski
The dialect Cockney – his characteristics and the influence on today’s English

Autorzy:

Zarzycki, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38430793.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

Tematy:

Cockney
Cockney rymowanie slangu
ankiety
dialekt londyński
socjolingwistyka
Cockney Rhyming the Slang
inquiry tests
the London-dialect
the sociolinguistics

Opis:

Artykuł powstał w oparciu o pracę magisterską pt. „Percepcja wybranych cech języka Cockney przez native speakerów” obronioną w 2009 roku. Zasadniczym celem artykułu jest analiza badania ankietowego dotyczącego tematu dialektu Cockney przeprowadzonego za pomocą narzędzia umieszczonego na portalu www.freeonlinesurveys.com. Na przełomie kwietnia i maja 2009 roku w ramach uzupełnienia ankiety omówiono z native speakerami, ukierunkowując ocenę stanu ich świadomości na temat istnienia dialektu Cockney we wschodnim Londynie. Przed przystąpieniem do ankiety zapoznano się z wiedzą teoretyczną na temat Cockney, biorąc pod uwagę m.in. etymologię słowa Cockney oraz pochodzenie dialektu czyli zasady twórczości Cockney Rhyming of the Slang.
The present article based is on the master’s thesis entitled Native speakers’ perception of chosen features of Cockney of defended by me in 2009. A principal purpose of the article is the analysis of the survey on the subject the dialect Cockney of carried out by means of the tool placed on the portal www.freeonlinesurveys.com. At the turn of April and May of the year 2009 native speakers were spoken for the supplement of the survey targeting the evaluation of the state of their consciousness on the subject existences of the dialect Cockney from eastern London. Before the analysis of the survey, became introduced theoretical knowledge on the subject of Cockney taking into account among other things the etymology of the word Cockney, the origin of the dialect or rules of the creations of Cockney Rhyming of the Slang.

Źródło:

Językoznawstwo; 2015, 9; 97-110
1897-0389
2391-5137

Pojawia się w:

Językoznawstwo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

ФРАЗЕОЛОГІЗМИ З НАЗВАМИ ВЕЛИКОДНІХ СВЯТ В УКРАЇНСЬКОМУ ДІАЛЕКТНОМУ МОВЛЕННІ
PHRASEOLOGICAL UNITS WITH THE NOMINATIONS OF EASTER HOLIDAYS IN UKRAINIAN DIALECTAL LANGUAGE

Autorzy:

Коваленко, Наталія
Царюк, Ірина

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041656.pdf

Data publikacji:

2019-06-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

phrazeological unit
semantісs
motivations
dialect
Еaster holidays
frazeologizm
semantykа
motywacjа
dialekt
Świętа Wielkanocnе

Opis:

Artykuł poświęcono etnokulturowym właściwościom frazeologizmów terytorialnych, które zawierają nazwy kolejnych etapów Świąt Wielkanocnych. Wyjaśniono semantyczne podstawy ich tworzenia, ustalono, że w języku potocznym stale dochodzi do odtworzenia form i semantyki frazeologizmów, powstawania nowych motywacji, rozwoju wariantów poprzez izoleksy na podstawie już istniejących konstrukcji językowych.
In the article the ethno-cultural peculiarities of the areal phraseological units, which contain the names of stages or activities during the Easter holidays have been researched, the semantic basic components of their creation have been defi ned. It has been studied that in a living dialectal language there are permanent renovations of the forms and semantics, emerging from the new motivations, the development of the lexical variants on the basis of the existing constructions.

Źródło:

Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 2; 35-42
2300-4754

Pojawia się w:

Studia Ukrainica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Nazwy florystyczne w nowożytnej hydronimii kreteńskiej
FLORISTIC NAM ES IN TH E MOD ERN CRETEAN HYDRO NYMY

Autorzy:

Kaczyńska, Elwira

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/971769.pdf

Data publikacji:

2015-12-01

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN

Tematy:

współczesna hydronimia grecka
nazwy roślin
język nowogrecki
dialekt kreteński
Modern Greek river names
botanic appellatives
Modern Greek language
Cretan dialect

Opis:

In the paper is discussed as many as 468 Cretan river names, which may derive from the Modern Greek appellatives denoting plants. Floristic names represent 10% of all the modern hydronyms of the island (4666 names). As to the structure of the analyzed floristic names we can distinguish 294 simple names (62,9%), 160 composed names (34,1%) and 14 elliptical names (3%). It is worth emphasizing that 25 floristic river names appeared as early as in the Venetian times (1204–1669). Finally, an exhaustive list of the Modern Greek plant names, which became a basis of deriving numerous Cretan hydronyms, is presented.

Źródło:

Onomastica; 2015, 59; 281-299
0078-4648

Pojawia się w:

Onomastica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Ludowe antroponimy przezwiskowe a gwara w dobie współczesnych przemian cywilizacyjnych
Folk nicknames and dialect in the era of modern civilizational changes

Autorzy:

Rudnicka-Fira, Elżbieta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/971886.pdf

Data publikacji:

2016-12-01

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN

Tematy:

przezwiska ludowe
gwara
język lokalny
dialekt małopolski
mikrowspólnota
cywilizacja
folk nicknames
dialect
the local language
a dialect of Małopolska
microcommunity
civilization.

Opis:

The article shows folk nicknames operating in geographically diverse rural communities (administratively belonging to the municipality Muszyna). As unofficial anthroponyms, existing only in the spoken form, they represent a living local language — dialect. Analysis of the collected material shows that all the most important features of the language characteristic of this part of Lesser Poland (Małopolska) dialect are performed in it. Folk nicknames, despite numerous hazards caused by civilization, are still an important factor supporting the local dialect — they operate rather vividly in the analysed microcommunity (almost every adult has his nickname), and are constantly being created and passed down from generation to generation.

Źródło:

Onomastica; 2016, 60; 187-199
0078-4648

Pojawia się w:

Onomastica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Gwara mówiona w pismach o charakterze oficjalnym (na przykładzie korespondencji do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zakliczynie)
Spoken local dialect in official papers (on the example of papers submitted to the Local Social Welfare Centre in Zakliczyn)

Autorzy:

Piechnik, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594338.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

Zakliczyn
gwary pasa pogórskiego
dialekt małopolski
gwara w tekście
local dialects of the highlands
a Lesser Poland dialect
local dialects in texts

Opis:

Artykuł dotyczy wpływu gwary (czyli języka mówionego) na kształt językowy pism kierowanych przez mieszkańców Pogórza Ciężkowicko-Rożnowskiego do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (GOPS) w Z akliczynie, w powiecie tarnowskim, w latach 2006–2014. Analizie poddano 248 tekstów. Pochodzą one zwykle od słabo wykształconych osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, zajmujących się wyłącznie rolnictwem – więc od grupy, u której można się spodziewać stosunkowo dobrze zachowanej gwary. Cechy gwarowe, odnotowane jedynie w 10% pism, wskazują na brak wystarczających kompetencji językowych i komunikacyjnych, które pozwoliłyby piszącym na przełączenie kodu. Teksty utrwalają gwarowe cechy fonetyczne (zwłaszcza wokaliczne), a także morfologiczne (szczególnie słowotwórcze) oraz leksykalizmy, których dialektalna proweniencja nie jest uświadamiana.
The article discusses the influence of a local dialect (i.e. spoken language) on the linguistic shape of papers submitted by the inhabitants of the Highlands of Ciężkowice-Rożnów to the Local Social Welfare Centre (GOPS) in Zakliczyn, in the Tarnów district, from 2006 to 2014. 248 texts have been analysed. Most of them were written by poorly educated people in a difficult financial situation, who only deal with farming – i.e. by the group of people whose knowledge of a local dialect is expected to be relatively good. Local dialect features, detected in only 10% of the papers, indicate the lack of sufficient language and communication skills that would make it possible for the authors to switch the code. The texts reflect local dialect phonetic features (especially vocalic ones), morphological features (especially those related to word-formation), as well as lexical units whose dialectal origin is not realized.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 175-184
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Некоторые контактнообусловленные явления в словенском диалекте долины Натизоне
Some Contact-related Phenomena in the Slovenian Dialect of the Natisone Valley
Rezultaty kontaktów językowych w słoweńskim dialekcie Doliny Natisone, na wybranych przykładach

Autorzy:

Пилипенко [Pilipenko], Глеб [Gleb]

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32388023.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Slovenian language
Italian language
borrowing
language contact
dialect
field research
Natisone Valley
język włoski
zapożyczenia
kontakt językowy
dialekt
badania terenowe
język słoweński

Opis:

The paper discusses some contact-related phenomena in the phonetics, morphology and syntax of the Slovene dialect that is spoken in the Natisone Valley in Italy, a dialect belonging to the Littoral dialect group. The purpose of the study is to establish the origin of these phenomena and clarify the features of their functioning and areal distribution. The data for the analysis (oral speech of informants) was collected during field research in this region. The following phenomena are revealed: voicing of the voiceless dental alveolar s before sonorants; borrowing of prepositions and conjunctions; postposition of adjectives in noun groups; doubling of pronouns and nouns; temporal constructions are used to express dates. It is revealed that the analyzed constructions and items have a high degree of variability: they function along with their Slovenian counterparts. In some cases, we are dealing with contaminated forms (contaminated prepositions, temporal construction for expressing dates). The doubling of pronouns and nouns forms a broken area, and a similar phenomenon is found in the languages of the Balkan Sprachbund.
W artykule omówiono niektóre zjawiska językowe jako rezultat kontaktów językowych z zakresu fonetyki, morfologii i składni, w słoweńskim dialekcie doliny Natisone we Włoszech, należącym do grupy dialektów przybrzeżnych. Celem artykułu jest ustalenie genezy tych zjawisk oraz opis sposobu funkcjonowania i obszarów występowania. Dane do analizy (wypowiedzi informatorów) zostały zebrane podczas badań terenowych w tym regionie. Ujawniają one następujące zjawiska: udźwięcznienie bezdźwięcznych spółgłosek zębowo-dziąsłowych przed sonornymi; zapożyczanie przyimków i spójników; postpozycja przymiotników w grupach rzeczownikowych; podwojenie zaimków i rzeczowników; wyrażanie dat przez określone konstrukcje czasowe. Okazuje się, że analizowane konstrukcje i formy charakteryzują się dużym stopniem zmienności, funkcjonują równolegle ze swoimi słoweńskimi odpowiednikami. W niektórych przypadkach mamy do czynienia z formami mieszanymi (mieszanymi konstrukcjami przyimkowymi, konstrukcjami czasowymi do wyrażania dat). Podwojenie zaimków i rzeczowników występuje na obszarze nierównomiernie, podobne zjawisko występuje w językach ligi bałkańskiej.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

DIALECTS AT THE BORDER BETWEEN KOREA AND CHINA
북-중 국경지역 한국어 방언 실태
DIALEKTY NA GRANICY KOREAŃSKO-CHIŃSKIEJ

Autorzy:

LEE, Choonkyu

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040290.pdf

Data publikacji:

2016-11-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Korea Północna (KRLD)
mniejszość koreańska
dialekt koreański
azyl
analiza językowa służąca ustaleniu kraju pochodzenia (LADO)
North Korea
Korean-Chinese
Korean dialects
asylum
LADO

Opis:

In this paper, we seek a closer comparative dialectological study of the dialects of the Democratic People’s Republic of Korea and the Korean dialects of the ethnically Korean Chinese near the Korea-China border. Accessible resources published in English and other languages besides Korean are particularly necessary in these times of increasing instability in the North Korean regime and foreseeable cases of asylum seekers. Speech samples are discussed to illustrate the relative difficulty of distinguishing between North Korean and Korean-Chinese speakers, compared to distinguishing between North Korean and South Korean speakers. Based on an over-view of previous literature, some guidelines are developed for identifying some distinguishing characteristics of these speech communities. Continuing dialectological research with refugees and field research making direct comparisons between these communities are necessary for further and up-to-date insight.
이 연구는 북한과, 북한-중국 국경 부근에 거주하는 한국계 중국인들의 방언 비교 분석을 다룬다. 북한 정권의 불안정과 난민의 증가가 예견되는 지금, 한국어 외에도 영어 및 다른 언어로도 볼 수 있는 자료물이 시급히 필요하다. 본고는 남-북한 방언 구분보다 북한-조선족 방언 구분이 더 힘든 점을 음성 샘플 분석을 통해 보이고, 문헌 분석을 바탕으로 이 방언들의 구분되는 특징을 찾는 데 유용한 지침을 제시한다. 지속적인 새터민들과의 협력과 비교방언학 현지조사를 통해 최신 정보를 더 구축해야 할 것이다.
W niniejszym artykule przedstawione zostanie badanie dialektologiczne dialektów, jakimi posługują się użytkownicy języka Demokratycznej Republiki Ludowej Korei oraz koreańskich dialektów etnicznych u Koreańczyków pochodzenia koreańsko-chińskiego na granicy koreańsko-chińskiej. Badanie tych dialektów jest obecnie niezmiernie istotne zwłaszcza w kontekście politycznym i społecznym (w zakresie osób mogących ubiegać się o azyl). Przytoczone i omówione zostają przykłady próbek mowy by zilustrować trudności w odróżnianiu osób z Korei Północnej od osób posługujących się dialektami etnicznymi koreańsko-chińskimi. Punktem wyjścia dla zobrazowania tych trudności jest uprzednie zestawienie próbek mówców północnokoreańskich i południowokoreańskich. W oparciu o dotychczasową literaturę przedmiotu, sformułowane zostają wskazówki dotyczące sposobów identyfikacji mówców należących do tych wspólnot komunikatywnych. Wskazana jest także konieczność kontynuacji badań w tym zakresie.

Źródło:

International Journal of Korean Humanities and Social Sciences; 2016, 2; 157-178
2449-7444

Pojawia się w:

International Journal of Korean Humanities and Social Sciences

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce