Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Czech translation" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-46 z 46
    Tytuł:
    Vysvětlivky ve staročeském biblickém překladu prorockých knih
    The Explanatory Notes in the old Czech translation of the biblical prophetic books
    Autorzy:
    Kreisingerová, Hana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/568227.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    Old Czech language
    Bible
    biblical explanations
    the earliest old Czech translation
    Opis:
    The paper is devoted to the translation of the explanatory notes in the text of the oldest Czech translation of the Bible. These are mostly short, one or several words parentheses, which were supplied by translators of the biblical text in places which they considered too difficult for Czech recipents (there are descriptions of some unknown biblical realia, explanations of some unusual poetic images, etc.). In the paper we described those notes and explored their possible pragmatic use. Particular focus was devoted to their potential to comprehend the text in the spirit of the Christian interpretation. In the final part comparison is offered with the old Czech translations.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2011, 2(6); 211-222
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Herta Müller - pisarka z obrzeży w przekładzie na język czeski
    Herta Müllerová - autorka z periferie, implikace pro překlad do češtiny
    Herta Müller - An Author from the Periphery, Implications for the Translation into Czech
    Autorzy:
    Altmann, Jakob
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487245.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    polysystem
    Czech translation
    cultural periphery
    Herta Müller
    polysystém
    český překlad
    kulturní periferie
    Opis:
    This paper entitled is devoted to the peripheral nature of Herta Müller’soeuvre. Müller is regarded as a person who created “German-language literature from thecultural periphery of the German linguistic area,” as the Italian Germanist Paola Bozzicalled it. It turns out that although the literature or anti-literature of the Germans ofRomania is located on the cultural periphery of the German language area, Herta Müller occupies a central place in German literature, mainly due to subject areas unknown to West-German readers, but also due to her extraordinary language, which is a conglomerate of her idiolect, the archaic character of the German language used, the Banat-Swabian dialect and word-images from the Romanian language. The research, which is carried out from a mental, expressive, and cultural perspective, also focuses on the issue of embedding translation in a polysystem that embraces translation as an interrelated system of culture, language, literature, and society.
    Tento příspěvek s názvem „Herta Müllerová ‒ autorka z periferie, implikace pro překlad do češtiny“ je věnován periferní povaze díla Herty Müllerové, která vyrostla a vytvořila „německou literaturu z kulturní periferie německojazyčné oblasti“, jak to uchopila italská germanistka Paola Bozzi. Ukazuje se, že ačkoli se literatura nebo antiliteratura rumunských Němců nachází na kulturní periferii německojazyčné oblasti, Herta Müllerová zaujímá ústřední místo v německé literatuře, hlavně kvůli tématickým oblastem neznámým pro západoněmecké čtenáře, ale také kvůli svému výjimečnému jazyku, který je konglomerátem jejího idioleku, archaického charakteru její němčiny, banátsko-švábského dialektu a slovních obrázků z rumunského jazyka. Výzkum, který je proveden z mentálního, expresivního a kulturního hlediska, se zaměřuje také na otázku zabudování překladu do polysystému, který zahrnuje překlad jako vzájemně propojený systém kultury, jazyka, literatury a společnosti.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2020, 10, 1; 243-258
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    De beperkingen van de audiovisuele omgeving en hun invloed op ondertitelen in Nederlands-Tsjechische context
    The limitations of the audiovisual environment and their influence on subtitles in Dutch-Czech context
    Autorzy:
    van der Horst, Pim
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806792.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie audiowizualne; napisy do filmów; czeski; niderlandzki; strategie tłumaczeniowe
    audiovisual translation; subtitling; Czech; Dutch; translation strategies
    Opis:
    Ograniczenia środowiska audiowizualnego i ich wpływ na tworzenie napisów w kontekście niderlandzko-czeskim Niniejszy artykuł analizuje tworzenie napisów jako formy tłumaczenia, a dokładniej ograniczenia audiowizualne, które są nakładane na proces tworzenia napisów. Po omówieniu niektórych najważniejszych ograniczeń technicznych środowiska audiowizualnego przedstawiono taksonomię strategii tłumaczeniowych, jakie tłumacz napisów może wykorzystywać, aby skutecznie poradzić sobie z wyżej wymienionymi ograniczeniami. Taksonomia została następnie umieszczona w kontekście niderlandzko-czeskim i zilustrowana przykładami na podstawie dwóch filmów: niderlandzkiego filmu pt. „Czarna Księga” (Zwartboek) z czeskimi napisami oraz czeskiego filmu pt. „Obsługiwałem angielskiego króla” (Obsluhoval jsem anglického krále) z napisami niderlandzkimi. Przykłady te umożliwiają wgląd w praktyczne zastosowanie wspomnianych strategii tłumaczeniowych i pokazują, w jaki sposób tłumacz napisów poradził sobie z ograniczeniami środowiska audiowizualnego. De beperkingen van de audiovisuele omgeving en hun invloed op ondertitelen in Nederlands-Tsjechische context Deze bijdrage onderzoekt ondertiteling als een vertaalvorm, en meer specifiek de beperkingen van de audiovisuele omgeving die worden opgelegd aan het ondertitelingsproces. Na bespreking van een aantal van de belangrijkste technische beperkingen van de audiovisuele omgeving wordt een taxonomie van vertaalstrategieën gepresenteerd die de vertaler-ondertitelaar kan toepassen om effectief om te gaan met de genoemde beperkingen. Deze taxonomie wordt vervolgens in een Tsjechisch-Nederlandse context geplaatst en geïllustreerd met voorbeelden uit de Tsjechisch ondertitelde editie van de Nederlandse film Zwartboek en de Nederlands ondertitelde versie van de Tsjechische film Obsluhoval jsem anglického krále (Ik diende de koning van Engeland). Deze voorbeelden zullen inzicht geven in de praktische toepassing van de genoemde vertaalstrategieën en aantonen op welke manier de vertaler-ondertitelaar met de beperkingen van de audiovisuele omgeving is omgegaan.
    This contribution explores subtitling as a form of translation, and more specifically the constraints of the audiovisual environment, which are imposed on the process of subtitling. After a discussion of some of the most important technical constraints of the audiovisual environment a taxonomy of translation strategies is presented, which the translator-subtitler can apply to effectively deal with the aforementioned constraints. This taxonomy is subsequently placed in a Czech-Dutch context and illustrated by examples from the Czech subtitled edition of the Dutch movie Zwartboek and the Dutch subtitled version of the Czech movie Obsluhoval jsem anglického krále (I served the king of England). These examples will provide insight in the practical application of the mentioned translation strategies and show in which way the translator-subtitler has dealt with the constraints of the audiovisual environment.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 225-239
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia o Magielonie, królewnie neapolitańskiej. Pytanie o podstawę polskiego przekładu
    “The Story of Magielona, Princess of Naples”: The Question of the Basis of the Polish Translation
    Autorzy:
    Wierzbicka-Trwoga, Krystyna
    Winiarska-Górska, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14769789.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Magielona/Maguelonne/Magelona
    Warbeck
    Polish translation
    Czech translation
    text segmentation
    early modern literature
    przekład polski
    przekład czeski
    segmentacja tekstu
    literatura wczesnonowożytna
    Opis:
    Artykuł dąży do ustalenia podstawy polskiego przekładu starofrancuskiego romansu o „pięknej Magielonie”. Polska wersja została przełożona w wieku XVI, lecz nie z francuskiego, tylko za pośrednictwem wersji niemieckiej lub czeskiej. Dotychczas brak było badań, które pozwoliłyby określić podstawę polskiego tłumaczenia, przekazanego w kilku wydaniach siedemnastowiecznych. Analiza przedstawiona w niniejszej rozprawie dotyczy delimitacji tekstu, czyli podziału treści na rozdziały w polskich drukach w porównaniu do niemieckich wydań z XVI wieku oraz do wersji czeskiej (poświadczonej dopiero z wieku XVIII), jak również porównania inicjalnych zdań rozdziałów. Pozwala sformułować wniosek, że polski przekład powstał najprawdopodobniej z wersji niemieckiej, z wydania zawierającego pierwotną segmentację tekstu niemieckiego, który w drugiej połowie XVI wieku wydawany był w redakcji wtórnej z drobniejszą segmentacją tekstu.
    The paper seeks to establish the basis of the Polish translation of the Old French romance about the “beautiful Magielona.” The Polish version was translated in the sixteeth century, though not from the French, but via a German or Czech version. Until now, there were no studies on the base text of the Polish translation, transmitted in several seventeenth-century editions. The analysis presented in our paper concerns the delimitation of the text, i.e. the division of content into chapters in the Polish prints in comparison to the German editions of the sixteenth century and to the Czech version (transmitted from the eighteenth century), as well as the comparison of the opening sentences of the chapters. It allows for the conclusion that the Polish translation arose most probably from the German version, from an edition containing the primary segmentation of the German text, which in the second half of the sixteenth century was published in a secondary edition with a finer segmentation of the text.
    Źródło:
    Porównania; 2023, 33, 1; 403-422
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Features of the text field of the First Psalm of Psalter in Czech and Polish tradition
    Autorzy:
    Anikina, Tatiana
    Grigorieva, Lidia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/908871.pdf
    Data publikacji:
    2019-05-10
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Bible kralická
    Czech ecumenist translation
    psalter
    Psalm 1
    Jan Kochanowski
    Jakub Wujek
    Czesław Miłosz
    Opis:
    This article is about comparing the transcriptions of Psalm 1 in Psalter into Czech and Polish. The Bible kralická, the Czech ecumenist translation, the translation of Fajman representing the Czech hymnological tradition and the transcriptions of psalms into Polish by Jakub Wujek, Jan Kochanowski and Czesław Miłosz are considered. The stylistic analysis suggests that the Hussite tradition is strong in Czech hymnology. The latter suggests utmost simplicity and accessibility of understanding of biblical texts. Polish tradition preserves the ambiguity of biblical word, and the associated ambiguity in interpretation of the nuances of biblical text. The arrangements of Kochanowski employ more complex metaphoricity and tend to clarify the text of the Psalm.
    Źródło:
    Bohemistyka; 2019, 2; 169-180
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesny czeski przekład biblijny: metamorfozy metody i kształtu
    Modern Czech Bible Translation: Metamorphoses of the Method and of the Shape
    Autorzy:
    Bartoň, Josef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459489.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    czeski przekład biblijny
    historia czeskiego tekstu biblijnego
    translatoryka biblijna
    Czech Bible translation
    history of the Czech Biblical text
    Biblical translatology
    Opis:
    The article presents the emergence and development of the modern Czech Biblical translation. From the beginning of the 20th century to the present day 10 completely new Czech translations of the Old Testament, 16 translations of the New Testament and a whole series of translations of single Biblical books came into being and were published.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2016, 11; 26-38
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tekst biblijny i sprawy „zbyt powszednie”? Na marginesie kwestii tabu językowego w tradycji czeskiego przekładu biblijnego
    Biblical text and „too prosaic” things. Marginal notes on the problem of the language taboo in the tradition of the Czech Biblical translation
    Autorzy:
    Bartoň, Josef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044718.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-28
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Czech Bible translation
    Biblical translatology
    language taboo
    Mt 15 17
    Mk 7 19
    JN 21 7
    Opis:
    The case study deals with the fortunes of translation equivalents of the words ἀφεδρών//secessus (in Matthew 15,17 and Mark 7,19) and γυμνός//nudus (in John 21,7) in the Czech Biblical tradition. The paper presents the material from almost fifty Czech translations (from the end of the 13th century to this day) and shows that the expressions (notions) draught, toilet and naked disappear in certain moments and are missing in most of the translations. The author tries to demonstrate in his analyses and interpretations when, under which circumstances and why there was this specific secondary tabooization that itself (slightly) disturbs the taboo of the inviolability of the content of the sacred text.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 1; 11-32
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Венецыянская Біблія – „Бивлия руска” Францыска Скарыны: механічнае прытрымліванне ці творчая перапрацоўка?
    Biblia wenecka – „Biblia ruska” Franciszka Skaryny: mechaniczne odzwierciedlenie czy twórcza przeróbka?
    The Venetian Bible – „Bibliya ruska” by Francysk Skaryna: Mechanical Reflection or Creative Reworking?
    Autorzy:
    Kozhinowa, Alla
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32222645.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Francysk Skaryna
    Czech translation of the Bible
    Church Slavonic translation of the Bible
    Franciszek Skaryna
    czeski przekład Biblii
    przekład Biblii na język cerkiewno-słowiański
    Францыск Скарына
    чэшскі пераклад Бібліі
    царкоўна-славянскі пераклад Бібліі
    Opis:
    The article is devoted to some features of the translation technique used by the famous forerunner of Belarusian printing Francysk Skaryna when translating the Holy Scriptures. Francysk Skaryna is one of the greatest figures of Belarusian Renaissance. Numerous scientific investigations have been devoted to his work, but his legacy still remains terra incognita. One of the questions concerns the original he used when translating the Holy Scriptures – the ancient Hebrew Masoretic text, the Septuagint, the Vulgate, the Czech translation of the Bible, or the Bible in the Church Slavonic language? The article presents the results of the textual analysis of the Book of Job, the Book of the prophet Daniel, and the Book of Ecclesiastes, as well as numerous examples of Skaryna’s use of the Czech translation of the Bible. It should be noted that in some cases when translating well known passages, he used the Church Slavonic translation of the Holy Scriptures. Frequent lexical elements and collocations from the Old Church Slavonic canon entered Skaryna’s translation of the Bible. The article concludes that it was the archaic of Church Slavonic text of the Bible that prompted Skaryna to reach for another, more modern version – the Czech translation. As a result, a hybrid text was created, in which both Church Slavonic and Czech elements were presented at the lexical level.
    Artykuł poświęcony jest niektórym strategiom tłumaczeniowym stosowanym przez słynnego prekursora drukarstwa białoruskiego Franciszka Skarynę podczas tłumaczenia Pisma Świętego. Franciszek Skaryna to jedna z najwybitniejszych postaci białoruskiego renesansu. Analizie jego działalności poświęcono wiele prac naukowych, jednak jego spuścizna wciąż pozostaje terra incognita. Wciąż nie wiadomo, co było podstawą jego tłumaczenia Pisma Świętego – czy był to starożytny hebrajski tekst masorecki, czy Septuaginta, czy Wulgata, czy czeski przekład Biblii, czy też Biblia w języku cerkiewno-słowiańskim? W artykule przedstawiono wyniki analizy tekstowej Księgi Hioba, Księgi proroka Daniela, Księgi Koheleta oraz liczne dowody na wykorzystanie przez Skarynę czeskiego przekładu Biblii. Należy zauważyć, że w pojedynczych przypadkach, tłumacząc dobrze znane czytelnikom fragmenty precedensowe, sięgał także po cerkiewnosłowiański przekład Pisma Świętego. Z tego tłumaczenia weszły do jego tłumaczenia Biblii często używane wyrazy i stałe połączenia wyrazowe, które należą do kanonu tekstów starosłowiańskich. W artykule konkluduje się, że to właśnie archaiczność cerkiewno-słowiańskiego tekstu Biblii skłoniła Skarynę do sięgnięcia po inną, nowocześniejszą wersję – przekład czeski. W rezultacie powstał tekst hybrydowy, w którym na poziomie leksykalnym występują zarówno elementy cerkiewno-słowiańskie, jak i czeskie.
    Артыкул прысвечаны некаторым асаблівасцям перакладчыцкай тэхнікі, выкарыстанай славутым беларускім першадрукаром Францыскам Скарынам пры перакладзе Святога Пісьма. Францыск Скарына з’яўляецца адным з найвялікшых дзеячаў беларускага Адраджэння. Аналізу яго дзейнасці прысвечаны шматлікія навуковыя працы, але ў вывучэнні яго творчасці застаецца шмат белых плямаў. Адно з пытанняў датычыць арыгіналу, выкарыстанага ім падчас перакладу Святога Пісьма - ці гэта быў старажытнаяўрэйскі масарэцкі тэкст, ці Септуагінта, ці Вульгата, ці чэшскі пераклад Бібліі, ці царкоўна-славянскі? У артыкуле падаюцца вынікі тэксталагічнага аналізу кнігі Іова, кнігі прарока Данііла, кнігі Эклезіяста, а таксама шматлікія прыклады выкарыстання Скарынам чэшскага перакладу Бібліі. Адзначаецца, што ў асобных выпадках пры перакладзе прэцэдэнтных фрагментаў, добра вядомых чытачам, ён звяртаўся да царкоўнаславянскага перакладу Святога Пісьма. З гэтага перакладу да Бібліі Скарыны траплялі часта ўжываныя словы і ўстойлівыя спалучэнні, якія ўзыходзяць да вузкага канона стараславянскіх тэкстаў. У артыкуле робіцца выснова, што менавіта такая архаічнасць царкоўнаславянскага тэксту Бібліі падказала Скарыну звярнуцца да іншай, больш сучаснай версіі – чэшскага перакладу. У выніку ўзнік гібрыдны тэкст, дзе на лексічным узроўні адбылося змешванне царкоўна-славянскіх і чэскіх элементаў.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 293-304
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Een merkwaardig geval van ‘vertaalplagiaat’: De serie 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů
    A remarkable case of ‘translation plagiarism’: The series 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů
    Autorzy:
    Engelbrecht, Wilken
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806798.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    1000 nejkrášnějších novell 1000 světových spisovatelů; tłumaczenie czeskie; literatura niderlandzka; literatura flamandzka; plagiat; Vilímek
    1000 nejkrášnějších novell 1000 světových spisovatelů; Czech translation; Dutch literature; Flemish literature; plagiarism; Vilímek
    Opis:
    Ciekawy przypadek ‘plagiatu tłumaczenia’: Seria 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů Między 1911 a 1915 r. wydawca J.R. Vilímek wprowadził do swojej serii dla czeskich czytelników pt. 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů [„Tysiąc najlepszych nowel tysiąca autorów świata”] dzieła kilku holenderskich i flamandzkich autorów. Najlepszymi przykładami są Herman Teirlinck czy też Stijn Streuvels. Każdy tom serii zawierał pisarzy z różnych obszarów, a każda nowela była poprzedzona krótką biografią autora. Wśród tłumaczy znajdują się słynne nazwiska, takie jak Arnošt Procházka czy też Gabriele Kafková (siostra Franza Kafki). Większość niderlandzkich nowel została jednak opublikowana już wcześniej, w latach 1910–1913, we francuskiej serii zatytułowanej Les mille nouvelles nouvelles. Okazuje się, że nie tylko koncepcja, ale układ graficzny, a często także teksty wprowadzające zostały dosłownie przejęte z francuskiej serii. W rzeczywistości wydawca dopuścił się pewnego rodzaju plagiatu, zwłaszcza jeśli zauważymy, że w Czechach od drugiej połowy XIX wieku dobrą praktyką było tłumaczenie bezpośrednio z języka źródłowego. Een merkwaardig geval van ‘vertaalplagiaat’: De serie 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů n de jaren 1911–1915 introduceerde uitgever J. R. Vilímek in de serie 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů [De 1000 beste novelles van 1000 wereldauteurs] het werk van verschillende Nederlandse en Vlaamse schrijvers bij het Tsjechische publiek — de beste voorbeelden zijn Herman Teirlinck en Stijn Streuvels. Elk bundeltje van de serie bevatte schrijvers uit verschillende gebieden, elke novelle werd voorafgegaan door een korte biografie van de auteur. Onder de vertalers treffen we bekende namen als Arnošt Procházka of Gabriele Kafková (de zuster van Franz Kafka) aan. De meeste Nederlandstalige werkjes waren echter al eerder gepubliceerd in 1910–1913 in de Franse serie Les mille nouvelles nouvelles. Niet alleen het concept maar ook de layout en vaak ook de introductietekstjes waren letterlijk uit het Frans overgenomen. In feite had de uitgever een soort plagiaat gepleegd, vooral als we bedenken dat het in Tsjechië sinds de tweede helft van de 19e eeuw good practice was om rechtstreeks uit de brontaal te vertalen.
    Between 1911 and 1915, publisher J.R. Vilímek introduced in his series 1000 nejkrásnějších novell 1000 světových spisovatelů [The 1000 best novellas of 1000 world authors] to Czech readers the work of several Dutch and Flemish authors – the best examples being Herman Teirlinck and Stijn Streuvels. Each collection of the series contained writers from different areas, each novella being accompanied by a short biography of the author. Among the translators we find famous names like Arnošt Procházka or Gabriele Kafková (sister of Franz Kafka). However, most Dutch short stories had already been published before, between 1910 and 1913, in the French series Les mille nouvelles nouvelles. Not only the concept but also the layout and often also Czech introductory texts are literally translated from French. In fact, the publisher committed a kind of plagiarism, especially if we consider that since the second half of the 19th century it had been good practice to translate directly from the source language.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 243-257
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metafory w czeskich przekładach wierszy Bolesława Leśmiana. Ujęcie porównawcze
    Metaphors in the translations of Boesław Leśmian’s poems into Czech language. A comparative approach
    Autorzy:
    Supeł, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28409301.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Associazione Italiana Polonisti (AIP)
    Tematy:
    Translation
    Metaphor
    Czech language
    Leśmian
    Opis:
    This article attempts to characterize the way four translators, who dealt with the work of the Polish poet, translated his metaphors into Czech. A comparative analysis of the solutions adopted by Vlasta Dvořáčková, Iveta Mikešova, Jan Pilař and František Kvapil shows how important rhyme and rhythm are in Leśmian’s works and how translational decisions influence the semantic layer of a poem in the target language. For the analysis of metaphorical expressions, I use the theory of concept metaphor introduced by George Lakoff and Mark Johnson in Metaphors we live by.
    Źródło:
    pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2017, 8; 95-113
    2384-9266
    Pojawia się w:
    pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Napisy filmowe jako źródło ekwiwalentów przekładowych w polsko-czeskim korpusie równoległym InterCorp
    Autorzy:
    Charciarek, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1026542.pdf
    Data publikacji:
    2021-05-05
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    OpenSubtitles
    InterCorp
    translation equivalence
    Czech
    Polish
    Opis:
    The article focuses on using film subtitles in the process of establishing Polish-Czech language pairs. Research material comes from the resources of the OpenSubtitles website with non-professional subtitling. The research material was analysed using KonText – the main search tool in InterCorp. As a starting point, the author analysed a dictionary entry for the Polish exclamation cholera in a traditional Polish translation dictionary like Polish-Czech Dictionary (Oliva). It presents translation equivalents in translation pairs such as cholera – sakra, hergot, do cholery – do hajzlu, idź do cholery – táhni ke všem čertům, do jasnej cholery – k sakru, do hajzlu, cholera mnie bierze – čerti mě berou. All the translation equivalent pairs have been analysed using the corpus analysis with three functionalities available in the KonText search engine: type of question (typ dotazu), content of the equivalent (obsahuje), and limiting search (omezit hledání). The conducted corpus analysis allowed for the verification of information in the traditional dictionary, but also to find newequivalents that have not been registered yet which could also be used in translation.
    Źródło:
    Studia Rossica Posnaniensia; 2021, 46, 1; 39-49
    0081-6884
    Pojawia się w:
    Studia Rossica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Korpus równoległy InterCorp w leksykografii przekładowej – możliwości i ograniczenia
    InterCorp Parallel Corpus in Translation Lexicography – Opportunities and Limitations
    Autorzy:
    Charciarek, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1798545.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-04
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    : leksykografia przekładowa; korpus równoległy InterCorp; ekwiwalencja przekładowa; frazemy; język czeski; język polski
    translation lexicography; Intercorp parallel corpus; translation equivalence; phrasemes; Czech; Polish
    Opis:
    Niniejszy artykuł poświęcony jest teoretycznej refleksji nad wykorzystaniem korpusu równoległego InterCorp w leksykografii przekładowej. Opisano zasoby tekstowe i specyfikę poszczególnych modułów językowych korpusów równoległych: polskiego, czeskiego i rosyjskiego. Wskazano zarówno zalety, jak i wady poszczególnych dwujęzycznych korpusów równoległych: polsko-czeskiego, polsko-rosyjskiego i czesko-rosyjskiego. Wśród kwestii teoretycznych skupiono się głównie na zagadnieniu ekwiwalencji przekładowej i jej kryteriach w odniesieniu do materiału korpusowego, zawierającego w większości przekłady. Wykazano wciąż wzrastającą przydatność korpusu równoległego InterCorp w leksykografii przekładowej.
    The article is devoted to theoretical considerations related to the use of InterCorp parallel corpus in the translation lexicography. It provides a description of text resources and specificity of particular linguistic models of paralel corpora: Polish, Czech and Russian. As well as this, advantages and disadvantages of bilingual paralel corpora (Polish-Czech, Polish-Russian and Russian-Czech) are discussed. Theoretical issues focus mainly on translation equivalence and its criteria in reference to the corpus resources including mostly translations. The study proves increasing usability of the InterCorp parallel corpus in translation lexicography.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 7; 79-92
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eufemizacja w przekładzie (na materiale języka czeskiego)
    Euphemization in translation (on Czech material)
    Autorzy:
    Dembska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/908904.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    euphemization
    taboo
    translation
    Czech language
    Polish language
    Opis:
    Niniejszy artykuł dotyczy zagadnienia eufemizacji w przekładzie z języka czeskiego na polski. Materiał badawczy został wyekscerpowany z czeskojęzycznej literatury pięknej za pośrednictwem korpusu językowego InterCorp, stanowiącego integralną część Czeskiego Korpusu Narodowego i dającego możliwość analizy tekstów pod względem ekwiwalencji przekładowej.    Autor skoncentrował swoją uwagę na sposobach przekładu dwóch wybranych leksemów (srát, děvka) oraz wyrażenia przyimkowego (do prdele), które są rejestrowane w słownikach języka czeskiego z kwalifikatorem wulgarności lub grubiańskości. Analiza wykazała, że większość tłumaczy dokonuje tzw. „higienizacji przekładu”, unikając bezpośredniej ekwiwalencji kłopotliwych leksemów przy zastosowaniu procesu eufemizacji, czego rezultatem nie zawsze jest jednak eufemizm sensu stricto (jednostka leksykalna). W prezentowanym artykule została podjęta próba ustalenia przyczyn powodujących omawiany proces.
    This article deals with the concept of euphemization in translation from Czech to Polish. The study material consists of excerpts from literary classics written in the Czech language obtained from the parallel corpus InterCorp, which constitutes an integral part of the Czech National Corpus and provides an opportunity to analyse texts with respect to translation equivalence.    The author concentrates on the methods of translation of two selected lexemes (srát, děvka) and a prepositional phrase (do prdele) which are registered in Czech dictionaries and are qualified as vulgar or rude. Upon the analysis it emerged that the majority of translators ‘hygienize the meaning’ in translation, avoiding straightforward equivalence of the problematic lexemes by applying the process of euphemization, the outcome of which, though, is not always a euphemism sensu stricto (lexical unit).    In the presented article an attempt is made at establishing the reasons for the said process.
    Źródło:
    Bohemistyka; 2019, 4; 460-474
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Программа для установления переводных эквивалентов Treq: преимущества и недостатки
    Treq – a tool for searching translation equivalents: benefits and shortcomings
    Autorzy:
    Charciarek, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022164.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Treq
    InterCorp
    translation equivalence
    Czech
    Polish
    Russian
    Opis:
    The article presents how the Treq corpus tool can be used in translation and lexicography. It also provides a description of Polish, Czech and Russian text resources found in the Interpcorp parallel corpus as well as Treq features. Furthermore, the article provides specific examples illustrating how the Treq application can be used in Polish-Czech and Russian-Czech translation lexicography. The author uses samples of translation including single and multi-word units in order to show benefits and shortcomings of the Treq application.
    Źródło:
    Studia Rossica Posnaniensia; 2020, 45, 1; 121-132
    0081-6884
    Pojawia się w:
    Studia Rossica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czech Reformational biblical translation: the case of pericopes in the Unity of the Brethren in the 1550s‒1570s
    Autorzy:
    Dittmann, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044643.pdf
    Data publikacji:
    2019-04-08
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    pericopes
    biblical translation
    middle Czech
    Jan Augusta
    Opis:
    The pericopes in vernacular languages were one of the achievements of the European Reformation. In Bohemian Lands, the pericopes were read in Czech already soon after 1415, namely as a feature of the Hussite movement. Fully Bohemicised liturgy, thus promoting Czech as the first vernacular within the Roman obedience to holy languages, was adopted by the Unity of the Brethren. The development of pericopes within the Unity was dynamic and noteworthy. The study describes and by textual probes illustrates the development of pericopes in the Unity after the reform of Lukas of Prague, which is tightly connected to the most literal Czech biblical translation in the 16th century, published in 1525. In the 1540s, the bishop Jan Augusta attempted at a reform of the pericopal system and in his Summovník he translated pericopes rather literally from Biblia Tigurina. His translation was modified by other Brethren bishops and printed in 1557‒1559. A new revised version came out in 1563 but no copy has survived. In 1571 Blahoslav’s Evanjelia and in 1575 Štefan’s Postil were published, both including pericopes. The study explores in detail the mutual textual relations of these prints.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 2; 11-29
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Staročeské sumáře v biblích 15. století
    Autorzy:
    Voleková, Kateřina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678676.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Old Czech
    Bible
    translation
    summaries
    biblical language
    vocabulary
    Opis:
    Old Czech Summaries in Fifteenth-Century BiblesThis article focuses on some non-biblical texts accompanying Old Czech Bible translations in the Middle Ages. The oldest translation of the entire Bible into Old Czech, which comes from the 1350s, included a particular type of non-biblical texts: prefaces to biblical books. The following Old Czech revisions and new translations of the Bible were provided, to varying degrees, with other textual aids, such as the lists of Mass readings. In this paper, we focus on the so-called capitula, summaries of individual chapters of particular biblical books. In the Middle Ages, the capitula were an aid providing orientation in the text for the study of the Holy Writ in Latin. During the revision of the Czech biblical translation at the turn of the fourteenth and fifteenth centuries, chapter summaries in Latin were also translated. However, they are only preserved in their entirety in one manuscript, the second volume of the Litoměřice-Třeboň Bible. Other Old Czech Bibles included biblical summaries only exceptionally and selectively; the Old Czech chapter summaries survived in nine biblical manuscripts, mainly before individual chapters of selected books of the Old Testament. They were primarily intended to familiarise readers with the content of the text. The biblical summaries deserve a critical edition and further research, especially for their Old Czech vocabulary, reflecting the formation of biblical language and style in the late Middle Ages.Staroczeskie streszczenia w piętnastowiecznych tłumaczeniach BibliiNiniejszy artykuł jest poświęcony tekstom towarzyszącym staroczeskim przekładom Biblii z okresu średniowiecza. Pierwszy staroczeski przekład całej Biblii, pochodzący z lat pięćdziesiątych XIV wieku, zawierał również szczególny rodzaj tekstu: przedmowy do poszczególnych ksiąg. Zarówno jego zmodyfikowane wersje, jak i nowe przekłady, były (w różnym stopniu) zaopatrzone w teksty pomocnicze, na przykład listy czytań mszalnych. Przedstawiona analiza omawia tzw. capitula, czyli streszczenia poszczególnych rozdziałów ksiąg biblijnych. W średniowieczu stanowiły one jedyną w swoim rodzaju pomoc, umożliwiającą orientację w treści łacińskiego tekstu Pisma Świętego. Podczas modyfikacji czeskiego przekładu Biblii na przełomie XIV i XV wieku przetłumaczono również łacińskie streszczenia; zachowały się one w całości tylko w jednym manuskrypcie – drugim tomie Biblii litomierzycko-trzebońskiej. Inne biblie staroczeskie zawierały takie streszczenia tylko w wybranych rozdziałach; zachowały się one w dziewięciu manuskryptach, gdzie w większości przypadków poprzedzają poszczególne rozdziały wybranych ksiąg Starego Testamentu. Ich głównym celem było zapoznanie czytelnika z treścią tekstu biblijnego. Streszczenia, o których mowa, zasługują na krytyczne opracowanie i dalsze badania, zwłaszcza ze względu na staroczeskie słownictwo, odzwierciedlające formowanie się języka i stylu biblijnego w okresie późnego średniowiecza.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An Original Perspective on Czech Translation Studies: A Comparison between the Theory of Otokar Fischer and that of Jiří Levý
    Autorzy:
    Belia, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2014549.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
    Tematy:
    translation studies
    translation theory
    Otokar Fischer
    Jiří Levý
    Czechoslovakia
    Czech Republic
    Central Europe
    Opis:
    This paper compares the translation theories of Otokar Fischer (1883–1938) and Jiří Levý (1926–1967) and highlights the differences and similarities between them. It will be shown that the two scholars focused on similar issues and developed them in different ways, but with various points of contact. The first question to which both Fischer and Levý devote specific attention concerns the centrality of communicative functions, ideological and aesthetic values in the translation process and, therefore, the need to preserve them. Then, it will be shown how they both focus on the need to understand, interpret and translate what is not explicitly expressed, i.e. the subtext, the need to bring the words of the original text back to a prenatal stage, in which they existed only in the form of thought. It will further be highlighted that both Fischer and Levý place emphasis on the importance of translation as a work of art and means of cultural transmission and on the importance of the cultural education, taste and creativity of the translator. Finally, the issue of the dual norm of translation will be addressed: Fischer and Levý focus on what they believe to be the two fundamental requirements of a translation, i.e. fidelity and beauty, reaching different conclusions.
    Źródło:
    Academic Journal of Modern Philology; 2021, 12; 17-23
    2299-7164
    2353-3218
    Pojawia się w:
    Academic Journal of Modern Philology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Direction-asymmetric Equivalence in Legal Translation
    Autorzy:
    Duběda, Tomáš
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098423.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-05
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    legal translation
    legal terminology
    equivalence
    translation direction
    French
    Czech
    languages with limited diffusion
    Opis:
    The concept of equivalence, despite the criticism it has received in the past decades, remains a useful framework for the study of correspondence between legal terms. In the present article, I address the question of direction-asymmetric equivalence in legal translation, i.e. equivalence that does not obey the “one-to-one” principle, and which usually implies that the translator’s decision-making is more difficult in one direction than in the other. This asymmetry may be triggered by intrinsic semantic characteristics of legal terms (synonymy and polysemy), by differences between legal systems (system-specific terms, the procedures used for their translation and their handling in lexicographic sources, competing legal systems, tension between cultural boundedness and neutrality), or by social factors (L1 vs. L2 translation). The instances of directional asymmetry discussed are illustrated with examples from French and Czech.
    Źródło:
    Comparative Legilinguistics; 2021, 47; 57-72
    2080-5926
    2391-4491
    Pojawia się w:
    Comparative Legilinguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy istnieje „etyczny ład” czy „społeczny chaos” podczas przekładania różnych jednostek leksykalnych? Próba analizy językoznawczej
    Autorzy:
    Hampl, Lubomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/449473.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
    Tematy:
    identification
    interpretation
    translation
    Czech and Polish translation of the Bible
    new collections of modern translation units
    foreignization
    domestication
    folk terminology
    identyfikacja
    interpretacja
    przekład
    czeskie i polskie tłumaczenia
    biblijne
    nowe zbiory jednostek przekładowych
    egzotyzacja
    domestykacja
    terminologia ludowa
    Opis:
    In the article the author attempts to present the translation process associated with the concept of “the triad”: identification – interpretation – translation (and the different variations of it). The author gives examples where cultural components also play a significant role in the reception of the translated text (the method of selecting between foreignization and domestication – including folk terminology). In the study, excerpts from different domains of the Holy Scriptures serve a purpose as research materials. The author notices that translation includes the signs of creativity, which give the translator the right for inventiveness and in some cases even free interpretation, which directly corresponds with the objective thesis about ethical and social frames over translation processes of management, especially in the field of written texts.
    Źródło:
    Polonia Journal; 2017, 5-6; 147-171
    2083-3121
    Pojawia się w:
    Polonia Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Transfer of Imagos in Translation of Nationally Oriented and Transnational Texts (As Seen in the Novels of Czech, Slovak and Russian Writers)
    The Transfer of Imagos in Translation of Nationally Oriented and Transnational Texts (As Seen in the Novels of Czech, Slovak and Russian Writers)
    Autorzy:
    Kniazkova, Viktoria S.
    Kotova, Marina Yu.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909316.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Czech
    Russian
    Slovak
    foreign insertions
    identity
    realia
    imago
    translation
    Opis:
    This work is an attempt to highlight the specific features of nationally oriented and transnational prose texts. Nationally oriented texts reflect history, culture and identity of one nation (e.g. prose by Solzhenitsyn and Krištúfek), transnational texts compound two or more national culture codes (e.g. prose by Brežná, Kaminer, Moníková and Škvorecký). The goal of this study is to identify specific difficulties in the process of their translation and transfer of imagos, that is stereotypical images of other identities. With the use of stylistic method, some typical ways of transmitting these imagos in literary texts are demonstrated.
    Źródło:
    Bohemistyka; 2021, 1; 47-66
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O recepcji twórczości Georga Trakla w poezji czeskiej
    On the Reception of Georg Trakl’s Work in Czech Poetry
    Autorzy:
    Malý, Radek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1179450.pdf
    Data publikacji:
    2012-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    expressionism
    Czech poetry 1928–1938
    problems of Czech-German translation
    Georg Trakl’s poetry
    František Halas’ poetry
    “the poetry of autumn and death”
    ekspresjonizm
    poetyzm
    czeska poezja 1928–1938
    problematyka niemiecko-czeskiego przekładu
    poezja Georga Trakla
    poezja Františka Halasa
    „poezja jesieni i śmierci“
    Opis:
    Autor tekstu bada związki pomiędzy poezją austriackiego poety Georga Trakla (1887–1914), przedstawiciela ekspresjonizmu, a czeską literaturą – przede wszystkim poezją. Twórczość Trakla miała wpływ na rozwój współczesnej poezji czeskiej za pośrednictwem tłumaczeń Bohuslava Reynka. Poezja czeska lat trzydziestych dwudziestego wieku stała pod znakiem pesymizmu. Motywami przewodnimi były śmierć, rozkład, niepokój, spustoszenie i strach. Jedną z przyczyn powstania takiej atmosfery było tłumaczenie na język czeski poezji Georga Trakla, która następnie popularyzowana była przez Františka Halasa. Konkretne, wyraźne przejawy jego wpływów można znaleźć już w twórczości Bohuslava Reynka, przede wszystkim jednak pojawiają się one w dwóch tomikach Františka Halasa. Poetyka Trakla pozostawiła również ślad w twórczości Františka Hrubína, Viléma Závady i Jana Zahradníčka, u każdego z nich w różnym stopniu. W latach sześćdziesiątych echa twórczości Trakla można odnaleźć przede wszystkim w poezji Zbyňka Hejdy.
    The author of the study examines the relation between the poetry of the Austrian expressionist Georg Trakl (1887–1914) and Czech literature, especially poetry. Trakl‘s work in translations by Bohuslav Reynek has affected the development of the modern Czech poetry. The thirties of the twentieth century in the Czech poetry are marked by pessimism, motifs of death, decay, frustration and fear. Trakl´s poetry translated into Czech was a contributory cause of this atmosphere. We can already find specific and significant manifestations of its influence in the work of Bohuslav Reynek, and in the first two collections of František Halas. In varying degrees, they have left traces in the poetry of František Hrubín, Vilém Závada and Jan Zahradníček. The echoes of Trakl's poetry can also be read in the sixties by poet Zbyněk Hejda. 
    Źródło:
    Porównania; 2012, 10; 161-172
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    IMAGOLOGIA A PRZEKŁAD – NA PRZYKŁADZIE POLSKICH PRZEKŁADÓW LITERATURY CZESKIEJ
    IMAGOLOGY AND TRANSLATION – ON THE EXAMPLE OF POLISH TRANSLATION OF CZECH LITERATURE
    Autorzy:
    Németh Vítová, Lenka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911729.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-12
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    imagology
    translation
    Polish stereotype of Czech
    imagologia
    przekład
    polski stereotyp Czecha
    Opis:
    Autorka, stawiajac pytanie o związki, jakie zachodzą pomiędzy imagologią a przekładem, poszukuje odpowiedzi na przykładzie polskich przekładów dzieł literatury czeskiej (Hašek, Hrabal, Havel). Związki te widzieć należy tak w procesie przekładu (wybór konkretnego dzieła i tłumacza, działania wydawnictwa i promocja, inne czynniki warunkujące itd.), jak i w dziele przetłumaczonym (aspekty tekstowe, edytorskie i ikonograficzne), a również w procesie odbioru i recepcji tłumaczenia (recenzje i opracowania, adaptacje, „kanonizowanie się” i związana z tym rola w procesie edukacyjnym itp.). Bliskie związki przekładu i imagologii, wynikające w znacznym stopniu z przyjętej w naszych kulturach „niewidzialności tłumacza” (Venuti 1995), powinny więc stanowić jeden z obszarów badań posthumanistyki.
    The author, asking about relations between imagology and translation, is looking for an answer on the example of Polish translations of Czech literature (Hašek, Hrabal, Havel). These relations should be found in the process of translation (selection of a specific work and translator, publication and promotion, other conditioning factors, etc.), as well as in the translated text (its textual, editorial and iconographic aspects), and also in the reception process of the translated text (reviews and studies, adaptations, „canonization” and its role in the educational process, etc.). Close relation between translation and imagology, resulting largely from the „invisibility of the translator” adopted in our cultures (Venuti 1995), should therefore be one of the areas of posthuman research.
    Źródło:
    Porównania; 2018, 22, 1; 55-65
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O polskich przekładach nowej czeskiej „powieści praskiej” (M. Ajvaza, D. Hodrovej, J. Topola)
    K polským překladům nového českého „pražského románu” (M. Ajvaza, D. Hodrové, J. Topola)
    About Polish translations of a new Czech „Prague novel” (M. Ajvaz, D. Hodrová, J. Topol)
    Autorzy:
    Zarek, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487163.pdf
    Data publikacji:
    2009-10-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    przekład
    praska literatura
    nowa czeska powieść
    translation
    Prague literature
    new Czech novel
    Opis:
    Článek věnuje pozornost úskalím překladu nové „pražské literatury”. Analizuje polské překlady tří románů: Hodrové Podobojí, Ajvazova Druhého města a Topolovy Sestry. Zdůrazňuje, že promíchání stýlů, konvencí, světů L. Engelking ovládá téměř vzorně, vybírá však i pracovní postupy, jež oslabují vztah textů k pražské tradici a topografii. Pražský kontext je zde důležitý jako východisko, avšak v překladatelově strategii je často oblast zvláštního podřazena srozumitelnosti, tedy obecnému významu.
    The article engages attention to the translation problems of a new „Prague literature”. It analyzes three polish translations of the following novels Podobojí by Hodrová, Druhé město by Ajvaz and Sestra by Topol. It underlines that L. Engelking overcame almost perfectly mixture of the styles, convention, words; but on the other hand he chooses the solutions that weaken the relation between Prague tradition and topography. The Prague context is important as a starting point, however in a translator strategy Prague specific is often subordinated to a general meaning.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2009, 1, 1; 113-130
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Využití paralelního korpusu v translatologii (na základě česko-polského InterCorpu)
    Use of paralel corpus in translationtheory (based on the InterCorp Czech-polish corpus)
    Autorzy:
    Charciarek, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/908869.pdf
    Data publikacji:
    2019-05-10
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    InterCorp parallel corpus
    translation theory
    translation equivalence
    phrasemes
    Czech
    Polish
    paralelní korpus InterCorp
    translatologie
    překladová ekvivalence
    frazémy
    čeština
    polština
    Opis:
    Tento článek je věnován využití paralelního korpusu InterCorp v teorii překladu.   Ve výzkumu byly použity vybrané fráze, které ukazují možnosti využití paralel- ního korpusu InterCorp. Zvláštní pozornost byla věnována rovnocennosti překladů a jeho kritériem s ohledem na materiál z paralelního korpusu. Také byla popsána specificita česko-polského a polsko-českého překladu, který poskytoval kontext pro konkrétní zdroje InterCorp.   Analýza ukázala užitečnost materiálu korpusu při hledání vhodných překladatelských řešení. Článek přispívá k teoretickému badání, které ukazuje úlohu paralelních korpusů v práci překladatele. 
    This article is devoted to the use of the Intercorp parallel corpus in translation theory. In the research selected phrasemes have been used in order to show possibilities of using the parallel corpus in translation. Particular focus has been put on translation equivalence and its criteria with reference to the material from the parallel corpus.    Also, the specificity of Czech-Polish and Polish-Czech translation has been described, which provided a context for particular InterCorp resources.    The analysis indicated usefulness of the corpus-driven material in the search of adequate translator’s solutions. The article contributes to theoretical analysis related to the role of parallel corpora in the translator’s work
    Źródło:
    Bohemistyka; 2019, 2; 194-216
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Invloed van het Europees recht op de Nederlandse en Tsjechische rechtstaal: Een vergelijking
    Influence of European law on Dutch and Czech legal language: A comparison
    Wpływ prawa europejskiego na niderlandzki i czeski język prawa — analiza porównawcza
    Autorzy:
    Knap-Dlouhá, Pavlína
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882528.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie
    Unia Europejska
    języki niszowe
    tłumaczenie prawnicze
    niderlandzki
    czeski
    translation
    European Union
    less spoken languages
    legal translation
    Dutch
    Czech
    Opis:
    Het onderwerp van deze bijdrage is het belang van juridische vertaling in een meertalig Europa. Na het in kaart brengen van de kenmerken van juridische vertaling en juridische communicatie wordt aandacht besteed aan de specifieke situatie van de Europese Unie met het oog op meertaligheid en vertaaldiensten. Hoewel alle officiële talen van de Europese Unie op papier dezelfde status hebben, kijken we naar de echte situatie en vooral naar de vorming van zogenaamde “werktalen” en het gebruik ervan in de belangrijkste instellingen van de Europese Unie. Hierbij biedt de vergelijking van het officiële aantal brontalen in vertaling in 1997 en in 2013 en het aantal vertaalde pagina’s per doeltaal een interessant perspectief. De sterk dominante positie van Engels zal duidelijk zijn. Als casestudy wordt de positie onderzocht van twee minder gesproken Europese talen, het Nederlands en het Tsjechisch
    The subject of the following contribution is the importance of legal translation in multilingual Europe. After mapping the characteristics of legal translation and legal communication, attention will be paid to the specific situation of the European Union in the context of multilingualism and translation services. Even though all the official languages of the European Union have the same status on paper, we will take a look at the real situation and especially at the forming of the so called “working languages” and the use of them in the most important institutions of the European Union. An interesting perspective will give us the comparison of the official amount of source languages in translation in 1997 and in 2013 and the amount of translated pages per target language. The strong dominating position of English will be obvious. As a case study, the position of two less spoken European languages, Dutch and Czech, is explored
    Przedmiotem niniejszego artykułu jest znaczenie tłumaczenia prawniczego w wielojęzycznej Europie. Po scharakteryzowaniu specyfiki tłumaczeń prawniczych i komunikacji prawniczej autor artykułu koncentruje uwagę na specyficznej pozycji, jaką zajmuje Unia Europejska w kontekście wielojęzyczności i usług tłumaczeniowych. Chociaż oficjalnie wszystkie języki Unii Europejskiej mają ten sam status, autor artykułu bada faktyczną sytuację i podejmuje temat formowania się tzw. „working languages” używanych w najważniejszych instytucjach Unii Europejskiej. Ciekawą perspektywę badawczą daje autorowi porównanie oficjalnej liczby tłumaczonych w 1997 i 2013 roku języków źródłowych z liczbą przetłumaczonych stron na każdy język docelowy. Silnie dominująca pozycja języka angielskiego nie budzi zdziwienia. Autor bada pozycję dwóch europejskich języków niszowych, niderlandzkiego i czeskiego.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 64 Special Issue, 5; 139-154
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Translating the Untranslatable: The Case of Czech-German and Czech English Code-switching
    Translating the Untranslatable: The Case of Czech-German and Czech English Code-switching.
    Autorzy:
    Konvička, Martin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/777025.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Code-switching
    literary translation
    Czech
    German
    English
    Jaroslav Rudiš
    Konec Punku v Helsinkách
    Opis:
    The article offers a new perspective on the phenomenon of code-switching by looking at it from the point ofview of translation studies. In doing so, the article addresses the general issue of untranslatability as well. Boththeoretical topics are discussed using the example of the German translation of the Czech novel Konec punkuv Helsinkách written by Jaroslav Rudiš. The aim of the article is to identify the different compensation strategiesused to translate the untranslatable, i.e., the Czech-German and Czech-English code-switching in the novel.
    The article offers a new perspective on the phenomenon of code-switching by looking at it from the point of view of translation studies. In doing so, the article addresses the general issue of untranslatability as well. Both theoretical topics are discussed using the example of the German translation of the Czech novel Konec punku v Helsinkách written by Jaroslav Rudiš. The aim of the article is to identify the different compensation strategies used to translate the untranslatable, i.e., the Czech-German and Czech-English code-switching in the novel.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2014, 71/1; 13-25
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czeski humor po polsku
    Český humor polsky
    Czech humour in Polish
    Autorzy:
    Németh Vítová, Lenka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486751.pdf
    Data publikacji:
    2012-10-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    czeski humor
    literatura czeska
    Švejk
    Cimrman
    przekład
    český smysl pro humor
    česká literatura
    překlad
    Czech sense of humour
    Czech literature
    translation
    Opis:
    V Polsku je velmi populární tzv. český humor. Otázka, jak je překládán, je zodpovídána na základě rozboru krátkých úryvků z Haškova románu o Švejkovi a hry Divadla Járy Cimrmana — dvou rozdílných typů humoru, se kterým se sami Češi ztotožňují natolik, že některé obraty přecházejí do každodenního jazyka. Analýza románu o Švejkovi ukázala zásadní rozdíl mezi první a poslední, už třetí verzí překladu — první překlad zaměňuje mnoho neutrálních obratů originálu na stylisticky zabarvené s konotacemi citového prožitku, třetí překlad přesně odráží příznakovost originálu; ale právě odstupňované zabarvení vyvolává prostřednictvím postupné konfrontace nesourodých prvků komický efekt. Analýza hry Divadla Járy Cimrmana dokázala, že humor týkající se převážně české identity může být tlumočený, ale ne přeložený. Oba příklady vedou k formulování dvou základních kulturních bariér v překladu: jazyková bariéra a bariéra tradice.
    So-called Czech humour is very popular in Poland. This contribution analyzes short sections of Hašek’s novel about Švejk and a play by the Jára Cimrman Theatre in order to explore how humour is translated. The chosen texts represent two different types of humour that Czechs identify with to such an extent that some expressions actually seep into everyday language. The analysis of the novel about Švejk suggests significant differences between the first and final (in fact third) translation into Polish. While the first translation replaces a number of originally neutral expressions with stylistically marked ones to denote emotional experiences, the third one reflects the original’s stylistic marks. Yet, it is the gradual use of these marks that brings about a comic effect through the gradual confrontation of disparate elements. The analysis of the play by the Jára Cimrman Theatre shows that humour that mainly involves Czech identity can be interpreted but not translated. Both examples suggest two basic cultural barriers in translation: the language barrier and the barrier of tradition.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2012, 3, 1; 107-118
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Narzędzie Treq w procesie ustalania polsko-czeskich par przekładowych
    The Treq tool in the process of determining Polish-Czech translation pairs
    Autorzy:
    CHARCIAREK, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909288.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Treq
    InterCorp parallel corpus
    translation equivalence
    translation pairs
    Czech
    Polish
    korpus równoległy InterCorp
    ekwiwalencja przekładowa
    pary przekładowe
    jezyk czeski
    język polski
    Opis:
    Niniejszy artykuł poświęcony jest wykorzystaniu korpusowego narzędzia Treq w procesie ustalania polsko-czeskich par przekładowych. Scharakteryzowano zasoby tekstowe polsko-czeskiego korpusu równoległego InterCorp pod względem ich przydatności w tłumaczeniu określonych gatunków tekstów. Omówiono funkcje narzędzia Treq. Na konkretnym przykładzie ustalenia czeskich ekwiwalentów przekładowych dla polskiego leksemu ciacho pokazano zarówno walory, jak i mankamenty aplikacji Treq.
    The article is devoted to the use of the Treq corpus tool in the proces of determining language pairs in Polish-Czech translation. It provides a characteristics of textual resources found in the InterCorp parallel corpus and focuses on their usability in translation of various text genres. Additionally, article describes different functionalities of the TreQ tool. In order to illustrate its advantages and disadvantages the author made an attemt to determine Czech equivalents for the Polish word ciacho.
    Źródło:
    Bohemistyka; 2020, 4; 531-550
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dušan Karpatský a česko-chorvatské literární vztahy
    Dušan Karpatský and Czech-Croatian Literary Connections
    Autorzy:
    Ivačić, Matija
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38592788.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Dušan Karpatský
    česká literatura
    chorvatská literatura
    recepce
    literární překlad
    Czech literature
    Croatian literature
    reception
    literary translation
    Opis:
    This paper deals with the contribution of Dušan Karpatský (1935—2017) to the reception of Croatian literature in the Czech Republic, and Czech literature in Croatia since the 1960s until the present day. In his numerous translations, Karpatský worked tirelessly to introduce Czech readers to the achievements of Croatian (and Yugoslav) literature, and vice versa. By selecting texts for his translations that were as current as possible, and by meeting high aesthetic criteria, made him influential in both cultural milieus where he played the role of an intermediary. His work in lexicography, bibliography, history of literature and non-fiction is also of great importance. His research has made Croatian culture permanently indebted to him because he discovered and translated into Croatian the Prague Papers, written in Czech by the Croatian politician Stjepan Radić, and because he discovered a seven-language dictionary written by the Prague Benedictine monk Peter Loderecker, which was based on a five-language dictionary written by Faust Vrančić. Owing to all of the above, and much more, Karpatský is considered a key figure in literary and cultural communication between Croatia and the Czech Republic in the last six decades.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2023, 13; 1-14
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relikty leksykalne szesnastowiecznej czeskiej Biblii kralickiej w Nowym Testamencie Biblii warszawskiej (1975)
    Autorzy:
    Lisowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/776785.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish and Czech translations of the Bible
    Polish biblical style
    translation technique
    lexical equivalence
    text filiation
    quantitative method
    Opis:
    The 1975 edition of the Warsaw Bible, a modern translation from th original languages and published by the British and Foreign Biblical Society, is a translation that has superseded the Danzig Bible (Biblia Gdańska) of 1632, translated by Daniel Mikołajewski, as the authorized version to Polish-speaking Protestants in its moral guidance, observance of religious ceremonial, ecclesiastical creed and religious practice. Despite the claims of the editorial board of the Warsaw Bible, however, its translation has not entirely discarded the vocabulary of the Danzig Bible, the last link in the chain of Polish Renaissance translations that referred to the foundational doctrinal principle of the Protestant Reformation sola Scriptura. This article aims at indicating lexical relics in the New Testament of the Warsaw Bible that have their roots in the sixteenth century Czech translation of the Bible - Kralice Bible, and which were absorbed via the Danzig Bible that superseded and was much influenced lexically by the earlier Czech translation published about 50 years earlier. A section of the lexis of the New Testament of the Danzig Bible is put to an analysis in the article, namely: 1. lexemes peculiar to this particular translation, i.e., the ones that do not occur in, firstly, the New Testament in the Brześć Bible (Biblia brzeska) (1563) and in the Danzig New Testament (1606), i.e., the two earlier Protestant translations affiliated with the Danzig Bible, and, secondly, in the Bible of Jakub Wujek (1599), a Catholic post-Tridentine translation made from the Vulgate; 2. lexemes characteristic for the lexis of the New Testament of the Danzig Bible and for either of the above mentioned Protestant translations. Thus defined lexical layer of the New Testament in the Danzig Bible provided a basis for a confrontation of parallel Biblical passages in the New Testament in the Kralice Bible, which resulted in a list of 108 lexemes indicating or manifesting a potential lexical dependence of the Danzig Bible from those of the Kralice Bible . Only 25 lexemes of the total set of 108 lexemes from the New Testament in the Danzig Bible are repeated in the parallel places of the New Testament in the Warsaw Bible, whereas only 12 lexemes of the former group (i.e., 25) (after a confrontation with the parallel Biblical passages of the New Testament in the Millennium Bible, the modern Polish Catholic translation for which the Protestant Danzig Bible was not a pattern for translation), unequivocally indicate their traditional provenance. Bearing in mind the fact that the lexemes under scrutiny in the New Testament of the Danzig Bible usually occur with the frequency of f=1, the scope of the possible dependence of the vocabulary of the New Testament in the Warsaw Bible from that of the Kralice Bible via Danzig Bible, has to be evaluated as weak and insignificant. Notwithstanding the fact, the Warsaw Bible does include some lexical relics that clearly testify to the older relationships of Polish Biblical translations on account of the doctrinal sola Scriptura principle, originated within Protestants circles, with the sixteenth century Kralice Bible.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2012, 69; 157-177
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Wolność kontrolowana” — o (nie)zależności tłumacza. Uwagi do polskiego przekładu powieści Petry Hůlovej Umělohmotný třípokoj
    Kontrolovaná svoboda” — o (ne)závislosti překladatele Poznámky k polskému překladu románu Petry Hůlové Umělohmotný třípokoj
    „Controlled freedom” — about the (in)dependence of a translator. A few comments about the Polish translation of Petra Hůlová’s Umělohmotný třípokoj
    Autorzy:
    Żygadło‑ Czopnik, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486864.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    česká literatura
    překlad
    jazyk
    interpretace
    volnost
    Czech literature
    translation
    language
    interpretation
    freedom
    literatura czeska
    tłumaczenie
    język
    interpretacja
    wolność
    Opis:
    V roce 2002 se v České republice objevil zajímavý fenomén — neznámá dívka Petra Hůlová vydala knihu, která se stala největším literárním pozdvižením posledních let. Spisovatelčin debut Paměť mojí babičce získal cenu Magnesia Litera v kategorii Objev roku a zvítězil v anketě „Lidových novin” jako Kniha roku. Próza Umělohmotný třípokoj získala Cenu Jiřího Ortena. Hůlová získala v roce 2008 Cenu Josefa Škvoreckého za román Stanice Tajga. Spisovatelka je v každé knize jiná, což však neznamená, že by její tvorba neměla svůj osobitý styl. Dnes je zřejmě nejoceňovanější mladou autorkou. Upozornila na sebe jazykem, jenž je směsicí obecne češtiny a překvapivých přirovnání, ale ojedinělá je i fabulační odvahou. Kniha, která nás zajímá — Umělohmotný třípokoj — je čtvrtým románem mladé prozaičky. Polská překladatelka Julia Różewicz byla oceněna jako „Nová tvář” literárního měsíčníku „Literatura na Świecie” („Světová literatura”) za překlad této knihy Petry Hůlové (polsky Plastikowe M3, czyli czeska pornografia). Cílem této práce je analýza specifického autorského jazyka, který česká spisovatelka v knize vytvořila, a jeho následná konfrontace s jazykem, který pro jeho „českou mutaci“ zvolila překladatelka Julia Różewicz.
    In 2002 in the Czech Republic a very interesting phenomenon occured — an unknown young woman named Petra Hůlová published a book, which caused the biggest literary stir of recent years. The writer’s debut Paměť mojí babičce received the Magnesia Litera Award in the Objev roku (Discovery of the Year) category and won the Lidove noviny’s poll as Kniha roku (Book of the Year). The prose of Umělohmotný třípokoj won the Jiry Orten Award. In 2008, Hulova was awarded with the Josef Škvorecký Award for the novel Stanice Tajga. In every book the writer seems different, which does not mean that she has no individual style. She is undoubtedly the most award‑winning young author today. She captured readers’ attention with the language used, which is a mixture of colloquial Czech and surprising similes. Quite unique is also the bravery of her storytelling. The book we are interested in, Umělohmotný třípokoj, is the fourth novel by the young writer. The Polish translator Julia Różewicz was awarded for the “New face” category of the literary magazine Literatura na Świecie for her translation of the Petra Hulova’s book (in Polish: Plastikowe M3, czyli czeska pornografia, Afera 2013). The goal of this study is to analyze the Czech author’s specific language and to later confront it with the language chosen for its “Czech mutation” by the translator, Julia Różewicz.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 1; 105-119
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Родовые компоненты в процессе перевода топонимических терминов в русском и чешском языках
    Generic Components in the Process of Translation of Toponymic Terms (on the Example of Russian and Czech Languages)
    Terminy toponimiczne w języku rosyjskim i czeskim (aspekt komparatywny)
    Autorzy:
    Плесник, Лукаш
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1181962.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-18
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    топонимика, топоним, родовой элемент, родовой термин, перевод, русский язык, чешский язык
    toponimia, toponim, element rodzajowy, termin rodzajowy, tłumaczenie, język rosyjski, język czeski
    toponymy, toponym, generic element, generic term, translation, Russian language, Czech language
    Opis:
    Статья посвящена проблематике родовых компонентов топонимических терминов русского и чешского языков. В фокусе внимания находятся как главные термины исследуемой проблематики (топонимика, топоним, родовой компонент), так и процесс перевода конкретных родовых элементов и родовых терминов. Анализ осуществляется в русско-чешском сопоставительном плане, исследуются родовые компоненты топонимических терминов, относящиеся, главным образом, к хоронимам, оронимам и гидронимам. Процесс перевода реализуется соответствующими терминами принимающего языка. С одной стороны, большинство исследуемых родовых компонентов имеет в процессе перевода прямую эквивалентность, однако, с другой стороны, имеются также родовые компоненты, которые при переводе заменяются не вполне совпадающими переводными родовыми компонентами, т. е. они переводятся с помощью семантически друг с другом близлежащих лексических единиц.
    Artykuł poświęcony jest problematyce składników rodzajowych terminów toponimicznych języka rosyjskiego i czeskiego. W centrum uwagi znajdują się zarówno główne terminy badanego problemu (toponimia, toponim, składnik rodzajowy), jak i proces tłumaczenia poszczególnych elementów rodzajowych i terminów rodzajowych. Analizę przeprowadza się w rosyjsko-czeskim planie porównawczym, badane są składniki rodzajowe terminów toponimicznych, związanych głównie z choronimami, oronimami i hydronimami. Proces tłumaczenia jest realizowany w odpowiednich warunkach języka docelowego. Z jednej strony większość badanych składników rodzajowych ma bezpośrednią równoważność w procesie tłumaczenia, jednak z drugiej strony są też składniki rodzajowe, które podczas tłumaczenia zastępowane są przez niezupełnie pasujące składniki rodzajowe, tj. są tłumaczone z pomocą semantycznie bliskich jednostek leksykalnych.
    The article is devoted to the problems of generic components of toponymic terms of the Russian and Czech languages. The focus of attention is both on the main terms of the studied problem (toponymy, toponym, generic component), and the process of translation of specific generic elements and generic terms. The analysis is carried out in the Russian-Czech comparative plan, the generic components of toponymic terms, related mainly to choronyms, oronyms and hydronyms, are investigated. The translation process is implemented in the appropriate terms of the host language. On the one hand, most of the generic components under study have direct equivalence in the translation process, however, on the other hand, there are also generic components, which are replaced during translation by a not quite matching generic component, i.e. they are translated with the help of semantically nearby lexical units.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2021, 3 (175); 172-184
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nikolai Leskov in the aspect of translation: language game and phraseology
    Nikolai Leskov v aspektu překladu: jazyková hra a frazeologie
    Autorzy:
    Seliverstova, Elena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/908852.pdf
    Data publikacji:
    2019-05-08
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    language game
    N.S. Leskov
    occasional phraseological units
    transformations
    translation
    Russian
    Czech
    jazyková hra
    okazionání frazémy
    transformace
    překlad
    ruština
    čeština
    Opis:
    The continuing interest in the artistic word reveals all the new aspects of the study of the writers’ language, the methods of usage of the linguistic units in their works. This article brings together in one focus several problems: the study of the language creativity of N.S. Leskov, manifested in the creation of unforgettable speech portraits of characters, who, in search of expressiveness, realize their creative abilities, using already known words and expressions or creating the new ones. Occasional expressions, used to achieve maximum expressiveness and intensity of the transmitted value, can be read in the same text in different ways. The multiple transformation of stable expressions is especially typical for the writer, therefore it is difficult not only to interpret the author’s phraseology in Leskov’s works, but also to translate. The Czech translators using the principle of functional similarity try to keep ways of usage of the units created by the author and to inform the reader of expressivity, emotional sounding and esthetic functions of the original. 
    Źródło:
    Bohemistyka; 2019, 1; 108-120
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O przekładach literatury polskiej w Czechach i czeskiej w Polsce. Komentarz do bibliografii przekładów w 2014 roku
    O překladech polské literatury v České republice a české v Polsku Komentovaná bibliografie za 2014 rok
    On translating Polish literature in the Czech Republic and Czech literature in Poland. Commentary on the 2014 bibliography
    Autorzy:
    Żygadło‑Czopnik, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487165.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    komentář
    bibliografie
    překlad
    polská a česká literatura
    commentary
    bibliography
    translation
    Polish and Czech literature
    komentarz
    bibliografia
    przekład
    literatura polska i czeska
    Opis:
    Historie česko‑polských vztahů je dlouhá. Rok 1989 nesporně přinesl epochální změnu i z hlediska česko‑polských vztahů. Teprve tehdy se Češi a Poláci stali svéprávnými sousedy. Územní spory se neobnovily, obě země navíc pojily vzájemné sympatie kulturních i politických elit. Česko‑polské vztahy jsou nyní nejlepší za posledních tisíc let. Tato studie, ač rozsahem nevelká, usiluje podat ucelený obraz vzájemných kulturních a jazykových vztahů obou národů za 2014 rok. Lze ji tedy hodnotit jako cenný příspěvek k této problematice. Bibliografie je rozdělena do dvou části, z nichž první uvádí Bibliografia przekładów literatury polskiej w Czechach w 2014 roku a druhá Bibliografia przekładów literatury czeskiej w Polsce w 2014 roku, obě části obsahují překladovou literaturu. Zpracovaná bibliografie není výhradně věnována knihám, zahrnuje také časopisy i internetové stránky. Konečným záměrem celého projektu je prostřednictvím serii „Przekłady Literatur Słowiańskich” poskytnout odborné i laické veřejnosti vyčerpávající seznam publikací — překladů české a polské literatury za rok 2014 vydaných na území České republiky a Polska.
    The history of Polish‑Czech dealings is long. There is no doubt that the year 1989 brought epochal changes in Polish‑Czech relations. Only then did the Czechs and Poles become rightful neighbours. Territorial disputes are a nonissue and the two countries are connected to each other with mutual affection of the cultural and political elite. Czech‑Polish relations are the best they have been in over a thousand years. This publication, although small in scale, is intended to provide a full picture of the cultural and linguistic relationship between the two nations for the year 2014. It can be viewed as a valuable contribution to this issue. The bibliography is divided into two parts, where the first includes, The bibliography of the translated works of Polish literature in the Czech Republic in 2014, and the second one includes, The bibliography of the translated works of Czech literature in Poland in 2014. Both parts include translated literature. The bibliography is devoted not only to books, but also takes into account periodicals and websites. The ultimate goal of the whole project was to provide both the experts and readers, through the series „Slavic Literature Translations”, with a comprehensive list of translated works of Polish and Czech literature published in Poland and the Czech Republic in the year 2014.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 2; 89-108
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Jesteśmy blisko i coraz więcej o sobie wiemy”. Komentarz do bibliografii za lata 2007—2013
    „Jsme blízko a stále více a více o sobě víme”. Komentovaná bibliografie z let 2007—2013
    „We are close and we know more and more about each other”. A commentary to the bibliography for the years 2007—2013
    Autorzy:
    Żygadło‑ Czopnik, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487135.pdf
    Data publikacji:
    2014-07-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    komentarz
    bibliografia
    przekład
    literatura polska i czeska
    komentář
    bibliografie
    překlad
    polská a česká literatura
    commentary
    bibliography
    translation
    Polish and Czech literature
    Opis:
    Komentovaná bibliografie z let 2007—2013 bezesporu je jedním z nejvíce cenných sbírkových aktivit v oblasti překladu do českého a polského jazyka. Retrospektivní bibliografie je dobrým zdrojem bibliografických informací o překladů české a polské literatury z let 2007—2013 a zároveň o českém a polském písemnictví. Publikace obsahuje bibliografii snažící se podat pokud možno úplný obraz knižní a časopisecké produkce vydané na území České republiky a Polska. Bibliografie překladů podává souhrnný materiál k pohledu na vývoj české a polské poezie, prózy a dramatu v posledních letech. Možno říci, že jsme obohaceni o knihu, které se podařilo zpracovat rozvoj překladatelské činnosti v Polsku a České republice, nejen pro odborníky filology a literární historiky, jimž umožní celkový pohled na českou a polskou literaturu v překladu, ale i přístupně pro široký okruh zájemců o kulturu českého a polského národa. V tom je hlavní význam díla „Przekłady Literatur Słowiańskich”, které představuje zajímavou práci v Polsku.
    The discussed here bibliography for the years 2007—2013 is without any doubt one of the most important publications on the subject of translations into Czech and Polish languages. The retrospective bibliography is a very good source for bibliographical information about Polish and Czech literature translation in the years 2007—2013, as well as for the Polish and Czech writing in general. The publication includes a bibliography which makes an attempt to present, if it’s possible, a full picture of the book and periodical production, which were published on the territories of Poland and the Czech Republic. The translations bibliography constitutes a general material for an overview of the development of the Czech and Polish prose, poetry and drama in the recentyears. It can be said that we are richer for a book, in which the author was able to elaborate on the development of the translating activity in Poland and the Czech Republic. This work proves to be valuable not only for the highly specialized experts in the fields of philology and literary history, who have now an access to a comprehensive overview of the Czech and Polish literature in translation, but also is a great introductory material for a wide circle of people interested in the culture of the Polish and Czech nations. In this lies the main importance of the work The Slavic Literature Translations, which is a very interesting work in Poland.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 2; 89-106
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie wybory czeskiej prozy kobiecej w przekładach po 1989 roku
    Polish Choices of Czech Female Prose in Translations after 1989
    Polskę volby ceske zenske prozy v prekladech po roce 1989
    Autorzy:
    Żygadło-Czopnik, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487270.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Polish choices
    Czech female prose
    Pierre Bourdieu’s theory
    translation
    a translator
    polske volby
    ceska zenska próza
    teorie Pierra Bourdie
    preklad
    prekladatel
    Opis:
    Ve studii se obzvlaśte zamerujeme na pritomnost tvorby ceskych spisovate- lek v Polsku po roce 1989. Ceska literatura znama v Polsku pochazi predevśim z per muzu. Dnes se situace meni. V nejnovejśi ceske literature se zensky hlas ozyva dm dal tim casteji. A je to rozhodny, silny hlas autorek, jejichz tvorba je v soucasnosti prekladana do polśtiny. V poslednich letech se prekladaji knihy ceskych autorek predevśim mladśi generace. Pri vyberu literatury prezentovane v Polsku hraje podstatnou roli kontext knizniho trhu, medii a „jazykoveho prumyslu“. Na zaklade teorie pole, kapitalu a habitu Pierra Bourdie je ve studii rec o roli prekladatele jako aktivniho agenta v literami komunikaci.
    In the article we pay special attention to the presence of Czech female writing in Poland after 1989. The Czech literature which has been known in our country is primarily male writing. Today the situation is changing. In the latest Czech literature, women are becoming more and more significant. These are determined and strong female authors whose work is currently translated into Polish. In recent years, books by Czech female writers, particularly of a younger generation, have been translated. The context of the book market, the media and ‘the language industry’ are essential factors when choosing the presented literature. Based on Pierre Bourdieus theory of field, capital and habitus, the article is concerned with the role of a translator as an active agent in literary communication.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2018, 9, 1; 227-247
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Korpus równoległy a ekwiwalentyzacja
    PARALLEL CORPUS AND EQUIVALENCING
    ПАРАЛЛЕЛЬНЫЙ КОРПУС И ЭКВИВАЛЕНТНОСТЬ
    Autorzy:
    Charciarek, Andrzej Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2085220.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-14
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    параллельный корпус
    перевод
    эквивалентизация
    эквивалентность
    польский
    русский
    чешский
    korpus równoległy
    przekład
    ekwiwalentyzacja
    ekwiwalencja
    polski
    rosyjski
    czeski
    parallel corpora
    translation
    equivalencing
    equivalence
    Polish
    Russian
    Czech
    Opis:
    Niniejszy artykuł poświęcony jest możliwościom wykorzystania polsko-rosyjskiego korpusu równoległego InterCorp w procesie ustanawiania ekwiwalencji przekładowej.  Przybliżono zasoby i funkcje InterCorp, ze szczególnym uwzględnieniem jego użytkownika rusycysty. Wskazano jego wzrastającą przydatność w badaniach lingwistycznych i translatorskich. Szczególną uwagę zwrócono na proces dochodzenia do ekwiwalentów –ekwiwalentyzację. W procesie tym istotną rolę przypisano korpusowi równoległemu, umożliwiającemu znajdowanie rozwiązań tłumaczeniowych nierzadko przekraczających możliwości jednego tłumacza czy leksykografa przekładowego. Tekst posłużył również do głębszej refleksji nad znaczeniem i perspektywami badań empirycznych we współczesnym językoznawstwie.
    Настоящая статья посвящена возможностям использования польско-русского параллельного корпуса InterCorp в процессе установления переводных эквивалентов. В статье проанализированы тексты и функции InterCorp с учётом его пользователя – русиста. Подчеркнута полезность InterCorp в лингвистических исследованиях и в процессе перевода. Особое внимание уделяется установлению эквивалентов – эквивалентизации. В этом процессе существенную роль играет параллельный корпус, делающий возможным нахождение переводческих решений, которые нередко превосходят возможности единичного переводчика или переводного лексикографа. Текст послужил также основой для рассуждений о значении и перспективах эмпирических исследований в современном языкознании.
    The article is devoted to possibilities of using the InterCorp Polish-Russian paralel corpus in the process of searching for translations equivalents. It also presents resources and functionalities of the InterCorp, and concentrates on  how it can be used by by Russian philologists. It is increasingly  useful in linguistic and translatological research. A particular focus is put on the process of equivalencing i.e. searching for and establishing equivalents and a significant role of the parallel corpus which allows for finding appropriate translation solutions that sometimes can pose a problem for a single translator or lexicographer. The article also presents a deeper reflection on the significance and prospects of empirical research in the contemporary linguistics.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2022, 1(177); 55-73
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Франтишек Рут Тихий – выдающийся пропагандист белорусского языка и литературы межвоенного периода в Чехословакии
    František Rut Tichý – wybitny krzewiciel języka i literatury białoruskiej okresu międzywojennego w Czechosłowacji
    Frantishek Rut Tihi – a distinguished propagator of the Belarusian language and literature in the interwar period in Czechoslovakia
    Autorzy:
    Черны, Марцел
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106866.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    czesko-białoruskie kontakty literackie
    poezja białoruska
    opowiadania białoruskie
    tłumaczenie artystyczne
    czeska białorutenistyka
    cenzura
    dokumenty archiwalne
    percepcja literatury
    Czech-Belarusian literary contacts
    Belarusian poetry
    Belarusian story
    artistic translation
    Czech studies of Belarusian literature
    censorship
    archival documents
    literature perception
    Opis:
    Imię Františka Rut Tichý’ego (1886–1968), pseudonim Zdeněk Broman, który zajmował się tłumaczeniem na język czeski (głównie poezji) z niemieckiego, francuskiego i języków słowiańskich, bardzo dobrze znali przedstawiciele kręgów naukowych germanistów, bohemistów i slawistów. Obecnie zarówno tłumacz, jak i jego działalność należą do osiągnięć zapomnianych krzewicieli kultury słowiańskiej żyjących i pracujących w pierwszej połowie XX wieku. Autor artykułu omawia działalność Tichy’ego związaną z czeskimi badaniami białorutenistycznymi w okresie międzywojennym (niektóre z nich dotyczą okresu po 1945 roku), zwłaszcza w zakresie tłumaczeń literatury białoruskiej na język czeski (Yanka Kupala, Aleś Dudar, Arkadź Morkavka, Cishka Gartny). Po raz pierwszy opublikowano pełną bibliografię tłumaczeń Tichy’ego z języka białoruskiego (tłumaczenia zachowały się w prywatnych zbiorach archiwum literackiego Muzeum Piśmiennictwa Narodowego Pradze).
    The name of Frantishek Rut Tihi (1886–1968) who gave himself the pseudonym Zdenek Broman was well known by German specialists, Czech specialists and Slavists. He was engaged in translations from German, French and the Slavonic languages into the Czech language (poetry mostly). Nowadays the author and his activity belong to the feats of forgotten propagators of Slavonic cultures who lived and worked in the first half of the 20th century. The article discusses his work devoted to Belarusian studies carried by Czech scholars in the interwar period (with some exceptions after 1945), especially the translations of the Belarusian literature into the Czech language (Yanka Kupala, Ales Dudar, Arkady Morkavka, Cishka Gartny). The bibliography of all Tihi’s translations from the Belarusian language has been published for the first time (translations have been preserved in his private resources in literary archives in Památníku národního písemnictví in Prague).
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2016; 81-129
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Франтишек Рут Тихий – выдающийся пропагандист белорусского языка и литературы межвоенного периода в Чехословакии
    František Rut Tichý – wybitny krzewiciel języka i literatury białoruskiej okresu międzywojennego w Czechosłowacji
    Frantishek Rut Tihi – a distinguished propagator of the Belarusian language and literature in the interwar period in Czechoslovakia
    Autorzy:
    Черны, Марцел
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/944926.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Czech-Belarusian literary contacts
    Belarusian poetry
    Belarusian story
    artistic translation
    Czech studies of Belarusian literature
    censorship
    archival documents
    literature perception
    czesko-białoruskie kontakty literackie
    poezja białoruska
    opowiadania białoruskie
    tłumaczenie artystyczne
    czeska białorutenistyka
    cenzura
    dokumenty archiwalne
    percepcja literatury
    Opis:
    Imię Františka Rut Tichý’ego (1886–1968), pseudonim Zdeněk Broman, który zajmował się tłumaczeniem na język czeski (głównie poezji) z niemieckiego, francuskiego i języków słowiańskich, bardzo dobrze znali przedstawiciele kręgów naukowych germanistów, bohemistów i slawistów. Obecnie zarówno tłumacz, jak i jego działalność należą do osiągnięć zapomnianych krzewicieli kultury słowiańskiej żyjących i pracujących w pierwszej połowie XX wieku. Autor artykułu omawia działalność Tichy’ego związaną z czeskimi badaniami białorutenistycznymi w okresie międzywojennym (niektóre z nich dotyczą okresu po 1945 roku), zwłaszcza w zakresie tłumaczeń literatury białoruskiej na język czeski (Yanka Kupala, Aleś Dudar, Arkadź Morkavka, Cishka Gartny). Po raz pierwszy opublikowano pełną bibliografię tłumaczeń Tichy’ego z języka białoruskiego (tłumaczenia zachowały się w prywatnych zbiorach archiwum literackiego Muzeum Piśmiennictwa Narodowego Pradze).
    The name of Frantishek Rut Tihi (1886–1968) who gave himself the pseudonym Zdenek Broman was well known by German specialists, Czech specialists and Slavists. He was engaged in translations from German, French and the Slavonic languages into the Czech language (poetry mostly). Nowadays the author and his activity belong to the feats of forgotten propagators of Slavonic cultures who lived and worked in the first half of the 20th century. The article discusses his work devoted to Belarusian studies carried by Czech scholars in the interwar period (with some exceptions after 1945), especially the translations of the Belarusian literature into the Czech language (Yanka Kupala, Ales Dudar, Arkady Morkavka, Cishka Gartny). The bibliography of all Tihi’s translations from the Belarusian language has been published for the first time (translations have been preserved in his private resources in literary archives in Památníku národního písemnictví in Prague).
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2016, 8; 81-129
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kundera światowy? Hrabal peryferyjny? Przekład jako forma promocji?
    Světový Kundera? Lokalní Hrabal? Překlad jako forma propagace?
    Global Kundera? Peripheral Hrabal? Translation as a Form of Promotion?
    Autorzy:
    Soliński, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487237.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    historia literatury europejskiej
    przekład literack
    autoprzekład
    współczesna literatura czeska
    B. Hrabal
    M. Kundera
    A. Benoit-Dusausoy
    G. Fontaine
    P. Casanova
    J. Gruša
    J. Škvorecký
    history of European literature
    literary translation
    self-translation
    contemporary Czech literature
    historie evropské literatury
    literarní překlad
    autopřeklad
    současná česká literatura
    Opis:
    The paper attempts to describe selected aspects of the impact of new concepts (such as history of European literature or history of the world republic of literature) that have entered into the literary and translation discourse and that coexist with the traditional categories such as ancient literature, modern literature, national literature, world literature, synthesis of the history of literature or process of the history of literature. The “confusion of tongues” (confusio linguarum) connected with the emergence of these novel concepts has undoubtedly affected the discipline of translation studies and, in particular, the promotional aspects of translation and self-translation as well as other related phenomena. An interesting role in this discussion is also played by what I refer to as “perspective,” from which the incorporation of given works or authors into European literature or world literature is being observed. In two out of the four analyzed works, the French (Parisian) perspective prevails, characteristic of a certain stage of comparative studies that seemed to have lost significance some time ago. The two remaining works, written from the Czech perspective, are addressed to English- and German-speaking readers, respectively.
    Práce je pokusem popsat některé aspekty vlivu jež v dyskursu literárnědnem (i překladatelském) maji některe nové koncepty (vedle již zavedených: literatura starověká, literatura novověká, literatura obecná, literárněhistorická synteza, literárněhistorický proces). Konkrétně jde o koncepty historie evropské literatury, historie světové literatury a zejmena světové republiky literatury. To, co vycházi z těchto konceptu (svého druhu confusio linguarum) muselo změnit široce pojatou translatologii, především pokud jde o propagační silu překladu, autopřekladu, atd. Hodno úvahy je rovněž to, co popisuji jako „hledisko”, z něhož je možno pozorovat pronikaní konkretnych děl do „literatury evropské” nebo „literatury světové”. Ve dvou ze čtyř analyzovaných prací dominuje francouzské (resp. Pařížské hledisko), které je typické pro jisté období komparatistických studii. O tomto hledisku se soudi, že je již šťastně překonáno. Dvě další prace jsou napsány z české perspektivy a obracejí se k čtenářům anglo- a německojazyčným.
    W artykule podjęto próbę opisania wybranych aspektów oddziaływania nowych koncepcji (takich jak historia literatury europejskiej czy historia światowej republiki literatury), które weszły do dyskursu literackiego i przekładoznawczego i które współistnieją z tradycyjnymi kategoriami, takimi jak literatura dawna, współczesna, literatura narodowa, literatura światowa czy proces historii literatury. „Pomieszanie języków” (confusio linguarum), związane z pojawieniem się tych pojęć powieściowych, niewątpliwie wpłynęło na dziedzinę studiów translatorskich, a w szczególności na promocję przekładu i autoprzekładu oraz na inne zjawiska z tym związane. Ciekawą rolę w tej dyskusji odgrywa również to, co nazywam „perspektywą”, z której obserwuje się włączanie danych utworów lub autorów do literatury europejskiej lub światowej. W dwóch z czterech analizowanych w artykule dzieł dominuje perspektywa francuska (paryska), charakterystyczna dla pewnego etapu badań porównawczych, który, jak się zdaje, już się zakończył. Dwie pozostałe publikacje, napisane z perspektywy czeskiej, są adresowane do czytelników anglo- i niemieckojęzycznych.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2020, 10, 1; 225-241
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    О некоторых особенностях терминов курортологии в русском и чешском языках
    Terminological specifics of spa treatment in Russian and Czech
    O niektórych osobliwościach terminów z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego w języku rosyjskim i czeskim
    Autorzy:
    Nedomova, Zdenka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1181965.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-18
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    специальный перевод
    курортология
    бальнеология
    специальный термин
    эквивалент
    синонимия терминов
    сопоставление
    русский язык
    чешский язык.
    uzdrowisko
    balneologia
    tłumaczenie specjalistyczne
    termin specjalistyczny
    tłumaczeniowy ekwiwalent tekstowy
    synonimia terminów
    komparacja
    język rosyjski
    język czeski
    spa treatment
    balneology
    specialized translation
    specialized term
    translation equivalent
    synonymy of terms
    comparison
    languages of russian and czech
    Opis:
    Статья посвящена терминологии курортологии как области клинической медицины в аспекте языковых контактов и перевода. Специальные термины раздела курортологии – бальнеологии на материале русского языка описываются и анализируются с точки зрения особенностей их семантики, структуры, происхождения. Особо исследуются термины с так наз. аналитическими прилагательными. В статье отмечаются случаи терминологической синонимии и приводятся чешские термины разных структурных типов, являющиеся эквивалентами русских терминов. Исследование выполнено на основе сопоставительного анализа бальнеологических терминов в обоих языках.
    Artykuł skupia się na terminologii z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego – obszaru medycyny klinicznej – z punktu widzenia kontaktów językowych i tłumaczeń. Terminy specjalistyczne z zakresu balneologii, która stanowi część lecznictwa uzdrowiskowego, są w języku rosyjskim opisywane i analizowane z punktu widzenia osobliwości dotyczących ich semantyki, struktury, pochodzenia. Badane są zwłaszcza terminy z tzw. przymiotnikami analitycznymi. W artykule jest zwracana uwaga na przypadki synonimii terminologicznej, dalej są przedstawiane czeskie terminy różnych typów strukturalnych, które są ekwiwalentami rosyjskich terminów. Badanie zostało przeprowadzone na podstawie analizy konfrontacyjnej terminów balneologicznych w obu językach.
    The article is focused on the issue of spa treatment terminology – a field of clinical medicine, from the perspective of language contacts and translation. The specialized terms of balneology, which is a part of spa treatment, are described and analyzed with respect to their specifics regarding the semantics, structure and origin. We mainly focus on the terms containing so-called analytical adjectives. The article indicates the cases of terminological synonymy and the Czech terms of different structural types are presented to equal the Russian terms. The research is performed on the basis of confrontation analysis of the balneology terms in both the languages. 
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2021, 3 (175); 185-200
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Manuskrypt Jana Amosa Komeńskiego "Dedicatio ad tria regna – czyli Specjalny apel do Europejczyków, przeznaczony przede wszystkim do królestw i państw północnych"
    Autorzy:
    Hampl, Lubomír
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408850.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    Jan Amos Comenius
    pansophy
    manuscripts Dedicatio ad tria regna and Europae Lumina manuscripts
    Finspong manuscript
    De Rerum humanarum Emendatione Consultatio Catholica ad Genus Humanum i.e. General Consultation on an Improvement of Human Affaire – Pannuthesia (Chapter XII)
    Europe
    translation
    Latin
    Czech and Polish
    Opis:
    The translation from Latin and Czech into Polish of an entire important, but still little-known work (Latin Dedicatio ad tria regna – Czech Dedikace třem královstvím – English Dedication to the three Kingdoms) introduces us to a large extent to the subject matter of the “i m p r o v e m e n t o f human affairs”. The translation of this manuscript fills a large gap in Polish comeniology. In the work translated into Polish, we can see how John Amos Comenius persistently and decisively pursued the honorable goal he had set for himself – that is, the pansophic improvement of all human affairs. The Polish-speaking reader will finally be able to “fully” read this work in their native language, in which there are also important elements related not only to pedagogical and educational topics, but above all to socio-philosophical issues and theological-biblical comparative references, centered around the domain of interdisciplinary research. The so-called “Portrait sketch” is also presented, or what hopes Comenius linked to the three described countries, strictly speaking the kingdoms of the North, i.e. Poland, Sweden and Great Britain, during the period of significant changes in seventeenth-century Europe.
    Źródło:
    Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika; 2021, 8; 251-265
    2450-7245
    2658-1973
    Pojawia się w:
    Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Dedykacja trzem Królestwom" – opis i znaczenie siedemnastowiecznego pansoficznego manuskryptu Jana Amosa Komeńskiego dla rozwoju nauki
    Autorzy:
    Hampl, Lubomír
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408837.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    Jan Amos Comenius
    pansophy
    manuscripts Dedicatio ad tria regna and Europae Lumina
    Finspong manuscript
    De Rerum humanarum Emendatione Consultatio Catholica ad Genus Humanum i.e. General Consultation on an Improvement of Human Affaire – Pannuthesia (Chapter XII)
    Europe
    development of science
    translation
    Latin, Czech and Polish
    Opis:
    The author presents to the Polish-speaking reader a little-known work by Jan Amos Comenius, titled Latin Dedicatio ad tria regna – Czech Dedikace třem královstvím – Polish Dedykacja trzem Królestwom – English Dedication to the Three Kingdoms. It acquaints us not only with its structure, composition and layout, but also with the main theses and assumed plans. It introduces us to a large extent to the subject matter of „repairing human things”. We see how Jan Amos Comenius persistently and with unprecedented persistence decidedly pursued the honorable goal that he set for himself – the panophilic repair of all human things. A picture of Comenius' hopes for these three European countries, ie Poland, Sweden and Great Britain, was also presented. We also learn how this manuscript in question was gradually modified by him over the course of the seventeenth century. An important fact is also that the described work is important for modern science, especially in historical, social, pedagogical, philological and theological disciplines.
    Źródło:
    Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika; 2021, 8; 129-140
    2450-7245
    2658-1973
    Pojawia się w:
    Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recepcja czeskiej literatury dziecięcej i młodzieżowej w Polsce po 1989 roku
    Reception of Czech Literature for Children and Young Adults in Poland after 1989
    Autorzy:
    Żygadło-Czopnik, Dorota Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/25180464.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    recepce
    překlad
    překladatel
    vydavatelská produkce
    česká literatura pro děti a mládež v Polsku po roce 1989
    recepcja
    tłumaczenie
    tłumacz
    ruch wydawniczy
    czeska literatura dla dzieci i młodzieży w Polsce po 1989
    reception
    translation
    translator
    publishing production
    Czech literature for children and young adults in Poland after 1989
    Opis:
    The primary purpose of this publication is to describe the last thirty years, comparing and organizing the phenomena in the reception of Czech literature for children and young adults in Poland after 1989. The mutual Polish-Czech relations and the reconstruction of the Polish publishing system had a significant impact on the nature and intensity of this reception. The relations from the end of World War II to 1989 were limited by specific political, economic, and cultural conditions and controlled by the state institutions established for that purpose.
    Tato studie se snaží popsat stav recepce české literatury pro děti a mládež v Polsku po roce 1989. Před více než 30 lety Polsko a Česká republika nastoupily na dráhu politické, sociální a ekonomické obnovy. Metamorfóza všech projevů společenského života zasáhla také kulturu a literaturu, včetně knih určených mladším a nejmladším příjemcům. Objevila se nová vydavatelství uvádějící na polský trh publikace českých autorů, kteří dříve zůstávali polskému čtenáři neznámí. Nakladatelství dodávají texty zajímavé nejen z hlediska obsahu, ale také formy, přizpůsobují svou nabídku měnícím se čtenářským preferencím. Za zdůraznění stojí, že se vydavatelství aktivně podílejí na výchově mladých generací, vkládají velké úsilí do toho, aby propagovala hodnotnou literaturu, včetně té české. Tyto nové fenomény týkající se českých knih pro děti a mládež dostupných v polských překladech jsou předmětem analýzy a interpretace této studie.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2022, 12; 1-31
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przekłady biblijne nazw należących do kategorii pojęciowej ptactwa w Księdze Hioba 28,7 z bazowym komponentem leksykalnym ostříže i kobuza – na materiale czeskim i polskim
    Bible Translations of Names From the Conceptual Category of Birds in the Book of Job 28:7 with the Base Lexical Component of ‘Ostříž’– ‘Kobuz’ on Czech and Polish Materials
    Autorzy:
    Hampl, Lubomír
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1992209.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-27
    Wydawca:
    Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
    Tematy:
    interpretation
    translation
    Czech language
    Polish language
    hyponyms and hyperonyms
    Bible
    imagery and biblical symbolism
    the conceptual category of birds
    language equivalence and synonymous lexical units
    obraz i symbolika biblijna
    przekład
    translacja
    tłumaczenie
    ekwiwalencja językowa i synonimiczna bliskoznaczność leksykalna
    język czeski
    język polski
    kategoria pojęciowa ptactwa
    hiponimy
    hyperonimy
    Biblia
    Opis:
    In this article, the author draws attention to translation issues, especially related to the avifauna lexis which appears on the pages of the Bible in the analyzed fragment of Job 28:7 in selected twelve Czech and eighteen Polish translations of the Holy Scripture. In the confrontational-lexical analysis, he describes not only the similarities, but above all the noticeable differences, i.e. changes in the equivalence of bird names and how and in what language form depending on the translation version this conceptual category of birds is used in translation by synonymous lexemes. The marginal presence of the Czech lexeme ostříž was noted. The remaining birds mentioned in Job 28:7 have so different lexical equivalents in individual Czech and Polish biblical translations that on the one hand it gives the impression of chaos, and on the other, reveals far-reaching freedom in translating avifaunic names.
    Autor w niniejszym artykule zwraca uwagę na kwestie tłumaczeniowe związane zwłaszcza z wykorzystaną leksyką awifaunistyczną, jaka pojawia się na kartach Biblii w analizowanym fragmencie Hi 28,7 w wybranych 12 czeskich i 18 polskich przekładach Pisma Świętego. W przeprowadzonej konfrontatywno-leksykalnej analizie opisuje on nie tylko podobieństwa, ale przede wszystkim zauważalne różnice, czyli zmiany w ekwiwalencji nazw ptaków oraz jak i w jakiej formie językowej owa kategoria pojęciowa jest wykorzystywana w przekładzie przez bliskoznacznie synonimiczne leksemy – w zależności od wersji tłumaczeniowej. Zwrócono uwagę na marginalne występowanie leksemu czeskiego ostříž. Pozostałe ptaki wymieniane w Hi 28,7 mają w czeskich i polskich przekładach biblijnych tak różne odpowiedniki leksykalne, że sprawia to wrażenie chaosu i daleko idącej dowolności w tłumaczeniu awifaunistycznych nazw.
    Źródło:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2021, 29, 2; 7-28
    2544-6460
    Pojawia się w:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Особенности перевода многословных чешских ойконимов с предлогом «na» на русский язык (с использованием лингвистических корпусов)
    Peculiarities of translation of multi-word Czech oikonyms with the preposition “na” into Russian (using linguistic corpora)
    Osobliwości tłumaczenia wielowyrazowych czeskich oikonimów z przyimkiem “na” na język rosyjski (z wykorzystaniem korpusów lingwistycznych)
    Autorzy:
    Koryčánková, Simona
    Čermáková, Aneta
    Olšák, Petr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/54103517.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    víceslovná oikonyma s předložkami
    internet
    Český národní korpus
    Národní korpus ruského jazyka
    data
    frekvence
    překlad
    analýza
    interpretace
    wielowyrazowe oikonimy z przyimkami
    Czeski Korpus Narodowy
    Narodowy Korpus Języka Rosyjskiego
    dane
    częstotliwość
    tłumaczenie
    analiza
    interpretacja
    multi-word oikonyms with prepositions
    Czech National Corpus
    National Corpus of the Russian Language
    frequency
    translation
    analysis
    interpretation
    Opis:
    Объектом нашего исследования мы поставили один из видов топонимов – ойконимы – названия поселков/городов, представляющих в каждом языке специфическую группу слов, которая характеризуется тесной связью с историко-бытовым и культурным наследием народа или страны. В чешском языке многословные ойконимы со структурами, в состав которых входят различные предлоги (nad, pod, u, v) составляют продуктивную и многочисленную группу топонимов, в то время как в русском языке встречается только одна модель многословных ойконимов (на-реке). Следуя компаративному аспекту анализа, на основе данных одноязычных корпусов Чешского национального корпуса и Национального корпуса русского языка мы определили частотность использования многословных ойконимов с предлогом на в чешском и русском языках.  Далее на примерах данных, полученных в параллельных двуязычных корпусах ЧНК (InterCorp v15) и НКРЯ, мы рассмотрели русские варианты перевода ойконимов Lysá nad Labem и Kamýk nad Vltavou из книги Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války с предлогом на.
    Przedmiotem naszych badań jest jeden z typów toponimów – oikonimy – nazwy osad/miast, które w każdym języku stanowią specyficzną grupę wyrazów charakteryzujących się ścisłym związkiem z historycznym, codziennym i kulturowym dziedzictwem narodu lub kraju. W języku czeskim oikonimy wielowyrazowe ze strukturami zawierającymi różne przyimki (nad, pod, u, v) stanowią produktywną i liczną grupę toponimów, podczas gdy w języku rosyjskim istnieje tylko jeden model oikonimów wielowyrazowych (на-реке – „na rzece“). Podążając za porównawczym aspektem analizy, na podstawie danych z jednojęzycznych korpusów Narodowego Korpusu Języka Czeskiego i Narodowego Korpusu Języka Rosyjskiego, określiliśmy częstotliwość użycia oikonimów wielowyrazowych z przyimkiem na w języku czeskim i rosyjskim.  Następnie, na przykładach danych z równoległych korpusów dwujęzycznych InterCorp v15 i NKJR, zbadaliśmy rosyjskie tłumaczenia oikonimów Lysá nad Labem i Kamýk nad Vltavou z książki Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války z przyimkiem na.
    The object of our study is one of the types of toponyms – oikonyms – names of settlements/towns, which represent in every language a specific group of words characterised by a close connection with the historical, everyday and cultural heritage of a nation or country. In Czech, multi-word oikonyms with structures that include various prepositions (nad, pod, u, v) represent a productive and numerous group of toponyms, while in Russian there is only one model of multi-word oikonyms (на-реке – “on the river”). Following the comparative aspect of the analysis, based on the data from the monolingual corpora of the Czech National Corpus and National Corpus of the Russian Language, we determined the frequency of use of multiword oikonyms with the preposition na in Czech and Russian.  Then, using examples of data from the bilingual parallel corpora of the Czech National Corpus (InterCorp v15) and National Corpus of the Russian Language, we examined the Russian translations of the oikonyms Lysá nad Labem and Kamýk nad Vltavou from the book Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války with the preposition na.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2024, 2 (186); 181-194
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-46 z 46

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies